liáo shuǐ chū jiāng xià píng chūn xiàn xī, liáo shuǐ běi chū dà yì shān, nán zhì lì xiāng xī, cì shuǐ rù yān. shuǐ yuán dōng chū dà zǐ shān, fēn wéi èr shuǐ, yī shuǐ xī jìng lì xiāng nán, shuǐ nán yǒu chóng shān, jí liè shān yě. shān xià yǒu yī xué, fù lǎo xiāng chuán, yún shì shén nóng suǒ shēng chù yě, gù lǐ wèi zhī liè shān shì. shuǐ běi yǒu jiǔ jǐng, zǐ shū suǒ wèi shén nóng jì dàn, jiǔ jǐng zì chuān, wèi sī shuǐ yě. yòu yán jí yī jǐng zé zhòng shuǐ dòng, jǐng jīn yīn sāi, yí jī fǎng fú cún yān. yì yún lài xiāng, gù lài guó yě, yǒu shén nóng shè. cì shuǐ xī nán liú rù yú liáo, jí lì shuǐ yě, cì lì shēng xiāng jìn, yí wèi lì shuǐ yǐ. yī shuǐ chū yì xiāng xī nán rù suí, yòu zhù liáo. liáo shuǐ yòu nán jìng suí xiàn zhù ān lù yě. nán guò ān lù rù yú yún.
漻水出江夏平春县西,漻水北出大义山,南至厉乡西,赐水入焉。水源东出大紫山,分为二水,一水西径厉乡南,水南有重山,即烈山也。山下有一穴,父老相传,云是神农所生处也,故《礼》谓之烈山氏。水北有九井,子书所谓神农既诞,九井自穿,谓斯水也。又言汲一井则众水动,井今堙塞,遗迹仿佛存焉。亦云赖乡,故赖国也,有神农社。赐水西南流入于漻,即厉水也,赐、厉声相近,宜为厉水矣。一水出义乡西南入随,又注漻。漻水又南径随县注安陆也。南过安陆入于溳。
xīn shuǐ chū jiāng xià qí chūn xiàn běi shān, shān jí qí liǔ yě. shuǐ shǒu shòu xī shuǐ, zhī jīn xī nán liú, lì qí shān, chū mán zhōng, gù yǐ cǐ mán wèi wǔ shuǐ mán. wǔ shuǐ wèi yǐ shuǐ xī shuǐ chì tíng shuǐ xī guī shuǐ qí shuǐ qí yī yān. mán zuǒ píng jū, zǔ jí shān chuān, shì wèi chāo bào. sòng shì shěn qìng zhī yú xī yáng shàng xià, zhū dài mán yí, jí wǔ shuǐ mán yě.
薪水出江夏蕲春县北山,山即蕲柳也。水首受希水,枝津西南流,历蕲山,出蛮中,故以此蛮为五水蛮。五水谓已水、希水、赤亭水、西归水、蕲水其一焉。蛮左凭居,阻藉山川,世为抄暴。宋世沈庆之于西阳上下,诛代蛮夷,即五水蛮也。
nán guò qí xiàn xī, jìn gǎi wéi qí yáng xiàn, xiàn xǐ jiāng zhōu, zhì dà yáng shù, hòu qí qí chāng jùn yí zhì yú cǐ yě. yòu nán zhì qí kǒu nán, rù yú jiāng.
南过其县西,晋改为蕲阳县,县徙江洲,置大阳戍,后齐齐昌郡移治于此也。又南至蕲口南,入于江。
qí shuǐ nán duì qí yáng zhōu, rù yú dà jiāng, wèi zhī qí kǒu. zhōu shàng yǒu qí yáng xiàn xǐ. jué shuǐ chū lú jiāng yú lóu xiàn nán dà bié shān, sú wèi zhī wèi tán gōng xiàn, gài dà bié zhī yì míng yě. qí shuǐ lì shān wěi zhù ér luò qí xiàn yǐ.
蕲水南对蕲阳洲,入于大江,谓之蕲口。洲上有蕲阳县徙。决水出庐江雩娄县南大别山,俗谓之为檀公岘,盖大别之异名也。其水历山委注而络其县矣。
běi guò qí xiàn dōng, xiàn gù wú yě. chūn qiū zuǒ zhuàn xiāng gōng èr shí liù nián, chǔ zi qín rén qīn wú, jí yú lóu, wén wú yǒu bèi ér hái shì yě. jìn shū dì dào jì yún: zài ān fēng xiàn zhī xī nán, jí qí jiè yě. gù dì lǐ zhì yuē, jué shuǐ chū yú lóu.
北过其县东,县故吴也。《春秋左传》襄公二十六年,楚子秦人侵吴,及雩娄,闻吴有备而还是也。《晋书地道记》云:在安丰县之西南,即其界也。故《地理志》曰,决水出雩娄。
yòu běi guò ān fēng xiàn dōng, jué shuǐ zì yú lóu xiàn běi, jìng jī gè tíng. chūn qiū zhāo gōng èr shí sān nián, wú bài zhū hóu zhī shī yú jī fù zhě yě. ān fēng xiàn gù chéng, jīn biān chéng jùn zhì yě. wáng mǎng zhī měi fēng yě. shì zǔ jiàn wǔ bā nián, fēng dà jiàng jūn liáng zhōu mù dòu róng wèi hóu guó, jìn lì ān fēng jùn. jué shuǐ zì xiàn xī běi liú, jìng liáo xiàn gù chéng dōng, yòu jìng qí běi, hàn gāo dì liù nián, fēng kǒng cóng wèi hóu guó, shì wèi zhī shǐ shuǐ. jué shuǐ yòu xī běi, guàn shuǐ zhù zhī, qí shuǐ dǎo yuán lú jiāng jīn lán xiàn xī běi dōng líng xiāng dà sū shān, jí huái shuǐ yě. xǔ shèn yuē: chū yú lóu xiàn. sú wèi zhī huì shuǐ. chǔ xiān shēng suǒ wèi shén guī chū yú jiāng guàn zhī jiān, jiā lín zhī zhōng, gài wèi cǐ shuǐ yě. guàn shuǐ dōng běi jìng liǎo xiàn gù chéng xī, ér běi zhù jué shuǐ, gù dì lǐ zhì yuē: jué shuǐ běi zhì liǎo rù huái, guàn shuǐ yì zhì liǎo rù jué. chūn qiū xuān gōng bā nián, dōng, chǔ gōng zǐ miè shū liǎo. zāng wén zhòng wén zhī yuē: gāo yáo tíng jiān, bù sì hū zhū, dé zhī bù dǎi, mín zhī wú yuán, āi zāi! jué shuǐ yòu běi, yòu huì yáng quán shuǐ, shuǐ shòu jué shuǐ, dōng běi liú jìng yáng quán xiàn gù chéng dōng, gù yáng quán xiāng yě. hàn xiàn dì zhōng, fēng tài wèi huáng wǎn wèi hóu guó. yòu xī běi liú, zuǒ rù jué shuǐ, wèi zhī yáng quán kǒu yě.
又北过安丰县东,决水自雩娄县北,径鸡各亭。《春秋》昭公二十三年,吴败诸侯之师于鸡父者也。安丰县故城,今边城郡治也。王莽之美丰也。世祖建武八年,封大将军、凉州牧窦融为侯国,晋立安丰郡。决水自县西北流,径寥县故城东,又径其北,汉高帝六年,封孔藂为侯国,世谓之史水。决水又西北,灌水注之,其水导源庐江金兰县西北东陵乡大苏山,即淮水也。许慎曰:出雩娄县。俗谓之浍水。褚先生所谓神龟出于江、灌之间,嘉林之中,盖谓此水也。灌水东北径蓼县故城西,而北注决水,故《地理志》曰:决水北至蓼入淮,灌水亦至蓼入决。《春秋》宣公八年,冬,楚公子灭舒蓼。臧文仲闻之曰:皋陶庭坚,不祀忽诸,德之不逮,民之无援,哀哉!决水又北,右会阳泉水,水受决水,东北流径阳泉县故城东,故阳泉乡也。汉献帝中,封太尉黄琬为侯国。又西北流,左入决水,谓之阳泉口也。
yòu běi rù yú huái.
又北入于淮。
sú wèi zhī fǎ kǒu, fēi yě, sī jué guàn zhī kǒu yǐ. yú wǎng yīn gōng zhì yú huái jīn, zhōu chē suǒ jiè, cì yú jué shuǐ, fǎng qí mín zǎi, yǔ gǔ míng quán wéi. mài shuǐ xún jīng, fāng zhī jué kǒu. gài guàn huì shēng xiāng lún, xí sú hài zhēn ěr.
俗谓之法口,非也,斯决、灌之口矣。余往因公至于淮津,舟车所届,次于决水,访其民宰,与古名全违。脉水寻经,方知决口。盖灌、浍声相伦,习俗害真耳。
pī shuǐ chū lú jiāng qián xiàn xī nán, huò shān dōng běi, qián zhě, shān shuǐ míng yě. kāi shān tú qián shān wéi rào dà shān wèi huò shān. guō jǐng chún yuē: qián shuǐ chū yān. xiàn jí qí chēng yǐ. chūn qiū zhāo gōng èr shí qī nián, wú yīn chǔ sàng, wéi qián shì yě. dì lǐ zhì yuē: pī shuǐ chū qián shān, bù yán huò shān, qián, zì huò zuò pì. pì shuǐ yòu dōng běi jìng bó ān xiàn, xiè shuǐ chū yān. dōng běi guò liù xiàn dōng, pì shuǐ dōng běi, yòu huì qián gǔ chuān shuǐ, shuǐ chū dōng nán qián gǔ chuān, xī běi liú, zuǒ zhù pì shuǐ. pì shuǐ yòu xī běi jìng mǎ hēng chéng xī, yòu xī běi jìng lù ān xiàn gù chéng xī, xiàn gù gāo yáo guó yě. xià yǔ fēng qí shǎo zǐ, fèng qí sì. jīn xiàn dōu bēi zhōng yǒu dà zhǒng, mín chuán yuē gōng qín zhě, jí gāo yáo lèi yě. chǔ rén wèi zhǒng wèi qín yǐ. hàn gāo dì yuán nián, bié wèi héng shān guó, wǔ nián shǔ huái nán, wén dì shí liù nián, fù wèi héng shān guó. wǔ dì yuán shòu èr nián, bié wèi lù ān guó, wáng mǎng zhī ān fēng yě, hàn shū suǒ wèi yǐ shū tú liù. jìn tài kāng sān nián lú jiāng jùn zhì. pì shuǐ yòu xī běi, fēn wéi èr shuǐ, què pí chū yān. yòu běi jìng wǔ mén tíng xī, xī běi liú jìng ān fēng xiàn gù chéng xī. jìn shū dì dào jì: ān fēng jùn zhī shǔ xiàn yě, sú míng zhī yuē ān chéng yǐ.
砒水出庐江灊县西南,霍山东北,灊者,山、水名也。《开山图》灊山围绕大山为霍山。郭景纯曰:灊水出焉。县即其称矣。《春秋》昭公二十七年,吴因楚丧,围灊是也。《地理志》曰:批水出灊山,不言霍山,灊,字或作淠。淠水又东北径博安县,泄水出焉。东北过六县东,淠水东北,右会灊鼓川水,水出东南灊鼓川,西北流,左注淠水。淠水又西北径马亨城西,又西北径六安县故城西,县故皋陶国也。夏禹封其少子,奉其祀。今县都陂中有大冢,民传曰公琴者,即皋陶累也。楚人谓冢为琴矣。汉高帝元年,别为衡山国,五年属淮南,文帝十六年,复为衡山国。武帝元狩二年,别为六安国,王莽之安风也,《汉书》所谓以舒屠六。晋太康三年庐江郡治。淠水又西北,分为二水,芍陂出焉。又北径五门亭西,西北流径安丰县故城西。《晋书地道记》:安丰郡之属县也,俗名之曰安城矣。
yòu běi huì rú shuǐ, luàn liú xī běi zhù yě.
又北会濡水,乱流西北注也。
běi rù yú huái.
北入于淮。
shuǐ zhī jué huì, wèi zhī bǐ kǒu yě.
水之决会,谓之沘口也。
xiè shuǐ chū bó ān xiàn, bó ān xiàn, dì lǐ zhì zhī bó xiāng xiàn yě, wáng mǎng yǐ wéi yáng lù yǐ. xiè shuǐ zì xiàn, shàng chéng bǐ shuǐ yú má bù chuān, xī běi chū, lì rú xī, wèi zhī rú shuǐ yě. běi guò què pí, xī yǔ bǐ shuǐ hé, xiè shuǐ zì rú xī jìng ān fēng xiàn, běi liú zhù yú pì, yì wèi zhī rú xū kǒu. xī běi rù yú huái.
泄水出博安县,博安县,《地理志》之博乡县也,王莽以为扬陆矣。泄水自县,上承沘水于麻步川,西北出,历濡溪,谓之濡水也。北过芍陂,西与沘水合,泄水自濡溪径安丰县,北流注于淠,亦谓之濡须口。西北入于淮。
luàn liú tóng guī yě.
乱流同归也。
féi shuǐ chū jiǔ jiāng chéng dé xiàn guǎng yáng xiāng xī, lǚ chén zì lín yuē: féi shuǐ chū liáng yú shān, sú wèi zhī lián jiā shān, yì huò yǐ wéi dú shān yě. běi liú fēn wéi èr shuǐ, shī shuǐ chū yān. féi shuǐ yòu běi jìng huò chéng dōng, yòu běi jìng huò qiū dōng, yòu huì shī shuǐ zhī jīn, shuǐ shǒu shòu shī shuǐ yú hé féi xiàn chéng dōng, xī liú jìng chéng dé xiàn, zhù yú féi shuǐ yě.
肥水出九江成德县广阳乡西,吕忱《字林》曰:肥水出良余山,俗谓之连枷山,亦或以为独山也。北流分为二水,施水出焉。肥水又北径获城东,又北径获丘东,右会施水枝津,水首受施水于合肥县城东,西流径成德县,注于肥水也。
běi guò qí xiàn xī, běi rù què pí.
北过其县西,北入芍陂。
féi shuǐ zì dí qiū, běi jìng chéng dé xiàn gù chéng xī, wáng mǎng gèng zhī yuē píng ā yě. yòu běi jìng què pí dōng, yòu běi jìng sǐ hǔ táng dōng, què pí dú shàng chéng jǐng mén, yǔ què pí gèng xiāng tōng zhù, gù jīng yán rù què pí yǐ. féi shuǐ yòu běi, yòu hé yán jiàn, shuǐ shàng chéng shī shuǐ yú hé féi xiàn, běi liú jìng jùn qiú xiàn xī, shuǐ jī wèi yáng hú, yáng hú shuǐ zì táng xī běi jìng sǐ hǔ tíng nán, jiā héng táng xī zhù. sòng tài shǐ chū, yù zhōu sī mǎ liú shùn shuài zhòng bā qiān, jù qí chéng dì. yǐ jù liú miǎn, zhào shū bǎo yǐ jīng bīng wǔ qiān, sòng liáng sǐ hǔ, liú miǎn pò zhī cǐ táng. shuǐ fèn wèi èr, luò jiàn chū yān, yán jiāng shuǐ zhù zhī. shuǐ shòu què pí, bēi shuǐ shàng chéng jiàn shuǐ yú wǔ mén tíng nán, bié wèi duàn shén shuǐ, yòu dōng běi jìng wǔ mén tíng dōng, tíng wèi èr shuǐ zhī huì yě. duàn shén shuǐ yòu dōng běi jìng shén jī tíng dōng, yòu běi, wèi zhī háo shuǐ, suī guǎng yì míng, shì shí yī shuǐ, yòu dōng běi jìng bái sháo tíng dōng, jī ér wèi hú, wèi zhī què pí. bēi zhōu bǎi èr shí xǔ lǐ, zài shòu chūn xiàn nán bā shí lǐ, yán chǔ xiāng sūn shū áo suǒ zào, wèi tài wèi yù líng yǔ wú jiāng zhāng xiū zhàn yú què pí, jí cǐ chù yě. bēi yǒu wǔ mén, tǔ nà chuān liú, xī běi wèi xiāng mén bēi, bēi shuǐ běi jìng sūn shū áo cí xià, wèi zhī què pí dú. yòu běi fēn wéi èr shuǐ: yī shuǐ dōng zhù lí jiāng shuǐ, lí jiāng shuǐ dōng jìng lí jiāng tíng nán. wén qīn zhī pàn, wú jūn běi rù, zhū gě xù jù zhī yú lí jiāng. jí cǐ shuǐ yě. dōng zhù féi shuǐ, wèi zhī lí jiāng shuǐ kǒu.
肥水自荻丘,北径成德县故城西,王莽更之曰平阿也。又北径芍陂东,又北径死虎塘东,芍陂渎上承井门,与芍陂更相通注,故《经》言入芍陂矣。肥水又北,右合阎涧,水上承施水于合肥县,北流径浚遒县西,水积为阳湖,阳湖水自塘西北径死虎亭南,夹横塘西注。宋泰始初,豫州司马刘顺帅众八千,据其城地。以拒刘勔,赵叔宝以精兵五千,送粮死虎,刘勔破之此塘。水分为二,洛涧出焉,阎浆水注之。水受芍陂,陂水上承涧水于五门亭南,别为断神水,又东北径五门亭东,亭为二水之会也。断神水又东北径神迹亭东,又北,谓之豪水,虽广异名,事实一水,又东北径白芍亭东,积而为湖,谓之芍陂。陂周百二十许里,在寿春县南八十里,言楚相孙叔敖所造,魏太尉玉淩与吴将张休战于芍陂,即此处也。陂有五门,吐纳川流,西北为香门陂,陂水北径孙叔敖祠下,谓之芍陂读。又北分为二水:一水东注黎浆水,黎浆水东径黎浆亭南。文钦之叛,吴军北入,诸葛绪拒之于黎浆。即此水也。东注肥水,谓之黎浆水口。
yòu běi guò shòu chūn xiàn dōng, féi shuǐ zì lí jiāng běi jìng shòu chūn xiàn gù chéng dōng wèi zhǎng lài jīn, jīn cè yǒu xiè táng běi tíng, yíng sòng suǒ báo, shuǐ lù zhōu chē, shì yān cuì zhǐ. yòu xī běi, yòu hé dōng xī, xī shuǐ yǐn dú běi chū, xī nán liú jìng dǎo gōng sì xī. sì cè yīn xī, jiàn shā wǔ céng, wū zì jiān chǎng, chóng xū tāo jué yě. yòu xī nán liú zhù yú féi, féi shuǐ yòu xī jìng dōng tái xià, tái jí shòu chūn wài guō, dōng běi yú ā zhī xiè yě. dōng cè yǒu yī hú, sān chūn jiǔ xià, hóng hé fù shuǐ, yǐn dú chéng huáng, shuǐ jī chéng tán, wèi zhī dōng tái hú, yì féi nán bō yě. féi shuǐ xī jìng shòu chūn xiàn gù chéng běi, yòu hé běi xī, shuǐ dǎo běi shān quán yuán xià zhù, shù shí tuí huáng, shuǐ shàng cháng lín chā tiān, gāo kē fù rì, chū yú shān lín jīng shè yòu, shān yuān sì zuǒ. dào sú xī yóu, duō cuì qí xià. nèi wài yǐn jí, quán tóng qī jìng. xī shuǐ yán zhù xī nán, jìng lù dào shì jiě nán. jīng lú lín cè chuān xī, dà bù wéi guǎng, xiǎo zú xián jū, yì shèng jìng yě. xī shuǐ xī nán zhù yú féi shuǐ. běi rù yú huái.
又北过寿春县东,肥水自黎浆北径寿春县故城东为长濑津,津侧有谢堂北亭,迎送所薄,水陆舟车,是焉萃止。又西北,右合东溪,溪水引渎北出,西南流径导公寺西。寺侧因溪,建刹五层,屋字间敞,崇虚掏觉也。又西南流注于肥,肥水又西径东台下,台即寿春外郭,东北隅阿之榭也。东侧有一湖,三春九夏,红荷覆水,引读城隍,水积成潭,谓之东台湖,亦肥南播也。肥水西径寿春县故城北,右合北溪,水导北山泉源下注,漱石颓隍,水上长林插天,高柯负日,出于山林精舍右,山渊寺左。道俗嬉游,多萃其下。内外引汲,泉同七净。溪水沿注西南,径陆道士解南。精庐临侧川溪,大不为广,小足闲居,亦胜境也。溪水西南注于肥水。北入于淮。
féi shuǐ yòu xī fēn wéi èr shuǐ, yòu jí féi zhī gù dú, è wèi chuán guān hú, yǐ zhì zhōu jiàn yě. féi shuǐ zuǒ dú, yòu xī jìng shí qiáo mén běi, yì yuē cǎo shì mén, wài yǒu shí liáng. dù běi zhōu, zhōu shàng yǒu xī chāng sì. sì sān miàn zǔ shuǐ, fó táng shè sān xiàng, zhēn róng miào xiāng, xiāng fú jīng wěi. shì xiāo wǔ dì suǒ lì yě. sì xī jí chuán guān fāng, cāng sì dōu shuǐ, shì yíng shì zuò. hú běi duì bā gōng shān, shān wú shù mù, wéi tóng fù ěr. shān shàng yǒu huái nán wáng liú ān miào. liú ān shì hàn gāo dì zhī sūn, lì wáng cháng zi yě. zhé jié xià shì, dǔ hǎo rú xué, yǎng fāng shù zhī tú shù shí rén, jiē wèi jùn yì yān. duō shén xiān mì fǎ hóng bǎo zhī dào. hū yǒu bā gōng, jiē xū méi hào sù, yì mén xī jiàn. mén zhě yuē: wú wáng hǎo cháng shēng, jīn xiān shēng wú zhù shuāi zhī shù, wèi gǎn xiāng wén. bā gōng xián biàn chéng tóng, wáng shén jìng zhī. bā shì bìng néng liàn jīn huà dān, chū rù wú jiàn, nǎi yǔ ān dēng shān, mái jīn yú dì, bái rì shēng tiān. yú yào zài qì, jī quǎn shì zhī zhě, jù dé shàng shēng. qí suǒ shēng zhī chù. jiàn shí jiē xiàn, rén mǎ jī cún yān. gù shān jí yǐ bā gōng wèi mù, yú dēng qí shàng, rén mǎ zhī jī wú wén yǐ, wéi miào xiàng cún yān, miào zhōng tú ān jí bā shì xiàng, jiē zuò chuáng zhàng rú píng shēng, bèi fú xiān lì, xián yǔ shàn qún bǐ, zhōng hú zhěn wù, yī rú cháng jū. miào qián yǒu bēi, qí yǒng míng shí nián suǒ jiàn yě. shān yǒu yǐn shì shí jǐng, jiē cuī yǎn suǒ wèi yú xià shòu chūn, dēng běi lǐng huái fǔ zhī dào shì, bā gōng dàn jǐng zài yān. yì yún: zuǒ wú yǔ wáng chūn fù shēng děng xún ān, cì yì xuán zhōu, hái wèi zhe jì, hào yuē bā gōng jì, dōu bù liè qí jī quǎn shēng kōng zhī shì yǐ. àn hàn shū, ān fǎn, fú zhū, gě hóng míng qí dé dào, shì bèi bào piáo zi jí shén xiān chuán. féi shuǐ yòu zuǒ nà què pí dú. dú shuǐ zì lí jiāng fēn shuǐ, yǐn dú shòu chūn chéng běi, jìng què pí mén yòu, běi rù chéng. xī jù lù shí miáo wèi xiàn zhǎng, shì qí liú dú chù yě. dú dōng yǒu dōng dōu jiē, jiē zhī zuǒ dào běi, yǒu sòng sī kōng liú miǎn miào. sòng yuán huī èr nián, jiàn yú dōng xiāng xiào yì lǐ. miào qián yǒu bēi, shí nián bēi gōng fāng chuàng, qí yǒng míng yuán nián fāng lì. shěn yuē sòng shū yán tài shǐ yuán nián, yù zhōu cì shǐ yīn yǎn fǎn, míng dì jiǎ miǎn fǔ guó jiāng jūn, tǎo zhī, yǎn jiàng. bù fàn qiū háo, bǎi xìng lái sū, shēng wèi lì bēi, wén guò qí shí. jiàn yuán sì nián, gù lì yán yòu míng wèi qí miào míng, gù zuǒ páng tǐng wèi miào zàn, xià hóu jìng yǒu wèi miào sòng, bìng fù kān yú bēi cè. dú shuǐ yòu běi jìng xiàng guó chéng dōng, liú wǔ dì fá cháng ān suǒ zhù yě, táng zì tīng guǎn réng gù, yǐ xiàng guó wéi míng. yòu běi chū chéng, zhù féi shuǐ. yòu xī jìng jīn chéng běi, yòu xī, zuǒ hé yáng tóu xī shuǐ. shuǐ shòu què pí, xī běi lì yáng tóu xī, wèi zhī yáng tóu jiàn shuǐ. běi jìng yùn hú, zuǒ huì fēng shuǐ dú, dú shòu huái yú fēng cūn nán, xià zhù yáng tóu xī, cè jìng shòu chūn chéng xī, yòu běi lì xiàng mén, zì shā mén běi chū jīn chéng xī mén xiāo yáo lóu xià, běi zhù féi dú. féi shuǐ běi zhù jiù dú zhī héng táng, wèi xuán kāng nán lù chí dào, zuǒ tōng chuán guān fāng yě. féi shuǐ jìng xuán kāng chéng xī běi liú, běi chū, shuǐ jì yǒu qǔ shuǐ táng, yì xī yóu suǒ jí yě. yòu xī běi liú, xī zài jìn shì, xiè xuán běi yù fú jiān, qí bā gōng shān, jí zhì zhèn yú féi shuǐ zhī bīn, jiān wàng shān shàng cǎo mù, wēi wéi rén zhuàng, cǐ jí jiān zhàn bài chù. fēi bā gōng zhī líng yǒu zhù, gài hé shì jiāng wáng zhī huò yě. féi shuǐ yòu xī běi zhù yú huái, shì yuē féi kǒu yě. shī shuǐ yì cóng guǎng yáng xiāng féi shuǐ bié, dōng nán rù yú hú.
肥水又西分为二水,右即肥之故读,遏为船官湖,以置舟舰也。肥水左渎,又西径石桥门北,亦曰草市门,外有石梁。渡北洲,洲上有西昌寺。寺三面阻水,佛堂设三像,真容妙相,相服精炜。是萧武帝所立也。寺西即船官坊,苍兕、都水,是营是作。湖北对八公山,山无树木,惟童阜耳。山上有淮南王刘安庙。刘安是汉高帝之孙,厉王长子也。折节下士,笃好儒学,养方术之徒数十人,皆为俊异焉。多神仙秘法鸿宝之道。忽有八公,皆须眉皓素,诣门希见。门者曰:吾王好长生,今先生无住衰之术,未敢相闻。八公咸变成童,王甚敬之。八士并能炼金化丹,出入无间,乃与安登山,薶金于地,白日升天。余药在器,鸡犬舐之者,俱得上升。其所升之处。践石皆陷,人马迹存焉。故山即以八公为目,余登其上,人马之迹无闻矣,惟庙像存焉,庙中图安及八士像,皆坐床帐如平生,被服纤丽,咸羽扇裙彼,中壶枕物,一如常居。庙前有碑,齐永明十年所建也。山有隐室石井,皆崔琰所谓余下寿春,登北岭淮甫之道室,八公石井在焉。亦云:左吴与王春、傅生等寻安,伺诣玄洲,还为著记,号曰《八公记》,都不列其鸡犬升空之事矣。按《汉书》,安反,伏诛,葛洪明其得道,事备《抱朴子》及《神仙传》。肥水又左纳芍陂渎。渎水自黎浆分水,引渎寿春城北,径芍陂门右,北入城。昔巨鹿时苗为县长,是其留犊处也。渎东有东都街,街之左道北,有宋司空刘勔庙。宋元徽二年,建于东乡孝义里。庙前有碑,时年碑功方创,齐永明元年方立。沈约《宋书》言泰始元年,豫州刺史殷琰反,明帝假勔辅国将军,讨之,琰降。不犯秋毫,百姓来苏,生为立碑,文过其实。建元四年,故吏颜幼明为其庙铭,故佐庞珽为庙赞,夏侯敬友为庙颂,并附刊于碑侧。渎水又北径相国城东,刘武帝伐长安所筑也,堂字厅馆仍故,以相国为名。又北出城,注肥水。又西径金城北,又西,左合羊头溪水。水受芍陂,西北历羊头溪,谓之羊头涧水。北径熨湖,左会烽水渎,渎受淮于烽村南,下注羊头溪,侧径寿春城西,又北历象门,自沙门北出金城西门逍遥楼下,北注肥渎。肥水北注旧渎之横塘,为玄康南路驰道,左通船官坊也。肥水径玄康城西北流,北出,水际有曲水堂,亦嬉游所集也。又西北流,昔在晋世,谢玄北御苻坚,祈八公山,及置阵于肥水之滨,坚望山上草木,威为人状,此即坚战败处。非八公之灵有助,盖荷氏将亡之惑也。肥水又西北注于淮,是曰肥口也。施水亦从广阳乡肥水别,东南入于湖。
shī shuǐ shòu féi yú guǎng yáng xiāng, dōng nán liú jìng hé féi xiàn. yīng shào yuē: xià shuǐ chū chéng fù dōng nán, zhì cǐ yǔ féi hé, gù yuē hé féi. hǎn yīn yì yán chū pèi guó chéng fù dōng, zhì cǐ hé wéi féi. yú àn chuān shū pài bié. wú yán zhù zhī lǐ, fāng zhī yīng hǎn èr shuō, fēi shí zhèng yě. gài xià shuǐ bào zhǎng, shī hé yú féi, gù yuē hé féi yě. fēi wèi xià shuǐ shī shuǐ zì chéng dé dōng jìng hé féi xiàn chéng nán. chéng jū sì shuǐ zhōng, yòu dōng yǒu xiāo yáo jīn, shuǐ shàng jiù yǒu liáng. sūn quán zhī gōng hé féi yě, zhāng liáo bài zhī yú jīn běi, qiáo bù chè zhě liǎng bǎn. quán yǔ gān níng cù mǎ qū jīn, gǔ lì zì hòu zhe biān zhù shì, suì dé dù liáng. líng tǒng bèi kǎi luò shuǐ, hòu dào zhuī wáng, liú tì jīn zhǔ. shī shuǐ yòu dōng, fēn wéi èr shuǐ, zhī shuǐ běi chū yān, xià zhù yáng yuān. shī shuǐ yòu dōng jìng hú kǒu shù, dōng zhù cháo hú, wèi zhī shī kǒu yě.
施水受肥于广阳乡,东南流径合肥县。应劭曰:夏水出城父东南,至此与肥合,故曰合肥。阚駰亦言出沛国城父东,至此合为肥。余按川殊派别。无沿注之理,方知应、阚二说,非实证也。盖夏水暴长,施合于肥,故曰合肥也。非谓夏水、施水自成德东径合肥县城南。城居四水中,又东有逍遥津,水上旧有梁。孙权之攻合肥也,张辽败之于津北,桥不撤者两版。权与甘宁蹴马趋津,谷利自后著鞭助势,遂得渡梁。凌统被铠落水,后到追亡,流涕津渚。施水又东,分为二水,枝水北出焉,下注阳渊。施水又东径湖口戍,东注巢湖,谓之施口也。
jǔ shuǐ chū hàn zhōng fáng líng xiàn huái shuǐ, dōng nán guò lín jǔ xiàn jiè, jǔ shuǐ chū dōng wèn yáng jùn jǔ yáng xiàn xī běi jǐng shān, jí jīng shān shǒu yě. gāo fēng xiá jǔ, jùn jí céng yún.
沮水出汉中房陵县淮水,东南过临沮县界,沮水出东汶阳郡沮阳县西北景山,即荆山首也。高峰霞举,峻棘层云。
shān hǎi jīng yún: jīn yù shì chū, yì jǔ shuǐ zhī suǒ dǎo. gù huái nán zǐ yuē: jǔ chū jīng shān. gāo yòu yún: jīng shān zài zuǒ féng yì huái dé xiàn, gài yǐ luò shuǐ yǒu qī jǔ zhī míng gù yě. sī miù zhèng ěr. dù yù yún: shuǐ chū xīn chéng jùn zhī xī nán fā ā shān, gài shān yì míng yě. jǔ shuǐ dōng nán liú, jìng jǔ yáng xiàn dōng nán, xiàn yǒu tóng shuǐ, dōng jìng qí xiàn nán, xià rù jǔ shuǐ. jǔ shuǐ yòu dōng nán jìng wèn yáng jùn běi, jí gāo ān xiàn jiè. jùn zhì xī chéng, xiàn jū jùn xià, chéng gù xīn chéng zhī xià yì. yì xī chū fēn xīn chéng lì. xī biǎo xī chóng shān yě. jǔ shuǐ nán jìng lín jǔ xiàn xī, qīng xī shuǐ zhù zhī. shuǐ chū xiàn xī qīng shān, shān zhī dōng yǒu làn quán, jí qīng xī zhī yuán yě. kǒu jìng shù zhàng, qí shēn bù cè, qí quán shén líng jié. zhì yú yán yáng yǒu kàng, yīn yǔ wú shí, yǐ huì wù tóu zhī, zhé néng bào yǔ. qí shuǐ dǎo yuán dōng liú, yǐ yuán chū qīng shān, gù yǐ qīng xī wéi míng. xún yuán fú xī, qí wèi shēn qiào. shèng hóng zhī yún: chóu mù bàng shēng, líng kōng jiāo hé, wēi lóu qīng yá, héng yǒu luò shì, fēng quán chuán xiǎng yú qīng lín zhī xià, yán yuán liú shēng yú bái yún zhī shàng, yóu zhě cháng ruò mù bù zhōu wán, qíng bù gěi shǎng. shì yǐ lín tú qī tuō, yún kè zhái xīn, quán cè duō jié dào shì jīng lú yān. qīng xī yòu dōng liú rù yú jǔ shuǐ. jǔ shuǐ yòu qū jìng qí xiàn nán. jìn xián hé zhōng, wèi jǔ yáng jùn zhì yě. jǔ shuǐ yòu dōng nán, jìng dāng yáng xiàn gù chéng běi. chéng yīn gāng wèi zǔ, běi zhěn jǔ chuān, qí gù chéng zài dōng bǎi sì shí lǐ, wèi zhī dōng chéng, zài lù lín cháng bǎn nán, cháng bǎn jí zhāng yì dé héng máo chù yě. jǔ shuǐ yòu dōng nán jìng lǘ chéng xī, mó chéng dōng, yòu nán jìng mài chéng xī, xī guān yún zhǎng zhà xiáng chù, zì cǐ suì pàn. chuán yún: zi xū zào lǘ mó èr chéng yǐ gōng mài yì, jí yàn suǒ yún dōng lǘ xī mó, mài chéng zì pò zhě yě. jǔ shuǐ yòu nán jìng chǔ zhāo wáng mù. dōng duì mài chéng, gù wáng zhòng xuān zhī fù dēng lóu yún xī jiē zhāo qiū shì yě. jǔ shuǐ yòu nán yǔ zhāng shuǐ hé yān. yòu dōng nán guò zhī jiāng xiàn, dōng nán rén yú jiāng. jǔ shuǐ yòu dōng nán jìng cháng chéng dōng, yòu dōng nán liú zhù yú jiāng, wèi zhī zǔ kǒu yě. zhāng shuǐ chū lín jǔ xiàn dōng jīng shān, dōng nán guò liǎo tíng, yòu dōng guò zhāng xiāng nán, jīng shān zài jǐng shān dōng bǎi yú lǐ, xīn chéng yí xiāng xiàn jiè. suī qún fēng jìng jǔ, ér jīng shān dú xiù. zhāng shuǐ dōng nán liú, yòu qū xī nán, jìng biān xiàn nán, xiàn jiù chéng zhī dōng běi bǎi sì shí lǐ yě. xī nán gāo yáng chéng, yí zhì xǔ mào gù chéng, chéng nán lín zhāng shuǐ. yòu nán lì lín jǔ xiàn zhī zhāng xiāng nán. xī guān yǔ bǎo mài chéng, zhà xiáng ér dùn, pān zhāng zhǎn zhī yú cǐ. zhāng shuǐ yòu nán jìng dāng yáng xiàn, yòu nán jìng mài chéng dōng, wáng zhòng xuān dēng qí dōng nán yú, lín zhāng shuǐ ér fù zhī yuē: jiā qīng zhāng zhī tōng pǔ, yǐ qū jǔ zhī cháng zhōu shì yě. zhāng shuǐ yòu nán, yí shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē: yí shuǐ chū dōng běi yí zhū zhī shān, nán liú zhù yú zhāng shuǐ.
《山海经》云:金玉是出,亦沮水之所导。故《淮南子》曰:沮出荆山。高诱云:荆山在左冯翊怀德县,盖以洛水有漆沮之名故也。斯谬证耳。杜预云:水出新城郡之西南发阿山,盖山异名也。沮水东南流,径沮阳县东南,县有潼水,东径其县南,下入沮水。沮水又东南径汶阳郡北,即高安县界。郡治锡城,县居郡下,城故新城之下邑。义熙初分新城立。西表悉重山也。沮水南径临沮县西,青溪水注之。水出县西青山,山之东有滥泉,即青溪之源也。口径数丈,其深不测,其泉甚灵洁。至于炎阳有亢,阴雨无时,以秽物投之,辄能暴雨。其水导源东流,以源出青山,故以青溪为名。寻源浮溪,奇为深峭。盛弘之云:稠木傍生,凌空交合,危楼倾崖,恒有落势,风泉传响于青林之下,岩猿流声于白云之上,游者常若目不周玩,情不给赏。是以林徒栖托,云客宅心,泉侧多结道士精庐焉。青溪又东流入于沮水。沮水又屈径其县南。晋咸和中,为沮阳郡治也。沮水又东南,径当阳县故城北。城因冈为阻,北枕沮川,其故城在东百四十里,谓之东城,在绿林长坂南,长坂即张翼德横矛处也。沮水又东南径驴城西,磨城东,又南径麦城西,昔关云长诈降处,自此遂叛。《传》云:子胥造驴、磨二城以攻麦邑,即谚所云东驴西磨,麦城自破者也。沮水又南径楚昭王墓。东对麦城,故王仲宣之赋《登楼》云西接昭丘是也。沮水又南与漳水合焉。又东南过枝江县,东南人于江。沮水又东南径长城东,又东南流注于江,谓之诅口也。漳水出临沮县东荆山,东南过蓼亭,又东过章乡南,荆山在景山东百余里,新城沶乡县界。虽群峰竞举,而荆山独秀。漳水东南流,又屈西南,径编县南,县旧城之东北百四十里也。西南高阳城,移治许茂故城,城南临漳水。又南历临沮县之章乡南。昔关羽保麦城,诈降而遁,潘璋斩之于此。漳水又南径当阳县,又南径麦城东,王仲宣登其东南隅,临漳水而赋之曰:夹清漳之通浦,倚曲沮之长洲是也。漳水又南,沶水注之。《山海经》曰:沶水出东北宜诸之山,南流注于漳水。
yòu nán zhì zhī jiāng xiàn běi wū fú yì, rù yú jǔ.
又南至枝江县北乌扶邑,入于沮。
dì lǐ zhì yuē: yǔ gòng nán tiáo jīng shān, zài lín jǔ xiàn zhī dōng běi, zhāng shuǐ suǒ chū, dōng zhì jiāng líng rù yáng shuǐ, zhù yú miǎn. fēi yě. jīn zhāng shuǐ yú dāng yáng xiàn zhī dōng nán bǎi yú lǐ ér yòu huì jǔ shuǐ yě. xià shuǐ chū jiāng jīn, yú jiāng líng xiàn dōng nán, jiāng jīn yù zhāng kǒu dōng yǒu zhōng xià kǒu, shì xià shuǐ zhī shǒu, jiāng zhī sì yě. qū yuán suǒ wèi guò xià shǒu ér xī fú, gù lóng mén ér bú jiàn yě. lóng mén jí yǐng chéng zhī dōng mén yě.
《地理志》曰:《禹贡》南条荆山,在临沮县之东北,漳水所出,东至江陵入阳水,注于沔。非也。今漳水于当阳县之东南百余里而右会沮水也。夏水出江津,于江陵县东南,江津豫章口东有中夏口,是夏水之首,江之汜也。屈原所谓过夏首而西浮,顾龙门而不见也。龙门即郢城之东门也。
yòu dōng guò huá róng xiàn nán, xiàn gù róng chéng yǐ. chūn qiū lǔ dìng gōng sì nián, xǔ qiān yú róng chéng shì yě. běi lín zhōng xià shuǐ, zì xiàn dōng běi, jìng chéng dū jùn gù chéng nán, jìn yǒng jiā zhōng, xī shǔ zǔ luàn, gē huá róng zhū chéng wèi chéng dū wáng yǐng guó. xià shuǐ yòu jìng jiāo zhǐ tài shǒu hú chǒng mù běi. hàn tài fù guǎng shēn péi líng, ér cǐ mù cè yǒu guǎng bēi, gù shì wèi guǎng zhǒng, fēi yě. qí wén yán shì cài bó jiē zhī cí. lì fàn xī róng mù nán. wáng yǐn jìn shū dì dào jì yuē: táo zhū zhǒng zài huá róng xiàn, shù bēi yún shì yuè zhī fàn lǐ. jìn tài kāng dì jì shèng hóng zhī jīng zhōu jì liú chéng zhī jì, bìng yán zài xiàn zhī xī nán.
又东过华容县南,县故容城矣。《春秋》鲁定公四年,许迁于容城是也。北临中夏水,自县东北,径成都郡故城南,晋永嘉中,西蜀阻乱,割华容诸城为成都王颖国。夏水又径交趾太守胡宠墓北。汉太傅广身陪陵,而此墓侧有广碑,故世谓广冢,非也。其文言是蔡伯喈之辞。历范西戎墓南。王隐《晋书地道记》曰:陶朱冢在华容县,树碑云是越之范蠡。《晋太康地记》、盛弘之《荆州记》、刘澄之《记》,并言在县之西南。
guō zhòng chǎn yán zài xiàn dōng shí lǐ, jiǎn qí bēi tí yún: gù xī róng lìng fàn jūn zhī mù. bēi wén quē luò, bù xiáng qí rén, chēng lí shì qí xiān yě. bēi shì yǒng jiā èr nián lì. guān qí suǒ shù, zuì wéi jiū xī, yǐ qīn jìng qí dì, gù wéi zhòng shuō, cóng ér zhèng zhī. xià shuǐ yòu dōng, jìng jiān lì xiàn nán. jìn wǔ dì tài kāng wǔ nián lì. xiàn tǔ bēi xià, zé duō bēi chí, xī nán zì zhōu líng dōng jiè, jìng yú yún dù dùn yáng, wèi yún mèng zhī sǒu yǐ. wéi zhāo yuē: yún mèng zài huá róng xiàn. àn chūn qiū lǔ zhāo gōng sān nián, zhèng bó rú chǔ, zǐ chǎn bèi tián jù, yǐ tián jiāng nán zhī mèng. guō jǐng chún yán huá róng xiàn dōng nán bā qiū hú, shì yě. dù yù yún: zhī jiāng xiàn ān lù xiàn yǒu yún mèng. gài kuà chuān gèn xí, jiān bāo shì guǎng yǐ. xià shuǐ yòu dōng, xià yáng shuǐ zhù zhī. shuǐ shàng chéng yáng shuǐ yú jìng líng xiàn zhī zhè kǒu, dōng nán liú yǔ zhōng xià shuǐ hé, wèi zhī xià yáng shuǐ. yòu dōng běi jìng jiāng xià huì huái xiàn běi, ér dōng běi zhù.
郭仲产言在县东十里,检其碑题云:故西戎令范君之墓。碑文缺落,不详其人,称蠡是其先也。碑是永嘉二年立。观其所述,最为究悉,以亲径其地,故违众说,从而正之。夏水又东,径监利县南。晋武帝太康五年立。县土卑下,泽多陂池,西南自州陵东界,径于云杜沌阳,为云梦之薮矣。韦昭曰:云梦在华容县。按《春秋》鲁昭公三年,郑伯如楚,子产备田具,以田江南之梦。郭景纯言华容县东南巴丘湖,是也。杜预云:枝江县、安陆县有云梦。盖跨川亘隰,兼苞势广矣。夏水又东,夏杨水注之。水上承杨水于竟陵县之柘口,东南流与中夏水合,谓之夏杨水。又东北径江夏惠怀县北,而东北注。
yòu dōng zhì jiāng xià yún dù xiàn, rù gàn miǎn.
又东至江夏云杜县,入干沔。
yīng shào shí sān zhōu jì yuē: jiāng bié rù miǎn wèi xià shuǐ, yuán fū xià zhī wéi míng, shǐ yú fēn jiāng, dōng jié xià liú, gù nà jué chēng, jì yǒu zhōng xià zhī mù, yì bāo dà xià zhī míng yǐ. dāng qí jué rù zhī suǒ, wèi zhī dǔ kǒu yān. zhèng xuán zhù shàng shū, cāng láng zhī shuǐ, yán jīn wèi zhī xià shuǐ, lái tóng, gù shì biàn míng yān. liú chéng zhī zhe yǒng chū shān chuān jì yún: xià shuǐ, gǔ wén yǐ wéi cāng láng, yú fù suǒ gē yě. yīn cǐ yán zhī, shuǐ yīng yóu miǎn. jīn àn xià shuǐ shì jiāng liú miǎn, fēi miǎn rù xià. jiǎ shǐ miǎn zhù xià, qí shì xī nán, fēi shàng shū yòu dōng zhī wén, yú yì yǐ wéi fēi yě. zì dǔ kǒu xià miǎn shuǐ, tōng jiān xià mù, ér huì yú jiāng, wèi zhī xià ruì yě. gù chūn qiū zuǒ zhuàn chēng wú fá chǔ, shěn yǐn shè bèn mìng xià ruì yě. dù dǐng yuē: hàn shuǐ qū rù jiāng, jí xià kǒu yǐ.
应劭《十三州记》曰:江别入沔为夏水,源夫夏之为名,始于分江,冬竭夏流,故纳厥称,既有中夏之目,亦苞大夏之名矣。当其决入之所,谓之堵口焉。郑玄注《尚书》,沧浪之水,言今谓之夏水,来同,故世变名焉。刘澄之著《永初山川记》云:夏水,古文以为沧浪,渔父所歌也。因此言之,水应由沔。今按夏水是江流沔,非沔入夏。假使沔注夏,其势西南,非《尚书》又东之文,余亦以为非也。自堵口下沔水,通兼夏目,而会于江,谓之夏汭也。故《春秋左传》称吴伐楚,沈尹射奔命夏汭也。杜顶曰:汉水曲入江,即夏口矣。
qiāng shuǐ chū qiāng zhōng cān láng gǔ, bǐ sú wèi zhī tiān chí bái shuǐ yǐ. dì lǐ zhì yuē: chū lǒng xī qiāng dào. dōng nán liú jìng dàng chāng chéng dōng, xī běi qù tiān chí wǔ bǎi yú lǐ. qiāng shuǐ yòu dōng nán, jìng dàng pó chuān chéng dōng ér dōng nán zhù. xī jiāng wéi zhī kòu lǒng yòu yě, wén zhōng huì rù hàn zhōng, yǐn hái, zhī yōng zhōu cì shǐ zhū gě xù tún qiáo tóu, cóng kǒng hán gǔ jiāng chū běi dào. xù yāo zhī cǐ lù, wéi gèng cóng běi dào dù qiáo tóu, rù jiàn gé, xù zhuī zhī bù jí. qiāng shuǐ yòu dōng nán, yáng bù shuǐ zhù zhī. shuǐ fā dōng běi yáng bù xī, xī nán jìng ān mín shù, yòu xī nán zhù qiāng shuǐ, yòu dōng nán jìng wǔ jiē chéng xī nán, yòu dōng nán jìng jiā lú chéng xī, yáng tāng shuǐ rù yān. shuǐ chū xī běi yīn píng běi jiè tāng xī, dōng nán jìng běi bù chéng běi, yòu dōng nán jìng wǔ bù chéng nán, dōng nán yòu hé qiè shuǐ bàng xī nán chū, jí shuǐ yuán suǒ fā yě. qiāng shuǐ yòu jìng jiā lú chéng nán, jìng yú chéng nán, yòu dōng nán, zuǒ huì wǔ bù shuǐ. shuǐ yǒu èr yuán, chū nán běi wǔ bù xī, xī nán liú hé wéi yī shuǐ, qū ér dōng nán zhù qiāng shuǐ. qiāng shuǐ yòu dōng nán liú zhì qiáo tóu, hé bái shuǐ, dōng nán qù bái shuǐ xiàn gù chéng jiǔ shí lǐ.
羌水出羌中参狼谷,彼俗谓之天池白水矣。《地理志》曰:出陇西羌道。东南流径宕昌城东,西北去天池五百余里。羌水又东南,径宕婆川城东而东南注。昔姜维之寇陇右也,闻钟会入汉中,引还,知雍州刺史诸葛绪屯桥头,从孔函谷将出北道。绪邀之此路,维更从北道渡桥头,入剑阁,绪追之不及。羌水又东南,阳部水注之。水发东北阳部溪,西南径安民戍,又西南注羌水,又东南径武街城西南,又东南径葭芦城西,羊汤水入焉。水出西北阴平北界汤溪,东南径北部城北,又东南径五部城南,东南右合妾水傍西南出,即水源所发也。羌水又径葭芦城南,径余城南,又东南,左会五部水。水有二源,出南北五部溪,西南流合为一水,屈而东南注羌水。羌水又东南流至桥头,合白水,东南去白水县故城九十里。
yòu dōng nán zhì guǎng wèi bái shuǐ xiàn, yǔ hàn shuǐ hé, yòu dōng nán guò bā jùn láng zhōng xiàn, yòu nán zhì diàn jiāng xiàn, dōng nán rù yú jiāng.
又东南至广魏白水县,与汉水合,又东南过巴郡阆中县,又南至垫江县,东南入于江。
fú shuǐ chū guǎng wèi fú xiàn xī běi, fú shuǐ chū guǎng hàn shǔ guó gāng dī dào jiǎo wài, dōng nán liú jìng fú xiàn xī, wáng mǎng zhī tǒng mù yǐ. zāng gōng jìn pò fú chéng, zhǎn gōng sūn huī yú fú, zì cǐ shuǐ shàng. xiàn yǒu chán shuǐ, chū chán shān. shuǐ yuán yǒu jīn yín kuàng, xǐ qǔ huǒ hé zhī, yǐ chéng jīn yín. chán shuǐ lì chán tíng ér xià zhù fú shuǐ. fú shuǐ yòu dōng nán jìng mián zhú xiàn běi. zāng gōng sù fú zhì yú yáng, gōng sūn shù jiāng wáng yuán jiàng, suì bá mián zhú. fú shuǐ yòu dōng nán, yǔ jiàn shǐ shuǐ hé, shuǐ fā píng luò jùn xī xī, xī nán liú, qū ér dōng nán liú, rén yú fú. fú shuǐ yòu dōng nán jìng jiāng yóu shù běi. dèng ài zì yīn píng jǐng gǔ bù dào, xuán bīng shù mǎ rén shǔ, jìng jiāng yóu guǎng hàn zhě yě. fú shuǐ yòu dōng nán, jìng nán ān jùn nán, yòu nán yǔ jīn táng shuǐ huì, shuǐ chū guǎng hàn xīn dū xiàn, dōng nán liú rù fú. fú shuǐ yòu nán, zhī jīn chū yān, xī jìng guǎng hàn wǔ chéng xiàn, wèi wǔ chéng shuǐ, yòu xī zhì chéng dū, rù yú jiāng.
涪水出广魏涪县西北,涪水出广汉属国刚氐道徼外,东南流径涪县西,王莽之统睦矣。臧宫进破涪城,斩公孙恢于涪,自此水上。县有潺水,出潺山。水源有金银矿,洗取火合之,以成金银。潺水历潺亭而下注涪水。涪水又东南径绵竹县北。臧宫溯涪至于阳,公孙述将王元降,遂拔绵竹。涪水又东南,与建始水合,水发平洛郡西溪,西南流,屈而东南流,人于涪。涪水又东南径江油戍北。邓艾自阴平景谷步道,悬兵束马人蜀,径江油广汉者也。涪水又东南,径南安郡南,又南与金堂水会,水出广汉新都县,东南流入涪。涪水又南,枝津出焉,西径广汉五城县,为五城水,又西至成都,入于江。
nán zhì xiǎo guǎng wèi, yǔ zǐ tóng shuǐ hé.
南至小广魏,与梓潼水合。
xiǎo guǎng wèi jí guǎng hàn xiàn dì, wáng mǎng gēng míng yuē guǎng xìn yě.
小广魏即广汉县地,王莽更名曰广信也。
zǐ tóng shuǐ chū qí xiàn běi jiè, xī nán rén yú fú.
梓潼水出其县北界,西南人于涪。
gù guǎng hàn jùn, gōng sūn shù gǎi wéi zǐ tóng jùn. liú bèi jiā huò jùn shǒu jiā méng zhī gōng, yòu fēn guǎng hàn yǐ běi, bié wèi zǐ tóng jùn, yǐ jùn wèi shǒu. xiàn yǒu wǔ nǚ, shǔ wáng qiǎn wǔ dīng yíng zhī, zhì cǐ, jiàn dà shé rù shān xué, wǔ dīng yǐn zhī, shān bēng, yā wǔ dīng jí wǔ nǚ, yīn shì shān wèi wǔ fù shān, yòu yuē wǔ fù hòu, chí shuǐ suǒ chū. yī yuē wǔ fù shuǐ, yì yuē tóng shuǐ yě. qí shuǐ dǎo yuán shān zhōng, nán jìng zǐ tóng xiàn. wáng mǎng gǎi yuē zi tóng yǐ. zì xiàn nán jìng fú chéng dōng, yòu nán rù yú fú shuǐ, wèi zhī wǔ fù shuǐ kǒu yě.
故广汉郡,公孙述改为梓潼郡。刘备嘉霍峻守葭萌之功,又分广汉以北,别为梓潼郡,以峻为守。县有五女,蜀王遣五丁迎之,至此,见大蛇入山穴,五丁引之,山崩,压五丁及五女,因氏山为五妇山,又曰五妇候,驰水所出。一曰五妇水,亦曰潼水也。其水导源山中,南径梓潼县。王莽改曰子同矣。自县南径涪城东,又南入于涪水,谓之五妇水口也。
yòu xī nán zhì xiǎo guǎng wèi nán, rù yú diàn jiāng.
又西南至小广魏南,入于垫江。
yì yán fú shuǐ zhì cǐ rù hàn shuǐ, yì wèi zhī wèi nèi shuǐ yě. běi jìng diàn jiāng. xī cén péng yǔ zāng gōng zì jiāng zhōu cóng fú shuǐ shàng. gōng sūn shù lìng yán cén shèng bīng yú shěn shuǐ. gōng zuǒ bù yòu qí, jiā chuán ér jìn, shì dòng shān gǔ, dà pò cén jūn, zhǎn shǒu nì shuǐ zhě wàn yú rén, shuǐ wèi zhuó liú. shěn shuǐ chū guǎng hàn xiàn, xià rù fú shuǐ yě. cén shuǐ chū hàn zhōng nán zhèng xiàn dōng nán hàn shān, běi zhì ān yáng xiàn, nán rù yú miǎn. cén shuǐ jí huáng shuǐ yě, dōng běi liú, jìng chéng gù nán chéng běi. chéng zài shān shàng, huò yán hán xìn shǐ lì, huò yán zhāng liáng chuàng zhù, wèi zhī dìng suǒ zhì yǐ. yì xī jiǔ nián, suǒ xiá wèi guǒ zhōu cì shǐ, zì chéng gù zhì cǐ, gù wèi zhī nán chéng. chéng zhōu qī lǐ, jīn jiàn dài gǔ, jué bì bǎi xún, běi gǔ kǒu zào chéng dōng mén, bàng shān xún jiàn, wǔ lǐ yǒu yú, pán dào dēng zhì, fāng dé chéng zhì. chéng běi shuǐ jiù yǒu héng, běi dù cén shuǐ. shuǐ běi yǒu zhào jūn chéng, chéng běi yòu yǒu héng dù miǎn, qǔ běi chéng, chéng jí dà chéng gù xiàn zhì yě. huáng shuǐ yòu àn yǒu yuè guī guǎn, cén shuǐ lì qí běi, běi zhì ān yáng zuǒ rù miǎn, wèi cén shuǐ kǒu yě.
亦言涪水至此入汉水,亦谓之为内水也。北径垫江。昔岑彭与臧宫自江州从涪水上。公孙述令延岑盛兵于沈水。宫左步右骑,夹船而进,势动山谷,大破岑军,斩首溺水者万余人,水为浊流。沈水出广汉县,下入涪水也。涔水出汉中南郑县东南旱山,北至安阳县,南入于沔。涔水即黄水也,东北流,径成固南城北。城在山上,或言韩信始立,或言张良创筑,未知定所制矣。义熙九年,索遐为果州刺史,自成固治此,故谓之南城。城周七里,衿涧带谷,绝壁百寻,北谷口造城东门,傍山寻涧,五里有余,盘道登陟,方得城治。城北水旧有桁,北渡涔水。水北有赵军城,城北又有桁渡沔,取北城,城即大成固县治也。黄水右岸有悦归馆,涔水历其北,北至安阳左入沔,为涔水口也。