strong lǐ sì shí bā yán gé sì shí bā xiōng lǐ shí strong
礼四十八 沿革四十八 凶礼十
wǔ fú nián yuè jiàng shā zhī yī
五服年月降杀之一
zhǎn cuī sān nián
斩縗三年
zhōu zhì, zi wèi fù, fù zhì zūn yě. zhū hóu wèi tiān zǐ, tiān zǐ zhì zūn yě.
周制,子为父,父至尊也。诸侯为天子,天子至尊也。
jìn shàng shū wèn:" tiān zǐ bēng, jīn tái shū lìng shǐ yǐ shàng, wèi jiē fú zhǎn cuī zhī fú bù?" bó shì biàn què yīng lín yì:" lǐ, mìng shì yǐ shàng jiē fú zhǎn. tái shū lìng shǐ, liè zhí tiān cháo, jiē yīng fú zhǎn." yòu wèn:" tiān zǐ bēng, jīn sī zhōu jí hé nán jùn lì, chū rù dǎo cóng, yīng yì fú zhì bù?" què yòu dá:" lǐ, shù rén zài guān zhě fú qí cuī sān yuè. yòu, jìn chén fú zhǎn. dǎo cóng chū rù, jiē yīng fú." yòu wèn:" cóng fú suí jūn qīng zhòng, jīn sī lì fú zhǎn, xià lì fú qí, wèi hé lǐ yì bù?" què yòu dá:" fán cóng jūn fú, jiē jiàng yī děng. jīn zhī mù shǒu, jiē gǔ zhū hóu, yǐ lǐ xiāng kuàng, qīng zhòng yí yǐ." yòu wèn:" lǐ, yì fú bù cóng. jīn sī lì wèi jūn zhǎn cuī, yì fú yě. xià lì wèi cóng bù? měi jiàng yī děng, dāng wèi jūn sàng qí qīn zhě ěr. gǔ jīn xíng shì fù rú hé?" yòu dá:" lǐ, shù rén wéi guó jūn qí cuī. jīn zé bù fú. rán lì ruò dōu guān cóng shì, yǒu zhí sī yú sàng tíng zhě, gù yí yī shù rén zài guān yì ěr. yì fú bù cóng, wèi jìn chén fú jūn zhǎn cuī zhī fú, yī jiàng yī děng zhě zhī chà ěr. qián chēng dǎo cóng, zhǐ wèi jìn chén, bù wèi lì yě."
晋尚书问:"天子崩,今台书令史以上,为皆服斩縗之服不?"博士卞搉、应琳议:"礼,命士以上皆服斩。台书令史,列职天朝,皆应服斩。"又问:"天子崩,今司州及河南郡吏,出入导从,应易服制不?"搉又答:"礼,庶人在官者服齐縗三月。又,近臣服斩。导从出入,皆应服。"又问:"从服随君轻重,今司隶服斩,下吏服齐,为合礼意不?"搉又答:"凡从君服,皆降一等。今之牧守,皆古诸侯,以礼相况,轻重宜矣。"又问:"礼,义服不从。今司隶为君斩縗,义服也。下吏为从不?每降一等,当为君丧其亲者耳。古今行事复如何?"又答:"礼,庶人为国君齐縗。今则不服。然吏若都官从事,有职司於丧庭者,故宜依庶人在官义耳。义服不从,谓近臣服君斩縗之服,依降一等者之差耳。前称导从,指谓近臣,不谓吏也。"
zhōu zhì, chén wèi jūn, jūn zhì zūn yě. mǎ róng yuē:" jūn, yī guó suǒ zūn yě, gù yuē zhì zūn yě." zhǎn cuī sān nián, zi wèi fù, běn zhōu zhì. zì hòu lì dài gèng yǒu yì lùn, zhú jiàn gèng biāo chén wèi jūn yì sān nián. ruò tóng rù qián kē, kǒng fēi fèn míng, suǒ yǐ zhòng yán zhōu zhì yǐ xiǎn zhī, tā jiē lèi cǐ. gōng shì dài fū zhī zhòng chén wèi jūn. shì, qīng shì. gōng qīng dài fū yàn yú tiān zǐ zhū hóu, gù jiàng qí zhòng chén bù dài shéng jù. gōng qīng dài fū shì lǎo shì, guì chén yě. qí yú jiē zhòng chén yě. jūn, yǒu cǎi dì zhě jiē yuē jūn yě. zhòng chén zhàng, bù yǐ jí wèi. jìn chén, jūn fú sī fú yǐ. shì lǎo, jiā xiāng yě. shì, yì zǎi yě. jìn chén, hūn sì zhī shǔ. jūn, sì jūn yě. sī, cǐ yě. jìn chén cóng jūn sāng fú, wú suǒ jiàng yě.
周制,臣为君,君至尊也。(马融曰:"君,一国所尊也,故曰至尊也。"斩縗三年,子为父,本周制。自后历代更有议论,逐件更标臣为君亦三年。若同入前科,恐非分明,所以重言周制以显之,他皆类此。)公士大夫之众臣为君。(士,卿士。公卿大夫厌於天子诸侯,故降其众臣布带绳屦。)公、卿、大夫、室老、士,贵臣也。其馀皆众臣也。君,有采地者皆曰君也。众臣杖,不以即位。近臣,君服斯服矣。(室老,家相也。士,邑宰也。近臣,阍寺之属。君,嗣君也。斯,此也。近臣从君丧服,无所降也。)
wèi shàng shū zuǒ chéng wáng jiǒng gǔ dǐng fǎn. chú chén xiāng, wèi dào guó ér wáng hōng. yì zhě huò yǐ wéi yí qí cuī, huò yǐ wéi yí wú fú. wáng sù yún:" wáng guó xiāng, běn wáng zhī chéng xiàng. àn hàn jǐng dì shí, biǎn wèi xiāng chéng dì shí, shǐ lǐ rén. wáng zé guó jiā suǒ yǐ fēng, wáng xiāng zé guó jiā shǐ wèi wáng chén, dàn wáng bù yǔ lǐ rén zhī shì ěr. ér yún xiāng zhuān wèi lǐ rén, bù chún chén yú wáng, fēi qí yì yě. jīn jiǒng zhì xǔ chāng ér wén wáng hōng, xìng míng wèi tōng, ēn jì wèi jiāo, jūn chén wèi lǐ, bù zé rén zhī suǒ bù néng, yú yì wèi zhèng fú jūn chén zhī fú. chuán yuē:' cè míng wěi zhì, èr nǎi pì yě.' ruò fú wèi cè míng, wèi wěi zhì, bù kě yǐ chún jūn chén zhī yì yě. lǐ, fù rén rù mén, wèi sān yuè miào jiàn sǐ, yóu guī zàng yú qí dǎng bù dé yǐ liù lǐ jì bèi, yòu yǐ rù shì, suì chéng qí fù lǐ yě. zé chén zhī wèi wěi zhì zhě, yì bù dé bèi qí chén lǐ yě. zēng zǐ wèn yuē:' qǔ nǚ yǒu jí rì ér nǚ sǐ, rú zhī hé?' kǒng zǐ yuē:' xù qí cuī ér diào, jì zàng ér chú zhī. fū sǐ yì rú zhī.' gè yǐ qí fú, rú fú zhǎn cuī, zhǎn cuī ér diào zhī, jì zàng ér chú zhī yě. jīn jiǒng wèi wáng xiāng, wèi rù guó ér wáng hōng, yì yǔ nǚ wèi rù mén fū sǐ tóng, zé jiǒng yí fú zhǎn cuī, jì zàng ér chú zhī, cǐ lǐ zhī míng wén yě. lǐ yuē' yǔ zhū hóu wèi qīn zhě fú zhǎn', suī yǒu qīn, wèi chén zé fú zhǎn cuī yě. chén wèi qí jūn fú zhī, huò yuē yí qí cuī, bù yì yuǎn yú lǐ hū?" zhào rú sù yì.
魏尚书左丞王煚(古鼎反。)除陈相,未到国而王薨。议者或以为宜齐縗,或以为宜无服。王肃云:"王国相,本王之丞相。按汉景帝时,贬为相;成帝时,使理人。王则国家所以封,王相则国家使为王臣,但王不与理人之事耳。而云相专为理人,不纯臣於王,非其义也。今煚至许昌而闻王薨,姓名未通,恩纪未交,君臣未礼,不责人之所不能,於义未正服君臣之服。传曰:'策名委质,贰乃辟也。'若夫未策名,未委质,不可以纯君臣之义也。礼,妇人入门,未三月庙见死,犹归葬於其党;不得以六礼既备,又以入室,遂成其妇礼也。则臣之未委质者,亦不得备其臣礼也。曾子问曰:'娶女有吉日而女死,如之何?'孔子曰:'婿齐縗而吊,既葬而除之。夫死亦如之。'各以其服,如服斩縗,斩縗而吊之,既葬而除之也。今煚为王相,未入国而王薨,义与女未入门夫死同,则煚宜服斩縗,既葬而除之,此礼之明文也。礼曰'与诸侯为亲者服斩',虽有亲,为臣则服斩縗也。臣为其君服之,或曰宜齐縗,不亦远於礼乎?"诏如肃议。
sī kōng chén qún yì:" zhū wáng xiàng guó bù yīng wèi guó wáng fú zhǎn cuī. gǔ jīn yì zhì, sǔn yì bù tóng. gǔ zhě zhū hóu, zhuān guó zǐ rén. zhì hàn chū, huàn zhū wáng zǐ qiáng bào, duó zhī quán, shí zū ér yǐ. nǎi xuǎn xián néng, dài wáng jū guó, xiāng wáng wéi shàn, fǒu zé tán jīu. guó jiā zhì wáng yǐ xià zhī lì, fēi péi chén zhī wèi yě. lǐ jì suī yǒu' yǔ zhū hóu wèi qīn fú zhǎn' zhě, gài wèi yì yú guó chén, yǔ yǒu qīn yú wáng zhǎn ěr. suī péi chén, bù qīn, yóu bù wéi fú qǐ zhuān dì chén ér wèi fān wáng fú zhǎn? wèi yǒu shí bù wéi chén ér míng chēng chén. ruò yù jiǎ xū míng yǐ yōu wáng zhě, yù chóng jūn chén ér fù jiū qí zuì, míng shí jì cuò, jūn chén yì guāi, yí lǐ shī jiào, nán yǐ wéi diǎn. jìn fáng fǔ xiǎo lì, shàng bù chēng chén kuàng pōu fú dì chén ér chēng chén qiè yú fān wáng? ruò shǐ zhèng míng wéi wáng chén, zé shàng shū dāng chēng péi chén. jì wáng zhèng chén, bù kě bù fú, zé bù yí hái jiū wáng zuì. ruò bù chēng péi chén, jù yán chén zhě, cǐ wèi wáng yǔ tiān zǐ tóng chén yě."
司空陈群议:"诸王相国不应为国王服斩縗。古今异制,损益不同。古者诸侯,专国子人。至汉初,患诸王子强暴,夺之权,食租而已。乃选贤能,代王居国,相王为善,否则弹纠。国家置王以下之吏,非陪臣之谓也。礼记虽有'与诸侯为亲服斩'者,盖谓异於国臣,与有亲於王斩耳。虽陪臣,不亲,犹不为服;岂专帝臣而为藩王服斩?未有实不为臣而名称臣。若欲假虚名以优王者,欲崇君臣而复纠其罪,名实既错,君臣义乖,遗礼失教,难以为典。近防辅小吏,尚不称臣;况剖符帝臣而称臣妾於藩王?若使正名为王臣,则上书当称陪臣。既王正臣,不可不服,则不宜还纠王罪。若不称陪臣,俱言臣者,此为王与天子同臣也。"
zhào yuē:" ruò zhèng míng shí, sī kōng yì shì yě. qiě wèi zhī guó xiāng, ér bù chēng chén zhì fú, zé yì míng shí yǒu cuò. ruò qù xiāng zhī hào, chú guó zhī míng, zé shāng qīn qīn zhī ēn yě. yí shì qīng cóng zhòng, yǐ zhāng yōu chóng zhī dà yì yě."
诏曰:"若正名实,司空议是也。且谓之国相,而不称臣制服,则亦名实有错。若去相之号,除国之名,则伤亲亲之恩也。宜释轻从重,以彰优崇之大义也。"
sāng zàng lìng yún:" wáng jí jùn gōng hóu zhī guó zhě hōng, qí guó xiāng guān shǔ zhǎng shǐ jí nèi shǐ xià lìng zhǎng chéng wèi, jiē fú zhǎn cuī, jū yǐ lú. fēi fū rén fú qí cuī, cháo bū yì sàng tíng lín. yǐ sāng fú shì shì, zàng qì chú fú. qí fēi guó xià lìng zhǎng chéng wèi jí bù zhī guó zhě xiāng nèi shǐ jí lìng zhǎng chéng wèi, qí xiāng nèi shǐ lì, jiē sù fú sān rì kū lín. qí suī fēi jìn guān ér qīn zài sàng tíng zhí shì zhě, yì yí zhì fú. qí xiāng nèi shǐ jí yǐ liè hóu wèi lì lìng zhǎng zhě wú fú, jiē fā āi sān rì."
丧葬令云:"王及郡公侯之国者薨,其国相官属长史及内史下令长丞尉,皆服斩縗,居倚庐。妃夫人服齐縗,朝晡诣丧庭临。以丧服视事,葬讫除服。其非国下令长丞尉及不之国者相内史及令长丞尉,其相内史吏,皆素服三日哭临。其虽非近官而亲在丧庭执事者,亦宜制服。其相、内史及以列侯为吏令长者无服,皆发哀三日。"
jìn huì dì yuán kāng zhōng, qín wáng hōng, qín guó láng zhōng lìng shǐ píng lǐ hán yīn wáng zàng qì chú fú bèi biǎn. yù shǐ zhōng chéng fù xián biǎo yún:" qín wáng hōng, hán bēi tòng zhī āi, gǎn yú rén xīn. hán fǔ jiù wáng zhì, rú lìng chú fú, zàng hòu shí qī rì nǎi qīn zhōng zhèng zhí. shí yì wèi zhī bèi qī jū róng, duó qí zhōng zhèng, ér fù hé yú tiān zǐ zhī sàng jì zàng ér chú, biàn yún' tiān cháo shū zūn, yuán yǐ wéi zhǔn, fēi suǒ yí yán'. ruò wáng zhě zhī sàng, jì zàng bù chú, fān guó zhī sàng, jì zàng ér chú, fān guó yù tóng bù chú, nǎi dāng yún' tiān cháo shū zūn, yuán yǐ wéi zhǔn, fēi suǒ yí yán' ěr. tiān cháo shì hū shàng, ér yù fān guó fú hū xià, cǐ wèi fān guó zhī yì chóng, ér tiān cháo zhī lǐ báo. wèi yù cǐ zhǐ. yòu yún:' zhū gōng jiē zhōng sàng, lǐ níng jǐn nǎi xù, míng sàng zhì yí chóng, wù zài dūn zhòng yě'. fū níng jǐn nǎi xù, yǐ qí āi tòng, yì yú tiān cháo, zhì shǐ zhōng sàng, wèi jiàn sī wén. guó zhì jì zàng ér chú, jì chú ér fù. yuán zì hàn wèi, qì hū shèng jìn, jiē suǒ gòng xíng. wén huáng dì shēng xiá, wǔ dì bēng cú, bì xià huǐ dùn, lǜ tǔ chén qiè qǐ wú pān mù suì fú zhī xīn, shí yǐ guó zhì bù kě ér yú. tiān wáng zhī sàng, shì chú yú shàng, fān guó zhī xīn, dú suì yú xià, shén bù kě ān. fù yǐ qín wáng wú hòu, hán yīng wéi zhǔ, jì shǐ hán yīng wèi sàng zhǔ, yú jīn zhī zhì, jì zàng yīng chú ér fù, zé yīng jí fú yǐ jì. yīn yuē' wáng wèi yǒu miào, zhǔ wú suǒ qiān, bù yīng chú fú'. qín wáng shǐ fēng, wú suǒ lián fù, líng zhǔ suǒ jū, jí biàn wèi miào. bù wèn zhì yún hé, ér yǐ wú miào wèi biǎn hán. jīn bì yě àn fàng xūn zhī cú, sì hǎi è mì bā yīn, zhì yú sān zài, tài zōng zhī bēng, céng bù shù xún, shì rán jí jí, yǐn gǔ shéng jīn, hé dài jiē yīng yǒu biǎn, hé dàn lǐ hán bù yīng chú fú! jīn yě wú biǎn, wáng zhì gù yě. qián yǐ hán yǒu wáng sàng, shàng qǐng chà dài. shàng shū chì wáng zàng rì zài jìn, zàng qì hán yīng shè zhí, bù tīng chāi dài. zàng qì, hán yóu chóu chú, bù shí shè zhí, sī tú lǚ zhāi fá fǎng wèn yǐ cù hán, hán nǎi shì shì. hán chéng tiān tāi zhī chì, bī sī tú zhī fú, rán hòu shè zhí, hán zhī shì zhí, suí ér jī zhī, cǐ wèi tái chì fǔ fú xiàn hán yú è yě. ruò wèi tái chì fǔ fú wèi shāng jiào yì, zé dāng jù zhèng, bù zhèng fú chì, ér hán shì biǎn, hán zhī kùn zhì hé zú xī hū, guó zhì bù kě piān ěr! yòu hán zì yǐ lǒng xī zhī rén, suī hù shǔ shǐ píng, fēi suǒ zōng xī. chū jiàn shǐ wèi zhōng zhèng, fǎn fù yán zhī sī tú, shuō fēi shǐ píng guó rén, bù yí wèi zhōng zhèng. hòu wèi láng zhōng lìng, zì yǐ xuǎn guān yǐn tái fǔ wèi bǐ, ràng cháng shān tài shǒu sū shào, cí zhǐ kěn qiè, xíng yú wén mò. hán zhī gù ràng, nǎi zài wáng wèi hōng zhī qián, zhōng zhèng páng téng biàn gē hán pǐn. chén jiàn hán wèi téng suǒ wǔ, bù shèng qí fèn, jǐn biǎo yǐ wén, qǐ cháo tíng yǐ shí bó yì, wú lìng téng dé làn xíng dāo chǐ."
晋惠帝元康中,秦王薨,秦国郎中令始平李含因王葬讫除服被贬。御史中丞傅咸表云:"秦王薨,含悲恸之哀,感於人心。含俯就王制,如令除服,葬后十七日乃亲中正职。时议谓之背戚居荣,夺其中正,而复阂於天子之丧既葬而除,便云'天朝殊尊,援以为准,非所宜言'。若王者之丧,既葬不除,藩国之丧,既葬而除,藩国欲同不除,乃当云'天朝殊尊,援以为准,非所宜言'耳。天朝释乎上,而欲藩国服乎下,此为藩国之义崇,而天朝之礼薄。未喻此旨。又云:'诸公皆终丧,礼宁尽乃叙,明丧制宜崇,务在敦重也'。夫宁尽乃叙,以其哀恸,异於天朝,制使终丧,未见斯文。国制既葬而除,既除而祔。爰自汉魏,迄乎圣晋,皆所共行。文皇帝升遐,武帝崩殂,陛下毁顿,率土臣妾岂无攀慕遂服之心,实以国制不可而逾。天王之丧,释除於上,藩国之心,独遂於下,甚不可安。复以秦王无后,含应为主,既使含应为丧主,於今之制,既葬应除而祔,则应吉服以祭。因曰'王未有庙,主无所迁,不应除服'。秦王始封,无所连祔,灵主所居,即便为庙。不问制云何,而以无庙为贬含。今必也按放勋之殂,四海遏密八音,至於三载,太宗之崩,曾不数旬,释然即吉,引古绳今,阖代皆应有贬,何但李含不应除服!今也无贬,王制故也。前以含有王丧,上请差代。尚书敕王葬日在近,葬讫含应摄职,不听差代。葬讫,含犹踌躇,不时摄职,司徒屡摘罚访问以踧含,含乃视事。含承天台之敕,逼司徒之符,然后摄职,含之適职,随而击之,此为台敕府符陷含於恶也。若谓台敕府符为伤教义,则当据正,不正符敕,而含是贬,含之困踬何足惜乎,国制不可偏耳!又含自以陇西之人,虽户属始平,非所综悉。初见使为中正,反覆言之司徒,说非始平国人,不宜为中正。后为郎中令,自以选官引台府为比,让常山太守苏绍,辞旨恳切,形於文墨。含之固让,乃在王未薨之前,中正庞腾便割含品。臣见含为腾所侮,不胜其愤,谨表以闻,乞朝廷以时博议,无令腾得滥行刀尺。"
xián yòu yán:" chén yǐ guó zhī dà zhì, bù kě ér piān, qín guó láng zhōng lìng lǐ hán, chéng shàng shū zhī chì, fèng sāng fú zhī mìng, jì zàng chú fú, ér zhōng zhèng páng téng wú suǒ jù zhàng, biǎn hán pǐn sān děng, wèi cǐ wèi zhí hàn wèi yǐ lái shī xíng zhī zhì, jù yǐ biǎo wén, wèi cháng cháo tíng dāng yún hé. téng děng zhī lùn, yǐ qín wáng wú hòu, qián yòu yǒu zhào, yǐ cǐ wèi hán bù yīng chú fú. yú wèi zhū hóu zhī zhì, bù dé yì yú tiān cháo. jiù qín wáng yǒu sì, yú zhì yì zì yīng chú qiě qín wáng wú hòu, nǎi qián yǒu zhào, cháo yě mò bù wén zhī. ér shàng shū xià chì, zàng qì hán zì yīng shè zhí, bù yīng chà dài, xún jǔ wèi tái láng yòu sī tú zhāi fá fǎng wèn, cuī hán shè zhí. rú cǐ, tái fǔ yì jiē wèi hán jì zàng yīng chú yě. xiāng shì chún chén, qún chén zhī shǒu, zòu lìng shì fú, yì wú yú yí. zhì yú hán chú, biàn dú wèi zuì, qiè wèi yǒu fù yú qíng. chén zhī zài shì, xiǎo dà yù jǐn, shǐ zài yōu chóng. kuàng guó zhī dà zhì, dāng chuí jiāng lái, xīn suǒ bù ān, ér bù fū xiě, jǐn zhòng yǐ wén, qǐ zhōng shū jiàn jí, yóu bǎi lǜ dāng yī de yě."
咸又言:"臣以国之大制,不可而偏,秦国郎中令李含,承尚书之敕,奉丧服之命,既葬除服,而中正庞腾无所据仗,贬含品三等,谓此未值汉魏以来施行之制,具以表闻,未尝朝廷当云何。腾等之论,以秦王无后,前又有诏,以此谓含不应除服。愚谓诸侯之制,不得异於天朝。就秦王有嗣,於制亦自应除;且秦王无后,乃前有诏,朝野莫不闻知。而尚书下敕,葬讫含自应摄职,不应差代,寻举为台郎;又司徒摘罚访问,催含摄职。如此,台府亦皆谓含既葬应除也。相是纯臣,群臣之首,奏令释服,亦无馀疑。至於含除,便独为罪,窃谓有负於情。臣之在事,小大欲尽,使在优崇。况国之大制,当垂将来,心所不安,而不敷写,谨重以闻,乞中书见诘,犹百虑当一得也。"
zhōu zhì, fù wèi zhǎng zǐ. bù yán dí zǐ zhě, tōng shàng xià yě. yì yán lì dí yǐ zhǎng yě. zhèng tǐ zài hu shàng, yòu jiāng suǒ chuán zhòng yě. shù zǐ bù dé wèi zhǎng zǐ sān nián, bù jì zǔ yě. zhèng xuán yún:" cǐ yán wèi fù hòu zhě, rán hòu wèi zhǎng zǐ sān nián, zhòng qí dāng xiān zǔ zhī zhèng tǐ, yòu yǐ qí jiāng dài jǐ wèi zōng miào zhǔ yě. shù zǐ zhě, wèi fù hòu zhě zhī dì yě. yán shù zhě, yuǎn bié zhī yě. xiǎo jì yuē:' bù jì zǔ yǔ mí.' cǐ dàn yán zǔ, róng zǔ mí gòng miào." mǎ róng yuē:" tǐ zhě, dí dí xiāng chéng yě. zhèng wèi tǐ zài zhǎng zǐ zhī shàng, shàng zhèng yú gāo zǔ tǐ. zhòng qí zhèng, gù fú sān nián. shù zǐ jiàn, wèi zhǎng zǐ fú, qí bù dé suí fù fú sān nián, gù yán bù jì zǔ yě." léi cì zōng yuē:" fù zǐ yī tǐ yě, ér zhǎng dí dú zhèng, gù yuē tǐ. jì wèi zhèng tǐ, yòu jiāng chuán zhòng, jiān yǒu èr yì, nǎi jiā qí fú. zì fēi qīn zhèng, jiān zhī qíng tǐ jù jǐn, qǐ kě líng tiān dì hùn zūn qīn yě."
周制,父为长子。(不言嫡子者,通上下也。亦言立嫡以长也。)正体在乎上,又将所传重也。庶子不得为长子三年,不继祖也。(郑玄云:"此言为父后者,然后为长子三年,重其当先祖之正体,又以其将代己为宗庙主也。庶子者,为父后者之弟也。言庶者,远别之也。小记曰:'不继祖与祢。'此但言祖,容祖祢共庙。"马融曰:"体者,嫡嫡相承也。正谓体在长子之上,上正於高祖体。重其正,故服三年。庶子贱,为长子服,其不得随父服三年,故言不继祖也。"雷次宗曰:"父子一体也,而长嫡独正,故曰体。既为正体,又将传重,兼有二义,乃加其服。自非亲正,兼之情体俱尽,岂可凌天地、混尊亲也。")
hàn dài shèng wén rén tōng hàn jiē yǐ wéi fù wèi zhǎng zǐ zhǎn zhě, yǐ qí wèi wǔ dài zhī dí yě. mǎ róng zhù sāng fú jīng yòng zhī. zhèng xuán zhù xiǎo jì zé yǐ wéi jǐ shēn jì mí, biàn dé wèi zhǎng zǐ zhǎn. zì hòu zhū rú jiē yòng zhèng shuō. qiáo zhōu wǔ jīng rán fǒu yuē:" xiǎo jì yuē' shù zǐ bù wéi zhǎng zǐ zhǎn, bù jì zǔ yǔ mí yě', cǐ shàng dàn bié shù zǐ, ér xià yán bù jì zǔ mí zhě, wèi shù zǐ shēn bù jì mí, gù qí zhǎng zǐ wèi bù jì zǔ, hé ér yán zhī yě." liú zhì shì yí yì tóng cǐ yì.
汉戴圣、闻人通汉皆以为父为长子斩者,以其为五代之嫡也。马融注丧服经用之。郑玄注小记则以为己身继祢,便得为长子斩。自后诸儒皆用郑说。(谯周五经然否曰:"小记曰'庶子不为长子斩,不继祖与祢也',此尚但别庶子,而下言不继祖祢者,谓庶子身不继祢,故其长子为不继祖,合而言之也。"刘智释疑亦同此议。)
jìn yú xǐ guǎng lín nán qiáo zhōu yuē:" lǐ wén sān fā, èr yán jì zǔ, yī yán lián mí. rú dàn jì mí, zé yīng sān nián, hé yuán xū zǔ, fán ér shī yào, hé zǐ yú fù, shě jìng jiù yū, fēi shì shí yě. rán zé jì zǔ zhě bì jì mí, jì mí zhě bù bì jì zǔ. jīn lián mí yú zǔ, yǐ jǐ jì zhī, shì jì zǔ zhě dé sān nián, jì mí zhě bù de yě. zhì yú lián mí yú zǔ yǐ bié gāo zǔ zhī zǔ, gù yīn mí yǐ jì zǔ bié xián yě."
晋虞喜广林难谯周曰:"礼文三发,二言继祖,一言连祢。如但继祢,则应三年,何缘须祖,烦而失要,合子於父,舍径就迂,非事实也。然则继祖者必继祢,继祢者不必继祖。今连祢於祖,以己继之,是继祖者得三年,继祢者不得也。至於连祢於祖以别高祖之祖,故因祢以继祖别嫌也。"
sòng yǔ wèi zhī yún:" àn lǐ zhèng zhù yuē:' yòng ēn zé fù zhòng, yòng yì zé zǔ zhòng.' fù zhī yǔ zǔ, gè yǒu yī zhòng zhī yì, gù shèng rén zhì lǐ, fú zǔ yǐ zhì qīn zhī fú, ér chuán tóng wèi zhī zhì zūn yě. jǐ chéng èr chóng zhī hòu, ér zhǎng zǐ zhèng tǐ yú shàng, jiāng chuán zōng miào zhī zhòng, rán hòu kě bào zhī yǐ zhǎn, gù zhuàn jì jiē jù zǔ ér yán yě. ruò jì mí biàn dé wèi zhǎng zǐ zhǎn, zé bù yīng yún bù jì zǔ. sāng fú chuán jí dà chuán jiē yún bù jì zǔ, yǐ míng shù zǐ suī jì mí ér bù jì zǔ, zé bù fú zhǎng zǐ zhǎn yě. hè shì yào jì yún:' shù zǐ, fù suī mò, yóu bù wéi zhǎng zǐ sān nián, yǐ jǐ bù jì zǔ yě.' shì yì míng jǐ shēn jì zǔ, nǎi dé wèi zhǎng zǐ zhǎn yě. jì yì yóu yú jì zǔ, zé bù bì xū yún jí mí. huò zhě yí zǔ zhī yán shì dào shù zǐ zhī zhǎng, gù cǐ jì tè yán bù jì zǔ yǔ mí, yǐ míng jù shù zǐ yán zhī yě."
宋庾蔚之云:"按礼郑注曰:'用恩则父重,用义则祖重。'父之与祖,各有一重之义,故圣人制礼,服祖以至亲之服,而传同谓之至尊也。己承二重之后,而长子正体於上,将传宗庙之重,然后可报之以斩,故传记皆据祖而言也。若继祢便得为长子斩,则不应云不继祖。丧服传及大传皆云不继祖,以明庶子虽继祢而不继祖,则不服长子斩也。贺氏要记云:'庶子,父虽殁,犹不为长子三年,以己不继祖也。'是亦明己身继祖,乃得为长子斩也。既义由於继祖,则不必须云及祢。或者疑祖之言是道庶子之长,故此记特言不继祖与祢,以明据庶子言之也。"
zhōu zhì, wéi rén hòu zhě sān nián, shòu zhòng zhě bì yǐ zūn fú fu zhī. mǎ róng yuē:" shòu rén zōng miào zhī zhòng, gù sān nián." léi cì zōng yuē:" dàn yán wéi rén hòu zhě, wén shì bù zú. xià zhāng yǒu wéi rén hòu zhě wèi qí fù mǔ, dāng yán' wéi rén hòu zhě wèi suǒ hòu zhī fù'. jīn quē cǐ wǔ zì zhě, yǐ suǒ hòu zhě, huò wèi zǔ fù, huò wèi gāo céng, fán wén bù kě bèi shè, yán yī yǐ bāo èr, zé fán zhū suǒ hòu, jiē bèi yú qí zhōng yě." hé rú ér kě wèi zhī hòu? tóng zōng zé kě wèi zhī hòu. hé rú ér kě yǐ wéi rén hòu? zhī zǐ kě yě. wèi suǒ hòu zhě zǔ fù mǔ qī qī zhī fù mǔ kūn dì kūn dì zhī zǐ ruò zi. ruò zi zhě, wèi suǒ hòu zhī qīn rú qīn zǐ yě.
周制,为人后者三年,受重者必以尊服服之。(马融曰:"受人宗庙之重,故三年。"雷次宗曰:"但言为人后者,文似不足。下章有为人后者为其父母,当言'为人后者为所后之父'。今阙此五字者,以所后者,或为祖父,或为高曾,繁文不可备设,言一以包二,则凡诸所后,皆备於其中也。")何如而可为之后?同宗则可为之后。何如而可以为人后?支子可也。为所后者祖父母、妻、妻之父母、昆弟、昆弟之子若子。(若子者,为所后之亲如亲子也。)
zhōu zhì, qī wèi fū, fū zhì zūn yě. mǎ róng yuē:" fù rén tiān fū, gù yuē zhì zūn." wáng sù yuē:" yán fū zé kě zhī. jǔ qī zhě, shū qiè zhī wén yě." kǒng lún yuē:" yǐ fù fú fu zhī, gù yuē zhì zūn." léi cì zōng yuē:" yán qī yǐ míng qí qí, suǒ yǐ dé chēng fū yě." qiè wèi jūn, jūn zhì zūn yě. mǎ róng yuē:" qiè jiàn, shì fū rú jūn, gù zhì zūn yě." zhèng xuán yuē:" bù dé tǐ zhī, jiā zūn yān, suī shì yì rán." chén quán yuē:" jiàng yú nǚ jūn, gù bù gǎn chēng fū. chēng wéi jūn zhě, tóng yú rén chén yě." léi cì zōng yuē:" yán qiè yǐ jiàn qí jiē, suǒ yǐ nǎi chēng jūn yě." nǚ zǐ zi zài shì wèi fù. nǚ zǐ zi zhě, nǚ zǐ yě, bié yú nán zǐ yě. yán zài shì, guān yǐ xǔ jià yě. zi jià, fǎn zài fù zhī shì, wèi fù sān nián. mǎ róng yuē:" wèi fàn qī chū, hái zài fù mǔ zhī jiā." zhèng xuán yún:" wèi zāo sàng ér chū zhě, shǐ fú qí cuī zhōu, chū ér yú zé shòu yǐ sān nián zhī sàng shòu, jì yú ér chū zé xiǎo xiáng yì rú zhī, jì chú ér chū zé yǐ. nǚ xíng yú dài fū yǐ shàng yuē jià, xíng yú shì shù rén yuē shì rén." wáng sù yuē:" xián yǐ jià ér fǎn yǔ zài shì bù tóng, gù míng zhī. zāo sàng wèi liàn ér chū zé sān nián, jì liàn ér chū zé yǐ, wèi liàn ér fǎn zé zhōu, jì liàn ér fǎn zé suì zhī." léi cì zōng yuē:" bù yán nǚ zǐ zi, shàng nǚ zǐ yě. fù yán zi zhě, yù jiàn qí wài yì yǐ jǐn, zǐ dào fù hóng yě."
周制,妻为夫,夫至尊也。(马融曰:"妇人天夫,故曰至尊。"王肃曰:"言夫则可知。举妻者,殊妾之文也。"孔伦曰:"以父服服之,故曰至尊。"雷次宗曰:"言妻以明其齐,所以得称夫也。")妾为君,君至尊也。(马融曰:"妾贱,事夫如君,故至尊也。"郑玄曰:"不得体之,加尊焉,虽士亦然。"陈铨曰:"降於女君,故不敢称夫。称为君者,同於人臣也。"雷次宗曰:"言妾以见其接,所以乃称君也。")女子子在室为父。(女子子者,女子也,别於男子也。言在室,关已许嫁也。)子嫁,反在父之室,为父三年。(马融曰:"为犯七出,还在父母之家。"郑玄云:"谓遭丧而出者,始服齐縗周,出而虞则受以三年之丧受,既虞而出则小祥亦如之,既除而出则已。女行於大夫以上曰嫁,行於士庶人曰適人。"王肃曰:"嫌已嫁而反与在室不同,故明之。遭丧未练而出则三年,既练而出则已,未练而反则周,既练而反则遂之。"雷次宗曰:"不言女子子,上女子也。复言子者,欲见其外义以尽,子道复弘也。")
sūn wèi zǔ chí zhòng yì
孙为祖持重议
jìn shì zhōng yǔ chún yún:" gǔ zhě suǒ yǐ zhòng zōng, zhū hóu dài jué, dài, guó huì, gǎi yān. xià tóng. shì dài fū dài lù, fáng qí zhēng jìng, gù míng qí zōng. jīn wú guó shì dài lù zhě, fáng wú suǒ shī. yòu gǔ zhī dí sūn, suī zài shì wèi, wú dài lù zhī shì, yóu chéng zǔ kǎo jiā yè, shàng gòng jì cí, xià zhèng zǐ sūn, páng lǐ kūn dì, xù qīn hé zú, shì yǐ zōng rén nán nǚ cháng yòu, jiē wèi zhī fú qí cuī. jīn zé bù rán, zhū hóu wú jué yì zhě, dí zhī zǐ zú, zé qí cì zhǎng shè jiā zhǔ jì, dí sūn yǐ cháng yòu chǐ, wú fù shū zhì yě. yòu wèi wén jīn dài wéi zōng zi fú qí cuī zhě. rán zé dí sūn yú gǔ zé yǒu shū zhì, yú jīn zé wú yì děng. jīn wáng hóu yǒu jué tǔ zhě, qí suǒ fáng yǔ gǔ wú yì, zhòng dí zhī zhì, bù dé bù tóng. zhì yú dài fū yǐ xià, jì yǔ gǔ lǐ yì yǐ, jí bù tǒng jiā, xiōng zé tǒng sàng, kǎo zhī qíng lǐ, jù yì yǒu wéi. àn lǜ wú dí sūn xiān zhū fù chéng cái zhī wén, yí wú chéng zhòng zhī zhì."
晋侍中庾纯云:"古者所以重宗,诸侯代爵,(代,国讳,改焉。下同。)士大夫代禄,防其争竞,故明其宗。今无国士代禄者,防无所施。又古之嫡孙,虽在仕位,无代禄之士,犹承祖考家业,上供祭祠,下正子孙,旁理昆弟,叙亲合族,是以宗人男女长幼,皆为之服齐縗。今则不然,诸侯无爵邑者,嫡之子卒,则其次长摄家主祭,嫡孙以长幼齿,无复殊制也。又未闻今代为宗子服齐縗者。然则嫡孙於古则有殊制,於今则无异等。今王侯有爵土者,其所防与古无异,重嫡之制,不得不同。至於大夫以下,既与古礼异矣,吉不统家,凶则统丧,考之情理,俱亦有违。按律无嫡孙先诸父承财之文,宜无承重之制。"
liú zhì yǐ wéi cǐ shuō fēi cóng gǔ zhì yě, wèi jìn èr dài yì zì xíng zhī.
刘智以为此说非从古制也,魏晋二代亦自行之。
liú bǎo yǐ wéi:" sūn wèi zǔ bù sān nián. sāng fú yún' sūn wèi zǔ zhōu', àn xiǎo jì' wèi zǔ hòu zhě wèi zǔ mǔ sān nián', èr wén bù tóng, hé yǐ wéi zhèng? dá yuē: jīng wú sūn wèi zǔ sān nián zhī wén, xiǎo jì suǒ yún wéi zǔ mǔ sān nián, zì wèi wú hòu yǎng rén zǐ yǐ wéi sūn zhě ěr. sāng fú yún:' wéi rén hòu zhě sān nián', wéi rén hòu zhě, huò wèi zi, huò wèi sūn, gù jīng dàn chēng wéi rén hòu, bù liè suǒ hòu zhě míng, suǒ yǐ tōng rén wú guì jiàn wéi rén hòu zhě yòng cǐ lǐ yě. ruò xún tài wèi wú zi, yǎng xiōng sūn yǐ wéi sūn, shì xiǎo jì suǒ wèi wèi zǔ hòu zhě yě. fū rén qíng bù shū, zǔ suǒ yǎng sūn yóu zǐ, ér sūn fèng zǔ yóu fù, gǔ shèng rén chēng qíng yǐ dìng zhì, wéi rén hòu zhě wú fù fù zǔ zhī chà, tóng sān nián yě. sāng fú chuán' fù zú, rán hòu wèi zǔ hòu zhě zhǎn', cǐ wèi dí sūn wèi zǔ sàng zhǔ, dāng fú zhǎn, bù jiě chuán yì, xiǎo jì yǔ chuán dàn jiě jīng yì ěr. chuán chēng zhě cǐ zǔ hòu, wèi fù zhī zhǎng zǐ, zǔ zhī dí sūn yě. jǐ shàng yàn yú fù, fù wáng rán hòu nǎi xià wèi zhǎng zǐ zhǎn, fēi sūn shàng wèi zǔ zhǎn yě."
刘宝以为:"孙为祖不三年。丧服云'孙为祖周',按小记'为祖后者为祖母三年',二文不同,何以为正?答曰:经无孙为祖三年之文,小记所云为祖母三年,自谓无后养人子以为孙者耳。丧服云:'为人后者三年',为人后者,或为子,或为孙,故经但称为人后,不列所后者名,所以通人无贵贱为人后者用此礼也。若荀太尉无子,养兄孙以为孙,是小记所谓为祖后者也。夫人情不殊,祖所养孙犹子,而孙奉祖犹父,古圣人称情以定制,为人后者无复父祖之差,同三年也。丧服传'父卒,然后为祖后者斩',此谓嫡孙为祖丧主,当服斩,不解传意,小记与传但解经意耳。传称者此祖后,谓父之长子,祖之嫡孙也。己上厌於父,父亡然后乃下为长子斩,非孙上为祖斩也。"
wáng bì nán liú bǎo yuē:" sāng fú xiǎo jì' zǔ fù zú, wèi zǔ mǔ hòu zhě sān nián', cǐ wèi sūn wèi zǔ hòu zhě. sāng fú' fù wáng, wèi mǔ sān nián'. yán wèi zǔ mǔ sān nián, zǔ fù sān nián kě zhī yě. wéi rén hòu zhě, yǐ dāng shōu zú ér yán zōng miào yě, bì yǐ tóng zōng zhī zǐ, zé qí zhāo mù zhī lún ér lì zhī, bù dé gāo zǔ wú zi ér lì xuán sūn zhī xù. yán zōng miào zhě, yì kě yǐ zài jì yǎng, shǐ guǐ shén yǒu suǒ xiǎng yě. àn shì èr miào, ruò lì xuán sūn, zé suǒ yán zhī zǔ, bù jí céng gāo, ér zǔ mí wú guǐ, jiāng hé suǒ xiǎng hū? xún tài wèi zhì zūn, qí tǒng yí yuǎn, qīn miào yǒu sì, sūn zhī suǒ de jì gāo zǔ yě, zé yú tài wèi wèi zǔ, zi suǒ de jì gāo zǔ yě. jīn lì sūn dàn dé jì zǔ, ér shǐ zēng zǔ bù shí, shì zé xiān rén jiāng kǒng yú wèi lì, gù zhī fēi lì hòu zhī dào yě. yòu chén cóng jūn fú, měi jiàng yī děng, sāng fú wèi jūn zhī zǔ fú zhōu, zhì jūn fú sān nián míng zhī yě. ruò rú lùn yì, wèi xiǎo jì suǒ yán shì wèi zhǎng zǐ fú zhě, yòu dāng yán fù zú rán hòu wèi zi sān nián, bù dé yán zǔ fù zú ér wèi zǔ mǔ hòu zhě sān nián. yòu yǎng rén zǐ wèi jǐ sūn, yǔ jǐ zì yǒu sūn qǐ yì zāi?"
王敝难刘宝曰:"丧服小记'祖父卒,为祖母后者三年',此谓孙为祖后者。丧服'父亡,为母三年'。言为祖母三年,祖父三年可知也。为人后者,以当收族而严宗庙也,必以同宗支子,择其昭穆之伦而立之,不得高祖无子而立玄孙之序。严宗庙者,亦可以在继养,使鬼神有所享也。按士二庙,若立玄孙,则所严之祖,不及曾高,而祖祢无鬼,将何所飨乎?荀太尉秩尊,其统宜远,亲庙有四,孙之所得祭高祖也,则於太尉为祖,子所得祭高祖也。今立孙但得祭祖,而使曾祖不食,是则先人将恐於为厉,故知非立后之道也。又臣从君服,每降一等,丧服为君之祖服周,制君服三年明之也。若如论意,谓小记所言是为长子服者,又当言父卒然后为子三年,不得言祖父卒而为祖母后者三年。又养人子为己孙,与己自有孙岂异哉?"
guó zǐ bó shì wú shāng dá liú bǎo yì yuē:" àn lǐ guì dí zhòng zhèng, suǒ zūn zǔ mí, jì dài zhī zhèng tǒng yě. fū shòu zhòng zhě, bù dé yǐ qīng fú fu zhī. shì yǐ sūn jí céng xuán qí wèi hòu zhě, jiē fú sān nián, shòu zhòng gù yě. qiě jué shǔ zhī zōng, lái wéi rén hòu zhě fú zhī, rú jīn dí sūn wèi hòu, ér yù shǐ wèi zǔ fú zhōu, yǔ zhòng sūn wú yì, jì fēi shòu zhòng zhī yì, qǐ hé shèng rén chēng qíng zhī zhì yé? qiě sūn wèi zǔ zhèng fú zhōu, zǔ wèi sūn zhèng fú jiǔ yuè, dí sūn wèi hòu, zé zǔ wèi jiā fú zhōu, sūn yì dāng jiā zǔ sān nián, cǐ jīng zhī míng jù yě. jīn yù shǐ zǔ yǐ dí jiā sūn, sūn yǐ shù fú bào zǔ, qǐ jīng yì yé? yòu yù shǐ jué shǔ zhī sūn tóng yú dí sūn, qǐ hé rén qíng."
国子博士吴商答刘宝议曰:"按礼贵嫡重正,所尊祖祢,继代之正统也。夫受重者,不得以轻服服之。是以孙及曾玄其为后者,皆服三年,受重故也。且绝属之宗,来为人后者服之,如今嫡孙为后,而欲使为祖服周,与众孙无异,既非受重之义,岂合圣人称情之制耶?且孙为祖正服周,祖为孙正服九月,嫡孙为后,则祖为加服周,孙亦当加祖三年,此经之明据也。今欲使祖以嫡加孙,孙以庶服报祖,岂经意耶?又欲使绝属之孙同於嫡孙,岂合人情。"
chéng qià lùn yún:" dí sūn chuán zhòng, bù fú zhǎn yě. fū fú yǐ sān nián wèi zhì zhòng, gù yǐ zhì zūn zhì qīn zhě chù zhī. zì cǐ yǐ wǎng, shàng xià jiàng shā yī děng, jīng zhī lì yě. fú fù sān nián, fú zǔ yí zhōu, ér chuán yún' fù zú wèi zǔ hòu zhě fú zhǎn', wèi dí sūn zhě, yī cǐ wèi zhì, ruò qí bì rán, yuè yú cháng lì. hòu zǔ fú yì, lǐ zhī zhòng shì, yí jiàn zhǎn cuī zhī jīng, bù yīng quē ér bù jì yě. qiě zi wèi fù sān nián, fù wèi zhǎng zǐ yì sān nián, ruò dí sūn wèi zǔ rú zi, zé zǔ wèi dí sūn yì dāng rú fù wèi zhǎng zǐ, bù dé wèi zhī zhōu yě."
成洽论云:"嫡孙传重,不服斩也。夫服以三年为至重,故以至尊至亲者处之。自此以往,上下降杀一等,经之例也。服父三年,服祖宜周,而传云'父卒为祖后者服斩',为嫡孙者,依此为制,若其必然,越於常例。后祖服异,礼之重事,宜见斩縗之经,不应阙而不记也。且子为父三年,父为长子亦三年,若嫡孙为祖如子,则祖为嫡孙亦当如父为长子,不得为之周也。"
wú shāng yuē:" fán rén wéi hòu zhě shàng rú fù, jīn sūn wèi zǔ hòu, ér yù shǐ wèi zǔ zhōu, yǔ zhòng sūn wú yì, qǐ shì wèi hòu zhī wèi hū? qiě zǔ wèi sūn zhèng fú jiǔ yuè, jīn dí sūn wèi hòu, zǔ jiā zhī zhōu, sūn yì jiā zǔ sān nián, jīng zhī míng yì yě. jīn shǐ zǔ jiā sūn fú, ér sūn bù jiā zǔ fú, qǐ jīng yì zāi! qiě jīng yún' chén wèi jūn zǔ fù mǔ fú zhōu', cóng fú lì jiàng yī děng, zé jūn wèi zǔ fú zhǎn yǐ, cǐ fēi jīng yì xié, hé zé quē ér bù jì yě. lùn yòu yún' sūn wèi zǔ, rú zi wèi fù, zé zǔ wèi sūn yì dāng rú fù wèi zhǎng zǐ' zhě. qiě sūn wèi hòu jiā yī děng fú sān nián, zǔ yì jiā sūn yī děng fú zhōu. rú lùn zhī yì, yù shǐ zǔ jiā sūn èr děng, ér sūn jiā zǔ yī děng, cǐ qǐ jīng lì ér yún chuán bù tōng hū?"
吴商曰:"凡人为后者尚如父,今孙为祖后,而欲使为祖周,与众孙无异,岂是为后之谓乎?且祖为孙正服九月,今嫡孙为后,祖加之周,孙亦加祖三年,经之明义也。今使祖加孙服,而孙不加祖服,岂经义哉!且经云'臣为君祖父母服周',从服例降一等,则君为祖服斩矣,此非经义邪,何责阙而不记也。论又云'孙为祖,如子为父,则祖为孙亦当如父为长子'者。且孙为后加一等服三年,祖亦加孙一等服周。如论之意,欲使祖加孙二等,而孙加祖一等,此岂经例而云传不通乎?"
shì píng yuē: yǔ chún yún:" gǔ zhě zhòng zōng, fáng qí zhēng jìng, jīn wú suǒ shī yǐ." yòu yún:" lǜ wú dí sūn xiān zhū fù chéng cái zhī wén, yí wú chéng zhòng zhī zhì yě." liú bǎo yì yún:" jīng wú wéi zǔ sān nián zhī wén." wáng chǎng nán yuē:" xiǎo jì yún' zǔ fù zú, ér wèi zǔ mǔ hòu zhě sān nián', zé wèi zǔ fù sān nián kě zhī yě." bó shì wú shāng yún:" lǐ guì dí zhòng zhèng, qí wèi hòu zhě jiē fú sān nián." fū rén lún zhī dào yǒu běn yān, zhòng běn suǒ yǐ zhòng zhèng yě, zhòng zhèng suǒ yǐ míng zūn zǔ yě, zūn zǔ suǒ yǐ tǒng zōng miào yě, qǐ dú zhēng jìng zhī fáng hū? shì yǐ zōng jué ér jì zhī, shǐ qí zhèng zōng bǎi dài bù shī yě. qí jì zōng zhě, shì yuē shòu zhòng, shòu zhòng zhě bì yǐ zūn fú fu zhī, ruò bù sān nián, qǐ wèi zūn zhòng zhèng zǔ zhě yé? chuán yuē:" wéi rén hòu zhě, tóng zōng zhī zǐ kě yě." xià yún wéi dí sūn, yán bù gǎn jiàng qí zhèng yě. shì nǎi zōng jué zé dí sūn, wú sūn zé zhī zǐ chéng zhòng, qí suǒ chéng zhòng jiē sān nián yě. ér yì zhě huò yún" dí zǐ zú, bù yǐ sūn jì, yǐ qí cì zhǎng shè zhǔ jì" zhě, zé zhāo mù luàn yǐ. yòu yún" jīn dài wú sūn wèi zǔ sān nián zhī wén, jí bù tǒng jiā, xiōng zé tǒng sàng, lǐ yǒu wéi yě" zhě, shì shí shī zhī, fēi wú qí yì yě. yòu yún" chuán yán fù zú, rán hòu wèi zǔ hòu zhě zhǎn, shì fù wáng nǎi xià wèi zhǎng zǐ zhǎn, fēi sūn shàng wèi zǔ zhǎn yě" zhě, yì fēi yì yě, hé zhě? fán sūn, fù zài bù dé wèi zǔ zhǎn, fù wáng zé wèi zǔ zhǎn. gù chuán yuē" yǒu dí zǐ zhě wú dí sūn", qí wén shén míng. ér yún" xià wèi zhǎng zǐ zhǎn" zhě, zé jīng bù dàn yán wèi zǔ hòu zhě zhǎn yǐ. chéng qià yún" ruò dí sūn wèi zǔ rú fù sān nián, zé zǔ yì wèi sūn rú zhǎng zǐ sān nián yě" zhě, qiě zǔ zhòng dí sūn, fú jiā yī děng, sūn chéng zhòng ér fú zǔ bù jiā, shì wèi bào fú, hé nǎi sūn bēi fǎn yàn zǔ zūn? fēi lǐ yì yě. yǐ qíng qiú lǐ, bó shì wú shāng yì zhī dāng yǐ.
试评曰:庾纯云:"古者重宗,防其争竞,今无所施矣。"又云:"律无嫡孙先诸父承财之文,宜无承重之制也。"刘宝亦云:"经无为祖三年之文。"王敞难曰:"小记云'祖父卒,而为祖母后者三年',则为祖父三年可知也。"博士吴商云:"礼贵嫡重正,其为后者皆服三年。"夫人伦之道有本焉,重本所以重正也,重正所以明尊祖也,尊祖所以统宗庙也,岂独争竞之防乎?是以宗绝而继之,使其正宗百代不失也。其继宗者,是曰受重,受重者必以尊服服之,若不三年,岂为尊重正祖者耶?传曰:"为人后者,同宗支子可也。"下云为嫡孙,言不敢降其正也。是乃宗绝则嫡孙,无孙则支子承重,其所承重皆三年也。而议者或云"嫡子卒,不以孙继,以其次长摄主祭"者,则昭穆乱矣。又云"今代无孙为祖三年之文,吉不统家,凶则统丧,礼有违也"者,是时失之,非无其义也。又云"传言父卒,然后为祖后者斩,是父亡乃下为长子斩,非孙上为祖斩也"者,亦非义也,何者?凡孙,父在不得为祖斩,父亡则为祖斩。故传曰"有嫡子者无嫡孙",其文甚明。而云"下为长子斩"者,则经不但言为祖后者斩矣。成洽云"若嫡孙为祖如父三年,则祖亦为孙如长子三年也"者,且祖重嫡孙,服加一等,孙承重而服祖不加,是为报服,何乃孙卑反厌祖尊?非礼意也。以情求理,博士吴商议之当矣。
sūn wèi shù zǔ chí zhòng yì
孙为庶祖持重议
jìn liú zhì shì yí:" wèn zhě yuē:' lǐ sūn wèi zǔ hòu sān nián zhě, yǐ qí dāng zhèng tǒng yě. shù zǐ zhī zhǎng sūn, jì bù jì céng gāo zǔ, cǐ sūn wèi shù zǔ chéng zhòng sān nián bù?' dá yuē:' jì zǔ zhě, bù wéi wèi dà zōng yě. àn sāng fú chuán yǔ xiǎo jì jiē yún:" shù zǐ bù wéi zhǎng zǐ sān nián, bù jì zǔ yǔ mí yě." liǎng jǔ zhī zhě, míng fù zhī zhòng zhǎng zǐ, yǐ qí dāng wèi mí hòu yě. qí suǒ jì zhě, yú fù zé mí, yú zi zé zǔ yě. fù yǐ jǐ dāng jì zǔ, gù zhòng qí fú, zé sūn wèi zǔ hòu zhě, bù dé qīng yě. rán zé sūn wèi zǔ hòu, jiē sān nián yǐ. qiě jiǎ, zhòng zi yě, shēng yǐ. yǐ shēng jǐng ér yǐ xiān zú, jǐng wèi zhǎng zǐ sūn ér hòu jiǎ. jiǎ wáng, jǐng wèi jiǎ sān nián. zé jiǎ shì shù zǐ, wú dí kě chuán, ruò bù sān nián, zé jǐng wèi yǐ zhī dí zǐ, ér quē fù zú wèi zǔ hòu zhī yì yě.'"
晋刘智释疑:"问者曰:'礼孙为祖后三年者,以其当正统也。庶子之长孙,既不继曾高祖,此孙为庶祖承重三年不?'答曰:'继祖者,不唯谓大宗也。按丧服传与小记皆云:"庶子不为长子三年,不继祖与祢也。"两举之者,明父之重长子,以其当为祢后也。其所继者,於父则祢,於子则祖也。父以己当继祖,故重其服,则孙为祖后者,不得轻也。然则孙为祖后,皆三年矣。且甲,众子也,生乙。乙生景而乙先卒,景为长子孙而后甲。甲亡,景为甲三年。则甲是庶子,无嫡可传,若不三年,则景为乙之嫡子,而阙父卒为祖后之义也。'"
bó shì dù wǎn yún:" zēng zǔ shì shù, ér zǔ fù shì dí, yòu shì dí sūn yǐ. ruò shù zǔ wú dí kě chuán, zé fēi zhèng tǐ hū shàng chuán zhòng zhī yì yě. jì wú dài fū shì zhī wèi, wú dí tǒng zhī zhòng, sūn wèi shù rén, fù suī wáng ér yǒu zhū fù, qí sūn shēng bù zhǔ yǎng, jì fēi suǒ jí, ér suǒ shè yī jiā zhī zhòng, jū zhū fù zhī yòu, zǔ wú zhòng kě chuán, ér sūn yǐ zhòng zì jū, wèi fù zhǎng zǐ ér yǐ dí sūn jì zǔ, tuī qíng chù lǐ, yú yì wèi guāi. fán zǔ shì shù ér fù wèi zhǎng, yí fú qí cuī."
博士杜琬云:"曾祖是庶,而祖父是嫡,又是嫡孙矣。若庶祖无嫡可传,则非正体乎上传重之义也。既无大夫士之位,无嫡统之重,孙为庶人,父虽亡而有诸父,其孙生不主养,祭非所及,而所摄一家之重,居诸父之右,祖无重可传,而孙以重自居,为父长子而以嫡孙继祖,推情处礼,於义为乖。凡祖是庶而父为长,宜服齐縗。"
wáng chǎng yì yuē:" fán suǒ zhòng, míng shì xiān zǔ zhī tǐ, gài fēi jué tǔ cái jì zhī wèi. zhì yú shù zǐ zhī zǐ wèi jì mí zhī zōng, zé dé wèi qí zi sān nián yǐ. fù zūn qí mí ér zi tì zǔ fú, bù guì zhèng tǐ ér bì yún jué tǔ, hū qí jìng zōng ér zhòng qí cái jì, chéng cái jì zé wèi zhī fú zhǎn cuī, wú chǎn yè zé fèi sān nián, cǐ fēi yì yǐ. yòu jīng yǒu wéi jūn zhī zǔ fú zhōu, shì wèi chén cóng jūn fú. cóng fú lì jiàng yī děng, cǐ zé jūn wèi zǔ sān nián yǐ. jì wèi jūn ér yǒu fù zǔ zhī sàng, wèi fù zǔ bìng yǒu fèi jí bù dé shòu guó, ér jǐ shòu wèi yú zēng zǔ zhě yě. zǔ bù shòu guó, wú zhòng kě chuán ér yóu sān nián, sī gài zhèng tǒng guì tǐ zhī yì, bù bì yǐ jué tǔ chuán jǐ yě. tǐ cún zé jiù yǎng wú fāng, wáng zé shù zǐ bù jì, suǒ yǐ dá xiào míng zōng, jí xiōng yì zhì, gù zhī shēng bù zhǔ yǎng zhě, wú hài sǐ zhǎng qí sì yě. ér yún jì fēi suǒ jí, guāi hū zhōu kǒng zhī yì ěr, rén wú zǔ yǐ."
王敞议曰:"凡所重,明是先祖之体,盖非爵土财计之谓。至於庶子之子为继祢之宗,则得为其子三年矣。父尊其祢而子替祖服,不贵正体而必云爵土,忽其敬宗而重其财计,承财计则为之服斩縗,无产业则废三年,此非义矣。又经有为君之祖服周,是为臣从君服。从服例降一等,此则君为祖三年矣。既为君而有父祖之丧,谓父祖并有废疾不得受国,而己受位於曾祖者也。祖不受国,无重可传而犹三年,斯盖正统贵体之义,不必以爵土传己也。体存则就养无方,亡则庶子不祭,所以达孝明宗,吉凶异制,故知生不主养者,无害死掌其祀也。而云祭非所及,乖乎周孔之意尔,人无祖矣。"
shù xī yì yuē:" jīng yún' chén fú jūn zhī zǔ zhōu', cǐ jūn wèi zǔ sān nián yě, shì zǔ yǒu fèi jí bù xí tǒng yě. rán zé wú jué kě chuán, shēn bù zhǔ jì, yǔ shù zǐ hé yì? ér sūn yóu fú zhǎn, yì lì zhāo rán. dà zōng zhī dì jiē chēng zǔ lì miào, ér zì wèi qí zǐ sūn suǒ fèng, jí suǒ wèi xiǎo zōng zhī xù, zhǔ qí zǔ fù zhī sì, qǐ kě zì tóng zhòng sūn bù fú sān nián zāi!"
束皙议曰:"经云'臣服君之祖周',此君为祖三年也,是祖有废疾不袭统也。然则无爵可传,身不主祭,与庶子何异?而孙犹服斩,义例昭然。大宗之弟皆称祖立庙,而自为其子孙所奉,即所谓小宗之绪,主其祖父之祀,岂可自同众孙不服三年哉!"
sòng yǔ wèi zhī wèi:" zǔ shù fù dí, jǐ chéng fù tǒng, ér bù wèi zhī jì zǔ, zé zǔ shuí dāng jì zhī? suǒ wèi jì, shì chéng qí hòu, wèi zhī jì, gù yún chuán zhòng ér fú zhī zhǎn. ruò dù wǎn suǒ yán' zǔ fù jù dí', nǎi shì jì zēng zǔ ěr. zǔ suī fēi dí, ér shì jǐ zhī suǒ chéng, zhí jì chuán tǒng, qǐ dé bù yǐ zhòng fú fu zhī hū? jǐ fú zǔ yǐ zhǎn, gù zǔ yì fú jǐ yǐ zhōu. zhǎng zǐ zhī fú, yì zé bù tóng, yào xū jǐ shēn chéng zǔ mí zhī zhèng, nǎi dé wèi zhǎng zǐ zhǎn. àn xiǎo jì yún' shù zǐ bù dé wèi zhǎng zǐ zhǎn, bù jì zǔ yǔ mí', shì míng shù zǐ bù jì zǔ mí, gù bù dé wèi zhǎng zǐ zhǎn, fēi jù zi zhī shēn. ruò jù zhǎng zǐ shēn, bù dé yún bù jì mí yě. bì xū shēn chéng zǔ mí zhī zhèng, nǎi dé fú zhǎng zǐ zhǎn zhě, yǐ zūn jiā bēi yì yú bēi jiā zūn yě. liú zhì fēn cǐ bù jì zǔ yǔ mí zhī yán, yǐ wéi shù zǐ bù jì mí, gù qí zhǎng zǐ bù jì zǔ. shū jì wèi yǒu cǐ lián yán zhī bǐ. qiě shù zǐ bù jì mí, qí zi jū rán bù jì zǔ yǐ."
宋庾蔚之谓:"祖庶父嫡,己承父统,而不谓之继祖,则祖谁当祭之?所谓继,是承其后,为之祭,故云传重而服之斩。若杜琬所言'祖父俱嫡',乃是继曾祖耳。祖虽非嫡,而是己之所承,执祭传统,岂得不以重服服之乎?己服祖以斩,故祖亦服己以周。长子之服,义则不同,要须己身承祖祢之正,乃得为长子斩。按小记云'庶子不得为长子斩,不继祖与祢',是明庶子不继祖祢,故不得为长子斩,非据子之身。若据长子身,不得云不继祢也。必须身承祖祢之正,乃得服长子斩者,以尊加卑异於卑加尊也。刘智分此不继祖与祢之言,以为庶子不继祢,故其长子不继祖。书记未有此连言之比。且庶子不继祢,其子居然不继祖矣。"
dí sūn wáng wú hòu cì sūn wèi zǔ chí zhòng yì
嫡孙亡无后次孙为祖持重议
jìn wàn jiǎng wèn fàn xuān:" dí sūn wáng, wú hòu, cì zǐ zhī hòu kě dé chuán zǔ zhòng bù?" xuān dá yuē:" lǐ' wèi zǔ hòu zhě sān nián', bù yán dí shù, zé tōng zhī yǐ. wú hòu yóu qǔ jì, kuàng jiàn yǒu sūn ér bù chéng zhī xié? shù sūn zhī yì yú dí zhě, dàn fù bù wéi zhī sān nián, zǔ bù wéi zhī zhōu, ér sūn fú fù zǔ bù dé shū yě."
晋万蒋问范宣:"嫡孙亡,无后,次子之后可得传祖重不?"宣答曰:"礼'为祖后者三年',不言嫡庶,则通之矣。无后犹取继,况见有孙而不承之邪?庶孙之异於嫡者,但父不为之三年,祖不为之周,而孙服父祖不得殊也。"
dí sūn chí zhòng zài sàng ér wáng cì sūn dài zhī yì
嫡孙持重在丧而亡次孙代之议
jìn huò rén wèn xú miǎo:" dí sūn chéng zhòng, zài sàng zhōng wáng, qí cóng dì yǐ gū, yòu wèi yǒu zǐ zhí xiāng jì, yí yú jì shì." miǎo dá:" jīn jiàn yǒu zhū sūn, ér shì wú hòu, shén fēi lǐ yì. lǐ' zōng zi zài wài, zé shù zǐ shè jì', kě yī cǐ shǐ yī sūn shè zhǔ, shè zhǔ zé běn fú rú gù. lǐ, dà gōng zhě zhǔ rén zhī sàng, yóu wèi zhī liàn xiáng zài jì, kuàng zhū sūn yé? ruò zhōu jì chú, dāng yǐ sù fú lín jì, yī xīn sàng yǐ zhōng sān nián."
晋或人问徐邈:"嫡孙承重,在丧中亡,其从弟已孤,又未有子侄相继,疑於祭事。"邈答:"今见有诸孙,而事无后,甚非礼意。礼'宗子在外,则庶子摄祭',可依此使一孙摄主,摄主则本服如故。礼,大功者主人之丧,犹为之练祥再祭,况诸孙耶?若周既除,当以素服临祭,依心丧以终三年。"
sòng jiāng shì wèn:" jiǎ ér xiān wáng, jiǎ hòu wáng, jiǎ dí sūn chuán zhòng, wèi jí zhōng xiáng, dí sūn yòu wáng, yǒu cì sūn, jīn dāng yīng fú sān nián bù?" hé chéng tiān dá yuē:" jiǎ jì yǒu sūn, bù dé wú fú sān nián zhě, wèi cì sūn yí chí zhòng yě. dàn cì sūn xiān yǐ zhì qí cuī, jīn dé biàn yì fú, dāng xū zhōng xiáng nǎi fú liàn jū è shì ěr. xī yǒu wèn fàn xuān yún:' rén yǒu èr ér, dà ér wú zi, xiǎo ér yǒu zi, yí yú chuán zhòng.' xuān dá:' xiǎo ér zhī zǐ yīng fú sān nián.' yì cū kě yī."
宋江氏问:"甲儿先亡,甲后亡,甲嫡孙传重,未及中祥,嫡孙又亡,有次孙,今当应服三年不?"何承天答曰:"甲既有孙,不得无服三年者,谓次孙宜持重也。但次孙先以制齐縗,今得便易服,当须中祥乃服练居垩室耳。昔有问范宣云:'人有二儿,大儿无子,小儿有子,疑於传重。'宣答:'小儿之子应服三年。'亦粗可依。"
péi sōng zhī dá hé chéng tiān shū yún:" lǐ, dí bù chuán zhòng, chuán zhòng fēi dí, jiē bù jiā fú, míng dí bù kě èr yě. fàn xuān suǒ yún cì sūn, běn wú sān nián zhī dào. ruò yīng wèi fú hòu, cì sūn yí wèi sàng zhǔ, zhōng jìng sān nián, ér bù dé fú sān nián zhī fú yě."
裴松之答何承天书云:"礼,嫡不传重,传重非嫡,皆不加服,明嫡不可二也。范宣所云次孙,本无三年之道。若应为服后,次孙宜为丧主,终竟三年,而不得服三年之服也。"
hé chéng tiān yǔ sī mǎ cāo shū lùn qí shì, cāo yún:" yǒu sūn jiàn cún, ér yǐ shū qīn wèi hòu, zé bù tōng. jì bù dé lì shū, qǐ kě suì wú chí zhòng zhě, cǐ sūn qǐ bù dé fú sān nián xié? dí bù chuán zhòng, chuán zhòng fēi dí, zì shī yú qīn fú bēi, wú guān sūn wèi zǔ yě."
何承天与司马操书论其事,操云:"有孙见存,而以疏亲为后,则不通。既不得立疏,岂可遂无持重者,此孙岂不得服三年邪?嫡不传重,传重非嫡,自施於亲服卑,无关孙为祖也。"
àn yǔ wèi zhī wèi:" dí sūn wáng, wú wéi hòu zhě, jīn zǔ yǒu zhòng sūn, bù kě chuán zhòng wú zhǔ, cì zǐ zhī zǐ jū rán wèi zǔ chí zhòng, fàn xuān yì shì yě. dí sūn yǐ fú zǔ, sān nián wèi jìng ér wáng, cǐ zhòng yì yǐ lì, zhèng shì bù dé zú qí fú ěr. yóu fù wèi dí jū sāng ér wáng, sūn bù chuán zhòng yě, cì sūn shè jì rú xú miǎo suǒ dá. hé chéng tiān sī mǎ cāo bìng yún jiē fú sān nián, wèi jiàn qí jù."
按庾蔚之谓:"嫡孙亡,无为后者,今祖有众孙,不可传重无主,次子之子居然为祖持重,范宣议是也。嫡孙已服祖,三年未竟而亡,此重议已立,正是不得卒其服耳。犹父为嫡居丧而亡,孙不传重也,次孙摄祭如徐邈所答。何承天、司马操并云接服三年,未见其据。"