strong lǐ sì shí yī yán gé sì shí yī xiōng lǐ sān strong
礼四十一 沿革四十一 凶礼三
tiān zǐ wèi shù zǔ mǔ chí zhòng fú yì hàn dōng jìn sòng
天子为庶祖母持重服议(汉 东晋 宋)
hàn wén dì suǒ shēng báo tài hòu, yǐ jǐng dì qián èr nián bēng, tiān zǐ cháo chén bìng jū zhòng fú.
汉文帝所生薄太后,以景帝前二年崩,天子朝臣并居重服。
dōng jìn ān dì chóng ān sì nián, tài huáng tài hòu lǐ shì bēng. cí bù láng xú guǎng yì:" zuǒ shì chūn qiū mǔ yǐ zǐ guì, chéng fēng chēng fū rén, wén gōng fú sān nián zhī sàng. fán zǐ yú fù zhī suǒ shēng, tǐ zūn yì zhòng. qiě lǐ, zǔ bù yàn sūn, gù yí suì fú. ruò xián lǐ wén bù cún, zé yí cóng zhòng, tóng yú wèi zǔ mǔ hòu qí cuī sān nián. bǎi guān yī zhōu." guǎng yòu xún àn hàn wén suǒ shēng báo tài hòu wáng, cháo chén yì jū zhòng fú. tài cháng yīn mào yuē:" tài huáng tài hòu míng chēng suī zūn, ér jù fēi zhèng tǐ, zhǔ shàng zuǎn chéng zōng zǔ, bù yí chí zhòng. wèi qí fú wèi ān." xú yě rén yún:" ruò yǐ lǔ hóu suǒ xíng shī lǐ zhě, zuǒ zhuàn bú jiàn jī zé, ér hàn dài chí fú, yǔ zhèng dí wú yì. yīn tài cháng suǒ shàng fú shi, yú lǐ zhōng xún qiú, jù wú míng wén. rán pū zhī suǒ yán, zhuān jù chūn qiū yě." chē yìn dá yún:" hàn dài jiē fú zhòng. qiě dà tǐ yǐ dìng, cǐ dāng wú fù fān gé yé!" yú shì ān dì fú qí cuī sān nián, bǎi liáo bìng fú zhōu. yú xī táng shè gū lú, shén wǔ mén shī xiōng mén bǎi lì.
东晋安帝崇安四年,太皇太后李氏崩。祠部郎徐广议:"左氏春秋母以子贵,成风称夫人,文公服三年之丧。凡子於父之所生,体尊义重。且礼,祖不厌孙,固宜遂服。若嫌礼文不存,则宜从重,同於为祖母后齐縗三年。百官一周。"广又寻按汉文所生薄太后亡,朝臣亦居重服。太常殷茂曰:"太皇太后名称虽尊,而据非正体,主上纂承宗祖,不宜持重。谓齐服为安。"徐野人云:"若以鲁侯所行失礼者,左传不见讥责,而汉代持服,与正嫡无异。殷太常所上服事,於礼中寻求,俱无明文。然仆之所言,专据春秋也。"车胤答云:"汉代皆服重。且大体已定,此当无复翻革耶!"於是安帝服齐縗三年,百寮并服周。於西堂设菰庐,神武门施凶门柏历。
sòng yǔ wèi zhī wèi:" gōng yáng míng mǔ yǐ zǐ guì zhě, míng qiè guì jiàn, ruò wú dí zǐ, zé qiè zhī zǐ wèi xiān lì. yòu zi jì dé lì, zé mǔ suí guì, qǐ wèi kě dé yǔ dí tóng yé? chéng fēng chēng fū rén, fēi lǐ zhī zhèng, gǔ liáng yǐ zì wèi tōng. xiǎo jì yún' dài fū jiàng qí shù zǐ, qí sūn bù jiàng qí fù', cǐ wèi fán shù zǐ, gù zhèng xuán yún' zǔ bù yàn sūn' ěr, fēi wèi chéng zǔ zhī zhòng ér kě dé shēn qí sī fú yě. shù zǐ wèi hòu, bù dé fú qí mǔ, yǐ fèi jì gù yě. zé jǐ zú, jǐ zi yì bù dé fú shù zǔ mǔ kě zhī yǐ. xiǎo jì yán' qiè zi bù dài jì', gǔ liáng chuán yán' yú zi jì yú sūn zhǐ', cǐ suǒ míng fán qiè, fēi wèi yǒu jiā chóng zhī lǐ zhě yě. gǔ jīn yì lǐ, sān dài shū zhì. hàn wèi yǐ lái, jì jiā shù yǐ zūn hào huī qí zhāng fú, wèi tiān xià xiǎo jūn, yǔ dí bù yì, gù kě dé fú zhòng ér miào jì, chuán sì liù dài ěr, fēi gǔ yǒu qí yì yě."
宋庾蔚之谓:"公羊明母以子贵者,明妾贵贱,若无嫡子,则妾之子为先立。又子既得立,则母随贵,岂谓可得与嫡同耶?成风称夫人,非礼之正,穀梁已自为通。小记云'大夫降其庶子,其孙不降其父',此谓凡庶子,故郑玄云'祖不厌孙'耳,非谓承祖之重而可得申其私服也。庶子为后,不得服其母,以废祭故也。则己卒,己子亦不得服庶祖母可知矣。小记言'妾子不代祭',穀梁传言'於子祭於孙止',此所明凡妾,非谓有加崇之礼者也。古今异礼,三代殊制。汉魏以来,既加庶以尊号徽旗章服,为天下小君,与嫡不异,故可得服重而庙祭,传祀六代耳,非古有其议也。"
tiān zǐ lì shù zǐ wèi tài zǐ hōng fú yì jìn sòng
天子立庶子为太子薨服议(晋 宋)
jìn huì dì mǐn huái tài zǐ yǐ shù zǐ lì wèi tài zǐ, jí hōng, yì yí shàng dàng fú sān nián. sī lì wáng kān yì:" shèng shàng tǒng xù, wú suǒ tā zé, jiàn zuò zhī chū, bài yú nán jiāo, gào yú tiān dì, yè yú zǔ miào, míng huáng chǔ yě. zhèng tǐ chéng zhòng, qǐ fù shì guò." sī lì cóng shì wáng jiē yì:" mǐn huái tài zǐ suī yǐ jiàn lì, suǒ wèi chuán zhòng ér fēi zhèng tǐ zhě yě. yī sāng fú jí zhèng shì shuō, zhì fú bù dé yǔ dí tóng, yìng cóng shù lì. tiān zǐ zhū hóu bù wéi shù zǐ fú, shèng shàng yú mǐn huái wú fú zhī sàng. nán zhě yuē:' jūn fù lì zhī, yǔ hòu suǒ shēng tóng yǐ. yān yǒu jì wèi tài zǐ ér fù fēi dí hū?' dá yuē:' dí shù dìng míng, fēi jiàn lì suǒ yì. sāng fú, shù zǐ wèi qí mǔ sī, bù yán dí zǐ wèi qí qiè mǔ, ér yuē shù zǐ wèi qí mǔ, xǔ qí wèi hòu, shù míng yóu cún yǐ.'"
晋惠帝愍怀太子以庶子立为太子,及薨,议疑上当服三年。司隶王堪议:"圣上统绪,无所他择,践祚之初,拜於南郊,告於天地,谒於祖庙,明皇储也。正体承重,岂复是过。"司隶从事王接议:"愍怀太子虽已建立,所谓传重而非正体者也。依丧服及郑氏说,制服不得与嫡同,应从庶例。天子诸侯不为庶子服,圣上於愍怀无服之丧。难者曰:'君父立之,与后所生同矣。焉有既为太子而复非嫡乎?'答曰:'嫡庶定名,非建立所易。丧服,庶子为其母緦,不言嫡子为其妾母,而曰庶子为其母,许其为后,庶名犹存矣。'"
sòng yǔ wèi zhī wèi:" wáng kān yǐ wéi bài wèi tài zǐ, zé quán tóng dí zhèng. wáng jiē jù shù zǐ wèi hòu, wèi qí mǔ sī, shù míng bù qù, gù suī wèi tài zǐ, yóu yīng yǔ zhòng zi tóng, tiān zǐ bù wéi fú. kě wèi liǎng shī qí zhōng, cháng shì yán zhī. àn sāng fú chuán tōng jīng, zhǎng zǐ sān nián, yán yǐ zhèng tǐ hū shàng, yòu jiāng suǒ chuán zhòng. míng èr yì jiān zú, nǎi dé jiā zhì sān nián. jīn bài wèi tài zǐ, suī jiāng suǒ chuán zhòng, ér fēi zhèng tǐ, ān dé biàn tóng dí zhèng wèi zhī zhǎn cuī hū? jì bài wèi tài zǐ, zé shì jiāng suǒ chuán zhòng, níng dé yóu yǔ zhòng shù zǐ tóng qí wú fú hū? tiān zǐ zhū hóu jué bàng zhōu. jīn bài shù zǐ wèi tài zǐ, bù róng dé yǐ zūn jiàng zhī. jì fēi zhèng dí, dàn wú jiā chóng ěr. zì yí shēn qí běn fú yī zhōu. shù zǐ wèi hòu, bù dé quán yǔ dí tóng, shù míng hé yóu de qù? jǐ fú zǔ céng, yǔ dí bù yì, shì yǔ dí tóng zhě yě. zǔ céng wèi jǐ fú wú jiā chóng, shì yǔ dí yì zhě yě. tiān zǐ zhū hóu dài fū bù yǐ zūn jiàng, yòu yǔ zhòng zi bù tóng yǐ."
宋庾蔚之谓:"王堪以为拜为太子,则全同嫡正。王接据庶子为后,为其母緦,庶名不去,故虽为太子,犹应与众子同,天子不为服。可谓两失其衷,尝试言之。按丧服传通经,长子三年,言以正体乎上,又将所传重。明二义兼足,乃得加至三年。今拜为太子,虽将所传重,而非正体,安得便同嫡正为之斩縗乎?既拜为太子,则是将所传重,宁得犹与众庶子同其无服乎?天子诸侯绝傍周。今拜庶子为太子,不容得以尊降之。既非正嫡,但无加崇耳。自宜伸其本服一周。庶子为后,不得全与嫡同,庶名何由得去?己服祖曾,与嫡不异,是与嫡同者也。祖曾为己服无加崇,是与嫡异者也。天子诸侯大夫不以尊降,又与众子不同矣。"
tiān zǐ wèi mǔ dǎng fú yì hòu hàn wèi sòng
天子为母党服议(后汉 魏 宋)
hòu hàn guāng wǔ jiù guāng lù dài fu fán hóng hōng, dì qīn lín sàng sòng zàng. hé xī dèng tài hòu xīn yě jūn hōng, shí ān dì fú sī, bǎi guān sù fú.
后汉光武舅光禄大夫樊宏薨,帝亲临丧送葬。和熹邓太后新野君薨,时安帝服緦,百官素服。
wèi tài hé liù nián sì yuè, míng dì yǒu wài zǔ mǔ ān chéng xiāng jìng hóu fū rén zhī sàng. jí zhēn hòu mǔ yě. tài cháng hán jì zòu:" tiān zǐ jiàng zhōu, wèi wài zǔ mǔ wú fú." shàng shū zòu:" hàn jiù shì wáng quē, wú wài zǔ zhì yí. sān dài yì lǐ, kě lín bì, yù hái qǐn, míng rì fǎn jí biàn shàn." shàng shū zhào zī děng zòu:" kū jìng hóu fū rén, zhāng wéi mù duān mén wài zhī zuǒ. qún chén wèi rú cháo. huáng dì hēi jiè zé, jìn xián guān, zào fú. shí wǔ jǔ shēng zé bà." zhào wèn hàn jiù yún hé? sàn qí cháng shì móu xí zòu:" hòu hàn dèng tài hòu xīn yě jūn hōng shí, ān dì fú sī, bǎi guān sù fú. ān dì jì hé dì hòu, dèng tài hòu mǔ jí wéi wài zǔ mǔ yě. dàn tài hòu lín cháo, ān dì zì fān jiàn yuán lì gù yě. yòu àn, hòu hàn shòu zhāng gōng hóu fán hóng yǐ guāng lù dài fu hōng, hóng jí guāng wǔ zhī jiù yě, qīn lín sāng zàng. zhǔn qián dài, yí shàng shū shì zhōng yǐ xià diào jì sòng zàng." bó shì lè xiáng yì:" zhōu lǐ, wáng diào, biàn dié, xī cuī. lǐ yǒu sǔn yì, jīn jìn xián guān, liàn dān yī." yòu zhào:" dāng yī zhōu lǐ, wú shì gèng zào." shǔ qiáo zhōu yún:" tiān zǐ zhū hóu wèi wài zǔ fù xiǎo gōng, zhū hóu dí zǐ wèi mǔ qī jí wài zǔ fù mǔ qī fù mǔ, jiē rú guó rén. jiù shuō wài zǔ fù mǔ, mǔ zú zhī zhèng tǒng qī zhī fù mǔ, yì qī zú zhī zhèng tǒng yě. mǔ qī yǔ jǐ zūn tóng, mǔ qī suǒ bù gǎn jiàng, yì bù jiàng."
魏太和六年四月,明帝有外祖母安成乡敬侯夫人之丧。(即甄后母也。)太常韩暨奏:"天子降周,为外祖母无服。"尚书奏:"汉旧事亡阙,无外祖制仪。三代异礼,可临毕,御还寝,明日反吉便膳。"尚书赵咨等奏:"哭敬侯夫人,张帷幕端门外之左。群臣位如朝。皇帝黑介帻,进贤冠,皂服。十五举声则罢。"诏问汉旧云何?散骑常侍缪袭奏:"后汉邓太后新野君薨时,安帝服緦,百官素服。安帝继和帝后,邓太后母即为外祖母也。但太后临朝,安帝自藩见援立故也。又按,后汉寿张恭侯樊宏以光禄大夫薨,宏即光武之舅也,亲临丧葬。准前代,宜尚书、侍中以下吊祭送葬。"博士乐详议:"周礼,王吊,弁绖,锡縗。礼有损益,今进贤冠,练单衣。"又诏:"当依周礼,无事更造。"(蜀谯周云:"天子、诸侯为外祖父小功,诸侯嫡子为母、妻及外祖父母、妻父母,皆如国人。旧说外祖父母,母族之正统;妻之父母,亦妻族之正统也。母、妻与己尊同,母、妻所不敢降,亦不降。")
sòng yǔ wèi zhī wèi:" lǐ, fù suǒ bù fú, zi bù gǎn fú. dí zǐ wèi qī zhī fù mǔ fú, zé tiān zǐ zhū hóu yì fú qī zhī fù mǔ kě zhī yě. qī zhī fù mǔ yóu fú, kuàng mǔ zhī fù mǔ hū!"
宋庾蔚之谓:"礼,父所不服,子不敢服。嫡子为妻之父母服,则天子、诸侯亦服妻之父母可知也。妻之父母犹服,况母之父母乎!"
tiān zǐ diào dà chén fú yì zhōu wèi jìn dà táng
天子吊大臣服议(周 魏 晋 大唐)
zhōu zhì, sī fú zhí:" zhǎng wáng zhī jí xiōng yī fú, wáng wèi sān gōng liù qīng xī cuī, wèi zhū hóu sī cuī, wèi dài fū shì yí cuī. qí shǒu fú jiē biàn dié." jūn wèi chén fú diào fú. zhèng sī nóng yún:" xī, má zhī huá yì zhě, shí wǔ shēng qù qí bàn, yǒu shì qí bù, wú shì qí lǚ yě. sī yì shí wǔ shēng qù qí bàn, yǒu shì qí lǚ, wú shì qí bù yě. yí cuī, shí sì shēng cuī yě." zhèng xuán wèi:" wú shì qí lǚ, āi zài nèi yě. wú shì qí bù, āi zài wài yě. yí zhī yán nǐ yě, nǐ yú jí."
周制,司服职:"掌王之吉凶衣服,王为三公六卿锡縗,为诸侯緦縗,为大夫士疑縗。其首服皆弁绖。"(君为臣服吊服。郑司农云:"锡,麻之滑易者,十五升去其半,有事其布,无事其缕也。緦亦十五升去其半,有事其缕,无事其布也。疑縗,十四升縗也。"郑玄谓:"无事其缕,哀在内也。无事其布,哀在外也。疑之言拟也,拟於吉。")
wèi jiǎng jì zòu:" huì sàng bù yí qù guān. zòu shì zhě shàng yán, qián huì gù zhèn jūn zhū shuò sàng, zì qīng yǐ xià jiē qù guān, yǐ bù jīn pà é, shǐ zhě shì zhōng sàn qí zé bù. jiē fēi jiù fǎ. fū guān chéng dé zhī biǎo, yú fú wèi zūn. wéi jūn qīn zhī sàng, xiǎo liǎn zhī qián, yǔ fú zuì zhī rén qù guān. qí yú lǐ yí, suī qí cuī zhī tòng, yǒu biàn wú fèi. jīn wèi diào qù guān, shén wéi lǐ yì." xià bó shì píng yì. bó shì dù bù yì, yǐ wéi:" lún yǔ yuē:' gāo qiú xuán guān bù yǐ diào.' gù zhōu rén qù xuán guān dài yǐ sù biàn. hàn qù xuán guān dài yǐ bù jīn, yì wáng zhě xiāng biàn zhī yí, wèi bì dú fēi yě. gǔ lǐ yě fū zhe jīn, gǔ zhě jūn lǐ wéi biàn guān, jīn zhě chì zé, cǐ míng zhuǎn xiāng biàn yì, bù kě xī hái fǎn gǔ. jīn yí yīn hàn shì gù shì. yòu àn hàn yí zhù, zhū hóu wáng hōng, tiān zǐ qiǎn shǐ zhě wǎng, jiē yán shǐ zhě sù fú. yòu lǐ zì tiān zǐ xià dá yú shì, lín bìn liǎn zhī shì, qù xuán guān, yǐ sù biàn. jūn zǐ lín sàng, bì yǒu āi sù zhī xīn, shì yǐ qù xuán guān, dài zhī yǐ sù. shì yǐ hàn zhōng xīng, lín sàng zhī shì yǔ lǐ hé. zì shì zhī hòu, huò yán lín sàng, shǐ zhě cháng jí fú bù jīn. yǐ wéi shǐ zhě yì yí qù xuán guān, dài yǐ bù jīn, shì bù chún jí. shì zhōng sàn qí zhū huì sàng, yì yí qù xuán guān, dài yǐ bù jīn." zhào cóng bù yì. wú shè cí sāng fú tú:" tiān zǐ diào sān gōng, biàn dié xī cuī. diào dài fū shì, jiē biàn dié yí cuī. diào jī nèi zhū hóu, biàn dié sī cuī fú."
魏蒋济奏:"会丧不宜去冠。奏事者上言,前会故镇军朱铄丧,自卿以下皆去冠,以布巾帕额,使者、侍中、散骑则不。皆非旧法。夫冠成德之表,於服为尊。唯君亲之丧,小敛之前,与服罪之人去冠。其馀礼仪,虽齐縗之痛,有变无废。今为吊去冠,甚违礼意。"下博士评议。博士杜布议,以为:"论语曰:'羔裘玄冠不以吊。'故周人去玄冠代以素弁。汉去玄冠代以布巾,亦王者相变之仪,未必独非也。古礼野夫著巾,古者军礼韦弁冠,今者赤帻,此明转相变易,不可悉还反古。今宜因汉氏故事。又按汉仪注,诸侯王薨,天子遣使者往,皆言使者素服。又礼自天子下达於士,临殡敛之事,去玄冠,以素弁。君子临丧,必有哀素之心,是以去玄冠,代之以素。是以汉中兴,临丧之事与礼合。自是之后,或言临丧,使者常吉服布巾。以为使者亦宜去玄冠,代以布巾,示不纯吉。侍中、散骑诸会丧,亦宜去玄冠,代以布巾。"诏从布议。(吴射慈丧服图:"天子吊三公,弁绖锡縗。吊大夫士,皆弁绖疑縗。吊畿内诸侯,弁绖緦縗服。")
jìn zhì yú yún:" fán shǐ diào jì, tóng xìng zhě, sù guān zé, bái liàn shēn yī, qì yòng jiē sù. yì xìng zhě, fú sè qì yòng jiē bù biàn."
晋挚虞云:"凡使吊祭,同姓者,素冠帻,白练深衣,器用皆素。异姓者,服色器用皆不变。"
dà táng zhī zhì, rú kāi yuán lǐ.
大唐之制,如开元礼。
tiān zǐ wèi dà chén jí zhū qīn jǔ āi yì hòu hàn wèi jìn dōng jìn dà táng
天子为大臣及诸亲举哀议(后汉 魏 晋 东晋 大唐)
hòu hàn míng dì shí, dōng hǎi gōng wáng hōng, dì chū xìng jīn mén tíng fā āi.
后汉明帝时,东海恭王薨,帝出幸津门亭发哀。
wèi dà sī mǎ cáo zhēn hōng, wáng sù wèi jǔ āi biǎo yún:" zài lǐ, dà chén zhī sàng, tiān zǐ lín diào. zhū hóu zhī hōng, yòu tíng kū yān. tóng xìng zhī chén, chóng yú yì xìng. zì qín dǎi hàn, duō quē bù xiū. jì guāng wǔ pō zūn qí lǐ, yú shí qún chén mò bù jìng quàn. bó shì fàn shēng shàng shū chēng yáng yǐ wéi měi. kě yī jiù lǐ, wèi wèi ér kū zhī, dūn mù zōng zú." yú shì dì xìng chéng dōng, zhāng zhàng ér kū zhī. jí zhōng tài fù hōng, yòu lín diào yān.
魏大司马曹真薨,王肃为举哀表云:"在礼,大臣之丧,天子临吊。诸侯之薨,又庭哭焉。同姓之臣,崇於异姓。自秦逮汉,多阙不修。暨光武颇遵其礼,於时群臣莫不竞劝。博士范升上疏称扬以为美。可依旧礼,为位而哭之,敦睦宗族。"於是帝幸城东,张帐而哭之。及锺太傅薨,又临吊焉。
jìn wǔ dì xián níng èr nián zhào:" zhū wáng gōng dà chén hōng, yīng sān cháo fā āi zhě, yú yuè jǔ lè qí yī zhāo fā āi zhě, sān rì bù jǔ lè." àn zhì yú jué yí zhù yún:" guó jiā wèi tóng xìng wáng gōng fēi zhǔ fā āi yú dōng táng, wèi yì xìng gōng hóu dū du fā āi yú cháo táng."
晋武帝咸宁二年诏:"诸王公大臣薨,应三朝发哀者,逾月举乐;其一朝发哀者,三日不举乐。"按挚虞决疑注云:"国家为同姓王、公、妃、主发哀於东堂,为异姓公、侯、都督发哀於朝堂。"
dōng jìn yuán dì yí guǎng chāng jūn sàng, wèi zàng, zhōng chéng xióng yuǎn biǎo yún:" àn lǐ' jūn yú qīng dài fū, bǐ zàng bù shí ròu, bǐ zú kū bù jǔ lè', cè yǐn zhī xīn wèi rěn xíng jí shì gù yě. bèi shàng shū fú, dōng zhì hòu èr rì xiǎo huì. chén yǐ wéi guǎng chāng jūn sàng bìn rì, shèng ēn chuí dào. lǐ, dài fū sǐ, fèi yī shí zhī jì. jì yóu kě fèi, ér kuàng yú shì. dōng zhì wéi kě fèng hè ér yǐ, wèi biàn xiǎo huì." zhào yǐ yuǎn biǎo shì hè xún. xún dá yún:" àn gǔ zhě jūn chén yì zhòng, suī yǐ zhì zūn zhī yì, jiàng ér wú fú, sān yuè zhī nèi yóu xī cuī yǐ jū, bù jiē jí shì. gù chūn qiū jìn dài fū zhì dào zi wèi zàng, píng gōng zuò yuè, dù kuì jī zhī. xián níng zhào shū, yí wèi dìng zhì."
东晋元帝姨广昌君丧,未葬,中丞熊远表云:"按礼'君於卿大夫,比葬不食肉,比卒哭不举乐',恻隐之心未忍行吉事故也。被尚书符,冬至后二日小会。臣以为广昌君丧殡日,圣恩垂悼。礼,大夫死,废一时之祭。祭犹可废,而况馀事。冬至唯可奉贺而已,未便小会。"诏以远表示贺循。循答云:"按古者君臣义重,虽以至尊之义,降而无服,三月之内犹锡縗以居,不接吉事。故春秋晋大夫智悼子未葬,平公作乐,杜蕢讥之。咸宁诏书,宜为定制。"
dà táng zhī zhì, rú kāi yuán yí.
大唐之制,如开元仪。
guó yǒu dà sàng shǐ zhě zhāng fú jí bù jué mìng yì wèi jìn
国有大丧使者章服及不爵命议(魏 晋)
wèi jìn gù shì:" wèn:' jīn yǐ zōng shì wèi jiān gōng zhǔ sàng shǐ zhě, yīng zhe hé fú?' biàn què dá:' guó yǒu dà sàng, shǐ zhě suǒ fú, lǐ wú zhèng wén. shì yì xiāng zhǔn, yǐ wéi fèng mìng jiān sàng, yí fú liàn sù.' yòu wèn bó shì:' jì běi sì zǐ yīng xí fēng, jīn yǒu dà sàng, wèi gù yīng qiǎn shǐ zhě bài?' biàn què dá:' àn chūn qiū zhī yì, guó yǒu sàng, wèi zàng, bù jué dài fū. zì fēi yǒu gù bù dé yǐ, jiē xū zàng bì.'"
魏晋故事:"问:'今以宗室为监公主丧使者,应著何服?'卞搉答:'国有大丧,使者所服,礼无正文。事义相准,以为奉命监丧,宜服练素。'又问博士:'济北嗣子应袭封,今有大丧,为故应遣使者拜?'卞搉答:'按春秋之义,国有丧,未葬,不爵大夫。自非有故不得已,皆须葬毕。'"
tiān zǐ zhū hóu zhī shù kūn dì jí qiè zi wèi mǔ fú yì hàn jìn
天子诸侯之庶昆弟及妾子为母服议(汉 晋)
hàn dài dé sāng fú biàn chú yuē:" tiān zǐ zhū hóu zhī shù kūn dì yǔ dài fū zhī shù zǐ, wèi qí mǔ dà gōng jiǔ yuè, kū qì yǐn shí sī mù yóu sān nián."
汉戴德丧服变除曰:"天子诸侯之庶昆弟与大夫之庶子,为其母大功九月,哭泣饮食思慕犹三年。"
jìn hè xún sāng fú yào jì yuē:" gōng zhī shù xiōng dì fù zú wèi qí mǔ, dài fū zhī shù zǐ fù zài wèi mǔ, jiē dà gōng jiǔ yuè. fán xiáng fú, jì jiàng, xīn sàng rú cháng yuè. yòu tiān zǐ zhū hóu jiàn qiè zi wèi qí mǔ, yàn yú fù, bù dé zhì cuī cū zhī fú, sān yuè ér zàng, zàng yǐ ér chú, jū chǔ yǐn shí yán yǔ, xīn sàng sān nián." liú zhì shì yí yuē:" fán qū bù dé fú zhě, jiē yǒu xīn sàng zhī lǐ. xiǎo gōng yǐ xià bù shuì fú, nǎi wú xīn sàng ěr."
晋贺循丧服要记曰:"公之庶兄弟父卒为其母,大夫之庶子父在为母,皆大功九月。凡降服,既降,心丧如常月。又天子诸侯贱妾子为其母,厌於父,不得制縗粗之服,三月而葬,葬已而除,居处饮食言语,心丧三年。"刘智释疑曰:"凡屈不得服者,皆有心丧之礼。小功以下不税服,乃无心丧耳。"
gōng zhǔ fú suǒ shēng yì sòng
公主服所生议(宋)
sòng yǔ wèi zhī yún:" gōng zhǔ wèi qí mǔ, yīng zhōu. hé yǐ yán zhī? zài shì yǒu yú zūn zhī yàn, fú bù dé guò dà gōng, gù fú mǔ jí xiōng dì, bù dé yǒu yì. jì chū zé wú yàn, gù wèi mǔ dé zhōu. suǒ yǐ zhī jì chū zé wú yàn zhě, lǐ, zūn jiàng chū jiàng, qīn shū bù yì, zūn jiàng wéi bù jí qí dí ěr. zhì yú yàn jiàng, wéi zi ér yǐ. zài shì, fù zài wèi mǔ zhōu jì chū, fú mǔ yǔ fù tóng. shì gù zhī jì chū zé wú yàn yě. yòu, zhèng zūn bù bào, lǐ zhī dà lì. ér nǚ zǐ shì rén, fù bào yǐ zhōu, shǐ qí yí zhòng yú fū zú, tuī páng qīn yě. yǐ cǐ tuī zhī, chū zé wú yàn, lǐ jù yì míng."
宋庾蔚之云:"公主为其母,应周。何以言之?在室有馀尊之厌,服不得过大功,故服母及兄弟,不得有异。既出则无厌,故为母得周。所以知既出则无厌者,礼,尊降、出降,亲疏不异,尊降唯不及其嫡耳。至於厌降,唯子而已。在室,父在为母周;既出,服母与父同。是故知既出则无厌也。又,正尊不报,礼之大例。而女子適人,父报以周,使其移重於夫族,推旁亲也。以此推之,出则无厌,理据益明。"
zhū wáng zǐ suǒ shēng mǔ jià wèi cí mǔ fú yì jìn sòng
诸王子所生母嫁为慈母服议(晋 宋)
jìn qiáo wáng sī mǎ tián wèn fàn níng yuē:" qiè yǒu èr zi ér chū jià, jūn mìng tā qiè jiān zi wèi qí mǔ, suǒ mìng qiè jīn wáng, zi dāng yǒu fú bù?" dá yuē:" xī nán zǐ wài yǒu fù, nèi cí mǔ. jūn mìng jiào zǐ, hé fú zhī yǒu." tián zì duàn yún:" lǐ yí cóng zhòng, dǔ zhì jìng yě. cún tóng suǒ shēng, méi chéng lù rén, yú qíng wèi kě. jīn lēi xiǎo gōng, zhǎng fèng zhēng cháng, yǐ tóng zǐ dào. zài zhōu, nǎi cān jí shì. yán zhì zé bù kuī lǐ wén, yán qíng jí bù guāi shī zī yě." xú miǎo yún:" cǐ shù zǐ suǒ shēng chū jià, shòu mìng wèi tā qiè zi, biàn dāng shǐ zhōng rú suǒ shēng, qí qīn mǔ zé tóng chū mǔ ěr. ruò yòng gǔ lǐ, dāng liàn guān má yī, jì zàng chú zhī." chē yìn yún:" dài fū wèi shù mǔ cí jǐ zhě, xiǎo gōng yě."
晋谯王司马恬问范甯曰:"妾有二子而出嫁,君命他妾兼子为其母,所命妾今亡,子当有服不?"答曰:"昔男子外有傅,内慈母。君命教子,何服之有。"恬自断云:"礼疑从重,笃至敬也。存同所生,没成路人,於情未可。今勒小功,长奉烝尝,以同子道。再周,乃参吉事。言制则不亏礼文,言情即不乖师资也。"徐邈云:"此庶子所生出嫁,受命为他妾子,便当始终如所生,其亲母则同出母耳。若用古礼,当练冠麻衣,既葬除之。"车胤云:"大夫为庶母慈己者,小功也。"
sòng yǔ wèi zhī yún:" mǔ chū, wú xiāng jū yǎng, biàn wèi wú mǔ, bù bì xiàn qí mǔ wáng. qiáo wáng suǒ mìng, bù wéi guāi lǐ. cǐ zi zì yí yī cí mǔ rú mǔ zhī fú. àn jìn cháo zhū wáng yòng shì lǐ, zé yīng fù fù zài wèi mǔ zhī tiáo. fán cí mǔ yǐ gōng qín zhì fú, běn wú tiān shǔ zhī ài, níng yǒu xīn sàng zhī wén hū!"
宋庾蔚之云:"母出,无相鞠养,便为无母,不必限其母亡。谯王所命,不为乖礼。此子自宜依慈母如母之服。按晋朝诸王用士礼,则应附父在为母之条。凡慈母以功勤致服,本无天属之爱,宁有心丧之文乎!"
zhū hóu jí gōng qīng dài fū wèi tiān zǐ fú yì zhōu hàn jìn dà táng
诸侯及公卿大夫为天子服议(周 汉 晋 大唐)
zhōu zhì, sāng fú zhǎn cuī zhāng:" zhū hóu wèi tiān zǐ, tiān zǐ zhì zūn yě." mǎ róng yuē:" tiān xià suǒ zūn, gù yuē zhì zūn yě."
周制,丧服斩縗章:"诸侯为天子,天子至尊也。"(马融曰:"天下所尊,故曰至尊也。")
hàn dài dé sāng fú biàn chú yún:" chén wèi jūn, jī lí, bù tú xiǎn, shǐ sǐ, shēn yī sù guān, qí yú yǔ zi wèi fù tóng." zhèng xuán biàn chú yún:" chén wèi jūn, bù jī lí, bù tú xiǎn."
汉戴德丧服变除云:"臣为君,笄纚,不徒跣,始死,深衣素冠,其馀与子为父同。"郑玄变除云:"臣为君,不笄纚,不徒跣。"
zhāng zǔ gāo wèn:" shì fú tiān wáng yún hé? yào jì wéi dào dài fū fú jūn jí jiā chén fú dài fū ěr, bù shuō shì, kǒng yǒu tuō wù. zhèng yún' shì fú jūn yì zhǎn cuī', wú míng wén, ér zá jì yún:' shì jū è shì', cǐ zé shì zhì zhōu yé? shì xià lì fú shì, kǒng yì yīng tóng." xiè shěn dá yuē:" cháo tíng zhī shì fú tiān wáng zhǎn cuī, lǐ zhī míng wén yě. yì zǎi wài rèn zhī shì jū è shì, zhì zhōu. yào jì fēi tuō wù, shì jiǎn lüè ěr."
张祖高问:"士服天王云何?要记唯道大夫服君及家臣服大夫耳,不说士,恐有脱误。郑云'士服君亦斩縗',无明文,而杂记云:'士居垩室',此则士制周耶?士下吏服士,恐亦应同。"谢沈答曰:"朝廷之士服天王斩縗,礼之明文也。邑宰外任之士居垩室,制周。要记非脱误,是简略耳。"
jìn shàng shū wèn:" tiān zǐ bēng, yú jīn tái shū lìng shǐ yǐ shàng, wèi jiē fú zhǎn cuī zhī fú bù?" bó shì biàn què yīng lín yì:" lǐ, mìng shì yǐ shàng jiē fú zhǎn. tái shū lìng shǐ, liè zhí tiān cháo, jiē yīng fú zhǎn." yòu wèn:" tiān zǐ bēng, lìng sī zhōu jí hé nán jùn lì chū rù dǎo cóng, yīng yì fú zhì bù?" biàn què dá:" lǐ, shù rén zài guān zhě fú qí cuī sān yuè. yòu, jìn chén fú zhǎn. dǎo cóng chū rù, jiē yìng cóng fú." yòu wèn:" fú suí jūn qīng zhòng, jīn sī lì fú zhǎn, xià lì fú qí, wèi hé lǐ yì bù?" biàn què dá:" fán chén cóng jūn, jiē jiàng yī děng. jīn zhī mù shǒu, jiē gǔ zhū hóu, yǐ lǐ xiāng kuàng, qīng zhòng yí yǐ." yòu wèn:" lǐ, yì fú bù cóng. jīn sī lì wèi jūn zhǎn cuī, yì fú yě, xià lì wèi cóng bù? měi jiàng yī děng, dāng wèi jūn sàng qí qīn zhě ěr. gǔ jīn xíng shì fù yún hé?" què dá:" lǐ, shù rén wéi guó jūn qí. jīn zé bù fú. rán lì ruò dōu guān cóng shì, yǒu zhí sī yú sàng tíng zhě, gù yí yī shù rén zài guān yì ěr. yì fú bù cóng, wèi jìn chén fú jūn zhǎn fú zhī cuī, yī jiàng yī děng zhě zhī chà ěr. qián chēng dǎo cóng, zhǐ wèi jìn chén."
晋尚书问:"天子崩,於今台书令史以上,为皆服斩縗之服不?"博士卞搉、应琳议:"礼,命士以上皆服斩。台书令史,列职天朝,皆应服斩。"又问:"天子崩,令司州及河南郡吏出入导从,应易服制不?"卞搉答:"礼,庶人在官者服齐縗三月。又,近臣服斩。导从出入,皆应从服。"又问:"服随君轻重,今司隶服斩,下吏服齐,为合礼意不?"卞搉答:"凡臣从君,皆降一等。今之牧守,皆古诸侯,以礼相况,轻重宜矣。"又问:"礼,义服不从。今司隶为君斩縗,义服也,下吏为从不?每降一等,当谓君丧其亲者耳。古今行事复云何?"搉答:"礼,庶人为国君齐。今则不服。然吏若都官从事,有职司於丧庭者,故宜依庶人在官义耳。义服不从,谓近臣服君斩服之縗,依降一等者之差耳。前称导从,指谓近臣。"
wèi jìn gù shì yún:" yòu wèn:' zhū èr qiān dàn zhǎng lì jiàn zài jīng chéng, jiē yìng zhì fú bù?' bó shì biàn què yáng yōng yīng lín děng shàng yún:' lǐ, chén wèi jūn zhǎn cuī. zì shì yǐ shàng jiàn zài guān zhě, jiē yìng zhì fú.'"
魏晋故事云:"又问:'诸二千石长吏见在京城,皆应制服不?'博士卞搉、杨雍、应琳等上云:'礼,臣为君斩縗。自士以上见在官者,皆应制服。'"
dà táng yuán líng yí zhào: tiān xià rén lì, chì dào hòu, sān rì shì fú. jìn hè xún yún:" lì zhě, guān zhǎng suǒ shǔ." fú yǐ gōng qīng bǎi liáo, bù tóng rén lì, zhǔn lǐ, chén wèi jūn fú zhǎn cuī sān nián. àn gāo zōng shí lù, zhāo líng chén xià sāng fú, jiē zhǔn hàn wén dì gù shì sān shí liù rì. yòu àn gāo zōng bēng, fú jì qīng zhòng, yì yī tài zōng gù shì. zhōng zōng ruì zōng shí, chén xià sàng zhì, bìng suǒ zūn shǒu. jù lǐ jí gù shì, jīn bǎi guān bìng hé zhǔn yí zhào èr shí qī rì shì fú. qí xiǎo xiáng nèi, bǎi guān bìng wú jià rì, měi rì píng míng, yì yán yīng mén, jìn míng qǐ jū, bù rù zhèng yá. zhì lín shí, fù xī nèi, kū qì gè guī. zhì xiǎo xiáng rì, qù shǒu dié, zhe bù guān. qí rì zǎo, jí yú xī nèi kū. wàng rì jí dà xiáng, yòu fù xī nèi kū. dà xiáng rì, chú cuī guān zhàng děng, fú cǎn gōng fú, zhì shān líng shí, què fú běn cuī fú, shì bì chú zhī.
大唐元陵遗诏:天下人吏,敕到后,三日释服。(晋贺循云:"吏者,官长所署。")伏以公卿百寮,不同人吏,准礼,臣为君服斩縗三年。按高宗实录,昭陵臣下丧服,皆准汉文帝故事三十六日。又按高宗崩,服纪轻重,亦依太宗故事。中宗、睿宗时,臣下丧制,并所遵守。据礼及故事,今百官并合准遗诏二十七日释服。其小祥内,百官并无假日,每日平明,诣延英门,进名起居,不入正衙。至临时,赴西内,哭讫各归。至小祥日,去首绖,著布冠。其日早,集於西内哭。望日及大祥,又赴西内哭。大祥日,除縗冠杖等,服惨公服,至山陵时,卻服本縗服,事毕除之。
zhū hóu zhī dài fū wèi tiān zǐ fú yì zhōu hàn dōng jìn
诸侯之大夫为天子服议(周 汉 东晋)
zhōu zhì, sāng fú:" suì cuī shang, mǔ má dié, jì zàng chú zhī." mǎ róng yuē:" dié dài cóng dà gōng zhì dù. xiǎo gōng yán zǎo má, shì yán mǔ má, zhī cóng dà gōng yě. jì zàng chú qí fú, tiān zǐ qī yuè zàng, bù yán qī yuè zhě, yán tóng shí ér chú yě." suì zhě xiǎo gōng zhī suì. lǐ qí lǚ rú xiǎo gōng ér chéng bù sì shēng bàn. suì xì qí lǚ zhě, yǐ ēn qīng yě. shēng shù shǎo zhě, yǐ fú zhì zūn yě. fán bù xì ér shū zhě wèi zhī suì, jīn nán yáng yǒu dèng suì yě. suì cuī sì shēng yǒu bàn, qí guān bā shēng. cǐ suì cuī yě. qí fú zài xiǎo gōng zhī shàng, yù zhe qí lǚ zhī jīng cū. shēng shù zài qí cuī zhī zhōng zhě, bù gǎn yǐ xiōng dì zhī fú fu zhì zūn yě. zhū hóu zhī dài fū wèi tiān zǐ. chuán yuē:" hé yǐ suì cuī yě? zhū hóu zhī dài fū jiē jiàn yú tiān zǐ." jiē yóu huì yě. zhū hóu zhī dài fū yǐ shí huì jiàn yú tiān zǐ ér fú zhī, zé qí shì shù rén bù fú kě zhī.
周制,丧服:"繐縗裳,牡麻绖,既葬除之。"(马融曰:"绖带从大功制度。小功言澡麻,是言牡麻,知从大功也。既葬除其服,天子七月葬,不言七月者,言同时而除也。")繐者小功之繐。(理其缕如小功而成布四升半。繐细其缕者,以恩轻也。升数少者,以服至尊也。凡布细而疏者谓之繐,今南阳有邓繐也。)繐縗四升有半,其冠八升。(此繐縗也。其服在小功之上,欲著其缕之精粗。升数在齐縗之中者,不敢以兄弟之服服至尊也。)诸侯之大夫为天子。传曰:"何以繐縗也?诸侯之大夫接见於天子。"(接犹会也。诸侯之大夫以时会见於天子而服之,则其士庶人不服可知。)
hàn dài dé yún:" suì cuī qī yuè zhī fú. zhū hóu zhī dài fū, shǐ wén tiān zǐ zhī sàng, bái bù shēn yī, shí wǔ shēng sù guān, jí jù wú qú, cóng zhū hóu kū yú cháo. zhāng wéi wèi cì yú guān shě mén wài, bié wài nèi, shí shū shí, yǒu yán lào zhī hé. fán zài bù shí. jì chéng fú, fú suì bù cuī shang, shí yī shēng bái bù guān, yīng yuán jiē shí yī shēng, dài yì rú zhī, yī pì guǎng sān cùn, ǒu jié yú qián. dié yòng xǐ má. shǒu dié dà sì cùn, bǎi èr shí wǔ fēn cùn zhī qī shí liù, yòu běn zài shàng, wǔ fēn cùn zhī sān. qī yuè ér zàng, zàng yǐ ér chú, shòu yǐ cháo fú sù guān. yú yuè fù gù."
汉戴德云:"繐縗七月之服。诸侯之大夫,始闻天子之丧,白布深衣,十五升素冠,吉屦无絇,从诸侯哭於朝。张帷为次於官舍门外,别外内,食蔬食,有盐酪之和。凡再不食。既成服,服繐布縗裳,十一升白布冠,缨、缘皆十一升,带亦如之,一辟广三寸,偶结於前。绖用枲麻。首绖大四寸,百二十五分寸之七十六,右本在上,五分寸之三。七月而葬,葬已而除,受以朝服素冠。逾月复故。"
shí qú lǐ yuē:"' zhū hóu zhī dài fū wèi tiān zǐ dài fū zhī chén wèi guó jūn fú hé?' dài shèng duì yuē:' zhū hóu zhī dài fū wèi tiān zǐ dāng suì cuī, jì zàng chú zhī. yǐ shí jiē jiàn yú tiān zǐ, gù jì zàng chú zhī. dài fū zhī chén wú jiē jiàn zhī yì, bù dàng wèi guó jūn yě.' wén rén tōng hàn duì yuē:' dài fū zhī chén, péi chén yě, wèi wén qí wèi guó jūn yě.' yòu wèn:' shù rén shàng yǒu fú, dài fū chén shí lù, fǎn wú fú, hé yě?' wén rén tōng hàn duì yuē:' jì yún" shì yú jiā, chū xiāng bù yǔ shì chǐ", shì shù rén zài guān yě, dāng cóng shù rén zhī wèi guó jūn sān yuè fú.' zhì yuē:' cóng shù rén fú shì yě.' yòu wèn yuē:' zhū hóu dài fū yǐ shí jiē jiàn tiān zǐ, gù fú. jīn zhū hóu dài fū chén, yì yǒu shí jiē jiàn yú zhū hóu bù?' shèng duì yuē:' zhū hóu dài fū chén, wú jiē jiàn zhū hóu yì. zhū hóu yǒu shí shǐ chén fèng hè, nǎi fēi cháng yě, bù dé wèi jiē jiàn. zhì yú dài fū yǒu nián, xiàn yú jūn, jūn bú jiàn, yì fēi jiē jiàn yě.' shì láng chén lín dài zhào wén rén tōng hàn děng jiē yǐ wéi yǒu jiē jiàn yì." wú shè cí yún:" shǐ wén sàng, qù jí guān, zhe sù biàn, shí wǔ shēng bù shēn yī, cóng qí jūn kū tài miào zuò jiē xià, tǎn miǎn jí wèi, chéng yǒng, xí dié, jí jù wú qú. zhāng wéi wèi cì yú qí suǒ shě, bié nèi wài, shū shí yǐn shuǐ, mǔ má dié. zhì chéng fú, fú sì shēng bàn suì bù cuī, lǚ shang xì ér shū, qí guān bā shēng, yīng dài zhōng yī lǐng xiù yuán yì rú zhī. qī yuè ér chú, shòu yǐ cháo fú sù guān. yú yuè fù jí." yòu xú zhěng wèn shè cí yuē:" zhū hóu zhī dài fū, shí huì jiàn hū tiān zǐ, gù wèi suì cuī qī yuè, bù zhī cǐ dài fū shí yǐ hé shì ér dé jiàn yě? ruò yuǎn guó dài fū zài fān huāng fú zhě, wèi cháng jí jiàn tiān zǐ, yì wèi fú bù?" dá yuē:" zhū hóu zhī dài fū, yǒu chū cháo pìn zhī shì, huì jiàn tiān zǐ, gù yán shí huì. suī wèi huì jiàn, yóu fú cǐ fú. shì yǐ xià zé wú fú."
石渠礼曰:"'诸侯之大夫为天子、大夫之臣为国君服何?'戴圣对曰:'诸侯之大夫为天子当繐縗,既葬除之。以时接见於天子,故既葬除之。大夫之臣无接见之义,不当为国君也。'闻人通汉对曰:'大夫之臣,陪臣也,未闻其为国君也。'又问:'庶人尚有服,大夫臣食禄,反无服,何也?'闻人通汉对曰:'记云"仕於家,出乡不与士齿",是庶人在官也,当从庶人之为国君三月服。'制曰:'从庶人服是也。'又问曰:'诸侯大夫以时接见天子,故服。今诸侯大夫臣,亦有时接见於诸侯不?'圣对曰:'诸侯大夫臣,无接见诸侯义。诸侯有时使臣奉贺,乃非常也,不得为接见。至於大夫有年,献於君,君不见,亦非接见也。'侍郎臣临、待诏闻人通汉等皆以为有接见义。"(吴射慈云:"始闻丧,去吉冠,著素弁,十五升布深衣,从其君哭太庙阼阶下,袒絻即位,成踊,袭绖,吉屦无絇。张帷为次於其所舍,别内外,蔬食饮水,牡麻绖。至成服,服四升半繐布縗,缕裳细而疏,其冠八升,缨带中衣领袖缘亦如之。七月而除,受以朝服素冠。逾月复吉。"又徐整问射慈曰:"诸侯之大夫,时会见乎天子,故为繐縗七月,不知此大夫时以何事而得见也?若远国大夫在蕃荒服者,未尝及见天子,亦为服不?"答曰:"诸侯之大夫,有出朝聘之事,会见天子,故言时会。虽未会见,犹服此服。士已下则无服。")
dōng jìn jiǎn wén dì bēng, zhèn jūn fǔ wèn cān zuǒ gāng jì fú. shào jiǎn dá yuē:" lǐ, chén wèi jūn fú, jiē zhǎn cuī. dài fū jū lú, shì jū è shì. yòu lǐ, jūn zhī sàng, zhū dá guān zhī zhǎng zhàng. xiān rú yǐ wéi, fēi dá guān wèi guān zhǎng suǒ zì chú rén zài guān zhě yě. shù rén zài guān fú tiān zǐ, yǔ jī nèi zhī rén tóng, qí cuī sān yuè. àn cān zuǒ wú chú zhě, yí yòng cǐ lǐ. yòu lǐ, zhū hóu zhī dài fū huì jiàn tiān zǐ zhě, wèi tiān zǐ fú suì cuī qī yuè. àn jīn gāng jì, suī huò bèi chú chì, yóu gǔ zhū hóu zhī qīng mìng yú tiān zǐ bǐ ěr. jiàn běi miàn shí jūn, wú èr jūn zhī dào, yí yī suì cuī zhī zhì. qí wú chú chì, yòu wèi cháng huì jiàn, zé yí wú fú."
东晋简文帝崩,镇军府问参佐纲纪服。邵戩答曰:"礼,臣为君服,皆斩縗。大夫居庐,士居垩室。又礼,君之丧,诸达官之长杖。先儒以为,非达官谓官长所自除人在官者也。庶人在官服天子,与畿内之人同,齐縗三月。按参佐无除者,宜用此礼。又礼,诸侯之大夫会见天子者,为天子服繐縗七月。按今纲纪,虽或被除敕,犹古诸侯之卿命於天子比耳。见北面时君,无二君之道,宜依繐縗之制。其无除敕,又未尝会见,则宜无服。"
huáng tài hòu cháng gōng zhǔ jí sān fū rén yǐ xià wèi tiān zǐ fú zhàng yì
皇太后长公主及三夫人以下为天子服杖议
wèi jìn dōng jìn sòng dà táng
(魏 晋 东晋 宋 大唐)
wèi jìn gù shì:" wèn:' huáng tài hòu sān fū rén yǐ xià jiē fú zhǎn, zhū cháng gōng zhǔ jí zhū jūn chóng yáng yuán xún róng fú zhì zhī yí.' biàn què děng yì:' àn lǐ, yǔ zhū hóu wèi xiōng dì zhě fú zhǎn. yī lǐ zé gōng zhǔ yí fú zhǎn ér bù zhàng. lǐ, jūn fū rén wéi zhǎng zǐ sān nián, qiè wèi jūn zhī dí zǐ yǔ fū rén tóng. zé chóng yáng yuán xún róng yí sān nián.' yòu wèn:' tài hòu jí gōng zhǔ yīng zhàng bù?' biàn què yīng lín yì:' lǐ, wèi fū zhàng, zì tiān zǐ dá, huáng tài hòu yīng zhàng míng yǐ. fù wèi jiù gū, lǐ wú zhàng wén, huáng hòu bù yīng zhàng yě. jūn zhī sàng, fū rén shì fù zài cì zé zhàng, jí wèi zé shǐ rén zhí zhī rú lǐ. sān fū rén yǐ xià jiē zhàng.'"
魏晋故事:"问:'皇太后、三夫人以下皆服斩,诸长公主及诸君崇阳园循容服制之宜。'卞搉等议:'按礼,与诸侯为兄弟者服斩。依礼则公主宜服斩而不杖。礼,君夫人为长子三年,妾为君之嫡子与夫人同。则崇阳园循容宜三年。'又问:'太后及公主应杖不?'卞搉、应琳议:'礼,为夫杖,自天子达,皇太后应杖明矣。妇为舅姑,礼无杖文,皇后不应杖也。君之丧,夫人、世妇在次则杖,即位则使人执之如礼。三夫人已下皆杖。'"
dōng jìn tài yuán èr shí yī nián, xiào wǔ dì bēng, lǐ tài hòu zhì sān nián zhī fú.
东晋太元二十一年,孝武帝崩,李太后制三年之服。
sòng yǒng chū sān nián, wǔ dì bēng, xiāo tài hòu zhì sān nián zhī fú yě.
宋永初三年,武帝崩,萧太后制三年之服也。
dà táng tiān bǎo qī zài wǔ yuè, zōng zhèng qīng bāo xìn wáng qiú zòu:" huáng mèi jí nǚ zhǔn lǐ chū jià hòu, gè jiàng běn qīn yī děng, jīn bìng jiàng wèi dì èr děng, chén yǐ wéi zhí lǐ gù qīn, yǒu kuī héng diǎn. fú qǐng yī qiè yī fú shǔ děng dì wèi dìng, bù zài xiáng fú xiàn, réng qǐng yǒng wèi héng shì." fèng chì yī.
大唐天宝七载五月,宗正卿褒信王璆奏:"皇妹及女准礼出嫁后,各降本亲一等,今并降为第二等,臣以为执礼故亲,有亏恒典。伏请一切依服属等第为定,不在降服限,仍请永为恒式。"奉敕依。
zhū wáng nǚ sūn nǚ wèi tiān zǐ fú yì wèi jìn
诸王女孙女为天子服议(魏 晋)
wèi jìn gù shì:" bó shì biàn què yīng lín děng yì:' àn lǐ, zhū hóu zhī fū rén wéi tiān zǐ, qí fú qí cuī, běn wú fú zhě yě, yóu cóng fū ér tóng. jīn wáng shǐ yú dà xíng huáng dì běn fú zhōu, yǐ qīng míng zhòng, yī zhū xiōng dì zhī yì suǒ fú zhì zūn, yí dāng fú zhòng. wáng zhū nǚ, yī zhū hóu xiōng dì lǐ, zé yīng fú zhǎn yě. sūn nǚ yòu, wèi jí yú lǐ ruò yù fú, yí yī zhū hóu zhī zhì.'"
魏晋故事:"博士卞搉、应琳等议:'按礼,诸侯之夫人为天子,其服齐縗,本无服者也,犹从夫而同。今王始於大行皇帝本服周,以轻明重,依诸兄弟之义;所服至尊,疑当服重。王诸女,依诸侯兄弟礼,则应服斩也。孙女幼,未及於礼;若欲服,宜依诸侯之制。'"
zōng shì tóng zǐ wèi tiān zǐ fú zhì yì wèi jìn dà táng
宗室童子为天子服制议(魏 晋 大唐)
wèi jìn gù shì yuē:"' huáng zǐ guǎng líng wáng nián shí yī, sūn wèi zǔ fú zhōu, dāng wèi chén fú? cóng běn qīn fú? huáng dì wú wáng nián shí, zhāng jùn wáng nián qī, yòu dāng yǐ lú, fú chéng rén lǐ, zhe hé zé fú?' yīng lín yì:' àn lǐ sāng fú, zhū hóu wèi tiān zǐ zhǎn. jīn guǎng líng wáng liè tǔ jiàn guó, gǔ zhī zhū hóu, yí cóng chén lì. yòu lǐ, tóng zǐ bù jū lú, bù zhàng bù fěi. guǎng líng wáng wèi guān, wú wáng zhāng jùn wáng bēi yòu, bù yīng jū lú. gǔ dàn yǒu guān wú zé, hàn shǐ zhì zé, kě rú jīn fú juǎn zé.'"
魏晋故事曰:"'皇子广陵王年十一,孙为祖服周,当为臣服?从本亲服?皇弟吴王年十,章郡王年七,又当倚庐,服成人礼,著何帻服?'应琳议:'按礼丧服,诸侯为天子斩。今广陵王列土建国,古之诸侯,宜从臣例。又礼,童子不居庐,不杖不菲。广陵王未冠,吴王、章郡王卑幼,不应居庐。古但有冠无帻,汉始制帻,可如今服卷帻。'"
dà táng yuán líng zhī zhì, sūn wèi zǔ qí cuī zhōu nián, chén wèi jūn zhǎn cuī sān nián. jīn fú zhǔn yí zhào, huáng dì fú shí sān rì xiǎo xiáng, èr shí wǔ rì dà xiáng, èr shí qī rì shì fú. chén xià bìng cóng shì fú. huáng sūn jì shì qí cuī zhōu nián fú, lǐ" yǒu dí zǐ wú dí sūn", qí fú bìng hé cóng huáng dì shí sān rì xiǎo xiáng, èr shí wǔ rì dà xiáng, èr shí qī rì shì fú. shì fú hòu, yǐ cǎn gōng fú, zhì shān líng shí, què fú chū qí cuī fú, shì bì jí jí fú.
大唐元陵之制,孙为祖齐縗周年,臣为君斩縗三年。今伏准遗诏,皇帝服十三日小祥,二十五日大祥,二十七日释服。臣下并从释服。皇孙既是齐縗周年服,礼"有嫡子无嫡孙",其服并合从皇帝十三日小祥,二十五日大祥,二十七日释服。释服后,以惨公服,至山陵时,卻服初齐縗服,事毕即吉服。
tóng zǐ sāng fú yì zhōu hàn jìn sòng
童子丧服议(周 汉 晋 宋)
zhōu sāng fú jīng yuē:" tóng zǐ wéi dāng shì sī." mǎ róng yuē:" tóng zǐ wèi chéng rén yě." zhèng xuán yún:" tóng zǐ, wèi guān zhī chēng." shì zōng zhī dí zǐ. zá jì yuē:" tóng zǐ kū bù yǐ, bù yǒng bù zhàng, bù fěi bù lú." wèi chéng rén zhě, bù néng bèi lǐ. dāng shì zé zhàng.
周丧服经曰:"童子唯当室緦。"(马融曰:"童子未成人也。"郑玄云:"童子,未冠之称。"室宗之嫡子。)杂记曰:"童子哭不偯,不踊不杖,不菲不庐。"(未成人者,不能备礼。当室则杖。)
hàn dài dé biàn chú yuē:" tóng zǐ dāng shì, wèi shí wǔ zhì shí jiǔ, wèi fù hòu, chí zōng miào zhī zhòng zhě. qí fú shēn yī, bù shang, qí yú yǔ chéng rén tóng. lǐ, bù wéi wèi chéng rén zhì fú zhě, wèi yòng xīn bù néng yī yě. qí néng fú zhě, yì bù jīn. cuī dié bù yǐ zhì dù, wéi qí suǒ néng shèng."
汉戴德变除曰:"童子当室,谓十五至十九,为父后,持宗庙之重者。其服深衣,不裳,其馀与成人同。礼,不为未成人制服者,为用心不能一也。其能服者,亦不禁。縗绖不以制度,唯其所能胜。"
jìn liú zhì shì yí yuē:" yīng ér wú zhī, rán yú qí fù mǔ zhī sàng, zé yǐ cuī bào zhī. qí yú qīn, bā suì zé zhì fú yǐ. qī suì yuē dào, guò cǐ yǒu zuì, zé rù yú xíng kě xíng bì zhì zhī yú lǐ, gù zài xià shāng zhī nián, wèi zhī zhì fú. àn xiǎo gōng zhāng kūn dì zhī shāng, fú kūn zhī xià shāng, shì yǐ xià shāng zhī nián zé xíng fú yě." shǔ qiáo zhōu sāng fú tú:" tóng zǐ bù jiàng chéng rén, xiǎo gōng qīn yǐ shàng jiē fú běn qīn zhī cuī. tóng zǐ bù zhàng bù lú, bù miǎn bù má. dāng shì zhě miǎn má, shí sì yǐ xià bù kān má zé bù." wú xú zhěng wèn:" wèi gū zǐ zhǎng shāng zài dà gōng, xià shāng zài xiǎo gōng, wèi zǐ xià shāng yǐ xià miǎn. liù qī suì wèi chéng tóng zǐ, wèi fù mǔ bù zhàng bù lú bù fěi, zhì zhòng yóu shàng bù bèi. jīn cǐ hé yǐ yuè dé wèi zǐ shāng fú, bèi dà gōng xiǎo gōng zhī zhì hū? shí qī bā shàng kě, kǒng liù qī suì ér wèi néng chēng cǐ cuī má. " shè cí dá:" liù qī suì suī wèi wèi tóng, qí zǐ sǐ, gù yí zhe bù shēn yī."
晋刘智释疑曰:"婴儿无知,然於其父母之丧,则以縗抱之。其馀亲,八岁则制服矣。七岁曰悼,过此有罪,则入於刑;可刑必致之於礼,故在下殇之年,为之制服。按小功章昆弟之殇,服昆之下殇,是以下殇之年则行服也。"(蜀谯周丧服图:"童子不降成人,小功亲以上皆服本亲之縗。童子不杖不庐,不絻不麻。当室者絻麻,十四已下不堪麻则不。"吴徐整问:"为姑姊长殇在大功,下殇在小功,为姊下殇已下絻。六七岁未成童子,为父母不杖不庐不菲,至重犹尚不备。今此何以越得为姊殇服,备大功小功之制乎?十七八尚可,恐六七岁儿未能称此縗麻。 "射慈答:"六七岁虽未为童,其姊死,故宜著布深衣。")
sòng yǔ wèi zhī wèi:" mǎ róng yǐ tóng zǐ wèi wèi chéng rén, zhèng xuán yǐ wéi wèi chéng rén zhī chēng, bìng bù míng xià zhì jǐ suì. dài dé yǐ tóng zǐ dāng shì, shí wǔ zhì shí jiǔ. qiáo zhōu yún' shí sì yǐ xià bù kān má, zé bù'. jì yún shí wǔ chéng tóng wǔ xiàng ěr, qǐ shì jīng suǒ yún tóng zǐ dāng shì zhě yé? àn lǐ chēng tóng zǐ, cēn cī bù yī, yǐ shì tuī zhī, zé dà xiǎo kě zhī yǐ. yú wèi dāng shì yǔ zú rén wéi lǐ, ruò shì bā suì yǐ shàng jí lǐ zhī rén, yǐ qí dāng shì, gù lìng yǔ chéng rén tóng. xī shè cí yǐ wéi wèi bā suì zhě, fú qí jìn shǔ bù shēn yī, huò hé lǐ yì."
宋庾蔚之谓:"马融以童子为未成人,郑玄以为未成人之称,并不明下至几岁。戴德以童子当室,十五至十九。谯周云'十四已下不堪麻,则不'。记云十五成童舞象耳,岂是经所云童子当室者耶?按礼称童子,参差不一,以事推之,则大小可知矣。愚谓当室与族人为礼,若是八岁以上及礼之人,以其当室,故令与成人同。昔射慈以为未八岁者,服其近属布深衣,或合礼意。"
huáng hòu xiáng fú jí bù xiáng fú yì wèi jìn
皇后降服及不降服议(魏 晋)
wèi tián qióng yún:" zhū hóu nǚ jià wèi tiān wáng hòu, jiàng qí páng qīn yī děng, yǔ chū jiàng wèi èr děng, wèi wài qīn zūn bù tóng zé jiàng. tiān zǐ hòu wèi zhòng zi wú fú. hé yǐ míng zhī? jù dài fū yú shù zǐ dà gōng, qí qī yì fú dà gōng, jīn tiān zǐ zhū hóu yú zhòng zi wú fú, hòu hé yuán dú fú zhī yé?"
魏田琼云:"诸侯女嫁为天王后,降其旁亲一等,与出降为二等,为外亲尊不同则降。天子后为众子无服。何以明之?据大夫於庶子大功,其妻亦服大功,今天子诸侯於众子无服,后何缘独服之耶?"
jìn hè xún yún:" zhū hóu nǚ yǐ wéi tiān wáng hòu, yǐ zūn hái jiàng qí zú rén." wú shè cí yún:" zhū hóu zhī nǚ wèi tiān zǐ hòu, wèi tiān wáng zhī qīn fú, suí tiān wáng ér jiàng yī děng. zhū hóu zhī nǚ wèi hòu, wèi qí fù mǔ jí kūn dì wèi fù hòu zhě fú qí cuī. qí zōng zi yì bù jiàng." xú zhěng yún:" zhū hóu nǚ jià wèi tiān wáng hòu, wèi wài qīn zūn tóng, zé rú bāng rén wéi jūn zhī zhǎng zǐ sān nián yě.
晋贺循云:"诸侯女以为天王后,以尊还降其族人。"(吴射慈云:"诸侯之女为天子后,为天王之亲服,随天王而降一等。诸侯之女为后,为其父母及昆弟为父后者服齐縗。其宗子亦不降。"徐整云:"诸侯女嫁为天王后,为外亲尊同,则如邦人为君之长子三年也。)
huáng hòu wèi qīn shǔ jǔ āi yì jìn suí dà táng
皇后为亲属举哀议(晋 隋 大唐)
jìn chǔ tài hòu wèi cóng dì jǔ āi, bó shì wáng zhēn děng yì:" yú zhì zūn shì zú jiù, suī bù jí jǔ āi, kě cóng tài hòu jǔ āi yú cháo táng." yòu yún:" tài hòu qián wèi chǔ wèi jūn liú fū rén jǔ āi yú shì gān diàn, zhì zūn yú cháo táng, jīn yí yī gù shì."
晋褚太后为从弟举哀,博士王臻等议:"於至尊是族舅,虽不及举哀,可从太后举哀於朝堂。"又云:"太后前为褚卫军刘夫人举哀於式乾殿,至尊於朝堂,今宜依故事。"
shàng shū wáng biāo zhī yì:" ruò zhì zūn zì yìng jǔ āi wài zú yú cháo táng, shì yě. zì ruò bù jǔ āi, wéi yìng cóng tài hòu yuǎn chū cháo táng. wèi yù qí lǐ, wèi cóng jǔ āi zhī lǐ, zì zhōng cháo qì yú zhōng xīng, cháo tíng yǐ cū yǒu cháng yí. zhì zūn wèi nèi zú yú dōng táng jǔ āi, zé sān xǐng cóng lín wèi wài zú jí dà chén yú cháo táng jǔ āi, zé bā zuò chéng láng cóng lín. zhì zūn zhī fèng tài hòu, jì lǜ cháo chén zhī yí, yòu jǐn jiā rén zhī lǐ. èr sān qíng jìng, shí jiān cān chén zǐ. jīn bù yīng zì jǔ āi zhě, wèi yìng cóng tài hòu lín yú shì gān diàn, tài hòu wèi xī miàn dōng xiàng, zhì zūn wèi běi miàn nán xiàng."
尚书王彪之议:"若至尊自应举哀外族於朝堂,是也。自若不举哀,唯应从太后远出朝堂。未喻其礼,谓从举哀之礼,自中朝迄於中兴,朝廷已粗有常仪。至尊为内族於东堂举哀,则三省从临;为外族及大臣於朝堂举哀,则八座丞郎从临。至尊之奉太后,既率朝臣之仪,又尽家人之礼。二三情敬,实兼参臣子。今不应自举哀者,谓应从太后临於式乾殿,太后位西面东向,至尊位北面南向。"
suí zhì, huáng tài hòu huáng hòu wèi běn fú nèi qīn jí bīn, yī jǔ āi.
隋制,皇太后、皇后为本服内亲及宾,一举哀。
dà táng zhì, rú kāi yuán lǐ.
大唐制,如开元礼。
wèi huáng hòu dà xiáng jì rì lín kū yì jìn
为皇后大祥忌日临哭议(晋)
jìn bó shì xú chán shàng gōng huáng hòu dà xiáng jì rì lín kū shì:" tài xué lǐ guān wèi zhì zūn xíng xiān hòu zhī sàng, yì tóng qí cuī, jīn zài zhōu jí jì rì, wú fù xiáng biàn zhī shì, wèi bù kě gōng xíng. chén àn wú jīng zhuàn míng wén, zé bù yīng chū. ruò huì rì dōng táng jǔ āi, yóu cháo tíng cān yì, ér shì wú zhǐ tiáo."
晋博士徐禅上恭皇后大祥忌日临哭事:"太学礼官谓至尊行先后之丧,亦同齐縗,今再周及忌日,无复祥变之事,谓不可躬行。臣按无经传明文,则不应出。若晦日东堂举哀,由朝廷参议,而事无指条。"
jiān shì zhōng xú zhòng yì:" àn bó shì yì, gōng huáng hòu zài zhōu, yù yī sān nián zhī yì, zhì zūn dōng táng jǔ āi, qún chén yì líng kū. chén àn lǐ wèi wáng hòu fú, wú sān nián zhī zhì. zuǒ zhuàn shū xiàng yún' wáng yī suì ér yǒu sān nián zhī sàng èr yān', wèi sān nián ér hòu qǔ, dá zǐ zhī zhì ěr. lǐ sàng dà jì yuē:' xiáng ér wài wú kū zhě, dàn ér nèi wú kū zhě.' wén zi zhī sàng jì chú, yuè rén lái diào, shòu yú miào mén zhī wài, chuí tì tì ér bù kū, míng sàng jì guò wú kū. lǐ bù yì mù, ér jiē yú miào wài. jīn hòu fú jì guò, zhì zūn wú yuán jǔ āi, qún chén bù yīng yì líng ér kū yě."
兼侍中徐众议:"按博士议,恭皇后再周,欲依三年之议,至尊东堂举哀,群臣诣陵哭。臣按礼为王后服,无三年之制。左传叔向云'王一岁而有三年之丧二焉',谓三年而后娶,达子之志耳。礼丧大记曰:'祥而外无哭者,禫而内无哭者。'文子之丧既除,越人来吊,受於庙门之外,垂涕洟而不哭,明丧既过无哭。礼不诣墓,而接於庙外。今后服既过,至尊无缘举哀,群臣不应诣陵而哭也。"
bó shì xǔ hàn děng yì:" àn lǐ xiǎo jì yuē:' dà gōng zhě zhǔ rén zhī sàng, yǒu sān nián zhě, zé bì wèi zhī zài jì.' zhèng xuán yuē:' yǒu sān nián zhě, wèi qī ruò zi yòu shǎo yě.' zài jì wèi liàn xiáng yě. fán rén zǐ zhī shēng, bì yǒu tiān fù dì mǔ zhī dào, gù jì yǒu jūn hōng ér shēng zǐ zhī lǐ. jīn èr huáng zǐ zhī yù, suī zài gōng hòu bēng hòu, yú lǐ shì wèi yǒu sān nián zi yòu shǎo zhě yě, zé bì wèi zhī yǒu èr xiáng zhī jì. dù yuán kǎi yún:' tiān zǐ zhū hóu suī zú kū chú fú, qí liàn xiáng rì, bì yǒu wèi yǐ.' jīn huáng zǐ chū chéng guó fān, gù wáng hòu sàng, zhū hóu bēi, bù dé wéi zhǔ. fū sàng wú zhǔ, lǐ yǒu zhèng wén, zhì zūn tǒng tiān chéng zhòng, zé wéi zhǔ zài shèng gōng yě. nǎi tóng xiān dì xiān hòu yú kǎo bǐ, āi lǐ zhōng yú jīn huì, jí dì shǐ yú lái shuò, fēi rén chén zhī suǒ zhǔ yě. jì yún:' wèi wáng hòu zhōu, fú mǔ zhī yì.' yú shū yuē:' bǎi xìng rú sàng kǎo bǐ, sān zài è mì.' gōng hòu mǔ yù tiān xià, chén zǐ yǒu sàng bǐ zhī ēn. gǔ mén rén yú shī wú fú, xīn sàng sān nián, xiáng rì zhī kū, suǒ yǐ zhōng āi, fēi fú sāng sān nián yǐ. jīn shèng dài bù kě shǒu yǐ xún cháng zhī míng lì, dāng bó nà tóng yì, zhēn zhuó ér yòng yān."
博士许翰等议:"按礼小记曰:'大功者主人之丧,有三年者,则必为之再祭。'郑玄曰:'有三年者,谓妻若子幼少也。'再祭谓练祥也。凡人子之生,必有天父地母之道,故记有君薨而生子之礼。今二皇子之育,虽在恭后崩后,於礼是为有三年子幼少者也,则必为之有二祥之祭。杜元凯云:'天子诸侯虽卒哭除服,其练祥日,必有位矣。'今皇子出承国蕃,故王后丧,诸侯卑,不得为主。夫丧无主,礼有正文,至尊统天承重,则为主在圣躬也。乃同先帝先后於考妣,哀礼终於今晦,吉禘始於来朔,非人臣之所主也。记云:'为王后周,服母之义。'虞书曰:'百姓如丧考妣,三载遏密。'恭后母育天下,臣子有丧妣之恩。古门人於师无服,心丧三年,祥日之哭,所以终哀,非服丧三年矣。今圣代不可守以循常之名例,当博纳同异,斟酌而用焉。"
huáng hòu qīn wèi huáng hòu fú yì jìn sòng
皇后亲为皇后服议(晋 宋)
jìn guó zǐ bó shì wáng yì yún:" àn lǐ wú míng wén, yī zhǔn zhèng zhì qí cuī. zhū fù chéng fēi wǔ shǔ, rán yuán chéng qīn, fū shǔ zǐ dào, zé qī yì fù dào yǐ, bù dé bù zhì qīn shǔ zhī fú."
晋国子博士王翼云:"按礼无明文,依准郑制齐縗。诸妇诚非五属,然缘成亲,夫属子道,则妻亦妇道矣,不得不制亲属之服。"
gù xiào hòu bēng, yǔ jiā fǎng fú. bó shì wáng kūn yì:" wǔ fú zhī nèi, yī tóng chén qiè, yí zhǔn xiǎo jūn fú zhōu." shì zhōng gāo sōng dá yǐ wéi, jiē zhǔn wǔ shǔ wèi fū rén zhōu. cí bù láng kǒng huī yún:" yǔ jiā nán nǚ yí qí cuī, yǔ jiā zhū fù suī fēi wǔ shǔ nǚ, jīn jiàn zài wǔ shǔ zhī nèi, yì fú zhōu." hù jūn jiāng bīn yīn bīn yún:" àn hè gōng jì, tiān zǐ zhū hóu, wǔ shǔ zhī nèi, suī bù fú zhí wèi chén, jiē fú zhǎn cuī, wèi fū rén zé qí cuī zhōu. tiān zǐ zhū hóu jì tóng, hòu fū rén yì bù kě dé yì, dàn wén yǒu xiáng lüè ěr. zǐ zhí fú zhōu, zhū fù fēi fù wǔ shǔ zhī lì, wèi dāng cóng jiàng fū yī děng." zhèng mí yún:" zhū fù yí cóng fū. ruò qí fū zì tóng rén chén, fù yì yí tóng yú chén zhī qī. yǔ wáng hòu wú zhǔn, suī yù níng qī, yú dà diǎn yǒu quē."
故孝后崩,庾家访服。博士王昆议:"五服之内,一同臣妾,宜准小君服周。"侍中高崧答以为,皆准五属为夫人周。祠部郎孔恢云:"庾家男女宜齐縗,庾家诸妇虽非五属女,今见在五属之内,亦服周。"护军江虨(音斌)云:"按贺公记,天子诸侯,五属之内,虽不服职为臣,皆服斩縗,为夫人则齐縗周。天子诸侯既同,后夫人亦不可得异,但文有详略耳。子侄服周,诸妇非复五属之例,谓当从降夫一等。"郑弥云:"诸妇宜从夫。若其夫自同人臣,妇亦宜同於臣之妻。与王后无准,虽欲宁戚,於大典有阙。"
sòng yǔ wèi zhī wèi:" yǔ tiān zǐ yǒu fú, jì wèi zhī zhǎn cuī, yǔ wáng hòu yǒu fú zé yí qí cuī zhōu yě. suī fù yì yí yǐ yǒu fú wèi duàn, yīng rú kǒng huī yì."
宋庾蔚之谓:"与天子有服,既为之斩縗,与王后有服则宜齐縗周也。虽妇亦宜以有服为断,应如孔恢议。"
zhū hóu jí gōng qīng qī wèi huáng hòu fú yì jìn sòng
诸侯及公卿妻为皇后服议(晋 宋)
jìn xiào wǔ dì tài yuán zhōng, láng yá wáng nà fēi, cái dēng chē ér dìng hòu xiōng huò zhì, jí yī zài tú zāo sàng, gǎi fú jí wèi kū. xú miǎo yǐ wéi yǒu fú, jì yǒu qí zhèng:" jūn wèi tiān zǐ sān nián, fū rén rú wài zōng zhī wèi jūn." yòu yuē:" wài zōng wèi jūn fū rén, yóu nèi zōng yě." wú xú zhěng wèn yún:" jīng yán wèi fū rén jūn, bù dào wèi qí qī, rán zé gōng qīng zhū hóu zhī qī, bù wéi huáng hòu fú yé?" shè cí dá yún:" huáng hòu, tiān xià zhī mǔ, zé yí fú zhōu. lǐ, jūn mìng qí fū, hòu fū rén yì yí mìng qí fù. qí shòu mìng, zé bù yí wú fú."
晋孝武帝太元中,琅琊王纳妃,裁登车而定后凶祸至,即依在途遭丧,改服即位哭。徐邈以为有服,记有其证:"君为天子三年,夫人如外宗之为君。"又曰:"外宗为君夫人,犹内宗也。"(吴徐整问云:"经言为夫人、君,不道为其妻,然则公卿诸侯之妻,不为皇后服耶?"射慈答云:"皇后,天下之母,则宜服周。礼,君命其夫,后夫人亦宜命其妇。其受命,则不宜无服。")
sòng yǔ wèi zhī wèi:" fú wèn yún:' jūn wèi tiān zǐ sān nián, fū rén rú wài zōng zhī wèi jūn.' àn zhèng xuán zhù yún:' wài zōng, jūn wài qīn zhī fù yě. qí fū yǔ zhū hóu wèi xiōng dì, fú zhǎn, qī cóng fú zhōu. zhū hóu wèi tiān zǐ fú zhǎn, fū rén yì cóng fú zhōu.' àn wáng sù zhù yún:' wài zōng, wài nǚ zhī jià yú qīng dài fū zhě yě, wèi jūn fú zhōu.' jīn zhèng wáng suī xiǎo yì, ér tóng wèi fū fú jūn zhǎn cuī, gù qī cóng fú zhōu ěr. wèi wén wáng fēi fú hòu yǔ bù. zá jì yún:' wài zōng wèi jūn fū rén, yóu nèi zōng yě.' zhèng zhù:' jiē wèi jià yú guó zhōng zhě yě. wèi jūn fú zhǎn cuī, fū rén qí cuī, bù gǎn yǐ qí qīn fú fu zhì zūn yě. wài zōng wèi gū zǐ mèi zhī nǚ jiù zhī nǚ jí cóng mǔ, jiē shì yě. nèi zōng, wǔ shǔ zhī qīn yě. qí wú fú ér jià yú zhū chén zhě, cóng wèi fū zhī jūn.' àn xiān rú jiē yǐ yǒu qīn fú zhī gù, chéng yǐ jūn chén zhī fú. láng yá wáng fēi zhě, shì sī mǎ dào zǐ qī, yú xiào wǔ dìng hòu, běn dì sì xiǎo gōng zhī fú. wáng zhě jué páng qīn, gù yí chéng yǐ chén qiè qí cuī zhī zhōu."
宋庾蔚之谓:"服问云:'君为天子三年,夫人如外宗之为君。'按郑玄注云:'外宗,君外亲之妇也。其夫与诸侯为兄弟,服斩,妻从服周。诸侯为天子服斩,夫人亦从服周。'按王肃注云:'外宗,外女之嫁於卿大夫者也,为君服周。'今郑、王虽小异,而同谓夫服君斩縗,故妻从服周耳。未闻王妃服后与不。杂记云:'外宗为君夫人,犹内宗也。'郑注:'皆谓嫁於国中者也。为君服斩縗,夫人齐縗,不敢以其亲服服至尊也。外宗谓姑姊妹之女、舅之女及从母,皆是也。内宗,五属之亲也。其无服而嫁於诸臣者,从为夫之君。'按先儒皆以有亲服之故,成以君臣之服。琅琊王妃者,是司马道子妻,於孝武定后,本娣姒小功之服。王者绝旁亲,故宜成以臣妾齐縗之周。"
fān guó chén wèi huáng hòu fú yì tiān zǐ jiāng lì wèi huáng hòu fù jìn sòng
蕃国臣为皇后服议(天子将吏为皇后附○ 晋 宋)
jìn gōng huáng hòu bēng, shí dōng hǎi guó chén hóng jù cì wèn lǐ guān. tài xué bó shì xiè quán àn:" yí lǐ, zhū hóu zhī dài fū wèi zhōu wáng suì cuī, zhì zàng chú, yǒu zhèng wén. chuán yuē:' zhū hóu zhī dài fū, shí jiē jiàn yú tiān zǐ yě.' zhì yú zhōu wáng hòu bēng, wú sāng fú zhī zhì. zhōu wáng tiān xià fù, zhōu hòu tiān xià mǔ, zhū hóu dài fū yí fú suì cuī, chēng qíng wèi dé." yòu cì wèn yún:" xī yuán míng èr dì bēng shí, cháo chén jiē fú zhǎn cuī, zhū guó chén suì cuī qī yuè. jīn zhāo chén jì wèi huáng hòu qí zhōu, zé guó chén yí yǒu chà jiàng, bù dé yì suì cuī yě." xiè quán dá yuē:" suì cuī zhǐ yú qī yuè, gù wú jiàng. cuò zōng jì lì, yì wèi yīng yǒu fú, zhèng yí yú wú jiàng ěr. àn bó shū mǔ yǔ bó shū fù, ēn yì yǒu shēn qiǎn, ér fú yì tóng qí. zēng zǔ yǔ zōng zǐ mǔ qī, fú wú chà jiàng. tuī cǐ, zé hé bì jiē jiàng hū, jiāng yǐ qǔ jié yú jì zàng, gù wú děng yé?"
晋恭皇后崩,时东海国臣弘据刺问礼官。太学博士谢诠按:"仪礼,诸侯之大夫为周王繐縗,至葬除,有正文。传曰:'诸侯之大夫,时接见於天子也。'至於周王后崩,无丧服之制。周王天下父,周后天下母,诸侯大夫宜服繐縗,称情为得。"又刺问云:"昔元、明二帝崩时,朝臣皆服斩縗,诸国臣繐縗七月。今朝臣既为皇后齐周,则国臣宜有差降,不得亦繐縗也。"谢诠答曰:"繐縗止於七月,故无降。错综记例,亦谓应有服,正疑於无降耳。按伯叔母与伯叔父,恩义有深浅,而服亦同齐。曾祖与宗子母、妻,服无差降。推此,则何必皆降乎,将以取节於既葬,故无等耶?"
sòng yǔ wèi zhī wèi:" jīng dàn yún zhū hóu dài fū wèi tiān zǐ, ér bù jí hòu, zé zhī yú hòu wú fú yě. ruò yǒu fú, zé dāng lián yán. qiě chuán yún' shí jiē jiàn hū tiān zǐ', yì zhī hòu bù zài qí lì yǐ. hóng jù yǐn dài fū zhī jì bù chéng lǐ zhě, fán hòu zhī sàng zài qí shù, yǐ míng hòu bì yǒu fú. wèi zhī àn, jì yún:' shì zhī suǒ yǐ yì, sī bù jì.' zhèng shì yún' rán zé shì bù dé chéng lǐ', zhū hóu zhī shì yì bù fú tiān zǐ jí hòu, ér yì bù chéng lǐ. míng bù chéng lǐ bù bì wèi fú, zhǐ yǐ jūn yǒu tiān wáng jí hòu zhī sàng, yǐ yí suí lì āi zhì, gù yì tóng fèi jì ěr." wén míng huáng hòu jí wǔ yuán yáng hòu bēng, tiān xià jiāng lì fā āi, sān rì zhǐ.
宋庾蔚之谓:"经但云诸侯大夫为天子,而不及后,则知於后无服也。若有服,则当连言。且传云'时接见乎天子',益知后不在其例矣。弘据引大夫之祭不成礼者,凡后之丧在其数,以明后必有服。蔚之按,记云:'士之所以异,緦不祭。'郑氏云'然则士不得成礼',诸侯之士亦不服天子及后,而亦不成礼。明不成礼不必为服,止以君有天王及后之丧,以宜随例哀致,故亦同废祭耳。"文明皇后及武元杨后崩,天下将吏发哀,三日止。