strong xuǎn jǔ sì strong
選舉四
zá yì lùn shàng
雜議論上
qí jǐng gōng wèn yàn zǐ rèn rén, duì yuē: dì bù tóng yí, rèn zhī yī zhǒng, zé qí jù shēng, bù kě de yě. rén bù tóng néng, ér rèn zhī yī shì, bù kě zé biàn chéng. zé yān wú yǐ, zhì zhě bù néng gěi qiú yān wú yàn, tiān dì bù néng shàn yě.
齊景公問晏子任人,對曰:「地不同宜,任之一種,責其俱生,不可得也。人不同能,而任之一事,不可責遍成。責焉無已,智者不能給;求焉無饜,天地不能贍也。」
hàn āi dì chū lì, yù kuāng chéng dì zhī zhèng, duō suǒ biàn dòng. kuāng, zhèng yě. zhèng qí guāi shī. shí chéng xiàng wáng jiā shàng shū yuē: chén wén shèng wáng zhī gōng zài yú dé rén. kǒng zǐ yuē:' cái nán, bù qí rán yǔ!' cái nán, wèi yǒu xián cái nán dé. gù' jì dài lì zhū hóu, xiàng xián yě'. xiàng qí xiān fù zǔ zhī xián ěr, fēi bì qí rén jiē yǒu dé yě. suī bù néng jǐn xián, tiān zǐ wèi zé chén, lì mìng qīng yǐ fǔ zhī. mìng qīng, mìng yú tiān zǐ zhě. jū shì guó yě, lěi dài zūn zhòng, rán hòu shì rén zhī zhòng fù yān, shì yǐ jiào huà xíng ér lǐ gōng lì. jīn zhī jùn shǒu zhòng yú gǔ zhū hóu, wǎng zhě zhì xuǎn xián cái, xián cái nán dé, bá zhuó kě yòng zhě, huò qǐ yú qiú tú. xī wèi shàng zuò shì xì, wén dì gǎn féng táng zhī yán, bài yún zhōng tài shǒu, xiōng nú jì zhī wǔ dì zhuó hán ān guó yú tú zhōng, bài wèi liáng nèi shǐ, gǔ ròu yǐ ān yán liáng xiào wáng dé miǎn zuì yě. zhāng chǎng wèi jīng zhào yǐn, miǎn, wáng mìng shù shí rì, xuān dì zhēng bài wèi jì zhōu cì shǐ, zú huò qí yòng: qián dài fēi sī cǐ sān rén, tān qí cái qì yǒu yì yú gōng jiā yě. xiào wén dì shí, lì jū guān zhě huò zhǎng zi sūn, yǐ guān wèi shì, cāng shì yǔ shì zé cāng yǔ lì zhī hòu yě. qí èr qiān dàn zhǎng lì yì ān guān lè zhí, rán hòu shàng xià wú gǒu qiě zhī yì. qí hòu shāo shāo biàn yì, gōng qīng yǐ xià zhuǎn xiāng cù jí, yòu shù yǐ gǎi gèng zhèng shì, sī lì bù cì shǐ chá guò xī hé, fā yáng yīn sī, xī, jǐn yě. yán wú dà xiǎo, jǐn jiē jǔ hé, guò yú suǒ chá zhī tiáo. lì huò jū shù yuè ér tuì, sòng gù yíng xīn, jiāo cuò dào lù. zhōng cái gǒu róng qiú quán, bù gǎn cāo chí qún xià. xià cái huái wēi nèi gù, cháng kǒng huò zuì, měi wèi sī jì. yī qiè yíng sī zhě duō. èr qiān dàn yì qīng jiàn, lì rén màn yì zhī, huò zhì shàng shū zhāng xià, yī qí suǒ shàng zhī zhāng, ér xià lìng lǐ zhī. zhòng shù zhī qí yì wēi, yán yì kě qīng wēi. xiǎo shī yì zé yǒu lí pàn zhī xīn. qián shān yáng wáng tú sū lìng děng zòng héng, lì shì lín nán, mò kěn fú jié sǐ yì, yǐ shǒu xiāng wēi quán sù duó yě. sù duó, wèi xiān bù jiǎ zhī wēi quán yě. xiào chéng huáng dì huǐ zhī, xià zhào shū, èr qiān dàn bù wèi zòng, èr qiān dàn bù yǐ gù zòng wèi zuì, suǒ yǐ yōu zhī. qiǎn shǐ zhě cì jīn, wèi hòu qí yì, chéng yǐ wèi guó jiā yǒu jí, qǔ bàn yú èr qiān dàn, èr qiān dàn zūn zhòng nán wēi, nǎi néng shǐ xià. xiào xuān ài liáng rén lì, liáng, shàn yě. liáng rén lì, shàn lǐ bǎi xìng zhě. yǒu zhāng hé, shì liú zhōng, huì shè yī jiě. bù jí xià lǐ qí shì, kǒng wèi rǎo dòng, gù měi liú zhōng huò jīng shè lìng, yī qiè jiē jiě sàn yě. gù shì, shàng shū xī xià zhāng, wèi fán rǎo bǎi xìng, zhèng yàn xì lǐ, huò sǐ yù zhōng, zhāng wén bì yǒu' gǎn gào zhī' zì nǎi xià. suǒ yǐ dīng níng gào zhě zhī cí, jué qí xiāng wū. wéi bì xià liú shén zé xián, jì shàn wàng guò, róng rěn chén zǐ, wù zé yǐ bèi. bù qiú bèi yú yī rén. èr qiān dàn bù cì shǐ sān fǔ xiàn lìng yǒu cái rèn zhí zhě, rén qíng bù néng bù yǒu guò chà, yí kě kuò lüè, dāng kuān shù qí xiǎo zuì. lìng jǐn lì zhě yǒu suǒ quàn. cǐ fāng jīn jí wù, guó jiā zhī lì yě. qián sū lìng fā, wèi sū lìng chū fā qǐ wèi dào zéi. yù qiǎn dài fū shǐ zhú wèn zhuàng, shí jiàn dài fū wú kě shǐ zhě, wèi jiàn zài dài fū jiē bù kān wèi shǐ. zhào zhōu zhì lìng yǐn féng, bài wèi jiàn dài fū qiǎn zhī. jīn zhū dài fū yǒu cái néng zhě shén shǎo, yí xiān xù yǎng kě chéng jiù zhě, zé shì fù nán bù ài qí sǐ. lín shì cāng zú nǎi qiú, fēi suǒ yǐ míng cháo tíng yě. jiā yīn jiàn rú zhě gōng sūn guāng mǎn chāng jí néng lì xiāo xián xuē xiū děng, jiē gù èr qiān dàn yǒu míng chēng. tiān zǐ nà ér yòng zhī.
漢哀帝初立,欲匡成帝之政,多所變動。(匡,正也。正其乖失。)時丞相王嘉上疏曰:「臣聞聖王之功在於得人。孔子曰:'才難,不其然與!'(才難,謂有賢才難得。)故'繼代立諸侯,象賢也'。(象其先父祖之賢耳,非必其人皆有德也。)雖不能盡賢,天子為擇臣,立命卿以輔之。(命卿,命於天子者。)居是國也,累代尊重,然後士人之眾附焉,是以教化行而理功立。今之郡守重於古諸侯,往者致選賢材,賢材難得,拔擢可用者,或起於囚徒。昔魏尚坐事系,文帝感馮唐之言,拜雲中太守,匈奴忌之;武帝擢韓安國於徒中,拜為梁內史,骨肉以安;(言梁孝王得免罪也。)張敞為京兆尹,免,亡命數十日,宣帝徵拜為冀州刺史,卒獲其用:前代非私此三人,貪其材器有益於公家也。孝文帝時,吏居官者或長子孫,以官為氏,倉氏、庾氏則倉庾吏之後也。其二千石長吏亦安官樂職,然後上下無苟且之意。其後稍稍變易,公卿以下轉相促急,又數以改更政事,司隸、部刺史察過悉劾,發揚陰私,(悉,盡也。言無大小,盡皆舉劾,過於所察之條。)吏或居數月而退,送故迎新,交錯道路。中材苟容求全,(不敢操持群下。)下材懷危內顧,(常恐獲罪,每為私計。)一切營私者多。二千石益輕賤,吏人慢易之,或至上書章下,(依其所上之章,而下令理之。)眾庶知其易危,(言易可傾危。)小失意則有離叛之心。前山陽亡徒蘇令等縱橫,吏士臨難,莫肯伏節死義,以守相威權素奪也。(素奪,謂先不假之威權也。)孝成皇帝悔之,下詔書,二千石不為縱,(二千石不以故縱為罪,所以優之。)遣使者賜金,慰厚其意,誠以為國家有急,取辦於二千石,二千石尊重難危,乃能使下。孝宣愛良人吏,(良,善也。良人吏,善理百姓者。)有章劾,事留中,會赦一解。(不即下理其事,恐為擾動,故每留中;或經赦令,一切皆解散也。)故事,尚書希下章,為煩擾百姓,證驗系理,或死獄中,章文必有'敢告之'字迺下。(所以丁寧告者之辭,絕其相誣。)惟陛下留神擇賢,記善忘過,容忍臣子,勿責以備。(不求備於一人。)二千石、部刺史、三輔縣令有材任職者,人情不能不有過差,宜可闊略,(當寬恕其小罪。)令盡力者有所勸。此方今急務,國家之利也。前蘇令發,(謂蘇令初發起為盜賊。)欲遣大夫使逐問狀,時見大夫無可使者,(謂見在大夫皆不堪為使。)召盩厔令尹逢,拜為諫大夫遣之。今諸大夫有材能者甚少,宜先蓄養可成就者,則士赴難不愛其死。臨事倉卒乃求,非所以明朝廷也。」嘉因薦儒者公孫光、滿昌及能吏蕭咸、薛修等,皆故二千石有名稱。天子納而用之。
hòu hàn guāng wǔ shí, chén shì zhě duō yán: jùn guó gòng jǔ, lǜ fēi gōng cì, gù shǒu zhí yì xiè, ér lì shì jìn shū. jiù zài zhōu jùn. yǒu zhào xià gōng qīng cháo chén yì. wéi biāo shàng yì: fū guó yǐ jiǎn xián wèi wù, xián yǐ xiào xíng wèi shǒu. kǒng zǐ yuē:' shì qīn xiào, gù zhōng kě yí yú jūn.' shì yǐ qiú zhōng chén bì yú xiào zǐ zhī mén. fū rén cái xíng shǎo néng xiāng jiān, shì yǐ mèng gōng chuò yōu yú zhào wèi lǎo, bù kě yǐ wèi téng xuē dài fū. zhōng xiào zhī rén, chí xīn jìn hòu duàn liàn zhī lì, chí xīn jìn báo. sān dài zhī suǒ yǐ zhí dào ér xíng yě. shì yí yǐ cái xíng wèi xiān, bù kě chún yǐ fá yuè. rán qí yào guī, zài yú xuǎn èr qiān dàn, èr qiān dàn xián, zé gòng jǔ jiē dé qí rén yǐ. dì shēn nà zhī.
後漢光武時,陳事者多言:「郡國貢舉,率非功次,故守職益懈,而吏事浸疏。咎在州郡。」有詔下公卿朝臣議。韋彪上議:「夫國以簡賢為務,賢以孝行為首。孔子曰:'事親孝,故忠可移於君。'是以求忠臣必於孝子之門。夫人才行少能相兼,是以孟公綽優於趙、魏老,不可以為滕、薛大夫。忠孝之人,持心近厚;鍛煉之吏,持心近薄。三代之所以直道而行也。士宜以才行為先,不可純以閥閱。然其要歸,在於選二千石,二千石賢,則貢舉皆得其人矣。」帝深納之。
zhāng héng shàng shū yuē: gǔ zhě qǔ shì, zhū hóu suì gòng. xiào wǔ zhī dài, jùn jǔ xiào lián, yòu yǒu xián liáng wén xué zhī xuǎn, yú shì míng chén jiē chū, wén wǔ bìng xìng. hàn zhī dé rén, shù lù ér yǐ. fū shū huà cí fù, cái zhī xiǎo zhě, kuāng guó lǐ zhèng, wèi yǒu qí néng. bì xià jí wèi zhī chū, xiān fǎng jīng shù, tīng zhèng yú rì, guān shěng piān zhāng, liáo yǐ yóu yì, dāng dài bó yì, fēi yǐ jiào huà qǔ shì zhī běn. ér zhū shēng jìng lì, zuò zhě dǐng fèi, qí gāo zhě pō yǐn jīng xùn fēng yù zhī yán, xià zé lián ǒu sú yǔ, yǒu lèi pái yōu, huò qiè chéng wén, xū mào míng shì. chén měi shòu zhào yú shèng huà mén chà cì lù dì, qí wèi jí zhě, yì fù suí bèi jiē jiàn bài zhuó. jì jiā zhī ēn, nán fù shōu gǎi, dàn shǒu fèng lù, yú yì yǐ jiā, bù kě fù shǐ lǐ rén jí shì zhōu jùn. xī xiào xuān huì zhū rú yú shí qú, zhāng dì jí xué shì yú bái hǔ, tōng jīng shì yì, qí shì yōu dà, wén wǔ zhī dào, suǒ yí cóng zhī. ruò nǎi xiǎo néng xiǎo shàn, suī yǒu kě guān, kǒng zǐ yǐ wèi' zhì yuǎn zé ní', jūn zǐ gù dāng zhì qí dà zhě yuǎn zhě yě.
張衡上疏曰:「古者取士,諸侯歲貢。孝武之代,郡舉孝廉,又有賢良文學之選,於是名臣皆出,文武並興。漢之得人,數路而已。夫書畫辭賦,才之小者,匡國理政,未有其能。陛下即位之初,先訪經術,聽政餘日,觀省篇章,聊以游意,當代博弈,非以教化取士之本。而諸生競利,作者鼎沸,其高者頗引經訓風喻之言,下則連偶俗語,有類俳優,或竊成文,虛冒名氏。臣每受詔於盛化門差次錄第,其未及者,亦復隨輩皆見拜擢。既加之恩,難復收改,但守俸祿,於義已加,不可復使理人及仕州郡。昔孝宣會諸儒於石渠,章帝集學士於白虎,通經釋義,其事優大,文武之道,所宜從之。若乃小能小善,雖有可觀,孔子以為'致遠則泥',君子故當志其大者遠者也。」
wèi wén dì shí zhào yuē: xuǎn jǔ mò qǔ yǒu míng. míng rú huà dì zuò bǐng, bù kě dàn yě. lì bù shàng shū lú yù duì yuē: míng bù zú yǐ zhì yì rén, ér kě yǐ dé cháng shì. cháng shì wèi jiào mù shàn, rán hòu yǒu míng. qí hòu shì rén duō wù jìn qū, lián xùn dào què. shí liú shí nǎi zhe chóng ràng lùn yǐ jiǎo zhī, qí cí yuē:
魏文帝時詔曰:「選舉莫取有名。名如畫地作餅,不可啖也。」吏部尚書盧毓對曰:「名不足以致異人,而可以得常士。常士畏教慕善,然後有名。」其後士人多務進趨,廉遜道闕。時劉寔乃著崇讓論以矯之,其辭曰:
gǔ zhī shèng wáng zhī huà tiān xià, suǒ yǐ guì ràng zhě, yù yǐ chū xián cái, xī zhēng jìng yě. fū rén qíng mò bù jiē yù jǐ zhī xián, gù quàn lìng ràng xián yǐ zì míng xián, qǐ jiǎ ràng bù xián zāi! gù ràng dào xìng, xián néng zhī rén bù qiú ér zì chū yǐ, zhì gōng zhī jǔ zì lì yǐ, bǎi guān zhī fù yì xiān jù yǐ. yī guān què, zé zhòng guān suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī, shěn zhī dào yě. zài cháo zhī shì xiāng ràng yú shàng, cǎo lú zhī rén xián jiē huà zhī, tuī néng ràng xián zhī fēng cóng cǐ shēng yǐ. wèi yī guó suǒ ràng, zé yī guó shì yě tiān xià suǒ gòng tuī, zé tiān xià shì yě. tuī ràng zhī fēng xíng, zé xián yǔ bù xiào shū yǐ. cǐ dào zhī xíng, zài shàng zhě wú suǒ yòng qí xīn, yīn chéng qīng yì, suí zhī ér yǐ. xián rén xiāng ràng yú cháo, dà cái zhī rén héng zài dà guān, xiǎo rén bù zhēng yú yě, tiān xià wú shì yǐ. yǐ xián cái huà wú shì, zhì dào xìng yǐ. yǐ yǎng qí chéng, fù hé yǔ yān! kǒng zǐ yuē, néng yǐ lǐ ràng wèi guó hū, zé bù nán yě.
古之聖王之化天下,所以貴讓者,欲以出賢才,息爭競也。夫人情莫不皆欲己之賢,故勸令讓賢以自明賢,豈假讓不賢哉!故讓道興,賢能之人不求而自出矣,至公之舉自立矣,百官之副亦先具矣。一官闕,擇眾官所讓最多者而用之,審之道也。在朝之士相讓於上,草廬之人咸皆化之,推能讓賢之風從此生矣。為一國所讓,則一國士也;天下所共推,則天下士也。推讓之風行,則賢與不肖殊矣。此道之行,在上者無所用其心,因成清議,隨之而已。賢人相讓於朝,大才之人恆在大官,小人不爭於野,天下無事矣。以賢才化無事,至道興矣。已仰其成,復何與焉!孔子曰,能以禮讓為國乎,則不難也。
zài cháo zhī rén bù wù xiāng ràng jiǔ yǐ, tiān xià huà zhī. zì wèi dài yǐ lái, dēng jìn pì mìng zhī shì, jí xiàn zài zhí zhī lì, lín jiàn shòu xù, suī zì cí bù néng, zhōng mò kěn ràng yǒu shèng jǐ zhě. fū tuī ràng zhī fēng xī, zhēng jìng zhī xīn shēng. kǒng zǐ yuē, shàng xìng ràng zé xià bù zhēng yě. yì zhě qiān rán yán, dài shǎo gāo míng zhī cái, cháo tíng bù yǒu dà cái zhī rén kě yǐ wèi dà guān zhě. shān zé rén xiǎo guān lì yì fù yún, cháo tíng zhī shì suī dà guān míng dé, jiē bù jí wǎng shí rén yě. yú yǐ wèi cǐ èr yán jiē shī zhī yǐ. fēi shí dú fá xián yě, shí bù guì ràng. yī rén yǒu xiān zhòng zhī chēng, huǐ bì suí zhī, míng bù dé chéng shǐ zhī rán yě. suī lìng jì qì fù cún, yì bù fù néng quán qí míng yǐ. néng fǒu hùn zá, yōu liè bù fēn, shì wú sù dìng zhī jià, guān zhí yǒu què, zhǔ xuǎn zhī lì bù zhī suǒ yòng, dàn àn guān cì ér jǔ zhī. tóng cái zhī rén xiān yòng zhě, fēi shì jiā zhī zǐ, zé bì wèi yǒu shì zhě zhī suǒ niàn yě. fēi néng dú xián, yīn qí xiān yòng zhī zī ér fù qiān zhī wú yǐ, bù shèng qí rèn zhī bìng fā yǐ.
在朝之人不務相讓久矣,天下化之。自魏代以來,登進辟命之士,及縣在職之吏,臨見授敘,雖自辭不能,終莫肯讓有勝己者。夫推讓之風息,爭競之心生。孔子曰,上興讓則下不爭也。議者僉然言,代少高名之才,朝廷不有大才之人可以為大官者。山澤人小官吏亦復雲,朝廷之士雖大官名德,皆不及往時人也。余以為此二言皆失之矣。非時獨乏賢也,時不貴讓。一人有先眾之稱,毀必隨之,名不得成使之然也。雖令稷、契復存,亦不復能全其名矣。能否混雜,優劣不分,士無素定之價,官職有闕,主選之吏不知所用,但按官次而舉之。同才之人先用者,非勢家之子,則必為有勢者之所念也。非能獨賢,因其先用之資而復遷之無已,不勝其任之病發矣。
suǒ yǐ jiàn yòng bù xī zhě, yóu ràng dào fèi, yīn zī yòng rén zhī yǒu shī jiǔ yǐ. gù zì hàn wèi yǐ lái, shí kāi dà jǔ, lìng zhòng guān gè jǔ suǒ zhī, wéi cái suǒ rèn, bù xiàn jiē cì, rú cǐ zhě shén shù yǐ. qí suǒ jǔ bì yǒu dāng zhě, bù wén shí yǒu zhuó yòng, bù zhī hé shuí zuì xián gù yě. suǒ jǔ bì yǒu bù dāng zhě, ér zuì bù jiā, bù zhī hé shuí zuì bù xiào yě. suǒ yǐ bù kě dé zhī, yóu dāng shí zhī rén mò kěn xiāng tuī, xián yú zhī míng bù bié, lìng qí rú cǐ. jǔ zhě zhī zài shàng zhě chá bù néng shěn, gù gǎn màn jǔ ér jìn zhī. huò jǔ suǒ xián, yīn jí suǒ niàn, yī dùn ér zhì, rén shù wěi duō, yán suǒ jǔ xián, jiā zhī gāo zhuàng, xiāng sì rú yī, nán dé ér fēn yǐ. suī jǔ zhě bù néng jǐn zhōng zhī zuì, yì yóu shàng kāi tīng chá zhī lù làn, lìng qí ěr yě. cái gāo shǒu dào zhī shì rì tuì, chí zǒu yú yǒu shì zhī mén rì duō yǐ. suī guó yǒu diǎn xíng, fú néng jìn yǐ.
所以見用不息者,由讓道廢,因資用人之有失久矣。故自漢、魏以來,時開大舉,令眾官各舉所知,唯才所任,不限階次,如此者甚數矣。其所舉必有當者,不聞時有擢用,不知何誰最賢故也。所舉必有不當者,而罪不加,不知何誰最不肖也。所以不可得知,由當時之人莫肯相推,賢愚之名不別,令其如此。舉者知在上者察不能審,故敢漫舉而進之。或舉所賢,因及所念,一頓而至,人數猥多,言所舉賢,加之高狀,相似如一,難得而分矣。雖舉者不能盡忠之罪,亦由上開聽察之路濫,令其爾也。才高守道之士日退,馳走於有勢之門日多矣。雖國有典刑,弗能禁矣。
fū ràng bù xìng zhī bì, fēi tú xián rén zài xià wèi, bù dé shí jìn yě, guó zhī liáng chén hè zhòng rèn zhě, yì jiāng yǐ jiàn shòu zuì tuì yǐ. hé yǐ zhī qí rán yě? kǒng zǐ yǐ wèi yán shì zhī zǐ bù èr guò ěr, míng fēi shèng rén jiē yǒu guò. chǒng guì zhī dì, yù zhī zhě duō yǐ, è xián néng sāi qí lù, guò ér huǐ zhī zhě yì duō yǐ. fū bàng huǐ zhī shēng, fēi tú kōng shè, bì yīn rén zhī wēi guò ér shén zhī zhě yě. huǐ bàng zhī yán shù wén, zài shàng zhě suī yù fú nà, bù néng bù zhàng suǒ wén, yīn shì zhī lái ér wēi chá zhī, chá zhī wú yǐ, qí yàn zhì yǐ. dé qí yàn, ān dé bù lǐ qí zuì. ruò zhī ér zòng zhī, zhǔ wēi rì shuāi, lìng zhī bù xíng, zì cǐ shǐ yǐ. zhī ér jiē lǐ zhī, shòu zuì tuì zhě shāo duō, dà chén yǒu bù zì gù zhī xīn. fū xián cái bù jìn, guì chén rì shū, cǐ yǒu guó zhě zhī shēn yōu yě.
夫讓不興之弊,非徒賢人在下位,不得時進也,國之良臣荷重任者,亦將以漸受罪退矣。何以知其然也?孔子以為顏氏之子不貳過耳,明非聖人皆有過。寵貴之地,欲之者多矣,惡賢能塞其路,過而毀之者亦多矣。夫謗毀之生,非徒空設,必因人之微過而甚之者也。毀謗之言數聞,在上者雖欲弗納,不能不杖所聞,因事之來而微察之,察之無已,其驗至矣。得其驗,安得不理其罪。若知而縱之,主威日衰,令之不行,自此始矣。知而皆理之,受罪退者稍多,大臣有不自固之心。夫賢才不進,貴臣日疏,此有國者之深憂也。
qiè yǐ wèi gǎi cǐ sú shén yì ěr. hé yǐ zhī zhī? fū yī shí zài guān zhī rén, suī zá yǒu fán wěi zhī cái, qí zhōng xián míng zhě yì duō yǐ, qǐ kě wèi jiē bù zhī ràng xián wèi guì xié! zhí yǐ qí shí jiē bù ràng, xí yǐ chéng sú, gù suì bù wèi ěr. rén chén chū chú, jiē tōng biǎo shàng wén, míng zhī xiè zhāng, suǒ yóu lái shàng yǐ. yuán xiè zhāng zhī běn yì, yù jìn xián néng yǐ xiè guó ēn yě. xī shùn yǐ yǔ wèi sī kōng, yǔ bài qǐ shǒu, ràng yú jì qì jí jiù yáo shǐ yì wèi yú guān, ràng yú xióng pí shǐ bó yí diǎn sān lǐ, ràng yú kuí lóng: táng yú zhī shí, zhòng guān chū chú, mò bù jiē ràng yě. xiè zhāng zhī yì, gài qǔ yú cǐ. shū jì zhī zhě, yù yǐ yǒng dài zuò zé. jì dài suǒ yòng, bù néng ràng xián, xū xiè jiàn yòng zhī ēn ér yǐ. xiāng chéng bù biàn, xí sú zhī shī yě.
竊以為改此俗甚易耳。何以知之?夫一時在官之人,雖雜有凡猥之才,其中賢明者亦多矣,豈可謂皆不知讓賢為貴邪!直以其時皆不讓,習以成俗,故遂不為耳。人臣初除,皆通表上聞,名之謝章,所由來尚矣。原謝章之本意,欲進賢能以謝國恩也。昔舜以禹為司空,禹拜稽首,讓於稷、契及咎繇;使益為虞官,讓於熊、羆;使伯夷典三禮,讓於夔龍:唐虞之時,眾官初除,莫不皆讓也。謝章之義,蓋取於此。書記之者,欲以永代作則。季代所用,不能讓賢,虛謝見用之恩而已。相承不變,習俗之失也。
fū xù yòng zhī guān dé tōng zhāng biǎo zhě, qí ràng xián tuī néng, nǎi tōng qí zhāng qí bù néng yǒu suǒ ràng, tú fèi jiǎn zhǐ zhě, jiē jué bù tōng. rén chén chū chú, gè sī tuī xián néng ér ràng zhī yǐ, ràng wén fù zhǔ zhě zhǎng zhī. sān sī yǒu què, zé sān sī suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī. cǐ wèi yī gōng què, sān gōng yǐ xiān xuǎn zhī yǐ. qiě zhǔ xuǎn zhī lì, bù bì rèn gōng ér xuǎn sān gōng, bù rú lìng sān gōng zì gòng xuǎn yī gōng wèi xiáng yě. sì zhēng què, zé sì zhēng suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī. cǐ wèi yī zhēng què, sì zhēng yǐ xiān xuǎn zhī yǐ, bì xiáng yú tíng què ér lìng zhǔ zhě xuǎn sì zhēng yě. shàng shū què, zé shàng shū suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī. cǐ wèi lìng zhū shàng shū gòng xuǎn yī shàng shū, xiáng yú lín què lìng zhǔ zhě xuǎn bā shàng shū yě. jùn shǒu què, zé zhòng jùn suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī, xiáng yú rèn zhǔ zhě, cǐ wèi lìng bǎi jùn shǒu gòng xuǎn yī jùn shǒu yě.
夫敘用之官得通章表者,其讓賢推能,乃通其章;其不能有所讓,徒費簡紙者,皆絕不通。人臣初除,各思推賢能而讓之矣,讓文付主者掌之。三司有闕,擇三司所讓最多者而用之。此為一公闕,三公已先選之矣。且主選之吏,不必任公而選三公,不如令三公自共選一公為詳也。四征闕,擇四征所讓最多者而用之。此為一征闕,四征已先選之矣,必詳於停闕而令主者選四征也。尚書闕,擇尚書所讓最多者而用之。此為令諸尚書共選一尚書,詳於臨闕令主者選八尚書也。郡守闕,擇眾郡所讓最多者而用之,詳於任主者,此為令百郡守共選一郡守也。
fū yǐ zhòng guān bǎi jùn zhī ràng, yǔ zhǔ zhě gòng xiāng bǐ, bù kě tóng suì ér lùn yě. xián yú jiē ràng, bǎi xìng ěr mù jǐn wèi guó ěr mù. fū rén qíng zhēng zé yù huǐ jǐ suǒ bù zhī, ràng zé jìng tuī yú shèng jǐ. gù dài zhēng zé huǐ yù jiāo cuò, yōu liè bù fēn, nán dé ér ràng yě. fū guì ràng zé xián zhì míng chū, néng fǒu zhī měi lì lì xiāng cì, bù kě dé luàn yě. dāng cǐ shí yě, néng tuì shēn xiū jǐ zhě, ràng zhī zhě duō yǐ. suī xián zhì yù shǒu pín jiàn, bù kě de yě. chí wù jìn qǔ ér yù rén jiàn ràng, yóu què xíng ér qiú qián yě. fū rú cǐ, yú zhì xián zhī jìn shēn qiú tōng, fēi xiū zhī yú jǐ zé wú yóu jìn yǐ. yóu wài qiú zhě, yú cǐ xiāng suí ér guī yǐ. fú shēng xū lùn, bù jīn ér zì zhǐ yǐ. rén wú suǒ yòng qí xīn, rèn zhòng rén yì, ér tiān xià zì huà. ràng kě yǐ zhì cǐ, qǐ kě bù wù zhī zāi!
夫以眾官百郡之讓,與主者共相比,不可同歲而論也。賢愚皆讓,百姓耳目盡為國耳目。夫人情爭則欲毀己所不知,讓則競推於勝己。故代爭則毀譽交錯,優劣不分,難得而讓也。夫貴讓則賢智明出,能否之美歷歷相次,不可得亂也。當此時也,能退身修己者,讓之者多矣。雖賢智欲守貧賤,不可得也。馳騖進取而欲人見讓,猶卻行而求前也。夫如此,愚智咸知進身求通,非修之於己則無由進矣。游外求者,於此相隨而歸矣。浮聲虛論,不禁而自止矣。人無所用其心,任眾人議,而天下自化。讓可以致此,豈可不務之哉!
jìn shǐ píng wáng wén xué lǐ chóng yòu yǐ wèi děng jí fán duō, yòu wài guān qīng ér nèi guān zhòng, shǐ fēng sú dà bì, yí lí gǎi, zhòng wài xuǎn, jiǎn jiē jí, shǐ guān jiǔ. yì yuē: gǔ zhī shèng wáng, jiàn guān chuí zhì, suǒ yǐ tǐ guó jīng yě. zì dì wáng yǐ xià, dài yǒu zēng sǔn: shùn mìng jiǔ guān, zhōu fēn liù zhí, qín cǎi gǔ zhì, hàn réng qín jiù, yǐ chéng xiàng, rèn jiǔ qīng. suī zhì wǔ cáo shàng shū lìng pú shè zhī zhí, shǐ yú zhǎng fēng zòu yǐ xuān wài nèi, shì rèn shàng qīng, ér jùn shǒu mù rén zhī guān zhòng, gù hàn xuān chēng' suǒ yǔ wèi lǐ wéi liáng èr qiān dàn', qí yǒu shū zhèng zhě, huò cì jué jìn zhì, liàng dé wèi lǐ dà tǐ, suǒ yǐ yuǎn bǐ sān dài yě. jí yú dōng jīng, shàng shū suī jiàn yōu zhòng, rán lìng pū chū wèi jùn shǒu, zhōng lí yì huáng xiāng hú guǎng shì yě jùn shǒu rù wèi sān gōng, yú yán dì wǔ lún huán yú bào yù shì yě. jìn zì wèi cháo míng shǒu dù jī mǎn chǒng tián guó ràng guó huì gǎi chēng zì. hú zhì děng, jū jùn huò shí yú nián, huò èr shí nián, huò jiā zhì jiǎ jié ér bù qù jùn, cǐ yì gǔ rén' gǒu shàn qí shì, suī méi dài bù xǐ guān' zhī yì yě. hàn wèi yǐ lái, nèi guān zhī guì, yú jīn zuì chóng, ér bǎi guān děng jí suì duō, qiān bǔ zhuǎn xǐ rú liú, néng fǒu wú yǐ zhe, chù zhì bù dé zhāng, cǐ wèi lǐ zhī dà bì yě. fū jiē jí fán duō ér jì guān jiǔ, guān bù jiǔ ér jì lǐ gōng chéng, bù kě de yě. yú shū yún:' sān kǎo chù zhì yōu míng.' zhōu guān, sān nián dà jì qún lì zhī lǐ, ér xíng qí zhū shǎng. hàn fǎ, guān rén huò bù zhēn zhì. wèi chū, yòng qīng zī yǐ xiān shì shǒu. chén yǐ wèi jīn yí dà bìng qún guān děng jí, shǐ tóng bān zhě bù dé fù shāo qiān yòu jiǎn fǎ wài yì zuì zhī zhì, míng shì shǒu zuǒ qiān zhī lì, zé guān rén zhī lǐ jǐn, shì bì liàng néng ér shòu jué yǐ. jū zhí zhě rì jiǔ, zé zhèng jī kě kǎo, rén xīn zì dìng, wù qiú zhū jǐ yě. dì suī shàn zhī, jìng bù néng xíng.
晉始平王文學李重又以為等級繁多,又外官輕而內官重,使風俗大弊,宜釐改,重外選,簡階級,使官久。議曰:「古之聖王,建官垂制,所以體國經野。自帝王以下,代有增損:舜命九官,周分六職,秦采古制,漢仍秦舊,倚丞相,任九卿。雖置五曹尚書令僕射之職,始於掌封奏以宣外內,事任尚輕,而郡守牧人之官重,故漢宣稱'所與為理唯良二千石',其有殊政者,或賜爵進秩,諒得為理大體,所以遠比三代也。及於東京,尚書雖漸優重,然令、仆出為郡守,鍾離意、黃香、胡廣是也;郡守入為三公,虞延、第五倫、桓虞、鮑昱是也。近自魏朝名守杜畿、滿寵、田國讓、(國諱改稱字。)胡質等,居郡或十餘年,或二十年,或加秩假節而不去郡,此亦古人'苟善其事,雖沒代不徙官'之義也。漢魏以來,內官之貴,於今最崇,而百官等級遂多,遷補轉徙如流,能否無以著,黜陟不得彰,此為理之大弊也。夫階級繁多而冀官久,官不久而冀理功成,不可得也。虞書云:'三考黜陟幽明。'周官,三年大計群吏之理,而行其誅賞。漢法,官人或不真秩。魏初,用輕資以先試守。臣以為今宜大並群官等級,使同班者不得復稍遷;又簡法外議罪之制,明試守左遷之例,則官人之理盡,士必量能而受爵矣。居職者日久,則政績可考,人心自定,務求諸己也。」帝雖善之,竟不能行。
qí zuǒ pú shè wáng jiǎn qǐng jiě lǐng xuǎn, wèi chǔ yàn huí yuē: xuǎn cáo zhī shǐ, jìn zì hàn mò. jīn ruò fǎn gǔ, shǐ zhōu jùn gòng jì, sān fǔ pì shì, yǔ zhòng gòng zhī, yóu xián yī rén zhī yì. gǔ zhě xuǎn zhòng, jīn zé bù rán, qí cái jué zhì suǒ yǐ jiàn yí yú cǎo zé yě. yàn huí yuē: chéng rú qīng yán. dàn xíng zhī yǐ jiǔ, zú nán wèi gǎi yě.
齊左僕射王儉請解領選,謂褚彥回曰:「選曹之始,近自漢末。今若反古,使州郡貢計,三府辟士,與眾共之,猶賢一人之意。古者選眾,今則不然,奇才絕智所以見遺於草澤也。」彥回曰:」誠如卿言。但行之已久,卒難為改也。」
liáng shàng shū zuǒ pú shè shěn yuē lùn yuē: hàn mò sàng luàn, wèi wǔ shǐ chuàng, jūn zhōng cāng zú, quán lì jiǔ pǐn. gài yǐ lùn rén cái yōu liè, fēi wèi dài zú gāo bēi. yīn cǐ xiāng yán, suì wèi chéng fǎ. zì wèi zhì jìn, mò zhī néng gǎi. zhōu dōu jùn zhèng, yǐ cái pǐn rén, ér jǔ dài rén cái, shēng jiàng gài guǎ, tú yǐ píng jí dài zī, yòng xiāng líng jià. dōu zhèng sú shì, zhēn zhuó shí yí, pǐn mù shǎo duō, suí shì fǔ yǎng, liú yì suǒ yún' xià pǐn wú gāo mén, shàng pǐn wú jiàn zú' yě. suì yuè qiān é, sī fēng jiàn dǔ, fán jué yì guān, mò fēi èr pǐn, zì cǐ yǐ hái, suì chéng bēi shù. zhōu hàn zhī dào, yǐ zhì yì yú, tái lì cān chà, yòng chéng děng jí. wèi jìn yǐ lái, yǐ guì yì jiàn, shì shù zhī kē, jiào rán yǒu biàn. fū rén jūn nán miàn, jiǔ zhòng ào jué, péi fèng zhāo xī, yì gé qīng shì, jiē tà zhī rèn, yí yǒu sī cún.
梁尚書左僕射沈約論曰:「漢末喪亂,魏武始創,軍中倉卒,權立九品。蓋以論人才優劣,非謂代族高卑。因此相沿,遂為成法。自魏至晉,莫之能改。州都、郡正,以才品人,而舉代人才,升降蓋寡,徒以憑籍代資,用相凌駕。都正俗士,斟酌時宜,品目少多,隨事俯仰,劉毅所云'下品無高門,上品無賤族'也。歲月遷訛,斯風漸篤,凡厥衣冠,莫非二品,自此以還,遂成卑庶。周漢之道,以智役愚,台隸參差,用成等級。魏晉以來,以貴役賤,士庶之科,較然有辨。夫人君南面,九重奧絕,陪奉朝夕,義隔卿士,階闥之任,宜有司存。」
wǔ dì tiān jiān zhōng, yuē yòu shàng shū yuē: qǐng zì hàn dài, běn wú shì shù zhī bié, zì fēi shì huàn, bù zhì jīng shī, bà gōng qīng mù shǒu, bìng hái xiāng lǐ, xiǎo rén zhān yǎng, yǐ chéng fēng sú. qiě hóng xiào qí bù, chuán jīng shòu yè, xué yōu ér shì, shǐ zì xiāng yì, běn yú xiǎo lì gàn zuǒ, fāng zhì wén xué gōng cáo, jī yǐ suì yuè, nǎi dé chá jǔ. rén cái xiù yì, shǐ wèi gōng fǔ suǒ pì, qiān wèi mù shǒu, rù zuò tái sī. hàn zhī dé rén, yú sī wèi shèng. jīn zhī shì rén, bìng jù jīng yì, qí yǒu shǒu tǔ bù qiān, fēi zhí yú jiàn. qiě dāng jīn shì zǐ fán duō, lüè yǐ wàn jì, cháng huàn guān shǎo cái duō, wú dì yǐ chù. xiù cái zì bié shì yī zhǒng rèn guān, fēi ruò hàn dài qǔ rén zhī lì yě. jiǎ shǐ xiù cái duì wǔ wèn kě chēng, xiào lián dá yī cè néng guò, cǐ nǎi diāo chóng xiǎo dào, fēi guān lǐ gōng dé shī. yǐ cǐ qiú cái, tú xū yǔ ěr.
武帝天監中,約又上疏曰:「頃自漢代,本無士庶之別,自非仕宦,不至京師,罷公卿牧守,並還鄉里,小人瞻仰,以成風俗。且黌校棋布,傳經授業,學優而仕,始自鄉邑,本於小吏幹佐,方至文學功曹,積以歲月,乃得察舉。人才秀異,始為公府所辟,遷為牧守,入作台司。漢之得人,於斯為盛。今之士人,並聚京邑,其有守土不遷,非直愚賤。且當今士子繁多,略以萬計,常患官少才多,無地以處。秀才自別是一種任官,非若漢代取人之例也。假使秀才對五問可稱,孝廉答一策能過,此乃雕蟲小道,非關理功得失。以此求才,徒虛語耳。」
hóng lú qīng péi zi yě yòu lùn yuē: shū yún' guì guì', wèi qí jìn yú jūn yě. tiān xià wú shēng ér guì zhě, shì gù dào yì kě zūn, wú zé fù fàn gǒu fēi qí rén, hé qǔ dài zú. zhōu shuāi lǐ huài, zhèng chū chén xià, qīng shì dài fū zì xiāng jì jí, fēi fū sì dí, yóu děng jiā chén. qiě tú bù pǐ fū, jiàn lǐ hóu bó, shì lǘ yōng huì, wú jué yú shí. qí hòu sì fāng háo shì zhī jiā, mén kè qiān shù, bēi shēn zhé jié, bǐ shí tóng páo, suī xiāng qīng yǐ, yì chéng fēng sú. qì yú èr hàn, zūn rú zhòng dào, cháo tíng zhōu lǐ, xué xíng shì xiān, suī míng gōng zǐ sūn, hái qí bù yī zhī shì, shì shù suī fēn, ér wú huá sù zhī gé. yǒu jìn yǐ lái, qí liú shāo gǎi, cǎo zé gāo shì, yóu cè qīng tú, jiàng jí jì nián, zhuān chēng fá yuè. zì shì sān gōng zhī zǐ, ào jiǔ jí zhī jiā, huáng sàn zhī sūn, miè lìng zhǎng zhī shì, zhuǎn xiāng jiāo jīn, hù zhēng zhū liǎng, suǒ lùn bì mén hù, suǒ yì mò xián néng. gǒu qiě zhī sú chéng, ào màn zhī huò zuò, fēi suǒ yǐ dūn hóng tuì ràng, lì dé xìng huà zhī dào yě. sòng míng dì cōng bó, hǎo wén shǐ, cái sī lǎng jié, shěng dú shū zòu, hào qī háng jù xià. měi guó yǒu zhēn xiáng jí xíng xìng yàn jí, zhé chén shī zhǎn yì, qiě yǐ mìng cháo chén. qí róng shì wǔ fū, zé tuō qǐng bù xiá, kùn yú kè xiàn, huò mǎi yǐ yīng zhào yān. yú shì tiān xià xiàng fēng, rén zì zǎo shì, diāo chóng zhī yì, shèng yú shí yǐ. yòu lùn yuē: gǔ zhě sì shǐ liù yì, zǒng ér wèi shī. jì xíng sì fāng zhī fēng, qiě zhāng jūn zǐ zhī zhì, quàn měi chéng è, wáng huà běn yān. ér hòu zhī zuò zhě, sī cún zhī yè, fán huá yùn zǎo, yòng yǐ zì tōng. ruò fú pái cè fāng fēn, chǔ sāo wèi zhī zǔ mí màn róng yǔ, xiàng rú kòu qí yīn. yóu shì suí shēng zhú xiǎng zhī chóu, qì zhǐ guī ér wú zhí, fù gē shī sòng, bǎi kuí wǔ chē. cài yōng děng zhī pái yōu, yáng xióng huǐ wèi tóng zǐ, shèng rén bù zuò, yǎ zhèng shuí fēn. qí wǔ yán wèi shī jiā, zé sū lǐ zì chū, cáo liú wěi qí fēng lì, pān lù gù qí zhī kē, yuán jí jiāng zuǒ, chēng bǐ yán xiè, zhēn xiù pán shuì, wú qǔ miào táng. sòng chū qì yú yuán jiā, duō wèi jīng shǐ dà míng zhī dài, shí hǎo sī wén. gāo cái yì yùn, pō xiè qián zhé, bō liú tóng shàng, zī yǒu dǔ yān. zì shì lǘ yán shào nián, guì yóu zǒng jiǎo, wǎng bù bìn luò liù yì, yín yǒng qíng xìng. xué zhě yǐ bó yī wèi jí wù, wèi zhāng jù wèi' zhuān lǔ', yín wén pò diǎn, fěi ěr wèi cáo wú bèi yú guǎn xián, fēi zhǐ hū lǐ yì, shēn xīn zhǔ huì mù, yuǎn zhì jí fēng yún, qí xìng fú, qí zhì ruò, qiǎo ér bú yào, yǐn ér bù shēn, tǎo qí zōng tú, yì yǒu sòng zhī yí fēng yě. ruò jì zǐ líng yīn, zé fēi xìng guó lǐ yě qū shì, bì yǒu bù dūn. xún qīng yǒu yán:' luàn dài zhī zhēng, wén zhāng nì cǎi.' ér sī qǐ jìn zhī hū? xiāo zi xiǎn yuē: zì sòng yǐ lái, xiè líng yùn yán yán nián yǐ wén zhāng zhāng yú dài, xiè zhuāng yuán shū yòu yǐ cái zǎo xì zhī, cháo tíng zhī shì jí lǘ yán yì guān, mò bù yǎng qí fēng liú, jìng wèi shī fù zhī shì. wǔ jīng wén jù, wú fù tōng qí yì zhě.
鴻臚卿裴子野又論曰:「書雲'貴貴',為其近於君也。天下無生而貴者,是故道義可尊,無擇負販;苟非其人,何取代族。周衰禮壞,政出臣下,卿士大夫自相繼及,非夫嗣嫡,猶等家臣。且徒步匹夫,見禮侯伯,軾閭擁篲,無絕於時。其後四方豪勢之家,門客千數,卑身折節,比食同袍,雖相傾倚,亦成風俗。迄於二漢,尊儒重道,朝廷州里,學行是先,雖名公子孫,還齊布衣之士,士庶雖分,而無華素之隔。有晉以來,其流稍改,草澤高士,猶廁清塗,降及季年,專稱閥閱。自是三公之子,傲九棘之家,黃散之孫,蔑令長之室,轉相驕矜,互爭銖兩,所論必門戶,所議莫賢能。苟且之俗成,傲慢之禍作,非所以敦弘退讓,勵德興化之道也。」宋明帝聰博,好文史,才思朗捷,省讀書奏,號七行俱下。每國有禎祥及行幸宴集,輒陳詩展義,且以命朝臣。其戎士武夫,則託請不暇,困於課限,或買以應詔焉。於是天下向風,人自藻飾,雕蟲之藝,盛於時矣。又論曰:「古者四始六義,總而為詩。既形四方之風,且彰君子之志,勸美懲惡,王化本焉。而後之作者,思存枝葉,繁華蘊藻,用以自通。若夫徘惻芳芬,楚騷為之祖;靡漫容與,相如扣其音。由是隨聲逐響之儔,棄指歸而無執,賦歌詩頌,百揆五車。蔡邕等之俳優,楊雄悔為童子,聖人不作,雅鄭誰分。其五言為詩家,則蘇、李自出,曹、劉偉其風力,潘、陸固其枝柯,爰及江左,稱彼顏、謝,箴繡鞶帨,無取廟堂。宋初迄於元嘉,多為經史;大明之代,實好斯文。高才逸韻,頗謝前哲,波流同尚,滋有篤焉。自是閭閻少年,貴游總角,罔不擯落六藝,吟詠情性。學者以博依為急務,謂章句為'專魯',淫文破典,斐爾為曹;無被於管弦,非止乎禮義,深心主卉木,遠致極風雲,其興浮,其志弱,巧而不要,隱而不深,討其宗途,亦有宋之遺風也。若季子聆音,則非興國;鯉也趨室,必有不敦。荀卿有言:'亂代之徵,文章匿采。'而斯豈近之乎?」(蕭子顯曰:「自宋以來,謝靈運、顏延年以文章彰於代,謝莊、袁淑又以才藻系之,朝廷之士及閭閻衣冠,莫不仰其風流,競為詩賦之事。五經文句,無復通其義者。」)
hòu wèi xiào wén dì shí, gāo yòu shàng shū yún: jīn zhī xuǎn jǔ, bù cǎi shí lǐ zhī yōu liè, zhuān jiǎn nián láo zhī duō shǎo, sī fēi jǐn cái zhī wèi. yí tíng cǐ báo yì, qì bǐ qiǎo láo, wéi cái shì qǔ, guān fāng sī mù. yòu xūn jiù zhī chén, suī nián qín kě lù, ér cái fēi fǔ rén, zé kě jiā zhī yǐ jué shǎng, bù yí wěi zhī yǐ fāng rèn. suǒ wèi wáng zhě kě sī rén yǐ cái, bù sī rén yǐ guān. dì shàn zhī.
後魏孝文帝時,高祐上疏云:「今之選舉,不採識理之優劣,專簡年勞之多少,斯非盡才之謂。宜停此薄藝,棄彼巧勞,唯才是取,官方斯穆。又勛舊之臣,雖年勤可錄,而才非撫人,則可加之以爵賞,不宜委之以方任。所謂王者可私人以財,不私人以官。」帝善之。
hán qí lín zi xiǎn zōng shàng yán: qián dài qǔ shì, bì xiān zhèng míng, gù yǒu xián liáng fāng zhèng zhī chēng. jīn zhōu jùn gòng chá, tú yǒu xiù xiào zhī míng, ér wú xiù xiào zhī shí. ér cháo tíng dàn jiǎn qí yǒu mén dì, bù fù dàn zuò. rú cǐ zé kě bié gòng mén dì yǐ xù shì rén, hé jiǎ zhì xiù xiào zhī míng yě! fū mén dì zhě, shì qí fù zǔ zhī yí liè, yì hé yì yú huáng jiā. gǒu yǒu qí cái, suī tú diào nú lǔ zhī jiàn yì yòng zhī gǒu fēi qí rén, suī sān hòu zhī yìn, zì zhuì yú zào lì yǐ. huò yún, dài wú qí cái, bù ruò qǔ shì yú mén. cǐ yì shī yǐ. qǐ kě yǐ dài wú zhōu zhào, biàn fèi zǎi xiàng ér bù zhì zāi! dàn dāng xiào qí cùn zhǎng zhū zhòng zhě, jí xiān xù zhī, zé xián cái wú yí yǐ.
韓麒麟子顯宗上言:「前代取士,必先正名,故有賢良方正之稱。今州郡貢察,徒有秀、孝之名,而無秀、孝之實。而朝廷但檢其有門地,不復彈坐。如此則可別貢門地以敘士人,何假置秀、孝之名也!夫門地者,是其父祖之遺烈,亦何益於皇家。苟有奇才,雖屠釣奴虜之賤亦用之;苟非其人,雖三後之胤,自墜於皂隸矣。或雲,代無奇才,不若取士於門。此亦失矣。豈可以代無周召,便廢宰相而不置哉!但當校其寸長銖重者,即先敘之,則賢才無遺矣。」
xiào míng dì shí, qīng hé wáng yì yǐ guān rén shī xù, shàng biǎo yuē: xiào wén dì zhì, chū shēn zhī rén, běn yǐ mén pǐn gāo xià yǒu héng, ruò zhǔn zī yīn, zì gōng qīng lìng pū zhī zǐ, jiǎ yǐ bǐng dīng zhī zú, shàng zé sàn qí mì zhe, xià dǎi yù shǐ zhǎng jiān, jiē tiáo lì zhāo rán, wén wú kuī méi. zì cǐ, huò shēn fēi sān shì zhī zǐ, jiě hè gōng fǔ zhèng zuǒ dì fēi jiǎ yǐ zhī lèi, ér dé shàng zǎi xíng liáo. zì zī yǐ jiàng, yì duō guāi chuǎn. qiě cān jūn shì zhuān fēi chū shēn zhī zhí, jīn bì shì hè ér jū, mì zhe běn wèi qǐ jiā zhī guān, jīn huò qiān zhuǎn yǐ zhì: sī jiē yǎng shī xiān zhǔn, yǒu wéi míng lìng, fēi suǒ wèi shì zūn yí fàn, fèng shùn chéng guī. cǐ suī guān rén zhī shī, xiāng xún yǐ jiǔ, rán tuī qí mí màn, yì yì yǒu yóu. hé zhě? xìn yī rén zhī míng, dāng jiǔ liú zhī guǎng, bì lìng gāi jiàn shì zú, biàn zhào rén lún, cái shí yǒu xiàn, gù nán shěn xī. suǒ yǐ zhōu zhì zhōng zhèng zhī guān, qīng dìng mén zhòu, pǐn zǎo gāo bēi, sì hǎi huà yī, zhuān shī héng shí, rèn shí bù qīng. gù zì zhì zhōng zhèng yǐ lái, jì yú tài hé zhī rì, mò bù gāo nǐ qí rén, miào jǐn zī xuǎn, jiē xū míng wèi zhòng yú xiāng guó, cái dé yǔn yú jù zhān, rán hòu kě yǐ pǐn cái zhōu jùn, zōng hé rén wù. jīn zhī suǒ zhì, duō fēi qí rén. qǐ míng wèi chì zhì, shǐ guān rén xuǎn cái, bèi yī xiān zhǐ, wú lìng néng fǒu guāi fāng, wéi cái yì wù bìng gé xuǎn zhōng zhèng, yī yī qián guǐ. shù qīng yuán yǒu guī, liú xù yǔn mù. líng tài hòu zhào yī biǎo shī xíng, ér zhōng bù néng yòng.
孝明帝時,清河王懌以官人失序,上表曰:「孝文帝制,出身之人,本以門品高下有恆,若准資蔭,自公卿令仆之子,甲乙丙丁之族,上則散騎祕著,下逮御史長兼,皆條例昭然,文無虧沒。自此,或身非三事之子,解褐公府正佐;地非甲乙之類,而得上宰行僚。自茲以降,亦多乖舛。且參軍事專非出身之職,今必釋褐而居,祕著本為起家之官,今或遷轉以至:斯皆仰失先准,有違明令,非所謂式遵遺範,奉順成規。此雖官人之失,相循已久,然推其瀰漫,抑亦有由。何者?信一人之明,當九流之廣,必令該鑒氏族,辨照人倫,才識有限,固難審悉。所以州置中正之官,清定門胄,品藻高卑,四海畫一,專屍衡石,任實不輕。故自置中正以來,暨於太和之日,莫不高擬其人,妙盡茲選,皆須名位重於鄉國,才德允於具瞻,然後可以品裁州郡,綜覈人物。今之所置,多非其人。乞明為敕制,使官人選才,備依先旨,無令能否乖方,違才易務;並革選中正,一依前軌。庶清源有歸,流序允穆。」靈太后詔依表施行,而終不能用。
xuē chù wèi lì bù láng zhōng. xiān shì, cuī liàng zòu lì tíng nián zhī gé, bù jiǎn rén cái, zhuān wèn láo jiù. chù nǎi shàng shū yuē: ruò shǐ xuǎn cáo wéi qǔ nián láo, bù jiǎn xián fǒu, biàn jí yì jūn xíng yàn, cì ruò guàn yú, kān bù hū míng, yī lì zú yǐ. shù rén ér yòng, hé wèi quán héng? jīn qǐng jùn xiàn zhī zhí, lì bù xiān jǐn zé cái, wù qǔ lián píng chún zhí, sù xíng yǒu wén, bìng xué tōng gǔ jīn, xiǎo dá lǐ tǐ zhě, yǐ yīng qí xuǎn. bù jū rù zhí yuǎn jìn, nián xūn duō shǎo. qí jī láo zhī zhōng, yǒu cái kān mù rén zhě, xiān zài yòng zhī xiàn. qí yú bù kān zhě, jì zhuàng jí qí lì, qǐ róng lǎo ér qì zhī, jiāng zuǒ chéng wèi, qù rén jī yuǎn, xiǎo xiǎo dāng fǒu, wèi wèi duō shī, yí yī cì bǔ xù, yǐ chóu qí láo. shū zòu, bù bào. xú yīn yǐn jiàn, fù chén yán yuē: hàn cháo cháng lìng sān gōng dà chén, jǔ xián liáng fāng zhèng yǒu dào zhí yán zhī shì, yǐ wèi zhǎng lì, jiān fǔ lí yuán. zì jìn mò yǐ lái, cǐ fēng suì tì. jīn sì fāng chū dìng, wù zài yǎng rén. chén qǐng yī hàn shì, gèng lì sì kē, lìng sān gōng zǎi guì gè jiàn shí xián, yǐ bǔ jùn xiàn. míng lì tiáo gé, fáng qí ā dǎng zhī duān. zhào xià gōng qīng yì zhī, yì qǐn yǐ.
薛琡為吏部郎中。先是,崔亮奏立停年之格,不簡人才,專問勞舊。琡乃上書曰:「若使選曹唯取年勞,不簡賢否,便即義均行雁,次若貫魚,勘簿呼名,一吏足矣。數人而用,何謂銓衡?今請郡縣之職,吏部先盡擇才,務取廉平淳直,素行有聞,並學通古今,曉達理體者,以應其選。不拘入職遠近,年勛多少。其積勞之中,有才堪牧人者,先在用之限。其餘不堪者,既壯藉其力,豈容老而棄之,將佐丞尉,去人積遠,小小當否,未為多失,宜依次補序,以酬其勞。」書奏,不報。徐因引見,復陳言曰:「漢朝常令三公大臣,舉賢良方正、有道直言之士,以為長吏,監撫黎元。自晉末以來,此風遂替。今四方初定,務在養人。臣請依漢氏,更立四科,令三公宰貴各薦時賢,以補郡縣。明立條格,防其阿黨之端。」詔下公卿議之,亦寢矣。
hòu zhōu lè xùn shàng shū lùn xuǎn jǔ yuē: xuǎn cáo shǎng lù xūn xián, bǔ nǐ guān jué, bì yí yǔ zhòng gòng zhī, yǒu míng yáng zhī shòu. shǐ rén dé jǐn xīn, rú dǔ bái rì. qí cái yǒu shēng jiàng, qí gōng yǒu hòu bó, lù zhì suǒ jiā, wú róng bù shěn. jí rú zhōu jùn xuǎn zhì, yóu jí xiāng lǘ, kuàng tiān xià xuǎn cáo, bù qǔ rén wù. ruò fāng zhōu liè jùn, zì kě nèi chú. cǐ wài fù xuǎn cáo quán xù zhě, jì fēi jī shì, hé zú kě mì? rén shēng chù dài, yǐ róng lù wèi zhòng, xiū shēn lǚ xíng, yǐ mù shēng míng. rán féng shí jì nán, shī shí wèi yì. qí xuǎn zhì zhī rì, yí lìng zhòng xīn míng bái, rán hòu chéng zòu. shǐ gōng qín jiàn zhī, pǐn wù chēng yuè.
後周樂遜上疏論選舉曰:「選曹賞錄勛賢,補擬官爵,必宜與眾共之,有明揚之授。使人得盡心,如睹白日。其材有升降,其功有厚薄,祿秩所加,無容不審。即如州郡選置,猶集鄉閭,況天下選曹,不取人物。若方州列郡,自可內除。此外付選曹銓敘者,既非機事,何足可密?人生處代,以榮祿為重,修身履行,以慕聲名。然逢時既難,失時為易。其選置之日,宜令眾心明白,然後呈奏。使功勤見知,品物稱悅。」
suí wén dì kāi huáng zhōng, chí shū shì yù shǐ lǐ è yǐ xuǎn cái shī zhōng, shàng shū yuē: zì wèi zhī sān zǔ, gèng shàng wén cí, hū jūn rén zhī dà dào, hǎo diāo chóng zhī xiǎo yì. xià zhī cóng shàng, yǒu tóng yǐng xiǎng, jìng chěng fú huá, suì chéng fēng sú. jiāng zuǒ qí liáng, qí bì mí shén, guì jiàn xián yú, wéi wù yín yǒng. suì fù yí lǐ cún yì, xún xū zhú wēi, jìng yī yùn zhī qí, zhēng yī zì zhī qiǎo. lián piān lèi dú, bù chū yuè lù zhī xíng jī àn yíng xiāng, wéi shì fēng yún zhī zhuàng. dài sú yǐ cǐ xiāng gāo, cháo tíng jù zī zhuó shì. lù lì zhī lù jì kāi, ài shàng zhī qíng yù dǔ. yú shì lǘ lǐ tóng hūn, guì yóu zǒng jiǎo, wèi kuī liù jiǎ, xiān zhì wǔ yán. zhì rú xī huáng shùn yǔ zhī diǎn, yī fù zhōu kǒng zhī shuō, bù fù guān xīn, hé cháng rù ěr. yǐ ào dàn wèi qīng xū, yǐ yuán qíng wèi xūn jī, zhǐ rú sù wèi gǔ zhuō, yòng cí fù wèi jūn zǐ. gù wén bǐ rì fán, qí zhèng rì luàn, liáng yóu qì dà shèng zhī guǐ fàn, gòu wú yòng yǐ wèi yòng yě. juān běn zhú mò, liú biàn huá rǎng, dì xiāng shī zǔ, jiāo lí yù shàn. jí dà suí shòu mìng, shèng dào yù xìng, píng chù qīng fú, è zhǐ huá wěi. zì fēi huái jīng bào zhì, zhì dào yī rén, bù dé yǐn lǐng jìn shēn, cān cè yīng miǎn. shì yǐ kāi huáng sì nián, pǔ zhào tiān xià, gōng sī wén hàn, bìng yí shí lù. qí nián jiǔ yuè, sì zhōu cì shǐ sī mǎ yòu zhī shàng biǎo huá yàn, fù suǒ sī lǐ zuì. yóu shì gōng qīng dà chén, xián zhī zhèng lù, mò bù zuān yǎng fén sù, qì jué huá qǐ, zé xiān wáng zhī lìng diǎn, xíng dà dào yú zī dài. rú wén zài wài zhōu xiàn, réng zhǒng bì fēng, xuǎn lì jǔ rén, wèi zūn diǎn zé. zhì yú zōng dǎng chēng xiào, xiāng qū guī rén, xué bì diǎn mó, jiāo bù gǒu hé, zé bìn luò sī mén, bù jiā shōu chǐ qí xué bù jī gǔ, zhú sú suí shí, zuò qīng báo zhī piān zhāng, jié péng dǎng ér chēng yù, zé xuǎn chōng lì zhí, jǔ sòng tiān cháo. gài yóu xiàn lìng cì shǐ, wèi xíng fēng jiào, yóu xié sī qíng, bù cún gōng dào. chén jì tiǎn xiàn sī, zhí dāng jiū chá. ruò wén fēng jí hé, kǒng guà wǎng zhě duō, qǐng lēi zhū sī, pǔ jiā sōu fǎng, yǒu rú cǐ zhě, jù zhuàng sòng tái.
隋文帝開皇中,持書侍御史李諤以選才失中,上書曰:「自魏之三祖,更尚文詞,忽君人之大道,好雕蟲之小藝。下之從上,有同影響,競騁浮華,遂成風俗。江左齊、梁,其弊彌甚,貴賤賢愚,唯務吟詠。遂復遺理存異,尋虛逐微,競一韻之奇,爭一字之巧。連篇累牘,不出月露之形;積案盈箱,唯是風雲之狀。代俗以此相高,朝廷據茲擢士。祿利之路既開,愛尚之情愈篤。於是閭里童昏,貴游總角,未窺六甲,先制五言。至如羲皇、舜、禹之典,伊、傅、周、孔之說,不復關心,何嘗入耳。以傲誕為清虛,以緣情為勳績,指儒素為古拙,用辭賦為君子。故文筆日煩,其政日亂,良由棄大聖之軌範,構無用以為用也。捐本逐末,流遍華壤,遞相師祖,澆漓愈扇。及大隋受命,聖道聿興,屏黜輕浮,遏止華偽。自非懷經抱質,志道依仁,不得引領搢紳,參廁纓冕。是以開皇四年,普詔天下,公私文翰,並宜實錄。其年九月,泗州刺史司馬幼之上表華艷,付所司理罪。由是公卿大臣,咸知正路,莫不鑽仰墳素,棄絕華綺,擇先王之令典,行大道於茲代。如聞在外州縣,仍踵弊風,選吏舉人,未遵典則。至於宗黨稱孝,鄉曲歸仁,學必典謨,交不苟合,則擯落私門,不加收齒;其學不稽古,逐俗隨時,作輕薄之篇章,結朋黨而稱譽,則選充吏職,舉送天朝。蓋由縣令、刺史,未行風教,猶挾私情,不存公道。臣既忝憲司,職當糾察。若聞風即劾,恐掛網者多,請勒諸司,普加搜訪,有如此者,具狀送台。」