strong dòu jiàn dé gǔ kǒu bèi qín xú mào gōng cǎo lú dìng yuē strong
竇建德谷口被擒 徐懋功草廬訂約
cí yuē:
詞曰:
mó yá liǎng hǔ dòu fāng hān, nù mù jiǒng dān dān. yī zhāo guó pò wěi céng lán, qiān qiū yí xiào tán. xiè hòu jiā rén xīn yù zuì, suí chàng bǎi nián huān. wáng zhāng yǒu yuē huà pián pián, jiāng jūn kǔn nèi zhuān.
磨牙兩虎鬥方酣,怒目炯眈眈。一朝國破委層嵐,千秋貽笑談。 邂逅佳人心欲醉,隨唱百年歡。王章有約話便便,將軍閫內專。
diào jì ruǎn láng guī
調寄「阮郎歸」
chūn qiū shí, biàn zhuāng zi cì liǎng hǔ, tā hé céng cì dé liǎng gè? dāng liǎng hǔ xiāng dòu shí, xiǎo sǐ dà shāng. nà sǐ de hé xiāo cì, zhǐ cì dé yī gè shāng de zhè shāng de yòu hé xū duō dà qì lì duì fù, zhè zhēn shì yī jǔ liǎng dé. wáng shì chōng shí wáng wèi zhī yú, tuī xīn zhì fù, yǐ dài qún xióng, zhe qí tǔ dì yǐ qiáng gēn běn. qín wáng shēng shì suī dà, jí qiè jiān yì nán liǎo shì. bù yì shì chōng fǎn jiāng yào hài zhī dì, jǐn tuō gāo liáng zhī dì, nòng dé dōng pò xī shī, zì jǐ zuò zài luò yáng, wú kě nài hé. zhǐ de jī le jīn zhū, zhe zhǎng sūn ān shì qù qiú xià wáng dòu jiàn dé. luò de qín wáng yǐ yì dài láo, fǎn kè zuò zhǔ. jīn shuō xú mào gōng kǒng wáng bù liǎng gè bù néng jiàn gōng, zì jǐ dài lǐng yī zhī rén mǎ, gǎn dào qiān jīn bǎo lái. qǐ zhī luó shì xìn yǐ yòng jì pò le, chéng nèi jūn mín, bù fēn lǎo ruò, bǎ tā shā gè yī kōng, mào gōng shēn wèi tàn xī. wáng bù yì yǐ dào de hǔ láo, jiāng jīng bīng yī qiān, gǎi bàn le zhèng guó qí hào, yè jiān zhuàn kāi chéng mén. bǎ yī gè wáng xíng běn zài shuì mèng zhōng kǔn fù qù le, zǎo yǐ zhàn jù le chéng. hǔ láo luò yáng xiǎn yào èr chù, jù wèi táng jiā zhàn zhù, mào gōng bù shèng zhī xǐ. duì wáng bù dào: cǐ dì suī dìng, dàn wáng shì chōng chà dài wáng wǎn zhǎng sūn ān shì qù qiú dòu jiàn dé, wèi zhī jiàn dé kě yǔn fā duō shǎo bīng lái zhù tā. wǒ qiě jiāng èr xiōng zhī gōng, bào zhī qín wáng, kàn tā zuò hé jì jiào.
春秋時,卞莊子刺兩虎,他何曾刺得兩個?當兩虎相鬥時,小死大傷。那死的何消刺,只刺得一個傷的;這傷的又何須多大氣力對付,這真是一舉兩得。王世充拾亡魏之餘,推心置腹,以待群雄,著其土地以強根本。秦王聲勢雖大,急切間亦難了事。不意世充反將要害之地,盡托膏梁之弟,弄得東破西失,自己坐在洛陽,無可奈何。只得齎了金珠,着長孫安世去求夏王竇建德。落得秦王以逸待勞,反客作主。今說徐懋功恐王簿兩個不能建功,自己帶領一枝人馬,趕到千金堡來。豈知羅士信已用計破了,城內軍民,不分老弱,把他殺個一空,懋功深為嘆息。王簿亦已到得虎牢,將精兵一千,改扮了鄭國旗號,夜間賺開城門。把一個王行本在睡夢中捆縛去了,早已占據了城。虎牢、洛陽險要二處,俱為唐家占住,懋功不勝之喜。對王簿道:「此地雖定,但王世充差代王琬、長孫安世去求竇建德,未知建德可允發多少兵來助他。我且將二兄之功,報知秦王,看他作何計較。」
jīn shuō zhǎng sūn ān shì, fèng le shì chōng zhī mìng, zī le xǔ duō jīn bó, lái dào lè shòu, xiān jiāng bǎo wù kuì yí zhū jiāng. zhū jiāng jù yǐ lǐng huì, wéi jì jiǔ líng jìng bù kěn shōu, dà jiāng cáo dàn yì chāi rén bǎ lǐ wù bì hái. cì rì, zhǎng sūn ān shì qīng zǎo lái jiàn xià wáng, chéng shàng wén shū jīn bó. xià wáng dào: lín bāng jiù yuán, běn dāng yīng mìng dàn wǒ yǔ táng jiǔ yǐ xiū hǎo, hé yòu qǐ bīng duān? kuàng gū xīn pò mèng hǎi gōng, kǎi xuán wèi jiǔ, qǐ kě yòu láo shī dòng zhòng? zhǎng sūn ān shì dào: zhèng yǔ xià shí chún chǐ zhī bāng, chún wáng ér chǐ hán, lǐ zhī bì rán. jīn xià bù jiù zhèng, zhèng bì miè wáng, zhèng wáng kǒng xià yì suí zhī. xià wáng dào: zú xià qiě tuì, róng gū yǔ zhū chén shú shāng. zhǎng sūn ān shì zàn qiě cí chū. xià wáng yǔ zhòng gōng qīng jì yì. xià jiāng jù dé le shì chōng jīn bó, biàn cuān duō dào: wáng suí shī guó, tiān xià fēn bēng, guān zhōng guī táng, hé nán guī zhèng, hé běi guī xià, gòng chéng dǐng zú. jīn táng fá zhèng, zhèng dì bèi táng zhàn qù shí zhī èr sān. tǎng zhèng lì bù zú, bì wèi táng pò. zhèng pò bì yǔ xià wèi dí, dí zé kǒng xià yì nán dú zhī. bù rú jīn fā bīng jiù zhèng, nèi wài jiā gōng, kě yǐ qǔ shèng. tǎng néng shèng táng, wēi míng zài wǒ, chéng jī tú shì, zhèng kě qǔ zé qǔ zhī. hé liǎng dì zhī bīng, yǐ chéng táng bīng zhī pí lǎo, guān zhōng kě qǔ, tiān xià kě píng. zhè jǐ huà jù, shuō dé jiàn dé gǔ zhǎng chēng kuài dào: zhū qīng yì lùn shén miào, dàn kǒng gū lì bù jí ěr! líng jìng dào: zhǔ gōng zhī yán, kǒng yǒu wèi tuǒ. mù jīn táng jiā yǐ zhòng bīng wéi kùn dōng dōu, dà jiāng jù zhù hǔ láo, fā duō shǎo bīng fū duì fù tā hǎo. mò ruò wǒ jīn xiān fā dà bīng jì hé, qǔ huái zhōu hé yáng, yǐ zhòng bīng shǒu zhī. rán hòu míng gǔ jiàn qí, yú tài xíng rù shàng dǎng, chuán xí jùn xiàn, jìn yú hú kǒu, yǐ jīng hài báo jīn, shōu qǔ hé dōng zhī dì, yì rú shí jiè, cǐ nǎi shàng cè. qiě yǒu èr lì: táng bīng jù zài luò yáng, guó nèi kōng xū, ér rù shī yǒu wàn quán, yī yě. tà shàng ér dé zhòng, bù fèi dà lì, èr yě. qín wáng zhī wú bīng rù jìng, bì yǐn bīng hái jiù, zhèng jiě wéi, sān yě. shī cǐ jī huì, zhì yí bù jué, yàn yún: tiān yǔ bù qǔ, fǎn shòu qí jiù. yuàn zhǔ gōng xiáng chá. zhū jiāng dào: zì lái jiù bīng rú jiù huǒ, ruò zhào yī zhè yàng shuō, yū qí tú yǐ qǔ zhī, kuàng rì chí jiǔ, zhèng guó jí qiè jiān, hé shān dé jiě? wàn yī bèi táng bīng pò le, ná le wáng shì chōng qù, zhēn gè nòng dé chún wáng chǐ hán, zhī dào zhǔ gōng shī xìn yú tiān xià. jiàn dé yì bù dá, zǒu jìn gōng qù, zhǐ jiàn píng hòu cáo hòu jiē zhù shuō dào: gāng cái cháo zhōng suǒ yì hé shì? jiàn dé jiāng qián shì shù le yī biàn, cáo hòu dào: zhòng chén yì lùn jiē fēi, dú líng jì jiǔ zhī jì shén shàn, bì xià dāng tīng zhī. jiàn dé dào: cǐ yū kuò zhī lùn. cáo hòu dào: fū zì luò kǒu dào chéng xū lián yíng jiàn jìn, yǐ qǔ shān běi, yīn zhāo tū jué xī xí guān zhōng, táng bì hái shī, zhèng guó bù jiù ér zì jiě, yǒu shèn yū kuò? jiàn dé dào: gū zì zhǔ cái, wú láo guó hòu fèi xīn.
今說長孫安世,奉了世充之命,資了許多金帛,來到樂壽,先將寶物饋遺諸將。諸將俱已領惠,唯祭酒凌敬不肯收,大將曹旦亦差人把禮物壁還。次日,長孫安世清早來見夏王,呈上文書金帛。夏王道:「鄰邦救援,本當應命;但我與唐久已修好,何又起兵端?況孤新破孟海公,凱旋未久,豈可又勞師動眾?」長孫安世道:「鄭與夏實唇齒之邦,唇亡而齒寒,理之必然。今夏不救鄭,鄭必滅亡,鄭亡恐夏亦隨之。」夏王道:「足下且退,容孤與諸臣熟商。」長孫安世暫且辭出。夏王與眾公卿計議。夏將俱得了世充金帛,便攛掇道:「亡隋失國,天下分崩,關中歸唐,河南歸鄭,河北歸夏,共成鼎足。今唐伐鄭,鄭地被唐占去十之二三。倘鄭力不足,必為唐破。鄭破必與夏為敵,敵則恐夏亦難獨支。不如今發兵救鄭,內外夾攻,可以取勝。倘能勝唐,威名在我,乘機圖事,鄭可取則取之。合兩地之兵,以乘唐兵之疲老,關中可取,天下可平。」這幾話句,說得建德鼓掌稱快道:「諸卿議論甚妙,但恐孤力不及耳!」凌敬道:「主公之言,恐有未妥。目今唐家以重兵圍困東都,大將據住虎牢,發多少兵夫對付他好。莫若我今先發大兵濟河,取懷州河陽,以重兵守之。然後鳴鼓建旗,逾太行入上黨,傳檄郡縣,進於壺口,以驚駭薄津,收取河東之地,易如拾芥,此乃上策。且有二利:唐兵俱在洛陽,國內空虛,而入師有萬全,一也。拓上而得眾,不費大力,二也。秦王知吾兵入境,必引兵還救,鄭解圍,三也。失此機會,滯疑不決,諺云:天與不取,反受其咎。願主公詳察。」諸將道:「自來救兵如救火,若照依這樣說,迂其途以取之,曠日持久,鄭國急切間,何山得解?萬一被唐兵破了,拿了王世充去,真箇弄得唇亡齒寒,只道主公失信於天下。」建德亦不答,走進宮去,只見屏後曹後接住說道:「剛才朝中所議何事?」建德將前事述了一遍,曹後道:「眾臣議論皆非,獨凌祭酒之計甚善,陛下當聽之。」建德道:「此迂闊之論。」曹後道:「夫自洛口道乘虛連營漸進,以取山北,因招突厥西襲關中,唐必還師,鄭國不救而自解,有甚迂闊?」建德道:「孤自主裁,毋勞國後費心。」
cì rì zǎo cháo, zhǎng sūn ān shì yòu lái āi qiú. xià wáng biàn chà cáo dàn wèi xiān fēng liú hēi tà wèi xíng jūn zǒng guǎn, zì tóng sūn ān zǔ wèi hòu duì. gōng zhǔ xiàn niáng yīn shì nà yè jiàn le luó chéng de shū, shāng gǎn chéng jí, biàn yǔ líng jìng cáo hòu děng shǒu guó. qǐ shí wǔ wàn rén mǎ, wàng hǔ láo jìn fā. zǎo yǒu xì zuò bào zhī qín wáng. zhū jiāng kǒng fù bèi shòu dí, shēn yǐ wèi yōu, dú qín wáng dà xǐ. lǐ jìng xiào dào: bù yì diàn xià cǐ fān chū shī, yī jiàn jìng shè shuāng diāo. jì shì guō xiào gé dào: luò yáng pò wáng, zhī zài mù xià, jiàn dé bù liàng, yuǎn lái xiāng jiù, zhè shì tiān yì yào diàn xià miè cǐ liǎng guó, jī huì zài cǐ, bù kě qīng shī. xuē mù dào: shì chōng jù zéi, bù xià yòu shì jiāng huái gǎn zhàn zhī shì, zhǐ yīn quē le liáng xiǎng, suǒ yǐ gù shǒu gū chéng, zuò yǐ dài bì. ruò fàng dòu jiàn dé lái yǔ zhī xiāng hé, jiàn dé yǐ liáng jì zhù shì chōng, zé zéi shì yù qiáng, bù kě wèi yǐ! lǐ jìng dào: rú jīn zhǐ yí fēn bīng kùn zhù luò yáng, diàn xià zì lǐng jīng ruì, sù jù chéng gāo, yǎng wēi xù ruì, yǐ yì dài láo, chū qí jì yī gǔ ér jí kě pò jiàn dé. jiàn dé jì pò, xiān shēng duó rén, shì chōng wén zhī, dāng bù zhàn ér zì fù huī xià yǐ! qín wáng tīng le dà xǐ dào: qīng suǒ yán shí huò wǒ xīn. dàn cǐ dì zhòng rèn, xū zhàng jiāng jūn móu huà tǒng xiá. lǐ jìng dào: bù xū diàn xià fèi xīn, dà yuē jiàn dé wán jú, zhè lǐ lài zhǔ gōng zhī lì, shì chōng zì rán kě qín. qín wáng dào miào.
次日早朝,長孫安世又來哀求。夏王便差曹旦為先鋒、劉黑闥為行軍總管,自同孫安祖為後隊。公主線娘因是那夜見了羅成的書,傷感成疾,便與凌敬、曹後等守國。起十五萬人馬,望虎牢進發。早有細作報知秦王。諸將恐腹背受敵,深以為憂,獨秦王大喜。李靖笑道:「不意殿下此番出師,一箭竟射雙鵰。」記室郭孝格道:「洛陽破亡,只在目下,建德不量,遠來相救,這是天意要殿下滅此兩國,機會在此,不可輕失。」薛牧道:「世充劇賊,部下又是江淮敢戰之士,止因缺了糧餉,所以固守孤城,坐以待斃。若放竇建德來與之相合,建德以糧濟助世充,則賊勢愈強,不可為矣!」李靖道:「如今只宜分兵困住洛陽,殿下自領精銳,速據成皋,養威蓄銳,以逸待勞,出奇計一鼓而即可破建德。建德既破,先聲奪人,世充聞之,當不戰而自縛麾下矣!」秦王聽了大喜道:「卿所言實獲我心。但此地重任,須仗將軍謀畫統轄。」李靖道:「不須殿下費心,大約建德完局,這裡賴主公之力,世充自然可擒。」秦王道妙。
shàng dài shū bǎo yǔ wèi chí jìng dé èr jiāng, qí yú jiāng shì, duō jiào tún zhù luò yáng, tǒng lǐng zì jǐ xuán jiǎ bīng wǔ qiān, zhí gǎn dào hǔ láo, yǔ mào gōng zhū jiāng xiāng huì le. mào gōng dào: chén zhī diàn xià bì lái, gèng dé èr wèi jiāng jūn dào cǐ, pò zéi zài dàn xī yǐ. qín wáng dào: wén dé xià bīng gòng yǒu shí wàn qián lái, wèi zhī zhēn jiǎ? mào gōng dào: bú yào qù wèn tā duō shǎo bīng, chén jīn yè zhǐ xiāo sān qiān rén, xià tā yī gè gè xīn dǎn jù suì. biàn xiàng qín wáng ěr biān, shuō le jǐ jù. qín wáng gǔ zhǎng dào: miào! mào gōng qǔ lìng jiàn yī zhī, duì luó shì xìn dào: jiāng jūn tóng fù jiāng gāo zèng shēng, lǐng yī qiān rén mǎ, jí kè qǐ shēn, qián wǎng nán fāng què shān mái fú. jiǎn tiě yī gè, fù nǐ chí qù, yù bèi rú fǎ zòu gōng. yòu qǔ lìng jiàn yī zhī, jiǎn tiě yī gè, duì qín shū bǎo fù jiāng liáng jiàn fāng dào: fán èr wèi jiāng jūn lǐng yī qiān bīng, dào sì shuǐ dōng běi shàng yī gè tǔ shān mái fú, sù qù yù bèi, rú fǎ zòu gōng. shū bǎo jiàn fāng lǐng jì qù le. mào gōng yòu qǔ lìng jiàn yī zhī, jiǎn tiě yī gè, duì jìng dé yǔ fù jiāng bái shì ràng dào: èr wèi jiāng jūn jiù zài hǔ láo xī jiǎo shàng, zhào yī jiǎn tiě zhōng xíng shì rú shā dào què shān yù zhe le shì xìn, bù lùn shèng bài, jí biàn shā jiāng zhuǎn lái. jìng dé shì ràng lǐng jì qù le. luó shì xìn tóng gāo zèng shēng guī zhài, bǎ jiǎn tiě chāi kāi yī kàn, què shì měi yī bīng shì, yào bèi xiǎo hóng dēng yī zhǎn, mǎ shàng xū yòng gāng tiě xiǎng líng, tīng zhōng jūn hōng tiān dì èr pào shā chū, hé zhù huǒ qiāng guī zhèn. qín shū bǎo yǔ liáng jiàn fāng huí zhài, yě bǎ jiǎn tiě chāi kāi, zhǐ jiàn shàng xiě dào: měi bīng yào dài huǒ qiú yī gè, xiǎo luó yī miàn, tīng sān gè hōng tiān dà pào, jí biàn shā chū, hé zhù huǒ qiāng hóng dēng, jí biàn shā zhuǎn. mào gōng jiào jūn shì, zhèng nán shān shù qǐ le yī gè gāo gān, jiào yǔ wén shì jí hé èr qiān xuán jiǎ bīng shǒu hù zhe.
上帶叔寶與尉遲敬德二將,其餘將士,多叫屯住洛陽,統領自己玄甲兵五千,直趕到虎牢,與懋功諸將相會了。懋功道:「臣知殿下必來,更得二位將軍到此,破賊在旦夕矣。」秦王道:「聞得夏兵共有十萬前來,未知真假?」懋功道:「不要去問他多少兵,臣今夜只消三千人,嚇他一個個心膽俱碎。」便向秦王耳邊,說了幾句。秦王鼓掌道:「妙!」懋功取令箭一枝,對羅士信道:「將軍同副將高甑生,領一千人馬,即刻起身,潛往南方鵲山埋伏。柬帖一個,付你持去,預備如法奏功。」又取令箭一枝,柬帖一個,對秦叔寶、副將梁建方道:「煩二位將軍領一千兵,到汜水東北上一個土山埋伏,速去預備,如法奏功。」叔寶、建方領計去了。懋功又取令箭一枝,柬帖一個,對敬德與副將白士讓道:「二位將軍就在虎牢西角上,照依柬帖中行事;如殺到鵲山遇着了士信,不論勝敗,即便殺將轉來。」敬德、士讓領計去了。羅士信同高甑生歸寨,把柬帖拆開一看,卻是每一兵士,要備小紅燈一盞,馬上須用鋼鐵響鈴,聽中軍轟天第二炮殺出,合著火槍歸陣。秦叔寶與梁建方回寨,也把柬帖拆開,只見上寫道:「每兵要帶火球一個,小鑼一面,聽三個轟天大炮,即便殺出,合著火槍紅燈,即便殺轉。」懋功叫軍士,正南山豎起了一個高竿,叫宇文士及合二千玄甲兵守護着。
zài shuō xià guó xiān fēng cáo dàn, dào le hǔ láo, jié yíng yī èr shí lǐ. měi rì dào táng zhài biān lái tiāo zhàn, wú rén yīng dí. zhī dào táng jiā xiǎo dé tā men tǒng dà bīng lái, bù gǎn chū tóu. yè jiān suī fáng lái jié zhài, dào dǐ bīng shì xīn shàng jué dé xiè chí, nà yè fāng jiě jiǎ ān shuì, zhǐ tīng dé yī shēng dà pào, hǎn jiào zhèn tiān. cáo dàn máng kuà mǎ gǎn chū zhài lái, jiàn wú shù huǒ qiāng, yǎn zhe yī gè hēi liǎn dà hàn shā lái. cáo dàn rú fēi jǔ qiāng lái cì, nà jiāng yī biān, zǎo dǎ jìn xiōng táng cáo dàn máng bǎ shēn zi yī cè, huǒ qiāng zǎo zhe liǎn shàng, bǎ hú zi jǐn xíng shāo qù, bài rén zhèn zhōng. jìng dé lǐng zhè yī qiān bīng, dōng chōng xī tū, bìng wú rén lái lán zǔ. zhí shā dào jiāng jìn què shān, hū wén dì èr gè dà pào, zhǐ jiàn luó shì xìn mǎ shàng, jǐn shì hóng dēng xiǎng líng, hǎo xiàng yǒu jǐ qiān rén mǎ shā lái. nà xià zhèn dì èr duì gāo yǎ xián, rú fēi lǐng bīng mǎ lái jiē yīng, dāng bù qǐ luó shì xìn zhè tiáo qiāng, rú jiāo lóng chū dòng, féng zhe de biàn shāng, zài xià zhèn zhōng gè chù chōng shā. nà gāo yǎ xián duì liú hēi tà dào: xiōng kàn nà nán shān shàng hóng dēng, bì shì táng jiā àn hào, wǒ yǔ nǐ shè le tā, nèi xiē bīng mǎ, zì rán sàn luàn le. shuō bà, jí biàn zòng mǎ qián lái, nà liú hēi tà chě mǎn gōng, shè yī jiàn qù, zhèng zhōng hóng dēng, luò jiāng xià lái. fù yòu yī dēng chě shàng. gāo yǎ xián zhèng yào shè shí, zhǐ jiàn yī shēng dà pào, wú shù huǒ qiú, bàn tiān lǐ fēi jiāng xià lái. chōng chū yī yuán dà jiāng, kǒu hǎn dào: qín shū bǎo zài cǐ, pàn zéi kàn jiān. gāo yǎ xián rú fēi jiē zhù, bèi shū bǎo bō kāi qiāng, yī jiān dǎ xià mǎ lái. liáng jiàn fāng zhèng yù qù cì tā, xìng kuī liú hēi tà jiù le, tuì jiāng xià qù. shū bǎo yǔ jìng dé shì xìn huì hé le sān qiān bīng, jìng shì jǐ wàn rén mǎ, dōng chōng xī kǎn, shā dé yī gè luò huā liú shuǐ. zhèng zài gāo xìng shí, táng zhèn shàng wén yǐ míng jīn, zhǐ de lēi mǎ huí yíng. qín wáng tóng xú mào gōng, zài zhài zhōng pái le qìng hè yán xí, jìng dé yǔ shū bǎo zhū jiāng guī zhài, jiǎn diǎn sān qiān rén mǎ, bù céng shāng shī yī gè. qín wáng jiāng yáng jiǔ yín pái, fēn shǎng le jiāng shì. xú mào gōng dào: jīn xiāo cǐ jǔ, bù guò sòng gè xìn yǔ tā men, yào xià bīng xiǎo dé wǒ táng cháo jiāng tǔ de lì hài. zhǐ shì míng rì zhè yī zhèn, zhū jūn gè yào nǔ lì yú gōng, chéng bài zhī zài cǐ jǔ. qín wáng xīn guà luò yáng, yě yào jué yī zhàn yǐ jiàn cí xióng.
再說夏國先鋒曹旦,到了虎牢,結營一二十里。每日到唐寨邊來挑戰,無人應敵。只道唐家曉得他們統大兵來,不敢出頭。夜間雖防來劫寨,到底兵士心上覺得懈弛,那夜方解甲安睡,只聽得一聲大炮,喊叫震天。曹旦忙跨馬趕出寨來,見無數火槍,掩着一個黑臉大漢殺來。曹旦如飛舉槍來刺,那將一鞭,早打進胸膛;曹旦忙把身子一側,火槍早着臉上,把鬍子盡行燒去,敗人陣中。敬德領這一千兵,東衝西突,並無人來攔阻。直殺到將近鵲山,忽聞第二個大炮,只見羅士信馬上,儘是紅燈響鈴,好像有幾千人馬殺來。那夏陣第二隊高雅賢,如飛領兵馬來接應,當不起羅士信這條槍,如蛟龍出洞,逢着的便傷,在夏陣中各處衝殺。那高雅賢對劉黑闥道:「兄看那南山上紅燈,必是唐家暗號,我與你射了他,那些兵馬,自然散亂了。」說罷,即便縱馬前來,那劉黑闥扯滿弓,射一箭去,正中紅燈,落將下來。復又一燈扯上。高雅賢正要射時,只見一聲大炮,無數火球,半天裡飛將下來。衝出一員大將,口喊道:「秦叔寶在此,叛賊看鐧。」高雅賢如飛接住,被叔寶撥開槍,一鐧打下馬來。梁建方正欲去刺他,幸虧劉黑闥救了,退將下去。叔寶與敬德、士信會合了三千兵,竟似幾萬人馬,東沖西砍,殺得一個落花流水。正在高興時,唐陣上聞已鳴金,只得勒馬回營。秦王同徐懋功,在寨中排了慶賀筵席,敬德與叔寶諸將歸寨,檢點三千人馬,不曾傷失一個。秦王將羊酒銀牌,分賞了將士。徐懋功道:「今宵此舉,不過送個信與他們,要夏兵曉得我唐朝將土的利害。只是明日這一陣,諸君各要努力於功,成敗只在此舉。」秦王心掛洛陽,也要決一戰以見雌雄。
què shuō jiàn dé yīn qián zhèn jūn mǎ, yè lái bèi táng bīng jiǎo rǎo le bàn yè, sì gǔ shí hòu, jiù jí chuán lìng cuī bīng mǎ zào fàn. jiāng liú hēi tà gǎi wèi qián duì, cáo dàn gǎi wèi zhōng yíng, zì bǎn zhǔ dì fāng, lái dào niú kǒu gǔ. fēn qiǎn jiāng shì, běi shǒu dào hé, nán shǒu dào què shān, pái le èr shí duō lǐ. jiàn dé jiàn táng bīng bù dòng, xiān qiǎn nán zú sān bǎi, dù le sì shuǐ. táng jiāng shì jiàn xià bīng wēi shèng, yě yǒu xiē dǎn qiè. qín wáng zhǐ bù dòng xīn, tóng xú mào gōng shàng le yī gè gāo qiū, lì mǎ yáo wàng. mào gōng dào: zhè zéi zì shān dōng qǐ bīng lái, bù guò gōng xiē xiǎo xiǎo zéi kòu, wèi féng dà dí, jīn suī jié chéng dà zhèn, bù wǔ bù zhěng, jì lǜ bù yán, zǒng shǔ yì pò. wàng jiàn zhèng guó dài wáng wǎn, yě zì dài le qīn suí bīng mǎ, lì zài zhèn hòu jiān zhàn. zhǐ jiàn dài wáng dài le shù fà jīn guān, jǐn páo jīn jiǎ, qí le suí yáng dì xiàng lái zuò qí dà yuān guó jìn gòng de qīng zōng mǎ, zài qí mén hòu yǐng lái yǐng qù. qín wáng dào: zhè xiǎo jiāng qí de hǎo yī pǐ liáng mǎ! wèi chí jìng dé zài cè shuō dào: diàn xià shuō cǐ mǎ hǎo, dài xiǎo jiāng qǔ lái. qín wáng dào: bù kě, bù kě! jìng dé dào: bù fáng. liǎng zhī tuǐ bǎ mǎ yī jiā, zhí bèn jìn xià zhèn zhōng qù. páng biān liǎng gè jiāng guān gāo zèng shēng liáng jiàn fāng, pà jìng dé yǒu shī, yě pāi mǎ suí lái. dài wáng wǎn àn zhe jiāng, zài nà lǐ kàn zhàn, zhǐ tīng dé ěr duǒ lǐ, hē yī shēng: nà lǐ zǒu! shì tí xiǎo jī yì bān, bèi jìng dé tí guò mǎ qù, zhè mǎ zhèng yào zǒu, bèi jìng dé xuē jiān gōu zhù jiāng shéng, gāo zèng shēng yǐ dào, dài le mǎ yī qí guī zhèn. xià zhèn zhōng jiàn táng jiāng zài zhèn bèi hòu, ná le dài wáng wǎn qù, chī le yī jīng, wú xīn liàn zhàn, huāng máng tuì huí.
卻說建德因前陣軍馬,夜來被唐兵攪擾了半夜,四鼓時候,就即傳令催兵馬造飯。將劉黑闥改為前隊,曹旦改為中營,自板渚地方,來到牛口谷。分遣將士,北首到河,南首到鵲山,排了二十多里。建德見唐兵不動,先遣男卒三百,渡了汜水。唐將士見夏兵威盛,也有些膽怯。秦王只不動心,同徐懋功上了一個高丘,立馬遙望。懋功道:「這賊自山東起兵來,不過攻些小小賊寇,未逢大敵,今雖結成大陣,部伍不整,紀律不嚴,總屬易破。」望見鄭國代王琬,也自帶了親隨兵馬,立在陣後監戰。只見代王戴了束髮金冠,錦袍金甲,騎了隋煬帝向來坐騎大宛國進貢的青鬃馬,在旗門後影來影去。秦王道:「這小將騎的好一匹良馬!」尉遲敬德在側說道:「殿下說此馬好,待小將取來。」秦王道:「不可,不可!」敬德道:「不妨。」兩隻腿把馬一夾,直奔進夏陣中去。旁邊兩個將官高甑生、梁建方,怕敬德有失,也拍馬隨來。代王琬按着韁,在那裡看戰,只聽得耳朵里,喝一聲:「那裡走!」似題小雞一般,被敬德題過馬去,這馬正要走,被敬德靴尖鈎住韁繩,高甑生已到,帶了馬一齊歸陣。夏陣中見唐將在陣背後,拿了代王琬去,吃了一驚,無心戀戰,慌忙退回。
xú mào gōng dà shēng shuō dào: cǐ shí bù chèn shì shā zéi, biàn dài hé shí! zì bǎ jūn gǔ dà léi, táng jiāng bái shì ràng yáng wǔ wēi wáng bù táo wǔ qīn xǔ duō jīng bīng, yī yōng ér jìn. qín wáng dài lǐng qīng qí, tóng jìng dé shū bǎo shì xìn guò sì shuǐ, dǎ cóng xià zhèn bèi hòu, zhí shā jìn qù, chě qǐ dà táng qí hào, qián hòu jiā gōng. jiàn dé jiāng shì jiàn le dà jīng, xià jūn zhǐ de qiě zhàn qiě tuì. táng bīng zhuī gǎn le sān shí yú lǐ, zhǎn le shǒu jí wàn yú. jiàn dé jí tuì, máng tuō qù cháo yī cháo guān, gǎi zhuāng yǔ jiāng shì yì bān dǎ bàn, hǎo lái jué zhàn. què yù zhe chái shào fū qī, lǐng le yī duì niáng zǐ jūn, yǒng bù kě dāng. jiàn dé dāng xiān lái zhàn, zǎo zhōng le yī qiāng, máng xún hù jià jiāng shì, luàn luàn de duō yǐ táo sàn, yào yíng shā qián qù, yòu kǒng dú lì nán zhī. tǎng zài zhōng yī qiāng, kě bù liǎo què xìng mìng? hū jiàn niú kǒu zhū zhōng, lú chái mào mì, kě yǐ qián shēn, biàn tí mǎ wǎng lǐ yī zuān, nà niáng zǐ jūn yě bù zài yì, fǎn shā xiàng qián biān qù le. bù tí fáng jiàn dé shēn shàng zhè fù jīn jiǎ huǎng liàng, dòng le rén yǎn. táng jūn wàng jiàn, zhī shì yī yuán jiāng guān táo zài lú zhōng, liǎng gè chē qí jiāng jūn bái tǔ ràng yáng wǔ wēi zòng mǎ gǎn lái, jǔ hún tiě shuò wǎng lú lín zhōng luàn shuò. dòu jiàn dé zài lú lín zhōng, yào shā chū lái, shēn fù zhòng shāng, sī sī shā bù guò. ruò zài lǐ biān, yòu kǒng shuò zhe, zhǐ de dà jiào dào: wǒ biàn shì xià wáng, jiāng jūn ruò néng xiāng jiù, píng fēn hé běi, fù guì gòng xiǎng. yáng wǔ wēi dào: zhǐ yào chū lái, wǒ děng jiù nǐ. jiàn dé tí mǎ tiào jiāng chū lái, bèi tā men yī bǎ qiǎng lái bǎng fù, bǎ jiǎo shuān zài mǎ shàng, qià hǎo jǐ gè cóng bīng yǐ zhì, yī qí cù yōng huí dào dà zhài. zhǐ jiàn jìng dé tí le liú hēi tà de shǒu jí, wáng bù tí le fàn yuàn de shǒu jí, luó shì xìn huó zhuō le zhèng guó shǐ chén zhǎng sūn ān shì, dōu zài nà lǐ xiàn gōng. kě lián xià guó shí jǐ wàn xióng bīng, shā shāng sǐ wáng, yī zhāo sàn jǐn. zhǐ táo dé yī gè sūn ān zǔ, dài le suí xíng èr sān shí gè xiǎo zú, bēn huí lè shòu.
徐懋功大聲說道:「此時不趁勢殺賊,便待何時!」自把軍鼓大擂,唐將白士讓、楊武威、王簿、陶武欽許多精兵,一擁而進。秦王帶領輕騎,同敬德、叔寶、士信過汜水,打從夏陣背後,直殺進去,扯起大唐旗號,前後夾攻。建德將士見了大驚,夏軍只得且戰且退。唐兵追趕了三十餘里,斬了首級萬餘。建德急退,忙脫去朝衣朝冠,改裝與將士一般打扮,好來決戰。卻遇着柴紹夫妻,領了一隊娘子軍,勇不可當。建德當先來戰,早中了一槍,忙尋護駕將士,亂亂的多已逃散,要迎殺前去,又恐獨力難支。倘再中一槍,可不了卻性命?忽見牛口諸中,蘆柴茂密,可以潛身,便題馬往裡一鑽,那娘子軍也不在意,反殺向前邊去了。不題防建德身上這副金甲晃亮,動了人眼。唐軍望見,知是一員將官逃在蘆中,兩個車騎將軍白土讓、楊武威縱馬趕來,舉渾鐵槊往蘆林中亂搠。竇建德在蘆林中,要殺出來,身負重傷,思廝殺不過。若在裡邊,又恐搠着,只得大叫道:「我便是夏王,將軍若能相救,平分河北,富貴共享。」楊武威道:「只要出來,我等救你。」建德題馬跳將出來,被他們一把搶來綁縛,把腳拴在馬上,恰好幾個從兵已至,一齊簇擁回到大寨。只見敬德題了劉黑闥的首級,王簿題了范願的首級,羅士信活捉了鄭國使臣長孫安世,都在那裡獻功。可憐夏國十幾萬雄兵,殺傷死亡,一朝散盡。止逃得一個孫安祖,帶了隨行二三十個小卒,奔回樂壽。
shí qín wáng yǐ zài dà zhài, xiǎo xiào bào shuō, ná dé xià wáng dòu jiàn dé lái. zhòng jiāng bù xìn, qín wáng yì bù yǐ wèi rán. zhǐ jiàn yáng wǔ wēi yǔ bái shì ràng, yā le jiàn dé, zhí zhì zhōng jūn. zhòng rén kàn jiàn, guǒ shì xià wáng jiàn dé. tā yě bù guì, qín wáng jiàn le xiào dào: wǒ zì zhēng tǎo wáng shì chōng, yǔ rǔ hé gān, què yuè jìng ér lái, fàn wǒ bīng fēng? jiàn dé yě méi dé shuō, shuō jǐ jù hùn huà dào: jīn bù zì lái, kǒng fán yuǎn qǔ. qín wáng yòu xiào le yī xiào, wèn yáng bái èr jiāng: rú hé biàn ná zhù le tā? bái shì ràng dào: dào shì chái jùn mǎ tǒng lǜ niáng zǐ jūn gǎn shā tā lái dào niú kǒu gǔ, chái jùn mǎ shā le qián qù, tā jiù qián duǒ zài lú wěi zhōng, bèi wǒ men kàn jiàn ná zhù, yīng le mín jiān dòu rù niú kǒu, shì bù néng jiǔ zhī yáo. qín wáng xiào le yī xiào, jiào jiān zài hòu zhài.
時秦王已在大寨,小校報說,拿得夏王竇建德來。眾將不信,秦王亦不以為然。只見楊武威與白士讓,押了建德,直至中軍。眾人看見,果是夏王建德。他也不跪,秦王見了笑道:「我自征討王世充,與汝何干,卻越境而來,犯我兵鋒?」建德也沒得說,說幾句諢話道:「今不自來,恐煩遠取。」秦王又笑了一笑,問楊、白二將:「如何便拿住了他?」白士讓道:「到是柴郡馬統率娘子軍趕殺他來到牛口谷,柴郡馬殺了前去,他就潛躲在蘆葦中,被我們看見拿住,應了民間『豆入牛口,勢不能久』之謠。」秦王笑了一笑,叫監在後寨。
chuí yī hé běi jǐn yōu yóu, hé shì héng gē làng jié chóu?
垂衣河北盡悠遊,何事橫戈浪結仇?
bì jiàn chěng qiáng shuí yǔ jiù, kě lián shù shǒu zuò fú qiú.
愎諫逞強誰與救,可憐束手作俘囚。
cǐ shí jiàn dé shǒu xià bèi ná de, yǒu wǔ wàn yú rén. qín wáng dào: shā zhī kě xī, bù rú fàng le, rèn tā men huí zhuǎn xiāng lǐ. zhòng jiāng kǒng fàng hái yòu yǔ wǒ wèi dí. xú mào gōng dào: dòu jiàn dé yě shì cǎo zé yīng xióng, yǒu zhòng èr shí wàn, bài wáng zhì cǐ, nà yī gè hái gǎn shōu hé lái yǔ wǒ men zhàn? fàng qù zhèng shǐ tā chuán diàn xià ēn wēi, shān dōng hé běi, kě bù zhàn ér zì xià le. zhū jiāng jiē xīn fú qí yán. qín wáng xīn xià zhuǎn dào: chái shào fū fù jì tǒng bīng dào cǐ, wèi shén bù lái xiāng huì, mò fēi bèi jiàn dé yú dǎng zhuàn qù? máng chāi rén wèn qián duì jiāng shì, yǒu de shuō yǐ wǎng luò yáng qù le, qín wáng biàn bù zài wèn. yīn duì mào gōng shuō dào: wǒ zài zhè lǐ, zhěng dùn jūn mǎ. qīng tóng zhū jiāng, xiān wǎng luò yáng, fán dào lè shòu, shōu shí le xià guó tú jí, ān fǔ le jùn xiàn, huǒ sù dào luò yáng lái huì hé. mào gōng lǐng mìng. dào cì rì, jí biàn dài lǐng zì jǐ rén mǎ qǐ shēn. bù yī rì dào le lè shòu. mào gōng jí chuán lìng jiàn yī jì yǔ wáng bù, jiào tā xiǎo yù jūn shì: bù xǔ wàng lù yī rén, bù xǔ jiǎo rǎo bǎi xìng, wéi zhě lì zhǎn shì zhòng. lè shòu chéng zhōng bǎi xìng, yī wén xià wáng de xiōng xìn, zhī dào táng bīng lái, bù zhī zěn yàng rǎo hài dì fāng. qǐ zhī xú jūn shī yuē fǎ yán míng, fǔ wèi lí shù, jǐng jǐng yǒu tiáo. yīn cǐ shì chán lǎo yòu, gè gè huān xǐ, yíng yú dào lù. mào gōng jìn chéng lái, jiāng fǔ kù dǎ kāi, chá diǎn míng bái, yòu jiāng cāng áo jǐn kāi, zhào jǐ gè qí lǎo, jiào tā men bào míng gěi lǐng guān liáng, zhèn jì qióng lí. nà wǔ liù gè qí lǎo, fú dì ér qì dào: xià guó zhì guó, jié yòng ài rén, bǎo hù chì zǐ, shí mù ēn zé. jīn bǐ yī dàn shī guó, wǒ jì xiǎo mín, rú sàng kǎo bǐ, yòu ān rěn fēn sǎn qí chǔ xù? jīn méng jiāng jūn dào jùn ān fǔ lí mín, qiū háo wú fàn, shí chū wàng wài. yuàn liú cǐ jī xù, yǐ chōng jūn xiǎng, zé lè shòu suī bù zhān qí huì, yì gǎn jiāng jūn zhī dé yǐ. mào gōng diǎn tóu chēng shàn, biàn jiāng cāng kù zhào jiù fēng hǎo, lái dào jiàn dé gōng zhōng. zhǐ jiàn cháo táng yī gè shā mào hóng páo de guān ér, miàn sè rú shēng, xiàng xī yì sǐ zài liáng shàng, fěn qiáng shàng yǒu jué jù yī shǒu dào:
此時建德手下被拿的,有五萬餘人。秦王道:「殺之可惜,不如放了,任他們迴轉鄉里。」眾將恐放還又與我為敵。徐懋功道:「竇建德也是草澤英雄,有眾二十萬,敗亡至此,那一個還敢收合來與我們戰?放去正使他傳殿下恩威,山東河北,可不戰而自下了。」諸將皆心服其言。秦王心下轉道:「柴紹夫婦既統兵到此,為甚不來相會,莫非被建德餘黨賺去?」忙差人問前隊將士,有的說已往洛陽去了,秦王便不再問。因對懋功說道:「我在這裡,整頓軍馬。卿同諸將,先往洛陽,煩到樂壽,收拾了夏國圖籍,安撫了郡縣,火速到洛陽來會合。」懋功領命。到次日,即便帶領自己人馬起身。不一日到了樂壽。懋功即傳令箭一技與王簿,叫他曉諭軍士:不許妄戮一人,不許攪擾百姓,違者立斬示眾。樂壽城中百姓,一聞夏王的凶信,只道唐兵來,不知怎樣擾害地方。豈知徐軍師約法嚴明,撫慰黎庶,井井有條。因此市廛老幼,各各歡喜,迎於道路。懋功進城來,將府庫打開,查點明白,又將倉廒盡開,召幾個耆老,叫他們報名給領官糧,賑濟窮黎。那五六個耆老,伏地而泣道:「夏國治國,節用愛人,保護赤子,時沐恩澤。今彼一旦失國,我濟小民,如喪考妣,又安忍分散其儲蓄?今蒙將軍到郡安撫黎民,秋毫無犯,實出望外。願留此積蓄,以充軍餉,則樂壽雖不沾其惠,亦感將軍之德矣。」懋功點頭稱善,便將倉庫照舊封好,來到建德宮中。只見朝堂一個紗帽紅袍的官兒,面色如生,向西縊死在樑上,粉牆上有絕句一首道:
jǐ nián gān dǎn fèng xīn qín, yī zhe quán shū shì yè qīng.
幾年肝膽奉辛勤,一著全輸事業傾。
zǎo xiàng quán tái bào zhī jǐ, qīng shān hé chù diào gū hún.
早向泉台報知己,青山何處吊孤魂。
xià jì jiǔ líng jìng tí
夏祭酒凌敬題
mào gōng dú bà bì jiān zhī shī, bù shèng hào tàn, máng jiào jūn shì, qù bèi guān mù bìn liàn. yòu zǒu dào nèi gōng lái, zhǐ jiàn gōng zhōng chuāng yǒu jǐn kāi, pù shè wǎn rán. miàn nán yī gè fèng guān lóng pèi de fù rén, gāo gāo de xuán liáng yì zài nà lǐ. liǎng páng sì gè gōng nú, zī sè píng cháng, yì yì sǐ zài cè. mào gōng zhī shì cáo hòu, máng jiào rén fàng xià, yì bèi guān mù hǎo hǎo shèng liàn. sōu suǒ gōng zhōng, zhǐ bù guò shí lái gè lǎo gōng nú. mào gōng xiǎng dào: wén dé dòu jiàn dé, yǒu gè nǚ ér, yǒng gǎn liǎo de, wèi hé bù jiàn? xún wèn gōng nú. gōng nú dá dào: qián rì sūn ān zǔ huí lái, bào zhī fù huáng bèi qín, nà yè gōng zhǔ tóng le huā mù lán, jiù bù zhī qù xiàng le. xú mào gōng duì wáng bù dào: dòu jiàn dé wài yǒu liáng chén, rén yǒu xián zhù, qí jiā zhì guó, pō chēng shàn quán. wú nài tiān mìng yōu guī, yī zhāo qín miè, mìng yě shù yě, rén hé yóu yān! dāng chū suí yáng dì chuán guó yù xǐ bìng qí zhēn yì bǎo, dòu jiàn dé pò le yǔ wén huà jí, dōu wǎng guī xià guó mào gōng yī yī shōu shí, bìng tú shū cè jí, zhuāng zài tíng dāng. xiǎo dé yǒu gè zuǒ pú shè qí shàn xíng, míng wàng sù zhe, yǎng lǎo zhì shì zài jiā, qǐng tā chū lái, yào tā zhì shǒu lè shòu. qí shàn xíng cí dào: shàn xíng nián mài bìng qū, yǔ shì jiǔ wéi, yuàn jiāng jūn lìng xuǎn xián háo, fàng mǒu lè dǔ shēng píng. mào gōng dào: yǎn qián kǔ wú qí rén, gōng hé bì kǔ cí? qí shàn háng dào: pū yǒu yī rén, jiàn yú huī xià, bì néng shèng qí rèn. mào gōng dào: qǐng wèn hé rén? shàn háng dào: cǐ rén xìng míng bù zhī, rén zhǐ jiào tā shì xī bèi shēng. wén tā xī nián céng zài wèi gōng huī xià, wèi cān móu zhī zhí. jīn yǐn jū quán shí cūn, mài bo wèi huó. cǐ rén dà yǒu cái gàn, qū qí zuǒ zhì, bì děi mín xīn. mào gōng dào: jīn qū zūn jià zàn wèi quán shè, dài wǒ fǎng xī bèi shēng lái, xiōng jí jiě rèn hé rú? qí shàn xíng bù dé yǐ, zhǐ de shōu le yìn xìn, quán wèi liào lǐ. mào gōng zhěng dùn jūn mǎ qǐ xíng, yīn wèn tǔ rén: quán shí cūn zài hé chù? tǔ rén dào: guò léi xià qù sān sì lǐ, jiù shì quán shí cūn. mào gōng mìng qián duì wáng bù sù sù zǎn xíng.
懋功讀罷壁間之詩,不勝浩嘆,忙叫軍士,去備棺木殯殮。又走到內宮來,只見宮中窗牖盡開,鋪設宛然。面南一個鳳冠龍帔的婦人,高高的懸樑縊在那裡。兩旁四個宮奴,姿色平常,亦縊死在側。懋功知是曹後,忙叫人放下,亦備棺木好好盛殮。搜索宮中,止不過十來個老宮奴。懋功想道:「聞得竇建德,有個女兒,勇敢了得,為何不見?」詢問宮奴。宮奴答道:「前日孫安祖回來,報知父皇被擒,那夜公主同了花木蘭,就不知去向了。」徐懋功對王簿道:「竇建德外有良臣,人有賢助,齊家治國,頗稱善全。無奈天命攸歸,一朝擒滅,命也數也,人何尤焉!」當初隋煬帝傳國玉璽並奇珍異寶,竇建德破了宇文化及,都往歸夏國;懋功一一收拾,並圖書冊籍,裝載停當。曉得有個左僕射齊善行,名望素著,養老致仕在家,請他出來,要他治守樂壽。齊善行辭道:「善行年邁病軀,與世久違,願將軍另選賢豪,放某樂睹昇平。」懋功道:「眼前苦無其人,公何必苦辭?」齊善行道:「仆有一人,薦於麾下,必能勝其任。」懋功道:「請問何人?」善行道:「此人姓名不知,人只叫他是西貝生。聞他昔年曾在魏公麾下,為參謀之職。今隱居拳石村,賣卜為活。此人大有才幹,屈其佐治,必得民心。」懋功道:「今屈尊駕暫為權攝,待我訪西貝生來,兄即解任何如?」齊善行不得已,只得收了印信,權為料理。懋功整頓軍馬起行,因問土人:「拳石村在何處?」土人道:「過雷夏去三四里,就是拳石村。」懋功命前隊王簿速速趲行。
bù duō jǐ rì, qián duì bào shuō, yǐ dào quán shí cūn le. mào gōng bǎ bīng mǎ xún yī gè dà sì yuàn xiē xià, zì jǐ yì fú, bàn zuò shū shēng, gēn le liǎng gè tóng zǐ, jìn quán shí cūn lái. yuán lái nà cūn yǒu èr sān bǎi rén jiā, shì yī gè dà shì zhèn. dào le shì zhōng, zhǐ jiàn lù shàng yī miàn chōng tiān de dà zhāo pái, shàng xiě dào shì:
不多幾日,前隊報說,已到拳石村了。懋功把兵馬尋一個大寺院歇下,自己易服,扮作書生,跟了兩個童子,進拳石村來。原來那村有二三百人家,是一個大市鎮。到了市中,只見路上一面沖天的大招牌,上寫道是:
xī bèi shēng shù dòng wáng hóu, bo jīng shén guǐ, pín zhě lái zhàn, fēn wén bù qǔ.
西貝生術動王侯,卜驚神鬼,貧者來占,分文不取。
mào gōng wèn cūn rén dào: zhè xī bèi shēng yù zài nà lǐ? cūn rén bǎ shǒu wàng xī yī zhǐ dào: wǎng xī qù dì sān jiā biàn shì. mào gōng jiàn shuō, máng jìn nòng nèi, xún zhe dì sān jiā, zhǐ jiàn mén shàng yǒu fù duì lián, shàng xiě dào:
懋功問村人道:「這西貝生寓在那裡?」村人把手望西一指道:「往西去第三家便是。」懋功見說,忙進弄內,尋着第三家,只見門上有副對聯,上寫道:
shēn cán zhū gé sān fēn yè, qiě sòng wén wáng bā guà cí.
深慚諸葛三分業,且誦文王八卦辭。
mào gōng zhī shì zhè jiā, biàn tuī mén jìn qù, zhǐ jiàn yī gè tóng zǐ, chū lái shuō dào: guì rén qǐng zuò, jiā shī jiù chū lái. mào gōng zuò le piàn shí, jiàn yī gè fāng jīn kuò fú de rén, xiān lián zǒu jiāng chū lái. mào gōng dìng jīng yī kàn, bù jué pāi shǒu xiào dào: wǒ shuō shì shuí, yuán lái jiǎ xiōng zài cǐ! jiǎ rùn fǔ xiào dào: dì jīn zǎo kè zhōng, yǐ zhī jūn shī bì dào cǐ dì, gù xiè jué le zhān guà de, zài cǐ xiāng hòu. dà jiā xù lǐ guò, rùn fǔ xié zhe mào gōng de shǒu, dào lǐ biān qù, zài dú yì xuān zhōng zuò dìng. rùn fǔ dào: gōng xǐ jūn shī, gōng chéng míng lì, jiāng lái táng jiā zhù mìng gōng xūn, dì yī gè jiù yào suàn jūn shī le. mào gōng dào: wú xiōng shì jiù jiāo zhī jǐ, shuō shén zuǒ mìng gōng xūn, bù guò wán yī shēng zhī zhì ér yǐ. shuō le chá bà, zhǐ jiàn lǐ biān pěng chū jiǔ yáo lái, mào gōng xīn rán bù cí, jí biàn bǎ zhǎn. rùn fǔ dào: jūn shī jūn lǚ wèi xián, hé xiá dào cǐ huāng cūn? mào gōng jiāng qín dòu jiàn dé zhàn zhèn zhī shì, bìng qí shàn xíng jiàn le tā qù zhì lǐ lè shòu de huà, shuō le yī biàn. rùn fǔ wēi xiào le yī xiào dào: dì zì wèi gōng biàn gù, cǐ xīn rú tóng gǎo mù sǐ huī, jiǔ jué míng lì, mǎn nǐ mì yī shān shuǐ zhī jiān, yú qiáo guò huó. bù yì féng yī qí rén, shòu yǐ xiān tiān shù xué, qí yàn jīng rén. dì sī cǐ shì, yuán kě jì rén lì wù, hé fáng jí cǐ yǐ bì yú shēng, bù yì yòu bèi xiōng fǎng zhe. mào gōng dào: zhèng shì xiōng de cái shí jīng jì, dì sù suǒ pèi fú. dàn xīng shù zhī xué, wèi zhī hé rén chuán shòu, qǐ dào qí xiáng. rùn fǔ dào: xiōng qǐng yǐn sān rén xiàn, dài dì shuō lái, xiōng yě yào xiàn mù. mào gōng jǔ bēi, yī lián yǐn le sān gōng.
懋功知是這家,便推門進去,只見一個童子,出來說道:「貴人請坐,家師就出來。」懋功坐了片時,見一個方巾闊服的人,掀簾走將出來。懋功定睛一看,不覺拍手笑道:「我說是誰,原來賈兄在此!」賈潤甫笑道:「弟今早課中,已知軍師必到此地,故謝絕了占卦的,在此相候。」大家敘禮過,潤甫攜着懋功的手,到裡邊去,在讀易軒中坐定。潤甫道:「恭喜軍師,功成名立,將來唐家住命功勳,第一個就要算軍師了。」懋功道:「吾兄是舊交知己,說甚佐命功勳,不過完一生之志而已。」說了茶罷,只見裡邊捧出酒肴來,懋功欣然不辭,即便把盞。潤甫道:「軍師軍旅未閒,何暇到此荒村?」懋功將擒竇建德戰陣之事,並齊善行薦了他去治理樂壽的話,說了一遍。潤甫微笑了一笑道:「弟自魏公變故,此心如同槁木死灰,久絕名利,滿擬覓一山水之間,漁樵過活。不意逢一奇人,授以先天數學,奇驗驚人。弟思此事,原可濟人利物,何妨藉此以畢餘生,不意又被兄訪着。」懋功道:「正是兄的才識經濟,弟素所佩服。但星數之學,未知何人傳授,乞道其詳。」潤甫道:「兄請飲三人獻,待弟說來,兄也要羨慕。」懋功舉杯,一連飲了三觥。
rùn fǔ dào: dāng chū yǒu gè suí cháo lǎo jiāng yáng yì chén, tā shì gè xiōng cáng tāo lüè, xué jiū tiān rén de bei sù jiāng. yīn suí zhǔ hūn luàn, bù kěn chū shì, yǐn jū léi xià zé zhōng. mào gōng dào: zhè yáng yì chén, dì xiān nián yě céng huì guò, céng méng tā jiào yì, kě shì tā chuán de me? rùn fǔ dào: fēi yě. tā yǒu gè wài shēng nǚ, xìng yuán míng zǐ yān, suí shí céng diǎn rù gōng. nà nǚ zǐ bù shì zhēn záo, cóng yòu hǎo guān tiān xiàng. yī yīng tiān wén jīng wěi dù shù, wú bù míng xiǎo, yīn cǐ suí zhǔ jiāng tā bài wèi guì rén. hòu yīn huà jí shì nì, tā biàn yòng jì qián táo dào mǔ jiù jiā. běn yào luò fà wèi ní, yīn yáng yì chén suàn tā shàng yǒu guì rén zuò pǐ pèi, xiǎng lù zhōng shēn. qián nián dì ǒu bǔ jū léi zé, yǔ yáng gōng bǐ lín, zhāo xī zhōu xuán. jiàn nèi yòu yǔ yuán guì rén qīn ài mò nì, gù cǐ chuán qí xué shù. mào gōng dào: rú jīn yáng gōng zài fǒu? rùn fǔ dào: yáng gōng yǐ yú qù suì xiān yóu yǐ! yuán guì rén tóng yáng gōng nǎi láng, bìng rú fū rén, jù zài zhè lǐ shǒu mù. mào gōng dào: mù zài nà lǐ? rùn fǔ tuī chuāng xiàng xī zhǐ dào: zhè mào lín zhōng, nǎi yáng gōng zhūn xī zhī suǒ, tā jiā juàn yě zhù zài lǐ biān. mào gōng dào: yáng gōng suī sǐ, dì yǔ tā shēng qián yì yǒu yī miàn. jīn qù mù qián yī diào, bìng qiú guì rén yī jiàn, wèi shí kě fǒu? rùn fǔ dào: shǐ de. mào gōng jiù jiào shǒu xià bèi chǔ yí yī fù, tóng jiǎ rùn fǔ bù xíng guò qù. zhǐ jiàn jǐ mǔ huāng qiū, yī póu qiǎn tǔ. suī rán shù mù yīn yì, nán miǎn hú tù zá dá. mào gōng tàn dào: yīng xióng jié jú, bù guò rú cǐ! rùn fǔ máng guò qù tōng zhī liǎo yuán guì rén, yuán guì rén jiù jiào xīn ér huàn le shuāi jīng, dào mù qián hái lǐ bài xiè le, yī jìn xiǎng táng zhōng. mào gōng bì yāo qiú jiàn yuán guì rén, yuán zǐ yān yě shì bù pà rén de, jiù shì zhè yàng sù zhuāng dàn fú, chū lái bài jiàn. mào gōng zhù mù xiáng shì, jiàn yuán guì rén duān zhuāng chén jìng, xiù sè kě cān, háo wú yī diǎn qīng tiāo yě yàn zhī tài, bù shèng qǐ jìng dào: xià guān fèng wáng mìng lái lè shòu qīng lǐ xià wáng gōng shì, zuó jiàn yī gè guān nú, míng huàn qīng qín. shì suí dì jiù gōng rén, yún shì fū rén shì ér. shén chēng fū rén cái xué kǔn fàn, zài nán zǐ duō suǒ wèi jiàn. xià guān yì yù qiǎn qīng qín réng guī fū rén zuǒ yòu, dàn wèi shí kě fǒu? yuán zǐ yān dào: qiè zhī dào cǐ nú luò yú hàn zú zhī shǒu, bù yì fǎn zài wáng gōng. dàn qiè qīn cóng diāo wáng, qióng qióng yī shēn, zì gù nán quán. xī xiá yǔ cóng zhě móu shí, yǒu xū shèng yì. shuō wán, cí bié jìn qù.
潤甫道:「當初有個隋朝老將楊義臣,他是個胸藏韜略,學究天人的唄宿將。因隋主昏亂,不肯出仕,隱居雷夏澤中。」懋功道:「這楊義臣,弟先年也曾會過,曾蒙他教益,可是他傳的麼?」潤甫道:「非也。他有個外甥女,姓袁名紫煙,隋時曾點入宮。那女子不事針鑿,從幼好觀天像。一應天文經緯度數,無不明曉,因此隋主將他拜為貴人。後因化及弒逆,他便用計潛逃到母舅家。本要落髮為尼,因楊義臣算他尚有貴人作匹配,享祿終身。前年弟偶卜居雷澤,與楊公比鄰,朝夕周旋。賤內又與袁貴人親愛莫逆,故此傳其學術。」懋功道:「如今楊公在否?」潤甫道:「楊公已於去歲仙遊矣!袁貴人同楊公乃郎,並如夫人,俱在這裡守墓。」懋功道:「墓在那裡?」潤甫推窗向西指道:「這茂林中,乃楊公窀穸之所,他家眷也住在裡邊。」懋功道:「楊公雖死,弟與他生前亦有一面。今去墓前一吊,並求貴人一見,未識可否?」潤甫道:「使得。」懋功就叫手下備楮儀一副,同賈潤甫步行過去。只見幾畝荒丘,一抔淺土。雖然樹木陰翳,難免狐兔雜沓。懋功嘆道:「英雄結局,不過如此!」潤甫忙過去通知了袁貴人,袁貴人就叫馨兒換了衰經,到墓前還禮拜謝了,揖進饗堂中。懋功必要求見袁貴人,袁紫煙也是不怕人的,就是這樣素妝淡服,出來拜見。懋功注目詳視,見袁貴人端莊沉靜,秀色可餐,毫無一點輕佻冶艷之態,不勝起敬道:「下官奉王命來樂壽清理夏王宮室,昨見一個官奴,名喚青琴。是隋帝舊宮人,雲是夫人侍兒。甚稱夫人才學閫範,在男子多所未見。下官意欲遣青琴仍歸夫人左右,但未識可否?」袁紫煙道:「妾只道此奴落於悍卒之手,不意反在王宮。但妾親從凋亡,煢煢一身,自顧難全。奚暇與從者謀食,有虛盛意。」說完,辭別進去。
mào gōng cǐ shí jué dé xīn zuì shén fēi, zhǐ de bié le chū lái, duì rùn fǔ dào: dì xiàng lái làng zǒu jiāng hú, yīn suǒ zhì wèi suì, shàng wèi móu jí jiā shì. jīn jiàn cǐ nǚ, shí chēng xīn hé yì, yù qiú xiōng wèi zhī zhí kē, wèi zhī kě kěn wèi dì yù chéng fǒu? rùn fǔ dào: cǐ xì měi shì, dì hé gǎn cí láo, guǎn jiào chéng jiù. xiān dào hé xià qù zuò le, dì qù jí lái fù mìng. mào gōng màn màn de gēn dào rùn fǔ jiā zhōng qù. zuò le piàn shí, zhǐ jiàn rùn cáo xiào xī xī de zǒu lái shuō dào: yuán guì rén shǐ chū bì yù shǒu zhì zhōng tiān, bèi dì zài sì jiě yù, fāng dé yǔn cóng. dàn shì yào yī tā sān jiàn shì, liàng xiōng yì yì chù de. mào gōng dào: nà sān jiàn shì? rùn fǔ dào: dì yī, yào shǒu mǎn yáng gōng zhī zhì, fāng xǔ shì xiōng. dì èr, yào shōu lǐng yáng gōng zhī zǐ xīn ér mǔ zǐ liǎng kǒu, qù fǔ yǎng tā shàng dá chéng rén. dì sān, yǒu gè nǚ zhēn ān, xì suí yáng dì de sì yuàn fū rén, zài nèi fén xiū, yǔ yuán guì rén shì yì xìng zǐ mèi. dāng nián yáng gōng sòng sì wèi fū rén dào bǐ chū jiā, yuán xǔ tā men měi nián gōng shàn, jù shì yáng gōng sòng qù. jīn ruò lián hé zhū chén, bì xū jì yáng gōng zhī zhì, yǐ quán guì rén xī rì jié bài zhī qíng. zhī cǐ sān shì, tǎng kěn fǔ cóng, jí shì xiōng de rén le. mào gōng dà xǐ dào: bú yào shuō cǐ sān jiàn, jiù zài yǒu jǐ jiàn, dì yì lè cóng. jiù jiào shēn biān tóng zǐ, dào qián zhài wáng jiāng jūn chù, qǔ yín èr bǎi liǎng, cǎi duàn shí biǎo lǐ, shēn shàng jiě pèi yù yī kuài, dì yǔ rùn fǔ dào: jūn zhōng cōng cōng, bù jí bèi yí, liáo yǐ èr wù yín liǎng, quán wèi dìng ǒu. rùn fǔ máng jiào shǒu xià bìng tóng zǐ xié qù, sòng yǔ yuán zǐ yān, shuō míng yī le sān zhāng zhī yuē. yuán zǐ yān rán hòu shōu le, jiāng tài yǐ hùn tiān qiú yī gè, zài tóu shàng bá xià lián lǐ jīn zān yī zhī, huí dá le rùn fǔ. tóng tóng zǐ cóng rén huí lái, fù yǔ mào gōng shōu qì. mào gōng dào: chéng xiōng chéng quán dì jiā shì, dì míng rì dāng yǒu xiē wēi bó jìng, bìng guǎn xiá lè shòu wén shū, yī tóng sòng lái. dà jiā gòng zuǒ míng jūn, qǐ bù wèi měi. rùn fǔ dào: xián huà qiě mò jiǎng, qǐng wèn jūn shī, wáng shì chōng pò zài dàn xī, dān èr gē rú hé shōu shā? mào gōng zhòu méi tàn dào: ruò tí qǐ dān èr gē, kǒng yǒu xiē fèi shǒu. mào gōng yòu bǎ qián xióng xìn zhuī gǎn qín wáng yī duàn, shuō le yī biàn. rùn fǔ diē zú dào: ruò rú cǐ shuō, dān èr gē yǒu xiē bù tuǒ, xiōng yǔ qín dà gē, jù xì xī nián shēng sǐ zhī jiāo, hái dāng jié lì wǎn huí fāng miào. mào gōng dào: zhè gè zì rán.
懋功此時覺得心醉神飛,只得別了出來,對潤甫道:「弟向來浪走江湖,因所志未遂,尚未謀及家室。今見此女,實稱心合意,欲求兄為之執柯,未知可肯為弟玉成否?」潤甫道:「此系美事,弟何敢辭勞,管教成就。先到合下去坐了,弟去即來覆命。」懋功慢慢的跟到潤甫家中去。坐了片時,只見潤曹笑嘻嘻的走來說道:「袁貴人始初必欲守志終天,被弟再四解喻,方得允從。但是要依他三件事,諒兄亦易處的。」懋功道:「那三件事?」潤甫道:「第一,要守滿楊公之制,方許事兄。第二,要收領楊公之子馨兒母子兩口,去撫養他上達成人。第三,有個女貞庵,系隋煬帝的四院夫人,在內焚修,與袁貴人是異姓姊妹。當年楊公送四位夫人到彼出家,原許他們每年供膳,俱是楊公送去。今若連合朱陳,必須繼楊公之志,以全貴人昔日結拜之情。只此三事,倘肯俯從,即是兄的人了。」懋功大喜道:「不要說此三件,就再有幾件,弟亦樂從。」就叫身邊童子,到前寨王將軍處,取銀二百兩,彩緞十表里,身上解佩玉一塊,遞與潤甫道:「軍中匆匆,不及備儀,聊以二物銀兩,權為定偶。」潤甫忙叫手下並童子攜去,送與袁紫煙,說明依了三章之約。袁紫煙然後收了,將太乙混天球一個,在頭上拔下連理金簪一枝,回答了潤甫。同童子從人回來,付與懋功收訖。懋功道:「承兄成全弟家室,弟明日當有些微薄敬,並管轄樂壽文書,一同送來。大家共佐明君,豈不為美。」潤甫道:「閒話且莫講,請問軍師,王世充破在旦夕,單二哥如何收煞?」懋功皺眉嘆道:「若題起單二哥,恐有些費手。」懋功又把前雄信追趕秦王一段,說了一遍。潤甫跌足道:「若如此說,單二哥有些不妥,兄與秦大哥,俱系昔年生死之交,還當竭力挽回方妙。」懋功道:「這個自然。」
zhèng shuō shí, tiān sè yǐ mù, zhǐ jiàn xǔ duō chē zhàng lái jiē, mào gōng zhǐ de yǔ rùn fǔ fēn shǒu. míng zǎo zuò xià shǔ lè shòu yìn xìn wén shū, bìng shū pà yín èr bǎi liǎng, chà guān sòng yǔ jiǎ rùn fǔ. yòu mìng qīn suí xiǎo xiào liǎng gè, jiāng xiǎo lǐ bǎi jīn, yǔ gōng nú qīng qín, sòng guī yuán zǐ yān. èr rén qù le huí lái shuō dào: gōng nú lǐ jīn, fū rén chù jù yǐ shōu qì. chà guān yòu bǐng: jiǎ yé chù wén shū lǐ yí, mén hù qián fēng, rén yǐng jù wú, zhǐ de chí huí. mào gōng dà jīng dào: nán dào wǒ zuó rì shì jiàn guǐ? máng qí le mǎ, zì jǐ dào quán shí cūn lái kàn, guǒ rán tiě jiāng jūn bǎ mén, wèn qí lín lǐ, shuō shì zuó yè wǔ gēng qǐ shēn, yī jiā dōu wǎng tiān tāi qù jìn xiāng le. mào gōng tàn dào: jiǎ xiōng hé bù qíng zhì cǐ? xīn shàng yí huò, máng yòu dào yáng gōng mù suǒ lái, yuán zǐ yān jiào xīn ér huàn le fú sè chū lái bài sòng, mào gōng zhí shǒu dīng níng le jǐ jù, rán hòu shàng mǎ dēng chéng, wǎng luò yáng jìn fā. zhèng shì:
正說時,天色已暮,只見許多車仗來接,懋功只得與潤甫分手。明早做下署樂壽印信文書,並書帕銀二百兩,差官送與賈潤甫。又命親隨小校兩個,將小禮百金,與宮奴青琴,送歸袁紫煙。二人去了回來說道:「宮奴禮金,夫人處懼已收訖。」差官又稟:「賈爺處文書禮儀,門戶鉗封,人影俱無,只得持回。」懋功大驚道:「難道我昨日是見鬼?」忙騎了馬,自己到拳石村來看,果然鐵將軍把門,問其鄰里,說是昨夜五更起身,一家都往天台去進香了。懋功嘆道:「賈兄何不情至此?」心上疑惑,忙又到楊公墓所來,袁紫煙叫馨兒換了服色出來拜送,懋功執手叮嚀了幾句,然後上馬登程,往洛陽進發。正是:
mò lù dùn chéng gǔ ròu, lín xíng wú xiàn shēn qíng.
陌路頓成骨肉,臨行無限深情。