zhì xù lì shàng
志序 歷上
zuǒ shǐ jì yán, yòu shǐ jì shì, shì zé chūn qiū shì yě, yán zé shàng shū shì yě. zhì yú chǔ shū zhèng zhì jìn chéng chǔ wù zhī piān, jiē suǒ yǐ zhāo shù qián shǐ, bǐ bù mǐn yú hòu. sī mǎ qiān zhì yī jiā zhī yán, shǐ qū bié míng tí. zhì hū lǐ yí xíng zhèng, yǒu suǒ bù jǐn nǎi yú jì chuán zhī wài, chuàng lì bā shū. piàn wén zhǐ shì, hóng xiān bèi jǔ. bān shì yīn zhī, mí wéi qián shì, wǎng luó yī dài, tiáo liú suì guǎng. lǜ lì lǐ lè, qí míng bù biàn, yǐ tiān guān wèi tiān wén, gǎi fēng chán wèi jiāo sì, yì huò zhí píng zhǔn zhī chēng, gé hé qú gōu xù zhī míng zhuì sūn qīng zhī cí, yǐ shù xíng fǎ cǎi mèng kē zhī shū, yòng xù shí huò. liú xiàng hóng fàn, shǐ zì chūn qiū liú xīn qī lüè, rú mò yì bù, zhū gàn bó cǎi fēng yáo, yóu wèi xiáng qià. gù bìng yīn réng, yǐ wèi sān zhì. ér lǐ lè shū jiǎn, suǒ lòu zhě duō, diǎn zhāng shì shù, bǎi bù jì yī. tiān wén suī wèi gāi jǔ, ér bù yán tiān xíng, zhì shǐ sān tiān zhī shuō, fēn rán mò biàn. shì gù cài yōng yú shuò fāng shàng shū, wèi yí zài shù zhě yě.
左史記言,右史記事,事則《春秋》是也,言則《尚書》是也。至於楚《書》、 鄭《志》、晉《乘》、楚《杌》之篇,皆所以昭述前史,俾不泯於後。司馬遷制一 家之言,始區別名題。至乎禮儀刑政,有所不盡;乃於紀傳之外,創立八書。片文 只事,鴻纖備舉。班氏因之,靡違前式,網羅一代,條流遂廣。《律歷》、《禮樂》, 其名不變,以《天官》為《天文》,改《封禪》為《郊祀》,易《貨殖》、《平準》 之稱,革《河渠》、《溝洫》之名;綴孫卿之辭,以述《刑法》;采孟軻之書,用 序《食貨》。劉向《鴻範》,始自《春秋》;劉歆《七略》,儒墨異部,硃贛博採 風謠,尤為詳洽。固並因仍,以為三志。而《禮樂》疏簡,所漏者多,典章事數, 百不記一。《天文》雖為該舉,而不言天形,致使三天之說,紛然莫辨。是故蔡邕 於朔方上書,謂宜載述者也。
hàn xìng, jiē qín kēng rú zhī hòu, diǎn fén cán quē, qí shēng shuò lǎo, cháng yǐ wáng yì wèi lǜ. liú xīn qī lüè, gù zhī yì wén, gài wèi cǐ yě. hé zì lóng mén dōng zhù, héng bèi zhōng guó, měi piào jué suǒ jiàn, jì zhòng zāi shēn, dī zhú zhī gōng, láo yì tiān xià. qiě guān luò gāo kǎi, dì shǎo chuān yuán, shì gù hào fēng lǎo yù, xián rù lǐ diǎn. zhāng fǔ zhèng bái zhī ráo, gōu qú zhān gài zhī lì, jiē mín mìng suǒ zǔ, guó yǐ wèi tiān, gōu xù lì zhì, yì qí yí yě. shì shū shì gǎi, yú jīn kě dé ér lüè. qiè yǐ bān shì lǜ lì, qián shì yǐ xiáng, zì yáng wěi gǎi chuàng jǐng chū, ér wèi shū què zhì. jí yuán jiā chóng zào xīn fǎ, dà míng bó yì huí gǎi. zì wèi zhì sòng, yí rù jīn shū.
漢興,接秦坑儒之後,典墳殘缺,耆生碩老,常以亡逸為慮。劉歆《七略》, 固之《藝文》,蓋為此也。河自龍門東注,橫被中國,每漂決所漸,寄重災深,堤 築之功,勞役天下。且關、洛高塏,地少川源,是故鎬、酆、潦、潏,咸入禮典。 漳、滏、鄭、白之饒,溝渠沾溉之利,皆民命所祖,國以為天,《溝洫》立志,亦 其宜也。世殊事改,於今可得而略。竊以班氏《律歷》,前事已詳,自楊偉改創 《景初》,而《魏書》闕志。及元嘉重造新法,大明博議回改。自魏至宋,宜入今 書。
bān gù lǐ lè jiāo sì, mǎ biāo jì sì lǐ yí, cài yōng cháo huì, dǒng bā yú fú, bìng gè lì zhì. fū lǐ zhī suǒ bāo, qí yòng fēi yī, jiāo jì cháo xiǎng, fěi yún bié shì, qí zhāng fú wù, fēi lǐ ér hé? jīn zǒng ér cái zhī, tóng wèi lǐ zhì. xíng fǎ shí huò, qián shuō yǐ gāi, suí liú pài bié, fù zhī jì chuán. lè jīng cán quē, qí lái yǐ yuǎn. bān shì suǒ shù, zhǐ chāo jǔ lè jì mǎ biāo hòu shū, yòu bù bèi xù. zhì yú bā yīn zhòng qì, bìng bù jiàn shū, suī lüè jiàn shì běn, suǒ què yóu zhòng. yuán jí yǎ zhèng, ōu yáo zhī jié, yī jiē píng luò, céng wú gài jiàn. jiāo miào lè zhāng, měi suí shì gǎi, yǎ shēng jiù diǎn, xián yǒu yí wén. yòu àn jīn gǔ chuī náo gē, suī yǒu zhāng qū, lè rén chuán xí, kǒu xiāng shī zǔ, suǒ wù zhě shēng, bù xiān xùn yǐ yì. jīn lè fǔ náo gē, xiào hàn wèi jiù qū, qū míng shí tóng, wén zì yǒng yì, xún wén qiú yì, wú yī kě le. bù zhī jīn zhī náo zhāng, hé dài qū yě. jīn zhì zì jiāo miào yǐ xià, fán zhū lè zhāng, fēi yín wa zhī cí, bìng jiē xiáng zài.
班固《禮樂》、《郊祀》,馬彪《祭祀》、《禮儀》,蔡邕《朝會》,董巴 《輿服》,並各立志。夫禮之所苞,其用非一,郊祭朝饗,匪雲別事,旗章服物, 非禮而何?今總而裁之,同謂《禮志》。《刑法》、《食貨》,前說已該,隨流派 別,附之紀傳。《樂經》殘缺,其來已遠。班氏所述,止抄舉《樂記》;馬彪《後 書》,又不備續。至於八音眾器,並不見書,雖略見《世本》,所闕猶眾。爰及 《雅》《鄭》,謳謠之節,一皆屏落,曾無概見。郊廟樂章,每隨世改,雅聲舊典, 咸有遺文。又案今鼓吹鐃歌,雖有章曲,樂人傳習,口相師祖,所務者聲,不先訓 以義。今樂府鐃歌,校漢、魏舊曲,曲名時同,文字永異,尋文求義,無一可了。 不知今之鐃章,何代曲也。今《志》自郊廟以下,凡諸樂章,非淫哇之辭,並皆詳 載。
tiān wén wǔ xíng, zì mǎ biāo yǐ hòu, wú fù jì lù. hé shū zì huáng chū zhī shǐ, xú zhì zhào yì xī zhī yuán. jīn yǐ wèi jiē hàn, shì zūn hé shì. rán zé zì hàn gāo dì wǔ nián zhī shǒu dōng, jì sòng shùn dì shēng míng èr nián zhī mèng xià, èr chén liù lì, jiǎ zǐ wú chà. shèng dì zhé wáng, xián yǒu ruì mìng zhī jì. gài suǒ yǐ shén míng bǎo wèi, yōu zàn zhēn fú, yù shǐ zhú lù mǐ móu, kuī jì bù zuò, wò hé kuò dì, lǜ wén chì zì zhī shū, yán zhī xiáng yǐ. yuán dǎi dào zhì tiān ér gān lù xià, dé dòng dì ér lǐ quán chū, jīn zhī xuán jù zhī xiáng, zhū cǎo bái wū zhī ruì, sī gù bù kě wū yě. ruò fú shuāi shì dé shuǎng, ér jiā yīng bù xī, sī gù tiān dào máng mèi, nán yǐ shù tuī. yì yóu míng zhǔ jū shàng, ér zhèn shí zhī zāi bù mǐ bǎi líng xián shùn, ér xuán xiàng zhī yīng dú wéi. jīn lì fú ruì zhì, yǐ bǔ qián shǐ zhī què.
《天文》、《五行》,自馬彪以後,無復記錄。何書自黃初之始,徐志肇義熙 之元。今以魏接漢,式遵何氏。然則自漢高帝五年之首冬,暨宋順帝升明二年之孟 夏,二辰六沴,甲子無差。聖帝哲王,咸有瑞命之紀。蓋所以神明寶位,幽贊禎符, 欲使逐鹿弭謀,窺覬不作,握河括地,綠文赤字之書,言之詳矣。爰逮道至天而甘 露下,德洞地而醴泉出,金芝玄秬之祥,硃草白烏之瑞,斯固不可誣也。若夫衰世 德爽,而嘉應不息,斯固天道茫昧,難以數推。亦由明主居上,而震蝕之災不弭; 百靈咸順,而懸象之應獨違。今立《符瑞志》,以補前史之闕。
dì lǐ cān chà, shì nán gāi biàn, wèi jìn yǐ lái, qiān xǐ bǎi jì, yī jùn fēn wèi sì wǔ, yī xiàn gē chéng liǎng sān, huò zuó shǔ jīng yù, jīn lì sī yǎn, cháo wèi líng guì zhī shì, xī wèi lú jiǔ zhī mín. qù lái fēn rǎo, wú zàn zhǐ xī, bǎn jí wèi zhī hún xiáo, zhí fāng suǒ bù néng jì. zì róng dí nèi wǔ, yǒu jìn dōng qiān, zhōng tǔ yí máng, bō xǐ jiāng wài, yōu bìng jì yōng yǎn yù qīng xú zhī jìng, yōu lún kòu nì. zì fú mò ér guǒ zú fèng shǒu, miǎn shēn yú jīng yuè zhě, bǎi jùn qiān chéng, liú yù bǐ shì. rén zhù hóng yàn zhī gē, shì xù huái běn zhī niàn, mò bù gè shù bāng yì, sī fù jiù jǐng. jì ér mín dān hù yuē, bù kě dú jiàn, gù wèi bāng ér yǒu hán yì, qí xiàn ér yǒu zhào mín. qiě shěng zhì jiāo jiā, rì huí yuè xǐ, jì yù qiān liú, qì wú dìng tuō, bāng míng yì hào, nán huò xiáng shū. dà sòng shòu mìng, zhòng qǐ biān xì, huái běi wǔ zhōu, jiǎn wèi kòu jìng, qí huò bēn wáng bō qiān, fù lì jùn xiàn, sī zé yuán jiā tài shǐ, tóng míng yì shí. jīn yǐ bān gù mǎ biāo èr zhì, jìn sòng qǐ jū, fán zhū jì zhù, xī jiā tuī tǎo, suí tiáo biàn xī, shǐ xī gāi xiáng.
地理參差,事難該辨,魏晉以來,遷徙百計,一郡分為四五,一縣割成兩三, 或昨屬荊、豫,今隸司、兗,朝為零、桂之士,夕為廬、九之民。去來紛擾,無暫 止息,版籍為之渾淆,職方所不能記。自戎狄內侮,有晉東遷,中土遺氓,播徙江 外,幽、並、冀、雍、兗、豫、青、徐之境,幽淪寇逆。自扶莫而裹足奉首,免身 於荊、越者,百郡千城,流寓比室。人佇鴻雁之歌,士蓄懷本之念,莫不各樹邦邑, 思復舊井。既而民單戶約,不可獨建,故魏邦而有韓邑,齊縣而有趙民。且省置交 加,日回月徙,寄寓遷流,迄無定托,邦名邑號,難或詳書。大宋受命,重啟邊隙, 淮北五州,翦為寇境,其或奔亡播遷,復立郡縣,斯則元嘉、泰始,同名異實。今 以班固、馬彪二志,晉、宋《起居》,凡諸記注,悉加推討,隨條辨析,使悉該詳。
bǎi guān zhì shěng, bèi yǒu qián shuō, xún yuán tǎo liú, yú shì wèi yì. yuán jiā zhōng, dōng hǎi hé chéng tiān shòu zhào zuǎn sòng shū, qí zhì shí wǔ piān, yǐ xù mǎ biāo hàn zhì, qí zhèng yǐn gāi bó zhě, jí ér yīn zhī, yì yóu bān gù mǎ qiān gòng wèi yī jiā zhě yě. qí yǒu lòu què, jí hé shì hòu shì, bèi jiā sōu cǎi, suí jiù bǔ zhuì yān. yuān liú hào màn, fēi gū xué suǒ jǐn zú jiǎn tú yáo, qǐ duǎn cè néng yùn. suī zhēn zhuó qián shǐ, bèi dǔ pīn chī, ér ài shì yì qíng, qǔ shě shū yì, měi hán háo wò jiǎn, zhù zhóu wàng cān, zhōng yì bù zú yǔ bān zuǒ bìng chí, dǒng nán qí pèi. shù wèi hòu zhī jūn zǐ, xuē gǎo ér yǐ yān.
百官置省,備有前說,尋源討流,於事為易。元嘉中,東海何承天受詔纂《宋 書》,其志十五篇,以續馬彪《漢志》,其證引該博者,即而因之,亦由班固、馬 遷共為一家者也。其有漏闕,及何氏後事,備加搜采,隨就補綴焉。淵流浩漫,非 孤學所盡;足蹇途遙,豈短策能運。雖斟酌前史,備睹姘嗤,而愛嗜異情,取捨殊 意,每含豪握簡,杼軸忘餐,終亦不足與班、左並馳,董、南齊轡。庶為後之君子, 削稿而已焉。
huáng dì shǐ líng lún zì dà xià zhī xī, ruǎn shù zhī yīn, qǔ zhú zhī xiè gǔ shēng, qí qiào hòu jūn zhě, duàn liǎng jié jiān ér chuī zhī, yǐ wèi huáng zhōng zhī gōng. zhì shí èr guǎn, yǐ tīng fèng míng, yǐ dìng lǜ lǚ. fū shēng yǒu qīng zhuó, gù xié yǐ gōng shāng xíng yǒu zhǎng duǎn, gù jiǎn yǐ zhàng chǐ qì yǒu dà xiǎo, gù dìng yǐ hú dòu zhì yǒu lèi zhòng, gù píng yǐ jūn shí. gù yú shū yuē: nǎi tóng lǜ dù liàng héng. rán zé lǜ lǚ gōng shāng zhī suǒ yóu shēng yě. fū lè yǒu qì yǒu wén, yǒu qíng yǒu guān. zhōng gǔ gàn qī, lè zhī qì yě qū shēn shū jí, lè zhī wén yě lùn lún wú huàn, lè zhī qíng yě xīn xǐ huān ài, lè zhī guān yě. shì yǐ jūn zǐ fǎn qíng yǐ hé zhì, guǎng lè yǐ chéng jiào, gù néng qíng shēn ér wén míng, qì shèng ér huà shén, hé shùn jī zhōng, ér yīng huá fā wài. gù yuē: lè zhě, xīn zhī dòng yě shēng zhě, lè zhī xiàng yě. zhōu lǐ yuē: nǎi zòu huáng zhōng, gē dà lǚ, wǔ yún mén, yǐ sì tiān shén. nǎi zòu tài cù, gē yīng zhōng, wǔ xián chí, yǐ jì dì qí. sì wàng shān chuān xiān zǔ, gè yǒu qí lè. yòu yuē: huán zhōng wèi gōng, huáng zhōng wèi zhēng, gū xǐ wèi yǔ, léi gǔ léi táo, gū zhú zhī guǎn, yún hé zhī qín sè, yún mén zhī wǔ, dōng rì zhì, yú dì shàng zhī yuán qiū zòu zhī. ruò lè liù biàn, zé tiān shén jiē jiàng, kě dé ér lǐ yǐ. dì qí rén guǐ, lǐ yì rú zhī. qí kě yǐ gǎn wù xìng huà, ruò cǐ zhī shēn yě.
黃帝使伶倫自大夏之西,阮隃之陰,取竹之嶰谷生,其竅厚均者,斷兩節間而 吹之,以為黃鐘之宮。制十二管,以聽鳳鳴,以定律呂。夫聲有清濁,故協以宮商; 形有長短,故檢以丈尺;器有大小,故定以斛斗;質有累重,故平以鈞石。故《虞 書》曰:「乃同律、度、量、衡。」然則律呂、宮商之所由生也。夫樂有器有文, 有情有官。鐘鼓干戚,樂之器也;屈伸舒疾,樂之文也;「論倫無患,樂之情也; 欣喜歡愛,樂之官也。」「是以君子反情以和志,廣樂以成教,故能情深而文明, 氣盛而化神,和順積中,而英華發外。」故曰:「樂者,心之動也;聲者,樂之象 也。」《周禮》曰:「乃奏黃鐘,歌大呂,舞《雲門》,以祀天神。乃奏太蔟,歌 應鐘,舞《咸池》,以祭地祇。」四望山川先祖,各有其樂。又曰:「圜鍾為宮, 黃鐘為徵,姑洗為羽,雷鼓雷鞀,孤竹之管,雲和之琴瑟,《雲門》之舞,冬日至, 於地上之圜丘奏之。若樂六變,則天神皆降,可得而禮矣。」地祇人鬼,禮亦如之。 其可以感物興化,若此之深也。
dào shǐ yú yī, yī shēng èr, èr shēng sān, sān sān ér jiǔ. gù huáng zhōng zhī shù liù, fēn ér wèi cí xióng shí èr zhōng. zhōng yǐ sān chéng, gù zhì yī ér sān zhī, fán jī fēn shí qī wàn qī qiān yī bǎi sì shí qī, wèi huáng zhōng zhī shí. gù huáng zhōng wèi zi, zhǔ shí yī yuè, xià shēng lín zhōng. lín zhōng zhī shù wǔ shí sì, zhǔ liù yuè, shàng shēng tài cù. tài cù zhī shù qī shí èr, zhǔ zhēng yuè, xià shēng nán lǚ. nán lǚ zhī shù sì shí bā, zhǔ bā yuè, shàng shēng gū xǐ. gū xǐ zhī shù liù shí sì, zhǔ sān yuè, xià shēng yīng zhōng. yīng zhōng zhī shù sì shí sān, zhǔ shí yuè, shàng shēng ruí bīn. ruí bīn zhī shù wǔ shí qī, zhǔ wǔ yuè, shàng shēng dà lǚ. dà lǚ zhī shù qī shí liù, zhǔ shí èr yuè, xià shēng yí zé. yí zé zhī shù wǔ shí, zhǔ qī yuè, shàng shēng jiā zhōng. jiā zhōng zhī shù liù shí qī, zhǔ èr yuè, xià shēng wú shè. wú shè zhī shù sì shí wǔ, zhǔ jiǔ yuè, shàng shēng zhōng lǚ. zhōng lǚ zhī shù liù shí, zhǔ sì yuè, jí bù shēng. jí bù shēng, zhōng lǜ bù néng fù xiāng shēng. gōng shēng zhēng, zhēng shēng shāng, shāng shēng yǔ, yǔ shēng jué, jiǎo shēng gū xǐ, gū xǐ shēng yīng zhōng, bù bǐ yú zhèng yīn, gù wèi hé. gū xǐ sān yuè, yīng zhōng shí yuè, bù yǔ zhèng yīn bǐ xiào wèi hé. hé, xǐ shēng yě. yīng zhōng shēng ruí bīn, ruí bīn bù bǐ yú zhèng yīn, gù wèi móu. móu, yīn xiāng gān yě. zhōu lǜ gù yǒu móu hé, wèi wǔ wáng fá zhòu qī yīn yě. rì dōng zhì, yīn bǐ lín zhōng jìn yǐ zhuó rì xià zhì, yīn bǐ huáng zhōng jìn yǐ qīng, yǐ shí èr yuè lǜ yīng èr shí sì shí. jiǎ zǐ, zhōng lǚ zhī zhēng yě bǐng zǐ, jiā zhōng zhī yǔ yě wù zǐ, huáng zhōng zhī gōng yě gēng zǐ, wú shè zhī shāng yě rén zǐ, yí zé zhī jiǎo yě.
「道始於一,一生二,二生三,三三而九。故黃鐘之數六,分而為雌雄十二鍾。 鍾以三成,故置一而三之,凡積分十七萬七千一百四十七,為黃鐘之實。故黃鐘位 子,主十一月,下生林鐘。林鐘之數五十四,主六月,上生太蔟。太蔟之數七十二, 主正月,下生南呂。南呂之數四十八,主八月,上生姑洗。姑洗之數六十四,主三 月,下生應鐘。應鐘之數四十三,主十月,上生蕤賓。蕤賓之數五十七,主五月, 上生大呂。大呂之數七十六,主十二月,下生夷則。夷則之數五十,主七月,上生 夾鍾。夾鍾之數六十七,主二月,下生無射。無射之數四十五,主九月,上生中呂。 中呂之數六十,主四月,極不生。(極不生,鐘律不能復相生。)宮生徵,徵生商, 商生羽,羽生角,角生姑洗,姑洗生應鐘,不比於正音,故為和。(姑洗三月,應 鍾十月,不與正音比效為和。和,徙聲也。)應鐘生蕤賓,蕤賓不比於正音,故為 繆。(繆,音相干也。周律故有繆、和,為武王伐紂七音也。)日冬至,音比林鐘 浸以濁;日夏至,音比黃鐘浸以清,以十二月律應二十四時。甲子,中呂之徵也; 丙子,夾鍾之羽也;戊子,黃鐘之宮也;庚子,無射之商也;壬子,夷則之角也。」
gǔ rén wèi dù liàng qīng zhòng, jiē shēng hū tiān dào. huáng zhōng zhī lǜ zhǎng jiǔ cùn, wù yǐ sān shēng, sān sān jiǔ, sān jiǔ èr shí qī, gù fú guǎng èr chǐ qī cùn, gǔ zhī zhì yě. yīn yǐ bā xiāng shēng, gù rén zhǎng bā chǐ, xún zì bèi, gù bā chǐ ér wèi xún. yǒu xíng jí yǒu shēng, yīn zhī shù wǔ, yǐ wǔ chéng bā, wǔ bā sì shí chǐ wèi pǐ. pǐ zhě, zhōng rén zhī dù yě, yī pǐ wèi zhì. qiū fēn ér hé piào dìng, piào, hé suì máng yě. piào dìng ér hé shú. lǜ zhī shù shí èr, gù shí èr piào ér dāng yī sù, shí sù ér dāng yī cùn. lǜ yǐ dāng chén, yīn yǐ dāng rì. rì zhī shù shí, gù shí cùn ér wèi chǐ, shí chǐ wèi zhàng. qí yǐ wèi zhòng, shí èr sù ér dāng yī fēn, shí èr fēn ér dāng yī zhū, shí èr zhū ér dāng bàn liǎng. héng yǒu zuǒ yòu, yīn ér bèi zhī, gù èr shí sì zhū ér dāng yī liǎng. tiān yǒu sì shí, yǐ chéng yī suì, yīn ér sì zhī, sì sì shí liù, gù shí liù liǎng ér yī jīn. sān yuè ér yī shí, sān shí rì yī yuè, gù sān shí jīn wèi yī jūn. sì shí ér yī suì, gù sì jūn ér yī shí. qí wèi yīn yě, yī lǜ ér shēng wǔ yīn, shí èr lǜ ér wèi liù shí yīn yīn ér liù zhī, liù liù sān shí liù, gù sān bǎi liù shí yīn yǐ dāng yī suì zhī rì. gù lǜ lì zhī shù, tiān dì zhī dào yě. xià shēng zhě bèi, yǐ sān chú zhī shàng shēng zhě sì, yǐ sān chú zhī.
「古人為度量輕重,皆生乎天道。黃鐘之律長九寸,物以三生,三三九,三九 二十七,故幅廣二尺七寸,古之制也。音以八相生,故人長八尺,尋自倍,故八尺 而為尋。有形即有聲,音之數五,以五乘八,五八四十尺為匹。匹者,中人之度也, 一匹為制。秋分而禾票定,(票,禾穗芒也。)票定而禾孰。律之數十二, 故十二票而當一粟,十粟而當一寸。律以當辰,音以當日。日之數十,故十寸而 為尺,十尺為丈。其以為重,十二粟而當一分,十二分而當一銖,十二銖而當半兩。 衡有左右,因而倍之,故二十四銖而當一兩。天有四時,以成一歲,因而四之,四 四十六,故十六兩而一斤。三月而一時,三十日一月,故三十斤為一鈞。四時而一 歲,故四鈞而一石。」「其為音也,一律而生五音,十二律而為六十音;因而六之, 六六三十六,故三百六十音以當一歲之日。故律歷之數,天地之道也。下生者倍, 以三除之;上生者四,以三除之。」
yáng zi yún yuē: shēng shēng yú rì, wèi jiǎ jǐ wèi jiǎo, yǐ gēng wèi shāng, bǐng xīn wèi zhēng, dīng rén wèi yǔ, wù guǐ wèi gōng. lǜ shēng yú chén, wèi zi wèi huáng zhōng, chǒu wèi dà lǚ zhī shǔ. shēng yǐ qíng zhì, zhì, zhèng yě. gè yǐ qí xíng běn qíng wèi zhèng yě. lǜ yǐ hé shēng, dāng yǐ lǜ guǎn zhōng jūn, hé qí qīng zhuó zhī shēng. shēng lǜ xiāng xié, ér bā yīn shēng. xié, hé. gōng shāng jiǎo zhēng yǔ, wèi zhī wǔ shēng. jīn shí páo gé sī zhú tǔ mù, wèi zhī bā yīn. shēng hé yīn xié, shì wèi wǔ lè.
揚子云曰:「聲生於日,(謂甲己為角,乙庚為商,丙辛為徵,丁壬為羽,戊 癸為宮。)律生於辰,(謂子為黃鐘,丑為大呂之屬。)聲以情質,(質,正也。 各以其行本情為正也。)律以和聲,(當以律管鍾均,和其清濁之聲。)聲律相協, 而八音生。(協,和。)宮、商、角、徵、羽,謂之五聲。金、石、匏、革、絲、 竹、土、木,謂之八音。聲和音諧,是謂五樂。」
fū yīn yáng hé zé jǐng zhì, lǜ qì yīng zé huī chú. shì gù tiān zǐ cháng yǐ dōng xià zhì yù qián diàn, hé bā néng zhī shì, chén bā yīn, tīng lè jūn, dù guǐ jǐng, hòu zhōng lǜ, quán tǔ tàn, xiào yīn yáng. dōng zhì yáng qì yīng, zé lè jūn qīng, jǐng zhǎng jí, huáng zhōng tōng, tǔ tàn qīng ér héng yǎng. xià zhì yīn qì yīng, zé lè jūn zhuó, jǐng duǎn jí, ruí bīn tōng, tǔ tàn zhòng ér héng dī. jìn tuì yú xiān hòu wǔ rì zhī zhōng, bā néng gè yǐ hòu zhuàng wén. tài shǐ lìng fēng shàng. xiào zé hé, fǒu zé zhàn. hòu qì zhī fǎ, wèi shì sān chóng, hù bì, tú xìn zhōu mì, bù tí màn. shì zhōng yǐ mù wèi àn, měi lǜ gè yī, nèi bì wài gāo, cóng qí fāng wèi, jiā lǜ qí shàng. yǐ jiā fú huī bù qí nèi duān, àn lì ér hòu zhī. qì zhì zhě huī dòng, qí wèi qì dòng zhě qí huī sàn, rén jí fēng suǒ dòng zhě, qí huī jù. diàn zhōng hòu, yòng yù lǜ shí èr. wéi èr zhì nǎi hòu líng tái, yòng zhú lǜ liù shí. qǔ hóng nóng yí yáng xiàn jīn mén shān zhú wèi guǎn, hé nèi jiā fú wèi huī.
夫陰陽和則景至,律氣應則灰除。是故天子常以冬夏至御前殿,合八能之士, 陳八音,聽樂均,度晷景,候鐘律,權土炭,效陰陽。冬至陽氣應,則樂均清,景 長極,黃鐘通,土炭輕而衡仰。夏至陰氣應,則樂均濁,景短極,蕤賓通,土炭重 而衡低。進退於先後五日之中,八能各以候狀聞。太史令封上。效則和,否則占。 候氣之法,為室三重,戶閉,塗釁周密,布緹幔。室中以木為案,每律各一,內庳 外高,從其方位,加律其上。以葭莩灰布其內端,案歷而候之。氣至者灰動,其為 氣動者其灰散,人及風所動者,其灰聚。殿中候,用玉律十二。唯二至乃候靈台, 用竹律六十。取弘農宜陽縣金門山竹為管,河內葭莩為灰。
sān dài líng chí, yīn lǜ shī dù. hàn xìng, běi píng hóu zhāng cāng shǐ dìng lǜ lì. xiào wǔ zhī shì, zhì xié lǜ zhī guān. yuán dì shí, láng zhōng jīng fáng zhī wǔ yīn liù shí lǜ zhī shù, shòu xué yú xiǎo huáng lìng jiāo yán shòu. qí xià shēng shàng shēng, zhōng yú zhōng lǚ, ér shí èr lǜ bì yǐ. zhōng lǚ shàng shēng zhí shǐ, zhí shǐ xià shēng qù miè, zhōng yú nán shì, ér liù shí lǜ bì yǐ. fū shí èr lǜ zhī biàn zhì yú liù shí, yóu bā guà zhī biàn zhì yú liù shí sì yě. mì xī zuò yì, jì yáng qì zhī chū, yǐ wèi lǜ fǎ. jiàn rì dōng zhì zhī shēng, yǐ huáng zhōng wèi gōng, tài cù wèi shāng, gū xǐ wèi jiǎo, lín zhōng wèi zhēng, nán lǚ wèi yǔ, yīng zhōng wèi biàn gōng, ruí bīn wèi biàn zhēng. cǐ shēng qì zhī yuán, wǔ yīn zhī zhèng yě. gù gè tǒng yī rì. qí yú yǐ cì yùn xíng, dāng rì zhě gè zì wèi gōng, ér shāng jiǎo zhēng yǔ yǐ lèi cóng yān. lǐ yùn piān yuē: wǔ shēng liù lǜ shí èr guǎn hái xiāng wèi gōng. cǐ zhī wèi yě. yǐ liù shí lǜ fēn yī qī zhī rì, huáng zhōng zì dōng zhì shǐ, jí dōng zhì ér fù, yīn yáng hán nuǎn fēng yǔ zhī zhàn yú shì shēng yān. fáng yòu yuē: zhú shēng bù kě yǐ dù diào, gù zuò zhǔn yǐ dìng shù. zhǔn zhī zhuàng rú sè, zhǎng zhàng ér shí sān xián, yǐn jiān jiǔ chǐ, yǐ yīng huáng zhōng zhī lǜ jiǔ cùn zhōng yāng yī xián, xià yǒu huà fēn cùn, yǐ wèi liù shí lǜ qīng zhuó zhī jié. fáng yán lǜ xiáng, qí shù shī xíng yú shǐ guān, hòu bù yòng zhī. xù hàn zhì jù zài qí lǜ zhǔn dù shù.
三代陵遲,音律失度。漢興,北平侯張蒼始定律歷。孝武之世,置協律之官。 元帝時,郎中京房知五音六十律之數,受學於小黃令焦延壽。其下生、上生,終於 中呂,而十二律畢矣。中呂上生執始,執始下生去滅,終於南事,而六十律畢矣。 夫十二律之變至於六十,猶八卦之變至於六十四也。宓羲作《易》,紀陽氣之初, 以為律法。建日冬至之聲,以黃鐘為宮,太蔟為商,姑洗為角,林鐘為徵,南呂為 羽,應鐘為變宮,蕤賓為變徵。此聲氣之元,五音之正也。故各統一日。其餘以次 運行,當日者各自為宮,而商角徵羽以類從焉。《禮運篇》曰:「五聲、六律、十 二管還相為宮。」此之謂也。以六十律分一期之日,黃鐘自冬至始,及冬至而復, 陰陽寒暖風雨之占於是生焉。房又曰:「竹聲不可以度調,故作準以定數。准之狀 如瑟,長丈而十三弦,隱間九尺,以應黃鐘之律九寸;中央一弦,下有畫分寸,以 為六十律清濁之節。」房言律詳,其術施行於史官,候部用之。《續漢志》具載其 律準度數。
hàn zhāng dì yuán hé yuán nián, dài zhào hòu zhōng lǜ yīn róng shàng yán: guān wú xiǎo liù shí lǜ yǐ zhǔn diào yīn zhě, gù dài zhào yán sōng jù yǐ zhǔn fǎ jiào zǐ nán xuān, yuàn zhào xuān bǔ xué guān, zhǔ diào lè qì. zhào yuē: sōng zi xué shěn xiǎo lǜ, bié qí zú, xié qí shēng zhě, shěn shì. bù dé yī tuō fù xué, yǐ lóng wèi cōng. shēng wēi miào, dú fēi mò zhī, dú shì mò xiǎo, yǐ lǜ cuò chuī, néng zhī mìng shí èr lǜ bù shī yī, nǎi wèi néng chuán sōng xué ěr. shì xuān shí èr lǜ, qí èr zhōng, qí sì bù zhōng, qí liù bù zhī hé lǜ, xuān suì bà zì cǐ lǜ jiā mò néng wèi zhǔn. líng dì xī píng liù nián, dōng guān zhào diǎn lǜ zhě tài zǐ shè rén zhāng guāng děng wèn zhǔn yì, guāng děng bù zhī. guī yuè jiù cáng, nǎi dé qí qì, xíng zhì rú fáng shū, yóu bù néng dìng qí xián huǎn jí. yīn bù kě shū yǐ xiǎo rén, zhī zhī zhě yù jiào ér wú cóng, xīn dá zhě tǐ zhī ér wú shī, gù shǐ guān néng biàn qīng zhuó zhě suì jué. qí kě yǐ xiāng chuán zhě, wéi hòu qì ér yǐ.
漢章帝元和元年,待詔候鐘律殷肜上言:「官無曉六十律以准調音者,故待詔 嚴嵩具以准法教子男宣,願召宣補學官,主調樂器。」詔曰:「嵩子學審曉律,別 其族,協其聲者,審試。不得依託父學,以聾為聰。聲微妙,獨非莫知,獨是莫曉, 以律錯吹,能知命十二律不失一,乃為能傳嵩學耳。」試宣十二律,其二中,其四 不中,其六不知何律,宣遂罷;自此律家莫能為準。靈帝熹平六年,東觀召典律者 太子舍人張光等問准意,光等不知。歸閱舊藏,乃得其器,形制如房書,猶不能定 其弦緩急。音不可書以曉人,知之者欲教而無從,心達者體知而無師,故史官能辨 清濁者遂絕。其可以相傳者,唯候氣而已。
biǎo lüè
(表略)
lùn yuē: lǜ lǚ xiāng shēng, jiē sān fēn ér sǔn yì zhī. xiān rú tuī shí èr lǜ, cóng zi zhì hài, měi sān zhī, fán shí qī wàn qī qiān yī bǎi sì shí qī, ér sān yuē zhī, shì wèi shàng shēng. gù hàn zhì yún: sān fēn sǔn yī, xià shēng lín zhōng, sān fēn yì yī, shàng shēng tài cù. wú shè jì shàng shēng zhōng lǚ, zé zhōng lǚ yòu dāng shàng shēng huáng zhōng, rán hòu wǔ shēng liù lǜ shí èr guǎn hái xiāng wèi gōng. jīn shàng shēng bù jí huáng zhōng shí èr qiān sān bǎi bā shí sì, jiǔ yuē shí yī qiān jiǔ bǎi liù shí bā wèi yī fēn, cǐ zé bù zhōu jiǔ fēn cùn zhī lǜ yī fēn yǒu qí, qǐ dé hái wèi gōng hū? fán sān fēn yì yī wèi shàng shēng, sān fēn sǔn yī wèi xià shēng, cǐ qí dà lüè, yóu zhōu tiān dòu fēn sì fēn zhī yī ěr. jīng fáng bù sī cǐ yì, bǐ shí èr lǜ wēi yǒu suǒ zēng, fāng yǐn ér shēn zhī, zhōng lǚ shàng shēng zhí shǐ, zhí shǐ xià shēng qù miè, zhì yú nán shì, wèi liù shí lǜ, jìng fù bù hé, mí yì qí shū. bān shì suǒ zhì, wèi néng tōng lǜ lǚ běn yuán, tú xùn jiǎo wèi chù, zhēng wèi zhǐ, yáng qì shī zhǒng yú huáng zhōng, rú sī zhī shǔ, kōng fán qí wén, ér wèi cí fèi. yòu tuī jiǔ liù, yù fú liú xīn sān tǒng zhī shù, jiǎ tuō fēi lèi, yǐ shì qí shuō, jiē mèng jiān zhī wàng yǐ.
論曰:律呂相生,皆三分而損益之。先儒推十二律,從子至亥,每三之,凡十 七萬七千一百四十七,而三約之,是為上生。故《漢志》云:三分損一,下生林鐘, 三分益一,上生太蔟。無射既上生中呂,則中呂又當上生黃鐘,然後五聲、六律、 十二管還相為宮。今上生不及黃鐘實二千三百八十四,九約實一千九百六十八為一 分,此則不周九分寸之律一分有奇,豈得還為宮乎?凡三分益一為上生,三分損一 為下生,此其大略,猶周天斗分四分之一耳。京房不思此意,比十二律微有所增, 方引而伸之,中呂上生執始,執始下生去滅,至於南事,為六十律,竟復不合,彌 益其疏。班氏所志,未能通律呂本源,徒訓角為觸,徵為祉,陽氣施種於黃鐘,如 斯之屬,空煩其文,而為辭費。又推九六,欲符劉歆三統之數,假託非類,以飾其 說,皆孟堅之妄矣。
cài yōng cóng shuò fāng shàng shū, yún qián hàn zhì dàn zài shí lǜ, bù jí liù shí. liù lǜ chǐ cùn xiāng shēng, sī mǎ biāo jiē yǐ zhì zhī. hàn mò, wáng shī yǎ lè. huáng chū zhōng, zhù gōng chái yù qiǎo yǒu yì sī, xíng qì zhī zhōng, duō suǒ zào zuò. xié lǜ dū wèi dù kuí lìng yù zhù zhōng, qí shēng qīng zhuó, duō bù rú fǎ. shù huǐ gǎi zuò, yù shén yàn zhī, wèi kuí qīng zhuó rèn yì. gèng xiāng sù bái yú wèi wáng. wèi wáng qǔ yù suǒ zhù zhōng, zá cuò gèng shì, rán hòu zhī kuí wèi jīng, yú shì zuì yù jí zhū zi, jiē wèi yǎng mǎ zhǔ.
蔡邕從朔方上書,雲《前漢志》但載十律,不及六十。六律尺寸相生,司馬彪 皆已志之。漢末,亡失雅樂。黃初中,鑄工柴玉巧有意思,形器之中,多所造作。 協律都尉杜夔令玉鑄鐘,其聲清濁,多不如法。數毀改作,玉甚厭之,謂夔清濁任 意。更相訴白於魏王。魏王取玉所鑄鐘,雜錯更試,然後知夔為精,於是罪玉及諸 子,皆為養馬主。
jìn tài shǐ shí nián, zhōng shū jiān xún xù zhōng shū lìng zhāng huá, chū yù fǔ tóng zhú lǜ èr shí wǔ jù, bù tài lè láng liú xiù děng xiào shì, qí sān jù yǔ dù kuí jí zuǒ yán nián lǜ fǎ tóng, qí èr shí èr jù, shì qí míng tí chǐ cùn, shì dí lǜ yě. wèn xié lǜ zhōng láng jiāng liè hé, cí: xī wèi míng dì shí, lìng hé chéng shòu dí shēng, yǐ zuò cǐ lǜ, yù shǐ xué zhě bié jū yī fāng, gē yǒng jiǎng xí, yī cǐ lǜ diào. zhì yú dōu hé lè shí, dàn shí qí chǐ cùn zhī míng, zé sī zhú gē yǒng, jiē dé jūn hé. gē shēng zhuó zhě, yòng zhǎng dí zhǎng lǜ gē shēng qīng zhě, yòng duǎn dí duǎn lǜ. fán xián gē diào zhāng qīng zhuó zhī zhì, bù yī dí chǐ cùn míng zhī, zé bù kě zhī yě.
晉泰始十年,中書監荀勖、中書令張華,出御府銅竹律二十五具,部太樂郎劉 秀等校試,其三具與杜夔及左延年律法同,其二十二具,視其銘題尺寸,是笛律也。 問協律中郎將列和,辭:「昔魏明帝時,令和承受笛聲,以作此律,欲使學者別居 一坊,歌詠講習,依此律調。至於都合樂時,但識其尺寸之名,則絲竹歌詠,皆得 均合。歌聲濁者,用長笛長律;歌聲清者,用短笛短律。凡弦歌調張清濁之制,不 依笛尺寸名之,則不可知也。」
xù děng zòu: xī xiān wáng zhī zuò lè yě, yǐ zhèn fēng dàng sú, xiǎng shén zuǒ xián, bì xié lǜ lǚ zhī hé, yǐ jié bā yīn zhī zhōng. shì gù jiāo sì cháo yàn, yòng zhī yǒu zhì, gē zòu fēn xù, qīng zhuó yǒu yí. gù yuē wǔ shēng shí èr lǜ, hái xiāng wèi gōng. cǐ jīng chuán jì jí kě dé ér zhī zhě yě. rú hé duì cí, dí zhī zhǎng duǎn, wú suǒ xiàng zé, shuài yì ér zuò, bù yóu qǔ dù. kǎo yǐ zhèng lǜ, jiē bù xiāng yīng, chuī qí shēng jūn, duō bù xié hé. yòu cí: xiān shī chuán dí, bié qí qīng zhuó, zhí yǐ zhǎng duǎn, gōng rén cái zhì, jiù bù yī lǜ. shì wèi zuò dí wú fǎ. ér zhī xiě dí zào lǜ, yòu lìng qín sè gē yǒng, cóng zhī wèi zhèng, fēi suǒ yǐ jī gǔ xiān zhé, chuí xiàn yú hòu zhě yě. jǐn tiáo dié zhū lǜ, wèn hé yì zhuàng rú zuǒ. jí yī diǎn zhì, yòng shí èr lǜ zào dí xiàng shí èr méi, shēng jūn diào hé, qì yòng biàn lì. jiǎng yì dàn jī, bì hé lǜ lǚ, kuàng hū yàn xiǎng wàn guó, zòu zhī miào táng zhě zāi! suī líng kuí kuàng yuǎn, zhì yīn nán jīng, yóu yí xíng gǔ xī, yǐ qiú jué zhōng, hé yú jīng lǐ, yú zhì wèi xiáng. ruò kě shī yòng, qǐng gèng bù dí gōng, xuǎn zhú zào zuò, tài lè lè fǔ shī xíng. píng yì zhū dù kuí zuǒ yán nián lǜ kě jiē liú. qí yù fǔ dí zhèng shēng xià zhēng gè yī jù, jiē míng tí zuò zhě xìng míng. qí yú wú suǒ shī yòng, hái fù yù fǔ huǐ. zòu kě.
勖等奏:「昔先王之作樂也,以振風盪俗,饗神佐賢,必協律呂之和,以節八 音之中。是故郊祀朝宴,用之有制,歌奏分敘,清濁有宜。故曰『五聲十二律,還 相為宮。』此經傳記籍可得而知者也。如和對辭,笛之長短,無所象則,率意而作, 不由曲度。考以正律,皆不相應,吹其聲均,多不諧合。又辭:『先師傳笛,別其 清濁,直以長短,工人裁製,舊不依律。』是為作笛無法。而知寫笛造律,又令琴 瑟歌詠,從之為正,非所以稽古先哲,垂憲於後者也。謹條牒諸律,問和意狀如左。 及依典制,用十二律造笛像十二枚,聲均調和,器用便利。講肄彈擊,必合律呂, 況乎宴饗萬國,奏之廟堂者哉!雖伶、夔曠遠,至音難精,猶宜刑古昔,以求厥衷, 合於經禮,於制為詳。若可施用,請更部笛工,選竹造作,太樂、樂府施行。平議 諸杜夔、左延年律可皆留。其御府笛正聲下徵各一具,皆銘題作者姓名。其餘無所 施用,還付御府毀。」奏可。
xù yòu wèn hé: zuò dí wèi kě yī shí èr lǜ zuò shí èr dí, lìng yī kǒng yī yī lǜ, rán hòu nǎi yǐ wèi lè bù? hé cí: tài lè dōng xiāng zhǎng dí zhèng shēng yǐ zhǎng sì chǐ èr cùn, lìng dāng fù qǔ qí xià zhēng zhī shēng yú fǎ, shēng zhuó zhě dí dāng zhǎng, jì qí chǐ cùn, nǎi wǔ chǐ yǒu yú, hé xī rì zuò zhī, bù kě chuī yě. yòu dí zhū kǒng, suī bù xiào shì, yì wèi bù néng dé yī kǒng zhé yīng yī lǜ yě. àn tài lè, sì chǐ èr cùn dí zhèng shēng jūn yīng ruí bīn, yǐ shí èr lǜ hái xiāng wèi gōng, tuī fǎ xià zhēng zhī kǒng, dāng yīng lǜ dà lǚ. dà lǚ dí zhǎng èr chǐ liù cùn yǒu qí, bù dé zhǎng wǔ chǐ yú. lìng tài lè láng liú xiù dèng hào děng yī lǜ zuò dà lǚ dí yǐ shì hé. yòu chuī qī lǜ, yī kǒng yī xiào, shēng jiē xiāng yīng. rán hòu lìng hǎo shēng gǔ zhēng, sòng tóng chuī dí, yǐ wèi zá yǐn xiāng hè zhū qū. hé nǎi cí yuē: zì hé fù zǔ hàn shì yǐ lái, dí jiā xiāng chuán, bù zhī cǐ fǎ, ér lìng diào jūn yǔ lǜ xiāng yīng, shí fēi suǒ jí yě. hǎo shēng lǔ jī zhǒng zhěng zhū xià, jiē yǔ hé tóng.
勖又問和:「作笛為可依十二律作十二笛,令一孔依一律,然後乃以為樂不?」 和辭:「太樂東廂長笛正聲已長四尺二寸,令當復取其下徵之聲;於法,聲濁者笛 當長,計其尺寸,乃五尺有餘,和昔日作之,不可吹也。又笛諸孔,雖不校試,意 謂不能得一孔輒應一律也。」案太樂,四尺二寸笛正聲均應蕤賓,以十二律還相為 宮,推法下徵之孔,當應律大呂。大呂笛長二尺六寸有奇,不得長五尺余。令太樂 郎劉秀、鄧昊等依律作大呂笛以示和。又吹七律,一孔一校,聲皆相應。然後令郝 生鼓箏,宋同吹笛,以為《雜引》、《相和》諸曲。和乃辭曰:「自和父祖漢世以 來,笛家相傳,不知此法,而令調均與律相應,實非所及也。」郝生、魯基、種整、 硃夏,皆與和同。
yòu wèn hé: dí yǒu liù kǒng, jí qí tǐ zhōng zhī kōng wèi qī. hé wèi néng jǐn míng qí gōng shāng jiǎo zhēng bù? kǒng diào yǔ bù diào, yǐ hé jiǎn zhī? hé cí: xiān shī xiāng chuán, chuī dí dàn yǐ zuò qǔ xiāng yǔ, wèi mǒu qū dāng jǔ mǒu zhǐ, chū bù zhī qī kǒng jǐn yīng hé shēng yě. ruò dāng zuò dí, qí yǎng shàng fāng dí gōng, yī àn jiù xiàng qì, dàn chuī qǔ míng zhě, chū bù fù xiào qí zhū kǒng diào yǔ bù diào yě. àn zhōu lǐ diào lè jīn shí, yǒu yí dìng zhī shēng, shì gù zào zhōng qìng zhě, xiān yī lǜ diào zhī, rán hòu shī yú xiāng xuán. zuò lè zhī shí, zhū yīn jiē shòu zhōng qìng zhī jūn, jí wèi xī yīng lǜ yě. zhì yú xiǎng yàn diàn táng zhī shàng, wú xiāng xuán zhōng qìng, yǐ dí yǒu yí dìng diào, gù zhū xián gē jiē cóng dí wèi zhèng. shì wèi dí yóu zhōng qìng, yí bì hé yú lǜ lǚ. rú hé suǒ duì, zhí yǐ yì zào, lǜ duǎn yī cùn, qī kǒng shēng jūn, bù zhī qí jiē yīng hé lǜ? diào yǔ bù diào, wú yǐ jiǎn zhèng. wéi qǔ zhú zhī míng zhě, wèi wú fǎ zhì. zhé lìng bù láng liú xiù dèng hào wèi shào děng yǔ dí gōng cān gòng zuò dí. gōng rén zào qí xíng, lǜ zhě dìng qí shēng, rán hòu qì xiàng yǒu zhì, yīn jūn hé xié.
又問和:「笛有六孔,及其體中之空為七。和為能盡名其宮商角徵不?孔調與 不調,以何檢知?」和辭:「先師相傳,吹笛但以作曲相語,為某曲當舉某指,初 不知七孔盡應何聲也。若當作笛,其仰尚方笛工,依案舊像訖,但吹取鳴者,初不 復校其諸孔調與不調也。」案《周禮》調樂金石,有一定之聲,是故造鐘磬者,先 依律調之,然後施於廂懸。作樂之時,諸音皆受鐘磬之均,即為悉應律也。至於饗 宴殿堂之上,無廂懸鐘磬,以笛有一定調,故諸弦歌皆從笛為正。是為笛猶鐘磬, 宜必合於律呂。如和所對,直以意造,率短一寸,七孔聲均,不知其皆應何律?調 與不調,無以檢正。唯取竹之鳴者,為無法制。輒令部郎劉秀、鄧昊、魏邵等與笛 工參共作笛。工人造其形,律者定其聲,然後器象有制,音均和協。
yòu wèn hé: ruò bù zhī lǜ lǚ zhī yì, zuò lè yīn jūn gāo xià qīng zhuó zhī diào, dāng yǐ hé míng zhī? hé cí: měi hé lè shí, suí gē zhě shēng zhī qīng zhuó, yòng dí yǒu zhǎng duǎn. jiǎ lìng shēng zhuó zhě yòng sān chǐ èr dí, yīn míng yuē cǐ sān chǐ èr diào yě. shēng qīng zhě yòng èr chǐ jiǔ dí, yīn míng yuē cǐ èr chǐ jiǔ diào yě. hàn wèi xiāng chuán, shī xíng jiē rán. àn zhōu lǐ zòu liù lè, nǎi zòu huáng zhōng gē dà lǚ, nǎi zòu tài cù, gē yīng zhōng, jiē yǐ lǜ lǚ zhī yì, jì gē zòu qīng zhuó. ér hé suǒ chēng yǐ èr chǐ sān chǐ wèi míng, suī hàn wèi yòng zhī, sú ér bù diǎn. bù láng liú xiù dèng hào děng yǐ lǜ zuò dí, sān chǐ èr cùn zhě, yīng wú shè zhī lǜ, ruò yí yòng zhǎng dí, zhí lè zhě yuē: qǐng zòu wú shè. zhōu yǔ yuē: wú shè suǒ yǐ xuān bù zhé rén zhī lìng dé, shì mín guǐ yí yě. èr chǐ bā cùn sì fēn sì lí yīng huáng zhōng zhī lǜ, ruò yí yòng duǎn dí, zhí lè zhě yuē: qǐng zòu huáng zhōng. zhōu yǔ yuē: huáng zhōng suǒ yǐ xuān yǎng liù qì jiǔ dé yě. shì zé gē zòu zhī yì, dāng hé jīng lǐ, kǎo zhī gǔ diǎn, yú zhì wèi yǎ.
又問和:「若不知律呂之義,作樂音均高下清濁之調,當以何名之?」和辭: 「每合樂時,隨歌者聲之清濁,用笛有長短。假令聲濁者用三尺二笛,因名曰此三 尺二調也。聲清者用二尺九笛,因名曰此二尺九調也。漢、魏相傳,施行皆然。」 案《周禮》奏六樂,乃奏黃鐘;歌大呂,乃奏太蔟,歌應鐘,皆以律呂之義,紀歌 奏清濁。而和所稱以二尺三尺為名,雖漢、魏用之,俗而不典。部郎劉秀、鄧昊等 以律作笛,三尺二寸者,應無射之律,若宜用長笛,執樂者曰:「請奏無射。」 《周語》曰:「無射所以宣布哲人之令德,示民軌儀也。」二尺八寸四分四厘應黃 鍾之律,若宜用短笛,執樂者曰:「請奏黃鐘。」《周語》曰:「黃鐘所以宣養六 氣九德也。」是則歌奏之義,當合經禮,考之古典,於制為雅。
shū yuē: yǔ yù wén liù lǜ wǔ shēng bā yīn, zài zhì hū shǐ. zhōu lǐ zài liù lǜ liù tóng. lǐ jì yòu yuē: wǔ shēng shí èr lǜ, hái xiāng wèi gōng. liú xīn bān gù zuǎn lǜ lì zhì, yì jì shí èr lǜ. wéi jīng fáng shǐ chuàng liù shí lǜ, zhì zhāng dì shí, qí fǎ yǐ wáng cài yōng suī zhuī gǔ zuò, qí yán yì yuē: jīn wú néng wèi zhě. yī àn gǔ diǎn jí jīn yīn jiā suǒ yòng liù shí lǜ zhě, wú shī yú lè. jǐn yī diǎn jì, yǐ wǔ shēng shí èr lǜ hái xiāng wèi gōng zhī fǎ, zhì shí èr dí xiàng, jì zhù tú cè, rú bié. shěng tú, bù rú shì dí zhī le, gù fù zhòng zuò ruí bīn fú kǒng dí. qí zhì yún:
《書》曰:「予欲聞六律五聲八音,在治忽始。」《周禮》載六律六同。《禮 記》又曰:「五聲十二律,還相為宮。」劉歆、班固纂《律曆志》,亦紀十二律。 唯京房始創六十律,至章帝時,其法已亡;蔡邕雖追古作,其言亦曰:「今無能為 者。」依案古典及今音家所用六十律者,無施於樂。謹依典記,以五聲十二律還相 為宮之法,制十二笛象,記注圖側,如別。省圖,不如視笛之了,故復重作蕤賓伏 孔笛。其制云:
huáng zhōng zhī dí, zhèng shēng yīng huáng zhōng, xià zhēng yīng lín zhōng, zhǎng èr chǐ bā cùn sì fēn sì lí yǒu qí. zhōu yǔ yuē: huáng zhōng suǒ yǐ xuān yǎng liù qì jiǔ dé yě. zhǔ shēng diào fǎ, yǐ huáng zhōng wèi gōng, zé gū xǐ wèi jiǎo. xī dí zhī shēng yīng gū xǐ, gù yǐ sì jiǎo zhī zhǎng wèi huáng zhōng zhī dí yě. qí gōng shēng zhèng ér bù bèi. gù yuē zhèng shēng. zhèng shēng diào fǎ, huáng zhōng wèi gōng, dì yī kǒng. yīng zhōng wèi biàn gōng, dì èr kǒng. nán lǚ wèi yǔ, dì sān kǒng. lín zhōng wèi zhēng, dì sì kǒng. ruí bīn wèi biàn zhēng, dì wǔ fù kǒng. gū xǐ wèi jiǎo, dí tǐ zhōng shēng. tài cù wèi shāng. dí hòu chū kǒng yě. shāng shēng zhuó yú jiǎo, dāng zài jiǎo xià, ér jiǎo shēng yǐ zài tǐ zhōng, gù shàng qí shāng kǒng, lìng zài gōng shàng, qīng yú gōng yě. rán zé gōng shāng zhèng yě, yú shēng jiē bèi yě. shì gù cóng gōng yǐ xià, kǒng zhuǎn xià zhuǎn zhuó yě. cǐ zhāng shuō dí kǒng shàng xià cì dì zhī míng yě. xià zhāng shuō lǜ lǚ xiāng shēng, dí zhī zhì yě. zhèng shēng diào fǎ, huáng zhōng wèi gōng, zuò huáng zhōng zhī dí, jiāng qiú gōng kǒng, yǐ gū xǐ jí huáng zhōng lǜ cóng dí shǒu xià dù zhī, jǐn èr lǜ zhī zhǎng ér wèi kǒng, zé dé gōng shēng yě. gōng shēng zhēng, huáng zhōng shēng lín zhōng yě. yǐ lín zhōng zhī lǜ cóng gōng kǒng xià dù zhī, jǐn lǜ zuò kǒng, zé dé zhēng shēng yě. zhēng shēng shāng, lín zhōng shēng tài cù yě. yǐ tài cù lǜ cóng zhēng kǒng shàng dù zhī, jǐn lǜ yǐ wèi kǒng, zé dé shāng shēng yě. shāng shēng yǔ, tài cù shēng nán lǚ yě. yǐ nán lǚ lǜ dù cóng jiǎo kǒng xià dù zhī, jǐn lǜ wèi kǒng, zé dé yǔ shēng yě. yǔ shēng jué, nán lǚ shēng gū xǐ yě. yǐ gū xǐ lǜ cóng yǔ kǒng shàng xíng dù zhī, jǐn lǜ ér wèi kǒng, zé dé jiǎo shēng yě. rán zé chū yú shāng kǒng zhī shàng, chuī dí zhě zuǒ shǒu suǒ bù jí yě. cóng yǔ kǒng xià xíng dù zhī, jǐn lǜ ér wèi kǒng, yì dé jiǎo shēng, chū yú fù shāng kǒng zhī xià, zé chuī zhě yòu shǒu suǒ bù dǎi yě, gù bù zuò jiǎo kǒng. tuī ér xià zhī, fù bèi qí jūn, shì yǐ jiǎo shēng zài dí tǐ zhōng, gǔ zhī zhì yě. yīn jiā jiù fǎ, suī yī bù zài bèi, dàn lìng jūn tóng. shì zú wèi chàng hè zhī shēng, wú hài yú qū jūn gù yě. zhōu yǔ yuē: páo zhú lì zhì, yì yí, wèi biàn yú shì yòng cóng yí zhě yě. jiǎo shēng biàn gōng, gū xǐ shēng yīng zhōng yě. shàng jù suǒ wèi dāng wèi jiǎo kǒng ér chū shāng xià zhě, mò diǎn shí zhī, yǐ yīng lǜ yě. cóng cǐ diǎn xià xíng dù zhī, wèi kǒng zé dé biàn gōng zhī shēng yě. biàn gōng shēng biàn zhēng, yīng zhōng shēng ruí bīn yě. yǐ ruí bīn lǜ cóng biàn gōng xià dù zhī, jǐn lǜ wèi kǒng, zé dé biàn zhēng zhī shēng. shí èr dí zhī zhì, gè yǐ qí gōng wèi zhǔ. xiāng shēng zhī fǎ, huò bèi huò bàn, qí biàn shì yòng, lì jiē yī zhě yě. xià zhēng diào fǎ, lín zhōng wèi gōng, dì sì kǒng yě. běn zhèng shēng huáng zhōng zhī zhēng. zhēng qīng dāng zài gōng shàng, yòng dí zhī yí, bèi lìng zhuó xià, gù yuē xià zhēng. xià zhēng gèng wèi gōng zhě, jì suǒ wèi wǔ shēng shí èr lǜ hái xiāng wèi gōng zhě. rán zé zhèng shēng diào qīng, xià zhēng diào zhuó yě. nán lǚ wèi shāng, dì sān kǒng yě. běn zhèng shēng huáng zhōng zhī yǔ, jīn wèi xià zhēng zhī shāng. yīng zhōng wèi jiǎo, dì èr kǒng yě. běn zhèng shēng huáng zhōng zhī biàn gōng, jīn wèi xià zhēng zhī jiǎo yě. huáng zhōng wèi biàn zhēng, xià zhēng zhī diào, lín zhōng wèi gōng, dà lǚ dāng biàn zhēng. ér huáng zhōng dí běn wú dà lǚ zhī shēng, gù jiǎ yòng huáng zhōng yǐ wèi biàn zhēng yě. jiǎ yòng zhī fǎ: dāng biàn zhēng zhī shēng, zé jù fā huáng zhōng jí tài cù yīng zhōng sān kǒng. huáng zhōng yīng zhuó ér tài cù qīng, dà lǚ lǜ zài èr lǜ zhī jiān, jù fā sān kǒng ér wēi wéi huò zhī, zé dé dà lǚ biàn zhēng zhī shēng yǐ. zhū dí xià zhēng diào qiú biàn zhēng zhī fǎ, jiē rú cǐ. tài cù wèi zhēng, dí hòu chū kǒng, běn zhèng shēng zhī shāng, jīn wèi xià zhēng zhī zhēng. gū xǐ wèi yǔ, dí tǐ zhōng xī shēng yě. běn zhèng shēng zhī jiǎo, jīn wèi xià zhēng zhī yǔ yě. ruí bīn wèi biàn gōng, fù kǒng shì yě. běn zhèng shēng zhī biàn zhēng yě, jīn wèi xià zhēng zhī biàn gōng yě. rán zé zhèng shēng zhī diào, kǒng zhuǎn xià zhuǎn zhuó xià zhēng zhī diào, kǒng zhuǎn shàng zhuǎn qīng yě. qīng jiǎo zhī diào: yǐ gū xǐ wèi gōng, jí shì dí tǐ zhōng xī shēng yě, yú zhèng shēng wèi jiǎo, yú xià zhēng wèi yǔ. qīng jiǎo zhī diào, nǎi yǐ wèi gōng, ér shào chuī lìng qīng, gù yuē qīng jiǎo. wéi dé wèi wǎn shī yáo sú zhī qū, bù hé yǎ lè yě. ruí bīn wèi shāng, zhèng yě. lín zhōng wèi jiǎo, fēi zhèng yě. nán lǚ wèi biàn zhēng, fēi zhèng yě. yīng zhōng wèi zhēng, zhèng yě. huáng zhōng wèi yǔ, fēi zhèng yě. tài cù wèi biàn gōng. fēi zhèng yě. qīng jiǎo zhī diào, wéi gōng shāng jí zhēng, yǔ lǜ xiāng yīng, yú sì shēng fēi zhèng zhě jiē zhuó, yī lǜ shào chuī lìng qīng, jiǎ ér yòng zhī, qí lì yī yě.
黃鐘之笛,正聲應黃鐘,下徵應林鐘,長二尺八寸四分四厘有奇。(《周語》 曰:「黃鐘所以宣養六氣九德也。」主聲調法,以黃鐘為宮,則姑洗為角。翕笛之 聲應姑洗,故以四角之長為黃鐘之笛也。其宮聲正而不倍。故曰正聲。)正聲調法, 黃鐘為宮,(第一孔。)應鐘為變宮,(第二孔。)南呂為羽,(第三孔。)林鐘 為徵,(第四孔。)蕤賓為變徵,(第五附孔。)姑洗為角,(笛體中聲。)太蔟 為商。(笛後出孔也。商聲濁於角,當在角下,而角聲以在體中,故上其商孔,令 在宮上,清於宮也。然則宮商正也,餘聲皆倍也。是故從宮以下,孔轉下轉濁也。 此章說笛孔上下次第之名也。下章說律呂相生,笛之制也。)正聲調法,黃鐘為宮, (作黃鐘之笛,將求宮孔,以姑洗及黃鐘律從笛首下度之,盡二律之長而為孔,則 得宮聲也。)宮生徵,黃鐘生林鐘也。(以林鐘之律從宮孔下度之,盡律作孔,則 得徵聲也。)徵生商,林鐘生太蔟也。(以太蔟律從徵孔上度之,盡律以為孔,則 得商聲也。)商生羽,太蔟生南呂也。(以南呂律度從角孔下度之,盡律為孔,則 得羽聲也。)羽生角,南呂生姑洗也。(以姑洗律從羽孔上行度之,盡律而為孔, 則得角聲也。然則出於商孔之上,吹笛者左手所不及也。從羽孔下行度之,盡律而 為孔,亦得角聲,出於附商孔之下,則吹者右手所不逮也,故不作角孔。推而下之, 復倍其均,是以角聲在笛體中,古之制也。音家舊法,雖一部再倍,但令均同。適 足為唱和之聲,無害於曲均故也。《周語》曰:匏竹利制,議宜,謂便於事用從宜 者也。)角生變宮,姑洗生應鐘也。(上句所謂當為角孔而出商下者,墨點識之, 以應律也。從此點下行度之,為孔則得變宮之聲也。)變宮生變徵,應鐘生蕤賓也。 (以蕤賓律從變宮下度之,盡律為孔,則得變徵之聲。十二笛之制,各以其宮為主。 相生之法,或倍或半,其便事用,例皆一者也。)下徵調法,林鐘為宮,(第四孔 也。本正聲黃鐘之徵。徵清當在宮上,用笛之宜,倍令濁下,故曰下徵。下徵更為 宮者,記所謂「五聲十二律還相為宮」者。然則正聲調清,下徵調濁也。)南呂為 商,(第三孔也。本正聲黃鐘之羽,今為下徵之商。)應鐘為角,(第二孔也。本 正聲黃鐘之變宮,今為下徵之角也。)黃鐘為變徵,(下徵之調,林鐘為宮,大呂 當變徵。而黃鐘笛本無大呂之聲,故假用黃鐘以為變徵也。假用之法:當變徵之聲, 則俱發黃鐘及太蔟、應鐘三孔。黃鐘應濁而太蔟清,大呂律在二律之間,俱發三孔 而微磑蒦之,則得大呂變徵之聲矣。諸笛下徵調求變徵之法,皆如此。太蔟為徵, (笛後出孔,本正聲之商,今為下徵之徵。)姑洗為羽,(笛體中翕聲也。本正聲 之角,今為下徵之羽也。)蕤賓為變宮,(附孔是也。本正聲之變徵也,今為下徵 之變宮也。然則正聲之調,孔轉下轉濁;下徵之調,孔轉上轉清也。)清角之調: 以姑洗為宮,(即是笛體中翕聲也,於正聲為角,於下徵為羽。清角之調,乃以為 宮,而哨吹令清,故曰清角。唯得為宛詩謠俗之曲,不合雅樂也。)蕤賓為商, (正也。)林鐘為角,(非正也。)南呂為變徵,(非正也。)應鐘為徵,(正也。) 黃鐘為羽,(非正也。)太蔟為變宮。(非正也。清角之調,唯宮商及徵,與律相 應,餘四聲非正者皆濁,一律哨吹令清,假而用之,其例一也。)
fán dí tǐ yòng jiǎo lǜ, qí zhǎng zhě bā zhī, ruí bīn lín zhōng yě. duǎn zhě sì zhī, qí yú shí dí, jiē sì jiǎo yě. kōng zhōng shí róng, zhǎng zhě shí liù, duǎn dí zhú yí shòu bā lǜ zhī shǔ yě. ruò zhǎng duǎn dà xiǎo bù hé yú cǐ, huò qì yòng bù biàn shēng jūn fǎ dù zhī qí děng yě. rán dí zhú lǜ shàng dà xià xiǎo, bù néng jūn qí, bì bù dé yǐ, qǔ qí shēng jūn hé. sān gōng yī yuē zhèng shēng, èr yuē xià zhēng, sān yuē qīng jiǎo. èr shí yī biàn yě. gōng yǒu qī shēng, cuò zōng yòng zhī, gù èr shí yī biàn yě. zhū dí lì jiē yī yě. fú kǒng sì, suǒ yǐ biàn shì yòng yě. yī yuē zhèng jiǎo, chū yú shāng shàng zhě yě. èr yuē bèi jiǎo, jìn dí xià zhě yě. sān yuē biàn gōng, jìn yú gōng kǒng, bèi lìng xià zhě yě. sì yuē biàn zhēng, yuǎn yú zhēng kǒng, bèi lìng gāo zhě yě, huò bèi huò bàn, huò sì fēn yī, qǔ zé yú qín zhēng yě. sì zhě jiē bù zuò qí kǒng ér qǔ qí dù, yǐ yīng jìn tuì shàng xià zhī fǎ, suǒ yǐ xié shēng jūn, biàn shì yòng yě. qí běn kǒng yǐn ér bù jiàn, gù yuē fú kǒng.
凡笛體用角律,其長者八之,(蕤賓、林鐘也。)短者四之,(其餘十笛,皆 四角也。)空中實容,長者十六,(短笛竹宜受八律之黍也。若長短大小不合於此, 或器用不便聲均法度之齊等也。然笛竹率上大下小,不能均齊,必不得已,取其聲 均合。)三宮(一曰正聲,二曰下徵,三曰清角。)二十一變也。(宮有七聲,錯 綜用之,故二十一變也。諸笛例皆一也。)伏孔四,所以便事用也。(一曰正角, 出於商上者也。二曰倍角,近笛下者也。三曰變宮,近於宮孔,倍令下者也。四曰 變徵,遠於徵孔,倍令高者也,或倍或半,或四分一,取則於琴徵也。四者皆不作 其孔而取其度,以應進退上下之法,所以協聲均,便事用也。其本孔隱而不見,故 曰伏孔。)
dà lǚ zhī dí: zhèng shēng yīng dà lǚ, xià zhēng yīng yí zé, zhǎng èr chǐ liù cùn liù fēn sān lí yǒu qí. zhōu yǔ yuē: yuán jiān dà lǚ, zhù xuān wù yě.
大呂之笛:正聲應大呂,下徵應夷則,長二尺六寸六分三厘有奇。(《周語》 曰:「元間大呂,助宣物也。」)
tài cù zhī dí: zhèng shēng yīng tài cù, xià zhēng yīng nán lǚ, zhǎng èr chǐ wǔ cùn sān fēn yī lí yǒu qí. zhōu yǔ yuē: tài cù suǒ yǐ jīn zòu, zàn yáng chū zhì yě.
太蔟之笛:正聲應太蔟,下徵應南呂,長二尺五寸三分一厘有奇。(《周語》 曰:「太蔟所以金奏,贊陽出滯也。」)
jiā zhōng zhī dí: zhèng shēng yīng jiā zhōng, xià zhēng yīng wú shè, zhǎng èr chǐ sì cùn. zhōu yǔ yuē: èr jiān jiā zhōng, chū sì xì zhī xì yě.
夾鍾之笛:正聲應夾鍾,下徵應無射,長二尺四寸。(《周語》曰:「二間夾 鍾,出四隙之細也。」)
gū xǐ zhī dí: zhèng shēng yīng gū xǐ, xià zhēng yīng yīng zhōng, zhǎng èr chǐ èr cùn sān fēn sān lí yǒu qí. zhōu yǔ yuē: sān jiān zhōng lǚ, xuān zhōng qì yě.
姑洗之笛:正聲應姑洗,下徵應應鐘,長二尺二寸三分三厘有奇。(《周語》 曰:「三間中呂,宣中氣也。」)
ruí bīn zhī dí, zhèng shēng yīng ruí bīn, xià zhēng yīng dà lǚ, zhǎng sān chǐ jiǔ cùn jiǔ fēn wǔ lí yǒu qí. zhōu yǔ yuē: ruí bīn suǒ yǐ ān jìng shén rén, xiàn chóu jiāo cù. biàn gōng jìn kǒng, gù bèi bàn lìng xià, biàn yú yòng yě. lín zhōng yì rú zhī.
蕤賓之笛,正聲應蕤賓,下徵應大呂,長三尺九寸九分五厘有奇。(《周語》 曰:「蕤賓所以安靜神人,獻酬交酢。」變宮近孔,故倍半令下,便於用也。林鐘 亦如之。)
lín zhōng zhī dí: zhèng shēng yīng lín zhōng, xià zhēng yīng tài cù, zhǎng sān chǐ qī cùn jiǔ fēn èr lí yǒu qí. zhōu yǔ yuē: sì jiān lín zhōng, hé zhǎn bǎi shì, bǐ mò bù rèn sù chún kè.
林鐘之笛:正聲應林鐘,下徵應太蔟,長三尺七寸九分二厘有奇。(《周語》 曰:「四間林鐘,和展百事,俾莫不任肅純恪。」)
yí zé zhī dí: zhèng shēng yīng yí zé, xià zhēng yīng jiā zhōng, zhǎng sān chǐ liù cùn. zhōu yǔ yuē: yí zé suǒ yǐ yǒng gē jiǔ zhōu, píng mín wú èr yě. biàn gōng zhī fǎ, yì rú ruí bīn, tǐ yòng sì jiǎo, gù sì fēn yì yī yě.
夷則之笛:正聲應夷則,下徵應夾鍾,長三尺六寸。(《周語》曰:「夷則所 以詠歌九州,平民無貳也。」變宮之法,亦如蕤賓,體用四角,故四分益一也。)
nán lǚ zhī dí, zhèng shēng yīng nán lǚ, xià zhēng yīng gū xǐ, zhǎng sān chǐ sān cùn qī fēn. zhōu yǔ yuē: wǔ jiān nán lǚ, zàn yáng xiù yě.
南呂之笛,正聲應南呂,下徵應姑洗,長三尺三寸七分。(《周語》曰:「五 間南呂,贊陽秀也。」)
wú shè zhī dí: zhèng shēng yīng wú shè, xià zhēng yīng zhōng lǚ, zhǎng sān chǐ èr cùn. zhōu yǔ yuē: wú shè suǒ yǐ xuān bù zhé rén zhī lìng dé, shì mín guǐ yí yě.
無射之笛:正聲應無射,下徵應中呂,長三尺二寸。(《周語》曰:「無射所 以宣布哲人之令德,示民軌儀也。」)
yīng zhōng zhī dí: zhèng shēng yīng yīng zhōng, xià zhēng yīng ruí bīn, zhǎng wǔ chǐ jiǔ cùn jiǔ fēn liù lí yǒu qí. zhōu yǔ yuē: liù jiān yīng zhōng, jūn lì qì yòng, bǐ yīng fù yě.
應鐘之笛:正聲應應鐘,下徵應蕤賓,長五尺九寸九分六厘有奇。(《周語》 曰:「六間應鐘,均利器用,俾應復也。」)
xù yòu yǐ wèi dù kuí suǒ zhì lǜ lǚ, jiǎn xiào tài lè zǒng zhāng gǔ chuī bā yīn, yǔ lǜ guāi cuò. shǐ zhī hòu hàn zhì wèi, chǐ dù jiàn zhǎng yú gǔ sì fēn yǒu yú. kuí yī wèi lǜ lǚ, gù zhì shī yùn. nǎi bù zuǒ zhù zuò láng liú gōng yī zhōu lǐ gèng jī shǔ qǐ dù, yǐ zhù xīn lǜ. jì chéng, mù qiú gǔ qì, dé zhōu shí yù lǜ, bǐ zhī bù chà háo lí. yòu hàn shì gù zhōng, yǐ lǜ mìng zhī, bù kòu ér zì yīng. chū, xù háng dào, féng zhào jùn shāng rén xiàn duó yú niú, qí shēng shén yùn. zhì shì sōu dé cǐ duó, yǐ diào lǜ lǚ yān.
勖又以魏杜夔所制律呂,檢校太樂、總章、鼓吹八音,與律乖錯。始知後漢至 魏,尺度漸長於古四分有餘。夔依為律呂,故致失韻。乃部佐著作郎劉恭依《周禮》 更積黍起度,以鑄新律。既成,募求古器,得周時玉律,比之不差毫釐。又漢世故 鍾,以律命之,不叩而自應。初,勖行道,逢趙郡商人縣鐸於牛,其聲甚韻。至是 搜得此鐸,以調律呂焉。
jìn wǔ dì yǐ xù lǜ yǔ zhōu hàn qì hé, nǎi shī yòng zhī. sàn qí shì láng ruǎn xián jī qí shēng gāo, fēi xìng guó zhī yīn. xián wáng hòu, jué dì dé gǔ tóng chǐ, guǒ zhǎng xù chǐ sì fēn, shí rén xián fú qí miào. yuán kāng zhōng, péi wěi yǐ wèi yī fāng mín mìng zhī jí, ér chēng liǎng bù yǔ gǔ tóng, wèi hài tè zhòng, yí yīn cǐ gǎi zhì quán héng. bù jiàn shěng.
晉武帝以勖律與周、漢器合,乃施用之。散騎侍郎阮咸譏其聲高,非興國之音。 咸亡後,掘地得古銅尺,果長勖尺四分,時人咸服其妙。元康中,裴頠以為醫方民 命之急,而稱兩不與古同,為害特重,宜因此改治權衡。不見省。
huáng zhōng xiāng dí, jìn shí sān chǐ bā cùn. yuán jiā jiǔ nián, tài lè lìng zhōng zōng zhī jiǎn wèi sān chǐ qī cùn. shí sì nián, zhì shū lìng lì xī zòng yòu jiǎn wǔ fēn, wèi sān chǐ liù cùn wǔ fēn. liè hé yún: dōng xiāng zhǎng dí sì chǐ èr cùn yě. tài cù xiāng dí, jìn shí sān chǐ qī cùn, zōng zhī jiǎn wèi sān chǐ sān cùn qī fēn, zòng yòu jiǎn yī cùn yī fēn, wèi sān chǐ èr cùn liù fēn. gū xǐ xiāng dí, jìn shí sān chǐ wǔ cùn, zōng zhī jiǎn wèi èr chǐ jiǔ cùn qī fēn, zòng yòu jiǎn wǔ fēn, wèi èr chǐ jiǔ cùn èr fēn. ruí bīn xiāng dí, jìn shí èr chǐ jiǔ cùn, zōng zhī jiǎn wèi èr chǐ liù cùn, zòng yòu jiǎn èr fēn, wèi èr chǐ wǔ cùn bā fēn.
黃鐘箱笛,晉時三尺八寸。元嘉九年,太樂令鍾宗之減為三尺七寸。十四年, 治書令吏奚縱又減五分,為三尺六寸五分。(列和云:「東箱長笛四尺二寸也。」) 太蔟箱笛,晉時三尺七寸,宗之減為三尺三寸七分,縱又減一寸一分,為三尺二寸 六分。姑洗箱笛,晉時三尺五寸,宗之減為二尺九寸七分,縱又減五分,為二尺九 寸二分。蕤賓箱笛,晉時二尺九寸,宗之減為二尺六寸,縱又減二分,為二尺五寸 八分。