strong lǐ sì shí yī yán gé sì shí yī xiōng lǐ sān strong
禮四十一 沿革四十一 凶禮三

tiān zǐ wèi shù zǔ mǔ chí zhòng fú yì hàn　 dōng jìn　 sòng
天子為庶祖母持重服議（漢　東晉　宋）

hàn wén dì suǒ shēng báo tài hòu, yǐ jǐng dì qián èr nián bēng, tiān zǐ cháo chén bìng jū zhòng fú.
漢文帝所生薄太后，以景帝前二年崩，天子朝臣並居重服。

dōng jìn ān dì chóng ān sì nián, tài huáng tài hòu lǐ shì bēng. cí bù láng xú guǎng yì:" zuǒ shì chūn qiū mǔ yǐ zi guì, chéng fēng chēng fū rén, wén gōng fú sān nián zhī sàng. fán zǐ yú fù zhī suǒ shēng, tǐ zūn yì zhòng. qiě lǐ, zǔ bù yàn sūn, gù yí suì fú. ruò xián lǐ wén bù cún, zé yí cóng zhòng, tóng yú wèi zǔ mǔ hòu qí cuī sān nián. bǎi guān yī zhōu." guǎng yòu xún àn hàn wén suǒ shēng báo tài hòu wáng, cháo chén yì jū zhòng fú. tài cháng yīn mào yuē:" tài huáng tài hòu míng chēng suī zūn, ér jù fēi zhèng tǐ, zhǔ shàng zuǎn chéng zōng zǔ, bù yí chí zhòng. wèi qí fú wèi ān." xú yě rén yún:" ruò yǐ lǔ hóu suǒ xíng shī lǐ zhě, zuǒ chuán bù jiàn jī zé, ér hàn dài chí fú, yǔ zhèng dí wú yì. yīn tài cháng suǒ shàng fú shi, yú lǐ zhōng xún qiú, jù wú míng wén. rán pū zhī suǒ yán, zhuān jù chūn qiū yě." chē yìn dá yún:" hàn dài jiē fú zhòng. qiě dà tǐ yǐ dìng, cǐ dāng wú fù fān gé yé!" yú shì ān dì fú qí cuī sān nián, bǎi liáo bìng fú zhōu. yú xī táng shè gū lú, shén wǔ mén shī xiōng mén bǎi lì.
東晉安帝崇安四年，太皇太后李氏崩。祠部郎徐廣議："左氏春秋母以子貴，成風稱夫人，文公服三年之喪。凡子於父之所生，體尊義重。且禮，祖不厭孫，固宜遂服。若嫌禮文不存，則宜從重，同於為祖母后齊縗三年。百官一周。"廣又尋按漢文所生薄太后亡，朝臣亦居重服。太常殷茂曰："太皇太后名稱雖尊，而據非正體，主上纂承宗祖，不宜持重。謂齊服為安。"徐野人云："若以魯侯所行失禮者，左傳不見譏責，而漢代持服，與正嫡無異。殷太常所上服事，於禮中尋求，俱無明文。然仆之所言，專據春秋也。"車胤答云："漢代皆服重。且大體已定，此當無復翻革耶！"於是安帝服齊縗三年，百寮並服周。於西堂設菰廬，神武門施凶門柏歷。

sòng yǔ wèi zhī wèi:" gōng yáng míng mǔ yǐ zi guì zhě, míng qiè guì jiàn, ruò wú dí zǐ, zé qiè zhī zǐ wèi xiān lì. yòu zi jì dé lì, zé mǔ suí guì, qǐ wèi kě dé yǔ dí tóng yé? chéng fēng chēng fū rén, fēi lǐ zhī zhèng, gǔ liáng yǐ zì wèi tōng. xiǎo jì yún' dài fū jiàng qí shù zǐ, qí sūn bù jiàng qí fù', cǐ wèi fán shù zǐ, gù zhèng xuán yún' zǔ bù yàn sūn' ěr, fēi wèi chéng zǔ zhī zhòng ér kě dé shēn qí sī fú yě. shù zǐ wèi hòu, bù dé fú qí mǔ, yǐ fèi jì gù yě. zé jǐ zú, jǐ zi yì bù dé fú shù zǔ mǔ kě zhī yǐ. xiǎo jì yán' qiè zi bù dài jì', gǔ liáng chuán yán' yú zi jì yú sūn zhǐ', cǐ suǒ míng fán qiè, fēi wèi yǒu jiā chóng zhī lǐ zhě yě. gǔ jīn yì lǐ, sān dài shū zhì. hàn wèi yǐ lái, jì jiā shù yǐ zūn hào huī qí zhāng fú, wèi tiān xià xiǎo jūn, yǔ dí bù yì, gù kě dé fú zhòng ér miào jì, chuán sì liù dài ěr, fēi gǔ yǒu qí yì yě."
宋庾蔚之謂："公羊明母以子貴者，明妾貴賤，若無嫡子，則妾之子為先立。又子既得立，則母隨貴，豈謂可得與嫡同耶？成風稱夫人，非禮之正，穀梁已自為通。小記雲'大夫降其庶子，其孫不降其父'，此謂凡庶子，故鄭玄雲'祖不厭孫'耳，非謂承祖之重而可得申其私服也。庶子為後，不得服其母，以廢祭故也。則己卒，己子亦不得服庶祖母可知矣。小記言'妾子不代祭'，穀梁傳言'於子祭於孫止'，此所明凡妾，非謂有加崇之禮者也。古今異禮，三代殊制。漢魏以來，既加庶以尊號徽旗章服，為天下小君，與嫡不異，故可得服重而廟祭，傳祀六代耳，非古有其議也。"

tiān zǐ lì shù zǐ wèi tài zǐ hōng fú yì jìn　 sòng
天子立庶子為太子薨服議（晉　宋）

jìn huì dì mǐn huái tài zǐ yǐ shù zǐ lì wèi tài zǐ, jí hōng, yì yí shàng dāng fú sān nián. sī lì wáng kān yì:" shèng shàng tǒng xù, wú suǒ tā zé, jiàn zuò zhī chū, bài yú nán jiāo, gào yú tiān dì, yè yú zǔ miào, míng huáng chǔ yě. zhèng tǐ chéng zhòng, qǐ fù shì guò." sī lì cóng shì wáng jiē yì:" mǐn huái tài zǐ suī yǐ jiàn lì, suǒ wèi chuán zhòng ér fēi zhèng tǐ zhě yě. yī sàng fú jí zhèng shì shuō, zhì fú bù dé yǔ dí tóng, yīng cóng shù lì. tiān zǐ zhū hóu bù wèi shù zǐ fú, shèng shàng yú mǐn huái wú fú zhī sàng. nán zhě yuē:' jūn fù lì zhī, yǔ hòu suǒ shēng tóng yǐ. yān yǒu jì wèi tài zǐ ér fù fēi dí hū?' dá yuē:' dí shù dìng míng, fēi jiàn lì suǒ yì. sàng fú, shù zǐ wèi qí mǔ sī, bù yán dí zǐ wèi qí qiè mǔ, ér yuē shù zǐ wèi qí mǔ, xǔ qí wèi hòu, shù míng yóu cún yǐ.'"
晉惠帝愍懷太子以庶子立為太子，及薨，議疑上當服三年。司隸王堪議："聖上統緒，無所他擇，踐祚之初，拜於南郊，告於天地，謁於祖廟，明皇儲也。正體承重，豈復是過。"司隸從事王接議："愍懷太子雖已建立，所謂傳重而非正體者也。依喪服及鄭氏說，制服不得與嫡同，應從庶例。天子諸侯不為庶子服，聖上於愍懷無服之喪。難者曰：'君父立之，與後所生同矣。焉有既為太子而復非嫡乎？'答曰：'嫡庶定名，非建立所易。喪服，庶子為其母緦，不言嫡子為其妾母，而曰庶子為其母，許其為後，庶名猶存矣。'"

sòng yǔ wèi zhī wèi:" wáng kān yǐ wèi bài wèi tài zǐ, zé quán tóng dí zhèng. wáng jiē jù shù zǐ wèi hòu, wèi qí mǔ sī, shù míng bù qù, gù suī wèi tài zǐ, yóu yīng yǔ zhòng zi tóng, tiān zǐ bù wèi fú. kě wèi liǎng shī qí zhōng, cháng shì yán zhī. àn sàng fú chuán tōng jīng, zhǎng zi sān nián, yán yǐ zhèng tǐ hū shàng, yòu jiāng suǒ chuán zhòng. míng èr yì jiān zú, nǎi dé jiā zhì sān nián. jīn bài wèi tài zǐ, suī jiāng suǒ chuán zhòng, ér fēi zhèng tǐ, ān dé biàn tóng dí zhèng wèi zhī zhǎn cuī hū? jì bài wèi tài zǐ, zé shì jiāng suǒ chuán zhòng, níng dé yóu yǔ zhòng shù zǐ tóng qí wú fú hū? tiān zǐ zhū hóu jué bàng zhōu. jīn bài shù zǐ wèi tài zǐ, bù róng dé yǐ zūn jiàng zhī. jì fēi zhèng dí, dàn wú jiā chóng ěr. zì yí shēn qí běn fú yī zhōu. shù zǐ wèi hòu, bù dé quán yǔ dí tóng, shù míng hé yóu de qù? jǐ fú zǔ céng, yǔ dí bù yì, shì yǔ dí tóng zhě yě. zǔ céng wèi jǐ fú wú jiā chóng, shì yǔ dí yì zhě yě. tiān zǐ zhū hóu dài fū bù yǐ zūn jiàng, yòu yǔ zhòng zi bù tóng yǐ."
宋庾蔚之謂："王堪以為拜為太子，則全同嫡正。王接據庶子為後，為其母緦，庶名不去，故雖為太子，猶應與眾子同，天子不為服。可謂兩失其衷，嘗試言之。按喪服傳通經，長子三年，言以正體乎上，又將所傳重。明二義兼足，乃得加至三年。今拜為太子，雖將所傳重，而非正體，安得便同嫡正為之斬縗乎？既拜為太子，則是將所傳重，寧得猶與眾庶子同其無服乎？天子諸侯絕傍周。今拜庶子為太子，不容得以尊降之。既非正嫡，但無加崇耳。自宜伸其本服一周。庶子為後，不得全與嫡同，庶名何由得去？己服祖曾，與嫡不異，是與嫡同者也。祖曾為己服無加崇，是與嫡異者也。天子諸侯大夫不以尊降，又與眾子不同矣。"

tiān zǐ wèi mǔ dǎng fú yì hòu hàn　 wèi　 sòng
天子為母黨服議（後漢　魏　宋）

hòu hàn guāng wǔ jiù guāng lù dài fū fán hóng hōng, dì qīn lín sàng sòng zàng. hé xī dèng tài hòu xīn yě jūn hōng, shí ān dì fú sī, bǎi guān sù fú.
後漢光武舅光祿大夫樊宏薨，帝親臨喪送葬。和熹鄧太后新野君薨，時安帝服緦，百官素服。

wèi tài hé liù nián sì yuè, míng dì yǒu wài zǔ mǔ ān chéng xiāng jìng hóu fū rén zhī sàng. jí zhēn hòu mǔ yě. tài cháng hán jì zòu:" tiān zǐ jiàng zhōu, wèi wài zǔ mǔ wú fú." shàng shū zòu:" hàn jiù shì wáng què, wú wài zǔ zhì yí. sān dài yì lǐ, kě lín bì, yù hái qǐn, míng rì fǎn jí biàn shàn." shàng shū zhào zī děng zòu:" kū jìng hóu fū rén, zhāng wéi mù duān mén wài zhī zuǒ. qún chén wèi rú cháo. huáng dì hēi jiè zé, jìn xián guān, zào fú. shí wǔ jǔ shēng zé bà." zhào wèn hàn jiù yún hé? sàn qí cháng shì móu xí zòu:" hòu hàn dèng tài hòu xīn yě jūn hōng shí, ān dì fú sī, bǎi guān sù fú. ān dì jì hé dì hòu, dèng tài hòu mǔ jí wèi wài zǔ mǔ yě. dàn tài hòu lín cháo, ān dì zì fān jiàn yuán lì gù yě. yòu àn, hòu hàn shòu zhāng gōng hóu fán hóng yǐ guāng lù dài fū hōng, hóng jí guāng wǔ zhī jiù yě, qīn lín sàng zàng. zhǔn qián dài, yí shàng shū shì zhōng yǐ xià diào jì sòng zàng." bó shì lè xiáng yì:" zhōu lǐ, wáng diào, biàn dié, xī cuī. lǐ yǒu sǔn yì, jīn jìn xián guān, liàn dān yī." yòu zhào:" dāng yī zhōu lǐ, wú shì gèng zào." shǔ qiào zhōu yún:" tiān zǐ zhū hóu wèi wài zǔ fù xiǎo gōng, zhū hóu dí zǐ wèi mǔ qī jí wài zǔ fù mǔ qī fù mǔ, jiē rú guó rén. jiù shuō wài zǔ fù mǔ, mǔ zú zhī zhèng tǒng qī zhī fù mǔ, yì qī zú zhī zhèng tǒng yě. mǔ qī yǔ jǐ zūn tóng, mǔ qī suǒ bù gǎn jiàng, yì bù jiàng."
魏太和六年四月，明帝有外祖母安成鄉敬侯夫人之喪。（即甄后母也。）太常韓暨奏："天子降周，為外祖母無服。"尚書奏："漢舊事亡闕，無外祖制儀。三代異禮，可臨畢，御還寢，明日反吉便膳。"尚書趙咨等奏："哭敬侯夫人，張帷幕端門外之左。群臣位如朝。皇帝黑介幘，進賢冠，皂服。十五舉聲則罷。"詔問漢舊云何？散騎常侍繆襲奏："後漢鄧太后新野君薨時，安帝服緦，百官素服。安帝繼和帝後，鄧太后母即為外祖母也。但太后臨朝，安帝自藩見援立故也。又按，後漢壽張恭侯樊宏以光祿大夫薨，宏即光武之舅也，親臨喪葬。准前代，宜尚書、侍中以下弔祭送葬。"博士樂詳議："周禮，王吊，弁絰，錫縗。禮有損益，今進賢冠，練單衣。"又詔："當依周禮，無事更造。"（蜀譙周云："天子、諸侯為外祖父小功，諸侯嫡子為母、妻及外祖父母、妻父母，皆如國人。舊說外祖父母，母族之正統；妻之父母，亦妻族之正統也。母、妻與己尊同，母、妻所不敢降，亦不降。"）

sòng yǔ wèi zhī wèi:" lǐ, fù suǒ bù fú, zi bù gǎn fú. dí zǐ wèi qī zhī fù mǔ fú, zé tiān zǐ zhū hóu yì fú qī zhī fù mǔ kě zhī yě. qī zhī fù mǔ yóu fú, kuàng mǔ zhī fù mǔ hū!"
宋庾蔚之謂："禮，父所不服，子不敢服。嫡子為妻之父母服，則天子、諸侯亦服妻之父母可知也。妻之父母猶服，況母之父母乎！"

tiān zǐ diào dà chén fú yì zhōu　 wèi　 jìn　 dà táng
天子吊大臣服議（周　魏　晉　大唐）

zhōu zhì, sī fú zhí:" zhǎng wáng zhī jí xiōng yī fú, wáng wèi sān gōng liù qīng xī cuī, wèi zhū hóu sī cuī, wèi dài fū shì yí cuī. qí shǒu fú jiē biàn dié." jūn wèi chén fú diào fú. zhèng sī nóng yún:" xī, má zhī huá yì zhě, shí wǔ shēng qù qí bàn, yǒu shì qí bù, wú shì qí lǚ yě. sī yì shí wǔ shēng qù qí bàn, yǒu shì qí lǚ, wú shì qí bù yě. yí cuī, shí sì shēng cuī yě." zhèng xuán wèi:" wú shì qí lǚ, āi zài nèi yě. wú shì qí bù, āi zài wài yě. yí zhī yán nǐ yě, nǐ yú jí."
周制，司服職："掌王之吉凶衣服，王為三公六卿錫縗，為諸侯緦縗，為大夫士疑縗。其首服皆弁絰。"（君為臣服吊服。鄭司農云："錫，麻之滑易者，十五升去其半，有事其布，無事其縷也。緦亦十五升去其半，有事其縷，無事其布也。疑縗，十四升縗也。"鄭玄謂："無事其縷，哀在內也。無事其布，哀在外也。疑之言擬也，擬於吉。"）

wèi jiǎng jì zòu:" huì sàng bù yí qù guān. zòu shì zhě shàng yán, qián huì gù zhèn jūn zhū shuò sàng, zì qīng yǐ xià jiē qù guān, yǐ bù jīn pà é, shǐ zhě shì zhōng sàn qí zé bù. jiē fēi jiù fǎ. fū guān chéng dé zhī biǎo, yú fú wèi zūn. wéi jūn qīn zhī sàng, xiǎo liǎn zhī qián, yǔ fú zuì zhī rén qù guān. qí yú lǐ yí, suī qí cuī zhī tòng, yǒu biàn wú fèi. jīn wèi diào qù guān, shén wéi lǐ yì." xià bó shì píng yì. bó shì dù bù yì, yǐ wèi:" lùn yǔ yuē:' gāo qiú xuán guān bù yǐ diào.' gù zhōu rén qù xuán guān dài yǐ sù biàn. hàn qù xuán guān dài yǐ bù jīn, yì wáng zhě xiāng biàn zhī yí, wèi bì dú fēi yě. gǔ lǐ yě fū zhe jīn, gǔ zhě jūn lǐ wéi biàn guān, jīn zhě chì zé, cǐ míng zhuǎn xiāng biàn yì, bù kě xī hái fǎn gǔ. jīn yí yīn hàn shì gù shì. yòu àn hàn yí zhù, zhū hóu wáng hōng, tiān zǐ qiǎn shǐ zhě wǎng, jiē yán shǐ zhě sù fú. yòu lǐ zì tiān zǐ xià dá yú shì, lín bìn liǎn zhī shì, qù xuán guān, yǐ sù biàn. jūn zǐ lín sàng, bì yǒu āi sù zhī xīn, shì yǐ qù xuán guān, dài zhī yǐ sù. shì yǐ hàn zhōng xìng, lín sàng zhī shì yǔ lǐ hé. zì shì zhī hòu, huò yán lín sàng, shǐ zhě cháng jí fú bù jīn. yǐ wèi shǐ zhě yì yí qù xuán guān, dài yǐ bù jīn, shì bù chún jí. shì zhōng sàn qí zhū huì sàng, yì yí qù xuán guān, dài yǐ bù jīn." zhào cóng bù yì. wú shè cí sàng fú tú:" tiān zǐ diào sān gōng, biàn dié xī cuī. diào dài fū shì, jiē biàn dié yí cuī. diào jī nèi zhū hóu, biàn dié sī cuī fú."
魏蔣濟奏："會喪不宜去冠。奏事者上言，前會故鎮軍朱鑠喪，自卿以下皆去冠，以布巾帕額，使者、侍中、散騎則不。皆非舊法。夫冠成德之表，於服為尊。唯君親之喪，小斂之前，與服罪之人去冠。其餘禮儀，雖齊縗之痛，有變無廢。今為吊去冠，甚違禮意。"下博士評議。博士杜布議，以為："論語曰：'羔裘玄冠不以吊。'故周人去玄冠代以素弁。漢去玄冠代以布巾，亦王者相變之儀，未必獨非也。古禮野夫著巾，古者軍禮韋弁冠，今者赤幘，此明轉相變易，不可悉還反古。今宜因漢氏故事。又按漢儀注，諸侯王薨，天子遣使者往，皆言使者素服。又禮自天子下達於士，臨殯斂之事，去玄冠，以素弁。君子臨喪，必有哀素之心，是以去玄冠，代之以素。是以漢中興，臨喪之事與禮合。自是之後，或言臨喪，使者常吉服布巾。以為使者亦宜去玄冠，代以布巾，示不純吉。侍中、散騎諸會喪，亦宜去玄冠，代以布巾。"詔從布議。（吳射慈喪服圖："天子吊三公，弁絰錫縗。吊大夫士，皆弁絰疑縗。吊畿內諸侯，弁絰緦縗服。"）

jìn zhì yú yún:" fán shǐ diào jì, tóng xìng zhě, sù guān zé, bái liàn shēn yī, qì yòng jiē sù. yì xìng zhě, fú sè qì yòng jiē bù biàn."
晉摯虞云："凡使弔祭，同姓者，素冠幘，白練深衣，器用皆素。異姓者，服色器用皆不變。"

dà táng zhī zhì, rú kāi yuán lǐ.
大唐之制，如開元禮。

tiān zǐ wèi dà chén jí zhū qīn jǔ āi yì hòu hàn　 wèi　 jìn　 dōng jìn　 dà táng
天子為大臣及諸親舉哀議（後漢　魏　晉　東晉　大唐）

hòu hàn míng dì shí, dōng hǎi gōng wáng hōng, dì chū xìng jīn mén tíng fā āi.
後漢明帝時，東海恭王薨，帝出幸津門亭發哀。

wèi dà sī mǎ cáo zhēn hōng, wáng sù wèi jǔ āi biǎo yún:" zài lǐ, dà chén zhī sàng, tiān zǐ lín diào. zhū hóu zhī hōng, yòu tíng kū yān. tóng xìng zhī chén, chóng yú yì xìng. zì qín dǎi hàn, duō què bù xiū. jì guāng wǔ pō zūn qí lǐ, yú shí qún chén mò bù jìng quàn. bó shì fàn shēng shàng shū chēng yáng yǐ wèi měi. kě yī jiù lǐ, wèi wèi ér kū zhī, dūn mù zōng zú." yú shì dì xìng chéng dōng, zhāng zhàng ér kū zhī. jí zhōng tài fù hōng, yòu lín diào yān.
魏大司馬曹真薨，王肅為舉哀表云："在禮，大臣之喪，天子臨吊。諸侯之薨，又庭哭焉。同姓之臣，崇於異姓。自秦逮漢，多闕不修。暨光武頗遵其禮，於時群臣莫不競勸。博士范升上疏稱揚以為美。可依舊禮，為位而哭之，敦睦宗族。"於是帝幸城東，張帳而哭之。及鍾太傅薨，又臨吊焉。

jìn wǔ dì xián níng èr nián zhào:" zhū wáng gōng dà chén hōng, yīng sān cháo fā āi zhě, yú yuè jǔ lè qí yī zhāo fā āi zhě, sān rì bù jǔ lè." àn zhì yú jué yí zhù yún:" guó jiā wèi tóng xìng wáng gōng fēi zhǔ fā āi yú dōng táng, wèi yì xìng gōng hóu dū du fā āi yú cháo táng."
晉武帝咸寧二年詔："諸王公大臣薨，應三朝發哀者，逾月舉樂；其一朝發哀者，三日不舉樂。"按摯虞決疑注云："國家為同姓王、公、妃、主發哀於東堂，為異姓公、侯、都督發哀於朝堂。"

dōng jìn yuán dì yí guǎng chāng jūn sàng, wèi zàng, zhōng chéng xióng yuǎn biǎo yún:" àn lǐ' jūn yú qīng dài fū, bǐ zàng bù shí ròu, bǐ zú kū bù jǔ lè', cè yǐn zhī xīn wèi rěn xíng jí shì gù yě. bèi shàng shū fú, dōng zhì hòu èr rì xiǎo huì. chén yǐ wèi guǎng chāng jūn sàng bìn rì, shèng ēn chuí dào. lǐ, dài fū sǐ, fèi yī shí zhī jì. jì yóu kě fèi, ér kuàng yú shì. dōng zhì wéi kě fèng hè ér yǐ, wèi biàn xiǎo huì." zhào yǐ yuǎn biǎo shì hè xún. xún dá yún:" àn gǔ zhě jūn chén yì zhòng, suī yǐ zhì zūn zhī yì, jiàng ér wú fú, sān yuè zhī nèi yóu xī cuī yǐ jū, bù jiē jí shì. gù chūn qiū jìn dài fū zhì dào zi wèi zàng, píng gōng zuò lè, dù kuì jī zhī. xián níng zhào shū, yí wèi dìng zhì."
東晉元帝姨廣昌君喪，未葬，中丞熊遠表云："按禮'君於卿大夫，比葬不食肉，比卒哭不舉樂'，惻隱之心未忍行吉事故也。被尚書符，冬至後二日小會。臣以為廣昌君喪殯日，聖恩垂悼。禮，大夫死，廢一時之祭。祭猶可廢，而況餘事。冬至唯可奉賀而已，未便小會。"詔以遠表示賀循。循答云："按古者君臣義重，雖以至尊之義，降而無服，三月之內猶錫縗以居，不接吉事。故春秋晉大夫智悼子未葬，平公作樂，杜蕢譏之。咸寧詔書，宜為定製。"

dà táng zhī zhì, rú kāi yuán yí.
大唐之制，如開元儀。

guó yǒu dà sàng shǐ zhě zhāng fú jí bù jué mìng yì wèi　 jìn
國有大喪使者章服及不爵命議（魏　晉）

wèi jìn gù shì:" wèn:' jīn yǐ zōng shì wèi jiān gōng zhǔ sàng shǐ zhě, yīng zhe hé fú?' biàn què dá:' guó yǒu dà sàng, shǐ zhě suǒ fú, lǐ wú zhèng wén. shì yì xiāng zhǔn, yǐ wèi fèng mìng jiān sàng, yí fú liàn sù.' yòu wèn bó shì:' jì běi sì zǐ yīng xí fēng, jīn yǒu dà sàng, wèi gù yīng qiǎn shǐ zhě bài?' biàn què dá:' àn chūn qiū zhī yì, guó yǒu sàng, wèi zàng, bù jué dài fū. zì fēi yǒu gù bù dé yǐ, jiē xū zàng bì.'"
魏晉故事："問：'今以宗室為監公主喪使者，應著何服？'卞搉答：'國有大喪，使者所服，禮無正文。事義相准，以為奉命監喪，宜服練素。'又問博士：'濟北嗣子應襲封，今有大喪，為故應遣使者拜？'卞搉答：'按春秋之義，國有喪，未葬，不爵大夫。自非有故不得已，皆須葬畢。'"

tiān zǐ zhū hóu zhī shù kūn dì jí qiè zi wèi mǔ fú yì hàn　 jìn　
天子諸侯之庶昆弟及妾子為母服議（漢　晉）　

hàn dài dé sàng fú biàn chú yuē:" tiān zǐ zhū hóu zhī shù kūn dì yǔ dài fū zhī shù zǐ, wèi qí mǔ dà gōng jiǔ yuè, kū qì yǐn shí sī mù yóu sān nián."
漢戴德喪服變除曰："天子諸侯之庶昆弟與大夫之庶子，為其母大功九月，哭泣飲食思慕猶三年。"

jìn hè xún sàng fú yào jì yuē:" gōng zhī shù xiōng dì fù zú wèi qí mǔ, dài fū zhī shù zǐ fù zài wèi mǔ, jiē dà gōng jiǔ yuè. fán xiáng fú, jì jiàng, xīn sàng rú cháng yuè. yòu tiān zǐ zhū hóu jiàn qiè zi wèi qí mǔ, yàn yú fù, bù dé zhì cuī cū zhī fú, sān yuè ér zàng, zàng yǐ ér chú, jū chù yǐn shí yán yǔ, xīn sàng sān nián." liú zhì shì yí yuē:" fán qū bù dé fú zhě, jiē yǒu xīn sàng zhī lǐ. xiǎo gōng yǐ xià bù shuì fú, nǎi wú xīn sàng ěr."
晉賀循喪服要記曰："公之庶兄弟父卒為其母，大夫之庶子父在為母，皆大功九月。凡降服，既降，心喪如常月。又天子諸侯賤妾子為其母，厭於父，不得制縗粗之服，三月而葬，葬已而除，居處飲食言語，心喪三年。"劉智釋疑曰："凡屈不得服者，皆有心喪之禮。小功以下不稅服，乃無心喪耳。"

gōng zhǔ fú suǒ shēng yì sòng
公主服所生議（宋）

sòng yǔ wèi zhī yún:" gōng zhǔ wèi qí mǔ, yīng zhōu. hé yǐ yán zhī? zài shì yǒu yú zūn zhī yàn, fú bù dé guò dà gōng, gù fú mǔ jí xiōng dì, bù dé yǒu yì. jì chū zé wú yàn, gù wèi mǔ dé zhōu. suǒ yǐ zhī jì chū zé wú yàn zhě, lǐ, zūn jiàng chū jiàng, qīn shū bù yì, zūn jiàng wéi bù jí qí dí ěr. zhì yú yàn jiàng, wéi zi ér yǐ. zài shì, fù zài wèi mǔ zhōu jì chū, fú mǔ yǔ fù tóng. shì gù zhī jì chū zé wú yàn yě. yòu, zhèng zūn bù bào, lǐ zhī dà lì. ér nǚ zǐ shì rén, fù bào yǐ zhōu, shǐ qí yí zhòng yú fū zú, tuī páng qīn yě. yǐ cǐ tuī zhī, chū zé wú yàn, lǐ jù yì míng."
宋庾蔚之云："公主為其母，應周。何以言之？在室有餘尊之厭，服不得過大功，故服母及兄弟，不得有異。既出則無厭，故為母得周。所以知既出則無厭者，禮，尊降、出降，親疏不異，尊降唯不及其嫡耳。至於厭降，唯子而已。在室，父在為母周；既出，服母與父同。是故知既出則無厭也。又，正尊不報，禮之大例。而女子適人，父報以周，使其移重於夫族，推旁親也。以此推之，出則無厭，理據益明。"

zhū wáng zǐ suǒ shēng mǔ jià wèi cí mǔ fú yì jìn　 sòng
諸王子所生母嫁為慈母服議（晉　宋）

jìn qiào wáng sī mǎ tián wèn fàn níng yuē:" qiè yǒu èr zi ér chū jià, jūn mìng tā qiè jiān zi wèi qí mǔ, suǒ mìng qiè jīn wáng, zi dāng yǒu fú bù?" dá yuē:" xī nán zǐ wài yǒu fù, nèi cí mǔ. jūn mìng jiào zǐ, hé fú zhī yǒu." tián zì duàn yún:" lǐ yí cóng zhòng, dǔ zhì jìng yě. cún tóng suǒ shēng, méi chéng lù rén, yú qíng wèi kě. jīn lēi xiǎo gōng, zhǎng fèng zhēng cháng, yǐ tóng zǐ dào. zài zhōu, nǎi cān jí shì. yán zhì zé bù kuī lǐ wén, yán qíng jí bù guāi shī zī yě." xú miǎo yún:" cǐ shù zǐ suǒ shēng chū jià, shòu mìng wèi tā qiè zi, biàn dāng shǐ zhōng rú suǒ shēng, qí qīn mǔ zé tóng chū mǔ ěr. ruò yòng gǔ lǐ, dāng liàn guān má yī, jì zàng chú zhī." chē yìn yún:" dài fū wèi shù mǔ cí jǐ zhě, xiǎo gōng yě."
晉譙王司馬恬問范甯曰："妾有二子而出嫁，君命他妾兼子為其母，所命妾今亡，子當有服不？"答曰："昔男子外有傅，內慈母。君命教子，何服之有。"恬自斷云："禮疑從重，篤至敬也。存同所生，沒成路人，於情未可。今勒小功，長奉烝嘗，以同子道。再周，乃參吉事。言制則不虧禮文，言情即不乖師資也。"徐邈云："此庶子所生出嫁，受命為他妾子，便當始終如所生，其親母則同出母耳。若用古禮，當練冠麻衣，既葬除之。"車胤云："大夫為庶母慈己者，小功也。"

sòng yǔ wèi zhī yún:" mǔ chū, wú xiāng jū yǎng, biàn wèi wú mǔ, bù bì xiàn qí mǔ wáng. qiào wáng suǒ mìng, bù wèi guāi lǐ. cǐ zi zì yí yī cí mǔ rú mǔ zhī fú. àn jìn cháo zhū wáng yòng shì lǐ, zé yīng fù fù zài wèi mǔ zhī tiáo. fán cí mǔ yǐ gōng qín zhì fú, běn wú tiān shǔ zhī ài, níng yǒu xīn sàng zhī wén hū!"
宋庾蔚之云："母出，無相鞠養，便為無母，不必限其母亡。譙王所命，不為乖禮。此子自宜依慈母如母之服。按晉朝諸王用士禮，則應附父在為母之條。凡慈母以功勤致服，本無天屬之愛，寧有心喪之文乎！"

zhū hóu jí gōng qīng dài fū wèi tiān zǐ fú yì zhōu　 hàn　 jìn　 dà táng
諸侯及公卿大夫為天子服議（周　漢　晉　大唐）

zhōu zhì, sàng fú zhǎn cuī zhāng:" zhū hóu wèi tiān zǐ, tiān zǐ zhì zūn yě." mǎ róng yuē:" tiān xià suǒ zūn, gù yuē zhì zūn yě."
周制，喪服斬縗章："諸侯為天子，天子至尊也。"（馬融曰："天下所尊，故曰至尊也。"）

hàn dài dé sàng fú biàn chú yún:" chén wèi jūn, jī lí, bù tú xiǎn, shǐ sǐ, shēn yī sù guān, qí yú yǔ zi wèi fù tóng." zhèng xuán biàn chú yún:" chén wèi jūn, bù jī lí, bù tú xiǎn."
漢戴德喪服變除云："臣為君，笄纚，不徒跣，始死，深衣素冠，其餘與子為父同。"鄭玄變除云："臣為君，不笄纚，不徒跣。"

zhāng zǔ gāo wèn:" shì fú tiān wáng yún hé? yào jì wéi dào dài fū fú jūn jí jiā chén fú dài fū ěr, bù shuō shì, kǒng yǒu tuō wù. zhèng yún' shì fú jūn yì zhǎn cuī', wú míng wén, ér zá jì yún:' shì jū è shì', cǐ zé shì zhì zhōu yé? shì xià lì fú shì, kǒng yì yīng tóng." xiè shěn dá yuē:" cháo tíng zhī shì fú tiān wáng zhǎn cuī, lǐ zhī míng wén yě. yì zǎi wài rèn zhī shì jū è shì, zhì zhōu. yào jì fēi tuō wù, shì jiǎn lüè ěr."
張祖高問："士服天王云何？要記唯道大夫服君及家臣服大夫耳，不說士，恐有脫誤。鄭雲'士服君亦斬縗'，無明文，而雜記云：'士居堊室'，此則士制周耶？士下吏服士，恐亦應同。"謝沈答曰："朝廷之士服天王斬縗，禮之明文也。邑宰外任之士居堊室，制周。要記非脫誤，是簡略耳。"

jìn shàng shū wèn:" tiān zǐ bēng, yú jīn tái shū lìng shǐ yǐ shàng, wèi jiē fú zhǎn cuī zhī fú bù?" bó shì biàn què yīng lín yì:" lǐ, mìng shì yǐ shàng jiē fú zhǎn. tái shū lìng shǐ, liè zhí tiān cháo, jiē yīng fú zhǎn." yòu wèn:" tiān zǐ bēng, lìng sī zhōu jí hé nán jùn lì chū rù dǎo cóng, yīng yì fú zhì bù?" biàn què dá:" lǐ, shù rén zài guān zhě fú qí cuī sān yuè. yòu, jìn chén fú zhǎn. dǎo cóng chū rù, jiē yīng cóng fú." yòu wèn:" fú suí jūn qīng zhòng, jīn sī lì fú zhǎn, xià lì fú qí, wèi hé lǐ yì bù?" biàn què dá:" fán chén cóng jūn, jiē jiàng yī děng. jīn zhī mù shǒu, jiē gǔ zhū hóu, yǐ lǐ xiāng kuàng, qīng zhòng yí yǐ." yòu wèn:" lǐ, yì fú bù cóng. jīn sī lì wèi jūn zhǎn cuī, yì fú yě, xià lì wèi cóng bù? měi jiàng yī děng, dāng wèi jūn sàng qí qīn zhě ěr. gǔ jīn xíng shì fù yún hé?" què dá:" lǐ, shù rén wèi guó jūn qí. jīn zé bù fú. rán lì ruò dōu guān cóng shì, yǒu zhí sī yú sàng tíng zhě, gù yí yī shù rén zài guān yì ěr. yì fú bù cóng, wèi jìn chén fú jūn zhǎn fú zhī cuī, yī jiàng yī děng zhě zhī chà ěr. qián chēng dǎo cóng, zhǐ wèi jìn chén."
晉尚書問："天子崩，於今台書令史以上，為皆服斬縗之服不？"博士卞搉、應琳議："禮，命士以上皆服斬。台書令史，列職天朝，皆應服斬。"又問："天子崩，令司州及河南郡吏出入導從，應易服制不？"卞搉答："禮，庶人在官者服齊縗三月。又，近臣服斬。導從出入，皆應從服。"又問："服隨君輕重，今司隸服斬，下吏服齊，為合禮意不？"卞搉答："凡臣從君，皆降一等。今之牧守，皆古諸侯，以禮相況，輕重宜矣。"又問："禮，義服不從。今司隸為君斬縗，義服也，下吏為從不？每降一等，當謂君喪其親者耳。古今行事復云何？"搉答："禮，庶人為國君齊。今則不服。然吏若都官從事，有職司於喪庭者，故宜依庶人在官義耳。義服不從，謂近臣服君斬服之縗，依降一等者之差耳。前稱導從，指謂近臣。"

wèi jìn gù shì yún:" yòu wèn:' zhū èr qiān dàn zhǎng lì jiàn zài jīng chéng, jiē yīng zhì fú bù?' bó shì biàn què yáng yōng yīng lín děng shàng yún:' lǐ, chén wèi jūn zhǎn cuī. zì shì yǐ shàng jiàn zài guān zhě, jiē yīng zhì fú.'"
魏晉故事云："又問：'諸二千石長吏見在京城，皆應制服不？'博士卞搉、楊雍、應琳等上云：'禮，臣為君斬縗。自士以上見在官者，皆應制服。'"

dà táng yuán líng yí zhào: tiān xià rén lì, chì dào hòu, sān rì shì fú. jìn hè xún yún:" lì zhě, guān zhǎng suǒ shǔ." fú yǐ gōng qīng bǎi liáo, bù tóng rén lì, zhǔn lǐ, chén wèi jūn fú zhǎn cuī sān nián. àn gāo zōng shí lù, zhāo líng chén xià sàng fú, jiē zhǔn hàn wén dì gù shì sān shí liù rì. yòu àn gāo zōng bēng, fú jì qīng zhòng, yì yī tài zōng gù shì. zhōng zōng ruì zōng shí, chén xià sàng zhì, bìng suǒ zūn shǒu. jù lǐ jí gù shì, jīn bǎi guān bìng hé zhǔn yí zhào èr shí qī rì shì fú. qí xiǎo xiáng nèi, bǎi guān bìng wú jià rì, měi rì píng míng, yì yán yīng mén, jìn míng qǐ jū, bù rù zhèng yá. zhì lín shí, fù xī nèi, kū qì gè guī. zhì xiǎo xiáng rì, qù shǒu dié, zhe bù guān. qí rì zǎo, jí yú xī nèi kū. wàng rì jí dà xiáng, yòu fù xī nèi kū. dà xiáng rì, chú cuī guān zhàng děng, fú cǎn gōng fú, zhì shān líng shí, què fú běn cuī fú, shì bì chú zhī.
大唐元陵遺詔：天下人吏，敕到後，三日釋服。（晉賀循云："吏者，官長所署。"）伏以公卿百寮，不同人吏，准禮，臣為君服斬縗三年。按高宗實錄，昭陵臣下喪服，皆準漢文帝故事三十六日。又按高宗崩，服紀輕重，亦依太宗故事。中宗、睿宗時，臣下喪制，並所遵守。據禮及故事，今百官併合准遺詔二十七日釋服。其小祥內，百官並無假日，每日平明，詣延英門，進名起居，不入正衙。至臨時，赴西內，哭訖各歸。至小祥日，去首絰，著布冠。其日早，集於西內哭。望日及大祥，又赴西內哭。大祥日，除縗冠杖等，服慘公服，至山陵時，卻服本縗服，事畢除之。

zhū hóu zhī dài fū wèi tiān zǐ fú yì zhōu　 hàn　 dōng jìn
諸侯之大夫為天子服議（周　漢　東晉）

zhōu zhì, sàng fú:" suì cuī shang, mǔ má dié, jì zàng chú zhī." mǎ róng yuē:" dié dài cóng dà gōng zhì dù. xiǎo gōng yán zǎo má, shì yán mǔ má, zhī cóng dà gōng yě. jì zàng chú qí fú, tiān zǐ qī yuè zàng, bù yán qī yuè zhě, yán tóng shí ér chú yě." suì zhě xiǎo gōng zhī suì. lǐ qí lǚ rú xiǎo gōng ér chéng bù sì shēng bàn. suì xì qí lǚ zhě, yǐ ēn qīng yě. shēng shù shǎo zhě, yǐ fú zhì zūn yě. fán bù xì ér shū zhě wèi zhī suì, jīn nán yáng yǒu dèng suì yě. suì cuī sì shēng yǒu bàn, qí guān bā shēng. cǐ suì cuī yě. qí fú zài xiǎo gōng zhī shàng, yù zhe qí lǚ zhī jīng cū. shēng shù zài qí cuī zhī zhōng zhě, bù gǎn yǐ xiōng dì zhī fú fu zhì zūn yě. zhū hóu zhī dài fū wèi tiān zǐ. chuán yuē:" hé yǐ suì cuī yě? zhū hóu zhī dài fū jiē jiàn yú tiān zǐ." jiē yóu huì yě. zhū hóu zhī dài fū yǐ shí huì jiàn yú tiān zǐ ér fú zhī, zé qí shì shù rén bù fú kě zhī.
周制，喪服："繐縗裳，牡麻絰，既葬除之。"（馬融曰："絰帶從大功制度。小功言澡麻，是言牡麻，知從大功也。既葬除其服，天子七月葬，不言七月者，言同時而除也。"）繐者小功之繐。（理其縷如小功而成布四升半。繐細其縷者，以恩輕也。升數少者，以服至尊也。凡布細而疏者謂之繐，今南陽有鄧繐也。）繐縗四升有半，其冠八升。（此繐縗也。其服在小功之上，欲著其縷之精粗。升數在齊縗之中者，不敢以兄弟之服服至尊也。）諸侯之大夫為天子。傳曰："何以繐縗也？諸侯之大夫接見於天子。"（接猶會也。諸侯之大夫以時會見於天子而服之，則其士庶人不服可知。）

hàn dài dé yún:" suì cuī qī yuè zhī fú. zhū hóu zhī dài fū, shǐ wén tiān zǐ zhī sàng, bái bù shēn yī, shí wǔ shēng sù guān, jí jù wú qú, cóng zhū hóu kū yú cháo. zhāng wéi wèi cì yú guān shě mén wài, bié wài nèi, shí shū shí, yǒu yán lào zhī hé. fán zài bù shí. jì chéng fú, fú suì bù cuī shang, shí yī shēng bái bù guān, yīng yuán jiē shí yī shēng, dài yì rú zhī, yī pì guǎng sān cùn, ǒu jié yú qián. dié yòng xǐ má. shǒu dié dà sì cùn, bǎi èr shí wǔ fēn cùn zhī qī shí liù, yòu běn zài shàng, wǔ fēn cùn zhī sān. qī yuè ér zàng, zàng yǐ ér chú, shòu yǐ cháo fú sù guān. yú yuè fù gù."
漢戴德云："繐縗七月之服。諸侯之大夫，始聞天子之喪，白布深衣，十五升素冠，吉屨無絇，從諸侯哭於朝。張帷為次於官舍門外，別外內，食蔬食，有鹽酪之和。凡再不食。既成服，服繐布縗裳，十一升白布冠，纓、緣皆十一升，帶亦如之，一辟廣三寸，偶結於前。絰用枲麻。首絰大四寸，百二十五分寸之七十六，右本在上，五分寸之三。七月而葬，葬已而除，受以朝服素冠。逾月復故。"

shí qú lǐ yuē:"' zhū hóu zhī dài fū wèi tiān zǐ dài fū zhī chén wèi guó jūn fú hé?' dài shèng duì yuē:' zhū hóu zhī dài fū wèi tiān zǐ dāng suì cuī, jì zàng chú zhī. yǐ shí jiē jiàn yú tiān zǐ, gù jì zàng chú zhī. dài fū zhī chén wú jiē jiàn zhī yì, bù dāng wèi guó jūn yě.' wén rén tōng hàn duì yuē:' dài fū zhī chén, péi chén yě, wèi wén qí wèi guó jūn yě.' yòu wèn:' shù rén shàng yǒu fú, dài fū chén shí lù, fǎn wú fú, hé yě?' wén rén tōng hàn duì yuē:' jì yún" shì yú jiā, chū xiāng bù yǔ shì chǐ", shì shù rén zài guān yě, dāng cóng shù rén zhī wèi guó jūn sān yuè fú.' zhì yuē:' cóng shù rén fú shì yě.' yòu wèn yuē:' zhū hóu dài fū yǐ shí jiē jiàn tiān zǐ, gù fú. jīn zhū hóu dài fū chén, yì yǒu shí jiē jiàn yú zhū hóu bù?' shèng duì yuē:' zhū hóu dài fū chén, wú jiē jiàn zhū hóu yì. zhū hóu yǒu shí shǐ chén fèng hè, nǎi fēi cháng yě, bù dé wèi jiē jiàn. zhì yú dài fū yǒu nián, xiàn yú jūn, jūn bù jiàn, yì fēi jiē jiàn yě.' shì láng chén lín dài zhào wén rén tōng hàn děng jiē yǐ wèi yǒu jiē jiàn yì." wú shè cí yún:" shǐ wén sàng, qù jí guān, zhe sù biàn, shí wǔ shēng bù shēn yī, cóng qí jūn kū tài miào zuò jiē xià, tǎn miǎn jí wèi, chéng yǒng, xí dié, jí jù wú qú. zhāng wéi wèi cì yú qí suǒ shě, bié nèi wài, shū shí yǐn shuǐ, mǔ má dié. zhì chéng fú, fú sì shēng bàn suì bù cuī, lǚ shang xì ér shū, qí guān bā shēng, yīng dài zhōng yī lǐng xiù yuán yì rú zhī. qī yuè ér chú, shòu yǐ cháo fú sù guān. yú yuè fù jí." yòu xú zhěng wèn shè cí yuē:" zhū hóu zhī dài fū, shí huì jiàn hū tiān zǐ, gù wèi suì cuī qī yuè, bù zhī cǐ dài fū shí yǐ hé shì ér dé jiàn yě? ruò yuǎn guó dài fū zài fān huāng fú zhě, wèi cháng jí jiàn tiān zǐ, yì wèi fú bù?" dá yuē:" zhū hóu zhī dài fū, yǒu chū cháo pìn zhī shì, huì jiàn tiān zǐ, gù yán shí huì. suī wèi huì jiàn, yóu fú cǐ fú. shì yǐ xià zé wú fú."
石渠禮曰："'諸侯之大夫為天子、大夫之臣為國君服何？'戴聖對曰：'諸侯之大夫為天子當繐縗，既葬除之。以時接見於天子，故既葬除之。大夫之臣無接見之義，不當為國君也。'聞人通漢對曰：'大夫之臣，陪臣也，未聞其為國君也。'又問：'庶人尚有服，大夫臣食祿，反無服，何也？'聞人通漢對曰：'記雲"仕於家，出鄉不與士齒"，是庶人在官也，當從庶人之為國君三月服。'制曰：'從庶人服是也。'又問曰：'諸侯大夫以時接見天子，故服。今諸侯大夫臣，亦有時接見於諸侯不？'聖對曰：'諸侯大夫臣，無接見諸侯義。諸侯有時使臣奉賀，乃非常也，不得為接見。至於大夫有年，獻於君，君不見，亦非接見也。'侍郎臣臨、待詔聞人通漢等皆以為有接見義。"（吳射慈云："始聞喪，去吉冠，著素弁，十五升布深衣，從其君哭太廟阼階下，袒絻即位，成踴，襲絰，吉屨無絇。張帷為次於其所舍，別內外，蔬食飲水，牡麻絰。至成服，服四升半繐布縗，縷裳細而疏，其冠八升，纓帶中衣領袖緣亦如之。七月而除，受以朝服素冠。逾月復吉。"又徐整問射慈曰："諸侯之大夫，時會見乎天子，故為繐縗七月，不知此大夫時以何事而得見也？若遠國大夫在蕃荒服者，未嘗及見天子，亦為服不？"答曰："諸侯之大夫，有出朝聘之事，會見天子，故言時會。雖未會見，猶服此服。士已下則無服。"）

dōng jìn jiǎn wén dì bēng, zhèn jūn fǔ wèn cān zuǒ gāng jì fú. shào jiǎn dá yuē:" lǐ, chén wèi jūn fú, jiē zhǎn cuī. dài fū jū lú, shì jū è shì. yòu lǐ, jūn zhī sàng, zhū dá guān zhī zhǎng zhàng. xiān rú yǐ wèi, fēi dá guān wèi guān zhǎng suǒ zì chú rén zài guān zhě yě. shù rén zài guān fú tiān zǐ, yǔ jī nèi zhī rén tóng, qí cuī sān yuè. àn cān zuǒ wú chú zhě, yí yòng cǐ lǐ. yòu lǐ, zhū hóu zhī dài fū huì jiàn tiān zǐ zhě, wèi tiān zǐ fú suì cuī qī yuè. àn jīn gāng jì, suī huò bèi chú chì, yóu gǔ zhū hóu zhī qīng mìng yú tiān zǐ bǐ ěr. jiàn běi miàn shí jūn, wú èr jūn zhī dào, yí yī suì cuī zhī zhì. qí wú chú chì, yòu wèi cháng huì jiàn, zé yí wú fú."
東晉簡文帝崩，鎮軍府問參佐綱紀服。邵戩答曰："禮，臣為君服，皆斬縗。大夫居廬，士居堊室。又禮，君之喪，諸達官之長杖。先儒以為，非達官謂官長所自除人在官者也。庶人在官服天子，與畿內之人同，齊縗三月。按參佐無除者，宜用此禮。又禮，諸侯之大夫會見天子者，為天子服繐縗七月。按今綱紀，雖或被除敕，猶古諸侯之卿命於天子比耳。見北面時君，無二君之道，宜依繐縗之制。其無除敕，又未嘗會見，則宜無服。"

huáng tài hòu zhǎng gōng zhǔ jí sān fū rén yǐ xià wèi tiān zǐ fú zhàng yì
皇太后長公主及三夫人以下為天子服杖議

wèi　 jìn　 dōng jìn　 sòng　 dà táng
（魏　晉　東晉　宋　大唐）

wèi jìn gù shì:" wèn:' huáng tài hòu sān fū rén yǐ xià jiē fú zhǎn, zhū zhǎng gōng zhǔ jí zhū jūn chóng yáng yuán xún róng fú zhì zhī yí.' biàn què děng yì:' àn lǐ, yǔ zhū hóu wèi xiōng dì zhě fú zhǎn. yī lǐ zé gōng zhǔ yí fú zhǎn ér bù zhàng. lǐ, jūn fū rén wèi zhǎng zi sān nián, qiè wèi jūn zhī dí zǐ yǔ fū rén tóng. zé chóng yáng yuán xún róng yí sān nián.' yòu wèn:' tài hòu jí gōng zhǔ yīng zhàng bù?' biàn què yīng lín yì:' lǐ, wèi fū zhàng, zì tiān zǐ dá, huáng tài hòu yīng zhàng míng yǐ. fù wèi jiù gū, lǐ wú zhàng wén, huáng hòu bù yīng zhàng yě. jūn zhī sàng, fū rén shì fù zài cì zé zhàng, jí wèi zé shǐ rén zhí zhī rú lǐ. sān fū rén yǐ xià jiē zhàng.'"
魏晉故事："問：'皇太后、三夫人以下皆服斬，諸長公主及諸君崇陽園循容服制之宜。'卞搉等議：'按禮，與諸侯為兄弟者服斬。依禮則公主宜服斬而不杖。禮，君夫人為長子三年，妾為君之嫡子與夫人同。則崇陽園循容宜三年。'又問：'太后及公主應杖不？'卞搉、應琳議：'禮，為夫杖，自天子達，皇太后應杖明矣。婦為舅姑，禮無杖文，皇后不應杖也。君之喪，夫人、世婦在次則杖，即位則使人執之如禮。三夫人已下皆杖。'"

dōng jìn tài yuán èr shí yī nián, xiào wǔ dì bēng, lǐ tài hòu zhì sān nián zhī fú.
東晉太元二十一年，孝武帝崩，李太后制三年之服。

sòng yǒng chū sān nián, wǔ dì bēng, xiāo tài hòu zhì sān nián zhī fú yě.
宋永初三年，武帝崩，蕭太后制三年之服也。

dà táng tiān bǎo qī zài wǔ yuè, zōng zhèng qīng bāo xìn wáng qiú zòu:" huáng mèi jí nǚ zhǔn lǐ chū jià hòu, gè jiàng běn qīn yī děng, jīn bìng jiàng wèi dì èr děng, chén yǐ wèi zhí lǐ gù qīn, yǒu kuī héng diǎn. fú qǐng yī qiè yī fú shǔ děng dì wèi dìng, bù zài xiáng fú xiàn, réng qǐng yǒng wèi héng shì." fèng chì yī.
大唐天寶七載五月，宗正卿褒信王璆奏："皇妹及女准禮出嫁後，各降本親一等，今並降為第二等，臣以為執禮故親，有虧恆典。伏請一切依服屬等第為定，不在降服限，仍請永為恆式。"奉敕依。

zhū wáng nǚ sūn nǚ wèi tiān zǐ fú yì wèi　 jìn
諸王女孫女為天子服議（魏　晉）

wèi jìn gù shì:" bó shì biàn què yīng lín děng yì:' àn lǐ, zhū hóu zhī fū rén wèi tiān zǐ, qí fú qí cuī, běn wú fú zhě yě, yóu cóng fū ér tóng. jīn wáng shǐ yú dà xíng huáng dì běn fú zhōu, yǐ qīng míng zhòng, yī zhū xiōng dì zhī yì suǒ fú zhì zūn, yí dāng fú zhòng. wáng zhū nǚ, yī zhū hóu xiōng dì lǐ, zé yīng fú zhǎn yě. sūn nǚ yòu, wèi jí yú lǐ ruò yù fú, yí yī zhū hóu zhī zhì.'"
魏晉故事："博士卞搉、應琳等議：'按禮，諸侯之夫人為天子，其服齊縗，本無服者也，猶從夫而同。今王始於大行皇帝本服周，以輕明重，依諸兄弟之義；所服至尊，疑當服重。王諸女，依諸侯兄弟禮，則應服斬也。孫女幼，未及於禮；若欲服，宜依諸侯之制。'"

zōng shì tóng zǐ wèi tiān zǐ fú zhì yì wèi　 jìn　 dà táng
宗室童子為天子服制議（魏　晉　大唐）

wèi jìn gù shì yuē:"' huáng zǐ guǎng líng wáng nián shí yī, sūn wèi zǔ fú zhōu, dāng wèi chén fú? cóng běn qīn fú? huáng dì wú wáng nián shí, zhāng jùn wáng nián qī, yòu dāng yǐ lú, fú chéng rén lǐ, zhe hé zé fú?' yīng lín yì:' àn lǐ sàng fú, zhū hóu wèi tiān zǐ zhǎn. jīn guǎng líng wáng liè tǔ jiàn guó, gǔ zhī zhū hóu, yí cóng chén lì. yòu lǐ, tóng zǐ bù jū lú, bù zhàng bù fěi. guǎng líng wáng wèi guān, wú wáng zhāng jùn wáng bēi yòu, bù yīng jū lú. gǔ dàn yǒu guān wú zé, hàn shǐ zhì zé, kě rú jīn fú juǎn zé.'"
魏晉故事曰："'皇子廣陵王年十一，孫為祖服周，當為臣服？從本親服？皇弟吳王年十，章郡王年七，又當倚廬，服成人禮，著何幘服？'應琳議：'按禮喪服，諸侯為天子斬。今廣陵王列土建國，古之諸侯，宜從臣例。又禮，童子不居廬，不杖不菲。廣陵王未冠，吳王、章郡王卑幼，不應居廬。古但有冠無幘，漢始制幘，可如今服卷幘。'"

dà táng yuán líng zhī zhì, sūn wèi zǔ qí cuī zhōu nián, chén wèi jūn zhǎn cuī sān nián. jīn fú zhǔn yí zhào, huáng dì fú shí sān rì xiǎo xiáng, èr shí wǔ rì dà xiáng, èr shí qī rì shì fú. chén xià bìng cóng shì fú. huáng sūn jì shì qí cuī zhōu nián fú, lǐ" yǒu dí zǐ wú dí sūn", qí fú bìng hé cóng huáng dì shí sān rì xiǎo xiáng, èr shí wǔ rì dà xiáng, èr shí qī rì shì fú. shì fú hòu, yǐ cǎn gōng fú, zhì shān líng shí, què fú chū qí cuī fú, shì bì jí jí fú.
大唐元陵之制，孫為祖齊縗周年，臣為君斬縗三年。今伏准遺詔，皇帝服十三日小祥，二十五日大祥，二十七日釋服。臣下並從釋服。皇孫既是齊縗周年服，禮"有嫡子無嫡孫"，其服併合從皇帝十三日小祥，二十五日大祥，二十七日釋服。釋服後，以慘公服，至山陵時，卻服初齊縗服，事畢即吉服。

tóng zǐ sàng fú yì zhōu　 hàn　 jìn　 sòng
童子喪服議（周　漢　晉　宋）

zhōu sàng fú jīng yuē:" tóng zǐ wéi dāng shì sī." mǎ róng yuē:" tóng zǐ wèi chéng rén yě." zhèng xuán yún:" tóng zǐ, wèi guān zhī chēng." shì zōng zhī dí zǐ. zá jì yuē:" tóng zǐ kū bù yǐ, bù yǒng bù zhàng, bù fěi bù lú." wèi chéng rén zhě, bù néng bèi lǐ. dāng shì zé zhàng.
周喪服經曰："童子唯當室緦。"（馬融曰："童子未成人也。"鄭玄云："童子，未冠之稱。"室宗之嫡子。）雜記曰："童子哭不偯，不踴不杖，不菲不廬。"（未成人者，不能備禮。當室則杖。）

hàn dài dé biàn chú yuē:" tóng zǐ dāng shì, wèi shí wǔ zhì shí jiǔ, wèi fù hòu, chí zōng miào zhī zhòng zhě. qí fú shēn yī, bù shang, qí yú yǔ chéng rén tóng. lǐ, bù wèi wèi chéng rén zhì fú zhě, wèi yòng xīn bù néng yī yě. qí néng fú zhě, yì bù jīn. cuī dié bù yǐ zhì dù, wéi qí suǒ néng shèng."
漢戴德變除曰："童子當室，謂十五至十九，為父後，持宗廟之重者。其服深衣，不裳，其餘與成人同。禮，不為未成人制服者，為用心不能一也。其能服者，亦不禁。縗絰不以制度，唯其所能勝。"

jìn liú zhì shì yí yuē:" yīng ér wú zhī, rán yú qí fù mǔ zhī sàng, zé yǐ cuī bào zhī. qí yú qīn, bā suì zé zhì fú yǐ. qī suì yuē dào, guò cǐ yǒu zuì, zé rù yú xíng kě xíng bì zhì zhī yú lǐ, gù zài xià shāng zhī nián, wèi zhī zhì fú. àn xiǎo gōng zhāng kūn dì zhī shāng, fú kūn zhī xià shāng, shì yǐ xià shāng zhī nián zé xíng fú yě." shǔ qiào zhōu sàng fú tú:" tóng zǐ bù jiàng chéng rén, xiǎo gōng qīn yǐ shàng jiē fú běn qīn zhī cuī. tóng zǐ bù zhàng bù lú, bù miǎn bù má. dāng shì zhě miǎn má, shí sì yǐ xià bù kān má zé bù." wú xú zhěng wèn:" wèi gū zǐ zhǎng shāng zài dà gōng, xià shāng zài xiǎo gōng, wèi zǐ xià shāng yǐ xià miǎn. liù qī suì wèi chéng tóng zǐ, wèi fù mǔ bù zhàng bù lú bù fěi, zhì zhòng yóu shàng bù bèi. jīn cǐ hé yǐ yuè dé wèi zǐ shāng fú, bèi dà gōng xiǎo gōng zhī zhì hū? shí qī bā shàng kě, kǒng liù qī suì ér wèi néng chēng cǐ cuī má.　" shè cí dá:" liù qī suì suī wèi wèi tóng, qí zǐ sǐ, gù yí zhe bù shēn yī."
晉劉智釋疑曰："嬰兒無知，然於其父母之喪，則以縗抱之。其餘親，八歲則制服矣。七歲曰悼，過此有罪，則入於刑；可刑必致之於禮，故在下殤之年，為之制服。按小功章昆弟之殤，服昆之下殤，是以下殤之年則行服也。"（蜀譙周喪服圖："童子不降成人，小功親以上皆服本親之縗。童子不杖不廬，不絻不麻。當室者絻麻，十四已下不堪麻則不。"吳徐整問："為姑姊長殤在大功，下殤在小功，為姊下殤已下絻。六七歲未成童子，為父母不杖不廬不菲，至重猶尚不備。今此何以越得為姊殤服，備大功小功之制乎？十七八尚可，恐六七歲兒未能稱此縗麻。　"射慈答："六七歲雖未為童，其姊死，故宜著布深衣。"）

sòng yǔ wèi zhī wèi:" mǎ róng yǐ tóng zǐ wèi wèi chéng rén, zhèng xuán yǐ wèi wèi chéng rén zhī chēng, bìng bù míng xià zhì jǐ suì. dài dé yǐ tóng zǐ dāng shì, shí wǔ zhì shí jiǔ. qiào zhōu yún' shí sì yǐ xià bù kān má, zé bù'. jì yún shí wǔ chéng tóng wǔ xiàng ěr, qǐ shì jīng suǒ yún tóng zǐ dāng shì zhě yé? àn lǐ chēng tóng zǐ, cān chà bù yī, yǐ shì tuī zhī, zé dà xiǎo kě zhī yǐ. yú wèi dāng shì yǔ zú rén wèi lǐ, ruò shì bā suì yǐ shàng jí lǐ zhī rén, yǐ qí dāng shì, gù lìng yǔ chéng rén tóng. xī shè cí yǐ wèi wèi bā suì zhě, fú qí jìn shǔ bù shēn yī, huò hé lǐ yì."
宋庾蔚之謂："馬融以童子為未成人，鄭玄以為未成人之稱，並不明下至幾歲。戴德以童子當室，十五至十九。譙周雲'十四已下不堪麻，則不'。記雲十五成童舞象耳，豈是經所云童子當室者耶？按禮稱童子，參差不一，以事推之，則大小可知矣。愚謂當室與族人為禮，若是八歲以上及禮之人，以其當室，故令與成人同。昔射慈以為未八歲者，服其近屬布深衣，或合禮意。"

huáng hòu xiáng fú jí bù xiáng fú yì wèi　 jìn
皇后降服及不降服議（魏　晉）

wèi tián qióng yún:" zhū hóu nǚ jià wèi tiān wáng hòu, jiàng qí páng qīn yī děng, yǔ chū jiàng wèi èr děng, wèi wài qīn zūn bù tóng zé jiàng. tiān zǐ hòu wèi zhòng zi wú fú. hé yǐ míng zhī? jù dài fū yú shù zǐ dà gōng, qí qī yì fú dà gōng, jīn tiān zǐ zhū hóu yú zhòng zi wú fú, hòu hé yuán dú fú zhī yé?"
魏田瓊云："諸侯女嫁為天王后，降其旁親一等，與出降為二等，為外親尊不同則降。天子後為眾子無服。何以明之？據大夫於庶子大功，其妻亦服大功，今天子諸侯於眾子無服，後何緣獨服之耶？"

jìn hè xún yún:" zhū hóu nǚ yǐ wèi tiān wáng hòu, yǐ zūn hái jiàng qí zú rén." wú shè cí yún:" zhū hóu zhī nǚ wèi tiān zǐ hòu, wèi tiān wáng zhī qīn fú, suí tiān wáng ér jiàng yī děng. zhū hóu zhī nǚ wèi hòu, wèi qí fù mǔ jí kūn dì wèi fù hòu zhě fú qí cuī. qí zōng zi yì bù jiàng." xú zhěng yún:" zhū hóu nǚ jià wèi tiān wáng hòu, wèi wài qīn zūn tóng, zé rú bāng rén wèi jūn zhī zhǎng zi sān nián yě.
晉賀循云："諸侯女以為天王后，以尊還降其族人。"（吳射慈云："諸侯之女為天子後，為天王之親服，隨天王而降一等。諸侯之女為後，為其父母及昆弟為父後者服齊縗。其宗子亦不降。"徐整云："諸侯女嫁為天王后，為外親尊同，則如邦人為君之長子三年也。）

huáng hòu wèi qīn shǔ jǔ āi yì jìn　 suí　 dà táng
皇后為親屬舉哀議（晉　隋　大唐）

jìn chǔ tài hòu wèi cóng dì jǔ āi, bó shì wáng zhēn děng yì:" yú zhì zūn shì zú jiù, suī bù jí jǔ āi, kě cóng tài hòu jǔ āi yú cháo táng." yòu yún:" tài hòu qián wèi chǔ wèi jūn liú fū rén jǔ āi yú shì gān diàn, zhì zūn yú cháo táng, jīn yí yī gù shì."
晉褚太后為從弟舉哀，博士王臻等議："於至尊是族舅，雖不及舉哀，可從太后舉哀於朝堂。"又云："太后前為褚衛軍劉夫人舉哀於式乾殿，至尊於朝堂，今宜依故事。"

shàng shū wáng biāo zhī yì:" ruò zhì zūn zì yīng jǔ āi wài zú yú cháo táng, shì yě. zì ruò bù jǔ āi, wéi yīng cóng tài hòu yuǎn chū cháo táng. wèi yù qí lǐ, wèi cóng jǔ āi zhī lǐ, zì zhōng cháo qì yú zhōng xìng, cháo tíng yǐ cū yǒu cháng yí. zhì zūn wèi nèi zú yú dōng táng jǔ āi, zé sān xǐng cóng lín wèi wài zú jí dà chén yú cháo táng jǔ āi, zé bā zuò chéng láng cóng lín. zhì zūn zhī fèng tài hòu, jì lǜ cháo chén zhī yí, yòu jǐn jiā rén zhī lǐ. èr sān qíng jìng, shí jiān cān chén zǐ. jīn bù yīng zì jǔ āi zhě, wèi yīng cóng tài hòu lín yú shì gān diàn, tài hòu wèi xī miàn dōng xiàng, zhì zūn wèi běi miàn nán xiàng."
尚書王彪之議："若至尊自應舉哀外族於朝堂，是也。自若不舉哀，唯應從太后遠出朝堂。未喻其禮，謂從舉哀之禮，自中朝迄於中興，朝廷已粗有常儀。至尊為內族於東堂舉哀，則三省從臨；為外族及大臣於朝堂舉哀，則八座丞郎從臨。至尊之奉太后，既率朝臣之儀，又盡家人之禮。二三情敬，實兼參臣子。今不應自舉哀者，謂應從太后臨於式乾殿，太后位西面東向，至尊位北面南向。"

suí zhì, huáng tài hòu huáng hòu wèi běn fú nèi qīn jí bīn, yī jǔ āi.
隋制，皇太后、皇后為本服內親及賓，一舉哀。

dà táng zhì, rú kāi yuán lǐ.
大唐制，如開元禮。

wèi huáng hòu dà xiáng jì rì lín kū yì jìn
為皇后大祥忌日臨哭議（晉）

jìn bó shì xú chán shàng gōng huáng hòu dà xiáng jì rì lín kū shì:" tài xué lǐ guān wèi zhì zūn xíng xiān hòu zhī sàng, yì tóng qí cuī, jīn zài zhōu jí jì rì, wú fù xiáng biàn zhī shì, wèi bù kě gōng xíng. chén àn wú jīng chuán míng wén, zé bù yīng chū. ruò huì rì dōng táng jǔ āi, yóu cháo tíng cān yì, ér shì wú zhǐ tiáo."
晉博士徐禪上恭皇后大祥忌日臨哭事："太學禮官謂至尊行先後之喪，亦同齊縗，今再周及忌日，無復祥變之事，謂不可躬行。臣按無經傳明文，則不應出。若晦日東堂舉哀，由朝廷參議，而事無指條。"

jiān shì zhōng xú zhòng yì:" àn bó shì yì, gōng huáng hòu zài zhōu, yù yī sān nián zhī yì, zhì zūn dōng táng jǔ āi, qún chén yì líng kū. chén àn lǐ wèi wáng hòu fú, wú sān nián zhī zhì. zuǒ chuán shū xiàng yún' wáng yī suì ér yǒu sān nián zhī sàng èr yān', wèi sān nián ér hòu qǔ, dá zi zhī zhì ěr. lǐ sàng dà jì yuē:' xiáng ér wài wú kū zhě, dàn ér nèi wú kū zhě.' wén zi zhī sàng jì chú, yuè rén lái diào, shòu yú miào mén zhī wài, chuí tì tì ér bù kū, míng sàng jì guò wú kū. lǐ bù yì mù, ér jiē yú miào wài. jīn hòu fú jì guò, zhì zūn wú yuán jǔ āi, qún chén bù yīng yì líng ér kū yě."
兼侍中徐眾議："按博士議，恭皇后再周，欲依三年之議，至尊東堂舉哀，群臣詣陵哭。臣按禮為王后服，無三年之制。左傳叔向雲'王一歲而有三年之喪二焉'，謂三年而後娶，達子之志耳。禮喪大記曰：'祥而外無哭者，禫而內無哭者。'文子之喪既除，越人來吊，受於廟門之外，垂涕洟而不哭，明喪既過無哭。禮不詣墓，而接於廟外。今後服既過，至尊無緣舉哀，群臣不應詣陵而哭也。"

bó shì xǔ hàn děng yì:" àn lǐ xiǎo jì yuē:' dà gōng zhě zhǔ rén zhī sàng, yǒu sān nián zhě, zé bì wèi zhī zài jì.' zhèng xuán yuē:' yǒu sān nián zhě, wèi qī ruò zi yòu shǎo yě.' zài jì wèi liàn xiáng yě. fán rén zǐ zhī shēng, bì yǒu tiān fù dì mǔ zhī dào, gù jì yǒu jūn hōng ér shēng zǐ zhī lǐ. jīn èr huáng zǐ zhī yù, suī zài gōng hòu bēng hòu, yú lǐ shì wèi yǒu sān nián zi yòu shǎo zhě yě, zé bì wèi zhī yǒu èr xiáng zhī jì. dù yuán kǎi yún:' tiān zǐ zhū hóu suī zú kū chú fú, qí liàn xiáng rì, bì yǒu wèi yǐ.' jīn huáng zǐ chū chéng guó fān, gù wáng hòu sàng, zhū hóu bēi, bù dé wèi zhǔ. fū sàng wú zhǔ, lǐ yǒu zhèng wén, zhì zūn tǒng tiān chéng zhòng, zé wèi zhǔ zài shèng gōng yě. nǎi tóng xiān dì xiān hòu yú kǎo bǐ, āi lǐ zhōng yú jīn huì, jí dì shǐ yú lái shuò, fēi rén chén zhī suǒ zhǔ yě. jì yún:' wèi wáng hòu zhōu, fú mǔ zhī yì.' yú shū yuē:' bǎi xìng rú sàng kǎo bǐ, sān zài è mì.' gōng hòu mǔ yù tiān xià, chén zǐ yǒu sàng bǐ zhī ēn. gǔ mén rén yú shī wú fú, xīn sàng sān nián, xiáng rì zhī kū, suǒ yǐ zhōng āi, fēi fú sàng sān nián yǐ. jīn shèng dài bù kě shǒu yǐ xún cháng zhī míng lì, dāng bó nà tóng yì, zhēn zhuó ér yòng yān."
博士許翰等議："按禮小記曰：'大功者主人之喪，有三年者，則必為之再祭。'鄭玄曰：'有三年者，謂妻若子幼少也。'再祭謂練祥也。凡人子之生，必有天父地母之道，故記有君薨而生子之禮。今二皇子之育，雖在恭後崩後，於禮是為有三年子幼少者也，則必為之有二祥之祭。杜元凱云：'天子諸侯雖卒哭除服，其練祥日，必有位矣。'今皇子出承國蕃，故王后喪，諸侯卑，不得為主。夫喪無主，禮有正文，至尊統天承重，則為主在聖躬也。乃同先帝先後於考妣，哀禮終於今晦，吉禘始於來朔，非人臣之所主也。記云：'為王后周，服母之義。'虞書曰：'百姓如喪考妣，三載遏密。'恭後母育天下，臣子有喪妣之恩。古門人於師無服，心喪三年，祥日之哭，所以終哀，非服喪三年矣。今聖代不可守以循常之名例，當博納同異，斟酌而用焉。"

huáng hòu qīn wèi huáng hòu fú yì jìn　 sòng
皇后親為皇后服議（晉　宋）

jìn guó zi bó shì wáng yì yún:" àn lǐ wú míng wén, yī zhǔn zhèng zhì qí cuī. zhū fù chéng fēi wǔ shǔ, rán yuán chéng qīn, fū shǔ zǐ dào, zé qī yì fù dào yǐ, bù dé bù zhì qīn shǔ zhī fú."
晉國子博士王翼云："按禮無明文，依准鄭制齊縗。諸婦誠非五屬，然緣成親，夫屬子道，則妻亦婦道矣，不得不制親屬之服。"

gù xiào hòu bēng, yǔ jiā fǎng fú. bó shì wáng kūn yì:" wǔ fú zhī nèi, yī tóng chén qiè, yí zhǔn xiǎo jūn fú zhōu." shì zhōng gāo sōng dá yǐ wèi, jiē zhǔn wǔ shǔ wèi fū rén zhōu. cí bù láng kǒng huī yún:" yǔ jiā nán nǚ yí qí cuī, yǔ jiā zhū fù suī fēi wǔ shǔ nǚ, jīn jiàn zài wǔ shǔ zhī nèi, yì fú zhōu." hù jūn jiāng bīn yīn bīn yún:" àn hè gōng jì, tiān zǐ zhū hóu, wǔ shǔ zhī nèi, suī bù fú zhí wèi chén, jiē fú zhǎn cuī, wèi fū rén zé qí cuī zhōu. tiān zǐ zhū hóu jì tóng, hòu fū rén yì bù kě dé yì, dàn wén yǒu xiáng lüè ěr. zǐ zhí fú zhōu, zhū fù fēi fù wǔ shǔ zhī lì, wèi dāng cóng jiàng fū yī děng." zhèng mí yún:" zhū fù yí cóng fū. ruò qí fū zì tóng rén chén, fù yì yí tóng yú chén zhī qī. yǔ wáng hòu wú zhǔn, suī yù níng qī, yú dà diǎn yǒu què."
故孝後崩，庾家訪服。博士王昆議："五服之內，一同臣妾，宜准小君服周。"侍中高崧答以為，皆準五屬為夫人周。祠部郎孔恢云："庾家男女宜齊縗，庾家諸婦雖非五屬女，今見在五屬之內，亦服周。"護軍江虨（音斌）云："按賀公記，天子諸侯，五屬之內，雖不服職為臣，皆服斬縗，為夫人則齊縗周。天子諸侯既同，後夫人亦不可得異，但文有詳略耳。子侄服周，諸婦非復五屬之例，謂當從降夫一等。"鄭彌云："諸婦宜從夫。若其夫自同人臣，婦亦宜同於臣之妻。與王后無准，雖欲寧戚，於大典有闕。"

sòng yǔ wèi zhī wèi:" yǔ tiān zǐ yǒu fú, jì wèi zhī zhǎn cuī, yǔ wáng hòu yǒu fú zé yí qí cuī zhōu yě. suī fù yì yí yǐ yǒu fú wèi duàn, yīng rú kǒng huī yì."
宋庾蔚之謂："與天子有服，既為之斬縗，與王后有服則宜齊縗周也。雖婦亦宜以有服為斷，應如孔恢議。"

zhū hóu jí gōng qīng qī wèi huáng hòu fú yì jìn　 sòng
諸侯及公卿妻為皇后服議（晉　宋）

jìn xiào wǔ dì tài yuán zhōng, láng yá wáng nà fēi, cái dēng chē ér dìng hòu xiōng huò zhì, jí yī zài tú zāo sàng, gǎi fú jí wèi kū. xú miǎo yǐ wèi yǒu fú, jì yǒu qí zhèng:" jūn wèi tiān zǐ sān nián, fū rén rú wài zōng zhī wèi jūn." yòu yuē:" wài zōng wèi jūn fū rén, yóu nèi zōng yě." wú xú zhěng wèn yún:" jīng yán wèi fū rén jūn, bù dào wèi qí qī, rán zé gōng qīng zhū hóu zhī qī, bù wèi huáng hòu fú yé?" shè cí dá yún:" huáng hòu, tiān xià zhī mǔ, zé yí fú zhōu. lǐ, jūn mìng qí fū, hòu fū rén yì yí mìng qí fù. qí shòu mìng, zé bù yí wú fú."
晉孝武帝太元中，琅琊王納妃，裁登車而定後凶禍至，即依在途遭喪，改服即位哭。徐邈以為有服，記有其證："君為天子三年，夫人如外宗之為君。"又曰："外宗為君夫人，猶內宗也。"（吳徐整問云："經言為夫人、君，不道為其妻，然則公卿諸侯之妻，不為皇后服耶？"射慈答云："皇后，天下之母，則宜服周。禮，君命其夫，後夫人亦宜命其婦。其受命，則不宜無服。"）

sòng yǔ wèi zhī wèi:" fú wèn yún:' jūn wèi tiān zǐ sān nián, fū rén rú wài zōng zhī wèi jūn.' àn zhèng xuán zhù yún:' wài zōng, jūn wài qīn zhī fù yě. qí fū yǔ zhū hóu wèi xiōng dì, fú zhǎn, qī cóng fú zhōu. zhū hóu wèi tiān zǐ fú zhǎn, fū rén yì cóng fú zhōu.' àn wáng sù zhù yún:' wài zōng, wài nǚ zhī jià yú qīng dài fū zhě yě, wèi jūn fú zhōu.' jīn zhèng wáng suī xiǎo yì, ér tóng wèi fū fú jūn zhǎn cuī, gù qī cóng fú zhōu ěr. wèi wén wáng fēi fú hòu yǔ bù. zá jì yún:' wài zōng wèi jūn fū rén, yóu nèi zōng yě.' zhèng zhù:' jiē wèi jià yú guó zhōng zhě yě. wèi jūn fú zhǎn cuī, fū rén qí cuī, bù gǎn yǐ qí qīn fú fu zhì zūn yě. wài zōng wèi gū zǐ mèi zhī nǚ jiù zhī nǚ jí cóng mǔ, jiē shì yě. nèi zōng, wǔ shǔ zhī qīn yě. qí wú fú ér jià yú zhū chén zhě, cóng wèi fū zhī jūn.' àn xiān rú jiē yǐ yǒu qīn fú zhī gù, chéng yǐ jūn chén zhī fú. láng yá wáng fēi zhě, shì sī mǎ dào zǐ qī, yú xiào wǔ dìng hòu, běn dì sì xiǎo gōng zhī fú. wáng zhě jué páng qīn, gù yí chéng yǐ chén qiè qí cuī zhī zhōu."
宋庾蔚之謂："服問云：'君為天子三年，夫人如外宗之為君。'按鄭玄注云：'外宗，君外親之婦也。其夫與諸侯為兄弟，服斬，妻從服周。諸侯為天子服斬，夫人亦從服周。'按王肅注云：'外宗，外女之嫁於卿大夫者也，為君服周。'今鄭、王雖小異，而同謂夫服君斬縗，故妻從服周耳。未聞王妃服後與不。雜記云：'外宗為君夫人，猶內宗也。'鄭註：'皆謂嫁於國中者也。為君服斬縗，夫人齊縗，不敢以其親服服至尊也。外宗謂姑姊妹之女、舅之女及從母，皆是也。內宗，五屬之親也。其無服而嫁於諸臣者，從為夫之君。'按先儒皆以有親服之故，成以君臣之服。琅琊王妃者，是司馬道子妻，於孝武定後，本娣姒小功之服。王者絕旁親，故宜成以臣妾齊縗之周。"

fān guó chén wèi huáng hòu fú yì tiān zǐ jiāng lì wèi huáng hòu fù jìn　 sòng
蕃國臣為皇后服議（天子將吏為皇后附○ 晉　宋）

jìn gōng huáng hòu bēng, shí dōng hǎi guó chén hóng jù cì wèn lǐ guān. tài xué bó shì xiè quán àn:" yí lǐ, zhū hóu zhī dài fū wèi zhōu wáng suì cuī, zhì zàng chú, yǒu zhèng wén. chuán yuē:' zhū hóu zhī dài fū, shí jiē jiàn yú tiān zǐ yě.' zhì yú zhōu wáng hòu bēng, wú sàng fú zhī zhì. zhōu wáng tiān xià fù, zhōu hòu tiān xià mǔ, zhū hóu dài fū yí fú suì cuī, chēng qíng wèi dé." yòu cì wèn yún:" xī yuán míng èr dì bēng shí, cháo chén jiē fú zhǎn cuī, zhū guó chén suì cuī qī yuè. jīn zhāo chén jì wèi huáng hòu qí zhōu, zé guó chén yí yǒu chà jiàng, bù dé yì suì cuī yě." xiè quán dá yuē:" suì cuī zhǐ yú qī yuè, gù wú jiàng. cuò zōng jì lì, yì wèi yīng yǒu fú, zhèng yí yú wú jiàng ěr. àn bó shū mǔ yǔ bó shū fù, ēn yì yǒu shēn qiǎn, ér fú yì tóng qí. zēng zǔ yǔ zōng zǐ mǔ qī, fú wú chà jiàng. tuī cǐ, zé hé bì jiē jiàng hū, jiāng yǐ qǔ jié yú jì zàng, gù wú děng yé?"
晉恭皇后崩，時東海國臣弘據刺問禮官。太學博士謝詮按："儀禮，諸侯之大夫為周王繐縗，至葬除，有正文。傳曰：'諸侯之大夫，時接見於天子也。'至於周王后崩，無喪服之制。周王天下父，周后天下母，諸侯大夫宜服繐縗，稱情為得。"又刺問云："昔元、明二帝崩時，朝臣皆服斬縗，諸國臣繐縗七月。今朝臣既為皇后齊周，則國臣宜有差降，不得亦繐縗也。"謝詮答曰："繐縗止於七月，故無降。錯綜記例，亦謂應有服，正疑於無降耳。按伯叔母與伯叔父，恩義有深淺，而服亦同齊。曾祖與宗子母、妻，服無差降。推此，則何必皆降乎，將以取節於既葬，故無等耶？"

sòng yǔ wèi zhī wèi:" jīng dàn yún zhū hóu dài fū wèi tiān zǐ, ér bù jí hòu, zé zhī yú hòu wú fú yě. ruò yǒu fú, zé dāng lián yán. qiě chuán yún' shí jiē jiàn hū tiān zǐ', yì zhī hòu bù zài qí lì yǐ. hóng jù yǐn dài fū zhī jì bù chéng lǐ zhě, fán hòu zhī sàng zài qí shù, yǐ míng hòu bì yǒu fú. wèi zhī àn, jì yún:' shì zhī suǒ yǐ yì, sī bù jì.' zhèng shì yún' rán zé shì bù dé chéng lǐ', zhū hóu zhī shì yì bù fú tiān zǐ jí hòu, ér yì bù chéng lǐ. míng bù chéng lǐ bù bì wèi fú, zhǐ yǐ jūn yǒu tiān wáng jí hòu zhī sàng, yǐ yí suí lì āi zhì, gù yì tóng fèi jì ěr." wén míng huáng hòu jí wǔ yuán yáng hòu bēng, tiān xià jiāng lì fā āi, sān rì zhǐ.
宋庾蔚之謂："經但云諸侯大夫為天子，而不及後，則知於後無服也。若有服，則當連言。且傳雲'時接見乎天子'，益知後不在其例矣。弘據引大夫之祭不成禮者，凡後之喪在其數，以明後必有服。蔚之按，記云：'士之所以異，緦不祭。'鄭氏雲'然則士不得成禮'，諸侯之士亦不服天子及後，而亦不成禮。明不成禮不必為服，止以君有天王及後之喪，以宜隨例哀致，故亦同廢祭耳。"文明皇后及武元楊後崩，天下將吏發哀，三日止。