yāo guài zhě, gài jīng qì zhī yī wù zhě yě. qì luàn yú zhōng, wù biàn yú wài, xíng shén qì zhì, biǎo lǐ zhī yòng yě. běn yú wǔ xíng, tōng yú wǔ shì, suī xiāo xī shēng jiàng, huà dòng wàn duān, qí yú xiū jiù zhī zhēng, jiē kě dé yù ér lùn yǐ.
妖怪者,蓋精氣之依物者也。氣亂於中,物變於外,形神氣質,表里之用也。本於五行,通於五事,雖消息升降,化動萬端,其於休咎之徵,皆可得域而論矣。
xià jié zhī shí lì shān wáng, qín shǐ huáng zhī shí sān shān wáng, zhōu xiǎn wáng sān shí èr nián sòng dà qiū shè wáng, hàn zhāo dì zhī mò, chén liú chāng yì shè wáng. jīng fáng yì chuán yuē: shān mò rán zì yí, tiān xià bīng luàn, shè jì wáng yě. gù huì jī shān yīn láng yá zhōng yǒu guài shān, shì chuán běn láng yá dōng wǔ hǎi zhōng shān yě, shí tiān yè, fēng yǔ huì míng, dàn ér jiàn wǔ shān zài yān, bǎi xìng guài zhī, yīn míng yuē guài shān, shí dōng wǔ xiàn shān, yì yī xī zì wáng qù, shí qí xíng zhě, nǎi zhī qí yí lái. jīn guài shān xià jiàn yǒu dōng wǔ lǐ, gài jì shān suǒ zì lái, yǐ wèi míng yě. yòu jiāo zhōu cuì zhōu shān yí zhì qīng zhōu. fán shān xǐ, jiē bù jí zhī yì yě. cǐ èr shì wèi xiáng qí shì. shàng shū jīn téng yuē: shān xǐ zhě, rén jūn bù yòng dào, shì xián zhě bù xìng, huò lù qù, gōng shì shǎng fá bù yóu jūn, sī mén chéng qún, bù jiù, dāng wèi yì shì biàn hào. shuō yuē: shàn yán tiān zhě, bì zhì yú rén shàn yán rén zhě, bì běn yú tiān. gù tiān yǒu sì shí, rì yuè xiàng tuī, hán shǔ dié dài, qí zhuǎn yùn yě. hé ér wèi yǔ, nù ér wèi fēng, sàn ér wèi lù, luàn ér wèi wù, níng ér wèi shuāng xuě, lì ér wèi chí, cǐ tiān zhī cháng shù yě. rén yǒu sì zhī wǔ zàng, yī jué yī mèi, hū xī tǔ nà, jīng qì wǎng lái, liú ér wèi róng wèi, zhāng ér wèi qì sè, fā ér wèi shēng yīn, cǐ yì rén zhī cháng shù yě. ruò sì shí shī yùn, hán shǔ guāi wéi, zé wǔ wěi yíng suō, xīng chén cuò xíng, rì yuè báo shí, huì bèi liú fēi, cǐ tiān dì zhī wēi zhěn yě. hán shǔ bù shí, cǐ tiān dì zhī zhēng fǒu yě. shí lì, tǔ yǒng, cǐ tiān dì zhī liú zhuì yě. shān bēng, dì xiàn, cǐ tiān dì zhī yōng jū yě. chōng fēng, bào yǔ, cǐ tiān dì zhī bēn qì yě. yǔ zé bù jiàng, chuān dú hé jié, cǐ tiān dì zhī jiāo kū yě.
夏桀之時厲山亡,秦始皇之時三山亡,周顯王三十二年宋大邱社亡,漢昭帝之末,陳留昌邑社亡。京房易傳曰:「山默然自移,天下兵亂,社稷亡也。」故會稽山陰琅邪中有怪山,世傳本琅邪東武海中山也,時天夜,風雨晦冥,旦而見武山在焉,百姓怪之,因名曰怪山,時東武縣山,亦一夕自亡去,識其形者,乃知其移來。今怪山下見有東武里,蓋記山所自來,以為名也。又交州脆州山移至青州。凡山徙,皆不極之異也。此二事未詳其世。尚書金縢曰:「山徙者,人君不用道,士賢者不興,或祿去,公室賞罰不由君,私門成群,不救,當為易世變號。」說曰:「善言天者,必質於人;善言人者,必本於天。」故天有四時,日月相推,寒暑迭代,其轉運也。和而為雨,怒而為風,散而為露,亂而為霧,凝而為霜雪,立而為蚳●,此天之常數也。人有四肢五臟,一覺一寐,呼吸吐納,精氣往來,流而為榮衛,彰而為氣色,發而為聲音,此亦人之常數也。若四時失運,寒暑乖違,則五緯盈縮,星辰錯行,日月薄蝕,彗孛流飛,此天地之危診也。寒暑不時,此天地之蒸否也。石立,土踴,此天地之瘤贅也。山崩,地陷,此天地之癰疽也。衝風,暴雨,此天地之奔氣也。雨澤不降,川瀆涸竭,此天地之焦枯也。
shāng zhòu zhī shí, dà guī shēng máo, tù shēng jué, bīng jiǎ jiāng xìng zhī xiàng yě.
商紂之時,大龜生毛,兔生角,兵甲將興之象也。
zhōu xuān wáng sān shí sān nián, yōu wáng shēng, shì suì, yǒu mǎ huà wèi hú.
周宣王三十三年,幽王生,是歲,有馬化為狐。
jìn xiàn gōng èr nián, zhōu huì wáng jū yú zhèng, zhèng rén rù wáng fǔ, duō tuō huà wèi yù, shè rén.
晉獻公二年,周惠王居於鄭,鄭人入王府,多脫化為蜮,射人。
zhōu yǐn wáng èr nián sì yuè, qí dì bào zhǎng zhǎng zhàng yú, gāo yī chǐ wǔ cùn. jīng fáng yì yāo yuē: dì sì shí bào zhǎng zhàn: chūn xià duō jí, qiū dōng duō xiōng. lì yáng zhī jùn, yī xī lún rù dì zhōng ér wèi shuǐ zé, jīn má hú shì yě. bù zhī hé shí. yùn dòu shū yuē: yì zhī lún yīn, tūn yáng, xià xiāng tú yān.
周隱王二年四月,齊地暴長長丈余,高一尺五寸。京房易妖曰:「地四時暴長占:春、夏多吉,秋、冬多凶。」歷陽之郡,一夕淪入地中而為水澤,今麻湖是也。不知何時。運斗樞曰:「邑之淪陰,吞陽,下相屠焉。」
zhōu āi wáng bā nián, zhèng yǒu yī fù rén, shēng sì shí zi, qí èr shí rén wèi rén, èr shí rén sǐ. qí jiǔ nián, jìn yǒu shǐ shēng rén, wú chì wū qī nián, yǒu fù rén yī shēng sān zi.
周哀王八年,鄭有一婦人,生四十子,其二十人為人,二十人死。其九年,晉有豕生人,吳赤烏七年,有婦人一生三子。
zhōu liè wáng liù nián, lín bì yáng jūn zhī yù rén chǎn èr lóng.
周烈王六年,林碧陽君之御人產二龍。
lǔ yán gōng bā nián, qí xiāng gōng tián yú bèi qiū, jiàn shǐ, cóng zhě yuē: gōng zǐ péng shēng yě. gōng nù shè zhī, shǐ rén lì ér hǔ, gōng jù zhuì chē, shāng zú, sàng jù. liú xiàng yǐ wèi jìn shǐ huò yě.
魯嚴公八年,齊襄公田於貝邱,見豕,從者曰:「公子彭生也。」公怒射之,豕人立而唬,公懼墜車,傷足,喪屨。劉向以為近豕禍也。
lǔ yán gōng shí, yǒu nèi shé yǔ wài shé dòu zhèng nán mén zhōng. nèi shé sǐ. liú xiàng yǐ wèi jìn shé niè yě. jīng fáng yì chuán yuē: lì sì zǐ yí, jué yāo shé jū guó mén dòu.
魯嚴公時,有內蛇與外蛇斗鄭南門中。內蛇死。劉向以為近蛇孽也。京房易傳曰:「立嗣子疑,厥妖蛇居國門斗。」
lǔ zhāo gōng shí jiǔ nián, lóng zhòng yú zhèng shí mén zhī wài wěi yuān. liú xiàng yǐ wèi jìn lóng niè yě. jīng fáng yì chuán yuē: zhòng xīn bù ān, jué yāo lóng zhòng qí yì zhōng yě.
魯昭公十九年,龍眾於鄭時門之外洧淵。劉向以為近龍孽也。京房易傳曰:「眾心不安,厥妖龍眾其邑中也。」
lǔ dìng gōng yuán nián, yǒu jiǔ shé rào zhù, zhàn, yǐ wèi jiǔ shì miào bù sì, nǎi lì yáng gōng. qín xiào gōng èr shí yī nián, yǒu mǎ shēng rén. zhāo wáng èr shí nián, mǔ mǎ shēng zǐ ér sǐ. liú xiàng yǐ wèi jiē mǎ huò yě. jīng fáng yì chuán yuē: fāng bó fēn wēi, jué yāo mǔ mǎ shēng zǐ. shàng wú tiān zǐ, zhū hóu xiāng fá, jué yāo mǎ shēng rén.
魯定公元年,有九蛇繞柱,占,以為九世廟不祀,乃立煬宮。秦孝公二十一年,有馬生人。昭王二十年,牡馬生子而死。劉向以為皆馬禍也。京房易傳曰:「方伯分威,厥妖牡馬生子。上無天子,諸侯相伐,厥妖馬生人。」
wèi xiāng wáng shí sān nián, yǒu nǚ zǐ huà wèi zhàng fū, yǔ qī shēng zǐ. jīng fáng yì chuán yuē: nǚ zǐ huà wèi zhàng fū, zī wèi yīn chāng, jiàn rén wèi wáng. zhàng fū huà wèi nǚ zǐ, zī wèi yīn shèng yáng, jué jiù wáng. yī yuē: nán huà wèi nǚ gōng xíng làn, nǚ huà wèi nán fù zhèng xíng yě. qín xiào wén wáng wǔ nián, yóu xù yǎn, yǒu xiàn wǔ zú niú, shí qín shì dà yòng mín lì, tiān xià pàn zhī. jīng fáng yì chuán yuē: xìng yáo yì, duó mín shí, jué yāo niú shēng wǔ zú.
魏襄王十三年,有女子化為丈夫,與妻生子。京房易傳曰:「女子化為丈夫,茲謂陰昌,賤人為王。丈夫化為女子,茲謂陰勝陽,厥咎亡。」一曰:「男化為女宮刑濫,女化為男婦政行也。」秦孝文王五年,游煦衍,有獻五足牛,時秦世大用民力,天下叛之。京房易傳曰:「興繇役,奪民時,厥妖牛生五足。」
qín shǐ huáng èr shí liù nián, yǒu dà rén zhǎng wǔ zhàng, zú lǚ liù chǐ, jiē yí dí fú, fán shí èr rén, jiàn yú lín táo, nǎi zuò jīn rén shí èr yǐ xiàng zhī.
秦始皇二十六年,有大人長五丈,足履六尺,皆夷狄服,凡十二人,見於臨洮,乃作金人十二以象之。
hàn huì dì èr nián, zhēng yuè guǐ yǒu dàn, yǒu liǎng lóng xiàn yú lán líng tíng dōng lǐ wēn líng jǐng zhōng, zhì yǐ hài yè, qù. jīng fáng yì chuán yuē: yǒu dé zāo hài, jué yāo lóng jiàn jǐng zhōng. yòu yuē: xíng xíng bào è, hēi lóng cóng jǐng chū. hàn wén dì shí èr nián, wú dì yǒu mǎ shēng jué, zài ěr qián, shàng xiàng, yòu jiǎo zhǎng sān cùn, zuǒ jiǎo zhǎng èr cùn, jiē dà èr cùn. liú xiàng yǐ wèi mǎ bù dāng shēng jué, yóu wú bù dāng jǔ bīng xiàng shàng yě, wú jiāng fǎn zhī biàn yún. jīng fáng yì chuán yuē: chén yì shàng, zhèng bù shùn, jué yāo mǎ shēng jué. zī wèi xián shì bù zú. yòu yuē: tiān zǐ qīn fá, mǎ shēng jué.
漢惠帝二年,正月癸酉旦,有兩龍現於蘭陵廷東里溫陵井中,至乙亥夜,去。京房易傳曰:「有德遭害,厥妖龍見井中。」又曰:「行刑暴惡,黑龍從井出。」漢文帝十二年,吳地有馬生角,在耳前,上向,右角長三寸,左角長二寸,皆大二寸。劉向以為馬不當生角,猶吳不當舉兵向上也,吳將反之變雲。京房易傳曰:「臣易上,政不順,厥妖馬生角。茲謂賢士不足。」又曰:「天子親伐,馬生角。」
wén dì hòu yuán wǔ nián liù yuè, qí yōng chéng mén wài yǒu gǒu shēng jué. jīng fáng yì chuán yuē: zhí zhèng shī xià, jiāng hài zhī, jué yāo gǒu shēng jué.
文帝後元五年六月,齊雍城門外有狗生角。京房易傳曰:「執政失下,將害之,厥妖狗生角。」
hàn jǐng dì yuán nián jiǔ yuè, jiāo dōng xià mì rén, nián qī shí yú, shēng jué, jiǎo yǒu máo. jīng fáng yì chuán yuē: zhǒng zǎi zhuān zhèng, jué yāo rén shēng jué. wǔ xíng zhì yǐ wèi rén bù dāng shēng jué, yóu zhū hóu bù gǎn jǔ bīng yǐ xiàng jīng shī yě. qí hòu suì yǒu qī guó zhī nán. zhì jìn wǔ dì tài shǐ wǔ nián, yuán chéng rén, nián qī shí, shēng jué. dài zhào wáng lún cuàn luàn zhī yīng yě.
漢景帝元年九月,膠東下密人,年七十餘,生角,角有毛。京房易傳曰:「冢宰專政,厥妖人生角。」五行志以為人不當生角,猶諸侯不敢舉兵以向京師也。其後遂有七國之難。至晉武帝泰始五年,元城人,年七十,生角。殆趙王倫篡亂之應也。
hàn jǐng dì sān nián, hán dān yǒu gǒu yǔ zhì jiāo, shì shí zhào wáng bèi luàn, suì yǔ liù guó fǎn, wài jié xiōng nú yǐ wèi yuán. wǔ xíng zhì yǐ wèi: quǎn, bīng gé shī zhòng zhī zhàn, shǐ, běi fāng xiōng nú zhī xiàng. nì yán shī tīng, jiāo yú yì lèi, yǐ shēng hài yě. jīng fáng yì chuán yuē: fū fù bù yán, jué yāo gǒu yǔ shǐ jiāo. zī wèi fǎn dé, guó yǒu bīng gé.
漢景帝三年,邯鄲有狗與彘交,是時趙王悖亂,遂與六國反,外結、匈奴以為援。五行志以為:犬,兵革失眾之占,豕,北方匈奴之象。逆言失聽,交於異類,以生害也。京房易傳曰:「夫婦不嚴,厥妖狗與豕交。茲謂反德,國有兵革。」
jǐng dì sān nián shí yī yuè, yǒu bái jǐng wū yǔ hēi wū qún dòu chǔ guó lǚ xiàn: bái jǐng bù shèng, duò sì shuǐ zhōng sǐ zhě shù qiān. liú xiàng yǐ wèi jìn bái hēi xiáng yě. shí chǔ wáng wù bào nì wú dào, xíng rǔ shēn gōng, yǔ wú móu fǎn. wū qún dòu zhě, shī zhàn zhī xiàng yě. bái jǐng zhě xiǎo, míng xiǎo zhě bài yě. duò yú shuǐ zhě, jiāng sǐ shuǐ dì. wáng wù bù wù, suì jǔ bīng yīng wú, yǔ hàn dà zhàn, bīng bài ér zǒu, zhì yú dān tú. wèi yuè rén suǒ zhǎn, duò sì shuǐ zhī xiào yě. jīng fáng yì chuán yuē: nì qīn qīn, jué yāo bái hēi wū dòu yú guó zhōng. yàn wáng dàn zhī móu fǎn yě, yòu yǒu yī wū, yī què, dòu yú yàn gōng zhōng chí shàng, wū duò chí sǐ. wǔ xíng zhì yǐ wèi chǔ yàn jiē gǔ ròu, fān chén jiāo zì, ér móu bù yì, jù yǒu wū què dòu sǐ zhī xiáng. xíng tóng ér zhàn hé, cǐ tiān rén zhī míng biǎo yě. yàn yīn móu wèi fā, dú wáng zì shā yú gōng, gù yī wū ér shuǐ sè zhě sǐ chǔ kàng yáng jǔ bīng, jūn shī dà bài yú yě, gù wū zhòng ér jīn sè zhě sǐ: tiān dào jīng wēi zhī xiào yě. jīng fáng yì chuán yuē: zhuān zhēng jié shā, jué yāo wū què dòu.
景帝三年十一月,有白頸烏與黑烏群斗楚國呂縣:白頸不勝,墮泗水中死者數千。劉向以為近白黑祥也。時楚王戊暴逆無道,刑辱申公,與吳謀反。烏群斗者,師戰之象也。白頸者小,明小者敗也。墮於水者,將死水地。王戊不悟,遂舉兵應吳,與漢大戰,兵敗而走,至于丹徒。為越人所斬,墮泗水之效也。京房易傳曰:「逆親親,厥妖白黑烏斗於國中。」燕王旦之謀反也,又有一烏,一鵲,斗於燕宮中池上,烏墮池死。五行志以為楚、燕皆骨肉,藩臣驕恣,而謀不義,俱有烏鵲斗死之祥。行同而占合,此天人之明表也。燕陰謀未發,獨王自殺於宮,故一烏而水色者死;楚炕陽舉兵,軍師大敗於野,故烏眾而金色者死:天道精微之效也。京房易傳曰:「顓征劫殺,厥妖烏鵲斗。」
jǐng dì shí liù nián, liáng xiào wáng tián běi shān, yǒu xiàn niú, zú shàng chū bèi shàng zhě. liú xiàng yǐ wèi jìn niú huò, nèi zé sī lǜ méng luàn, wài zé tǔ gōng guò zhì, gù niú huò zuò. zú ér chū yú bèi, xià jiān shàng zhī xiàng yě.
景帝十六年,梁孝王田北山,有獻牛,足上出背上者。劉向以為近牛禍,內則思慮霿亂,外則土功過制,故牛禍作。足而出於背,下奸上之象也。
hàn wǔ dì tài shǐ sì nián qī yuè, zhào yǒu shé cóng guō wài rù, yǔ yì zhōng shé dòu xiào wén miào xià. yì zhōng shé sǐ. hòu èr nián qiū, yǒu wèi tài zǐ shì, zì zhào rén jiāng chōng qǐ.
漢武帝太始四年七月,趙有蛇從郭外入,與邑中蛇斗孝文廟下。邑中蛇死。後二年秋,有衛太子事,自趙人江充起。
hàn zhāo dì yuán fèng yuán nián jiǔ yuè, yàn yǒu huáng shǔ xián qí wěi wǔ wáng gōng duān mén zhōng. wáng wǎng shì zhī, shǔ wǔ rú gù. wáng shǐ lì yǐ jiǔ pú cí shǔ, wǔ bù xiū. yī rì yī yè, sǐ. shí yàn wáng dàn móu fǎn, jiāng sǐ zhī xiàng yě. jīng fáng yì chuán yuē: zhū bù yuán qíng, jué yāo shǔ wǔ mén.
漢昭帝元鳳元年九月,燕有黃鼠銜其尾舞王宮端門中。王往視之,鼠舞如故。王使吏以酒脯祠鼠,舞不休。一日一夜,死。時燕王旦謀反,將死之象也。京房易傳曰:「誅不原情,厥妖鼠舞門。」
zhāo dì yuán fèng sān nián zhēng yuè, tài shān wú lái shān nán xiōng xiōng yǒu shù qiān rén shēng. mín wǎng shì zhī, yǒu dà shí zì lì, gāo zhàng wǔ chǐ, dà sì shí bā wéi, rù dì shēn bā chǐ, sān shí wèi zú. shí lì hòu, yǒu bái wū shù qiān jí qí páng. xuān dì zhōng xìng zhī ruì yě.
昭帝元鳳三年正月,泰山蕪萊山南洶洶有數千人聲。民往視之,有大石自立,高丈五尺,大四十八圍,入地深八尺,三石為足。石立後,有白烏數千集其旁。宣帝中興之瑞也。
zhāo dì shí shàng lín yuàn zhōng, dà liǔ shù duàn pū dì, yī zhāo qǐ lì, shēng zhī yè, yǒu chóng shí qí yè, chéng wén zì, yuē: gōng sūn bìng yǐ lì. zhāo dì shí chāng yì wáng hè jiàn dà bái gǒu, guān fāng shān guān ér wú wěi. zhì xī píng zhōng, shěng nèi guān gǒu dài shòu yǐ wèi xiào lè, yǒu yī gǒu tū chū, zǒu rù sī kōng fǔ mén, huò jiàn zhī zhě, mò bù jīng guài. jīng fáng yì chuán yuē: jūn bù zhèng, chén yù cuàn, jué yāo gǒu guān chū cháo mén.
昭帝時上林苑中,大柳樹斷仆地,一朝起立,生枝葉,有蟲食其葉,成文字,曰:「公孫病已立。」昭帝時昌邑王賀見大白狗,冠「方山冠」而無尾。至熹平中,省內冠狗帶綬以為笑樂,有一狗突出,走入司空府門,或見之者,莫不驚怪。京房易傳曰:「君不正,臣欲篡,厥妖狗冠出朝門。」
hàn xuān dì huáng lóng yuán nián, wèi yāng diàn hé líng zhōng cí jī huà wèi xióng, máo yī biàn huà, ér bù míng, bù jiāng, wú jù. yuán dì chū yuán yuán nián, chéng xiàng fǔ shǐ jiā cí jī fú zi, jiàn huà wèi xióng, guān jù míng jiāng. zhì yǒng guāng zhōng yǒu xiàn xióng jī shēng jué zhě. wǔ xíng zhì yǐ wèi wáng shì zhī yīng. jīng fáng yì chuán yuē: xián zhě jū míng yí zhī shì, zhī shí ér shāng huò zhòng zài wèi, jué yāo jī shēng jué. yòu yuē: fù rén zhuān zhèng, guó bù jìng, pìn jī xióng míng, zhǔ bù róng. xuān dì zhī shì, yàn dài zhī xián, yǒu sān nán gòng qǔ yī fù, shēng sì zǐ, jí zhì jiāng fēn qī zǐ ér bù kě jūn, nǎi zhì zhēng sòng. tíng wèi fàn yán shòu duàn zhī yuē: cǐ fēi rén lèi, dāng yǐ qín shòu cóng mǔ bù cóng fù yě. qǐng lù sān nán, yǐ ér hái mǔ. xuān dì jiē tàn yuē: shì hé bì gǔ, ruò cǐ, zé kě wèi dāng yú lǐ ér yàn rén qíng yě. yán shòu gài jiàn rén shì ér zhī yòng xíng yǐ, wèi zhī lùn rén yāo jiāng lái zhī yàn yě. hàn yuán dì yǒng guāng èr nián bā yuè, tiān yù cǎo, ér yè xiāng jiū jié, dà rú dàn wán. zhì píng dì yuán shǐ sān nián zhēng yuè, tiān yù cǎo, zhuàng rú yǒng guāng shí. jīng fáng yì chuán yuē: jūn lìn yú lù, xìn shuāi, xián qù, jué yāo tiān yù cǎo. yuán dì jiàn zhāo wǔ nián, yǎn zhōu cì shǐ hào shǎng, jìn mín sī suǒ zì lì shè. shān yáng tuó máo xiāng shè yǒu dà huái shù, lì fá duàn zhī, qí yè shù fù lì gù chù. shuō yuē: fán kū duàn fù qǐ, jiē fèi ér fù xìng zhī xiàng yě. shì shì zǔ zhī yīng ěr.
漢宣帝黃龍元年,未央殿輅軨中雌雞化為雄,毛衣變化,而不鳴,不將,無距。元帝初元元年,丞相府史家雌雞伏子,漸化為雄,冠距鳴將。至永光中有獻雄雞生角者。五行志以為王氏之應。京房易傳曰:「賢者居明夷之世,知時而傷或眾在位,厥妖雞生角。」又曰:「婦人專政,國不靜,牝雞雄鳴,主不榮。」宣帝之世,燕、岱之閒,有三男共取一婦,生四子,及至將分妻子而不可均,乃致爭訟。廷尉范延壽斷之曰:「此非人類,當以禽獸從母不從父也。」請戮三男,以兒還母。宣帝嗟嘆曰:「事何必古,若此,則可謂當於理而厭人情也。」延壽蓋見人事而知用刑矣,未知論人妖將來之驗也。漢元帝永光二年八月,天雨草,而葉相樛結,大如彈丸。至平帝元始三年正月,天雨草,狀如永光時。京房易傳曰:「君吝於祿,信衰,賢去,厥妖天雨草。」元帝建昭五年,兗州刺史浩賞,禁民私所自立社。山陽橐茅鄉社有大槐樹,吏伐斷之,其夜樹復立故處。說曰:「凡枯斷復起,皆廢而復興之象也。」是世祖之應耳。
hàn chéng dì jiàn shǐ sì nián jiǔ yuè, zhǎng ān chéng nán, yǒu shǔ xián huáng gǎo bǎi yè, shàng mín zhǒng bǎi jí yú shù shàng wèi cháo, tóng bǎi wèi duō, cháo zhōng wú zi, jiē yǒu gàn shǔ shǐ shù shēng. shí yì chén yǐ wèi kǒng yǒu shuǐ zāi. shǔ dào qiè xiǎo chóng, yè chū, zhòu nì, jīn zhèng zhòu qù xué ér dēng mù, xiàng jiàn rén jiāng jū guì xiǎn zhī zhàn. tóng bǎi, wèi sī hòu yuán suǒ zài yě, qí hòu zhào hòu zì wēi jiàn dēng zhì zūn, yǔ wèi hòu tóng lèi, zhào hòu zhōng wú zi, ér wèi hài. míng nián, yǒu yuān fén cháo shā zi zhī xiàng yún. jīng fáng yì chuán yuē: chén sī lù wǎng gàn, jué yāo shǔ cháo.
漢成帝建始四年九月,長安城南,有鼠銜黃稿柏葉,上民冢柏及榆樹上為巢,桐柏為多,巢中無子,皆有干鼠矢數升。時議臣以為恐有水災。鼠盜竊小蟲,夜出,晝匿,今正晝去穴而登木,象賤人將居貴顯之占。桐柏,衛思後園所在也,其後趙後自微賤登至尊,與衛後同類,趙後終無子,而為害。明年,有鳶焚巢殺子之象雲。京房易傳曰:「臣私祿罔干,厥妖鼠巢。」
chéng dì hé píng yuán nián, zhǎng ān nán zǐ shí liáng liú yīn xiāng yǔ tóng jū, yǒu rú rén zhuàng, zài qí shì zhōng, jī zhī, wèi gǒu, zǒu chū. qù hòu, yǒu shù rén pī jiǎ, chí gōng nǔ zhì liáng jiā. liáng děng gé jī, huò sǐ, huò shāng, jiē gǒu yě. zì èr yuè zhì liù yuè, nǎi zhǐ. qí yú hóng fàn, jiē quǎn huò, yán bù cóng zhī jiù yě.
成帝河平元年,長安男子石良、劉音相與同居,有如人狀,在其室中,擊之,為狗,走出。去後,有數人披甲,持弓弩至良家。良等格擊,或死,或傷,皆狗也。自二月至六月,乃止。其於洪範,皆犬禍,言不從之咎也。
chéng dì hé píng yuán nián èr yuè gēng zǐ, tài shān shān sāng gǔ, yǒu yuān fén qí cháo. nán zǐ sūn tōng děng wén shān zhōng qún niǎo yuān què shēng, wǎng shì zhī, jiàn cháo rán, jǐn duò chí zhōng, yǒu sān yuān kòu, shāo sǐ. shù dà sì wéi, cháo qù dì wǔ zhàng wǔ chǐ. yì yuē: niǎo fén qí cháo, lǚ rén xiān xiào hòu hào táo. hòu zú chéng yì shì zhī huò yún. chéng dì hóng jiā sì nián qiū, yǔ yú yú xìn dōu, zhǎng wǔ cùn yǐ xià. zhì yǒng shǐ yuán nián chūn, běi hǎi chū dà yú, zhǎng liù zhàng, gāo yī zhàng, sì méi. āi dì jiàn píng sān nián, dōng lái píng dù chū dà yú, zhǎng bā zhàng, gāo yī zhàng yī chǐ, qī méi. jiē sǐ. líng dì xī píng èr nián, dōng lái hǎi chū dà yú èr méi, zhǎng bā jiǔ zhàng, gāo èr zhàng yú. jīng fáng yì chuán yuē: hǎi shù jiàn jù yú, xié rén jìn, xián rén shū. chéng dì yǒng shǐ yuán nián èr yuè, hé nán jiē yóu chū shù shēng zhī, rú rén tóu, méi mù xū jiē jù, wáng fā ěr. zhì āi dì jiàn píng sān nián shí yuè, rǔ nán xī píng suì yáng xiāng yǒu cái pū dì shēng zhī, rú rén xíng, shēn qīng huáng sè, miàn bái, tóu yǒu zī fā, shāo zhǎng dà, fán zhǎng liù cùn yī fēn. jīng fáng yì chuán yuē: wáng dé shuāi, xià rén jiāng qǐ, zé yǒu mù shēng wèi rén zhuàng. qí hòu yǒu wáng mǎng zhī cuàn.
成帝河平元年二月庚子,泰山山桑谷,有鳶焚其巢。男子孫通等聞山中群鳥鳶鵲聲,往視之,見巢燃,盡墮池中,有三鳶鷇,燒死。樹大四圍,巢去地五丈五尺。易曰:「鳥焚其巢,旅人先笑後號咷。」後卒成易世之禍雲。成帝鴻嘉四年秋,雨魚於信都,長五寸以下。至永始元年春,北海出大魚,長六丈,高一丈,四枚。哀帝建平三年,東萊平度出大魚,長八丈,高一丈一尺,七枚。皆死。靈帝熹平二年,東萊海出大魚二枚,長八九丈,高二丈余。京房易傳曰:「海數見巨魚,邪人進,賢人疏。」成帝永始元年二月,河南街郵樗樹生枝,如人頭,眉目須皆具,亡發耳。至哀帝建平三年十月,汝南西平遂陽鄉有材仆地生枝,如人形,身青黃色,面白,頭有髭發,稍長大,凡長六寸一分。京房易傳曰:「王德衰,下人將起,則有木生為人狀」。其後有王莽之篡。
chéng dì suī hé èr nián èr yuè, dà jiù mǎ shēng jué, zài zuǒ ěr qián, wéi zhǎng gè èr cùn. shì shí wáng mǎng wèi dà sī mǎ, hài shàng zhī méng, zì cǐ shǐ yǐ.
成帝綏和二年二月,大廄馬生角,在左耳前,圍長各二寸。是時王莽為大司馬,害上之萌,自此始矣。
chéng dì suī hé èr nián sān yuè, tiān shuǐ píng xiāng yǒu yàn shēng què, bǔ shí zhì dà, jù fēi qù. jīng fáng yì chuán yuē: zéi chén zài guó, jué jiù yàn shēng què, zhū hóu xiāo. yòu yuē: shēng fēi qí lèi, zi bù sì shì.
成帝綏和二年三月,天水平襄有燕生雀,哺食至大,俱飛去。京房易傳曰:「賊臣在國,厥咎燕生雀,諸侯銷。」又曰:「生非其類,子不嗣世。」
hàn āi dì jiàn píng sān nián, dìng xiāng yǒu mǔ mǎ shēng jū sān zú, suí qún yǐn shí, wǔ xíng zhì yǐ wèi: mǎ, guó zhī wǔ yòng. sān zú, bù rèn yòng zhī xiàng yě.
漢哀帝建平三年,定襄有牡馬生駒三足,隨群飲食,五行志以為:馬,國之武用。三足,不任用之象也。
āi dì jiàn píng sān nián, líng líng yǒu shù jiāng dì, wéi yī zhàng liù chǐ, zhǎng shí zhàng qī chǐ, mín duàn qí běn, zhǎng jiǔ chǐ yú, jiē kū, sān yuè, shù zú zì lì gù chù. jīng fáng yì chuán yuē: qì zhèng, zuò yín, jué yāo běn duàn zì shǔ. fēi hòu yǒu zhuān, mù pū, fǎn lì, duàn kū, fù shēng.
哀帝建平三年,零陵有樹僵地,圍一丈六尺,長十丈七尺,民斷其本,長九尺余,皆枯,三月,樹卒自立故處。京房易傳曰:「棄正,作淫,厥妖本斷自屬。妃後有顓,木仆,反立,斷枯,復生。」
āi dì jiàn píng sì nián sì yuè, shān yáng fāng yǔ nǚ zǐ tián wú sè shēng zǐ, wèi shēng èr yuè qián, ér tí fù zhōng, jí shēng, bù jǔ, zàng zhī mò shàng. hòu sān rì, yǒu rén guò, wén ér tí shēng. mǔ yīn jué shōu yǎng zhī.
哀帝建平四年四月,山陽方與女子田無嗇生子,未生二月前,兒啼腹中,及生,不舉,葬之陌上。後三日,有人過,聞兒啼聲。母因掘收養之。
āi dì jiàn píng sì nián xià, jīng shī jùn guó mín jù huì lǐ xiàng qiān mò, shè zhāng bó jù gē wǔ, sì xī wáng mǔ. yòu chuán shū yuē: mǔ gào bǎi xìng: pèi cǐ shū zhě, bù sǐ. bù xìn wǒ yán, shì mén shū xià, dāng yǒu bái fà. zhì qiū nǎi zhǐ.
哀帝建平四年夏,京師郡國民聚會裡巷阡陌,設張博具歌舞,嗣西王母。又傳書曰:「母告百姓:佩此書者,不死。不信我言,視門樞下,當有白髮。」至秋乃止。
āi dì jiàn píng zhōng, yù zhāng yǒu nán zǐ huà wèi nǚ zǐ, jià wèi rén fù, shēng yī zi. zhǎng ān chén fèng yuē: yáng biàn wèi yīn, jiāng wáng jì sì, zì xiāng shēng zhī xiàng. yī yuē: jià wèi rén fù, shēng yī zi zhě, jiāng fù yī shì, nǎi jué. gù hòu āi dì bēng, píng dì méi, ér wáng mǎng cuàn yān.
哀帝建平中,豫章有男子化為女子,嫁為人婦,生一子。長安陳鳳曰:「陽變為陰,將亡;繼嗣,自相生之象」。一曰:「嫁為人婦,生一子者,將復一世,乃絕。」故後哀帝崩,平帝沒,而王莽篡焉。
hàn píng dì yuán shǐ yuán nián èr yuè, shuò fāng guǎng mù nǚ zǐ zhào chūn bìng sǐ, jì guān liàn, jī qī rì, chū zài guān wài. zì yán jiàn fū sǐ fù, yuē: nián èr shí qī, rǔ bù dāng sǐ. tài shǒu tán yǐ wén, shuō yuē: zhì yīn wèi yáng, xià rén wèi shàng. jué yāo rén sǐ fù shēng. qí hòu wáng mǎng cuàn wèi.
漢平帝元始元年二月,朔方廣牧女子趙春病死,既棺殮,積七日,出在棺外。自言見夫死父,曰:「年二十七,汝不當死。」太守譚以聞,說曰:「至陰為陽,下人為上。厥妖人死復生。」其後王莽篡位。
hàn píng dì yuán shǐ yuán nián liù yuè, zhǎng ān yǒu nǚ zǐ shēng ér: liǎng tóu, liǎng jǐng miàn, jù xiāng xiàng sì bì, gòng xiōng, jù qián xiàng kāo shàng yǒu mù, zhǎng èr cùn suǒ. jīng fáng yì chuán yuē: kuí gū jiàn shǐ fù tú, jué yāo rén shēng liǎng tóu, xià xiāng rǎng. shàn yāo, yì tóng rén. ruò liù chù, shǒu mù zài xià. zī wèi wáng shàng, zhèng jiāng biàn gèng. jué yāo zhī zuò, yǐ qiǎn shī zhèng, gè xiàng qí lèi. liǎng jǐng, xià bù yī yě. shǒu duō, suǒ rèn xié yě. zú shǎo, xià bù shèng rèn, huò bù rèn xià yě. fán xià tǐ shēng yú shàng, bù jìng yě shàng tǐ shēng yú xià, xiè dú yě. shēng fēi qí lèi, yín luàn yě rén shēng ér dà, shàng sù chéng yě shēng ér néng yán, hǎo xū yě. qún yāo tuī cǐ lèi. bù gǎi, nǎi chéng xiōng yě. hàn zhāng dì yuán hé yuán nián, dài jùn gāo liǔ wū shēng zǐ, sān zú, dà rú jī, sè chì, tóu yǒu jiǎo, zhǎng cùn yú.
漢平帝元始元年六月,長安有女子生兒:兩頭,兩頸面,俱相向;四臂,共胸,俱前向;尻上有目,長二寸所。京房易傳曰:「暌孤見豕負塗,厥妖人生兩頭,下相攘。善妖,亦同人。若六畜,首目在下。」茲謂亡上,政將變更。厥妖之作,以譴失正,各象其類。兩頸,下不一也。手多,所任邪也。足少,下不勝任,或不任下也。凡下體生於上,不敬也;上體生於下,媟瀆也。生非其類,淫亂也;人生而大,上速成也;生而能言,好虛也。群妖推此類。不改,乃成凶也。漢章帝元和元年,代郡高柳烏生子,三足,大如雞,色赤,頭有角,長寸余。
hàn huán dì jí wèi, yǒu dà shé jiàn dé yáng diàn shàng. luò yáng shì lìng chún yú yì yuē: shé yǒu lín, jiǎ bīng zhī xiàng yě jiàn yú shěng zhōng, jiāng yǒu jiāo fáng dà chén shòu jiǎ bīng zhī xiàng yě. nǎi qì guān dùn qù. dào yán xī èr nián, zhū dà jiāng jūn liáng jì, bǔ zhì jiā shǔ, yáng bīng jīng shī yě.
漢桓帝即位,有大蛇見德陽殿上。洛陽市令淳于翼曰:「蛇有鱗,甲兵之象也;見於省中,將有椒房大臣受甲兵之象也。」乃棄官遁去。到延熹二年,誅大將軍梁冀,捕治家屬,揚兵京師也。
hàn huán dì jiàn hé sān nián qiū qī yuè, běi dì lián yǔ ròu, shì yáng lē, huò dà rú shǒu. shì shí liáng tài hòu shè zhèng, liáng jì zhuān quán, shàn shā, zhū tài wèi lǐ gù dù qiáo, tiān xià yuān zhī. qí hòu, liáng shì zhū miè.
漢桓帝建和三年秋七月,北地廉雨肉,似羊肋,或大如手。是時梁太后攝政,梁冀專權,擅殺,誅太尉李固、杜喬,天下冤之。其後,梁氏誅滅。
hàn huán dì yuán jiā zhōng, jīng dū fù nǚ zuò chóu méi tí zhuāng duò mǎ jì zhé yāo bù qǔ chǐ xiào. chóu méi zhě, xì ér qū zhé. tí qī zhě, báo shì mù xià ruò tí chù. duò mǎ jì zhě, zuò yī biān. zhé yāo bù zhě, zú bù zài xià tǐ. qǔ chǐ xiào zhě, ruò chǐ tòng, lè bù xīn xīn. shǐ zì dà jiāng jūn liáng jì qī sūn shòu suǒ wèi, jīng dū xī rán, zhū xià xiào zhī. tiān jiè ruò yuē: bīng mǎ jiāng wǎng shōu bǔ: fù nǚ yōu chóu, cù méi tí kū lì zú chè dùn, zhé qí yāo jí, lìng jì xié qīng suī qiáng yǔ xiào, wú fù qì wèi yě. dào yán xī èr nián, jì jǔ zōng hé zhū.
漢桓帝元嘉中,京都婦女作「愁眉」「啼妝」「墮馬髻」「折腰步」「齲齒笑。」「愁眉」者,細而曲折。「啼七」者,薄拭目下若啼處。「墮馬髻」者,作一邊。「折腰步」者,足不在下體。「齲齒笑」者,若齒痛,樂不欣欣。始自大將軍梁冀妻孫壽所為,京都翕然,諸夏效之。天戒若曰:「兵馬將往收捕:婦女憂愁,踧眉啼哭;吏卒掣頓,折其腰脊,令髻邪傾;雖強語笑,無復氣味也。」到延熹二年,冀舉宗合誅。
huán dì yán xī wǔ nián, lín yuán xiàn yǒu niú shēng jī, liǎng tóu sì zú.
桓帝延熹五年,臨沅縣有牛生雞,兩頭四足。
hàn líng dì shù yóu xì yú xī yuán zhōng, lìng hòu gōng cǎi nǚ wèi kè shè zhǔ rén, shēn wèi gū fú, xíng zhì shě, wèn cǎi nǚ xià jiǔ shí, yīn gòng yǐn shí, yǐ wèi xì lè. shì tiān zǐ jiāng yù shī wèi, jiàng zài zào lì zhī yáo yě. qí hòu tiān xià dà luàn. gǔ zhì yǒu yuē: chì è sān qī. sān qī zhě jīng èr bǎi yī shí zài, dāng yǒu wài qī zhī cuàn. dān méi zhī yāo, cuàn dào duǎn zuò, jí yú sān liù, dāng yǒu fēi lóng zhī xiù, xìng fù zǔ zōng. yòu lì sān qī, dāng fù yǒu huáng shǒu zhī yāo, tiān xià dà luàn yǐ. zì gāo zǔ jiàn yè, zhì yú píng dì zhī mò, èr bǎi yī shí nián, ér wáng mǎng cuàn, gài yīn mǔ hòu zhī qīn. shí bā nián ér shān dōng zéi fán zǐ dōu děng qǐ, shí dān qí méi, gù tiān xià hào yuē chì méi. yú shì guāng wǔ yǐ xìng zuò, qí míng yuē xiù. zhì yú líng dì zhōng píng yuán nián, ér zhāng jiǎo qǐ, zhì sān shí liù fāng, tú zhòng shù shí wàn, jiē shì huáng jīn, gù tiān xià hào yuē huáng jīn zéi, zhì jīn dào fú, yóu cǐ ér xìng. chū qǐ yú yè, huì yú zhēn dìng, kuáng gǎn bǎi xìng yuē: cāng tiān yǐ sǐ, huáng tiān lì. suì míng jiǎ zǐ nián, tiān xià dà jí. qǐ yú yè zhě, tiān xià shǐ yè yě, huì yú zhēn dìng yě. xiǎo mín xiāng xiàng guì bài qū xìn. jīng yáng yóu shén. nǎi qì cái chǎn, liú shěn dào lù, sǐ zhě wú shù. jiǎo děng chū yǐ èr yuè qǐ bīng, qí dōng shí èr yuè xī pò. zì guāng wǔ zhōng xìng zhì huáng jīn zhī qǐ, wèi yíng èr bǎi yī shí nián, ér tiān xià dà luàn. hàn zuò fèi jué, shí yīng sān qī zhī yùn.
漢靈帝數遊戲於西園中,令後宮采女為客舍主人,身為估服,行至舍,問采女下酒食,因共飲食,以為戲樂。是天子將欲失位,降在皂隸之謠也。其後天下大亂。古志有曰:「赤厄三七。」三七者經二百一十載,當有外戚之篡。丹眉之妖,篡盜短祚,極於三六,當有飛龍之秀,興復祖宗。又歷三七,當復有黃首之妖,天下大亂矣。自高祖建業,至於平帝之末,二百一十年,而王莽篡,蓋因母后之親。十八年而山東賊樊子都等起,實丹其眉,故天下號曰「赤眉。」於是光武以興祚,其名曰秀。至於靈帝中平元年,而張角起,置三十六方,徒眾數十萬,皆是黃巾,故天下號曰「黃巾賊,」至今道服,由此而興。初起於鄴,會於真定,誑感百姓曰:「蒼天已死,黃天立。歲名甲子年,天下大吉。」起於鄴者,天下始業也,會於真定也。小民相向跪拜趨信。荊、揚尤甚。乃棄財產,流沈道路,死者無數。角等初以二月起兵,其冬十二月悉破。自光武中興至黃巾之起,未盈二百一十年,而天下大亂。漢祚廢絕,實應三七之運。
líng dì jiàn níng zhōng, nán zǐ zhī yī hǎo wèi zhǎng fú, ér xià shén duǎn nǚ zǐ hǎo wèi zhǎng jū, ér shàng shén duǎn. shì yáng wú xià ér yīn wú shàng, tiān xià wèi yù píng yě. hòu suì dà luàn.
靈帝建寧中,男子之衣好為長服,而下甚短;女子好為長裾,而上甚短。是陽無下而陰無上,天下未欲平也。後遂大亂。
líng dì jiàn níng sān nián chūn, hé nèi yǒu fù shí fū, hé nán yǒu fū shí fù. fū fù yīn yáng, èr yí yǒu qíng zhī shēn zhě yě. jīn fǎn xiāng shí, yīn yáng xiāng qīn, qǐ tè rì yuè zhī shěng zāi. líng dì jì méi, tiān xià dà luàn, jūn yǒu wàng zhū zhī bào, chén yǒu jié shì zhī nì, bīng gé xiāng cán, gǔ ròu wèi chóu, shēng mín zhī huò jí yǐ. gù rén yāo wèi zhī xiān zuò. ér hèn bù zāo xīn yǒu tú chéng zhī lùn, yǐ cè qí qíng yě.
靈帝建寧三年春,河內有婦食夫,河南有夫食婦。夫婦陰陽,二儀有情之深者也。今反相食,陰陽相侵,豈特日月之眚哉。靈帝既沒,天下大亂,君有妄誅之暴,臣有劫弒之逆,兵革相殘,骨肉為讎,生民之禍極矣。故人妖為之先作。而恨不遭辛有、屠乘之論,以測其情也。
líng dì xī píng èr nián liù yuè, luò yáng mín é yán: hǔ bì sì dōng bì zhōng, yǒu huáng rén, xíng róng xū méi liáng shì. guān zhě shù wàn. shěng nèi xī chū, dào lù duàn jué. dào zhōng píng yuán nián èr yuè, zhāng jiǎo xiōng dì qǐ bīng jì zhōu, zì hào huáng tiān. sān shí liù fāng, sì miàn chū hé. jiāng shuài xīng bù, lì shì wài shǔ. yīn qí pí wèi qiān ér shèng zhī.
靈帝熹平二年六月,雒陽民訛言:虎賁寺東壁中,有黃人,形容鬚眉良是。觀者數萬。省內悉出,道路斷絕。到中平元年二月,張角兄弟起兵冀州,自號「黃天」。三十六方,四面出和。將帥星布,吏士外屬。因其疲餧牽而勝之。
líng dì xī píng sān nián, yòu xiào bié zuò zhōng, yǒu liǎng chū shù, jiē gāo sì chǐ suǒ, qí yī zhī sù xī bào zhǎng, zhǎng yī zhàng yú, cū dà yī wéi, zuò hú rén zhuàng, tóu mù bìn xū fà jù jù. qí wǔ nián, shí yuè rén wǔ, zhèng diàn cè yǒu huái shù, jiē liù qī wéi, zì bá, dào shù, gēn shàng zhī xià. yòu zhōng píng zhōng zhǎng ān chéng xī běi liù qī lǐ, kōng shù zhōng, yǒu rén miàn, shēng bìn. qí yú hóng fàn jiē wèi mù bù qū zhí.
靈帝熹平三年,右校別作中,有兩樗樹,皆高四尺所,其一枝宿昔暴長,長一丈余,麤大一圍,作胡人狀,頭目鬢鬚髮俱具。其五年,十月壬午,正殿側有槐樹,皆六七圍,自拔,倒豎,根上枝下。又中平中長安城西北六七里,空樹中,有人面,生鬢。其於洪範皆為木不曲直。
líng dì guāng hé yuán nián, nán gōng shì zhōng sì cí jī yù huà wèi xióng, yī shēn máo jiē shì xióng, dàn tóu guān shàng wèi biàn.
靈帝光和元年,南宮侍中寺雌雞欲化為雄,一身毛皆似雄,但頭冠尚未變。
líng dì guāng hé èr nián, luò yáng shàng xī mén wài nǚ zǐ shēng ér: liǎng tóu, yì jiān, gòng xiōng, jù qián. xiàng yǐ wèi bù xiáng, duò dì, qì zhī. zì shì zhī hòu, cháo tíng méng luàn, zhèng zài sī mén, shàng xià wú bié, èr tóu zhī xiàng. hòu dǒng zhuō lù tài hòu. bèi yǐ bù xiào zhī míng, fàng fèi tiān zǐ, hòu fù hài zhī, hàn yuán yǐ lái, huò mò yú cǐ.
靈帝光和二年,洛陽上西門外女子生兒:兩頭,異肩,共胸,俱前。向以為不祥,墮地,棄之。自是之後,朝廷霿亂,政在私門,上下無別,二頭之象。後董卓戮太后。被以不孝之名,放廢天子,後復害之,漢元以來,禍莫踰此。
guāng hé sì nián, nán gōng zhōng huáng mén sì yǒu yī nán zǐ, zhǎng jiǔ chǐ, fú bái yī, zhōng huáng mén jiě bù ā wèn: rǔ hé děng rén? bái yī wàng rù gōng yē, yuē: wǒ liáng bó xià. hòu tiān shǐ wǒ wèi tiān zǐ. bù yù qián shōu zhī, yīn hū bù jiàn.
光和四年,南宮中黃門寺有一男子,長九尺,服白衣,中黃門解步呵問:「汝何等人?」白衣妄入宮掖,曰:「我梁伯夏。後天使我為天子。」步欲前收之,因忽不見。
guāng hé qī nián chén liú jì yáng zhǎng yuán jì yīn dōng jùn yuān jù lí hú jiè zhōng lù biān shēng cǎo, xī zuò rén zhuàng, cāo chí bīng nǔ niú mǎ lóng shé niǎo shòu zhī xíng, bái hēi gè rú qí sè, yǔ máo tóu mù zú chì jiē bèi, fēi dàn fǎng fú, xiàng zhī yóu chún. jiù shuō yuē: jìn cǎo yāo yě. shì suì yǒu huáng jīn zéi qǐ, hàn suì wēi ruò.
光和七年陳留、濟陽、長垣、濟陰、東郡、冤句、離狐界中路邊生草,悉作人狀,操持兵弩;牛馬龍蛇鳥獸之形,白黑各如其色,羽毛頭目足翅皆備,非但彷佛,像之尤純。舊說曰:「近草妖也。」是歲有黃巾賊起,漢遂微弱。
líng dì zhōng píng yuán nián liù yuè rén shēn, luò yáng nán zǐ liú cāng, jū shàng xī mén wài, qī shēng nán, liǎng tóu gòng shēn. zhì jiàn ān zhōng, nǚ zǐ shēng nán, yì liǎng tóu gòng shēn.
靈帝中平元年六月壬申,雒陽男子劉倉,居上西門外,妻生男,兩頭共身。至建安中,女子生男,亦兩頭共身。
zhōng píng sān nián bā yuè zhōng, huái líng shàng yǒu wàn yú què, xiān jí bēi míng, yǐ yīn luàn dòu, xiāng shā, jiē duàn tóu xuán zhe shù zhī zhǐ jí. dào liù nián, líng dì bēng. fū líng zhě, gāo dà zhī xiàng yě què zhě, jué yě. tiān jiè ruò yuē: zhū huái jué lù ér zūn hòu zhě, hái zì xiāng hài, zhì miè wáng yě. hàn shí, jīng shī bīn hūn jiā huì, jiē zuò kuí léi, jiǔ hān zhī hòu, xù yǐ wǎn gē. kuí léi, sàng jiā zhī lè wǎn gē, zhí fú xiāng ǒu hé zhī zhě. tiān jiè ruò yuē: guó jiā dāng jí tiǎn cuì, zhū guì lè jiē sǐ wáng yě. zì líng dì bēng hòu, jīng shī huài miè, hù yǒu jiān shī, chóng ér xiāng shí zhě, kuí léi wǎn gē sī zhī xiào hū?
中平三年八月中,懷陵上有萬餘雀,先極悲鳴,已因亂鬥,相殺,皆斷頭懸着樹枝枳棘。到六年,靈帝崩。夫陵者,高大之象也;雀者,爵也。天戒若曰:「諸懷爵祿而尊厚者,還自相害,至滅亡也。」漢時,京師賓婚嘉會,皆作「魁櫑,」酒酣之後,續以「輓歌。」「魁櫑,」喪家之樂;「輓歌,」執紼相偶和之者。天戒若曰:「國家當急殄悴,諸貴樂皆死亡也。」自靈帝崩後,京師壞滅,戶有兼屍,蟲而相食者,「魁櫑」「輓歌」斯之效乎?
líng dì zhī mò, jīng shī yáo yán yuē: hóu fēi hóu, wáng fēi wáng. qiān shèng wàn qí shàng běi máng. dào zhōng píng liù nián, shǐ hóu dēng niè zhì zūn, xiàn dì wèi yǒu jué hào, wèi zhōng cháng shì duàn guī děng suǒ zhí, gōng qīng bǎi liáo, jiē suí qí hòu, dào hé shàng, nǎi dé hái.
靈帝之末,京師謠言曰:「侯非侯,王非王。千乘萬騎上北邙。」到中平六年,史侯登躡至尊,獻帝未有爵號,為中常侍段圭等所執,公卿百僚,皆隨其後,到河上,乃得還。
hàn xiàn dì chū píng zhōng, zhǎng shā yǒu rén xìng huán shì, sǐ, guān liǎn yuè yú, qí mǔ wén guān zhōng yǒu shēng, fā zhī, suì shēng. zhàn yuē: zhì yīn wèi yáng, xià rén wèi shàng. qí hòu cáo gōng yóu shù shì qǐ. xiàn dì jiàn ān qī nián, yuè juàn yǒu nán zǐ huà wèi nǚ zǐ, shí zhōu qún shàng yán: āi dì shí yì yǒu cǐ biàn, jiāng yǒu yì dài zhī shì. zhì èr shí wǔ nián, xiàn dì fēng shān yáng gōng.
漢獻帝初平中,長沙有人姓桓氏,死,棺斂月余,其母聞棺中有聲,發之,遂生。占曰:「至陰為陽,下人為上。」其後曹公由庶士起。獻帝建安七年,越雋有男子化為女子,時周群上言:哀帝時亦有此變,將有易代之事。至二十五年,獻帝封山陽公。
jiàn ān chū jīng zhōu tóng yáo yuē: bā jiǔ nián jiān shǐ yù shuāi, zhì shí sān nián wú jié yí. yán zì zhōng xìng yǐ lái, jīng zhōu dú quán jí liú biǎo wèi mù, mín yǒu fēng lè zhì jiàn ān jiǔ nián, dāng shǐ shuāi. shǐ shuāi zhě, wèi liú biǎo qī sǐ, zhū jiāng bìng líng luò yě. shí sān nián wú jié yí zhě, biǎo dāng yòu sǐ, yīn yǐ sàng bài yě. shì shí huá róng yǒu nǚ zǐ, hū tí hū yuē: jiāng yǒu dà sàng. yán yǔ guò chà, xiàn yǐ wèi yāo yán, xì yù, yuè yú, hū yú yù zhōng kū yuē: liú jīng zhōu jīn rì sǐ. huá biān zhě àn: yuán quē. lǐ jí qiǎn mǎ lǐ yàn shì, ér liú biǎo guǒ sǐ. xiàn nǎi chū zhī. xù yòu gē yín yuē: bù yì lǐ lì wèi guì rén. hòu wú jǐ, cáo gōng píng jīng zhōu, yǐ zhuō jùn lǐ lì, zì jiàn xián, wèi jīng zhōu cì shǐ.
建安初荊州童謠曰:「八九年間始欲衰,至十三年無孑遺。」言自中興以來,荊州獨全;及劉表為牧,民有豐樂;至建安九年,當始衰。始衰者,謂劉表妻死,諸將並零落也。十三年無孑遺者,表當又死,因以喪敗也。是時華容有女子,忽啼呼曰:「將有大喪。」言語過差,縣以為妖言,系獄,月余,忽於獄中哭曰:「劉荊州今日死。華□□□□□(編者按:原缺。)里即遣馬里驗視,而劉表果死。縣乃出之。續又歌吟曰:「不意李立為貴人。」後無幾,曹公平荊州,以涿郡李立,字建賢,為荊州刺史。
jiàn ān èr shí wǔ nián zhēng yuè, wèi wǔ zài luò yáng qǐ jiàn shǐ diàn, fá zhuó lóng shù ér xuè chū. yòu jué tú lí, gēn shāng, ér xuè chū. wèi wǔ è zhī, suì qǐn jí, shì yuè bēng, shì suì, wèi wèi wǔ huáng chū yuán nián. wèi huáng chū yuán nián, wèi yāng gōng zhōng yǒu yīng, shēng yàn cháo zhōng, kǒu zhǎo jù chì. zhì qīng lóng zhōng, míng dì wèi líng xiāo gé, shǐ gòu, yǒu què cháo qí shàng. dì yǐ wèn gāo táng lóng, duì yuē: shī yún: wéi què yǒu cháo, wéi jiū jū zhī. jīn xìng qǐ gōng shì, ér què lái cháo, cǐ gōng shì wèi chéng, shēn bù dé jū zhī xiàng yě.
建安二十五年正月,魏武在洛陽起建始殿,伐濯龍樹而血出。又掘徒梨,根傷,而血出。魏武惡之,遂寢疾,是月崩,是歲,為魏武黃初元年。魏黃初元年,未央宮中有鷹,生燕巢中,口爪俱赤。至青龍中,明帝為凌霄閣,始構,有鵲巢其上。帝以問高堂隆,對曰:「詩云:『惟鵲有巢,惟鳩居之。』今興起宮室,而鵲來巢,此宮室未成,身不得居之象也。」
wèi qí wáng jiā píng chū, bái mǎ hé chū yāo mǎ, yè guò guān mù biān míng hū, zhòng mǎ jiē yīng míng rì, jiàn qí jī, dà rú hú, xíng shù lǐ, hái rù hé.
魏齊王嘉平初,白馬河出妖馬,夜過官牧邊鳴呼,眾馬皆應;明日,見其跡,大如斛,行數里,還入河。
wèi jǐng chū yuán nián, yǒu yàn shēng jù kòu yú wèi guó lǐ gài jiā, xíng ruò yīng, wěn shì yàn. gāo táng lóng yuē: cǐ wèi shì zhī dà yì, yí fáng yīng yáng zhī chén, yú xiāo qiáng zhī nèi. qí hòu xuān dì qǐ, zhū cáo shuǎng, suì yǒu wèi shì. shǔ jǐng yào wǔ nián, gōng zhōng dà shù wú gù zì zhé. qiào zhōu shēn yōu zhī, wú suǒ yǔ yán, nǎi shū zhù yuē: zhòng ér dà, qī zhī huì. jù ér shòu, ruò hé fù. yán: cáo zhě, dà yě. zhòng ér dà, tiān xià qí dāng huì yě. jù ér shòu, rú hé fù yǒu lì zhě hū. shǔ jì wáng, xián yǐ zhōu yán wèi yàn.
魏景初元年,有燕生巨鷇於衛國李蓋家,形若鷹,吻似燕。高堂隆曰:「此魏室之大異,宜防鷹揚之臣,於蕭牆之內。」其後宣帝起,誅曹爽,遂有魏室。蜀景耀五年,宮中大樹無故自折。譙周深憂之,無所與言,乃書柱曰:「眾而大,期之會。具而授,若何復。」言:曹者,大也。眾而大,天下其當會也。具而授,如何復有立者乎。蜀既亡,咸以周言為驗。
wú sūn quán tài yuán yuán nián bā yuè shuò, dà fēng, jiāng hǎi yǒng yì, píng dì shuǐ shēn bā chǐ, bá gāo líng shù èr qiān zhū, shí bēi chà dòng, wú chéng liǎng mén fēi luò. míng nián quán sǐ.
吳孫權太元元年八月朔,大風,江海涌溢,平地水深八尺,拔高陵樹二千株,石碑差動,吳城兩門飛落。明年權死。
wú sūn liàng wǔ fèng yuán nián liù yuè, jiāo zhǐ bài cǎo huà wèi dào. xī sān miáo jiāng wáng, wǔ gǔ biàn zhǒng. cǐ cǎo yāo yě. qí hòu liàng fèi.
吳孫亮五鳳元年六月,交址稗草化為稻。昔三苗將亡,五穀變種。此草妖也。其後亮廢。
wú sūn liàng wǔ fèng èr nián wǔ yuè, yáng xiàn xiàn lí lǐ shān dà shí zì lì. shì shí sūn hào chéng fèi gù zhī jiā dé fù qí wèi zhī yīng yě.
吳孫亮五鳳二年五月,陽羨縣離里山大石自立。是時孫皓承廢故之家得復其位之應也。
wú sūn xiū yǒng ān sì nián, ān wú mín chén jiāo sǐ, qī rì, fù shēng, chuān zhǒng chū wū chéng. sūn hào chéng fèi gù zhī jiā de wèi zhī xiáng yě.
吳孫休永安四年,安吳民陳焦死,七日,復生,穿冢出烏程。孫皓承廢故之家得位之祥也。
sūn xiū hòu, yī fú zhī zhì, shàng zhǎng, xià duǎn, yòu jī lǐng wǔ liù, ér shang jū yī èr. gài shàng ráo shē, xià jiǎn bī, shàng yǒu yú, xià bù zú zhī xiàng yě.
孫休後,衣服之制,上長,下短,又積領五六,而裳居一二。蓋上饒奢,下儉逼,上有餘,下不足之象也。