strong lǐ zhé xiān yīng zhào dá fān shū gāo lì shì jìn chán yì yǎ diào strong
李謫仙應詔答番書 高力士進讒議雅調
cí yuē:
詞曰:
dāng diàn huī háo, fān shū cǎo jiù fān rén xià. tuō xuē mó mò, sù hàn jīn zhāo shì.
當殿揮毫,番書草就番人嚇。脫靴磨墨,宿憾今朝釋。
yǎ diāo qīng píng, yī zì qiān jīn zhí. píng qū yì, zuì xiāng hān shì, fù guì zhēn hé bì?
雅凋清平,一字千金值。憑屈抑,醉鄉酣適,富貴真何必?
diào jì diǎn jiàng chún
調寄「點絳唇」
zì gǔ dào: fán rén bù kě mào xiāng. kuàng wén rén cái yú, gèng fēi fán rén kě bǐ, yī fā nán xiàn liàng tā. dāng qí bù dé zhì zhī shí, ròu yǎn bù shí qí cái, jǐn lì bǎ tā xī luò. shuí xiǎng tā yī zhāo fā dá, jiù tǔ qì yáng méi le. nà xī luò tā de rén, xī rì sì kǒu luàn dào fěi bàng zhī yán, zhì jīn rì yī yī shēn zì wèi zhī. kě zhī dào yǒu cái zhī rén, yuán xī luò tā bù dé de. tā mìng tú duō chuǎn, yù rén bù shū, zhōng zāo qū yì. rán rén dàn néng qū qí shēn, bù néng è qí cái huá, sǔn qí shēng yù. yù suī jiǎn ér míng chuán bù xiǔ, bǐ xī luò qū yì zhī zhě, shì wèi tiān xià hòu shì suǒ jī xiào ěr. jīn qiě bù shuō yáng fēi fù rù gōng zhōng, xuán zōng yù jiā chǒng ài. qiě shuō nà shí sì fāng zhōu jùn jié zhèn guān yuán, wén yáng guì fēi shàn chǒng, tiān zǐ hào shàng shē huá, jiē yíng hé shàng yì, gòng xiàn bù jué yú dào lù. yǐ zhì shū fāng yì yù, yì wén fēng ér mí. duō yǒu jiāng líng qín guài shòu, yì bǎo qí zhēn jí tǔ chǎn shí wù, tī shān háng hǎi ér lái gòng xiàn zhě. xuán zōng huān xǐ, yǐ wèi xiá ěr xián bīn. hū yī rì, yǒu yī fān guó, míng yuē bó hǎi guó, qiǎn shǐ qián lái, què méi shén fāng wù shàng gòng, zhǐ yǒu guó shū yī fēng, yù rù cháo chéng jìn. yán biān guān yuán, xiān fēi zhāng zòu wén. bù jǐ rì jiān, fān shǐ dào jīng zhào lì ān xiē yú guǎn yì. xuán zōng huáng dì mìng shǎo jiān hè zhī zhāng wèi guǎn bàn shǐ, xún qí lái yì. nà tōng shì fān guān dá dào: guó wáng zhì shū zhī yì, shǐ chén bù dé ér zhī, hòu zhōng cháo tiān zǐ qǐ shū guān kàn, biàn néng zhī qí fēn xiǎo le. dào de cháo qī, hè zhī zhāng yǐn fān shǐ rù cháo miàn shèng, chéng shàng yī fēng guó shū, fá mén shè rén chuán jiē, dì zhì yù qián. xuán zōng huáng dì mìng fān shǐ chén qiě huí guǎn yì, hóu zhèn yù zhǐ, yī miàn zhe gāi zhí rì xuān zòu guān, jiāng fān shū chāi kāi xuān zòu shàng wén. nà rì gāi zhí xuān zòu guān ér, què shì shì láng xiāo líng. dāng xià xiāo líng bǎ fān shū chāi kàn, dà dà de chī le yī jīng, yuán lái nà fān shū shàng xiě de zì, zhèng shì:
自古道:凡人不可貌相。況文人才於,更非凡人可比,一發難限量他。當其不得志之時,肉眼不識奇才,盡力把他奚落。誰想他一朝發達,就吐氣揚眉了。那奚落他的人,昔日肆口亂道誹謗之言,至今日一一身自為之。可知道有才之人,原奚落他不得的。他命途多舛,遇人不淑,終遭屈抑。然人但能屈其身,不能遏其才華,損其聲譽。遇雖蹇而名傳不朽,彼奚落屈抑之者,適為天下後世所譏笑耳。今且不說楊妃復入宮中,玄宗愈加寵愛。且說那時四方州郡節鎮官員,聞楊貴妃擅寵,天子好尚奢華,皆迎合上意,貢獻不絕於道路。以致殊方異域,亦聞風而靡。多有將靈禽怪獸,異寶奇珍及土產食物,梯山航海而來貢獻者。玄宗歡喜,以為遐邇咸賓。忽一日,有一番國,名曰渤海國,遣使前來,卻沒甚方物上貢,只有國書一封,欲入朝呈進。沿邊官員,先飛章奏聞。不幾日間,番使到京照例安歇於館驛。玄宗皇帝命少監賀知章為館伴使,詢其來意。那通事番官答道:「國王致書之意,使臣不得而知,候中朝天子啟書觀看,便能知其分曉了。」到得朝期,賀知章引番使入朝面聖,呈上一封國書,閥門舍人傳接,遞至御前。玄宗皇帝命番使臣且回館驛,侯朕諭旨,一面着該值日宣奏官,將番書拆開宣奏上聞。那日該值宣奏官兒,卻是侍郎蕭靈。當下蕭靈把番書拆看,大大的吃了一驚,原來那番書上寫的字,正是:
fēi cǎo fēi lì fēi zhuàn, jī yì xíng qí tǐ biàn.
非草非隸非篆,跡異形奇體變。
biàn jiào zǐ yún nán shí, chú shì cāng xié néng biàn.
便教子云難識,除是蒼頡能辨。
xiāo líng kàn le shù cì, yī zì bù shí, zhǐ de kòu tóu zòu shuō dào: fān shū shàng zì jī, jiē rú kē dǒu zhī xíng, chén běn yōng yú, bù néng biàn shí, fú hòu shèng cái. xuán zōng xiào dào: wén qīng shǎng wù dú fú là wèi fú liè, wèi tóng liáo suǒ xiào. shì hàn zì qiě duō wèi shí, hé kuàng fān zì hū? kě fù zǎi xiàng kàn lái. yú shì lǐ lín fǔ yáng guó zhōng èr rén, yī qí shàng qián qǔ kàn, zhǐ luò de yǒu mù rú máng, yě yī zì kàn bu chū lái, jú cù wú dì. xuán zōng zài jiào zhuān zhǎng fān yì wài guó wén zì de guān lái kàn, yòu mìng chuán shì mǎn cháo wén wǔ guān liáo, què bìng wú yī rén néng shí zhě. xuán zōng fā nù dào: táng táng tiān cháo, jì jì duō guān, rú hé yī zhǐ fān shū, jìng wú rén néng shí qí yī zì! bù zhī shū zhōng shì hé yán yǔ, zěn shēng pī dá? kě bù bèi xiǎo bāng chǐ xiào yé! xiàn sān rì nèi ruò wú huí zòu, zài cháo guān yuán, wú lùn dà xiǎo, yī gài bà zhí. shì rì cháo bà, gè guān mèn mèn ér sàn.
蕭靈看了數次,一字不識,只得叩頭奏說道:「番書上字跡,皆如蝌蚪之形,臣本庸愚,不能辨識,伏候聖裁。」玄宗笑道:「聞卿賞誤讀伏臘為伏獵,為同僚所笑。是漢字且多未識,何況番字乎?可付宰相看來。」於是李林甫、楊國忠二人,一齊上前取看,只落得有目如盲,也一字看不出來,侷促無地。玄宗再叫專掌翻譯外國文字的官來看,又命傳示滿朝文武官僚,卻並無一人能識者。玄宗發怒道:「堂堂天朝,濟濟多官,如何一紙番書,竟無人能識其一字!不知書中是何言語,怎生批答?可不被小邦恥笑耶!限三日內若無回奏,在朝官員,無論大小,一概罷職。」是日朝罷,各官悶悶而散。
hè zhī zhāng qiě wǎng guǎn yì péi shì fān shǐ, gèng bù tí qǐ fān shū zhī shì. zhì wǎn huí jiā, yù yù bù lè. nà shí lǐ tài bái zhèng yù jū hè jiā, jiàn hè zhī zhāng nà mèn bù lè, dāng jí wèn qí yuán gù. zhī zhāng yīn bǎ shàng xiàng shì qíng, shù le yī biàn dào: rú jīn qīn xiàn yán pò, jí qiè de hěn, zěn shēng huí zòu. ruò yǒu néng shí cǐ zì zhě, bù wèn hé děng rén, jǔ jiàn shǎng qù, biàn kě xiāo shì shàng nù. tài bái tīng shuō cǐ, wēi wēi xiào dào: fān zì yì hé nán shí, xī wǒ bù dé wèi cháo chén, gōng féng yī jiàn cǐ shū ěr. zhī zhāng jīng xǐ shuō dào: tài bái guǒ néng biàn shí fān shū, wǒ dāng jí zòu shàng wén. tài bái xiào ér bù dá. cì rì zǎo cháo, zhī zhāng chū bān qǐ zòu shuō dào: chén yǒu yī bù yī zhī jiāo, xī shǔ rén shì, xìng lǐ míng bái, bó xué duō cái, néng biàn shí fān shū, qǐ bì xià zhào lái, yǐ shū shì zhī. xuán zōng zhǔn zòu, qiǎn nèi shì zhì hè jiā, lì zhào lǐ bái jiàn jià. lǐ bái jí duì tiān shǐ bài cí dào: chén nǎi yuǎn fāng jiàn shì, xué shí qiǎn lòu, suǒ yǐ wén zì qiě bù zú yǐ rù cháo guì zhī mù, hé néng yǎng duì tiān zǐ hū? miù méng chǒng mìng, bù gǎn fèng zhào. nèi shì yǐ cǐ yán huí zòu. zhī zhāng fù qǐ zòu dào: chén zhī cǐ rén wén zhāng gài shì, xué wèn jīng rén, zhū zi bǎi jiā, wú shū bù jué. zhǐ yīn qù nián rù shì, bèi wài chǎng guān mǒ luò juǎn zi, bù yǔ lù sòng, gù wèi dé yī dì. jīn yǐ bù yī rù cháo, xīn shū cán kuì, suǒ yǐ bù jí yīng zhào gù yě. qǐ bì xià tè ēn, cì yǐ guān dài, gèng shǐ yī zhāo chén wǎng xuān, nǎi jiàn shèng zhǔ qiú xián xià shì zhī zhì yì. yáng guó zhōng yǔ gāo lì shì tīng le, fāng yù jìn xiē chán yán zǔ náo, zhǐ jiàn rǔ yáng wáng jìn zuǒ xiāng lǐ kuò zhī jīng zhào yǐn wú yún jí xián yuàn dài zhì dù fǔ, yī qí tóng shēng qǐ zòu dào: lǐ bái qí cái, chén děng zhī zhī niǎn yǐ, qǐ bì xià sù zhào wù yí.
賀知章且往館驛陪侍番使,更不題起番書之事。至晚回家,鬱鬱不樂。那時李太白正寓居賀家,見賀知章納悶不樂,當即問其緣故。知章因把上項事情,述了一遍道:「如今欽限嚴迫,急切得很,怎生回奏。若有能識此字者,不問何等人,舉薦上去,便可消釋上怒。」太白聽說此,微微笑道:『番字亦何難識,惜我不得為朝臣,躬逢一見此書耳。」知章驚喜說道:「太白果能辨識番書,我當即奏上聞。」太白笑而不答。次日早朝,知章出班啟奏說道:「臣有一布衣之交,西蜀人士,姓李名白,博學多才,能辨識番書,乞陛下召來,以書示之。」玄宗准奏,遣內侍至賀家,立召李白見駕。李白即對天使拜辭道:「臣乃遠方賤士,學識淺陋,所以文字且不足以入朝貴之目,何能仰對天子乎?謬蒙寵命,不敢奉詔。」內侍以此言回奏。知章復啟奏道:「臣知此人文章蓋世,學問驚人,諸子百家,無書不覺。只因去年入試,被外場官抹落卷子,不與錄送,故未得一第。今以布衣入朝,心殊慚愧,所以不即應召故也。乞陛下特恩,賜以冠帶,更使一朝臣往宣,乃見聖主求賢下士之至意。」楊國忠與高力士聽了,方欲進些讒言阻撓,只見汝陽王璡、左相李适之、京兆尹吳筠、集賢院待制杜甫,一齊同聲啟奏道:「李白奇才,臣等知之捻矣,乞陛下速召勿疑。」
xuán zōng jiàn zhòng kǒu jiāo jiàn lǐ bái zhī cái, biàn chuán zhǐ cì lǐ bái yǐ wǔ pǐn guān dài cháo jiàn, jí zhe hè zhī zhāng sù wǎng xuān lái. yáng guó zhōng gāo lì shì èr rén, suì bù gǎn kāi kǒu. zhī zhāng fèng zhǐ, dào jiā xuān yù lǐ bái, qiě bèi shù tiān zǐ xin juǎn xin juǎn zhī yì. lǐ bái bù gǎn fù cí, jí chuān le yù cì de guān dài, yǔ zhī zhāng chéng mǎ tóng rù cháo zhōng. sān hū cháo bài bì, xuán zōng jiàn lǐ bái yī biǎo rén cái, qì dù chāo jùn, mǎn xīn huān xǐ. wēn yán fǔ wèi dào: qīng gāo cái bù dì, chéng wèi wǎn xī. rán zhèn zì zhī qīng kě bù zhì zhōng qū yě, jīn zhě fān guó qiǎn shǐ chén shàng shū, qí zì jī guài yì, wú rén néng shí zhě, zhī qīng duō wén guǎng jiàn, bì néng wèi zhèn biàn zhī. biàn mìng shì chén jiāng fān shū fù lǐ bái guān kàn. lǐ bái jiē lái kàn le yī biàn, qǐ zòu shuō dào: fān zì gè bù xiāng tóng, cǐ zhèng bó hǎi guó zhī zì yě. dàn jiù zhì fān shū shàng biǎo, xī zūn yī zhōng guó zì tǐ, bié yǐ fù hán, xiě běn guó zhī zì, sòng zhōng shū cún zhào. jīn bó hǎi guó bù jù biǎo wén, jìng yǐ guó shū shàng chéng yù lǎn, yǐ shǔ fēi lǐ zhī jí. kuàng shū zhōng zhī yǔ yán xìng màn, shū wèi kě xiào. xuán zōng dào: tā shū zhōng suǒ qiú hé shì, suǒ shuō hé yán? qīng kě míng bái xuān zòu yú zhèn tīng. lǐ bái wén mìng, dāng shí chí fān shū yú shǒu zhōng, lì zài yù zuò zhī qián, jiāng zhōng guó táng yīn, yī yī yì chū, jí gāo shēng lǎng sòng yú yù zuò zhī qián. qí fān shū shuō lüè yuē:
玄宗見眾口交薦李白之才,便傳旨賜李白以五品冠帶朝見,即着賀知章速往宣來。楊國忠、高力士二人,遂不敢開口。知章奉旨,到家宣諭李白,且備述天子忄卷忄卷之意。李白不敢復辭,即穿了御賜的冠帶,與知章乘馬同入朝中。三呼朝拜畢,玄宗見李白一表人材,器度超俊,滿心歡喜。溫言撫慰道:「卿高才不第,誠為惋惜。然朕自知卿可不至終屈也,今者番國遣使臣上書,其字跡怪異,無人能識者,知卿多聞廣見,必能為朕辨之。」便命侍臣將番書付李白觀看。李白接來看了一遍,啟奏說道:「番字各不相同,此正渤海國之字也。但舊制番書上表,悉遵依中國字體,別以副函,寫本國之字,送中書存照。今渤海國不具表文,竟以國書上呈御覽,已屬非禮之極。況書中之語言悻慢,殊為可笑。」玄宗道:「他書中所求何事,所說何言?卿可明白宣奏於朕聽。」李白聞命,當時持番書於手中,立在御座之前,將中國唐音,一一譯出,即高聲朗誦於御座之前。其番書說略曰:
bó hǎi dà kě dú, shū dá táng cháo guān jiā. zì nǐ zhàn què gāo lì, yǔ wǒ guó bī jìn, biān bīng lǚ cì qīn fàn jiāng jiè, xiǎng chū zì guān jiā zhī yì. ǎn jīn bù kě nài zhě, chà guān jī shū lái shuō, kě jiāng gāo lì yī bǎi qī shí liù chéng ràng yǔ wǒ guó, wǒ yǒu hǎo wù xiāng sòng: tài bái shān zhī tù nán hǎi zhī kūn bù shān chéng zhī gǔ fú yú zhī lù jiāo hé zhī shǐ lǜ bīn zhī mǎ wò yě zhī mián hé tuó méi zhī zéi jiǔ dōu zhī lǐ lè yóu zhī lí, nǐ jiā dōu yǒu fèn, yī nián yī jìn gòng. ruò hái bù kěn, ǎn guó jí qǐ bīng lái sī shā, qiě kàn shuí shèng shuí bài.
渤海大可毒,書達唐朝官家。自你占卻高麗,與我國逼近,邊兵屢次侵犯疆界,想出自官家之意。俺今不可耐者,差官齎書來說,可將高麗一百七十六城讓與我國,我有好物相送:太白山之兔、南海之昆布、柵城之鼓、扶餘之鹿、郊頜之豕、率賓之馬、沃野之綿、河沱湄之鯽、九都之李、樂游之梨,你家都有分,一年一進貢。若還不肯,俺國即起兵來廝殺,且看誰勝誰敗。
zhòng wén wǔ guān yuán, jiàn lǐ bái kàn zhe fān shū, xuān sòng rú liú, wú bù jīng yì. xuán zōng tīng le shū zhōng zhī yán, lóng yán bù yuè. wèn zhòng guān shuō dào: fān bāng wú dào, zhé yù zhēng zhàn gāo lì, cái lì jù hào, jiāng hé yǐ yīng zhī? lǐ lín fǔ zòu dào: fān rén suī sì wèi dà yán, rán dù qí bīng lì, qǐ néng kàng héng tiān cháo. jīn xuān yù biān jiāng, yán jiā fáng shǒu, tǎng yǒu qīn fàn, xìng shī zhū tǎo kě yě. yáng guó zhōng shuō dào: gāo lì liáo yuǎn, yuán zài fú yuán zhī wài, yǔ qí bīng lián huò jié, zhēng cǐ biān zhǎng bù jí zhī dì, bù rú jiāng jí biān de shù chéng qì zhì, zhuān lì gù shǒu nèi biān de dì fāng wèi biàn. shí shuò fāng jié dù shǐ wáng zhōng sì, shì zài cháo zhōng, wén èr rén zhī yán, yīn zòu dào: xī tài zōng huáng dì sān zhēng gāo lì, cái lì jù jié. zhì gāo zōng huáng dì shí, dà jiāng xuē rén guì yǐ shù shí wàn xióng bīng, dà xiǎo shù shí zhàn, fāng cái diàn dìng. jīn rì qǐ róng qīng yú yì qì? dàn jīn rì chéng píng rì jiǔ, rén jǐ wàng zhàn, tǎng huò fù dòng gān gē, yì bù kě hū shì xiǎo bāng ér qīng dí yě. zhū chén yì lùn bù yī. xuán zōng chén yín wèi jué, lǐ bái zòu dào: cǐ shì wú fán shèng lǜ, chén liào fān wáng màn cí bīng mài zòu, bù guò shì tàn tiān cháo zhī dòng jìng ěr. míng rì kě zhào fān shǐ rù cháo, mìng chén miàn cǎo dá zhào, lìng yǐ bié zhǐ, yì jí yòng bǐ guó zhī zì shì zhī, zhào yǔ ēn wēi bìng zhe, shè fú qí xīn, wù shǐ kě dú gǒng shǒu jiàng shùn. xuán zōng dà yuè, yīn wèn: kě dú shì bǐ guó wáng zhī míng yé? lǐ bái dào: bó hǎi guó chēng qí sān yuē kě dú, yóu zhī huí jué chēng kè hán tǔ bō chēng zàn pǔ nán mán chēng zhào hē líng chēng xī mò wēi, gè cóng qí sú yě. xuán zōng jiàn tā yīng duì bù qióng, shí fēn huān xǐ, jí zhuó wèi hàn lín xué shì, cì yàn yú jīn huá diàn zhōng, zhe jiào fāng lè gōng yòu jiǔ. shì yè jí mìng yú diàn cè qǐn sù. zhòng guān jiàn lǐ bái zhè bān lóng yù, wú bù tàn xiàn. zhǐ yǒu yáng guó zhōng gāo lì shì èr rén, xīn xià bù lè, què yě wú kě nài hé.
眾文武官員,見李白看着番書,宣誦如流,無不驚異。玄宗聽了書中之言,龍顏不悅。問眾官說道:「番邦無道,輒欲爭占高麗,財力俱耗,將何以應之?」李林甫奏道:「番人雖肆為大言,然度其兵力,豈能抗衡天朝。今宣諭邊將,嚴加防守,倘有侵犯,興師誅討可也。」楊國忠說道:「高麗遼遠,原在幅員之外,與其兵連禍結,爭此鞭長不及之地,不如將極邊的數城棄置,專力固守內邊的地方為便。」時朔方節度使王忠嗣,適在朝中,聞二人之言,因奏道:「昔太宗皇帝三征高麗,財力俱竭。至高宗皇帝時,大將薛仁貴以數十萬雄兵,大小數十戰,方才奠定。今日豈容輕於議棄?但今日承平日久,人幾忘戰,倘或復動干戈,亦不可忽視小邦而輕敵也。」諸臣議論不一。玄宗沉吟未決,李白奏道:「此事無煩聖慮,臣料番王慢辭冫賣奏,不過試探天朝之動靜耳。明日可召番使入朝,命臣面草答詔,另以別紙,亦即用彼國之字示之,詔語恩威並著,懾伏其心,務使可毒拱手降順。」玄宗大悅,因問:「可毒是彼國王之名耶?」李白道:「渤海國稱其三曰可毒,猶之回絕稱可汗、吐蕃稱讚普、南蠻稱詔、訶陵稱悉莫威,各從其俗也。」玄宗見他應對不窮,十分歡喜,即擢為翰林學士,賜宴於金華殿中,着教坊樂工侑酒。是夜即命於殿側寢宿。眾官見李白這般隆遇,無不嘆羨。只有楊國忠、高力士二人,心下不樂,卻也無可奈何。
cì zǎo xuán zōng shēng diàn, bǎi guān qí jí. hè zhī zhāng yǐn fān shǐ rù cháo hòu zhǐ. lǐ bái shā mào zǐ páo, jīn yú xiàng hù, yōng róng lì yú diàn bì, piāo piāo rán yǒu shén xiān líng yún zhī zhì, shǒu zhí yī fēng fān shū, duì fān shǐ guān shuō dào: xiǎo bāng shàng shū, cí yǔ xìng màn, shū wèi wú lǐ, běn dāng jiā bīng zhū tǎo, jīn wǒ huáng shàng shèng dù rú tiān, gū zhì bù jiào, yǒu zhào pī dá, rǔ yí jìng hòu gōng tīng. fān shǐ zhàn zhàn jīng jīng, hè lì yú fán chí zhī xià. xuán zōng mìng shè qī bǎo wén jǐ yú yù zuò zhī páng, pù xià wén fáng sì bǎo, cì lǐ bái zuò jǐn xiù dūn cǎo zhǎo. lǐ bái jí zòu shuō dào: chén suǒ chuān de xuē zi, shēn kǒng bù jìng, pà wū yīn xí, qǐ bì xià kuān ēn, róng chén tuō xuē yì lǚ ér dēng. xuán zōng biàn chuán zhǐ. jiāng yù yòng de wú líng qiǎo xiáng yún tóu zhū lǚ, zhe xiǎo nèi shì yǔ xué shì chuān zhe. lǐ bái kòu tóu shuō dào: chén yǒu yī yán, qǐ bì xià shù chén kuáng wàng, fāng gǎn zòu wén shèng tīng. xuán zōng zhǔn zòu dào: rèn qīng yán zhī. lǐ bái dào: chén qián yīng shì, héng zāo yòu xiāng yáng guó zhōng tài wèi gāo lì shì chì zhú, jīn jiàn èr rén liè bān yú bì xià zhī qián, chén qì bù wàng. kuàng chén jīn rì fèng mìng cǎo zhào, shǒu dài tiān yán, xuān yù wài guó, shì fēi tā bǐ. fú qǐ shèng zhǐ zhe yáng guó zhōng mó mò, gāo lì shì tuō xuē, yǐ shì chǒng yì. shù shǐ yuǎn rén bù gǎn qīng shì zhào shū, zì rán chéng xīn guī fù. xuán zōng cǐ shí zhèng zài yòng rén zhī jì, qiě xīn zhōng shēn ài lǐ bái zhī cái, jí zhǔn qí suǒ zòu. yáng gāo èr rén àn xiǎng: qián rì kē chǎng zhōng qīng báo le tā, jīn rì chéng cǐ jī guān biàn lái bào fù, wǒ men xīn zhōng shén wèi hèn què. kuàng fān shū mǎn cháo wú rén kě shí, huáng shàng quán lài tā néng, bù gǎn wéi zhǐ. zhǐ de yī gè yǔ tā tuō xuē, yī gè yǔ tā mó mò, èr rén shì lì xiāng hòu. lǐ bái jiàn cǐ jìng kuàng, cái xīn rán jiù zuò. jǔ qǐ miǎn háo bǐ yī zhī, shǒu bù tíng huī, xū yú zhī jiān, cǎo chéng zhào shū yī dào. lìng jiāng bié zhǐ yī fú, xiě zuò fù fēng, yī bìng chéng yú lóng àn zhī shàng.
次早玄宗升殿,百官齊集。賀知章引番使入朝候旨。李白紗帽紫袍,金魚像笏,雍容立於殿陛,飄飄然有神仙凌雲之致,手執一封番書,對番使官說道:「小邦上書,詞語悻慢,殊為無禮,本當加兵誅討,今我皇上聖度如天,姑置不較,有詔批答,汝宜靜候恭聽。」番使戰戰兢兢,鶴立於凡墀之下。玄宗命設七寶文幾於御座之旁,鋪下文房四寶,賜李白坐錦繡墩草沼。李白即奏說道:「臣所穿的靴子,深恐不淨,怕污茵席,乞陛下寬恩,容臣脫靴易履而登。」玄宗便傳旨。將御用的吳綾巧祥雲頭朱履,着小內侍與學士穿著。李白叩頭說道:「臣有一言,乞陛下恕臣狂妄,方敢奏聞聖聽。」玄宗准奏道:「任卿言之。」李白道:「臣前應試,橫遭右相楊國忠、太尉高力士斥逐,今見二人列班於陛下之前,臣氣不旺。況臣今日奉命草詔,手代天言,宣諭外國,事非他比。伏乞聖旨着楊國忠磨墨,高力士脫靴,以示寵異。庶使遠人不敢輕視詔書,自然誠心歸附。」玄宗此時正在用人之際,且心中深愛李白之才,即准其所奏。楊、高二人暗想:「前日科場中輕薄了他,今日乘此機關便來報復,我們心中甚為恨卻。況番書滿朝無人可識,皇上全賴他能,不敢違旨。」只得一個與他脫靴,一個與他磨墨,二人侍立相候。李白見此境況,才欣然就坐。舉起免毫筆一枝,手不停揮,須臾之間,草成詔書一道。另將別紙一幅,寫作副封,一併呈於龍案之上。
xuán zōng lǎn bì, dà xǐ shuō dào: zhào yǔ táng huáng, zú duó yuǎn rén zhī pò. jí qǔ fù fēng yī kàn, duō duō chēng qí. yuán lái nà zì jī yǔ tā lái shū wú yì, yī zì bù shí. chuán yǔ zhòng guān kàn le, wú bù hài rán. xuán zōng dào: xué shì kě xuān shì fān bāng shǐ guān tīng bà, rán hòu yòng le dà bǎo rù hán. suì mìng gāo lì shì réng yǔ lǐ bái huàn le shuāng xuē. lǐ bái xià diàn, hū fān shǐ tīng zhào, jiāng zhào shū lǎng xuān yī biàn. qí zhào yuē:
玄宗覽畢,大喜說道:「詔語堂皇,足奪遠人之魄。」及取副封一看,咄咄稱奇。原來那字跡與他來書無異,一字不識。傳與眾官看了,無不駭然。玄宗道:「學士可宣示番邦使官聽罷,然後用了大寶入函。」遂命高力士仍與李白換了雙靴。李白下殿,呼番使聽詔,將詔書朗宣一遍。其詔曰:
dà táng huáng dì zhào yù bó hǎi kě dú: běn cháo yīng mìng kāi tiān, fǔ yǒu sì hǎi, ēn wēi bìng yòng, zhōng wài xī cóng. xié lì bèi méng, xuán jí bèi fù. shì yǐ xīn luó zòu zhī jǐn zhī sòng, tiān zhú zhì néng yán zhī niǎo, bō sī jìn bǔ shǔ zhī shé, fú lǐn xiàn yè mǎ zhī gǒu, bái yīng wǔ lái zì hé líng, yè guāng zhū gòng yú lín yì, gǔ lì yú yǒu míng mǎ zhī nà, ní pó luó yǒu liáng cù zhī kuì. fán zhū yuǎn rén, bì xiàn fāng wù, yào jiē wèi wēi huái dé, mǎi jìng qiú ān. gāo lì jù mìng, tiān tǎo zài jiā, chuán shì jiǔ
大唐皇帝詔諭渤海可毒:本朝應命開天,撫有四海,恩威並用,中外悉從。頡利背盟,旋即被縛。是以新羅奏織錦之頌,天竺致能言之鳥,波斯進捕鼠之蛇,拂菻獻曳馬之狗,白鸚鵡來自河陵,夜光珠貢於林邑,骨利於有名馬之納,泥婆羅有良酢之饋。凡諸遠人,畢獻方物,要皆畏威懷德,買靜求安。高麗拒命,天討再加,傳世九
bǎi, yī zhāo cán miè, qǐ fēi nì tiān héng dà zhī míng jiàn yú! kuàng ěr xiǎo guó, gāo lì fù yōng, bǐ zhī zhōng cháo, bù guò yī jùn, shì mǎ chú liáng, wàn bù jí yī. ruò táng bì zì xióng, é chī bù xùn, tiān bīng yī xià, yù shí jù fén, jūn rú xié lì zhī fú, guó wèi gāo lì zhī xù. jīn zhèn tǐ shàng tiān hǎo shēng zhī xīn, shù ěr kuáng bèi, jí yí huǐ guò, xǐ dí qí xīn, qín xiū suì shì, wú qǔ xiū rǔ yú qián, fān huǐ zhū lù yú hòu, wèi tóng lèi zhě suǒ xiào. ěr suǒ shàng shū bù zūn tiān cháo shū fǎ, gài yīn ěr bāng
百,一朝殘滅,豈非逆天衡大之明鑑歟!況爾小國,高麗附庸,比之中朝,不過一郡,士馬芻糧,萬不及一。若螳臂自雄,鵝痴不遜,天兵一下,玉石俱焚,君如頡利之俘,國為高麗之續。今朕體上天好生之心,恕爾狂悖,急宜悔過,洗滌其心,勤修歲事,毋取羞辱於前,翻悔誅戮於後,為同類者所笑。爾所上書不遵天朝書法,蓋因爾邦
suǒ jū zhī dì, xiá huāng pì lòu, wèi dǔ zhōng huá wén zì, gù zhèn zī dá ěr zhào yán, lìng cì fù fēng, jí yòng ěr guó zì tǐ, xiǎng yí zhī xī, jìng dú bù dài.
所居之地,遐荒僻陋,未睹中華文字,故朕茲答爾詔言,另賜副封,即用爾國字體,想宜知悉,敬讀不怠。
lǐ bái xuān dú zhào shū, shēng yīn hóng lǎng, fān guó shǐ guān fǔ shǒu jì tīng, bù gǎn yǎng shì, tīng bì shòu zhào cí cháo. hè zhī zhāng sòng chū dōu mén, fān shǐ sī wèn dào: xué shì hé guān, kě shǐ yòu xiāng mó mò, tài wèi tuō xuē. hè zhī zhāng dào: yǒu xiāng dà chén tài wèi jìn chén, bù guò shì rén jiān guì guān. nà gè lǐ xué shì nǎi shàng jiè zhé xiān, ǒu lái rén shì, zàn zhù tiān cháo, zì dāng yì shù xiāng dài. fān shǐ duō jiē tàn chà ér bié. huí zhì běn guó, jiàn le guó wáng, bèi shù qián yán. nà kě dú kàn le zhǎo shū jí fù fēng zì dà jīng, yǔ běn guó zài cháo zhū chén shāng yì: tiān cháo yǒu shén xiān bāng zhù, rú hé dí dé tā guò? suì xiě le jiàng biǎo, qiǎn shǐ guān rù cháo xiè zuì, qíng yuàn àn qī cháo gòng, bù gǎn fù méng yì zhì, cǐ shì hòu huà. zhèng shì:
李白宣讀詔書,聲音洪朗,番國使官俯首跽聽,不敢仰視,聽畢受詔辭朝。賀知章送出都門,番使私問道:「學士何官,可使右相磨墨,太尉脫靴。」賀知章道:「有相大臣、太尉近臣,不過是人間貴官。那個李學士乃上界謫仙,偶來人世,贊助天朝,自當異數相待。」番使咄嗟嘆詫而別。回至本國,見了國王,備述前言。那可毒看了沼書及副封字大驚,與本國在朝諸臣商議:「天朝有神仙幫助,如何敵得他過?」遂寫了降表,遣使官入朝謝罪,情願按期朝貢,不敢復萌異志,此是後話。正是:
gān gē bù dòng yùn rén fú, yī zhǐ xián yú shí wàn shī.
干戈不動運人服,一紙賢於十萬師。
qiě shuō xuán zōng jìng ài lǐ bái, yù cì yǐ jīn bó zhēn wán, yòu yù zhòng jiā guān zhí. lǐ bái jù cí xiè bù shòu dào: chén yī shēng dàn yuàn xiāo yáo xián sàn, gòng fèng zuǒ yòu, rú dōng fāng shuò shì hàn zhī gù shì. qiě yuàn rì dé měi jiǔ tòng yǐn zú yǐ! xuán zōng nǎi xià zhào guāng lù sì, rì gěi yǔ shàng fāng jiā niàng, bù jū yǐ zhí yè, tīng qí dào chù yóu lǎn, yǐn jiǔ fù shī. yòu shí cháng zhào rù nèi tíng, shǎng huā cì yàn. shì shí gōng zhōng zuì zhòng dà sháo yào huā, shì yáng zhōu suǒ gòng. jí jīn zhī mǔ dān yě, yǒu dà hóng shēn zǐ dàn huáng qiǎn hóng tōng bái, gè sè gè zhǒng. dōu zhí yú xìng qìng dì dōng, chén xiāng tíng xià. shí zhí qīng hé zhī hòu, cǐ huā shèng kāi, xuán zōng mìng nèi shì shè yàn yú tíng zhōng, tóng yáng guì fēi shǎng wán. yáng guì fēi kàn le huā shuō dào: cǐ huā nǎi huā zhōng zhī wáng, zhèng zhí wèi huáng dì suǒ shǎng. xuán zōng xiào shuō dào: huā suī hǎo ér bù néng yán, bù rú fēi zǐ zhī wèi jiě yǔ huā yě. zhèng shuō xiào jiān, zhǐ jiàn lè gōng lǐ guī nián, yǐn zháo lí yuán zhōng yī bān xīn xuǎn de yī shí liù shǎi zǐ dì, gè zhí lè qì, qián lái chéng yīng. kòu bài bì, biàn dài huáng shàng tóng guì fēi niáng niáng yǐn jiǔ mìng xià, zòu lè chàng qǔ. xuán zōng dào: qiě zhù, jīn rì duì fēi zǐ shǎng míng huā, qǐ kě fù yòng jiù lè yé! jí zhe lǐ guī nián: jiāng zhèn suǒ chéng yù huā cōng mǎ, sù wǎng xuān zhào lǐ bái xué shì qián lái, zuò yī fān xīn tóng qìng shǎng.
且說玄宗敬愛李白,欲賜以金帛珍玩,又欲重加官職。李白俱辭謝不受道:「臣一生但願逍遙閒散,供奉左右,如東方朔事漢之故事。且願日得美酒痛飲足矣!」玄宗乃下詔光錄寺,日給與上方佳釀,不拘以職業,聽其到處遊覽,飲酒賦詩。又時常召入內庭,賞花賜宴。是時宮中最重大芍藥花,是揚州所貢。即今之牡丹也,有大紅、深紫、淡黃、淺紅、通白,各色各種。都植於興慶地東,沉香亭下。時值清和之候,此花盛開,玄宗命內侍設宴於亭中,同楊貴妃賞玩。楊貴妃看了花說道:「此花乃花中之王,正直為皇帝所賞。」玄宗笑說道:「花雖好而不能言,不如妃子之為解語花也。」正說笑間,只見樂工李龜年,引着梨園中一班新選的一十六色子弟,各執樂器,前來承應。叩拜畢,便待皇上同貴妃娘娘飲酒命下,奏樂唱曲。玄宗道:「且住,今日對妃子賞名花,豈可復用舊樂耶!」即着李龜年:「將朕所乘玉花驄馬,速往宣召李白學士前來,作一番新同慶賞。」
guī nián fèng zhǐ fēi zǒu, lián máng chū gōng, qiān le yù huā cōng mǎ, zì jǐ yě qí le mǎ, yòu tóng zhe jǐ gè huǒ bàn, yī zhí zǒu dào hàn lín yuàn yá mén lǐ lái, xuān zhào lǐ bái xué shì. zhǐ jiàn hàn lín yuàn zhōng rén yì huí shuō dào: lǐ xué shì yǐ yú jīn rì zǎo chén, wēi fú chū yuàn, dú wǎng zhǎng ān shì shàng jiǔ sì lǐ chī jiǔ qù le. lǐ guī nián yú shì biàn jiào yuàn zhōng dāng chāi rén yì, lì kè ná le lǐ bái xué shì de guān páo yù dài xiàng hù, yī tóng xún zhì shì zhōng, sì chù zhǎo xún. xǔ duō shí hòu. hū tīng dé qián jiē yī zuò jiǔ lóu shàng, yǒu rén gāo shēng kuáng gē dào:
龜年奉旨飛走,連忙出宮,牽了玉花驄馬,自己也騎了馬,又同着幾個夥伴,一直走到翰林院衙門裡來,宣召李白學士。只見翰林院中人役回說道:「李學士已於今日早晨,微服出院,獨往長安市上酒肆里吃酒去了。」李龜年於是便叫院中當差人役,立刻拿了李白學士的冠袍玉帶像笏,一同尋至市中,四處找尋。許多時候。忽聽得前街一座酒樓上,有人高聲狂歌道:
sān bēi tōng dà dào, yī dòu hé zì rán,
三杯通大道,一鬥合自然,
dàn dé jiǔ zhōng qù, mò wèi xǐng zhě chuán.
但得酒中趣,莫為醒者傳。
dāng shí lǐ guī nián tīng le, shuō dào: zhè gè gāo gē de, bú shì lǐ xué shì me? suì xià le mǎ, tóng zhòng rén rù jiǔ sì, dà tà bù zǒu shàng lóu lái le. guǒ jiàn lǐ bái xué shì zhàn zhe yī fù lín jiē zuò tóu, zhuō shàng píng zhōng gōng zhe yī zhī ér xiù qiú huā. dú zì duì huā ér zhuó, yǐ chī dé mǐng dǐng dà zuì, shǒu zhōng shàng chí bēi bù fàng. guī nián shàng qián gāo shēng shuō dào: fèng shèng zhǐ lì xuān lǐ xué shì zhì chén xiāng tíng jiàn jià. zhòng jiǔ kè fāng zhī shì lǐ xué shì, yòu tīng shuō yǒu shèng zhǐ, dōu qǐ shēn zhàn guò yī biān. lǐ bái quán rán bù lǐ, qiě fàng xià shǒu zhōng bēi, xiàng guī nián niàn yī jù táo yuān míng de shī lái dào: wǒ zuì yù mián jūn qiě qù. niàn bà, biàn míng rán yù shuì. guī nián cǐ shí wú kě nài hé, zhǐ de máng jiào gēn suí zhòng rén, yī qí shàng qián, jiāng lǐ bái xué shì cù yōng xià lóu lái, jí fú chān shàng wǔ huā cōng mǎ, zhòng rén zuǒ hù yòu chí, guī nián cè mǎ hòu suí. dào de wǔ fèng lóu qián, yǒu nèi shì chuán zhǐ, cì lǐ bái xué shì zǒu mǎ rù gōng. guī nián jiào bǎ guān dài páo fú, jiù mǎ shàng tì tā chuān zhe le, yī jīn shàng de niǔ ér, yě kòu bù jí. yī shà shí zǒu guò le xìng qìng chí, zhí zhì chén xiāng tíng, cái fú xià le mǎ, zuì jí bù néng cháo bài. xuán zōng mìng pù zǐ qú shū tǎn zi yú tíng pàn, qiě jiào shǎo wò yī kè, qīn wǎng kàn shì, jiě yù páo fù qí tǐ. jiàn tā kǒu liú xián mò, qīn yǐ yī xiù shì zhī. yáng guì fēi dào: qiè wén lěng shuǐ wò miàn, kě yǐ jiě xǐng. nǎi mìng nèi shì qǔ xìng qìng dì zhōng zhī shuǐ, shǐ niàn nú hán ér xùn zhī. lǐ bái fāng zài shuì mèng zhōng jīng xǐng, lüè kāi shuāng mù, jiàn shì yù jià, fāng zhēng zā qǐ lái, fǔ fú yú dì zòu dào: chén gāi wàn sǐ. xuán zōng jiàn tā liǎng yǎn méng lóng, shàng wèi sū xǐng, mìng zuǒ yòu nèi shì, fú qǐ lǐ bái xué shì, cì zuò tíng qián. yī miàn jiào yù chú guāng lù páo rén, jiāng yuè guó suǒ gòng xiān yú xiān, zào sān fēn xǐng jiǔ tāng lái.
當時李龜年聽了,說道:「這個高歌的,不是李學士麼?」遂下了馬,同眾人入酒肆,大踏步走上樓來了。果見李白學士占着一副臨街座頭,桌上瓶中供着一枝兒繡球花。獨自對花而酌,已吃得酩酊大醉,手中尚持杯不放。龜年上前高聲說道:「奉聖旨立宣李學士至沉香亭見駕。」眾酒客方知是李學士,又聽說有聖旨,都起身站過一邊。李白全然不理,且放下手中杯,向龜年念一句陶淵明的詩來道:「我醉欲眠君且去。」念罷,便瞑然欲睡。龜年此時無可奈何,只得忙叫跟隨眾人,一齊上前,將李白學士簇擁下樓來,即扶攙上五花驄馬,眾人左護右持,龜年策馬後隨。到得五鳳樓前,有內侍傳旨,賜李白學士走馬入宮。龜年叫把冠帶袍服,就馬上替他穿著了,衣襟上的鈕兒,也扣不及。一霎時走過了興慶池,直至沉香亭,才扶下了馬,醉極不能朝拜。玄宗命鋪紫氍毹毯子於亭畔,且教少臥一刻,親往看視,解御袍覆其體。見他口流涎沫,親以衣袖拭之。楊貴妃道:「妾聞冷水沃面,可以解醒。」乃命內侍取興慶地中之水,使念奴含而巽之。李白方在睡夢中驚醒,略開雙目,見是御駕,方掙紮起來,俯伏於地奏道:「臣該萬死。」玄宗見他兩眼朦朧,尚未甦醒,命左右內侍,扶起李白學士,賜坐亭前。一面叫御廚光祿庖人,將越國所貢鮮魚鮮,造三分醒酒湯來。
xū yú, nèi shì yòu jīn wǎn shèng yú gēng tāng jìn shàng lái. xuán zōng jiàn tāng qì tài rè, shǒu bà yá jīn diào zhī liáng jiǔ, cì lǐ bái yǐn zhī. bǐ shí lǐ bái chī xià, dùn jué xīn shén wèi zhī qīng shuǎng, jí kòu tóu xiè ēn shuō dào: chén guò tān bēi jiǎ, suì zhì liáo dǎo bù xǐng, bì xià cǐ shí bù zuì chén gōng shū kuáng zhī tài, fǎn jiā ēn juàn, chén wú rèn cán gǎn. suī hòu rì gān nǎo tú dì, bù zú bào bì xià jīn rì yú wàn yī yě. xuán zōng shuō dào: jīn rì zhào qīng lái cǐ, bié wú tā yì. dāng jí zhǐ zhe tíng xià shuō: dōu zhǐ wèi zhè jǐ běn sháo yào huā ér shèng kāi, zhèn tóng fēi zǐ shǎng wán, bù yù fù zòu jiù lè, gù líng gōng tíng zuò, dài qīng lái zuò xīn cí ěr. lǐ bái lǐng mìng, bù jiǎ sī suǒ, lì fù qīng píng diào yī zhāng chéng shàng, dào shì:
須臾,內侍又金碗盛魚羹湯進上來。玄宗見湯氣太熱,手把牙筋調之良久,賜李白飲之。彼時李白吃下,頓覺心神為之清爽,即叩頭謝恩說道:「臣過貪杯斝,遂致潦倒不醒,陛下此時不罪臣躬疏狂之態,反加恩眷,臣無任慚感。雖後日肝腦塗地,不足報陛下今日於萬一也。」玄宗說道:「今日召卿來此,別無他意。」當即指着亭下說:「都只為這幾本芍藥花兒盛開,朕同妃子賞玩,不欲復奏舊樂,故伶工停作,待卿來作新詞耳。」李白領命,不假思索,立賦「清平調」一章呈上,道是:
yún xiǎng yī shang huā xiǎng róng, chūn fēng fú kǎn lù huá nóng.
雲想衣裳花想容,春風拂檻露華濃。
ruò fēi qún yù shān tóu jiàn, huì xiàng yáo tái yuè xià féng.
若非群玉山頭見,會向瑤台月下逢。
xuán zōng kàn le, lóng yán dà xǐ, chēng měi dào: xué shì zhēn xiān cái yě! biàn mìng lǐ guī nián yǔ lí yuán zǐ dì, lì jiāng cǐ tóng pǔ chū xīn shēng, zhe lǐ mó chuī qiāng dí, huā nú jī guǎi gǔ, hè huái zhì jī fāng xiǎng, zhèng guān yīn bō pí pá, zhāng yě hú chuī wéi lì, huáng fān chuò àn pāi bǎn, yī qí ér hé chàng qǐ lái, guǒ rán hǎo tīng de hěn. shǎo qǐng lè ài, xuán zōng dào: qīng de xīn cí shén miào, dàn zhèng tīng dé hǎo shí, què zǎo wán le, xué shì dà cái, kě wèi wǒ zài fù yī zhāng. lǐ bái zòu dào: chén xìng ài sǎ, wàng bì xià yǐ yú zūn cì yǐn, hǎo zhù xìng zuò shī. xuán zōng dào: qīng zuì fāng xǐng, rú hé yòu yào chī jiǔ tǎng qīng yòu chī zuì le, zěn néng zài zuò shī ne? lǐ bái dào: chén yǒu shī yún: jiǔ kě sī tūn hǎi, shī kuáng yù shàng tiān. chén wàng zì chēng wèi jiǔ zhōng xiān, wéi chī jiǔ zuì hòu, shī xìng yù gāo yù háo. xuán zōng dà xiào, suì mìng nèi shì jiāng xī liáng zhōu jìn gòng lái de pú táo měi jiǔ, cì yǔ xué tǔ yī jīn dòu. lǐ bái kòu shòu, yī kǒu qì yǐn bì, jí jǔ qǐ tù háo bǐ zài xiě dào:
玄宗看了,龍顏大喜,稱美道:「學士真仙才也!」便命李龜年與梨園子弟,立將此同譜出新聲,着李謨吹羌笛,花奴擊拐鼓,賀懷智擊方響,鄭觀音撥琵琶,張野狐吹囗栗,黃幡綽按拍板,一齊兒和唱起來,果然好聽得很。少頃樂閡,玄宗道:「卿的新詞甚妙,但正聽得好時,卻早完了,學士大才,可為我再賦一章。」李白奏道:「臣性愛灑,望陛下以余樽賜飲,好助興作詩。」玄宗道:「卿醉方醒,如何又要吃酒;倘卿又吃醉了,怎能再作詩呢?」李白道:「臣有詩云:酒渴思吞海,詩狂欲上天。臣妄自稱為酒中仙,惟吃酒醉後,詩興愈高愈豪。」玄宗大笑,遂命內侍將西涼州進貢來的葡萄美酒,賜與學土一金斗。李白叩受,一口氣飲畢,即舉起兔毫筆再寫道:
yī zhī hóng yàn lù níng xiāng, yún yǔ wū shān wǎng duàn cháng.
一枝紅艷露凝香,雲雨巫山枉斷腸。
jiè wèn hàn gōng shuí dé shì? kě lián fēi yàn yǐ xīn zhuāng.
借問漢宮誰得似?可憐飛燕倚新妝。
xuán zōng lǎn bà, yī fā huān xǐ, zàn tàn dào: cǐ gèng qīng xīn jùn yì, rú cǐ jiā cí yǎ diào, yòng bù zháo zhòng lè gōng cáo zá. nǎi shǐ niàn nú zhuàn hóu qīng gē, zì chuī yù dí yǐ hé zhī, zhēn gè yōu yáng yuè ěr. qū bà yòu xiào, shuō yǔ lǐ bái dào: zhèn qíng xìng zhèng nóng, kě fán xué shì zài fù yī zhāng, yǐ jǐn jīn rì zhī huān yú. biàn mìng yǐ yù yòng de duān xī yàn, jiào yáng guì fēi qīn shǒu pěng zhe, qiú xué shì dà bǐ. lǐ bái qūn xún xùn xiè, qǐng kè zhī jiān, rú qí tù háo bǐ lái, yòu tí le yī zhāng xiàn shàng. qí shī yún:
玄宗覽罷,一發歡喜,讚嘆道:「此更清新俊逸,如此佳詞雅調,用不着眾樂工嘈雜。」乃使念奴囀喉清歌,自吹玉笛以和之,真箇悠揚悅耳。曲罷又笑,說與李白道:「朕情興正濃,可煩學士再賦一章,以盡今日之歡娛。」便命以御用的端溪硯,教楊貴妃親手捧着,求學士大筆。李白逡巡遜謝,頃刻之間,儒其兔毫筆來,又題了一章獻上。其詩云:
míng huā qīng guó liǎng xiāng huān, cháng dé jūn wáng dài xiào kàn.
名花傾國兩相歡,常得君王帶笑看。
jiě shì chūn fēng wú xiàn hèn, chén xiāng tíng běi yǐ lán gān.
解釋春風無限恨,沉香亭北倚欄杆。
xuán zōng dà xǐ dào: cǐ shī jiāng huā miàn rén róng, yī qí dōu xiě jǐn, gèng miào bù kě yán jīn fān gē chàng, fēi zǐ yě xū yào xiāng hè. nǎi jí mìng yǒng xīn niàn nú, tóng shēng ér gē, xuán zōng zì chuī yù dí, mìng yáng fēi dàn pí pá hé zhī. hé bà, yòu mìng lǐ guī nián, jiāng sān diào zài yè sī zhú, zhòng gē yī zhuǎn, wèi fēi zǐ yòu jiǔ. xuán zōng réng zì nòng yù dí yǐ yǐ qū, měi qū biàn jiāng huàn yī diào, zé gù chí qí shēng yǐ mèi zhī. qū jì zhōng, yáng fēi zài bài chēng xiè. xuán zōng xiào dào: mò xiè zhèn, kě xiè lǐ xué shì. yáng guì fēi nǎi bǎ bō lí zhǎn, zhēn jiǔ jìng lǐ xué shì, liǎn rèn xiè qí shī yì. lǐ bái zhuǎn shēn tuì bì bù dié, guì yǐn jiǔ qì, dùn shǒu bài cì. xuán zōng réng mìng yǐ yù huā cōng mǎ, sòng lǐ bái guī hàn lín yuàn. zì cǐ lǐ bái cái míng yù zhe, bù tè xuán zōng ài zhī, yáng fēi yì shén zhòng zhī.
玄宗大喜道:「此詩將花面人容,一齊都寫盡,更妙不可言;今番歌唱,妃子也須要相和。」乃即命永新、念奴,同聲而歌,玄宗自吹玉笛,命楊妃彈琵琶和之。和罷,又命李龜年,將三調再葉絲竹,重歌一轉,為妃子侑酒。玄宗仍自弄玉笛以倚曲,每曲遍將換一調,則故遲其聲以媚之。曲既終,楊妃再拜稱謝。玄宗笑道:「莫謝朕,可謝李學士。」楊貴妃乃把玻璃盞,斟酒敬李學士,斂衽謝其詩意。李白轉身退避不迭,跪飲酒訖,頓首拜賜。玄宗仍命以玉花驄馬,送李白歸翰林院。自此李白才名愈著,不特玄宗愛之,楊妃亦甚重之。
nà gāo lì shì què shēn hèn tuō xuē zhī shì, xiǎng dào: wǒ méng shèng juàn, shén yǒu wēi shì, huáng tài zǐ yě cháng hū wǒ wèi xiōng, zhū wáng bó hóu bèi, dōu hū wǒ wèi wēng, huò hū wèi yé. pǒ nài lǐ bái xiǎo xiǎo yī gè xué shì, què gǎn jì zhe qián yán, dāng diàn rǔ wǒ. rú jīn tiān zǐ shí fēn jìng ài tā, lián guì fēi niáng niáng yě shēn zhòng qí cái huá. wàn yī cǐ rén jiāng lái dà yòng, shén bù lì yú wú bèi, zěn shēng shè gè fǎ ér, zǔ qí jìn yòng zhī lù cái hǎo. yīn yòu xiǎng dào: wǒ zhǐ jiù tā suǒ zuò de qīng píng diào ér zhōng, xún tā yī gè pò zhàn, shuō nǎo le guì fēi niáng niáng zhī xīn, zòng shǐ tiān zǐ yào zhòng yòng tā, dāng bù dé guì fēi niáng niáng yú zhōng jiān zǔ náo, bù pà tā bù rì yuǎn rì shū le. jì cè yǐ dìng, yī rì rù gōng jiàn yáng guì fēi niáng niáng, dú zì píng lán kàn huā, kǒu zhōng zhèng wēi yín zhe qīng píng diào, diǎn tóu dé yì. gāo lì shì sì gù wú rén, chéng jiān zòu dào: lǎo nú chū yì niáng niáng wén lǐ bái cǐ cí, yuàn zhī kè gǔ, hé fǎn quán quán rú shì? yáng fēi jīng yà dào: yǒu hé kě yuàn chù? lì shì dào: tā shuō kě lián fēi yàn yǐ xīn zhuāng, shì bǎ zhào fēi yàn bǐ niáng niáng. shì xiǎng nà fēi yàn dāng rì suǒ wèi hé shì, què yǐ xiāng bǐ, jí qí jī cì, niáng niáng qǐ bù jué hū? yuán lái xuán zōng céng yuè zhào fēi yàn wài chuán, jiàn shuō tā tǐ tài qīng yíng, lín fēng ér lì, cháng kǒng chuī qù. yīn duì yáng fēi xì yǔ dào: ruò rǔ zé rèn qí chuī duō shǎo. gài cháo qí féi yě. yáng fēi pō yǒu jī tǐ, gù méi fēi dī zhī wèi féi bì, yáng fēi zuì hèn de shì shuō tā féi. lǐ bái piān yǐ fēi yàn bǐ zhī, xīn zhōng zhèng xǐ, jīn què bèi gāo lì shì shuō huài, àn zhǐ zhào fēi yàn sī tōng yàn chì fēng zhī shì, hé zhù tā àn zhōng sī tōng ān lù shān, yǐ wèi hán cì, qí yán zhèng zhōng qí tā de yǐn wēi, yú shì suì biàn wèi nù róng, fǎn hèn yú xīn. zhèng shì:
那高力士卻深恨脫靴之事,想道:「我蒙聖眷,甚有威勢,皇太子也常呼我為兄,諸王伯侯輩,都呼我為翁,或呼為爺。叵耐李白小小一個學士,卻敢記着前言,當殿辱我。如今天子十分敬愛他,連貴妃娘娘也深重其才華。萬一此人將來大用,甚不利於吾輩,怎生設個法兒,阻其進用之路才好。」因又想道:「我只就他所作的清平調兒中,尋他一個破綻,說惱了貴妃娘娘之心,縱使天子要重用他,當不得貴妃娘娘於中間阻撓,不怕他不日遠日疏了。」計策已定,一日入宮見楊貴妃娘娘,獨自憑欄看花,口中正微吟着清平調,點頭得意。高力士四顧無人,乘間奏道:「老奴初意娘娘聞李白此詞,怨之刻骨,何反拳拳如是?」楊妃驚訝道:「有何可怨處?」力士道:「他說可憐飛燕倚新妝,是把趙飛燕比娘娘。試想那飛燕當日所為何事,卻以相比,極其譏刺,娘娘豈不覺乎?」原來玄宗曾閱趙飛燕外傳,見說他體態輕盈,臨風而立,常恐吹去。因對楊妃戲語道:「若汝則任其吹多少。」蓋嘲其肥也。楊妃頗有肌體,故梅妃低之為肥婢,楊妃最恨的是說他肥。李白偏以飛燕比之,心中正喜,今卻被高力士說壞,暗指趙飛燕私通燕赤風之事,合著他暗中私通安祿山,以為含刺,其言正中其他的隱微,於是遂變為怒容,反恨於心。正是:
xiǎo rén chán zèn, dào zhe xīn bìng. rèn nǐ cōng míng, bù yóu bù xìn.
小人讒譖,道着心病。任你聰明,不由不信。
zì cǐ yáng fēi měi yú xuán zōng miàn qián, shuō lǐ bái zòng jiǔ kuáng gē, fàng làng nán jī, wú rén chén lǐ. xuán zōng lǚ cì yù shēng zhuó qí guān, dōu wèi yáng fēi suǒ zǔ. yáng guó zhōng yì yǐ mó mò wèi chǐ, yě cháng jìn chán yán. xuán zōng suī jí shòu lǐ bái, què yīn guān zhōng bù xǐ tā, suì bù zhào tā nèi yàn, yì bù liú sù diàn zhōng. lǐ bái míng zhī wèi xiǎo rén zhōng shāng, biàn jí shàng shū qǐ xiū. xuán zōng nà lǐ jiù kěn fàng tā huí qù, wēn zhǐ wèi yù le yī fān, bù yǔn suǒ qǐng. lǐ bái zì cǐ yǐ hòu, nǎi yì fā kuáng yǐn fàng gē. zhèng suǒ wèi:
自此楊妃每於玄宗面前,說李白縱酒狂歌,放浪難羈,無人臣禮。玄宗屢次欲升擢其官,都為楊妃所阻。楊國忠亦以磨墨為恥,也常進讒言。玄宗雖極受李白,卻因官中不喜他,遂不召他內宴,亦不留宿殿中。李白明知為小人中傷,便即上疏乞休。玄宗那裡就肯放他回去,溫旨慰諭了一番,不允所請。李白自此以後,乃益發狂飲放歌。正所謂:
ān dé shān zhōng qiān rì jiǔ, mǐng rán zhí dào tài píng shí.
安得山中千日酒,酩然直到太平時。
wèi zhī hòu shì rú hé, qiě tīng xià huí fēn jiě.
未知後事如何,且聽下回分解。