yǐn yì
隱逸
yì yuē: tiān dì bì, xián rén yǐn. yòu yuē: dùn shì wú mèn. yòu yuē: gāo shàng qí shì. yòu yuē: yōu rén zhēn jí. lùn yǔ zuò zhě qī rén, biǎo yǐ yì mín zhī chēng. yòu yuē: zǐ lù yù hé zhàng rén, kǒng zǐ yuē: yǐn zhě yě. yòu yuē: xián zhě bì dì, qí cì bì yán. yòu yuē: yú zhòng, yí yì, yǐn jū fàng yán. pǐn mù cān chà, chēng wèi fēi yī, qǐng shì yán zhī: fū yǐn zhī wèi yán, jī bù wài jiàn, dào bù kě zhī zhī wèi yě. ruò fú qiān zài jì liáo, shèng rén bù chū, zé dà xián zì huì, jiàng yí fán pǐn. zhǐ yú quán shēn yuǎn hài, fēi bì xué chù yán qī, suī cáng wǎng dé èr, lín yà zōng jí, ér jǔ shì mò kuī, wàn wù bù dǔ. ruò cǐ rén zhě, qǐ kěn xǐ ěr yǐng bīn, jiǎo jiǎo rán xiǎn chū sú zhī zhì hū! dùn shì bì yán, jí xián rén yě. fū hé shì fēi shì, ér yǒu bì shì zhī yīn, gù zhī yì wéi huì dào, fēi yuē cáng shēn. zhì yú cháo fù zhī míng, jí shì jiàn chēng zhī hào, hào yuē qiú gōng, yóu yǒu kě chuán zhī jī. cǐ gài hé zhī yǐn, ér fēi xián rén zhī yǐn yě. xián rén zhī yǐn, yì shēn yú zì huì, hé zhī yǐn, shì zhǐ yú wéi rén. lùn jī jì shū, yuán xīn yì yì yě. shēn yǔ yùn bì, wú kě zhī zhī qíng, jī shǔ sù bīn, shì gāo shì zhī měi. yùn bì gù yǐn, wèi yǐn zhī jī bù jiàn wéi rén gù yǐn, yòng zhì yǐn zhě zhī mù. shēn yǐn gù chēng yǐn zhě, dào yǐn gù yuē xián rén. huò yuē: yǐn zhě zhī yì hū yǐn, jì wén qí shuō, xián zhě zhī tóng yú xián, wèi zhī suǒ yì? yīng zhī yuē: yǐn shēn zhī yú huì dào, míng tóng ér yì shū, xián rén zhī yú xián zhě, shì qióng yú yà shèng, yǐ cǐ wèi yán, rú huò kě biàn. ruò nǎi gāo shàng zhī yǔ zuò zhě, sān bì zhī yǔ yōu rén, jí yì mín yǐn jū, jiē dú wǎng zhī chēng, suī fù hàn yīn zhī shì bù chuán, hé shàng zhī míng bù xiǎn, mò bù jī tān lì sú, bǐng zì yì zhī zī, yóu fù jiē rì yuè, míng jiàn gǔ ér qū yě. chén jùn yuán shū jí gǔ lái wú míng gāo shì, yǐ wèi zhēn yǐn chuán, gé yǐ sī tán, qù zhēn yuǎn yǐ. xián rén zài shì, shì bù kě wū, jīn wèi yǐn yì piān, xū zhì xián yǐn zhī wèi, qí yú yí xīn sú biǎo zhě, gài yì ér fēi yǐn yún.
《易》曰:「天地閉,賢人隱。」又曰:「遁世無悶。」又曰:「高尚其事。」 又曰:「幽人貞吉。」《論語》「作者七人」,表以逸民之稱。又曰:「子路遇荷 丈人,孔子曰:隱者也。」又曰:「賢者避地,其次避言。」又曰:「虞仲,夷 逸,隱居放言。」品目參差,稱謂非一,請試言之:夫隱之為言,跡不外見,道不 可知之謂也。若夫千載寂寥,聖人不出,則大賢自晦,降夷凡品。止於全身遠害, 非必穴處岩棲,雖藏往得二,鄰亞宗極,而舉世莫窺,萬物不睹。若此人者,豈肯 洗耳潁濱,皦皦然顯出俗之志乎!遁世避言,即賢人也。夫何適非世,而有避世之 因,固知義惟晦道,非曰藏身。至於巢父之名,即是見稱之號,號曰裘公,由有可 傳之跡。此蓋荷之隱,而非賢人之隱也。賢人之隱,義深於自晦,荷之隱,事 止於違人。論跡既殊,原心亦異也。身與運閉,無可知之情,雞黍宿賓,示高世之 美。運閉故隱,為隱之跡不見;違人故隱,用致隱者之目。身隱故稱隱者,道隱故 曰賢人。或曰:「隱者之異乎隱,既聞其說,賢者之同於賢,未知所異?」應之曰: 「隱身之於晦道,名同而義殊,賢人之於賢者,事窮於亞聖,以此為言,如或可辨。 若乃高尚之與作者,三避之與幽人,及逸民隱居,皆獨往之稱,雖復漢陰之氏不傳, 河上之名不顯,莫不激貪厲俗,秉自異之姿,猶負揭日月,鳴建鼓而趨也。」陳郡 袁淑集古來無名高士,以為《真隱傳》,格以斯談,去真遠矣。賢人在世,事不可 誣,今為《隱逸篇》,虛置賢隱之位,其餘夷心俗表者,蓋逸而非隱雲。
dài yóng, zì zhòng ruò, qiào jùn zhì rén yě. fù kuí, xiōng bó, bìng yǐn dùn yǒu gāo míng. yóng nián shí liù, zāo fù yōu, jǐ yú huǐ miè, yīn cǐ zhǎng bào léi huàn. yǐ fù bù shì, fù xiū qí yè. fù shàn qín shū, yóng bìng chuán zhī, fán zhū yīn lǜ, jiē néng huī shǒu. huì jī shàn xiàn duō míng shān, gù shì jū shàn xià. yóng jí xiōng bó, bìng shòu qín yú fù. fù méi, suǒ chuán zhī shēng, bù rěn fù zòu, gè zào xīn nòng, bó wǔ bù, yóng shí wǔ bù. yóng yòu zhì zhǎng nòng yī bù, bìng chuán yú shì. zhōng shū lìng wáng suī cháng xié bīn kè zào zhī, bó děng fāng jìn dòu zhōu, suī yuē: wén qīng shàn qín, shì yù yī tīng. bù dá, suī hèn ér qù.
戴顒,字仲若,譙郡銍人也。父逵,兄勃,並隱遁有高名。顒年十六,遭父憂, 幾於毀滅,因此長抱羸患。以父不仕,復修其業。父善琴書,顒並傳之,凡諸音律, 皆能揮手。會稽剡縣多名山,故世居剡下。顒及兄勃,並受琴於父。父沒,所傳之 聲,不忍復奏,各造新弄,勃五部,顒十五部。顒又制長弄一部,並傳於世。中書 令王綏常攜賓客造之,勃等方進豆粥,綏曰:「聞卿善琴,試欲一聽。」不答,綏 恨而去。
tóng lú xiàn yòu duō míng shān, xiōng dì fù gòng yóu zhī, yīn liú jū zhǐ. bó jí huàn, yī yào bù gěi. yóng wèi bó yuē: yóng suí xiōng dé xián, fēi yǒu xīn yú mò yǔ. xiōng jīn jí dǔ, wú kě yíng liáo, yóng dāng gàn lù yǐ zì jì ěr. nǎi gào shí qiú hǎi yú lìng, shì chuí xíng ér bó zú, nǎi zhǐ. tóng lú pì yuǎn, nán yǐ yǎng jí, nǎi chū jū wú xià. wú xià shì rén gòng wèi zhú shì, jù shí yǐn shuǐ, zhí lín kāi jiàn, shǎo shí fán mì, yǒu ruò zì rán. nǎi shù zhuāng zhōu dà zhǐ, zhe xiāo yáo lùn, zhù lǐ jì zhōng yōng piān. sān wú jiāng shǒu jí jùn nèi yì guān yào qí tóng yóu yě zé, kān xíng biàn wǎng, bù wèi jiǎo jiè, zhòng lùn yǐ cǐ duō zhī.
桐廬縣又多名山,兄弟復共游之,因留居止。勃疾患,醫藥不給。顒謂勃曰: 「顒隨兄得閒,非有心於默語。兄今疾篤,無可營療,顒當干祿以自濟耳。」乃告 時求海虞令,事垂行而勃卒,乃止。桐廬僻遠,難以養疾,乃出居吳下。吳下士人 共為築室,聚石引水,植林開澗,少時繁密,有若自然。乃述莊周大旨,著《逍遙 論》,注《禮記·中庸》篇。三吳將守及郡內衣冠要其同游野澤,堪行便往,不為 矯介,眾論以此多之。
gāo zǔ mìng wèi tài wèi xíng cān jūn, láng yá wáng sī mǎ shǔ, bìng bù jiù. sòng guó chū jiàn, lìng yuē: qián tài wèi cān jūn dài yóng pì shì wéi xuán, bǐng cāo yōu dùn, shǒu zhì bù yú, yí jiā jīng yǐn, yǐ hóng zhǐ tuì. bìng kě sàn qí shì láng, zài tōng zhí. bù qǐ. tài zǔ yuán jiā èr nián, zhào yuē: xīn chú tōng zhí sàn qí shì láng dài yóng tài zǐ shè rén zōng bǐng, bìng zhì tuō qiū yuán, zì qiú héng bì, tián jìng zhī cāo, jiǔ ér bù yú. yóng kě guó zi bó shì, bǐng kě tōng zhí sàn qí shì láng. dōng gōng chū jiàn, yòu zhēng tài zǐ zhōng shù zǐ. shí wǔ nián, zhēng sàn qí cháng shì, bìng bù jiù.
高祖命為太尉行參軍,琅邪王司馬屬,並不就。宋國初建,令曰:「前太尉參 軍戴顒、辟士韋玄,秉操幽遁,守志不渝,宜加旌引,以弘止退。並可散騎侍郎, 在通直。」不起。太祖元嘉二年,詔曰:「新除通直散騎侍郎戴顒、太子舍人宗炳, 並志托丘園,自求衡蓽,恬靜之操,久而不渝。顒可國子博士,炳可通直散騎侍郎。」 東宮初建,又征太子中庶子。十五年,征散騎常侍,並不就。
héng yáng wáng yì jì zhèn jīng kǒu, zhǎng shǐ zhāng shào yǔ yóng yīn tōng, yíng lái zhǐ huáng hú shān. shān běi yǒu zhú lín jīng shè, lín jiàn shén měi. yóng qì yú cǐ jiàn, yì jì jí cóng zhī yóu, yóng fú qí yě fú, bù gǎi cháng dù. wèi yì jì gǔ qín, bìng xīn shēng biàn qū, qí sān diào yóu xián guǎng líng zhǐ xī zhī liú, jiē yǔ shì yì. tài zǔ měi yù jiàn zhī, cháng wèi huáng mén shì láng zhāng fū yuē: wú dōng xún zhī rì, dāng yàn dài gōng shān yě. yǐ qí hǎo yīn, zhǎng gěi zhèng shēng jì yī bù. yóng hé hé cháng bái hú èr shēng, yǐ wèi yī diào, hào wèi qīng kuàng. zì hàn shì shǐ yǒu fó xiàng, xíng zhì wèi gōng, kuí tè shàn qí shì, yóng yì cān yān. sòng shì zǐ zhù zhàng liù tóng xiàng yú wǎ guān sì, jì chéng, miàn hèn shòu, gōng rén bù néng zhì, nǎi yíng yóng kàn zhī. yóng yuē: fēi miàn shòu, nǎi bì jiǎ féi ěr. jì cuò jiǎn bì jiǎ, shòu huàn jí chú, wú bù tàn fú yān.
衡陽王義季鎮京口,長史張邵與顒姻通,迎來止黃鵠山。山北有竹林精舍,林 澗甚美。顒憩於此澗,義季亟從之游,顒服其野服,不改常度。為義季鼓琴,並新 聲變曲,其三調《游弦》、《廣陵》、《止息》之流,皆與世異。太祖每欲見之, 嘗謂黃門侍郎張敷曰:「吾東巡之日,當晏戴公山也。」以其好音,長給正聲伎一 部。顒合《何嘗》、《白鵠》二聲,以為一調,號為清曠。自漢世始有佛像,形制 未工,逵特善其事,顒亦參焉。宋世子鑄丈六銅像於瓦官寺,既成,面恨瘦,工人 不能治,乃迎顒看之。顒曰:「非面瘦,乃臂胛肥耳。」既錯減臂胛,瘦患即除, 無不嘆服焉。
shí bā nián, zú, shí nián liù shí sì. wú zi. jǐng yáng shān chéng, yóng yǐ wáng yǐ. shàng tàn yuē: hèn bù de shǐ dài yóng guān zhī.
十八年,卒,時年六十四。無子。景陽山成,顒已亡矣。上嘆曰:「恨不得使 戴顒觀之。」
zōng bǐng, zì shǎo wén, nán yáng niè yáng rén yě. zǔ chéng, yí dū tài shǒu. fù yáo zhī, xiāng xiāng lìng. mǔ tóng jùn shī shì, cōng biàn yǒu xué yì, jiào shòu zhū zi. bǐng jū sàng guò lǐ, wèi xiāng lǘ suǒ chēng. cì shǐ yīn zhòng kān huán xuán bìng pì zhǔ bù, jǔ xiù cái, bù jiù. gāo zǔ zhū liú yì, lǐng jīng zhōu, wèn yì fǔ zī yì cān jūn shēn yǒng yuē: jīn rì hé shī ér kě? yǒng yuē: chú qí sù xìn, bèi qí huì zé, guàn xù mén cì, xiǎn zhuó cái néng, rú cǐ ér yǐ. gāo zǔ nà zhī, pì bǐng wèi zhǔ bù, bù qǐ. wèn qí gù, dá yuē: qī qiū yǐn gǔ, sān shí yú nián. gāo zǔ shàn qí duì. miào shàn qín shū, jīng yú yán lǐ, měi yóu shān shuǐ, wǎng zhé wàng guī. zhēng xī zhǎng shǐ wáng jìng hóng měi cóng zhī, wèi cháng bù mí rì yě. nǎi xià rù lú shān, jiù shì huì yuǎn kǎo xún wén yì. xiōng zāng wèi nán píng tài shǒu, bī yǔ jù hái, nǎi yú jiāng líng sān hú lì zhái, xián jū wú shì. gāo zǔ zhào wèi tài wèi cān jūn, bù jiù. èr xiōng zǎo zú, gū lèi shén duō, jiā pín wú yǐ xiāng shàn, pō yíng jià sè. gāo zǔ shù zhì xì lài, qí hòu zǐ dì cóng lù, nǎi xī bù fù shòu.
宗炳,字少文,南陽涅陽人也。祖承,宜都太守。父繇之,湘鄉令。母同郡師 氏,聰辯有學義,教授諸子。炳居喪過禮,為鄉閭所稱。刺史殷仲堪、桓玄並辟主 簿,舉秀才,不就。高祖誅劉毅,領荊州,問毅府咨議參軍申永曰:「今日何施而 可?」永曰:「除其宿釁,倍其惠澤,貫敘門次,顯擢才能,如此而已。」高祖納 之,辟炳為主簿,不起。問其故,答曰:「棲丘飲谷,三十餘年。」高祖善其對。 妙善琴書,精於言理,每游山水,往輒忘歸。征西長史王敬弘每從之,未嘗不彌日 也。乃下入廬山,就釋慧遠考尋文義。兄臧為南平太守,逼與俱還,乃於江陵三湖 立宅,閒居無事。高祖召為太尉參軍,不就。二兄蚤卒,孤累甚多,家貧無以相贍, 頗營稼穡。高祖數致餼賚,其後子弟從祿,乃悉不復受。
gāo zǔ kāi fǔ pì zhào, xià shū yuē: wú tiǎn dà chǒng, sī yán xián yàn, ér tù zhì qián chù, kǎo pán wèi zhēn, cè xí qiū yuán, liáng zēng xū zhù. nán yáng zōng bǐng yàn mén zhōu xù zhī, bìng zhí cāo yōu qī, wú mèn jīn hè, kě xià pì zhào, yǐ lǐ qū zhī. yú shì bìng pì tài wèi yuàn, jiē bù qǐ. sòng shòu chán, zhēng wèi tài zǐ shè rén yuán jiā chū, yòu zhēng tōng zhí láng dōng gōng jiàn, zhēng wèi tài zǐ zhōng shè rén, shù zǐ, bìng bù yīng. qī luó shì, yì yǒu gāo qíng, yǔ bǐng xié qù. luó shì méi, bǐng āi zhī guò shén, jì ér chuò kū xún lǐ, bēi qíng dùn shì. wèi shā mén shì huì jiān yuē: sǐ shēng bù fēn, wèi yì kě dá, sān fù zhì jiào, fāng néng qiǎn āi. héng yáng wáng yì jì zài jīng zhōu, qīn zhì bǐng shì, yǔ zhī huān yàn, mìng wèi zī yì cān jūn, bù qǐ.
高祖開府辟召,下書曰:「吾忝大寵,思延賢彥,而《兔置》潛處,《考盤》 未臻,側席丘園,良增虛佇。南陽宗炳、雁門周續之,並植操幽棲,無悶巾褐,可 下辟召,以禮屈之。」於是並辟太尉掾,皆不起。宋受禪,征為太子舍人;元嘉初, 又征通直郎;東宮建,征為太子中舍人,庶子,並不應。妻羅氏,亦有高情,與炳 協趣。羅氏沒,炳哀之過甚,既而輟哭尋理,悲情頓釋。謂沙門釋慧堅曰:「死生 不分,未易可達,三復至教,方能遣哀。」衡陽王義季在荊州,親至炳室,與之歡 宴,命為咨議參軍,不起。
hǎo shān shuǐ, ài yuǎn yóu, xī zhì jīng wū, nán dēng héng yuè, yīn ér jié yǔ héng shān, yù huái shàng píng zhī zhì. yǒu jí hái jiāng líng, tàn yuē: lǎo jí jù zhì, míng shān kǒng nán biàn dǔ, wéi dāng chéng huái guān dào, wò yǐ yóu zhī. fán suǒ yóu lǚ, jiē tú zhī yú shì, wèi rén yuē: fǔ qín dòng cāo, yù lìng zhòng shān jiē xiǎng. gǔ yǒu jīn shí nòng, wèi zhū huán suǒ zhòng, huán shì wáng, qí shēng suì jué, wéi bǐng chuán yān. tài zǔ qiǎn lè shī yáng guān jiù bǐng shòu zhī.
好山水,愛遠遊,西陟荊、巫,南登衡、岳,因而結宇衡山,欲懷尚平之志。 有疾還江陵,嘆曰:「老疾俱至,名山恐難遍睹,唯當澄懷觀道,臥以游之。」凡 所游履,皆圖之於室,謂人曰:「撫琴動操,欲令眾山皆響。」古有《金石弄》, 為諸桓所重,桓氏亡,其聲遂絕,惟炳傳焉。太祖遣樂師楊觀就炳受之。
bǐng wài dì shī jué shòu yì yǒu sù yè, yǐ qín shū zì yú. lín chuān wáng yì qìng pì wèi jì jiǔ, zhǔ bù, bìng bù jiù, nǎi biǎo jiàn zhī, huì bìng zú. yuán jiā èr shí nián, bǐng zú, shí nián liù shí jiǔ. héng yáng wáng yì jì yǔ sī tú jiāng xià wáng yì gōng shū yuē: zōng jū shì bù jiù suǒ bìng, qí qīng lǚ féi sù, zhōng shǐ kě jiā, wèi zhī cè chuàng, bù néng yǐ yǐ. zi shuò, nán qiào wáng yì xuān chē qí cān jūn. cì qǐ, jiāng xià wáng yì gōng sī kōng zhǔ bù. cì zhāo, yǐng zhōu zhì zhōng. cì shuō, zhèng yuán láng.
炳外弟師覺授亦有素業,以琴書自娛。臨川王義慶闢為祭酒,主簿,並不就, 乃表薦之,會病卒。元嘉二十年,炳卒,時年六十九。衡陽王義季與司徒江夏王義 恭書曰:「宗居士不救所病,其清履肥素,終始可嘉,為之惻愴,不能已已。」子 朔,南譙王義宣車騎參軍。次綺,江夏王義恭司空主簿。次昭,郢州治中。次說, 正員郎。
zhōu xù zhī, zì dào zǔ, yàn mén guǎng wǔ rén yě. qí xiān guò jiāng jū yù zhāng jiàn chāng xiàn. xù zhī nián bā suì sàng mǔ, āi qī guò yú chéng rén, fèng xiōng rú shì fù. yù zhāng tài shǒu fàn níng yú jùn lì xué, zhāo jí shēng tú, yuǎn fāng zhì zhě shén zhòng. xù zhī nián shí èr, yì níng shòu yè. jū xué shù nián, tōng wǔ jīng bìng wěi hòu, míng guān tóng mén, hào yuē yán zi. jì ér xián jū dú lǎo yì, rù lú shān shì shā mén shì huì yuǎn. shí péng chéng liú yí mín dùn jī lú shān, táo yuān míng yì bù yīng zhēng mìng, wèi zhī xún yáng sān yǐn. yǐ wèi shēn bù kě qiǎn, yú lèi yí jué, suì zhōng shēn bù qǔ qī, bù yī shū shí.
周續之,字道祖,雁門廣武人也。其先過江居豫章建昌縣。續之年八歲喪母, 哀戚過於成人,奉兄如事父。豫章太守范寧於郡立學,招集生徒,遠方至者甚眾。 續之年十二,詣寧受業。居學數年,通《五經》並《緯候》,名冠同門,號曰「顏 子」。既而閒居讀《老》、《易》,入廬山事沙門釋慧遠。時彭城劉遺民遁跡廬山, 陶淵明亦不應徵命,謂之「尋陽三隱。」以為身不可遣,余累宜絕,遂終身不娶妻, 布衣蔬食。
liú yì zhèn gū shú, mìng wèi fǔ jūn cān jūn, zhēng tài xué bó shì, bìng bù jiù. jiāng zhōu cì shǐ měi xiāng zhāo qǐng, xù zhī bù shàng jié jùn, pō cóng zhī yóu. cháng yǐ jī kāng gāo shì chuán dé chū chù zhī měi, yīn wèi zhī zhù. gāo zǔ zhī běi tǎo, shì zǐ jū shǒu, yíng xù zhī guǎn yú ān lè sì, yán rù jiǎng lǐ, yuè yú, fù hái shān. jiāng zhōu cì shǐ liú liǔ jiàn zhī gāo zǔ, yuē: chén wén huī yào hé sì, bì zài jiān chéng zhī bǎo yì liàng chóng běn, yí yū gāo shì zhī yì. shì yǐ wèi bīn zuǒ zhōu, shèng dé guǎng yùn, shāng luò kuāng hàn, yīng yè nǎi chāng. fú wéi míng gōng dào mài zhèn gǔ, yīng tiān jì qī, yóu wài chàng yú míng nèi, tǐ yuǎn xíng yú yīng jìn, suī fén yáng zhī jǔ, chuò jià yú shí jiān míng yáng zhī zhǐ, qián gǎn yú qióng gǔ yǐ. qiè jiàn chù shì yàn mén zhōu xù zhī, qīng zhēn zhēn sù, sī xué gōu shēn, ruò guàn dú wǎng, xīn wú jìn shì, xìng zhī suǒ qiǎn róng huá yǔ jī hán jù luò, qíng zhī suǒ mù, yán zé yǔ qín shū gòng yuǎn. jiā yǐ rén xīn nèi fā, yì huái wài liàng, liú ài kūn huì, chéng zhe táo lǐ. ruò shēng zhī zǎi fǔ, bì dǐng wèi sī hé zhuó yīng rú guān, yì wáng yóu xiá jī. zāng wén bù zhī, shī zài jiàng xián yán yǎn dé rén, gōng yóu shēng shì. yuàn zhào qí dān kuǎn, bù yǐ rén fèi yán. é ér pì wèi tài wèi yuàn, bù jiù.
劉毅鎮姑孰,命為撫軍參軍,征太學博士,並不就。江州刺史每相招請,續之 不尚節峻,頗從之游。常以嵇康《高士傳》得出處之美,因為之注。高祖之北討, 世子居守,迎續之館於安樂寺,延入講禮,月余,復還山。江州刺史劉柳薦之高祖, 曰:「臣聞恢耀和肆,必在兼城之寶;翼亮崇本,宜紆高世之逸。是以渭濱佐周, 聖德廣運,商洛匡漢,英業乃昌。伏惟明公道邁振古,應天繼期,游外暢於冥內, 體遠形於應近,雖汾陽之舉,輟駕於時艱;明揚之旨,潛感於穹谷矣。竊見處士雁 門周續之,清真貞素,思學鈎深,弱冠獨往,心無近事,性之所遣;榮華與饑寒俱 落,情之所慕,岩澤與琴書共遠。加以仁心內發,義懷外亮,留愛昆卉,誠著桃李。 若升之宰府,必鼎味斯和;濯纓儒官,亦王猷遐緝。臧文不知,失在降賢;言偃得 人,功由升士。願照其丹款,不以人廢言。」俄而闢為太尉掾,不就。
gāo zǔ běi fá, hái zhèn péng chéng, qiǎn shǐ yíng zhī, lǐ cì shén hòu. měi chēng zhī yuē: xīn wú piān lìn, zhēn gāo shì yě. xún fù nán hái. gāo zǔ jiàn zuò, fù zhào zhī, nǎi jǐn shì jù xià. shàng wèi kāi guǎn dōng guō wài, zhāo jí shēng tú. chéng yú jiàng xìng, bìng jiàn zhū shēng, wèn xù zhī lǐ jì ào bù kě zhǎng yǔ wǒ jiǔ líng shè yú jué pǔ sān yì, biàn xī jīng ào, chēng wèi gāi tōng. xù zhī sù huàn fēng bì, bù fù kān jiǎng, nǎi yí bìng zhōng shān. jǐng píng yuán nián zú, shí nián sì shí qī. tōng máo shī liù yì jí lǐ lùn gōng yáng chuán, jiē chuán yú shì. wú zi. xiōng zi jǐng yuǎn yǒu xù zhī fēng, tài zōng tài shǐ zhōng, wèi jìn ān nèi shǐ, wèi zhī jùn, zú.
高祖北伐,還鎮彭城,遣使迎之,禮賜甚厚。每稱之曰:「心無偏吝,真高士 也。」尋復南還。高祖踐阼,復召之,乃盡室俱下。上為開館東郭外,招集生徒。 乘輿降幸,並見諸生,問續之《禮記》「傲不可長」、「與我九齡」、「射於矍圃」 三義,辨析精奧,稱為該通。續之素患風痹,不復堪講,乃移病鐘山。景平元年卒, 時年四十七。通《毛詩》六義及《禮論》、《公羊傳》,皆傳於世。無子。兄子景 遠有續之風,太宗泰始中,為晉安內史,未之郡,卒。
wáng hóng zhī, zì fāng píng, láng yá lín yí rén, xuān xùn wèi wèi zhèn zhī dì yě. shǎo gū pín, wèi wài zǔ zhēng shì hé zhǔn suǒ fǔ yù. cóng shū xiàn zhī jí tài yuán wáng gōng, bìng guì zhòng zhī. jìn ān dì lóng ān zhōng, wèi láng yá wáng zhōng jūn cān jūn, qiān sī tú zhǔ bù. jiā pín, ér xìng hǎo shān shuǐ, qiú wèi wū chéng lìng, xún yǐ bìng guī. huán xuán fǔ jìn, huán qiān yǐ wèi wèi jūn cān jūn. shí láng yá yīn zhòng wén hái gū shú, zǔ sòng qīng cháo, qiān yào hóng zhī tóng háng, dá yuē: fán zǔ lí sòng bié, bì zài yǒu qíng, xià guān yǔ yīn fēng mǎ bù jiē, wú yuán hù cóng. qiān guì qí yán. měi suí xiōng zhèn zhī zhī ān chéng jùn, hóng zhī jiě zhí tóng háng, jīng zhōu cì shǐ huán wěi qǐng wèi nán mán zhǎng shǐ.
王弘之,字方平,琅邪臨沂人,宣訓衛尉鎮之弟也。少孤貧,為外祖徵士何准 所撫育。從叔獻之及太原王恭,並貴重之。晉安帝隆安中,為琅邪王中軍參軍,遷 司徒主簿。家貧,而性好山水,求為烏程令,尋以病歸。桓玄輔晉,桓謙以為衛軍 參軍。時琅邪殷仲文還姑孰,祖送傾朝,謙要弘之同行,答曰:「凡祖離送別,必 在有情,下官與殷風馬不接,無緣扈從。」謙貴其言。每隨兄鎮之之安成郡,弘之 解職同行,荊州刺史桓偉請為南蠻長史。
yì xī chū, hé wú jì yòu qǐng wèi yòu jūn sī mǎ. gāo zǔ mìng wèi xú zhōu zhì zhōng cóng shì shǐ, chú yuán wài sàn qí cháng shì, bìng bù jiù. jiā zài huì jī shàng yú. cóng xiōng jìng hóng wèi lì bù shàng shū, zòu yuē: shèng míng sī qì, zài dé wéi xīn, chuí jiàn zè wēi, biǎo yáng yǐn jiè, mò yǔ yǎng fēng, huāng xiá qīng shǒu. qián yuán wài sàn qí cháng shì láng yá wáng hóng zhī, tián mò qiū yuán, fàng xīn jū yì. qián wèi jiāng jūn cān jūn wǔ chāng guō xī lín, sù lǚ chún jié, sì huī qián wǔ. bìng jī rǎng shèng cháo, wèi méng biǎo shì, yí jiā jīng pìn, bì yú qiū yuán, yǐ zhāng zhǐ xùn zhī měi, yǐ qū dòng qiú zhī lèi. chén yú wèi hóng zhī kě tài zǐ shù zǐ, xī lín kě zhù zuò láng. jí zhēng hóng zhī wèi shù zǐ, bù jiù. tài zǔ jí wèi, jìng hóng wèi zuǒ pú shè, yòu chén: hóng zhī gāo xíng biǎo yú chū shì, kǔ jié zhāng yú mù nián. jīn nèi wài yàn rán, dāng xiū tài píng zhī huà, yí zhāo kōng gǔ, yǐ dūn chōng tuì zhī měi. yuán jiā sì nián, zhēng wèi tōng zhí sàn qí cháng shì, yòu bù jiù. jìng hóng cháng jiě diāo qiú yǔ zhī, jí zhe yǐ cǎi yào.
義熙初,何無忌又請為右軍司馬。高祖命為徐州治中從事史,除員外散騎常侍, 並不就。家在會稽上虞。從兄敬弘為吏部尚書,奏曰:「聖明司契,載德惟新,垂 鑒仄微,表揚隱介,默語仰風,荒遐傾首。前員外散騎常侍琅邪王弘之,恬漠丘園, 放心居逸。前衛將軍參軍武昌郭希林,素履純潔,嗣徽前武。並擊壤聖朝,未蒙表 飾,宜加旌聘,賁於丘園,以彰止遜之美,以祛動求之累。臣愚謂弘之可太子庶子, 希林可著作郎。」即征弘之為庶子,不就。太祖即位,敬弘為左僕射,又陳:「弘 之高行表於初筮,苦節彰於暮年。今內外晏然,當修太平之化,宜招空谷,以敦沖 退之美。」元嘉四年,征為通直散騎常侍,又不就。敬弘嘗解貂裘與之,即着以采 藥。
xìng hǎo diào, shàng yú jiāng yǒu yī chù míng sān shí tóu, hóng zhī cháng chuí lún yú cǐ. jīng guò zhě bù shí zhī, huò wèn: yú shī dé yú mài bù? hóng zhī yuē: yì zì bù dé, dé yì bù mài. rì xī zài yú rù shàng yú guō, jīng qīn gù mén, gè yǐ yī liǎng tóu zhì mén nèi ér qù. shǐ níng tài chuān yǒu jiā shān shuǐ, hóng zhī yòu yī yán zhú shì. xiè líng yùn yán yán zhī bìng xiāng qīn zhòng, líng yùn yǔ lú líng wáng yì zhēn jiān yuē: huì jìng jì fēng shān shuǐ, shì yǐ jiāng zuǒ jiā dùn, bìng duō jū zhī. dàn jì shì mù róng, yōu qī zhě guǎ, huò fù cái wèi shí qiú, fú huò cóng zhì. zhì ruò wáng hóng zhī fú yī guī gēng, yú lì sān jì kǒng chún zhī yǐn yuē qióng xiù, zì shǐ qì jīn ruǎn wàn líng cí shì jiù xián, zuǎn chéng xiān yè zhè hé zhī wài, qī chí shān zé, rú sī ér yǐ. jì yuǎn tóng xī táng, yì jī tān lì jìng. diàn xià ài sù hào gǔ, cháng ruò bù yī, měi yì xī wén, xū xiǎng yán xué, ruò qiǎn yī jiè, yǒu yǐ xiāng cún, zhēn kě wèi qiān zài shèng měi yě.
性好釣,上虞江有一處名三石頭,弘之常垂綸於此。經過者不識之,或問: 「漁師得魚賣不?」弘之曰:「亦自不得,得亦不賣。」日夕載魚入上虞郭,經親 故門,各以一兩頭置門內而去。始寧汰川有佳山水,弘之又依岩築室。謝靈運、顏 延之並相欽重,靈運與廬陵王義真箋曰:「會境既豐山水,是以江左嘉遁,並多居 之。但季世慕榮,幽棲者寡,或復才為時求,弗獲從志。至若王弘之拂衣歸耕,逾 歷三紀;孔淳之隱約窮岫,自始迄今;阮萬齡辭事就閒,纂成先業;浙河之外,棲 遲山澤,如斯而已。既遠同羲、唐,亦激貪厲競。殿下愛素好古,常若布衣,每憶 昔聞,虛想岩穴,若遣一介,有以相存,真可謂千載盛美也。」
hóng zhī sì nián zú, shí nián liù shí sān. yán yán zhī yù wèi zuò lěi, shū yǔ hóng zhī zǐ tán shēng yuē: jūn jiā gāo shì zhī jié, yǒu shí guī zhòng, yù rǎn háo hàn, suǒ yīng zài shù. kuàng pū tuō mù mò fēng, qiè yǐ xù dé wèi shì, dàn hèn duǎn bǐ bù zú shū měi. lěi jìng bù jiù. tán shēng hǎo wén yì, yǐ qiān hé jiàn chēng. lì xiǎn wèi, lì bù shàng shū, tài cháng qīng. dà míng mò, wèi wú xìng tài shǒu. tài zōng chū, sì fāng tóng nì, zhàn bài bēn huì jī, guī jiàng bèi yòu, zhōng yú zhōng sàn dài fū.
弘之四年卒,時年六十三。顏延之欲為作誄,書與弘之子曇生曰:「君家高世 之節,有識歸重,豫染豪翰,所應載述。況仆托慕末風,竊以敘德為事,但恨短筆 不足書美。」誄竟不就。曇生好文義,以謙和見稱。歷顯位,吏部尚書,太常卿。 大明末,為吳興太守。太宗初,四方同逆,戰敗奔會稽,歸降被宥,終於中散大夫。
ruǎn wàn líng, chén liú wèi shì rén yě. zǔ sī kuàng, zuǒ guāng lù dài fū. fù níng, huáng mén shì láng. wàn líng shǎo zhī míng, zì tōng zhí láng wèi mèng chǎng jiàn wēi zhǎng shǐ. shí yuán bào jiāng yí xiāng xì wèi chǎng sī mǎ, shí rén wèi chǎng fǔ yǒu sān sù wàng. wàn líng jiā zài huì jī shàn xiàn, pō yǒu sù qíng. yǒng chū mò, zì shì zhōng jiě zhí dōng guī, zhēng wèi mì shū jiān, jiā gěi shì zhōng, bù jiù. xún chú zuǒ mín shàng shū, fù qǐ yīng mìng, qiān tài cháng, chū wèi xiāng zhōu cì shǐ, zài zhōu wú zhèng jī. hái wèi dōng yáng tài shǒu, yòu bèi miǎn. fù wèi sàn qí cháng shì jīn zǐ guāng lù dài fū. yuán jiā èr shí wǔ nián zú, shí nián qī shí èr.
阮萬齡,陳留尉氏人也。祖思曠,左光祿大夫。父寧,黃門侍郎。萬齡少知名, 自通直郎為孟昶建威長史。時袁豹、江夷相係為昶司馬,時人謂昶府有三素望。萬 齡家在會稽剡縣,頗有素情。永初末,自侍中解職東歸,征為秘書監,加給事中, 不就。尋除左民尚書,復起應命,遷太常,出為湘州刺史,在州無政績。還為東陽 太守,又被免。復為散騎常侍、金紫光祿大夫。元嘉二十五年卒,時年七十二。
kǒng chún zhī, zì yàn shēn, lǔ jùn lǔ rén yě. zǔ tán, shàng shū cí bù láng. fù càn, mì shū jiān zhēng, bù jiù. chún zhī shǎo yǒu gāo shàng, ài hǎo fén jí, wèi tài yuán wáng gōng suǒ chēng. jū huì jī shàn xiàn, xìng hǎo shān shuǐ, měi yǒu suǒ yóu, bì qióng qí yōu jùn, huò xún rì wàng guī. dāng yóu shān, yù shā mén shì fǎ chóng, yīn liú gòng zhǐ, suì tíng sān zài. fǎ chóng tàn yuē: miǎn xiǎng rén wài, sān shí nián yǐ, jīn nǎi gōng qīng gài yú zī, bù jué lǎo zhī jiāng zhì yě. jí chún zhī hái fǎn, bù gào yǐ xìng. chú zhù zuò zuǒ láng, tài wèi cān jūn, bìng bù jiù.
孔淳之,字彥深,魯郡魯人也。祖惔,尚書祠部郎。父粲,秘書監征,不就。 淳之少有高尚,愛好墳籍,為太原王恭所稱。居會稽剡縣,性好山水,每有所游, 必窮其幽峻,或旬日忘歸。當游山,遇沙門釋法崇,因留共止,遂停三載。法崇嘆 曰:「緬想人外,三十年矣,今乃公傾蓋於茲,不覺老之將至也。」及淳之還反, 不告以姓。除著作佐郎,太尉參軍,並不就。
jū sàng zhì xiào, lú yú mù cè. fú què, yǔ zhēng shì dài yóng wáng hóng zhī jí wáng jìng hóng děng gòng wèi rén wài zhī yóu. jìng hóng yǐ nǚ shì chún zhī zǐ shàng. huì jī tài shǒu xiè fāng míng kǔ yào rù jùn, zhōng bù kěn wǎng. máo shì péng hù, tíng cǎo wú jìng, wéi chuáng shàng yǒu shù juǎn shū. yuán jiā chū, fù zhēng wèi sàn qí shì láng, nǎi táo yú shàng yú xiàn jiè, jiā rén mò zhī suǒ zhī. dì mò zhī wèi guǎng zhōu cì shǐ, chū dōu yǔ bié. sī tú wáng hóng yào chún zhī jí yě chéng, jí rì mìng jià dōng guī, suì bù gù yě. yuán jiā qī nián, zú, shí nián wǔ shí jiǔ. mò zhī rú xué, zhù gǔ liáng chūn qiū. mò zhī zǐ xī xiān, shì zài fàn yè chuán.
居喪至孝,廬於墓側。服闋,與徵士戴顒、王弘之及王敬弘等共為人外之游。 敬弘以女適淳之子尚。會稽太守謝方明苦要入郡,終不肯往。茅室蓬戶,庭草蕪徑, 唯床上有數卷書。元嘉初,復征為散騎侍郎,乃逃於上虞縣界,家人莫知所之。弟 默之為廣州刺史,出都與別。司徒王弘要淳之集冶城,即日命駕東歸,遂不顧也。 元嘉七年,卒,時年五十九。默之儒學,注《穀梁春秋》。默之子熙先,事在《范 曄傳》。
liú níng zhī, zì zhì ān, xiǎo míng zhǎng nián, nán jùn zhī jiāng rén yě. fù qī gōng, héng yáng tài shǒu. xiōng shèng gōng, gāo shàng bù shì. níng zhī mù lǎo lái yán zǐ líng wèi rén, tuī jiā cái yǔ dì jí xiōng zi, lì wū yú yě wài, fēi qí lì bù shí, zhōu lǐ zhòng qí dé xíng. zhōu sān lǐ pì xī cáo zhǔ bù, jǔ xiù cái, bù jiù. qī liáng zhōu cì shǐ guō quán nǚ yě, qiǎn sòng fēng lì, níng zhī xī sàn zhī qīn shǔ. qī yì néng bù mù róng huá, yǔ níng zhī gòng ān jiǎn kǔ. fū qī gòng chéng báo bèn chē, chū shì mǎi yì, zhōu yòng zhī wài, zhé yǐ shī rén. wèi cūn lǐ suǒ wū, yī nián sān shū gōng diào, qiú zhé yǔ zhī. yǒu rén cháng rèn qí suǒ zhe jī, xiào yuē: pū zhe zhī yǐ bài, jīn jiā zhōng mì xīn zhě bèi jūn yě. cǐ rén hòu tián zhōng de suǒ shī jī, sòng hái zhī, bù kěn fù qǔ.
劉凝之,字志安,小名長年,南郡枝江人也。父期公,衡陽太守。兄盛公,高 尚不仕。凝之慕老萊、嚴子陵為人,推家財與弟及兄子,立屋於野外,非其力不食, 州里重其德行。州三禮辟西曹主簿,舉秀才,不就。妻梁州刺史郭銓女也,遣送豐 麗,凝之悉散之親屬。妻亦能不慕榮華,與凝之共安儉苦。夫妻共乘薄笨車,出市 買易,周用之外,輒以施人。為村里所誣,一年三輸公調,求輒與之。有人嘗認其 所著屐,笑曰:「仆著之已敗,今家中覓新者備君也。」此人後田中得所失屐,送 還之,不肯復取。
yuán jiā chū, zhēng wèi mì shū láng, bù jiù. lín chuān wáng yì qìng héng yáng wáng yì jì zhèn jiāng líng, bìng qiǎn shǐ cún wèn. níng zhī dá shū dùn shǒu chēng pū, bù xiū mín lǐ, rén huò jī yān. níng zhī yuē: xī lǎo lái xiàng chǔ wáng chēng pū, yán líng yì kàng lǐ guāng wǔ, wèi wén cháo xǔ chēng chén yáo shùn. shí dài yóng yǔ héng yáng wáng yì jì shū, yì chēng pū. jīng zhōu nián jī, yì jì lǜ níng zhī wèi bì, xiǎng qián shí wàn. níng zhī dà xǐ, jiāng qián zhì shì mén, guān yǒu jī sè zhě, xī fēn yǔ zhī, é qǐng lì jǐn. xìng hǎo shān shuǐ, yī dàn xié qī zǐ fàn jiāng hú, yǐn jū héng shān zhī yáng. dēng gāo lǐng, jué rén jī, wèi xiǎo wū jū zhī, cǎi yào fú shí, qī zǐ jiē cóng qí zhì. yuán jiā èr shí wǔ nián, zú, shí nián wǔ shí jiǔ.
元嘉初,征為秘書郎,不就。臨川王義慶、衡陽王義季鎮江陵,並遣使存問。 凝之答書頓首稱仆,不修民禮,人或譏焉。凝之曰:「昔老萊向楚王稱仆,嚴陵亦 抗禮光武,未聞巢、許稱臣堯、舜。」時戴顒與衡陽王義季書,亦稱仆。荊州年飢, 義季慮凝之餵斃,餉錢十萬。凝之大喜,將錢至市門,觀有飢色者,悉分與之,俄 頃立盡。性好山水,一旦攜妻子泛江湖,隱居衡山之陽。登高嶺,絕人跡,為小屋 居之,採藥服食,妻子皆從其志。元嘉二十五年,卒,時年五十九。
gōng qí, zì mèng dào, wǔ líng hàn shòu rén yě. cóng zǔ xuán zhī, fù lí mín, bìng bù yīng zhēng pì. qí nián shí sì, xiāng dǎng jǔ wèi zhōu yíng xī cáo, bù xíng. xiè huì lín zhōu, mìng wèi zhǔ bù péng chéng wáng yì kāng jǔ xiù cái, chú fèng cháo qǐng lín chuān wáng yì qìng píng xī cān jūn, jiē bù jiù. fēng zī duān yǎ, róng zhǐ kě guān, zhōng shū láng fàn shù jiàn ér tàn yuē: cǐ jīng chǔ xiān rén yě. héng yáng wáng yì jì lín jīng zhōu, fā jiào yǐ qí jí liú níng zhī shī jué shòu bù yīng zhēng zhào, pì qí sān zi. qí yòu zhēng tài zǐ shè rén, bù qǐ. shí huò fù shī, yán bù jí shì shì. yuán jiā shí qī nián, zú, shí nián sì shí èr.
龔祈,字孟道,武陵漢壽人也。從祖玄之,父黎民,並不應徵辟。祈年十四, 鄉黨舉為州迎西曹,不行。謝晦臨州,命為主簿;彭城王義康舉秀才,除奉朝請; 臨川王義慶平西參軍,皆不就。風姿端雅,容止可觀,中書郎范述見而嘆曰:「此 荊楚仙人也。」衡陽王義季臨荊州,發教以祈及劉凝之、師覺授不應徵召,辟其三 子。祈又征太子舍人,不起。時或賦詩,言不及世事。元嘉十七年,卒,時年四十 二。
dí fǎ cì, xún yáng chái sāng rén yě. zēng zǔ tāng, tāng zi zhuāng, zhuāng zi jiǎo, bìng gāo shàng bù shì, táo bì zhēng pì. jiǎo shēng fǎ cì. shǎo shǒu jiā yè, lì wū yú lú shān dǐng, sàng qīn hòu, biàn bù fù hái jiā. bù shí wǔ gǔ, yǐ shòu pí jié cǎo wèi yī, suī xiāng qīn zhōng biǎo, mò de jiàn yě. zhōu pì zhǔ bù, jǔ xiù cái, yòu cān jūn, zhù zuò zuǒ láng, yuán wài sàn qí shì láng, bìng bù jiù. hòu jiā rén zhì shí shì xún qiú, yīn fù yuǎn xǐ, wéi bì zhēng pìn, dùn jī yōu shēn. xún yáng tài shǒu dèng wén zi biǎo yuē: fèng zhào shū zhēng jùn mín xīn chú zhù zuò zuǒ láng nán yáng dí fǎ cì, bǔ yuán wài sàn qí shì láng. fǎ cì yǐn jī lú shān, yú jīn sì shì, qī shēn yōu yán, rén hǎn jiàn zhě. rú dāng bī yǐ wáng xiàn, shù yǐ yán kē, chí shān liè cǎo, yǐ qī qín huò, lǜ zhì diān yǔn, yǒu shāng shèng huà. nǎi zhǐ. hòu zú yú yán shí zhī jiān, bù zhī nián yuè.
翟法賜,尋陽柴桑人也。曾祖湯,湯子莊,莊子矯,並高尚不仕,逃避徵辟。 矯生法賜。少守家業,立屋於廬山頂,喪親後,便不復還家。不食五穀,以獸皮結 草為衣,雖鄉親中表,莫得見也。州辟主簿,舉秀才,右參軍,著作佐郎,員外散 騎侍郎,並不就。後家人至石室尋求,因復遠徙,違避徵聘,遁跡幽深。尋陽太守 鄧文子表曰:「奉詔書征郡民新除著作佐郎南陽翟法賜,補員外散騎侍郎。法賜隱 跡廬山,於今四世,棲身幽岩,人罕見者。如當逼以王憲,束以嚴科,馳山獵草, 以期禽獲,慮致顛殞,有傷盛化。」乃止。後卒於岩石之間,不知年月。
táo qián, zì yuān míng, huò yún yuān míng, zì yuán liàng, xún yáng chái sāng rén yě, zēng zǔ kǎn, jìn dà sī mǎ. qián shǎo yǒu gāo qù, cháng zhe wǔ liǔ xiān shēng chuán yǐ zì kuàng, yuē:
陶潛,字淵明,或雲淵明,字元亮,尋陽柴桑人也,曾祖侃,晉大司馬。潛少 有高趣,嘗著《五柳先生傳》以自況,曰:
xiān shēng bù zhī hé xǔ rén, bù xiáng xìng zì, zhái biān yǒu wǔ liǔ shù, yīn yǐ wèi hào yān. xián jìng shǎo yán, bù mù róng lì. hǎo dú shū, bù qiú shèn jiě, měi yǒu huì yì, xīn rán wàng shí. xìng shì jiǔ, ér jiā pín bù néng héng dé. qīn jiù zhī qí rú cǐ, huò zhì jiǔ zhāo zhī. zào yǐn zhé jǐn, qī zài bì zuì, jì zuì ér tuì, céng bù lìn qíng qù liú. huán dǔ xiāo rán, bù bì fēng rì, duǎn hè chuān jié, dān piáo lǚ kōng, yàn rú yě. cháng zhe wén zhāng zì yú, pō shì jǐ zhì, wàng huái dé shī, yǐ cǐ zì zhōng.
先生不知何許人,不詳姓字,宅邊有五柳樹,因以為號焉。閒靜少言,不慕榮 利。好讀書,不求甚解,每有會意,欣然忘食。性嗜酒,而家貧不能恆得。親舊知 其如此,或置酒招之。造飲輒盡,期在必醉,既醉而退,曾不吝情去留。環堵蕭然, 不蔽風日,短褐穿結,簞瓢屢空,晏如也。嘗著文章自娛,頗示己志,忘懷得失, 以此自終。
qí zì xù rú cǐ, shí rén wèi zhī shí lù. qīn lǎo jiā pín, qǐ wèi zhōu jì jiǔ, bù kān lì zhí, shǎo rì, zì jiě guī. zhōu zhào zhǔ bù, bù jiù. gōng gēng zì zī, suì bào léi jí, fù wèi zhèn jūn jiàn wēi cān jūn. wèi qīn péng yuē: liáo yù xián gē, yǐ wèi sān jìng zhī zī, kě hū? zhí shì zhě wén zhī, yǐ wèi péng zé lìng. gōng tián xī lìng lì zhǒng shú dào. qī zǐ gù qǐng zhǒng jīng, nǎi shǐ èr qǐng wǔ shí mǔ zhǒng shú, wǔ shí mǔ zhǒng jīng. jùn qiǎn dū yóu zhì, xiàn lì bái yīng shù dài jiàn zhī. qián tàn yuē: wǒ bù néng wèi wǔ dǒu mǐ zhé yāo xiàng xiāng lǐ xiǎo rén. jí rì jiě yìn shòu qù zhí. fù guī qù lái, qí cí yuē:
其自序如此,時人謂之實錄。親老家貧,起為州祭酒,不堪吏職,少日,自解 歸。州召主簿,不就。躬耕自資,遂抱羸疾,復為鎮軍、建威參軍。謂親朋曰: 「聊欲弦歌,以為三徑之資,可乎?」執事者聞之,以為彭澤令。公田悉令吏種秫 稻。妻子固請種粳,乃使二頃五十畝種秫,五十畝種粳。郡遣督郵至,縣吏白應束 帶見之。潛嘆曰:「我不能為五斗米折腰向鄉里小人。」即日解印綬去職。賦《歸 去來》,其詞曰:
guī qù lái xī, yuán tián huāng wú hú bù guī. jì zì yǐ xīn wèi xíng yì, xī chóu chàng ér dú bēi. wù yǐ wǎng zhī bù jiàn, zhī lái zhě zhī kě zhuī. shí mí tú qí wèi yuǎn, jué jīn shì ér zuó fēi. zhōu yáo yáo yǐ qīng yáng, fēng piāo piāo ér chuī yī. wèn zhēng fū yǐ qián lù, hèn chén guāng zhī xī wēi.
歸去來兮,園田荒蕪胡不歸。既自以心為形役,奚惆悵而獨悲。悟已往之不諫, 知來者之可追。實迷途其未遠,覺今是而昨非。舟遙遙以輕颺,風飄飄而吹衣。問 征夫以前路,恨晨光之希微。
nǎi zhān héng yǔ, zài xīn zài bēn. tóng pú huān yíng, zhì zǐ hòu mén. sān jìng jiù huāng, sōng jú yóu cún. xié yòu rù shì, yǒu jiǔ tíng zūn. yǐn hú shāng ér zì zhuó, pàn tíng kē yǐ yí yán. yǐ nán chuāng ér jì ào, shěn róng xī zhī yì ān. yuán rì shè ér chéng qù, mén suī shè ér cháng guān. cè fú lǎo yǐ liú xin qī, shí jiǎo shǒu ér xiá guān, yún wú xīn yǐ chū xiù, niǎo juàn fēi ér zhī hái. jǐng yì yì qí jiāng rù, fǔ gū sōng yǐ pán huán.
乃瞻衡宇,載欣載奔。僮僕歡迎,稚子候門。三徑就荒,松菊猶存。攜幼入室, 有酒停尊。引壺觴而自酌,盼庭柯以怡顏。倚南窗而寄傲,審容膝之易安。園日涉 而成趣,門雖設而常關。策扶老以流忄妻,時矯首而遐觀,雲無心以出岫,鳥倦飛 而知還。景翳翳其將入,撫孤松以盤桓。
guī qù lái xī, qǐng xī jiāo ér jué yóu, shì yǔ wǒ yǐ xiāng yí, fù jià yán xī yān qiú. shuō qīn qī zhī qíng huà, lè qín shū yǐ xiāo yōu. nóng rén gào yú yǐ shàng chūn, jiāng yǒu shì yú xī chóu. huò mìng jīn chē, huò zhào piān zhōu. jì yǎo tiǎo yǐ qióng hè, yì qí qū ér jīng qiū. mù xīn xīn yǐ xiàng róng, quán juān juān ér shǐ liú. shàn wàn wù zhī dé shí, gǎn wú shēng zhī xíng xiū.
歸去來兮,請息交而絕游,世與我以相遺,復駕言兮焉求。說親戚之情話,樂 琴書以消憂。農人告余以上春,將有事於西疇。或命巾車,或棹扁舟。既窈窕以窮 壑,亦崎嶇而經丘。木欣欣以向榮,泉涓涓而始流。善萬物之得時,感吾生之行休。
yǐ yǐ hū, yù xíng yǔ nèi fù jǐ shí, xī bù wěi xīn rèn qù liú, hú wèi huáng huáng yù hé zhī. fù guì fēi wú yuàn, dì xiāng bù kě qī. huái liáng chén yǐ gū wǎng, huò zhí zhàng ér yún zǐ. dēng dōng gāo yǐ shū xiào, lín qīng liú ér fù shī. liáo chéng huà yǐ guī jǐn, lè fū tiān mìng fù xī yí.
已矣乎,寓形宇內復幾時,奚不委心任去留,胡為遑遑欲何之。富貴非吾願, 帝鄉不可期。懷良辰以孤往,或植杖而耘耔。登東皋以舒嘯,臨清流而賦詩。聊乘 化以歸盡,樂夫天命復奚疑。
yì xī mò, zhēng zhù zuò zuǒ láng, bù jiù. jiāng zhōu cì shǐ wáng hóng yù shí zhī, bù néng zhì yě. qián cháng wǎng lú shān, hóng lìng qián gù rén páng tōng zhī jī jiǔ jù yú bàn dào lì lǐ yào zhī. qián yǒu jiǎo jí, shǐ yī mén shēng èr ér yú lán yú, jì zhì, xīn rán biàn gòng yǐn zhuó, é qǐng hóng zhì, yì wú wǔ yě. xiān shì, yán yán zhī wèi liú liǔ hòu jūn gōng cáo, zài xún yáng, yǔ qián qíng kuǎn. hòu wèi shǐ ān jùn, jīng guò, rì rì zào qián, měi wǎng bì hān yǐn zhì zuì. lín qù, liú èr wàn qián yǔ qián, qián xī sòng jiǔ jiā, shāo jiù qǔ jiǔ. cháng jiǔ yuè jiǔ rì wú jiǔ, chū zhái biān jú cóng zhōng zuò jiǔ, zhí hóng sòng jiǔ zhì, jí biàn jiù zhuó, zuì ér hòu guī. qián bù jiě yīn shēng, ér chù sù qín yī zhāng, wú xián, měi yǒu jiǔ shì, zhé fǔ nòng yǐ jì qí yì. guì jiàn zào zhī zhě, yǒu jiǔ zhé shè, qián ruò xiān zuì, biàn yǔ kè: wǒ zuì yù mián, qīng kě qù. qí zhēn shuài rú cǐ. jùn jiāng hòu qián zhí qí jiǔ shú, qǔ tóu shàng gé jīn lù jiǔ, bì, hái fù zhe zhī.
義熙末,征著作佐郎,不就。江州刺史王弘欲識之,不能致也。潛嘗往廬山, 弘令潛故人龐通之齎酒具於半道栗里要之。潛有腳疾,使一門生二兒輿籃輿,既至, 欣然便共飲酌,俄頃弘至,亦無忤也。先是,顏延之為劉柳後軍功曹,在尋陽,與 潛情款。後為始安郡,經過,日日造潛,每往必酣飲致醉。臨去,留二萬錢與潛, 潛悉送酒家,稍就取酒。嘗九月九日無酒,出宅邊菊叢中坐久,值弘送酒至,即便 就酌,醉而後歸。潛不解音聲,而畜素琴一張,無弦,每有酒適,輒撫弄以寄其意。 貴賤造之者,有酒輒設,潛若先醉,便語客:「我醉欲眠,卿可去。」其真率如此。 郡將候潛值其酒熟,取頭上葛巾漉酒,畢,還復著之。
qián ruò nián báo guān, bù jié qù jiù zhī jī. zì yǐ zēng zǔ jìn shì zǎi fǔ, chǐ fù qū shēn hòu dài, zì gāo zǔ wáng yè jiàn lóng, bù fù kěn shì. suǒ zhe wén zhāng, jiē tí qí nián yuè, yì xī yǐ qián, zé shū jìn shì nián hào zì yǒng chū yǐ lái, wéi yún jiǎ zǐ ér yǐ. yǔ zi shū yǐ yán qí zhì, bìng wèi xùn jiè yuē:
潛弱年薄官,不潔去就之跡。自以曾祖晉世宰輔,恥復屈身後代,自高祖王業 漸隆,不復肯仕。所著文章,皆題其年月,義熙以前,則書晉氏年號;自永初以來, 唯雲甲子而已。與子書以言其志,並為訓戒曰:
tiān dì fù mìng, yǒu wǎng bì zhōng, zì gǔ xián shèng, shuí néng dú miǎn. zi xià yán yuē: sǐ shēng yǒu mìng, fù guì zài tiān. sì yǒu zhī rén, qīn shòu yīn zhǐ, fā sī tán zhě, qǐ fēi qióng dá bù kě wàng qiú, shòu yāo yǒng wú wài qǐng gù xié. wú nián guò wǔ shí, ér qióng kǔ tú dú, jiā pín bì, dōng xī yóu zǒu. xìng gāng cái zhuō, yǔ wù duō wǔ, zì liàng wèi jǐ, bì yí sú huàn, mǐn fǔ cí shì, shǐ rǔ yòu ér jī hán ěr. cháng gǎn rú zhòng xián qī zhī yán, bài xù zì yōng, hé cán ér zi. cǐ jì yī shì yǐ. dàn hèn lín mí èr zhòng, shì wú lái fù, bào zī kǔ xīn, liáng dú wǎng wǎng.
天地賦命,有往必終,自古賢聖,誰能獨免。子夏言曰:「死生有命,富貴在 天。」四友之人,親受音旨,發斯談者,豈非窮達不可妄求,壽夭永無外請故邪。 吾年過五十,而窮苦荼毒,家貧弊,東西遊走。性剛才拙,與物多忤,自量為己, 必貽俗患,僶俛辭世,使汝幼而饑寒耳。常感孺仲賢妻之言,敗絮自擁,何慚兒子。 此既一事矣。但恨鄰靡二仲,室無萊婦,抱茲苦心,良獨罔罔。
shào nián lái hǎo shū, ǒu ài xián jìng, kāi juǎn yǒu de, biàn xīn rán wàng shí. jiàn shù mù jiāo yìn, shí niǎo biàn shēng, yì fù huān ěr yǒu xǐ. cháng yán wǔ liù yuè běi chuāng xià wò, yù liáng fēng zàn zhì, zì wèi shì xī huáng shàng rén. yì qiǎn shí lòu, rì yuè suì wǎng, miǎn qiú zài xī, miǎo rán rú hé. jí huàn yǐ lái, jiàn jiù shuāi sǔn, qīn jiù bù yí, měi yǐ yào shí jiàn jiù, zì kǒng dà fēn jiāng yǒu xiàn yě. hèn rǔ bèi zhì xiǎo, jiā pín wú yì, chái shuǐ zhī láo, hé shí kě miǎn, niàn zhī zài xīn, ruò hé kě yán. rán suī bù tóng shēng, dāng sī sì hǎi jiē dì xiōng zhī yì. bào shū jìng zhòng, fēn cái wú cāi guī shēng wǔ jǔ, bān jīng dào jiù, suì néng yǐ bài wèi chéng, yīn sàng lì gōng. tā rén shàng ěr, kuàng gòng fù zhī rén zāi! yǐng chuān hán yuán zhǎng, hàn mò míng shì, shēn chù qīng zuǒ, bā shí ér zhōng, xiōng dì tóng jū, zhì yú méi chǐ. jì běi fàn zhì chūn, jìn shí cāo xíng rén yě, qī shì tóng cái, jiā rén wú yuàn sè. shī yún: gāo shān yǎng zhǐ, jǐng xíng xíng zhǐ. rǔ qí shèn zāi! wú fù hé yán.
少年來好書,偶愛閒靜,開卷有得,便欣然忘食。見樹木交廕,時鳥變聲,亦 復歡爾有喜。嘗言五六月北窗下臥,遇涼風暫至,自謂是羲皇上人。意淺識陋,日 月遂往,緬求在昔,眇然如何。疾患以來,漸就衰損,親舊不遺,每以藥石見救, 自恐大分將有限也。恨汝輩稚小,家貧無役,柴水之勞,何時可免,念之在心,若 何可言。然雖不同生,當思四海皆弟兄之義。鮑叔、敬仲,分財無猜;歸生、伍舉, 班荊道舊,遂能以敗為成,因喪立功。他人尚爾,況共父之人哉!潁川韓元長,漢 末名士,身處卿佐,八十而終,兄弟同居,至於沒齒。濟北氾稚春,晉時操行人也, 七世同財,家人無怨色。《詩》云:「高山仰止,景行行止。」汝其慎哉!吾復何 言。
yòu wèi mìng zi shī yǐ yí zhī yuē:
又為《命子詩》以貽之曰:
yōu yōu wǒ zǔ, yuán zì táo táng. miǎo wèi yú bīn, lì shì chuí guāng. yù lóng qín xià, shǐ wéi yì shāng. mù mù sī tú, jué zú yǐ chāng. fēn yún zhàn guó, mò mò shuāi zhōu. fèng yǐn yú lín, yōu rén zài qiū. yì qiú náo yún, bēn jīng hài liú. tiān jí yǒu hàn, juàn yǔ mǐn hóu. yú hè mǐn hóu, yùn dāng pān lóng. fǔ jiàn sù mài, xiǎn zī wǔ gōng. cān shì shān hé, qǐ tǔ kāi fēng. wěi wěi chéng xiàng, yǔn dí qián zōng. hún hún zhǎng yuán, yù yù hóng kē. qún chuān zài dǎo, zhòng tiáo zài luó. shí yǒu mò yǔ, yùn gù lóng wū. zài wǒ zhōng jìn, yè róng zhǎng shā. huán huán zhǎng shā, yī xūn yī dé. tiān zǐ chóu wǒ, zhuān zhēng nán guó. gōng suì cí guī, lín chǒng bù huò. shú wèi sī xīn, ér kě jìn dé. sù yǐ wǒ zǔ, shèn zhōng rú shǐ. zhí fāng èr tái, huì hé qiān lǐ. yú huáng rén kǎo, dàn yān xū zhǐ. jì jī sù yùn, míng zī yùn xǐ. jiē yú guǎ lòu, zhān wàng mí jí. gù cán huá bìn, fù jǐng zhǐ lì. sān qiān zhī zuì, wú hòu qí jí. wǒ chéng niàn zāi, gū wén ěr qì. bo yún jiā rì, zhàn ěr liáng shí. míng ěr yuē yǎn, zì ěr qiú sī. wēn gōng zhāo xī, niàn zī zài zī. shàng xiǎng kǒng jí, shù qí qǐ ér. lì yè shēng zǐ, jù ér qiú huǒ. fán bǎi yǒu xīn, xī dài yú wǒ. jì jiàn qí shēng, shí yù qí kě. rén yì yǒu yán, sī qíng wú jiǎ. rì jū yuè zhū, jiàn miǎn yú hái. fú bù xū zhì, huò yì yì lái. sù xìng yè mèi, yuàn ěr sī cái. ěr zhī bù cái, yì yǐ yān zāi.
悠悠我祖,爰自陶唐。邈為虞賓,歷世垂光。御龍勤夏,豕韋翼商。穆穆司徒, 厥族以昌。紛紜戰國,漠漠衰周。鳳隱於林,幽人在丘。逸虬撓雲,奔鯨駭流。天 集有漢,眷予愍侯。於赫愍侯,運當攀龍。撫劍夙邁,顯茲武功。參誓山河,啟土 開封。亹亹丞相,允迪前蹤。渾渾長源,蔚蔚洪柯。群川載導,眾條載羅。時有默 語,運固隆污。在我中晉,業融長沙。桓桓長沙,伊勛伊德。天子疇我,專征南國。 功遂辭歸,臨寵不惑。孰謂斯心,而可近得。肅矣我祖,慎終如始。直方二台,惠 和千里。於皇仁考,淡焉虛止。寄跡夙運,冥茲慍喜。嗟余寡陋,瞻望靡及。顧慚 華鬢,負景只立。三千之罪,無後其急。我誠念哉,呱聞爾泣。卜雲嘉日,占爾良 時。名爾曰儼,字爾求思。溫恭朝夕,念茲在茲。尚想孔伋,庶其企而。厲夜生子, 遽而求火。凡百有心,奚待於我。既見其生,實欲其可。人亦有言,斯情無假。日 居月諸,漸免於孩。福不虛至,禍亦易來。夙興夜寐,願爾斯才。爾之不才,亦已 焉哉。
qián yuán jiā sì nián zú, shí nián liù shí sān.
潛元嘉四年卒,時年六十三。
zōng yù zhī, zì shū càn, nán yáng niè yáng rén, bǐng cóng fù dì yě. zǎo gū, shì xiōng gōng jǐn, jiā pín hǎo xué, suī wén yì bù dǎi bǐng, ér zhēn dàn guò zhī. zhōu pì zhǔ bù, jǔ xiù cái, bù jiù. gōng sī xì yí, yī wú suǒ shòu. gāo zǔ shòu chán, zhēng zhù zuò zuǒ láng, bù zhì. yuán jiā chū, dà shǐ lù zǐ zhēn guān cǎi fēng sú, sān yì yù zhī, měi cí jí bù jiàn yě. gào rén yuē: wǒ bù yī cǎo lái zhī rén, shǎo zhǎng lǒng mǔ, hé wǎng xuān miǎn zhī kè. zǐ zhēn hái, biǎo jiàn zhī, zhēng yuán wài sàn qí shì láng, yòu bù jiù. yuán jiā bā nián, zú, shí nián wǔ shí.
宗彧之,字叔粲,南陽涅陽人,炳從父弟也。蚤孤,事兄恭謹,家貧好學,雖 文義不逮炳,而真澹過之。州辟主簿,舉秀才,不就。公私餼遺,一無所受。高祖 受禪,征著作佐郎,不至。元嘉初,大使陸子真觀採風俗,三詣彧之,每辭疾不見 也。告人曰:「我布衣草萊之人,少長壟畝,何枉軒冕之客。」子真還,表薦之, 征員外散騎侍郎,又不就。元嘉八年,卒,時年五十。
shěn dào qián, wú xìng wǔ kāng rén yě. shǎo rén ài, hǎo lǎo yì, jū xiàn běi shí shān xià. sūn ēn luàn hòu jī huāng, xiàn lìng yǔ sù zhī yíng chū xiàn nán fèi tóu lǐ, wèi lì xiǎo zhái, lín xī, yǒu shān shuǐ zhī wán. shí fù hái shí shān jīng lú, yǔ zhū gū xiōng zi gòng fǔ yǔ zhī zī, kùn bù gǎi jié. shòu qín yú dài kuí, wáng jìng hóng shēn jìng zhī. jùn zhōu fǔ fán shí èr mìng, jiē bù jiù.
沈道虔,吳興武康人也。少仁愛,好《老》、《易》,居縣北石山下。孫恩亂 後饑荒,縣令庾肅之迎出縣南廢頭裡,為立小宅,臨溪,有山水之玩。時復還石山 精廬,與諸孤兄子共釜庾之資,困不改節。受琴於戴逵,王敬弘深敬之。郡州府凡 十二命,皆不就。
yǒu rén qiè qí yuán lái zhě, hái jiàn zhī, nǎi zì táo yǐn, dài qiè zhě qǔ zú qù hòu nǎi chū. rén bá qí wū hòu sǔn, lìng rén zhǐ zhī, yuē: xī cǐ sǔn yù lìng chéng lín, gèng yǒu jiā zhě xiāng yǔ. nǎi lìng rén mǎi dà sǔn sòng yǔ zhī. dào zhě cán bù qǔ, dào qián shǐ zhì qí mén nèi ér hái. cháng yǐ jùn shí zì zī, tóng jùn zhě zhēng suì, dào qián jiàn zhī bù zhǐ, xī yǐ qí suǒ de yǔ zhī, zhēng zhě kuì nǜ. hòu měi zhēng, zhé yún: wù lìng jū shì zhī. dōng yuè wú fù yī, dài yóng wén ér yíng zhī, wèi zuò yī fú, bìng yǔ qián yī wàn. jì hái, fēn shēn shàng yī jí qián, xī gōng zhū xiōng dì zǐ wú yī zhě. xiāng lǐ nián shào, xiāng shuài shòu xué. dào qián cháng wú shí, wú yǐ lì xué tú. wǔ kāng lìng kǒng xīn zhī hòu xiāng zī gěi, shòu yè zhě xián dé yǒu chéng. tài zǔ wén zhī, qiǎn shǐ cún wèn, cì qián sān wàn, mǐ èr bǎi hú, xī yǐ jià qǔ gū xiōng zi. zhēng yuán wài sàn qí shì láng, bù jiù. lěi shì shì fú, tuī fù zǔ jiù zhái wèi sì. zhì sì yuè bā rì, měi qǐng xiàng. qǐng xiàng zhī rì, zhé jǔ jiā gǎn tòng yān. dào qián nián lǎo, cài shí, héng wú jīng rì zhī zī, ér qín shū wèi lè, zī zī bù juàn. tài zǔ chì jùn xiàn lìng, suí shí zī gěi. yuán jiā èr shí liù nián, zú, shí nián bā shí èr. zi huì fēng, xiū fù yè, pì cóng shì, jiē bù jiù.
有人竊其園萊者,還見之,乃自逃隱,待竊者取足去後乃出。人拔其屋後筍, 令人止之,曰:「惜此筍欲令成林,更有佳者相與。」乃令人買大筍送與之。盜者 慚不取,道虔使置其門內而還。常以捃拾自資,同捃者爭穟,道虔諫之不止,悉以 其所得與之,爭者愧恧。後每爭,輒云:「勿令居士知。」冬月無復衣,戴顒聞而 迎之,為作衣服,並與錢一萬。既還,分身上衣及錢,悉供諸兄弟子無衣者。鄉里 年少,相率受學。道虔常無食,無以立學徒。武康令孔欣之厚相資給,受業者鹹得 有成。太祖聞之,遣使存問,賜錢三萬,米二百斛,悉以嫁娶孤兄子。征員外散騎 侍郎,不就。累世事佛,推父祖舊宅為寺。至四月八日,每請像。請像之日,輒舉 家感慟焉。道虔年老,菜食,恆無經日之資,而琴書為樂,孜孜不倦。太祖敕郡縣 令,隨時資給。元嘉二十六年,卒,時年八十二。子慧鋒,修父業,辟從事,皆不 就。
guō xī lín, wǔ chāng wǔ chāng rén yě. zēng zǔ fān, jìn shì gāo shàng bù shì. xī lín shǎo shǒu jiā yè, zhēng zhōu zhǔ bù, xiù cái, wèi jūn cān jūn, bìng bù jiù. yuán jiā chū, lì bù shàng shū wáng jìng hóng jǔ wáng hóng zhī wèi tài zǐ shù zǐ, xī lín wèi zhù zuò zuǒ láng. hòu yòu zhēng yuán wài sàn qí shì láng, bìng bù jiù. shí nián, zú, shí nián sì shí qī. zi méng, yì yǐn jū bù shì. tài shǐ zhōng, yǐng zhōu cì shǐ cài xìng zōng pì wèi zhǔ bù, bù jiù.
郭希林,武昌武昌人也。曾祖翻,晉世高尚不仕。希林少守家業,征州主簿, 秀才,衛軍參軍,並不就。元嘉初,吏部尚書王敬弘舉王弘之為太子庶子,希林為 著作佐郎。後又征員外散騎侍郎,並不就。十年,卒,時年四十七。子蒙,亦隱居 不仕。泰始中,郢州刺史蔡興宗闢為主簿,不就。
léi cì zōng, zì zhòng lún, yù zhāng nán chāng rén yě. shǎo rù lú shān, shì shā mén shì huì yuǎn, dǔ zhì hǎo xué, yóu míng sān lǐ máo shī, yǐn tuì bù jiāo shì wù. běn zhōu pì cóng shì, yuán wài sàn qí shì láng zhēng, bìng bù jiù. yǔ zǐ zhí shū yǐ yán suǒ shǒu, yuē:
雷次宗,字仲倫,豫章南昌人也。少入廬山,事沙門釋慧遠,篤志好學,尤明 《三禮》、《毛詩》,隱退不交世務。本州辟從事,員外散騎侍郎征,並不就。與 子侄書以言所守,曰:
fū shēng zhī xiū duǎn, xián yǒu dìng fēn, dìng fēn zhī wài, bù kě yǐ zhì lì qiú, dàn dāng yú suǒ bǐng zhī zhōng, shùn ér wù lǜ ěr. wú shǎo yīng léi huàn, shì zhōng yǎng jí, wèi xìng hǎo xián, zhì qī wù biǎo, gù suī zài tóng zhì zhī nián, yǐ huái yuǎn jī zhī yì. jì yú ruò guàn, suì tuō yè lú shān, dǎi shì shì hé shàng. yú shí shī yǒu yuān yuán, wù xùn hóng dào, wài mù děng yí, nèi huái fěi fā, yú shì xǐ qì shén míng, wán xīn fén diǎn, miǎn zhì qín gōng, yè yǐ jì rì. yuán yǒu shān shuǐ zhī hǎo, wù yán zhī huān, shí zú yǐ tōng lǐ fǔ xìng, chéng fū wěi wěi zhī yè, lè yǐ wàng yōu, bù zhī cháo rì zhī yàn yǐ. zì yóu dào cān fēng, èr shí yú zài, yuān jiàng jì qīng, liáng péng diāo suǒ, xù yǐ xìn nì wéi tiān, bèi cháng tú liǎo, chóu xī chéng yuàn, dùn jǐn yī zhāo, xīn lǜ huāng sàn, qíng yì shuāi sǔn, gù suì yǔ rǔ cáo guī gēng lǒng pàn, shān jū gǔ yǐn, rén lǐ jiǔ jué.
夫生之修短,咸有定分,定分之外,不可以智力求,但當於所稟之中,順而勿 率耳。吾少嬰羸患,事鍾養疾,為性好閒,志棲物表,故雖在童稚之年,已懷遠跡 之意。暨於弱冠,遂托業廬山,逮事釋和尚。於時師友淵源,務訓弘道,外慕等夷, 內懷悱發,於是洗氣神明,玩心墳典,勉志勤躬,夜以繼日。爰有山水之好,悟言 之歡,實足以通理輔性,成夫亹亹之業,樂以忘憂,不知朝日之晏矣。自游道餐風, 二十餘載,淵匠既傾,良朋凋索,續以釁逆違天,備嘗荼蓼,疇昔誠願,頓盡一朝, 心慮荒散,情意衰損,故遂與汝曹歸耕壟畔,山居谷飲,人理久絕。
rì yuè bù chù, hū fù shí nián, quǎn mǎ zhī chǐ, yǐ yú zhī mìng. yān zī jiāng pò, qián tú jǐ hé, shí yuǎn xiǎng shàng zi wǔ yuè zhī jǔ, jìn xiè jū shì suǒ suǒ zhī qín. jí jīn mào wèi zhì hūn, shuāi bù jí dùn, shàng kě lì zhì yú suǒ qī, zòng xīn yú suǒ tuō, qī chéng lái shēng zhī jīn liáng, zhuān qì mò nián zhī shè yǎng, wán suì rì yú liáng chén, tōu yú lè yú jiāng chú, zài xīn suǒ qī, jǐn yú cǐ yǐ. rǔ děng nián gè chéng zhǎng, guān qǔ yǐ bì, xiū xī héng mì, wú fù hé yōu. dàn gù shǒu quán suǒ zhì, yǐ bǎo lìng zhōng ěr. zì jīn yǐ wǎng, jiā shì dà xiǎo, yī wù jiàn guān, zǐ píng zhī yán, kě yǐ wèi fǎ.
日月不處,忽復十年,犬馬之齒,已逾知命。崦嵫將迫,前塗幾何,實遠想尚 子五嶽之舉,近謝居室瑣瑣之勤。及今耄未至惛,衰不及頓,尚可厲志於所期,縱 心於所託,棲誠來生之津梁,專氣莫年之攝養,玩歲日於良辰,偷余樂於將除,在 心所期,盡於此矣。汝等年各成長,冠娶已畢,修惜衡泌,吾復何憂。但顧守全所 志,以保令終耳。自今以往,家事大小,一勿見關,子平之言,可以為法。
yuán jiā shí wǔ nián, zhēng cì zōng zhì jīng shī, kāi guǎn yú jī lóng shān, jù tú jiào shòu, zhì shēng bǎi yú rén. huì jī zhū yīng zhī yǐng chuān yǔ wèi zhī bìng yǐ rú xué, jiān zǒng zhū shēng. shí guó zi xué wèi lì, shàng liú xīn yì shù, shǐ dān yáng yǐn hé shàng zhī lì xuán xué, tài zǐ lǜ gèng lìng hé chéng tiān lì shǐ xué, sī tú cān jūn xiè yuán lì wén xué, fán sì xué bìng jiàn. chē jià shù xìng cì zōng xué guǎn, zī gěi shén hòu. yòu chú gěi shì zhōng, bù jiù. jiǔ zhī, hái lú shān, gōng qīng yǐ xià, bìng shè zǔ dào.
元嘉十五年,征次宗至京師,開館於雞籠山,聚徒教授,置生百餘人。會稽硃 膺之、潁川庾蔚之並以儒學,監總諸生。時國子學未立,上留心藝術,使丹陽尹何 尚之立玄學,太子率更令何承天立史學,司徒參軍謝元立文學,凡四學並建。車駕 數幸次宗學館,資給甚厚。又除給事中,不就。久之,還廬山,公卿以下,並設祖 道。
èr shí wǔ nián, zhào yuē: qián xīn chú gěi shì zhōng léi cì zōng, dǔ shàng xī gǔ, jīng xíng míng xiū, zì jué zhāo mìng, shǒu zhì yǐn yuē. yí jiā shēng yǐn, yǐ jīng tuì sù. kě sàn qí shì láng. hòu yòu zhēng yì jīng yì, wèi zhú shì yú zhōng shān xī yán xià, wèi zhī zhāo yǐn guǎn, shǐ wèi huáng tài zǐ zhū wáng jiǎng sàng fú jīng. cì zōng bù rù gōng mén, nǎi shǐ zì huá lín dōng mén rù yán xián táng jiù yè. èr shí wǔ nián, zú yú zhōng shān, shí nián liù shí sān. tài zǔ yǔ jiāng xià wáng yì gōng shū dào cì zōng wáng, yì gōng dá yuē: léi cì zōng bù jiù suǒ jí, shén kě tòng niàn. qí yōu qī qióng sǒu, zì bīn shèng cháo, kè jǐ fù lǐ, shǐ zhōng ruò yī. fú wéi tiān cí hóng bèi, yì chuí jīn mǐn. zi sù zhī, pō chuán qí yè, guān zhì yù zhāng jùn chéng.
二十五年,詔曰:「前新除給事中雷次宗,篤尚希古,經行明修,自絕招命, 守志隱約。宜加升引,以旌退素。可散騎侍郎。」後又征詣京邑,為築室於鐘山西 岩下,謂之招隱館,使為皇太子諸王講《喪服》經。次宗不入公門,乃使自華林東 門入延賢堂就業。二十五年,卒於鐘山,時年六十三。太祖與江夏王義恭書道次宗 亡,義恭答曰:「雷次宗不救所疾,甚可痛念。其幽棲窮藪,自賓聖朝,克己復禮, 始終若一。伏惟天慈弘被,亦垂矜愍。」子肅之,頗傳其業,官至豫章郡丞。
zhū bǎi nián, huì jī shān yīn rén yě. zǔ kǎi zhī, jìn yòu wèi jiāng jūn. fù tāo, yáng zhōu zhǔ bù. bǎi nián shào yǒu gāo qíng, qīn wáng fú què, xié qī kǒng shì rù huì jī nán shān, yǐ fá qiáo cǎi ruò wèi yè. měi yǐ qiáo ruò zhì dào tóu, zhé wèi xíng rén suǒ qǔ, míng dàn yì fù rú cǐ. rén shāo guài zhī, jī jiǔ fāng zhī shì zhū yǐn shì suǒ mài, xū zhě suí qí suǒ kān duō shǎo, liú qián qǔ qiáo ruò ér qù. huò yù hán xuě, qiáo ruò bù shòu, wú yǐ zì zī, zhé zì bàng chuán sòng qī hái kǒng shì, tiān qíng fù yíng zhī. yǒu shí chū shān yīn wèi qī mǎi zēng cǎi sān wǔ chǐ, hǎo yǐn jiǔ, yù zuì huò shī zhī. pō néng yán lǐ, shí wèi shī yǒng, wǎng wǎng yǒu gāo shèng zhī yán. jùn mìng gōng cáo, zhōu pì cóng shì, jǔ xiù cái, bìng bù jiù. yǐn jī bì rén, wéi yǔ tóng xiàn kǒng jì yǒu shàn. jì yì shì jiǔ, xiāng de zhé hān, duì yǐn jǐn huān. bǎi nián jiā sù pín, mǔ yǐ dōng yuè wáng, yī bìng wú xù, zì cǐ bù yī mián bó. cháng hán shí jiù jì sù, yī xī jiā bù, yǐn jiǔ zuì mián, jì yǐ wò jù fù zhī, bǎi nián bù jué yě. jì jué, yǐn wò jù qù tǐ, wèi jì yuē: mián dìng qí wēn. yīn liú tì bēi tòng, jì yì wèi zhī shāng gǎn.
朱百年,會稽山陰人也。祖愷之,晉右衛將軍。父濤,揚州主簿。百年少有高 情,親亡服闋,攜妻孔氏入會稽南山,以伐樵採箬為業。每以樵箬置道頭,輒為行 人所取,明旦亦復如此。人稍怪之,積久方知是硃隱士所賣,須者隨其所堪多少, 留錢取樵箬而去。或遇寒雪,樵箬不售,無以自資,輒自搒船送妻還孔氏,天晴復 迎之。有時出山陰為妻買繒彩三五尺,好飲酒,遇醉或失之。頗能言理,時為詩詠, 往往有高勝之言。郡命功曹,州辟從事,舉秀才,並不就。隱跡避人,唯與同縣孔 覬友善。覬亦嗜酒,相得輒酣,對飲盡歡。百年家素貧,母以冬月亡,衣並無絮, 自此不衣綿帛。嘗寒時就覬宿,衣悉夾布,飲酒醉眠,覬以臥具覆之,百年不覺也。 既覺,引臥具去體,謂覬曰:「綿定奇溫。」因流涕悲慟,覬亦為之傷感。
chú tài zǐ shè rén, bù jiù. yán jùn wèi dōng yáng zhōu, fā jiào xiǎng bǎi nián gǔ wǔ bǎi hú, bù shòu. shí shān yīn yòu yǒu hán rén yáo yín, yì yǒu gāo qù, wèi yì guān suǒ zhòng. yì yáng wáng chǎng lín zhōu, pì wèi wén xué cóng shì, bù qǐ. jùn xiǎng yín mǐ èr bǎi hú, yín yì cí zhī. bǎi nián xiào jiàn yuán nián zú shān zhōng, shí nián bā shí qī. cài xìng zōng wèi huì jī tài shǒu, xiǎng bǎi nián qī mǐ bǎi hú, bǎi nián qī qiǎn bì yì jùn mén fèng cí gù ràng, shí rén měi zhī, yǐ bǐ liáng hóng qī.
除太子舍人,不就。顏竣為東揚州,發教餉百年穀五百斛,不受。時山陰又有 寒人姚吟,亦有高趣,為衣冠所重。義陽王昶臨州,闢為文學從事,不起。竣餉吟 米二百斛,吟亦辭之。百年孝建元年卒山中,時年八十七。蔡興宗為會稽太守,餉 百年妻米百斛,百年妻遣婢詣郡門奉辭固讓,時人美之,以比梁鴻妻。
wáng sù, zì xiū yè, láng yá lín yí rén yě. gāo zǔ qiào zhī, jìn guāng lù dài fū. sù shǎo yǒu zhì xíng, jiā pín mǔ lǎo. chū wèi lú líng guó shì láng, mǔ yōu qù zhí. fú què, lú líng wáng shào wèi jiāng zhōu, qīn jiù quàn sù xiū wán jiù jū, sù bù dá, nǎi qīng shēn wǎng dōng yáng, yǐn jū bù shì, pō yíng tián yuán zhī zī, dé yǐ zì lì. ài hǎo wén yì, bù yǐ rén sú lèi huái. shì zǔ jí wèi, yù sōu yáng yǐn tuì, xià zhào yuē: jì shì chéng wù, xián dá yǐn wēi, guǐ sú xìng ràng, bì biǎo qīng jié. zhèn mèi dàn qiú shàn, sī dūn báo fēng, láng yá wáng sù huì jī zhū bǎi nián, bìng lián yuē zhēn yuǎn, yǔ wù wú jìng, zì zú gāo mǔ, zhì zài bù yí. yí jiā bāo yǐn, yǐ guāng nán jìn. bìng kě tài zǐ shě zi. dà míng zhōng, tài zǎi jiāng xià wáng yì gōng kāi fǔ pì zhào, pì sù wèi cāng cáo shǔ tài zōng tài shǐ liù nián, yòu zhào wèi tài zǐ zhōng shè rén, bìng bù jiù. sù jì lǚ bèi zhēng pì, shēng yù shén gāo. shān zhōng yǒu xián chóng, shēng qīng zhǎng, tīng zhī shǐ rén bù yàn, ér qí xíng shén chǒu, sù nǎi wèi xián fù yǐ zì kuàng. qī nián, zú, shí nián wǔ shí sì.
王素,字休業,琅邪臨沂人也。高祖翹之,晉光祿大夫。素少有志行,家貧母 老。初為廬陵國侍郎,母憂去職。服闋,廬陵王紹為江州,親舊勸素修完舊居,素 不答,乃輕身往東陽,隱居不仕,頗營田園之資,得以自立。愛好文義,不以人俗 累懷。世祖即位,欲搜揚隱退,下詔曰:「濟世成務,咸達隱微,軌俗興讓,必表 清節。朕昧旦求善,思惇薄風,琅邪王素、會稽硃百年,並廉約貞遠,與物無競, 自足皋畝,志在不移。宜加褒引,以光難進。並可太子舍子。」大明中,太宰江夏 王義恭開府辟召,辟素為倉曹屬;太宗泰始六年,又召為太子中舍人,並不就。素 既屢被徵辟,聲譽甚高。山中有蚿蟲,聲清長,聽之使人不厭,而其形甚丑,素乃 為《蚿賦》以自況。七年,卒,時年五十四。
shí yòu yǒu sòng píng liú mù zhī rǔ nán zhōu sháo wú jùn chǔ bó yù, yì yǐn shēn qiú zhì. mù zhī jū jiāo zhōu, chú wǔ píng tài shǒu, bù bài. sháo zì bó hé, huáng mén shì láng wén sūn yě. zhú shì hú shú zhī fāng shān, zhēng yuán wài sàn qí shì láng, zhēng běi xíng cān jūn, bù qǐ. bó yù jū shàn xiàn pù bù shān sān shí yú zài, yáng zhōu pì yì cáo cóng shì, bù jiù.
時又有宋平劉睦之、汝南州韶、吳郡褚伯玉,亦隱身求志。睦之居交州,除武 平太守,不拜。韶字伯和,黃門侍郎文孫也。築室湖孰之方山,征員外散騎侍郎, 征北行參軍,不起。伯玉居剡縣瀑布山三十餘載,揚州辟議曹從事,不就。
guān kāng zhī, zì bó yú, hé dōng yáng rén. shì jū jīng kǒu, yù shǔ nán píng chāng. shǎo ér dǔ xué, zī zhuàng fēng wěi. xià pī zhào yì yǐ wén yì jiàn chēng, kāng zhī yǔ zhī yǒu shàn. tè jìn yán yán zhī jiàn ér zhī zhī. jìn líng gù yuè zhī nán wáng bì yì yì sì shí yú tiáo, kāng zhī shēn wáng nán gù, yuǎn yǒu qíng lǐ. yòu wèi máo shī yì, jīng jí yí zhì, duō suǒ lùn shì. cháng jiù shā mén zhī sēng nà xué, miào jǐn qí néng. jìng líng wáng yì xuān zì jīng kǒu qiān zhèn jiāng líng, yào kāng zhī tóng háng, jù bù yīng mìng. yuán jiā zhōng, tài zǔ wén kāng zhī yǒu xué yì, chú wǔ chāng guó zhōng jūn jiāng jūn, juān chú zū shuì. jiāng xià wáng yì gōng guǎng líng wáng dàn lín nán xú zhōu, pì wèi cóng shì xī cáo, bìng bù jiù. qì jué rén shì, shǒu zhì xián jū. dì shuāng zhī wèi zāng zhì chē qí cān jūn, yǔ zhì jù xià, zhì zhě qí bìng zú, yì yú shuǐ bīn. kāng zhī qí chūn dé jí kùn dǔ, xiǎo chāi, qiān yǐ yíng sàng, yīn dé xū láo bìng, qǐn dùn èr shí yú nián. shí yǒu xián rì, zhé wò lùn wén yì. shì zǔ jí wèi, qiǎn dà shǐ lù zǐ zhēn xún xíng tiān xià, shǐ fǎn, jiàn kāng zhī yè lǚ héng zhēn, cāo xù qīng gù, xíng xìn lǘ dǎng, yù yán bāng yì, qī zhì xī gǔ, cāo bù kě yú, yí jiā zhēng pìn, yǐ jié fēng guǐ. bù jiàn shěng. tài zōng tài shǐ chū, yǔ píng yuán míng sēng shào jù zhēng wèi tōng zhí láng, yòu cí yǐ jí. shùn dì shēng míng yuán nián, zú, shí nián liù shí sān.
關康之,字伯愉,河東楊人。世居京口,寓屬南平昌。少而篤學,姿狀豐偉。 下邳趙繹以文義見稱,康之與之友善。特進顏延之見而知之。晉陵顧悅之難王弼 《易》義四十餘條,康之申王難顧,遠有情理。又為《毛詩義》,經籍疑滯,多所 論釋。嘗就沙門支僧納學,妙盡其能。竟陵王義宣自京口遷鎮江陵,要康之同行, 距不應命。元嘉中,太祖聞康之有學義,除武昌國中軍將軍,蠲除租稅。江夏王義 恭、廣陵王誕臨南徐州,闢為從事、西曹,並不就。棄絕人事,守志閒居。弟雙之 為臧質車騎參軍,與質俱下,至赭圻病卒,瘞於水濱。康之其春得疾困篤,小差, 牽以迎喪,因得虛勞病,寢頓二十餘年。時有閒日,輒臥論文義。世祖即位,遣大 使陸子真巡行天下,使反,薦康之「業履恆貞,操勖清固,行信閭黨,譽延邦邑, 棲志希古,操不可渝,宜加徵聘,以潔風軌。」不見省。太宗泰始初,與平原明僧 紹俱征為通直郎,又辭以疾。順帝升明元年,卒,時年六十三。
shǐ chén yuē: fū dú wǎng zhī rén, jiē bǐng piān jiè zhī xìng, bù néng cuī zhì qū dào, jiè yù qī tōng. ruò shǐ zhí jiàn xìn zhī zhǔ, féng shí lái zhī yùn, qǐ qí fàng qíng jiāng hǎi, qǔ yì qiū fán. gài bù dé yǐ ér rán gù yě. qiě yán hè xián yuǎn, shuǐ shí qīng huá, suī fù chóng mén bā xí, gāo chéng wàn zhì, mò bù xù rǎng kāi quán, fǎng fú lín zé. gù zhī sōng shān guì zhǔ, fēi zhǐ sù wán, bì jiàn qīng tán, fān chéng lì zhǔ. guà guān dōng dōu, fū hé nán zhī yǒu zāi!
史臣曰:夫獨往之人,皆稟偏介之性,不能摧志屈道,借譽期通。若使值見信 之主,逢時來之運,豈其放情江海,取逸丘樊。蓋不得已而然故也。且岩壑閒遠, 水石清華,雖復崇門八襲,高城萬雉,莫不蓄壤開泉,仿佛林澤。故知松山桂渚, 非止素玩,碧澗清潭,翻成麗矚。掛冠東都,夫何難之有哉!