yāo guài zhě, gài jīng qì zhī yī wù zhě yě. qì luàn yú zhōng, wù biàn yú wài, xíng shén qì zhì, biǎo lǐ zhī yòng yě. běn yú wǔ xíng, tōng yú wǔ shì, suī xiāo xī shēng jiàng, huà dòng wàn duān, qí yú xiū jiù zhī zhēng, jiē kě dé yù ér lùn yǐ.
妖怪者,盖精气之依物者也。气乱于中,物变于外,形神气质,表里之用也。本于五行,通于五事,虽消息升降,化动万端,其于休咎之征,皆可得域而论矣。
xià jié zhī shí lì shān wáng, qín shǐ huáng zhī shí sān shān wáng, zhōu xiǎn wáng sān shí èr nián sòng dà qiū shè wáng, hàn zhāo dì zhī mò, chén liú chāng yì shè wáng. jīng fáng yì zhuàn yuē:" shān mò rán zì yí, tiān xià bīng luàn, shè jì wáng yě." gù kuài jī shān yīn láng yá zhōng yǒu guài shān, shì chuán běn láng yá dōng wǔ hǎi zhōng shān yě, shí tiān yè, fēng yǔ huì míng, dàn ér jiàn wǔ shān zài yān, bǎi xìng guài zhī, yīn míng yuē guài shān, shí dōng wǔ xiàn shān, yì yī xī zì wáng qù, shí qí xíng zhě, nǎi zhī qí yí lái. jīn guài shān xià jiàn yǒu dōng wǔ lǐ, gài jì shān suǒ zì lái, yǐ wéi míng yě. yòu jiāo zhōu cuì zhōu shān yí zhì qīng zhōu. fán shān xǐ, jiē bù jí zhī yì yě. cǐ èr shì wèi xiáng qí shì. shàng shū jīn téng yuē:" shān xǐ zhě, rén jūn bù yòng dào, shì xián zhě bù xīng, huò lù qù, gōng shì shǎng fá bù yóu jūn, sī mén chéng qún, bù jiù, dāng wèi yì shì biàn hào." shuō yuē:" shàn yán tiān zhě, bì zhì yú rén shàn yán rén zhě, bì běn yú tiān." gù tiān yǒu sì shí, rì yuè xiàng tuī, hán shǔ dié dài, qí zhuǎn yùn yě. hé ér wèi yǔ, nù ér wèi fēng, sàn ér wèi lù, luàn ér wèi wù, níng ér wèi shuāng xuě, lì ér wèi chí, cǐ tiān zhī cháng shù yě. rén yǒu sì zhī wǔ zàng, yī jiào yī mèi, hū xī tǔ nà, jīng qì wǎng lái, liú ér wèi róng wèi, zhāng ér wèi qì sè, fā ér wèi shēng yīn, cǐ yì rén zhī cháng shù yě. ruò sì shí shī yùn, hán shǔ guāi wéi, zé wǔ wěi yíng suō, xīng chén cuò xíng, rì yuè báo shí, huì bèi liú fēi, cǐ tiān dì zhī wēi zhěn yě. hán shǔ bù shí, cǐ tiān dì zhī zhēng fǒu yě. shí lì, tǔ yǒng, cǐ tiān dì zhī liú zhuì yě. shān bēng, dì xiàn, cǐ tiān dì zhī yōng jū yě. chōng fēng, bào yǔ, cǐ tiān dì zhī bēn qì yě. yǔ zé bù jiàng, chuān dú hé jié, cǐ tiān dì zhī jiāo kū yě.
夏桀之时厉山亡,秦始皇之时三山亡,周显王三十二年宋大邱社亡,汉昭帝之末,陈留昌邑社亡。京房易传曰:“山默然自移,天下兵乱,社稷亡也。”故会稽山阴琅邪中有怪山,世传本琅邪东武海中山也,时天夜,风雨晦冥,旦而见武山在焉,百姓怪之,因名曰怪山,时东武县山,亦一夕自亡去,识其形者,乃知其移来。今怪山下见有东武里,盖记山所自来,以为名也。又交州脆州山移至青州。凡山徙,皆不极之异也。此二事未详其世。尚书金縢曰:“山徙者,人君不用道,士贤者不兴,或禄去,公室赏罚不由君,私门成群,不救,当为易世变号。”说曰:“善言天者,必质于人;善言人者,必本于天。”故天有四时,日月相推,寒暑迭代,其转运也。和而为雨,怒而为风,散而为露,乱而为雾,凝而为霜雪,立而为蚳●,此天之常数也。人有四肢五脏,一觉一寐,呼吸吐纳,精气往来,流而为荣卫,彰而为气色,发而为声音,此亦人之常数也。若四时失运,寒暑乖违,则五纬盈缩,星辰错行,日月薄蚀,彗孛流飞,此天地之危诊也。寒暑不时,此天地之蒸否也。石立,土踊,此天地之瘤赘也。山崩,地陷,此天地之痈疽也。冲风,暴雨,此天地之奔气也。雨泽不降,川渎涸竭,此天地之焦枯也。
shāng zhòu zhī shí, dà guī shēng máo, tù shēng jué, bīng jiǎ jiāng xìng zhī xiàng yě.
商纣之时,大龟生毛,兔生角,兵甲将兴之象也。
zhōu xuān wáng sān shí sān nián, yōu wáng shēng, shì suì, yǒu mǎ huà wéi hú.
周宣王三十三年,幽王生,是岁,有马化为狐。
jìn xiàn gōng èr nián, zhōu huì wáng jū yú zhèng, zhèng rén rù wáng fǔ, duō tuō huà wéi yù, shè rén.
晋献公二年,周惠王居于郑,郑人入王府,多脱化为蜮,射人。
zhōu yǐn wáng èr nián sì yuè, qí dì bào cháng cháng zhàng yú, gāo yī chǐ wǔ cùn. jīng fáng yì yāo yuē:" dì sì shí bào zhǎng zhàn: chūn xià duō jí, qiū dōng duō xiōng." lì yáng zhī jùn, yī xī lún rù dì zhōng ér wèi shuǐ zé, jīn má hú shì yě. bù zhī hé shí. yùn dòu shū yuē:" yì zhī lún yīn, tūn yáng, xià xiāng tú yān."
周隐王二年四月,齐地暴长长丈余,高一尺五寸。京房易妖曰:“地四时暴长占:春、夏多吉,秋、冬多凶。”历阳之郡,一夕沦入地中而为水泽,今麻湖是也。不知何时。运斗枢曰:“邑之沦阴,吞阳,下相屠焉。”
zhōu āi wáng bā nián, zhèng yǒu yī fù rén, shēng sì shí zi, qí èr shí rén wéi rén, èr shí rén sǐ. qí jiǔ nián, jìn yǒu shǐ shēng rén, wú chì wū qī nián, yǒu fù rén yī shēng sān zi.
周哀王八年,郑有一妇人,生四十子,其二十人为人,二十人死。其九年,晋有豕生人,吴赤乌七年,有妇人一生三子。
zhōu liè wáng liù nián, lín bì yáng jūn zhī yù rén chǎn èr lóng.
周烈王六年,林碧阳君之御人产二龙。
lǔ yán gōng bā nián, qí xiāng gōng tián yú bèi qiū, jiàn shǐ, cóng zhě yuē:" gōng zǐ péng shēng yě." gōng nù shè zhī, shǐ rén lì ér hǔ, gōng jù zhuì chē, shāng zú, sàng jù. liú xiàng yǐ wéi jìn shǐ huò yě.
鲁严公八年,齐襄公田于贝邱,见豕,从者曰:“公子彭生也。”公怒射之,豕人立而唬,公惧坠车,伤足,丧屦。刘向以为近豕祸也。
lǔ yán gōng shí, yǒu nèi shé yǔ wài shé dòu zhèng nán mén zhōng. nèi shé sǐ. liú xiàng yǐ wéi jìn shé niè yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" lì sì zǐ yí, jué yāo shé jū guó mén dǒu."
鲁严公时,有内蛇与外蛇斗郑南门中。内蛇死。刘向以为近蛇孽也。京房易传曰:“立嗣子疑,厥妖蛇居国门斗。”
lǔ zhāo gōng shí jiǔ nián, lóng zhòng yú zhèng shí mén zhī wài wěi yuān. liú xiàng yǐ wéi jìn lóng niè yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" zhòng xīn bù ān, jué yāo lóng zhòng qí yì zhōng yě."
鲁昭公十九年,龙众于郑时门之外洧渊。刘向以为近龙孽也。京房易传曰:“众心不安,厥妖龙众其邑中也。”
lǔ dìng gōng yuán nián, yǒu jiǔ shé rào zhù, zhàn, yǐ wéi jiǔ shì miào bù sì, nǎi lì yáng gōng. qín xiào gōng èr shí yī nián, yǒu mǎ shēng rén. zhāo wáng èr shí nián, mǔ mǎ shēng zǐ ér sǐ. liú xiàng yǐ wéi jiē mǎ huò yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" fāng bó fēn wēi, jué yāo mǔ mǎ shēng zǐ. shàng wú tiān zǐ, zhū hóu xiāng fá, jué yāo mǎ shēng rén."
鲁定公元年,有九蛇绕柱,占,以为九世庙不祀,乃立炀宫。秦孝公二十一年,有马生人。昭王二十年,牡马生子而死。刘向以为皆马祸也。京房易传曰:“方伯分威,厥妖牡马生子。上无天子,诸侯相伐,厥妖马生人。”
wèi xiāng wáng shí sān nián, yǒu nǚ zǐ huà wéi zhàng fū, yǔ qī shēng zǐ. jīng fáng yì zhuàn yuē:" nǚ zǐ huà wéi zhàng fū, zī wèi yīn chāng, jiàn rén wéi wáng. zhàng fū huà wéi nǚ zǐ, zī wèi yīn shèng yáng, jué jiù wáng." yī yuē:" nán huà wéi nǚ gōng xíng làn, nǚ huà wéi nán fù zhèng xíng yě." qín xiào wén wáng wǔ nián, yóu xù yǎn, yǒu xiàn wǔ zú niú, shí qín shì dà yòng mín lì, tiān xià pàn zhī. jīng fáng yì zhuàn yuē:" xìng yáo yì, duó mín shí, jué yāo niú shēng wǔ zú."
魏襄王十三年,有女子化为丈夫,与妻生子。京房易传曰:“女子化为丈夫,兹谓阴昌,贱人为王。丈夫化为女子,兹谓阴胜阳,厥咎亡。”一曰:“男化为女宫刑滥,女化为男妇政行也。”秦孝文王五年,游煦衍,有献五足牛,时秦世大用民力,天下叛之。京房易传曰:“兴繇役,夺民时,厥妖牛生五足。”
qín shǐ huáng èr shí liù nián, yǒu dà rén zhǎng wǔ zhàng, zú lǚ liù chǐ, jiē yí dí fú, fán shí èr rén, jiàn yú lín táo, nǎi zuò jīn rén shí èr yǐ xiàng zhī.
秦始皇二十六年,有大人长五丈,足履六尺,皆夷狄服,凡十二人,见于临洮,乃作金人十二以象之。
hàn huì dì èr nián, zhēng yuè guǐ yǒu dàn, yǒu liǎng lóng xiàn yú lán líng tíng dōng lǐ wēn líng jǐng zhōng, zhì yǐ hài yè, qù. jīng fáng yì zhuàn yuē:" yǒu dé zāo hài, jué yāo lóng jiàn jǐng zhōng." yòu yuē:" xíng xíng bào è, hēi lóng cóng jǐng chū." hàn wén dì shí èr nián, wú dì yǒu mǎ shēng jué, zài ěr qián, shàng xiàng, yòu jiǎo zhǎng sān cùn, zuǒ jiǎo zhǎng èr cùn, jiē dà èr cùn. liú xiàng yǐ wéi mǎ bù dàng shēng jué, yóu wú bù dàng jǔ bīng xiàng shàng yě, wú jiāng fǎn zhī biàn yún. jīng fáng yì zhuàn yuē:" chén yì shàng, zhèng bù shùn, jué yāo mǎ shēng jué. zī wèi xián shì bù zú." yòu yuē:" tiān zǐ qīn fá, mǎ shēng jué."
汉惠帝二年,正月癸酉旦,有两龙现于兰陵廷东里温陵井中,至乙亥夜,去。京房易传曰:“有德遭害,厥妖龙见井中。”又曰:“行刑暴恶,黑龙从井出。”汉文帝十二年,吴地有马生角,在耳前,上向,右角长三寸,左角长二寸,皆大二寸。刘向以为马不当生角,犹吴不当举兵向上也,吴将反之变云。京房易传曰:“臣易上,政不顺,厥妖马生角。兹谓贤士不足。”又曰:“天子亲伐,马生角。”
wén dì hòu yuán wǔ nián liù yuè, qí yōng chéng mén wài yǒu gǒu shēng jué. jīng fáng yì zhuàn yuē:" zhí zhèng shī xià, jiāng hài zhī, jué yāo gǒu shēng jué."
文帝后元五年六月,齐雍城门外有狗生角。京房易传曰:“执政失下,将害之,厥妖狗生角。”
hàn jǐng dì yuán nián jiǔ yuè, jiāo dōng xià mì rén, nián qī shí yú, shēng jué, jiǎo yǒu máo. jīng fáng yì zhuàn yuē:" zhǒng zǎi zhuān zhèng, jué yāo rén shēng jué." wǔ xíng zhì yǐ wéi rén bù dàng shēng jué, yóu zhū hóu bù gǎn jǔ bīng yǐ xiàng jīng shī yě. qí hòu suì yǒu qī guó zhī nán. zhì jìn wǔ dì tài shǐ wǔ nián, yuán chéng rén, nián qī shí, shēng jué. dài zhào wáng lún cuàn luàn zhī yīng yě.
汉景帝元年九月,胶东下密人,年七十余,生角,角有毛。京房易传曰:“冢宰专政,厥妖人生角。”五行志以为人不当生角,犹诸侯不敢举兵以向京师也。其后遂有七国之难。至晋武帝泰始五年,元城人,年七十,生角。殆赵王伦篡乱之应也。
hàn jǐng dì sān nián, hán dān yǒu gǒu yǔ zhì jiāo, shì shí zhào wáng bèi luàn, suì yǔ liù guó fǎn, wài jié xiōng nú yǐ wéi yuán. wǔ xíng zhì yǐ wéi: quǎn, bīng gé shī zhòng zhī zhàn, shǐ, běi fāng xiōng nú zhī xiàng. nì yán shī tīng, jiāo yú yì lèi, yǐ shēng hài yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" fū fù bù yán, jué yāo gǒu yǔ shǐ jiāo. zī wèi fǎn dé, guó yǒu bīng gé."
汉景帝三年,邯郸有狗与彘交,是时赵王悖乱,遂与六国反,外结、匈奴以为援。五行志以为:犬,兵革失众之占,豕,北方匈奴之象。逆言失听,交于异类,以生害也。京房易传曰:“夫妇不严,厥妖狗与豕交。兹谓反德,国有兵革。”
jǐng dì sān nián shí yī yuè, yǒu bái jǐng wū yǔ hēi wū qún dòu chǔ guó lǚ xiàn: bái jǐng bù shèng, duò sì shuǐ zhōng sǐ zhě shù qiān. liú xiàng yǐ wéi jìn bái hēi xiáng yě. shí chǔ wáng wù bào nì wú dào, xíng rǔ shēn gōng, yǔ wú móu fǎn. wū qún dòu zhě, shī zhàn zhī xiàng yě. bái jǐng zhě xiǎo, míng xiǎo zhě bài yě. duò yú shuǐ zhě, jiāng sǐ shuǐ dì. wáng wù bù wù, suì jǔ bīng yīng wú, yǔ hàn dà zhàn, bīng bài ér zǒu, zhì yú dān tú. wèi yuè rén suǒ zhǎn, duò sì shuǐ zhī xiào yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" nì qīn qīn, jué yāo bái hēi wū dòu yú guó zhōng." yàn wáng dàn zhī móu fǎn yě, yòu yǒu yī wū, yī què, dòu yú yàn gōng zhōng chí shàng, wū duò chí sǐ. wǔ xíng zhì yǐ wéi chǔ yàn jiē gǔ ròu, fān chén jiāo zì, ér móu bú yì, jù yǒu wū què dòu sǐ zhī xiáng. xíng tóng ér zhàn hé, cǐ tiān rén zhī míng biǎo yě. yàn yīn móu wèi fā, dú wáng zì shā yú gōng, gù yī wū ér shuǐ sè zhě sǐ chǔ kàng yáng jǔ bīng, jūn shī dà bài yú yě, gù wū zhòng ér jīn sè zhě sǐ: tiān dào jīng wēi zhī xiào yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" zhuān zhēng jié shā, jué yāo wū què dòu."
景帝三年十一月,有白颈乌与黑乌群斗楚国吕县:白颈不胜,堕泗水中死者数千。刘向以为近白黑祥也。时楚王戊暴逆无道,刑辱申公,与吴谋反。乌群斗者,师战之象也。白颈者小,明小者败也。堕于水者,将死水地。王戊不悟,遂举兵应吴,与汉大战,兵败而走,至于丹徒。为越人所斩,堕泗水之效也。京房易传曰:“逆亲亲,厥妖白黑乌斗于国中。”燕王旦之谋反也,又有一乌,一鹊,斗于燕宫中池上,乌堕池死。五行志以为楚、燕皆骨肉,藩臣骄恣,而谋不义,俱有乌鹊斗死之祥。行同而占合,此天人之明表也。燕阴谋未发,独王自杀于宫,故一乌而水色者死;楚炕阳举兵,军师大败于野,故乌众而金色者死:天道精微之效也。京房易传曰:“颛征劫杀,厥妖乌鹊斗。”
jǐng dì shí liù nián, liáng xiào wáng tián běi shān, yǒu xiàn niú, zú shàng chū bèi shàng zhě. liú xiàng yǐ wéi jìn niú huò, nèi zé sī lǜ méng luàn, wài zé tǔ gōng guò zhì, gù niú huò zuò. zú ér chū yú bèi, xià jiān shàng zhī xiàng yě.
景帝十六年,梁孝王田北山,有献牛,足上出背上者。刘向以为近牛祸,内则思虑霿乱,外则土功过制,故牛祸作。足而出于背,下奸上之象也。
hàn wǔ dì tài shǐ sì nián qī yuè, zhào yǒu shé cóng guō wài rù, yǔ yì zhōng shé dòu xiào wén miào xià. yì zhōng shé sǐ. hòu èr nián qiū, yǒu wèi tài zǐ shì, zì zhào rén jiāng chōng qǐ.
汉武帝太始四年七月,赵有蛇从郭外入,与邑中蛇斗孝文庙下。邑中蛇死。后二年秋,有卫太子事,自赵人江充起。
hàn zhāo dì yuán fèng yuán nián jiǔ yuè, yàn yǒu huáng shǔ xián qí wěi wǔ wáng gōng duān mén zhōng. wáng wǎng shì zhī, shǔ wǔ rú gù. wáng shǐ lì yǐ jiǔ pú cí shǔ, wǔ bù xiū. yī rì yī yè, sǐ. shí yàn wáng dàn móu fǎn, jiāng sǐ zhī xiàng yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" zhū bù yuán qíng, jué yāo shǔ wǔ mén."
汉昭帝元凤元年九月,燕有黄鼠衔其尾舞王宫端门中。王往视之,鼠舞如故。王使吏以酒脯祠鼠,舞不休。一日一夜,死。时燕王旦谋反,将死之象也。京房易传曰:“诛不原情,厥妖鼠舞门。”
zhāo dì yuán fèng sān nián zhēng yuè, tài shān wú lái shān nán xiōng xiōng yǒu shù qiān rén shēng. mín wǎng shì zhī, yǒu dà shí zì lì, gāo zhàng wǔ chǐ, dà sì shí bā wéi, rù dì shēn bā chǐ, sān shí wèi zú. shí lì hòu, yǒu bái wū shù qiān jí qí páng. xuān dì zhōng xīng zhī ruì yě.
昭帝元凤三年正月,泰山芜莱山南汹汹有数千人声。民往视之,有大石自立,高丈五尺,大四十八围,入地深八尺,三石为足。石立后,有白乌数千集其旁。宣帝中兴之瑞也。
zhāo dì shí shàng lín yuàn zhōng, dà liǔ shù duàn pū dì, yī zhāo qǐ lì, shēng zhī yè, yǒu chóng shí qí yè, chéng wén zì, yuē:" gōng sūn bìng yǐ lì." zhāo dì shí chāng yì wáng hè jiàn dà bái gǒu, guān" fāng shān guān" ér wú wěi. zhì xī píng zhōng, shěng nèi guān gǒu dài shòu yǐ wéi xiào lè, yǒu yī gǒu tū chū, zǒu rù sī kōng fǔ mén, huò jiàn zhī zhě, mò bù jīng guài. jīng fáng yì zhuàn yuē:" jūn bù zhèng, chén yù cuàn, jué yāo gǒu guān chū cháo mén."
昭帝时上林苑中,大柳树断仆地,一朝起立,生枝叶,有虫食其叶,成文字,曰:“公孙病已立。”昭帝时昌邑王贺见大白狗,冠“方山冠”而无尾。至熹平中,省内冠狗带绶以为笑乐,有一狗突出,走入司空府门,或见之者,莫不惊怪。京房易传曰:“君不正,臣欲篡,厥妖狗冠出朝门。”
hàn xuān dì huáng lóng yuán nián, wèi yāng diàn lù líng zhōng cí jī huà wéi xióng, máo yī biàn huà, ér bù míng, bù jiāng, wú jù. yuán dì chū yuán yuán nián, chéng xiàng fǔ shǐ jiā cí jī fú zi, jiàn huà wéi xióng, guān jù míng jiāng. zhì yǒng guāng zhōng yǒu xiàn xióng jī shēng jué zhě. wǔ xíng zhì yǐ wéi wáng shì zhī yīng. jīng fáng yì zhuàn yuē:" xián zhě jū míng yí zhī shì, zhī shí ér shāng huò zhòng zài wèi, jué yāo jī shēng jué." yòu yuē:" fù rén zhuān zhèng, guó bù jìng, pìn jī xióng míng, zhǔ bù róng." xuān dì zhī shì, yàn dài zhī xián, yǒu sān nán gòng qǔ yī fù, shēng sì zǐ, jí zhì jiāng fēn qī zǐ ér bù kě jūn, nǎi zhì zhēng sòng. tíng wèi fàn yán shòu duàn zhī yuē:" cǐ fēi rén lèi, dāng yǐ qín shòu cóng mǔ bù cóng fù yě." qǐng lù sān nán, yǐ ér hái mǔ. xuān dì jiē tàn yuē:" shì hé bì gǔ, ruò cǐ, zé kě wèi dāng yú lǐ ér yàn rén qíng yě." yán shòu gài jiàn rén shì ér zhī yòng xíng yǐ, wèi zhī lùn rén yāo jiāng lái zhī yàn yě. hàn yuán dì yǒng guāng èr nián bā yuè, tiān yù cǎo, ér yè xiāng jiū jié, dà rú dàn wán. zhì píng dì yuán shǐ sān nián zhēng yuè, tiān yù cǎo, zhuàng rú yǒng guāng shí. jīng fáng yì zhuàn yuē:" jūn lìn yú lù, xìn shuāi, xián qù, jué yāo tiān yù cǎo." yuán dì jiàn zhāo wǔ nián, yǎn zhōu cì shǐ hào shǎng, jìn mín sī suǒ zì lì shè. shān yáng tuó máo xiāng shè yǒu dà huái shù, lì fá duàn zhī, qí yè shù fù lì gù chù. shuō yuē:" fán kū duàn fù qǐ, jiē fèi ér fù xīng zhī xiàng yě." shì shì zǔ zhī yīng ěr.
汉宣帝黄龙元年,未央殿辂軨中雌鸡化为雄,毛衣变化,而不鸣,不将,无距。元帝初元元年,丞相府史家雌鸡伏子,渐化为雄,冠距鸣将。至永光中有献雄鸡生角者。五行志以为王氏之应。京房易传曰:“贤者居明夷之世,知时而伤或众在位,厥妖鸡生角。”又曰:“妇人专政,国不静,牝鸡雄鸣,主不荣。”宣帝之世,燕、岱之闲,有三男共取一妇,生四子,及至将分妻子而不可均,乃致争讼。廷尉范延寿断之曰:“此非人类,当以禽兽从母不从父也。”请戮三男,以儿还母。宣帝嗟叹曰:“事何必古,若此,则可谓当于理而厌人情也。”延寿盖见人事而知用刑矣,未知论人妖将来之验也。汉元帝永光二年八月,天雨草,而叶相樛结,大如弹丸。至平帝元始三年正月,天雨草,状如永光时。京房易传曰:“君吝于禄,信衰,贤去,厥妖天雨草。”元帝建昭五年,兖州刺史浩赏,禁民私所自立社。山阳橐茅乡社有大槐树,吏伐断之,其夜树复立故处。说曰:“凡枯断复起,皆废而复兴之象也。”是世祖之应耳。
hàn chéng dì jiàn shǐ sì nián jiǔ yuè, cháng ān chéng nán, yǒu shǔ xián huáng gǎo bǎi yè, shàng mín zhǒng bǎi jí yú shù shàng wèi cháo, tóng bǎi wèi duō, cháo zhōng wú zi, jiē yǒu gàn shǔ shǐ shù shēng. shí yì chén yǐ wéi kǒng yǒu shuǐ zāi. shǔ dào qiè xiǎo chóng, yè chū, zhòu nì, jīn zhèng zhòu qù xué ér dēng mù, xiàng jiàn rén jiāng jū guì xiǎn zhī zhàn. tóng bǎi, wèi sī hòu yuán suǒ zài yě, qí hòu zhào hòu zì wēi jiàn dēng zhì zūn, yǔ wèi hòu tóng lèi, zhào hòu zhōng wú zi, ér wéi hài. míng nián, yǒu yuān fén cháo shā zi zhī xiàng yún. jīng fáng yì zhuàn yuē:" chén sī lù wǎng gàn, jué yāo shǔ cháo."
汉成帝建始四年九月,长安城南,有鼠衔黄稿柏叶,上民冢柏及榆树上为巢,桐柏为多,巢中无子,皆有干鼠矢数升。时议臣以为恐有水灾。鼠盗窃小虫,夜出,昼匿,今正昼去穴而登木,象贱人将居贵显之占。桐柏,卫思后园所在也,其后赵后自微贱登至尊,与卫后同类,赵后终无子,而为害。明年,有鸢焚巢杀子之象云。京房易传曰:“臣私禄罔干,厥妖鼠巢。”
chéng dì hé píng yuán nián, cháng ān nán zǐ shí liáng liú yīn xiāng yǔ tóng jū, yǒu rú rén zhuàng, zài qí shì zhōng, jī zhī, wèi gǒu, zǒu chū. qù hòu, yǒu shù rén pī jiǎ, chí gōng nǔ zhì liáng jiā. liáng děng gé jī, huò sǐ, huò shāng, jiē gǒu yě. zì èr yuè zhì liù yuè, nǎi zhǐ. qí yú hóng fàn, jiē quǎn huò, yán bù cóng zhī jiù yě.
成帝河平元年,长安男子石良、刘音相与同居,有如人状,在其室中,击之,为狗,走出。去后,有数人披甲,持弓弩至良家。良等格击,或死,或伤,皆狗也。自二月至六月,乃止。其于洪范,皆犬祸,言不从之咎也。
chéng dì hé píng yuán nián èr yuè gēng zǐ, tài shān shān sāng gǔ, yǒu yuān fén qí cháo. nán zǐ sūn tōng děng wén shān zhōng qún niǎo yuān què shēng, wǎng shì zhī, jiàn cháo rán, jǐn duò chí zhōng, yǒu sān yuān kòu, shāo sǐ. shù dà sì wéi, cháo qù dì wǔ zhàng wǔ chǐ. yì yuē:" niǎo fén qí cháo, lǚ rén xiān xiào hòu hào táo." hòu zú chéng yì shì zhī huò yún. chéng dì hóng jiā sì nián qiū, yǔ yú yú xìn dōu, zhǎng wǔ cùn yǐ xià. zhì yǒng shǐ yuán nián chūn, běi hǎi chū dà yú, zhǎng liù zhàng, gāo yī zhàng, sì méi. āi dì jiàn píng sān nián, dōng lái píng dù chū dà yú, zhǎng bā zhàng, gāo yī zhàng yī chǐ, qī méi. jiē sǐ. líng dì xī píng èr nián, dōng lái hǎi chū dà yú èr méi, zhǎng bā jiǔ zhàng, gāo èr zhàng yú. jīng fáng yì zhuàn yuē:" hǎi shù jiàn jù yú, xié rén jìn, xián rén shū." chéng dì yǒng shǐ yuán nián èr yuè, hé nán jiē yóu chū shù shēng zhī, rú rén tóu, méi mù xū jiē jù, wáng fā ěr. zhì āi dì jiàn píng sān nián shí yuè, rǔ nán xī píng suì yáng xiāng yǒu cái pū dì shēng zhī, rú rén xíng, shēn qīng huáng sè, miàn bái, tóu yǒu zī fā, shāo zhǎng dà, fán zhǎng liù cùn yī fēn. jīng fáng yì zhuàn yuē:" wáng dé shuāi, xià rén jiāng qǐ, zé yǒu mù shēng wéi rén zhuàng". qí hòu yǒu wáng mǎng zhī cuàn.
成帝河平元年二月庚子,泰山山桑谷,有鸢焚其巢。男子孙通等闻山中群鸟鸢鹊声,往视之,见巢燃,尽堕池中,有三鸢鷇,烧死。树大四围,巢去地五丈五尺。易曰:“鸟焚其巢,旅人先笑后号咷。”后卒成易世之祸云。成帝鸿嘉四年秋,雨鱼于信都,长五寸以下。至永始元年春,北海出大鱼,长六丈,高一丈,四枚。哀帝建平三年,东莱平度出大鱼,长八丈,高一丈一尺,七枚。皆死。灵帝熹平二年,东莱海出大鱼二枚,长八九丈,高二丈余。京房易传曰:“海数见巨鱼,邪人进,贤人疏。”成帝永始元年二月,河南街邮樗树生枝,如人头,眉目须皆具,亡发耳。至哀帝建平三年十月,汝南西平遂阳乡有材仆地生枝,如人形,身青黄色,面白,头有髭发,稍长大,凡长六寸一分。京房易传曰:“王德衰,下人将起,则有木生为人状”。其后有王莽之篡。
chéng dì suí hé èr nián èr yuè, dà jiù mǎ shēng jué, zài zuǒ ěr qián, wéi zhǎng gè èr cùn. shì shí wáng mǎng wèi dà sī mǎ, hài shàng zhī méng, zì cǐ shǐ yǐ.
成帝绥和二年二月,大厩马生角,在左耳前,围长各二寸。是时王莽为大司马,害上之萌,自此始矣。
chéng dì suí hé èr nián sān yuè, tiān shuǐ píng xiāng yǒu yàn shēng què, bǔ shí zhì dà, jù fēi qù. jīng fáng yì zhuàn yuē:" zéi chén zài guó, jué jiù yàn shēng què, zhū hóu xiāo." yòu yuē:" shēng fēi qí lèi, zi bù sì shì."
成帝绥和二年三月,天水平襄有燕生雀,哺食至大,俱飞去。京房易传曰:“贼臣在国,厥咎燕生雀,诸侯销。”又曰:“生非其类,子不嗣世。”
hàn āi dì jiàn píng sān nián, dìng xiāng yǒu mǔ mǎ shēng jū sān zú, suí qún yǐn shí, wǔ xíng zhì yǐ wéi: mǎ, guó zhī wǔ yòng. sān zú, bù rèn yòng zhī xiàng yě.
汉哀帝建平三年,定襄有牡马生驹三足,随群饮食,五行志以为:马,国之武用。三足,不任用之象也。
āi dì jiàn píng sān nián, líng líng yǒu shù jiāng dì, wéi yī zhàng liù chǐ, zhǎng shí zhàng qī chǐ, mín duàn qí běn, zhǎng jiǔ chǐ yú, jiē kū, sān yuè, shù zú zì lì gù chù. jīng fáng yì zhuàn yuē:" qì zhèng, zuò yín, jué yāo běn duàn zì shǔ. fēi hòu yǒu zhuān, mù pū, fǎn lì, duàn kū, fù shēng."
哀帝建平三年,零陵有树僵地,围一丈六尺,长十丈七尺,民断其本,长九尺余,皆枯,三月,树卒自立故处。京房易传曰:“弃正,作淫,厥妖本断自属。妃后有颛,木仆,反立,断枯,复生。”
āi dì jiàn píng sì nián sì yuè, shān yáng fāng yǔ nǚ zǐ tián wú sè shēng zǐ, wèi shēng èr yuè qián, ér tí fù zhōng, jí shēng, bù jǔ, zàng zhī mò shàng. hòu sān rì, yǒu rén guò, wén ér tí shēng. mǔ yīn jué shōu yǎng zhī.
哀帝建平四年四月,山阳方与女子田无啬生子,未生二月前,儿啼腹中,及生,不举,葬之陌上。后三日,有人过,闻儿啼声。母因掘收养之。
āi dì jiàn píng sì nián xià, jīng shī jùn guó mín jù huì lǐ xiàng qiān mò, shè zhāng bó jù gē wǔ, sì xī wáng mǔ. yòu chuán shū yuē:" mǔ gào bǎi xìng: pèi cǐ shū zhě, bù sǐ. bù xìn wǒ yán, shì mén shū xià, dāng yǒu bái fà." zhì qiū nǎi zhǐ.
哀帝建平四年夏,京师郡国民聚会里巷阡陌,设张博具歌舞,嗣西王母。又传书曰:“母告百姓:佩此书者,不死。不信我言,视门枢下,当有白发。”至秋乃止。
āi dì jiàn píng zhōng, yù zhāng yǒu nán zǐ huà wéi nǚ zǐ, jià wéi rén fù, shēng yī zi. cháng ān chén fèng yuē:" yáng biàn wéi yīn, jiāng wáng jì sì, zì xiāng shēng zhī xiàng". yī yuē:" jià wéi rén fù, shēng yī zi zhě, jiāng fù yī shì, nǎi jué." gù hòu āi dì bēng, píng dì méi, ér wáng mǎng cuàn yān.
哀帝建平中,豫章有男子化为女子,嫁为人妇,生一子。长安陈凤曰:“阳变为阴,将亡;继嗣,自相生之象”。一曰:“嫁为人妇,生一子者,将复一世,乃绝。”故后哀帝崩,平帝没,而王莽篡焉。
hàn píng dì yuán shǐ yuán nián èr yuè, shuò fāng guǎng mù nǚ zǐ zhào chūn bìng sǐ, jì guān liàn, jī qī rì, chū zài guān wài. zì yán jiàn fū sǐ fù, yuē:" nián èr shí qī, rǔ bù dàng sǐ." tài shǒu tán yǐ wén, shuō yuē:" zhì yīn wèi yáng, xià rén wéi shàng. jué yāo rén sǐ fù shēng." qí hòu wáng mǎng cuàn wèi.
汉平帝元始元年二月,朔方广牧女子赵春病死,既棺殓,积七日,出在棺外。自言见夫死父,曰:“年二十七,汝不当死。”太守谭以闻,说曰:“至阴为阳,下人为上。厥妖人死复生。”其后王莽篡位。
hàn píng dì yuán shǐ yuán nián liù yuè, cháng ān yǒu nǚ zǐ shēng ér: liǎng tóu, liǎng jǐng miàn, jù xiāng xiàng sì bì, gòng xiōng, jù qián xiàng kāo shàng yǒu mù, zhǎng èr cùn suǒ. jīng fáng yì zhuàn yuē:" kuí gū jiàn shǐ fù tú, jué yāo rén shēng liǎng tóu, xià xiāng rǎng. shàn yāo, yì tóng rén. ruò liù chù, shǒu mù zài xià." zī wèi wáng shàng, zhèng jiāng biàn gēng. jué yāo zhī zuò, yǐ qiǎn shī zhèng, gè xiàng qí lèi. liǎng jǐng, xià bù yī yě. shǒu duō, suǒ rèn xié yě. zú shǎo, xià bù shèng rèn, huò bù rèn xià yě. fán xià tǐ shēng yú shàng, bù jìng yě shàng tǐ shēng yú xià, xiè dú yě. shēng fēi qí lèi, yín luàn yě rén shēng ér dà, shàng sù chéng yě shēng ér néng yán, hǎo xū yě. qún yāo tuī cǐ lèi. bù gǎi, nǎi chéng xiōng yě. hàn zhāng dì yuán hé yuán nián, dài jùn gāo liǔ wū shēng zǐ, sān zú, dà rú jī, sè chì, tóu yǒu jiǎo, zhǎng cùn yú.
汉平帝元始元年六月,长安有女子生儿:两头,两颈面,俱相向;四臂,共胸,俱前向;尻上有目,长二寸所。京房易传曰:“暌孤见豕负涂,厥妖人生两头,下相攘。善妖,亦同人。若六畜,首目在下。”兹谓亡上,政将变更。厥妖之作,以谴失正,各象其类。两颈,下不一也。手多,所任邪也。足少,下不胜任,或不任下也。凡下体生于上,不敬也;上体生于下,媟渎也。生非其类,淫乱也;人生而大,上速成也;生而能言,好虚也。群妖推此类。不改,乃成凶也。汉章帝元和元年,代郡高柳乌生子,三足,大如鸡,色赤,头有角,长寸余。
hàn huán dì jí wèi, yǒu dà shé jiàn dé yáng diàn shàng. luò yáng shì lìng chún yú yì yuē:" shé yǒu lín, jiǎ bīng zhī xiàng yě jiàn yú shěng zhōng, jiāng yǒu jiāo fáng dà chén shòu jiǎ bīng zhī xiàng yě." nǎi qì guān dùn qù. dào yán xī èr nián, zhū dà jiàng jūn liáng jì, bǔ zhì jiā shǔ, yáng bīng jīng shī yě.
汉桓帝即位,有大蛇见德阳殿上。洛阳市令淳于翼曰:“蛇有鳞,甲兵之象也;见于省中,将有椒房大臣受甲兵之象也。”乃弃官遁去。到延熹二年,诛大将军梁冀,捕治家属,扬兵京师也。
hàn huán dì jiàn hé sān nián qiū qī yuè, běi dì lián yǔ ròu, shì yáng lē, huò dà rú shǒu. shì shí liáng tài hòu shè zhèng, liáng jì zhuān quán, shàn shā, zhū tài wèi lǐ gù dù qiáo, tiān xià yuān zhī. qí hòu, liáng shì zhū miè.
汉桓帝建和三年秋七月,北地廉雨肉,似羊肋,或大如手。是时梁太后摄政,梁冀专权,擅杀,诛太尉李固、杜乔,天下冤之。其后,梁氏诛灭。
hàn huán dì yuán jiā zhōng, jīng dū fù nǚ zuò" chóu méi"" tí zhuāng"" duò mǎ jì"" zhé yāo bù"" qǔ chǐ xiào."" chóu méi" zhě, xì ér qū zhé." tí qī" zhě, báo shì mù xià ruò tí chù." duò mǎ jì" zhě, zuò yī biān." zhé yāo bù" zhě, zú bù zài xià tǐ." qǔ chǐ xiào" zhě, ruò chǐ tòng, lè bù xīn xīn. shǐ zì dà jiàng jūn liáng jì qī sūn shòu suǒ wéi, jīng dū xī rán, zhū xià xiào zhī. tiān jiè ruò yuē:" bīng mǎ jiāng wǎng shōu bǔ: fù nǚ yōu chóu, cù méi tí kū lì zú chè dùn, zhé qí yāo jí, lìng jì xié qīng suī qiáng yǔ xiào, wú fù qì wèi yě." dào yán xī èr nián, jì jǔ zōng hé zhū.
汉桓帝元嘉中,京都妇女作“愁眉”“啼妆”“堕马髻”“折腰步”“龋齿笑。”“愁眉”者,细而曲折。“啼七”者,薄拭目下若啼处。“堕马髻”者,作一边。“折腰步”者,足不在下体。“龋齿笑”者,若齿痛,乐不欣欣。始自大将军梁冀妻孙寿所为,京都翕然,诸夏效之。天戒若曰:“兵马将往收捕:妇女忧愁,踧眉啼哭;吏卒掣顿,折其腰脊,令髻邪倾;虽强语笑,无复气味也。”到延熹二年,冀举宗合诛。
huán dì yán xī wǔ nián, lín yuán xiàn yǒu niú shēng jī, liǎng tóu sì zú.
桓帝延熹五年,临沅县有牛生鸡,两头四足。
hàn líng dì shù yóu xì yú xī yuán zhōng, lìng hòu gōng cǎi nǚ wèi kè shè zhǔ rén, shēn wéi gū fú, xíng zhì shě, wèn cǎi nǚ xià jiǔ shí, yīn gòng yǐn shí, yǐ wéi xì lè. shì tiān zǐ jiāng yù shī wèi, jiàng zài zào lì zhī yáo yě. qí hòu tiān xià dà luàn. gǔ zhì yǒu yuē:" chì è sān qī." sān qī zhě jīng èr bǎi yī shí zài, dāng yǒu wài qī zhī cuàn. dān méi zhī yāo, cuàn dào duǎn zuò, jí yú sān liù, dāng yǒu fēi lóng zhī xiù, xīng fù zǔ zōng. yòu lì sān qī, dāng fù yǒu huáng shǒu zhī yāo, tiān xià dà luàn yǐ. zì gāo zǔ jiàn yè, zhì yú píng dì zhī mò, èr bǎi yī shí nián, ér wáng mǎng cuàn, gài yīn mǔ hòu zhī qīn. shí bā nián ér shān dōng zéi fán zǐ dōu děng qǐ, shí dān qí méi, gù tiān xià hào yuē" chì méi." yú shì guāng wǔ yǐ xìng zuò, qí míng yuē xiù. zhì yú líng dì zhōng píng yuán nián, ér zhāng jué qǐ, zhì sān shí liù fāng, tú zhòng shù shí wàn, jiē shì huáng jīn, gù tiān xià hào yuē" huáng jīn zéi," zhì jīn dào fú, yóu cǐ ér xìng. chū qǐ yú yè, huì yú zhēn dìng, kuáng gǎn bǎi xìng yuē:" cāng tiān yǐ sǐ, huáng tiān lì. suì míng jiǎ zǐ nián, tiān xià dà jí." qǐ yú yè zhě, tiān xià shǐ yè yě, huì yú zhēn dìng yě. xiǎo mín xiāng xiàng guì bài qū xìn. jīng yáng yóu shén. nǎi qì cái chǎn, liú shěn dào lù, sǐ zhě wú shù. jiǎo děng chū yǐ èr yuè qǐ bīng, qí dōng shí èr yuè xī pò. zì guāng wǔ zhōng xīng zhì huáng jīn zhī qǐ, wèi yíng èr bǎi yī shí nián, ér tiān xià dà luàn. hàn zuò fèi jué, shí yīng sān qī zhī yùn.
汉灵帝数游戏于西园中,令后宫采女为客舍主人,身为估服,行至舍,问采女下酒食,因共饮食,以为戏乐。是天子将欲失位,降在皂隶之谣也。其后天下大乱。古志有曰:“赤厄三七。”三七者经二百一十载,当有外戚之篡。丹眉之妖,篡盗短祚,极于三六,当有飞龙之秀,兴复祖宗。又历三七,当复有黄首之妖,天下大乱矣。自高祖建业,至于平帝之末,二百一十年,而王莽篡,盖因母后之亲。十八年而山东贼樊子都等起,实丹其眉,故天下号曰“赤眉。”于是光武以兴祚,其名曰秀。至于灵帝中平元年,而张角起,置三十六方,徒众数十万,皆是黄巾,故天下号曰“黄巾贼,”至今道服,由此而兴。初起于邺,会于真定,诳感百姓曰:“苍天已死,黄天立。岁名甲子年,天下大吉。”起于邺者,天下始业也,会于真定也。小民相向跪拜趋信。荆、扬尤甚。乃弃财产,流沈道路,死者无数。角等初以二月起兵,其冬十二月悉破。自光武中兴至黄巾之起,未盈二百一十年,而天下大乱。汉祚废绝,实应三七之运。
líng dì jiàn níng zhōng, nán zǐ zhī yī hǎo wèi zhǎng fú, ér xià shén duǎn nǚ zǐ hǎo wèi zhǎng jū, ér shàng shén duǎn. shì yáng wú xià ér yīn wú shàng, tiān xià wèi yù píng yě. hòu suì dà luàn.
灵帝建宁中,男子之衣好为长服,而下甚短;女子好为长裾,而上甚短。是阳无下而阴无上,天下未欲平也。后遂大乱。
líng dì jiàn níng sān nián chūn, hé nèi yǒu fù shí fū, hé nán yǒu fū shí fù. fū fù yīn yáng, èr yí yǒu qíng zhī shēn zhě yě. jīn fǎn xiāng shí, yīn yáng xiāng qīn, qǐ tè rì yuè zhī shěng zāi. líng dì jì méi, tiān xià dà luàn, jūn yǒu wàng zhū zhī bào, chén yǒu jié shì zhī nì, bīng gé xiāng cán, gǔ ròu wèi chóu, shēng mín zhī huò jí yǐ. gù rén yāo wèi zhī xiān zuò. ér hèn bù zāo xīn yǒu tú chéng zhī lùn, yǐ cè qí qíng yě.
灵帝建宁三年春,河内有妇食夫,河南有夫食妇。夫妇阴阳,二仪有情之深者也。今反相食,阴阳相侵,岂特日月之眚哉。灵帝既没,天下大乱,君有妄诛之暴,臣有劫弒之逆,兵革相残,骨肉为雠,生民之祸极矣。故人妖为之先作。而恨不遭辛有、屠乘之论,以测其情也。
líng dì xī píng èr nián liù yuè, luò yáng mín é yán: hǔ bēn sì dōng bì zhōng, yǒu huáng rén, xíng róng xū méi liáng shì. guān zhě shù wàn. shěng nèi xī chū, dào lù duàn jué. dào zhōng píng yuán nián èr yuè, zhāng jué xiōng dì qǐ bīng jì zhōu, zì hào" huáng tiān". sān shí liù fāng, sì miàn chū hé. jiàng shuài xīng bù, lì shì wài shǔ. yīn qí pí wèi qiān ér shèng zhī.
灵帝熹平二年六月,雒阳民讹言:虎贲寺东壁中,有黄人,形容须眉良是。观者数万。省内悉出,道路断绝。到中平元年二月,张角兄弟起兵冀州,自号“黄天”。三十六方,四面出和。将帅星布,吏士外属。因其疲餧牵而胜之。
líng dì xī píng sān nián, yòu xiào bié zuò zhōng, yǒu liǎng chū shù, jiē gāo sì chǐ suǒ, qí yī zhī sù xī bào zhǎng, zhǎng yī zhàng yú, cū dà yī wéi, zuò hú rén zhuàng, tóu mù bìn xū fà jù jù. qí wǔ nián, shí yuè rén wǔ, zhèng diàn cè yǒu huái shù, jiē liù qī wéi, zì bá, dào shù, gēn shàng zhī xià. yòu zhōng píng zhōng cháng ān chéng xī běi liù qī lǐ, kōng shù zhōng, yǒu rén miàn, shēng bìn. qí yú hóng fàn jiē wèi mù bù qū zhí.
灵帝熹平三年,右校别作中,有两樗树,皆高四尺所,其一枝宿昔暴长,长一丈余,麤大一围,作胡人状,头目鬓须发俱具。其五年,十月壬午,正殿侧有槐树,皆六七围,自拔,倒竖,根上枝下。又中平中长安城西北六七里,空树中,有人面,生鬓。其于洪范皆为木不曲直。
líng dì guāng hé yuán nián, nán gōng shì zhōng sì cí jī yù huà wéi xióng, yī shēn máo jiē shì xióng, dàn tóu guān shàng wèi biàn.
灵帝光和元年,南宫侍中寺雌鸡欲化为雄,一身毛皆似雄,但头冠尚未变。
líng dì guāng hé èr nián, luò yáng shàng xī mén wài nǚ zǐ shēng ér: liǎng tóu, yì jiān, gòng xiōng, jù qián. xiàng yǐ wéi bù xiáng, duò dì, qì zhī. zì shì zhī hòu, cháo tíng méng luàn, zhèng zài sī mén, shàng xià wú bié, èr tóu zhī xiàng. hòu dǒng zhuō lù tài hòu. bèi yǐ bù xiào zhī míng, fàng fèi tiān zǐ, hòu fù hài zhī, hàn yuán yǐ lái, huò mò yú cǐ.
灵帝光和二年,洛阳上西门外女子生儿:两头,异肩,共胸,俱前。向以为不祥,堕地,弃之。自是之后,朝廷霿乱,政在私门,上下无别,二头之象。后董卓戮太后。被以不孝之名,放废天子,后复害之,汉元以来,祸莫踰此。
guāng hé sì nián, nán gōng zhōng huáng mén sì yǒu yī nán zǐ, zhǎng jiǔ chǐ, fú bái yī, zhōng huáng mén jiě bù ā wèn:" rǔ hé děng rén?" bái yī wàng rù gōng yè, yuē:" wǒ liáng bó xià. hòu tiān shǐ wǒ wèi tiān zǐ." bù yù qián shōu zhī, yīn hū bú jiàn.
光和四年,南宫中黄门寺有一男子,长九尺,服白衣,中黄门解步呵问:“汝何等人?”白衣妄入宫掖,曰:“我梁伯夏。后天使我为天子。”步欲前收之,因忽不见。
guāng hé qī nián chén liú jì yáng cháng yuán jì yīn dōng jùn yuān jù lí hú jiè zhōng lù biān shēng cǎo, xī zuò rén zhuàng, cāo chí bīng nǔ niú mǎ lóng shé niǎo shòu zhī xíng, bái hēi gè rú qí sè, yǔ máo tóu mù zú chì jiē bèi, fēi dàn fǎng fú, xiàng zhī yóu chún. jiù shuō yuē:" jìn cǎo yāo yě." shì suì yǒu huáng jīn zéi qǐ, hàn suì wēi ruò.
光和七年陈留、济阳、长垣、济阴、东郡、冤句、离狐界中路边生草,悉作人状,操持兵弩;牛马龙蛇鸟兽之形,白黑各如其色,羽毛头目足翅皆备,非但彷佛,像之尤纯。旧说曰:“近草妖也。”是岁有黄巾贼起,汉遂微弱。
líng dì zhōng píng yuán nián liù yuè rén shēn, luò yáng nán zǐ liú cāng, jū shàng xī mén wài, qī shēng nán, liǎng tóu gòng shēn. zhì jiàn ān zhōng, nǚ zǐ shēng nán, yì liǎng tóu gòng shēn.
灵帝中平元年六月壬申,雒阳男子刘仓,居上西门外,妻生男,两头共身。至建安中,女子生男,亦两头共身。
zhōng píng sān nián bā yuè zhōng, huái líng shàng yǒu wàn yú què, xiān jí bēi míng, yǐ yīn luàn dòu, xiāng shā, jiē duàn tóu xuán zhe shù zhī zhǐ jí. dào liù nián, líng dì bēng. fū líng zhě, gāo dà zhī xiàng yě què zhě, jué yě. tiān jiè ruò yuē:" zhū huái jué lù ér zūn hòu zhě, hái zì xiāng hài, zhì miè wáng yě." hàn shí, jīng shī bīn hūn jiā huì, jiē zuò" kuí léi," jiǔ hān zhī hòu, xù yǐ" wǎn gē."" kuí léi," sàng jiā zhī lè" wǎn gē," zhí fú xiāng ǒu hé zhī zhě. tiān jiè ruò yuē:" guó jiā dàng jí tiǎn cuì, zhū guì lè jiē sǐ wáng yě." zì líng dì bēng hòu, jīng shī huài miè, hù yǒu jiān shī, chóng ér xiāng shí zhě," kuí léi"" wǎn gē" sī zhī xiào hū?
中平三年八月中,怀陵上有万余雀,先极悲鸣,已因乱斗,相杀,皆断头悬着树枝枳棘。到六年,灵帝崩。夫陵者,高大之象也;雀者,爵也。天戒若曰:“诸怀爵禄而尊厚者,还自相害,至灭亡也。”汉时,京师宾婚嘉会,皆作“魁櫑,”酒酣之后,续以“挽歌。”“魁櫑,”丧家之乐;“挽歌,”执绋相偶和之者。天戒若曰:“国家当急殄悴,诸贵乐皆死亡也。”自灵帝崩后,京师坏灭,户有兼尸,虫而相食者,“魁櫑”“挽歌”斯之效乎?
líng dì zhī mò, jīng shī yáo yán yuē:" hóu fēi hóu, wáng fēi wáng. qiān shèng wàn qí shàng běi máng." dào zhōng píng liù nián, shǐ hóu dēng niè zhì zūn, xiàn dì wèi yǒu jué hào, wèi zhōng cháng shì duàn guī děng suǒ zhí, gōng qīng bǎi liáo, jiē suí qí hòu, dào hé shàng, nǎi dé hái.
灵帝之末,京师谣言曰:“侯非侯,王非王。千乘万骑上北邙。”到中平六年,史侯登蹑至尊,献帝未有爵号,为中常侍段圭等所执,公卿百僚,皆随其后,到河上,乃得还。
hàn xiàn dì chū píng zhōng, cháng shā yǒu rén xìng huán shì, sǐ, guān liǎn yuè yú, qí mǔ wén guān zhōng yǒu shēng, fā zhī, suì shēng. zhàn yuē:" zhì yīn wèi yáng, xià rén wéi shàng." qí hòu cáo gōng yóu shù shì qǐ. xiàn dì jiàn ān qī nián, yuè juàn yǒu nán zǐ huà wéi nǚ zǐ, shí zhōu qún shàng yán: āi dì shí yì yǒu cǐ biàn, jiāng yǒu yì dài zhī shì. zhì èr shí wǔ nián, xiàn dì fēng shān yáng gōng.
汉献帝初平中,长沙有人姓桓氏,死,棺敛月余,其母闻棺中有声,发之,遂生。占曰:“至阴为阳,下人为上。”其后曹公由庶士起。献帝建安七年,越隽有男子化为女子,时周群上言:哀帝时亦有此变,将有易代之事。至二十五年,献帝封山阳公。
jiàn ān chū jīng zhōu tóng yáo yuē:" bā jiǔ nián jiān shǐ yù shuāi, zhì shí sān nián wú jié yí." yán zì zhōng xīng yǐ lái, jīng zhōu dú quán jí liú biǎo wèi mù, mín yǒu fēng lè zhì jiàn ān jiǔ nián, dāng shǐ shuāi. shǐ shuāi zhě, wèi liú biǎo qī sǐ, zhū jiàng bìng líng luò yě. shí sān nián wú jié yí zhě, biǎo dāng yòu sǐ, yīn yǐ sàng bài yě. shì shí huá róng yǒu nǚ zǐ, hū tí hū yuē:" jiāng yǒu dà sàng." yán yǔ guò chà, xiàn yǐ wéi yāo yán, xì yù, yuè yú, hū yú yù zhōng kū yuē:" liú jīng zhōu jīn rì sǐ. huá biān zhě àn: yuán quē. lǐ jí qiǎn mǎ lǐ yàn shì, ér liú biǎo guǒ sǐ. xiàn nǎi chū zhī. xù yòu gē yín yuē:" bù yì lǐ lì wèi guì rén." hòu wú jǐ, cáo gōng píng jīng zhōu, yǐ zhuō jùn lǐ lì, zì jiàn xián, wèi jīng zhōu cì shǐ.
建安初荆州童谣曰:“八九年间始欲衰,至十三年无孑遗。”言自中兴以来,荆州独全;及刘表为牧,民有丰乐;至建安九年,当始衰。始衰者,谓刘表妻死,诸将并零落也。十三年无孑遗者,表当又死,因以丧败也。是时华容有女子,忽啼呼曰:“将有大丧。”言语过差,县以为妖言,系狱,月余,忽于狱中哭曰:“刘荆州今日死。华□□□□□(编者按:原缺。)里即遣马里验视,而刘表果死。县乃出之。续又歌吟曰:“不意李立为贵人。”后无几,曹公平荆州,以涿郡李立,字建贤,为荆州刺史。
jiàn ān èr shí wǔ nián zhēng yuè, wèi wǔ zài luò yáng qǐ jiàn shǐ diàn, fá zhuó lóng shù ér xuè chū. yòu jué tú lí, gēn shāng, ér xuè chū. wèi wǔ è zhī, suì qǐn jí, shì yuè bēng, shì suì, wèi wèi wǔ huáng chū yuán nián. wèi huáng chū yuán nián, wèi yāng gōng zhōng yǒu yīng, shēng yàn cháo zhōng, kǒu zhǎo jù chì. zhì qīng lóng zhōng, míng dì wèi líng xiāo gé, shǐ gòu, yǒu què cháo qí shàng. dì yǐ wèn gāo táng lóng, duì yuē:" shī yún:' wéi què yǒu cháo, wéi jiū jū zhī.' jīn xīng qǐ gōng shì, ér què lái cháo, cǐ gōng shì wèi chéng, shēn bù dé jū zhī xiàng yě."
建安二十五年正月,魏武在洛阳起建始殿,伐濯龙树而血出。又掘徒梨,根伤,而血出。魏武恶之,遂寝疾,是月崩,是岁,为魏武黄初元年。魏黄初元年,未央宫中有鹰,生燕巢中,口爪俱赤。至青龙中,明帝为凌霄阁,始构,有鹊巢其上。帝以问高堂隆,对曰:“诗云:‘惟鹊有巢,惟鸠居之。’今兴起宫室,而鹊来巢,此宫室未成,身不得居之象也。”
wèi qí wáng jiā píng chū, bái mǎ hé chū yāo mǎ, yè guò guān mù biān míng hū, zhòng mǎ jiē yīng míng rì, jiàn qí jī, dà rú hú, xíng shù lǐ, hái rù hé.
魏齐王嘉平初,白马河出妖马,夜过官牧边鸣呼,众马皆应;明日,见其迹,大如斛,行数里,还入河。
wèi jǐng chū yuán nián, yǒu yàn shēng jù kòu yú wèi guó lǐ gài jiā, xíng ruò yīng, wěn shì yàn. gāo táng lóng yuē:" cǐ wèi shì zhī dà yì, yí fáng yīng yáng zhī chén, yú xiāo qiáng zhī nèi." qí hòu xuān dì qǐ, zhū cáo shuǎng, suì yǒu wèi shì. shǔ jǐng yào wǔ nián, gōng zhōng dà shù wú gù zì zhé. qiáo zhōu shēn yōu zhī, wú suǒ yǔ yán, nǎi shū zhù yuē:" zhòng ér dà, qī zhī huì. jù ér shòu, ruò hé fù." yán: cáo zhě, dà yě. zhòng ér dà, tiān xià qí dāng huì yě. jù ér shòu, rú hé fù yǒu lì zhě hū. shǔ jì wáng, xián yǐ zhōu yán wèi yàn.
魏景初元年,有燕生巨鷇于卫国李盖家,形若鹰,吻似燕。高堂隆曰:“此魏室之大异,宜防鹰扬之臣,于萧墙之内。”其后宣帝起,诛曹爽,遂有魏室。蜀景耀五年,宫中大树无故自折。谯周深忧之,无所与言,乃书柱曰:“众而大,期之会。具而授,若何复。”言:曹者,大也。众而大,天下其当会也。具而授,如何复有立者乎。蜀既亡,咸以周言为验。
wú sūn quán tài yuán yuán nián bā yuè shuò, dà fēng, jiāng hǎi yǒng yì, píng dì shuǐ shēn bā chǐ, bá gāo líng shù èr qiān zhū, shí bēi chà dòng, wú chéng liǎng mén fēi luò. míng nián quán sǐ.
吴孙权太元元年八月朔,大风,江海涌溢,平地水深八尺,拔高陵树二千株,石碑差动,吴城两门飞落。明年权死。
wú sūn liàng wǔ fèng yuán nián liù yuè, jiāo zhǐ bài cǎo huà wéi dào. xī sān miáo jiāng wáng, wǔ gǔ biàn zhǒng. cǐ cǎo yāo yě. qí hòu liàng fèi.
吴孙亮五凤元年六月,交址稗草化为稻。昔三苗将亡,五谷变种。此草妖也。其后亮废。
wú sūn liàng wǔ fèng èr nián wǔ yuè, yáng xiàn xiàn lí lǐ shān dà shí zì lì. shì shí sūn hào chéng fèi gù zhī jiā dé fù qí wèi zhī yīng yě.
吴孙亮五凤二年五月,阳羡县离里山大石自立。是时孙皓承废故之家得复其位之应也。
wú sūn xiū yǒng ān sì nián, ān wú mín chén jiāo sǐ, qī rì, fù shēng, chuān zhǒng chū wū chéng. sūn hào chéng fèi gù zhī jiā de wèi zhī xiáng yě.
吴孙休永安四年,安吴民陈焦死,七日,复生,穿冢出乌程。孙皓承废故之家得位之祥也。
sūn xiū hòu, yī fú zhī zhì, shàng zhǎng, xià duǎn, yòu jī lǐng wǔ liù, ér shang jū yī èr. gài shang ráo shē, xià jiǎn bī, shàng yǒu yú, xià bù zú zhī xiàng yě.
孙休后,衣服之制,上长,下短,又积领五六,而裳居一二。盖上饶奢,下俭逼,上有余,下不足之象也。