strong dòu jiàn dé zì lì xià dì strong
窦建德自立夏帝
dāng shí hé jiān jùn chéng wáng cóng yīn líng jìng zhī shuō, jǔ chéng lái jiàng dòu jiàn dé. jiàn dé bù jiàng liú hēi tà yuē:" wáng cóng jiǔ kùn wǒ zhī dà bīng, jiāng jí yī zài, sǔn shāng shì zú jí duō.
当时河间郡丞王琮因凌敬之说,举城来降窦建德。建德部将刘黑闼曰:“王琮久困我之大兵,将及一载,损伤士卒极多。
jīn yīn lì jìn lái jiàng, yuàn dài wáng yǐ yóu huò pēng zhī, yǐ xiè dài wáng" jiàn dé yuē:" rén jì yǐ chéng xīn lái jiàng, shā zhī shì bú yì yě. wú chū qǐ yú píng yuán, wèi dào zhī shí, bù bào shā bù néng fú zhòng. jīn rì yù dìng tiān xià, ān bǎi xìng, qǐ kě shā lù zhōng chén hū?"
今因力尽来降,愿大王以油镬烹之,以谢大王”建德曰:“人既以诚心来降,杀之是不义也。吾初起于平原,为盗之时,不暴杀不能服众。今日欲定天下,安百姓,岂可杀戮忠臣乎?”
nǎi xià lìng jūn zhōng yuē" xiān yǔ wáng cóng yǒu yuān, gǎn bù zūn jūn lìng ér wàng shā zhě, zhū qí sān zú." zì shì jūn zhōng jì rán. suì fēng wáng zōng wèi hé jiān cì shǐ. hé běi jùn xiàn wén zhī, xián lái guī fù.
乃下令军中曰;“先与王琮有冤,敢不遵军令而妄杀者,诛其三族。”自是军中寂然。遂封王综为河间刺史。河北郡县闻知,咸来归附。
shì nián dōng shí yuè, hū yǒu yī dà fēi qín zhǐ yú lè shòu, shù wàn fēi qín suí zhī.
是年冬十月,忽有一大飞禽止于乐寿,数万[飞]禽随之。
jīng yī rì, fāng shǐ fēi qù. wáng zōng shì zhī, yuē:" cǐ fèng yě, fēi míng wáng bù chū, fēi wú tóng bù qī, fēi zhú shí bù shí. guó jiā jiāng xìng, shǐ yǒu cǐ xiáng ruì, cháng lè wáng qí jiāng xìng hū!" rén bào jiàn dé, àn xǐ, yǐ wéi jǐ zhī xiáng ruì.
经一日,方始飞去。王综视之,曰:“此凤也,非明王不出,非梧桐不栖,非竹实不食。国家将兴,始有此祥瑞,长乐王其将兴乎!”人报建德,暗喜,以为己之祥瑞。
yòu yǒu zōng chéng rén shì, xìng zhāng míng hēng, yú jīn shān nèi cǎi qiáo wéi shēng. hū jiàn shān pì qǐ yī dào yàn sè, shàng chōng bì luò. hēng guī jiā, dài chú jué zhī, dàn jiàn jīn guāng sǎn luàn, dé yī xuán guī. qián rù lè shòu, xiàn yú jiàn dé. kǒng dé shào yuē:" xī xià yǔ shòu shùn chán, yǐ cháo zhū hóu, dé cǐ guī yú wài guó. jīn fù lái xiàn dài wáng, cǐ tiān cì yě. jīn suí zhǔ bèi shì, tiān xià huāng huāng, dài wáng dāng shùn rén xīn, yǐ zhèng dà wèi, yì hào wèi xià kě yě." jiàn dé yuē:" wèi zhī cǐ shì kě fǒu?" líng jìng yuē:" jìn wén shí yǒu jǐng yún xiáng fēng cóng xuán jī xià lái. lè shòu xī běi jiǎo yǒu huáng qì gāo shù qiān zhàng, chōng xiāo ér qǐ. dì xīng jiàn yú wèi mǎo bì zhī jiān fēn, jiǒng jiǒng rú yuè, ruì zhào duō duān. ruò cǐ, dài wáng yí jí dì wèi, yǐ jì suí tǒng, gèng fù hé yí." jiàn dé dà xǐ. yòu wén lǐ yuān lǐ guǐ zhū càn xiāo xǐ liáng shì dōu lín shì hóng wáng shì chōng yǔ wén huà jí jiē zì lì, yú shì shǐ jiàn tiān zǐ jīng qí, miǎn liú fǔ fú, chū rù jǐng bì, jí wèi yú lè shòu. bǎi guān jiē hū wàn suì. yīn fèng míng zhī ruì, gǎi yuán wèi wǔ fèng yuán nián, guó hào dà xià. lì cáo shì wèi huáng hòu, fēng yáng zhèng dào wèi xūn guó gōng, qí shàn xíng wéi pú yè, péi jǔ sòng zhèng běn wèi nà yán, kǒng dé shào wèi nèi shǐ shī láng, líng jìng wèi jì jiǔ, liú hēi tà shàng yǎ xián wèi zǒng guǎn, qī dì cáo dàn wèi hù jūn jiāng jūn, qí yú xī jiā guān jué. lè shòu jūn mín wú bù xīn yuè.
又有宗城人氏,姓张名亨,于金山内采樵为生。忽见山僻起一道焰色,上冲碧落。亨归家,带锄掘之,但见金光散乱,得一玄圭。潜入乐寿,献于建德。孔德绍曰:“昔夏禹受舜禅,以朝诸侯,得此圭于外国。今复来献大王,此天赐也。今隋主被弑,天下慌慌,大王当顺人心,以正大位,亦号为夏可也。”建德曰:“未知此事可否?”凌敬曰:“近闻时有景云祥风从璇玑下来。乐寿西北角有黄气高数千丈,冲霄而起。帝星见于胃、昴、毕之间分,炯炯如月,瑞兆多端。若此,大王宜即帝位,以继隋统,更复何疑。”建德大喜。又闻李渊、李轨、朱粲、萧铣、梁士都、林士弘、王世充、宇文化及皆自立,于是始建天子旌旗,冕旒黼黻,出入警跸,即位于乐寿。百官皆呼万岁。因凤鸣之瑞,改元为五凤元年,国号大夏。立曹氏为皇后,封杨政道为勋国公,齐善行为仆射,裴矩、宋正本为纳言,孔德绍为内史诗郎,凌敬为祭酒,刘黑闼、尚雅贤为总管,妻弟曹旦为护军将军,其余悉加官爵。乐寿军民无不欣跃。
cì rì, yú zhèng diàn shòu cháo hè zhī zhá, jiàn dé yuē:" gū běn wú cái, wèi zhòng suǒ tuī, yǐ zhì jīn rì. qīng děng yí jié lì wèi guó, yǐ dìng tiān xià." líng jìng yuē:" yuàn gān dǎn tú dì, yǐ bào xiāng zhī zhī ēn." jiàn dé yuē:" jū cǐ dà wèi, jiāng hé cè yǐ shǒu zhī?" jìng yuē:" fāng jīn yīng xióng bìng qǐ, dé rén zhě chāng, shī rén zhě wáng. xū de gāo míng yuǎn jiàn zhī shì yǐ fǔ dài wáng, xià guó zì dìng yě." jiàn dé yuē:" gū yù jǔ bīng zhēng tǎo huà jí, cǐ shì lài zǐ sù wèi zhī." jìng yuē:" mǒu nú dùn bù cái, kǒng fù yǐ tuō zhī zhòng. yuàn jiàn yī rén yǐ fǔ dài wáng." jiàn dé wèn shì shuí, jìng yuē:" cǐ rén xiōng huái tāo lüè, fù yǐn jī móu. zài suí fēng wèi tài pú, hòu bèi nìng chén suǒ zèn, tuì yǐn yú tián yě, shí yǒu jiàng xiàng zhī cái. nǎi huái dōng rén yě, xìng yáng míng yì chén, sù zhào yòng, kě yǐ wéi zhù." jiàn dé dà yuè, yuē:" rǔ ruò bù shuō, jī hū wàng le cǐ rén. gū xī yǔ zhī xiāng chí shù zhèn, yǐ zhī qí wèi dòng liáng. gū guān cǐ rén yòng bīng, tiān xià shǎo yǒu jí zhě, rǔ dāng yǔ gū yǐ lǐ pìn zhī." líng jìng xīn rán lǐng mìng, cí bié jiàn dé ér qù.
次日,于正殿受朝贺之札,建德曰:“孤本无才,为众所推,以至今日。卿等宜竭力为国,以定天下。”凌敬曰:“愿肝胆涂地,以报相知之恩。”建德曰:“居此大位,将何策以守之?”敬曰:“方今英雄并起,得人者昌,失人者亡。须得高明远见之士以辅大王,夏国自定也。”建德曰:“孤欲举兵征讨化及,此事赖子肃为之。”敬曰:“某驽钝不才,恐负倚托之重。愿荐一人以辅大王。”建德问是谁,敬曰:“此人胸怀韬略,腹隐机谋。在隋封为太仆,后被佞臣所谮,退隐于田野,实有将相之才。乃淮东人也,姓扬名义臣,速召用,可以为助。”建德大悦,曰:“汝若不说,几乎忘了此人。孤昔与之相持数阵,已知其为栋梁。孤观此人用兵,天下少有及者,汝当与孤以礼聘之。”凌敬欣然领命,辞别建德而去。
què shuō yáng yì chén zì dà yè qī nián zài shān dōng yí lù shōu fù zéi dào, rù cháo shàng biǎo, bèi jiān chén suǒ zèn, duó hái yìn shòu. jiàn suí zuò jiāng jué, kǒng huò lín jǐ, suì biàn xìng míng, yǐn yú pú zhōu léi xià zé zhōng. rì yǔ yú qiáo wǎng lái gòng lè, yè zé shǒu bù shì juàn. měi guān zhì chǔ yuè, kuì rán tàn yuē:" yì zāi, zhāo wáng zhī wéi rén yě!" shì tóng zài cè, qǐng wèn qí xiáng. yì chén yuē:" xī chǔ guó zhāo wáng yǔ wú zhàn, bīng bài, shī qù yǐ lǚ, yǐ zǒu sān shí bù yǐ. zhāo wáng lè mǎ fù huí, qǔ qí shī lǚ. zuǒ yòu guài ér wèn yuē:' zhuī bīng zhì jìn, dài wáng hé gù dú huí?' zhāo wáng yuē:' wú qǐ xī yī lǚ? tè yīn cǐ lǚ yǔ wǒ tóng chū zhī jiǔ, bì yù qǔ yǐ tóng huí, quán qí yì yě.' wú suī bù bǐ gǔ rén, rán guān cǐ, zhé dòng gù jiù zhī sī. yǔ wén shì jí shì huà jí zhī dì yě, yǔ wú jiāo qì shén hòu, jīn rì huà jí wàng xíng shì nì, jiàn chēng xǔ dì, cǐ rén yōng àn, fēi bō luàn zhī zhǔ, tiān xià hé bīng tǎo zhī, qí bài bì yǐ. shì jí bèi qí lián zuì, wú bù rěn jiàn qí lí huò yǐ.
却说杨义臣自大业七年在山东一路收复贼盗,入朝上表,被奸臣所谮,夺还印绶。见隋祚将绝,恐祸临己,遂变姓名,隐于濮州雷夏泽中。日与渔樵往来共乐,夜则手不释卷。每观至楚月,喟然叹曰:“异哉,昭王之为人也!”侍童在侧,请问其详。义臣曰:“昔楚国昭王与吴战,兵败,失去踦履,已走三十步矣。昭王勒马复回,取其失履。左右怪而问曰:‘追兵至近,大王何故独回?’昭王曰:‘吾岂惜一履?特因此履与我同出之久,必欲取以同回,全其义也。’吾虽不比古人,然观此,辄动故旧之思。宇文士及是化及之弟也,与吾交契甚厚,今日化及妄行弑逆,僭称许帝,此人庸暗,非拨乱之主,天下合兵讨之,其败必矣。士及被其连罪,吾不忍见其罹祸矣。
gù rén yù huò ér bù zhī gù, yì yóu zhāo wáng zhī qì bì lǚ yě." shì tóng yuē" hé néng jiù zhī?" yì chén yuē:" wú yǒu yī jì, jiào bǐ xíng zhī, bì quán shēn yuǎn hài."
故人遇祸而不之顾,亦犹昭王之弃弊履也。”侍童曰“何能救之?”义臣曰:“吾有一计,教彼行之,必全身远害。”
cì rì, yì chén qiǎn rén jī yī wǎ guàn, qīn bǐ fēng jì, jìng tóu wèi xiàn lái, sòng yǔ shì jí. shì jí jiē jiàn, dà yuè yuē:" wú zhèng xiǎng xiōng, jiǔ bù xiāng jiàn, bù zhī jīn zài hé chǔ?" suí yǐn jìn, rù shū zhāi, bī qù zuǒ yòu, wèn yuē:" tài pú shì tǐ ruò hé?" qí rén dá yuē:" zì cóng bǐ chán zhī hòu, biàn gǎi xìng míng, pú zhōng léi xià zé zhōng yú qiáo wéi lè." shì jí yuē:" céng yǒu shū fǒu?" dá yuē:" wú shū, zhǐ yǒu cǐ wù wèi xìn." shì jí kāi shì zhī, qí zhōng zhǐ yǒu èr zǎo, bìng yī táng guī. shì jí fǎn fù bù jiě qí yì, hū jiàn píng hòu zhuǎn chū yī jiā rén, lán zī huì zhì, zhēn guó sè yě. shì zhī, nǎi shì shì jí tóng mǔ qīn mèi, míng yuē shū jī. nián fāng yī shí qī suì, yóu wèi shì rén. xiàng qián dī shēng:" qǐng wèn gē ge, cǐ shì hé rén suǒ sòng?" shì jí yuē:" cǐ wú jiù yǒu qián suí tài pú yáng yì chén sòng yě. cǐ rén shēn tōng bīng fǎ, shàn xiǎo tiān wén, hòu bèi jiān chén suǒ zèn, xuē qù bīng quán, qì guān guī yǐn. jīn rì lìng rén sòng lái yī guàn, fēng jì shén mì. guàn nèi zhǐ yǒu hóng zǎo táng guī èr wù. wú chá qí qíng, bù shí lái yì, zhèng cǐ yóu yù bù jué." shū jī yuē:" cǐ wù yǒu hé nán shěng, zhǐ shì quàn xiōng zǎo zǎo guī táng, shù tuō shì nì zhī huò." shì jí dà xǐ, yuē:" rǔ yán zhī dāng, wú yì yǐ jué. jí yǔ fù qiè rén děng shōu shí, jù zuò nán zǐ zhuāng bàn, míng rì zǎo xíng, wù shǐ rén zhī." yī miàn dǎ fā lái rén huí qù, bài fù yáng xiōng, jǐn dāng shòu jiào. qí rén qù qì.
次日,义臣遣人赍一瓦罐,亲笔封记,径投魏县来,送与士及。士及接见,大悦曰:“吾正想兄,久不相见,不知今在何处?”随引进,入书斋,逼去左右,问曰:“太仆事体若何?”其人答曰:“自从彼谗之后,变改姓名,濮中雷夏泽中渔樵为乐。”士及曰:“曾有书否?”答曰:“无书,只有此物为信。”士及开视之,其中止有二枣,并一糖龟。士及反复不解其意,忽见屏后转出一佳人,阑姿蕙质,真国色也。视之,乃是士及同母亲妹,名曰淑姬。年方一十七岁,犹未适人。向前低声:“请问哥哥,此是何人所送?”士及曰:“此吾旧友、前隋太仆杨义臣送也。此人深通兵法,善晓天文,后被奸臣所谮,削去兵权,弃官归隐。今日令人送来一罐,封记甚密。罐内只有红枣、糖龟二物。吾察其情,不识来意,正此犹豫不决。”淑姬曰:“此物有何难省,只是劝兄早早归唐,庶脱弑逆之祸。”士及大喜,曰:“汝言之当,吾意已决。急与妇妾人等收拾,俱作男子装扮,明日早行,勿使人知。”一面打发来人回去,拜复杨兄,谨当受教。其人去讫。
cì rì jìn jiàn huà jí, zòu yuē:" jīn wén táng zhǔ lǐ yuān mìng qín wáng shì mín lǐng bīng huì hé zhēng fá, wèi shěn zhū hóu cóng qí jì fǒu. jīn chén yù dài yī èr jiā tóng, jiǎ zhuāng bì bīng, qián qù tàn tīng xū shí, shù rì biàn huí." huà jí yuē:" rǔ yǒu cǐ xīn bào guó, wù lìng xiè lòu qí shì." shì jí huí zhì jiā nèi, dài lǐng shù rén chū lí le wèi xiàn, zhí bèn cháng ān ér qù. yuán lái shì jí yǔ táng zhǔ yǒu yī miàn zhī jiāo, shù rì dé dào cháng ān, rén bào táng zhǔ, jí xià shǒu zhào zhào zhī. shì jí yī jiàn rú jiù, xù qí jiān kuò, jí jiāng qí mèi shū jī jìn yǔ táng zhǔ. táng zhǔ dà xǐ, nà zhī wèi fēi, fēng shì jí wèi shàng yí tóng sān sī jūn shì. dāng rì shǐ zhě huí jiàn yì chén, yán shì jí yī mìng tóu táng, jiāng mèi shū jī jìn xiàn, táng zhǔ nà zhī wèi fēi. yì chén xǐ yuē:" wú yǒu dé qí suǒ yǐ." shǐ zhě yuē:" wú zài tú zhōng, tīng wén dòu jiàn dé zì lì wèi xià dì, jīn qiǎn líng jìng lái pìn tài pú, wèi zhī shì fǒu?" yì chén yuē:" jiàn dé shì wú shā bù sǐ zhī zéi, ān cóng bǐ zāi? qiě wú biàn le xìng míng, qǐ zhī lái cǐ?" shǐ zhě yuē:" zhǐ kǒng yǒu rén jiào zài cǐ lái." qiě kàn líng jìng lái yì rú hé?
次日进见化及,奏曰:“今闻唐主李渊命秦王世民领兵会合征伐,未审诸侯从其计否。今臣欲带一二家童,假装避兵,前去探听虚实,数日便回。”化及曰:“汝有此心报国,勿令泄露其事。”士及回至家内,带领数人出离了魏县,直奔长安而去。原来士及与唐主有一面之交,数日得到长安,人报唐主,即下手诏召之。士及一见如旧,叙其间阔,即将其妹淑姬进与唐主。唐主大喜,纳之为妃,封士及为上仪、同三司军事。当日使者回见义臣,言士及依命投唐,将妹淑姬进献,唐主纳之为妃。义臣喜曰:“吾友得其所矣。”使者曰:“吾在途中,听闻窦建德自立为夏帝,今遣凌敬来聘太仆,未知是否?”义臣曰:“建德是吾杀不死之贼,安从彼哉?且吾变了姓名,岂知来此?”使者曰:“只恐有人教在此来。”且看凌敬来意如何?