strong xuǎn jǔ sì strong
选举四
zá yì lùn shàng
杂议论上
qí jǐng gōng wèn yàn zǐ rèn rén, duì yuē:" dì bù tóng yí, rèn zhī yī zhǒng, zé qí jù shēng, bù kě de yě. rén bù tóng néng, ér rèn zhī yī shì, bù kě zé biàn chéng. zé yān wú yǐ, zhì zhě bù néng gěi qiú yān wú yàn, tiān dì bù néng shàn yě."
齐景公问晏子任人,对曰:“地不同宜,任之一种,责其俱生,不可得也。人不同能,而任之一事,不可责遍成。责焉无已,智者不能给;求焉无餍,天地不能赡也。”
hàn āi dì chū lì, yù kuāng chéng dì zhī zhèng, duō suǒ biàn dòng. kuāng, zhèng yě. zhèng qí guāi shī. shí chéng xiàng wáng jiā shàng shū yuē:" chén wén shèng wáng zhī gōng zài yú dé rén. kǒng zǐ yuē:' cái nán, bù qí rán yǔ!' cái nán, wèi yǒu xián cái nán de. gù' jì dài lì zhū hóu, xiàng xián yě'. xiàng qí xiān fù zǔ zhī xián ěr, fēi bì qí rén jiē yǒu dé yě. suī bù néng jǐn xián, tiān zǐ wèi zé chén, lì mìng qīng yǐ fǔ zhī. mìng qīng, mìng yú tiān zǐ zhě. jū shì guó yě, lěi dài zūn zhòng, rán hòu shì rén zhī zhòng fù yān, shì yǐ jiào huà xíng ér lǐ gōng lì. jīn zhī jùn shǒu zhòng yú gǔ zhū hóu, wǎng zhě zhì xuǎn xián cái, xián cái nán de, bá zhuó kě yòng zhě, huò qǐ yú qiú tú. xī wèi shàng zuò shì xì, wén dì gǎn féng táng zhī yán, bài yún zhōng tài shǒu, xiōng nú jì zhī wǔ dì zhuó hán ān guó yú tú zhōng, bài wèi liáng nèi shǐ, gǔ ròu yǐ ān yán liáng xiào wáng dé miǎn zuì yě. zhāng chǎng wèi jīng zhào yǐn, miǎn, wáng mìng shù shí rì, xuān dì zhēng bài wèi jì zhōu cì shǐ, zú huò qí yòng: qián dài fēi sī cǐ sān rén, tān qí cái qì yǒu yì yú gōng jiā yě. xiào wén dì shí, lì jū guān zhě huò zhǎng zǐ sūn, yǐ guān wèi shì, cāng shì yǔ shì zé cāng yǔ lì zhī hòu yě. qí èr qiān dàn zhǎng lì yì ān guān lè zhí, rán hòu shàng xià wú gǒu qiě zhī yì. qí hòu shāo shāo biàn yì, gōng qīng yǐ xià zhuǎn xiāng cù jí, yòu shù yǐ gǎi gèng zhèng shì, sī lì bù cì shǐ chá guò xī hé, fā yáng yīn sī, xī, jǐn yě. yán wú dà xiǎo, jìn jiē jǔ hé, guò yú suǒ chá zhī tiáo. lì huò jū shù yuè ér tuì, sòng gù yíng xīn, jiāo cuò dào lù. zhōng cái gǒu róng qiú quán, bù gǎn cāo chí qún xià. xià cái huái wēi nèi gù, cháng kǒng huò zuì, měi wèi sī jì. yī qiè yíng sī zhě duō. èr qiān dàn yì qīng jiàn, lì rén màn yì zhī, huò zhì shàng shū zhāng xià, yī qí suǒ shàng zhī zhāng, ér xià lìng lǐ zhī. zhòng shù zhī qí yì wēi, yán yì kě qīng wēi. xiǎo shī yì zé yǒu lí pàn zhī xīn. qián shān yáng wáng tú sū lìng děng zòng héng, lì shì lín nàn, mò kěn fú jié sǐ yì, yǐ shǒu xiāng wēi quán sù duó yě. sù duó, wèi xiān bù jiǎ zhī wēi quán yě. xiào chéng huáng dì huǐ zhī, xià zhào shū, èr qiān dàn bù wéi zòng, èr qiān dàn bù yǐ gù zòng wèi zuì, suǒ yǐ yōu zhī. qiǎn shǐ zhě cì jīn, wèi hòu qí yì, chéng yǐ wéi guó jiā yǒu jí, qǔ bàn yú èr qiān dàn, èr qiān dàn zūn zhòng nán wēi, nǎi néng shǐ xià. xiào xuān ài liáng rén lì, liáng, shàn yě. liáng rén lì, shàn lǐ bǎi xìng zhě. yǒu zhāng hé, shì liú zhōng, huì shè yī jiě. bù jí xià lǐ qí shì, kǒng wèi rǎo dòng, gù měi liú zhōng huò jīng shè lìng, yī qiè jiē jiě sàn yě. gù shì, shàng shū xī xià zhāng, wèi fán rǎo bǎi xìng, zhèng yàn xì lǐ, huò sǐ yù zhōng, zhāng wén bì yǒu' gǎn gào zhī' zì nǎi xià. suǒ yǐ dīng níng gào zhě zhī cí, jué qí xiāng wū. wéi bì xià liú shén zé xián, jì shàn wàng guò, róng rěn chén zǐ, wù zé yǐ bèi. bù qiú bèi yú yī rén. èr qiān dàn bù cì shǐ sān fǔ xiàn lìng yǒu cái rèn zhí zhě, rén qíng bù néng bù yǒu guò chà, yí kě kuò lüè, dāng kuān shù qí xiǎo zuì. lìng jìn lì zhě yǒu suǒ quàn. cǐ fāng jīn jí wù, guó jiā zhī lì yě. qián sū lìng fā, wèi sū lìng chū fā qǐ wèi dào zéi. yù qiǎn dài fū shǐ zhú wèn zhuàng, shí jiàn dài fū wú kě shǐ zhě, wèi jiàn zài dài fū jiē bù kān wèi shǐ. zhào zhōu zhì lìng yǐn féng, bài wèi jiàn dài fū qiǎn zhī. jīn zhū dài fū yǒu cái néng zhě shén shǎo, yí xiān xù yǎng kě chéng jiù zhě, zé shì fù nàn bù ài qí sǐ. lín shì cāng cù nǎi qiú, fēi suǒ yǐ míng cháo tíng yě." jiā yīn jiàn rú zhě gōng sūn guāng mǎn chāng jí néng lì xiāo xián xuē xiū děng, jiē gù èr qiān dàn yǒu míng chēng. tiān zǐ nà ér yòng zhī.
汉哀帝初立,欲匡成帝之政,多所变动。(匡,正也。正其乖失。)时丞相王嘉上疏曰:“臣闻圣王之功在於得人。孔子曰:'才难,不其然与!'(才难,谓有贤才难得。)故'继代立诸侯,象贤也'。(象其先父祖之贤耳,非必其人皆有德也。)虽不能尽贤,天子为择臣,立命卿以辅之。(命卿,命於天子者。)居是国也,累代尊重,然后士人之众附焉,是以教化行而理功立。今之郡守重於古诸侯,往者致选贤材,贤材难得,拔擢可用者,或起於囚徒。昔魏尚坐事系,文帝感冯唐之言,拜云中太守,匈奴忌之;武帝擢韩安国於徒中,拜为梁内史,骨肉以安;(言梁孝王得免罪也。)张敞为京兆尹,免,亡命数十日,宣帝徵拜为冀州刺史,卒获其用:前代非私此三人,贪其材器有益於公家也。孝文帝时,吏居官者或长子孙,以官为氏,仓氏、庾氏则仓庾吏之后也。其二千石长吏亦安官乐职,然后上下无苟且之意。其后稍稍变易,公卿以下转相促急,又数以改更政事,司隶、部刺史察过悉劾,发扬阴私,(悉,尽也。言无大小,尽皆举劾,过於所察之条。)吏或居数月而退,送故迎新,交错道路。中材苟容求全,(不敢操持群下。)下材怀危内顾,(常恐获罪,每为私计。)一切营私者多。二千石益轻贱,吏人慢易之,或至上书章下,(依其所上之章,而下令理之。)众庶知其易危,(言易可倾危。)小失意则有离叛之心。前山阳亡徒苏令等纵横,吏士临难,莫肯伏节死义,以守相威权素夺也。(素夺,谓先不假之威权也。)孝成皇帝悔之,下诏书,二千石不为纵,(二千石不以故纵为罪,所以优之。)遣使者赐金,慰厚其意,诚以为国家有急,取办於二千石,二千石尊重难危,乃能使下。孝宣爱良人吏,(良,善也。良人吏,善理百姓者。)有章劾,事留中,会赦一解。(不即下理其事,恐为扰动,故每留中;或经赦令,一切皆解散也。)故事,尚书希下章,为烦扰百姓,证验系理,或死狱中,章文必有'敢告之'字迺下。(所以丁宁告者之辞,绝其相诬。)惟陛下留神择贤,记善忘过,容忍臣子,勿责以备。(不求备於一人。)二千石、部刺史、三辅县令有材任职者,人情不能不有过差,宜可阔略,(当宽恕其小罪。)令尽力者有所劝。此方今急务,国家之利也。前苏令发,(谓苏令初发起为盗贼。)欲遣大夫使逐问状,时见大夫无可使者,(谓见在大夫皆不堪为使。)召盩厔令尹逢,拜为谏大夫遣之。今诸大夫有材能者甚少,宜先蓄养可成就者,则士赴难不爱其死。临事仓卒乃求,非所以明朝廷也。”嘉因荐儒者公孙光、满昌及能吏萧咸、薛修等,皆故二千石有名称。天子纳而用之。
hòu hàn guāng wǔ shí, chén shì zhě duō yán:" jùn guó gòng jǔ, lǜ fēi gōng cì, gù shǒu zhí yì xiè, ér lì shì jìn shū. jiù zài zhōu jùn." yǒu zhào xià gōng qīng cháo chén yì. wéi biāo shàng yì:" fū guó yǐ jiǎn xián wèi wù, xián yǐ xiào xíng wéi shǒu. kǒng zǐ yuē:' shì qīn xiào, gù zhōng kě yí yú jūn.' shì yǐ qiú zhōng chén bì yú xiào zǐ zhī mén. fū rén cái xíng shǎo néng xiāng jiān, shì yǐ mèng gōng chuò yōu yú zhào wèi lǎo, bù kě yǐ wéi téng xuē dài fū. zhōng xiào zhī rén, chí xīn jìn hòu duàn liàn zhī lì, chí xīn jìn báo. sān dài zhī suǒ yǐ zhí dào ér xíng yě. shì yí yǐ cái xíng wéi xiān, bù kě chún yǐ fá yuè. rán qí yào guī, zài yú xuǎn èr qiān dàn, èr qiān dàn xián, zé gòng jǔ jiē dé qí rén yǐ." dì shēn nà zhī.
后汉光武时,陈事者多言:“郡国贡举,率非功次,故守职益懈,而吏事浸疏。咎在州郡。”有诏下公卿朝臣议。韦彪上议:“夫国以简贤为务,贤以孝行为首。孔子曰:'事亲孝,故忠可移於君。'是以求忠臣必於孝子之门。夫人才行少能相兼,是以孟公绰优於赵、魏老,不可以为滕、薛大夫。忠孝之人,持心近厚;锻炼之吏,持心近薄。三代之所以直道而行也。士宜以才行为先,不可纯以阀阅。然其要归,在於选二千石,二千石贤,则贡举皆得其人矣。”帝深纳之。
zhāng héng shàng shū yuē:" gǔ zhě qǔ shì, zhū hóu suì gòng. xiào wǔ zhī dài, jùn jǔ xiào lián, yòu yǒu xián liáng wén xué zhī xuǎn, yú shì míng chén jiē chū, wén wǔ bìng xìng. hàn zhī dé rén, shù lù ér yǐ. fū shū huà cí fù, cái zhī xiǎo zhě, kuāng guó lǐ zhèng, wèi yǒu qí néng. bì xià jí wèi zhī chū, xiān fǎng jīng shù, tīng zhèng yú rì, guān shěng piān zhāng, liáo yǐ yóu yì, dāng dài bó yì, fēi yǐ jiào huà qǔ shì zhī běn. ér zhū shēng jìng lì, zuò zhě dǐng fèi, qí gāo zhě pō yǐn jīng xùn fēng yù zhī yán, xià zé lián ǒu sú yǔ, yǒu lèi pái yōu, huò qiè chéng wén, xū mào míng shì. chén měi shòu zhào yú shèng huà mén chà cì lù dì, qí wèi jí zhě, yì fù suí bèi jiē jiàn bài zhuó. jì jiā zhī ēn, nán fù shōu gǎi, dàn shǒu fèng lù, yú yì yǐ jiā, bù kě fù shǐ lǐ rén jí shì zhōu jùn. xī xiào xuān huì zhū rú yú shí qú, zhāng dì jí xué shì yú bái hǔ, tōng jīng shì yì, qí shì yōu dà, wén wǔ zhī dào, suǒ yí cóng zhī. ruò nǎi xiǎo néng xiǎo shàn, suī yǒu kě guān, kǒng zǐ yǐ wéi' zhì yuǎn zé ní', jūn zǐ gù dāng zhì qí dà zhě yuǎn zhě yě."
张衡上疏曰:“古者取士,诸侯岁贡。孝武之代,郡举孝廉,又有贤良文学之选,於是名臣皆出,文武并兴。汉之得人,数路而已。夫书画辞赋,才之小者,匡国理政,未有其能。陛下即位之初,先访经术,听政馀日,观省篇章,聊以游意,当代博弈,非以教化取士之本。而诸生竞利,作者鼎沸,其高者颇引经训风喻之言,下则连偶俗语,有类俳优,或窃成文,虚冒名氏。臣每受诏於盛化门差次录第,其未及者,亦复随辈皆见拜擢。既加之恩,难复收改,但守俸禄,於义已加,不可复使理人及仕州郡。昔孝宣会诸儒於石渠,章帝集学士於白虎,通经释义,其事优大,文武之道,所宜从之。若乃小能小善,虽有可观,孔子以为'致远则泥',君子故当志其大者远者也。”
wèi wén dì shí zhào yuē:" xuǎn jǔ mò qǔ yǒu míng. míng rú huà dì zuò bǐng, bù kě dàn yě." lì bù shàng shū lú yù duì yuē:" míng bù zú yǐ zhì yì rén, ér kě yǐ dé cháng shì. cháng shì wèi jiào mù shàn, rán hòu yǒu míng." qí hòu shì rén duō wù jìn qū, lián xùn dào quē. shí liú shí nǎi zhe chóng ràng lùn yǐ jiǎo zhī, qí cí yuē:
魏文帝时诏曰:“选举莫取有名。名如画地作饼,不可啖也。”吏部尚书卢毓对曰:“名不足以致异人,而可以得常士。常士畏教慕善,然后有名。”其后士人多务进趋,廉逊道阙。时刘寔乃著崇让论以矫之,其辞曰:
gǔ zhī shèng wáng zhī huà tiān xià, suǒ yǐ guì ràng zhě, yù yǐ chū xián cái, xī zhēng jìng yě. fū rén qíng mò bù jiē yù jǐ zhī xián, gù quàn lìng ràng xián yǐ zì míng xián, qǐ jiǎ ràng bù xián zāi! gù ràng dào xìng, xián néng zhī rén bù qiú ér zì chū yǐ, zhì gōng zhī jǔ zì lì yǐ, bǎi guān zhī fù yì xiān jù yǐ. yī guān quē, zé zhòng guān suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī, shěn zhī dào yě. zài cháo zhī shì xiāng ràng yú shàng, cǎo lú zhī rén xián jiē huà zhī, tuī néng ràng xián zhī fēng cóng cǐ shēng yǐ. wèi yī guó suǒ ràng, zé yī guó shì yě tiān xià suǒ gòng tuī, zé tiān xià shì yě. tuī ràng zhī fēng xíng, zé xián yǔ bù xiào shū yǐ. cǐ dào zhī xíng, zài shàng zhě wú suǒ yòng qí xīn, yīn chéng qīng yì, suí zhī ér yǐ. xián rén xiāng ràng yú cháo, dà cái zhī rén héng zài dà guān, xiǎo rén bù zhēng yú yě, tiān xià wú shì yǐ. yǐ xián cái huà wú shì, zhì dào xìng yǐ. yǐ yǎng qí chéng, fù hé yǔ yān! kǒng zǐ yuē, néng yǐ lǐ ràng wéi guó hū, zé bù nán yě.
古之圣王之化天下,所以贵让者,欲以出贤才,息争竞也。夫人情莫不皆欲己之贤,故劝令让贤以自明贤,岂假让不贤哉!故让道兴,贤能之人不求而自出矣,至公之举自立矣,百官之副亦先具矣。一官阙,择众官所让最多者而用之,审之道也。在朝之士相让於上,草庐之人咸皆化之,推能让贤之风从此生矣。为一国所让,则一国士也;天下所共推,则天下士也。推让之风行,则贤与不肖殊矣。此道之行,在上者无所用其心,因成清议,随之而已。贤人相让於朝,大才之人恒在大官,小人不争於野,天下无事矣。以贤才化无事,至道兴矣。已仰其成,复何与焉!孔子曰,能以礼让为国乎,则不难也。
zài cháo zhī rén bù wù xiāng ràng jiǔ yǐ, tiān xià huà zhī. zì wèi dài yǐ lái, dēng jìn pì mìng zhī shì, jí xiàn zài zhí zhī lì, lín jiàn shòu xù, suī zì cí bù néng, zhōng mò kěn ràng yǒu shèng jǐ zhě. fū tuī ràng zhī fēng xī, zhēng jìng zhī xīn shēng. kǒng zǐ yuē, shàng xìng ràng zé xià bù zhēng yě. yì zhě qiān rán yán, dài shǎo gāo míng zhī cái, cháo tíng bù yǒu dà cái zhī rén kě yǐ wéi dà guān zhě. shān zé rén xiǎo guān lì yì fù yún, cháo tíng zhī shì suī dà guān míng dé, jiē bù jí wǎng shí rén yě. yú yǐ wéi cǐ èr yán jiē shī zhī yǐ. fēi shí dú fá xián yě, shí bù guì ràng. yī rén yǒu xiān zhòng zhī chēng, huǐ bì suí zhī, míng bù dé chéng shǐ zhī rán yě. suī lìng jì qì fù cún, yì bù fù néng quán qí míng yǐ. néng fǒu hùn zá, yōu liè bù fēn, shì wú sù dìng zhī jià, guān zhí yǒu quē, zhǔ xuǎn zhī lì bù zhī suǒ yòng, dàn àn guān cì ér jǔ zhī. tóng cái zhī rén xiān yòng zhě, fēi shì jiā zhī zǐ, zé bì wèi yǒu shì zhě zhī suǒ niàn yě. fēi néng dú xián, yīn qí xiān yòng zhī zī ér fù qiān zhī wú yǐ, bù shèng qí rèn zhī bìng fā yǐ.
在朝之人不务相让久矣,天下化之。自魏代以来,登进辟命之士,及县在职之吏,临见授叙,虽自辞不能,终莫肯让有胜己者。夫推让之风息,争竞之心生。孔子曰,上兴让则下不争也。议者佥然言,代少高名之才,朝廷不有大才之人可以为大官者。山泽人小官吏亦复云,朝廷之士虽大官名德,皆不及往时人也。余以为此二言皆失之矣。非时独乏贤也,时不贵让。一人有先众之称,毁必随之,名不得成使之然也。虽令稷、契复存,亦不复能全其名矣。能否混杂,优劣不分,士无素定之价,官职有阙,主选之吏不知所用,但按官次而举之。同才之人先用者,非势家之子,则必为有势者之所念也。非能独贤,因其先用之资而复迁之无已,不胜其任之病发矣。
suǒ yǐ jiàn yòng bù xī zhě, yóu ràng dào fèi, yīn zī yòng rén zhī yǒu shī jiǔ yǐ. gù zì hàn wèi yǐ lái, shí kāi dà jǔ, lìng zhòng guān gè jǔ suǒ zhī, wéi cái suǒ rèn, bù xiàn jiē cì, rú cǐ zhě shén shù yǐ. qí suǒ jǔ bì yǒu dāng zhě, bù wén shí yǒu zhuó yòng, bù zhī hé shuí zuì xián gù yě. suǒ jǔ bì yǒu bù dàng zhě, ér zuì bù jiā, bù zhī hé shuí zuì bù xiào yě. suǒ yǐ bù kě dé zhī, yóu dāng shí zhī rén mò kěn xiāng tuī, xián yú zhī míng bù bié, lìng qí rú cǐ. jǔ zhě zhī zài shàng zhě chá bù néng shěn, gù gǎn màn jǔ ér jìn zhī. huò jǔ suǒ xián, yīn jí suǒ niàn, yī dùn ér zhì, rén shù wěi duō, yán suǒ jǔ xián, jiā zhī gāo zhuàng, xiāng sì rú yī, nán de ér fēn yǐ. suī jǔ zhě bù néng jìn zhōng zhī zuì, yì yóu shàng kāi tīng chá zhī lù làn, lìng qí ěr yě. cái gāo shǒu dào zhī shì rì tuì, chí zǒu yú yǒu shì zhī mén rì duō yǐ. suī guó yǒu diǎn xíng, fú néng jìn yǐ.
所以见用不息者,由让道废,因资用人之有失久矣。故自汉、魏以来,时开大举,令众官各举所知,唯才所任,不限阶次,如此者甚数矣。其所举必有当者,不闻时有擢用,不知何谁最贤故也。所举必有不当者,而罪不加,不知何谁最不肖也。所以不可得知,由当时之人莫肯相推,贤愚之名不别,令其如此。举者知在上者察不能审,故敢漫举而进之。或举所贤,因及所念,一顿而至,人数猥多,言所举贤,加之高状,相似如一,难得而分矣。虽举者不能尽忠之罪,亦由上开听察之路滥,令其尔也。才高守道之士日退,驰走於有势之门日多矣。虽国有典刑,弗能禁矣。
fū ràng bù xīng zhī bì, fēi tú xián rén zài xià wèi, bù de shí jìn yě, guó zhī liáng chén hè zhòng rèn zhě, yì jiāng yǐ jiàn shòu zuì tuì yǐ. hé yǐ zhī qí rán yě? kǒng zǐ yǐ wéi yán shì zhī zǐ bù èr guò ěr, míng fēi shèng rén jiē yǒu guò. chǒng guì zhī dì, yù zhī zhě duō yǐ, è xián néng sāi qí lù, guò ér huǐ zhī zhě yì duō yǐ. fū bàng huǐ zhī shēng, fēi tú kōng shè, bì yīn rén zhī wēi guò ér shén zhī zhě yě. huǐ bàng zhī yán shù wén, zài shàng zhě suī yù fú nà, bù néng bù zhàng suǒ wén, yīn shì zhī lái ér wēi chá zhī, chá zhī wú yǐ, qí yàn zhì yǐ. dé qí yàn, ān dé bù lǐ qí zuì. ruò zhī ér zòng zhī, zhǔ wēi rì shuāi, lìng zhī bù xíng, zì cǐ shǐ yǐ. zhī ér jiē lǐ zhī, shòu zuì tuì zhě shāo duō, dà chén yǒu bù zì gù zhī xīn. fū xián cái bù jìn, guì chén rì shū, cǐ yǒu guó zhě zhī shēn yōu yě.
夫让不兴之弊,非徒贤人在下位,不得时进也,国之良臣荷重任者,亦将以渐受罪退矣。何以知其然也?孔子以为颜氏之子不贰过耳,明非圣人皆有过。宠贵之地,欲之者多矣,恶贤能塞其路,过而毁之者亦多矣。夫谤毁之生,非徒空设,必因人之微过而甚之者也。毁谤之言数闻,在上者虽欲弗纳,不能不杖所闻,因事之来而微察之,察之无已,其验至矣。得其验,安得不理其罪。若知而纵之,主威日衰,令之不行,自此始矣。知而皆理之,受罪退者稍多,大臣有不自固之心。夫贤才不进,贵臣日疏,此有国者之深忧也。
qiè yǐ wéi gǎi cǐ sú shén yì ěr. hé yǐ zhī zhī? fū yī shí zài guān zhī rén, suī zá yǒu fán wěi zhī cái, qí zhōng xián míng zhě yì duō yǐ, qǐ kě wèi jiē bù zhī ràng xián wèi guì xié! zhí yǐ qí shí jiē bù ràng, xí yǐ chéng sú, gù suì bù wéi ěr. rén chén chū chú, jiē tōng biǎo shàng wén, míng zhī xiè zhāng, suǒ yóu lái shàng yǐ. yuán xiè zhāng zhī běn yì, yù jìn xián néng yǐ xiè guó ēn yě. xī shùn yǐ yǔ wèi sī kōng, yǔ bài qǐ shǒu, ràng yú jì qì jí jiù yáo shǐ yì wèi yú guān, ràng yú xióng pí shǐ bó yí diǎn sān lǐ, ràng yú kuí lóng: táng yú zhī shí, zhòng guān chū chú, mò bù jiē ràng yě. xiè zhāng zhī yì, gài qǔ yú cǐ. shū jì zhī zhě, yù yǐ yǒng dài zuò zé. jì dài suǒ yòng, bù néng ràng xián, xū xiè jiàn yòng zhī ēn ér yǐ. xiāng chéng bù biàn, xí sú zhī shī yě.
窃以为改此俗甚易耳。何以知之?夫一时在官之人,虽杂有凡猥之才,其中贤明者亦多矣,岂可谓皆不知让贤为贵邪!直以其时皆不让,习以成俗,故遂不为耳。人臣初除,皆通表上闻,名之谢章,所由来尚矣。原谢章之本意,欲进贤能以谢国恩也。昔舜以禹为司空,禹拜稽首,让於稷、契及咎繇;使益为虞官,让於熊、罴;使伯夷典三礼,让於夔龙:唐虞之时,众官初除,莫不皆让也。谢章之义,盖取於此。书记之者,欲以永代作则。季代所用,不能让贤,虚谢见用之恩而已。相承不变,习俗之失也。
fū xù yòng zhī guān dé tōng zhāng biǎo zhě, qí ràng xián tuī néng, nǎi tōng qí zhāng qí bù néng yǒu suǒ ràng, tú fèi jiǎn zhǐ zhě, jiē jué bù tōng. rén chén chū chú, gè sī tuī xián néng ér ràng zhī yǐ, ràng wén fù zhǔ zhě zhǎng zhī. sān sī yǒu quē, zé sān sī suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī. cǐ wèi yī gōng quē, sān gōng yǐ xiān xuǎn zhī yǐ. qiě zhǔ xuǎn zhī lì, bù bì rèn gōng ér xuǎn sān gōng, bù rú lìng sān gōng zì gòng xuǎn yī gōng wèi xiáng yě. sì zhēng quē, zé sì zhēng suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī. cǐ wèi yī zhēng quē, sì zhēng yǐ xiān xuǎn zhī yǐ, bì xiáng yú tíng quē ér lìng zhǔ zhě xuǎn sì zhēng yě. shàng shū quē, zé shàng shū suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī. cǐ wèi lìng zhū shàng shū gòng xuǎn yī shàng shū, xiáng yú lín quē lìng zhǔ zhě xuǎn bā shàng shū yě. jùn shǒu quē, zé zhòng jùn suǒ ràng zuì duō zhě ér yòng zhī, xiáng yú rèn zhǔ zhě, cǐ wèi lìng bǎi jùn shǒu gòng xuǎn yī jùn shǒu yě.
夫叙用之官得通章表者,其让贤推能,乃通其章;其不能有所让,徒费简纸者,皆绝不通。人臣初除,各思推贤能而让之矣,让文付主者掌之。三司有阙,择三司所让最多者而用之。此为一公阙,三公已先选之矣。且主选之吏,不必任公而选三公,不如令三公自共选一公为详也。四征阙,择四征所让最多者而用之。此为一征阙,四征已先选之矣,必详於停阙而令主者选四征也。尚书阙,择尚书所让最多者而用之。此为令诸尚书共选一尚书,详於临阙令主者选八尚书也。郡守阙,择众郡所让最多者而用之,详於任主者,此为令百郡守共选一郡守也。
fū yǐ zhòng guān bǎi jùn zhī ràng, yǔ zhǔ zhě gòng xiāng bǐ, bù kě tóng suì ér lùn yě. xián yú jiē ràng, bǎi xìng ěr mù jǐn wèi guó ěr mù. fū rén qíng zhēng zé yù huǐ jǐ suǒ bù zhī, ràng zé jìng tuī yú shèng jǐ. gù dài zhēng zé huǐ yù jiāo cuò, yōu liè bù fēn, nán de ér ràng yě. fū guì ràng zé xián zhì míng chū, néng fǒu zhī měi lì lì xiāng cì, bù kě dé luàn yě. dāng cǐ shí yě, néng tuì shēn xiū jǐ zhě, ràng zhī zhě duō yǐ. suī xián zhì yù shǒu pín jiàn, bù kě de yě. chí wù jìn qǔ ér yù rén jiàn ràng, yóu què xíng ér qiú qián yě. fū rú cǐ, yú zhì xián zhī jìn shēn qiú tōng, fēi xiū zhī yú jǐ zé wú yóu jìn yǐ. yóu wài qiú zhě, yú cǐ xiāng suí ér guī yǐ. fú shēng xū lùn, bù jīn ér zì zhǐ yǐ. rén wú suǒ yòng qí xīn, rèn zhòng rén yì, ér tiān xià zì huà. ràng kě yǐ zhì cǐ, qǐ kě bù wù zhī zāi!
夫以众官百郡之让,与主者共相比,不可同岁而论也。贤愚皆让,百姓耳目尽为国耳目。夫人情争则欲毁己所不知,让则竞推於胜己。故代争则毁誉交错,优劣不分,难得而让也。夫贵让则贤智明出,能否之美历历相次,不可得乱也。当此时也,能退身修己者,让之者多矣。虽贤智欲守贫贱,不可得也。驰骛进取而欲人见让,犹卻行而求前也。夫如此,愚智咸知进身求通,非修之於己则无由进矣。游外求者,於此相随而归矣。浮声虚论,不禁而自止矣。人无所用其心,任众人议,而天下自化。让可以致此,岂可不务之哉!
jìn shǐ píng wáng wén xué lǐ chóng yòu yǐ wéi děng jí fán duō, yòu wài guān qīng ér nèi guān zhòng, shǐ fēng sú dà bì, yí lí gǎi, zhòng wài xuǎn, jiǎn jiē jí, shǐ guān jiǔ. yì yuē:" gǔ zhī shèng wáng, jiàn guān chuí zhì, suǒ yǐ tǐ guó jīng yě. zì dì wáng yǐ xià, dài yǒu zēng sǔn: shùn mìng jiǔ guān, zhōu fēn liù zhí, qín cǎi gǔ zhì, hàn réng qín jiù, yǐ chéng xiàng, rèn jiǔ qīng. suī zhì wǔ cáo shàng shū lìng pú yè zhī zhí, shǐ yú zhǎng fēng zòu yǐ xuān wài nèi, shì rèn shàng qīng, ér jùn shǒu mù rén zhī guān zhòng, gù hàn xuān chēng' suǒ yǔ wèi lǐ wéi liáng èr qiān dàn', qí yǒu shū zhèng zhě, huò cì jué jìn zhì, liàng dé wèi lǐ dà tǐ, suǒ yǐ yuǎn bǐ sān dài yě. jí yú dōng jīng, shàng shū suī jiàn yōu zhòng, rán lìng pū chū wèi jùn shǒu, zhōng lí yì huáng xiāng hú guǎng shì yě jùn shǒu rù wèi sān gōng, yú yán dì wǔ lún huán yú bào yù shì yě. jìn zì wèi cháo míng shǒu dù jī mǎn chǒng tián guó ràng guó huì gǎi chēng zì. hú zhì děng, jū jùn huò shí yú nián, huò èr shí nián, huò jiā zhì jiǎ jié ér bù qù jùn, cǐ yì gǔ rén' gǒu shàn qí shì, suī méi dài bù xǐ guān' zhī yì yě. hàn wèi yǐ lái, nèi guān zhī guì, yú jīn zuì chóng, ér bǎi guān děng jí suì duō, qiān bǔ zhuǎn xǐ rú liú, néng fǒu wú yǐ zhe, chù zhì bù dé zhāng, cǐ wèi lǐ zhī dà bì yě. fū jiē jí fán duō ér jì guān jiǔ, guān bù jiǔ ér jì lǐ gōng chéng, bù kě de yě. yú shū yún:' sān kǎo chù zhì yōu míng.' zhōu guān, sān nián dà jì qún lì zhī lǐ, ér xíng qí zhū shǎng. hàn fǎ, guān rén huò bù zhēn zhì. wèi chū, yòng qīng zī yǐ xiān shì shǒu. chén yǐ wéi jīn yí dà bìng qún guān děng jí, shǐ tóng bān zhě bù dé fù shāo qiān yòu jiǎn fǎ wài yì zuì zhī zhì, míng shì shǒu zuǒ qiān zhī lì, zé guān rén zhī lǐ jǐn, shì bì liàng néng ér shòu jué yǐ. jū zhí zhě rì jiǔ, zé zhèng jī kě kǎo, rén xīn zì dìng, wù qiú zhū jǐ yě." dì suī shàn zhī, jìng bù néng xíng.
晋始平王文学李重又以为等级繁多,又外官轻而内官重,使风俗大弊,宜釐改,重外选,简阶级,使官久。议曰:“古之圣王,建官垂制,所以体国经野。自帝王以下,代有增损:舜命九官,周分六职,秦采古制,汉仍秦旧,倚丞相,任九卿。虽置五曹尚书令仆射之职,始於掌封奏以宣外内,事任尚轻,而郡守牧人之官重,故汉宣称'所与为理唯良二千石',其有殊政者,或赐爵进秩,谅得为理大体,所以远比三代也。及於东京,尚书虽渐优重,然令、仆出为郡守,锺离意、黄香、胡广是也;郡守入为三公,虞延、第五伦、桓虞、鲍昱是也。近自魏朝名守杜畿、满宠、田国让、(国讳改称字。)胡质等,居郡或十馀年,或二十年,或加秩假节而不去郡,此亦古人'苟善其事,虽没代不徙官'之义也。汉魏以来,内官之贵,於今最崇,而百官等级遂多,迁补转徙如流,能否无以著,黜陟不得彰,此为理之大弊也。夫阶级繁多而冀官久,官不久而冀理功成,不可得也。虞书云:'三考黜陟幽明。'周官,三年大计群吏之理,而行其诛赏。汉法,官人或不真秩。魏初,用轻资以先试守。臣以为今宜大并群官等级,使同班者不得复稍迁;又简法外议罪之制,明试守左迁之例,则官人之理尽,士必量能而受爵矣。居职者日久,则政绩可考,人心自定,务求诸己也。”帝虽善之,竟不能行。
qí zuǒ pú yè wáng jiǎn qǐng jiě lǐng xuǎn, wèi chǔ yàn huí yuē:" xuǎn cáo zhī shǐ, jìn zì hàn mò. jīn ruò fǎn gǔ, shǐ zhōu jùn gòng jì, sān fǔ pì shì, yǔ zhòng gòng zhī, yóu xián yī rén zhī yì. gǔ zhě xuǎn zhòng, jīn zé bù rán, qí cái jué zhì suǒ yǐ jiàn yí yú cǎo zé yě." yàn huí yuē:" chéng rú qīng yán. dàn xíng zhī yǐ jiǔ, zú nán wéi gǎi yě."
齐左仆射王俭请解领选,谓褚彦回曰:“选曹之始,近自汉末。今若反古,使州郡贡计,三府辟士,与众共之,犹贤一人之意。古者选众,今则不然,奇才绝智所以见遗於草泽也。”彦回曰:”诚如卿言。但行之已久,卒难为改也。”
liáng shàng shū zuǒ pú yè shěn yuē lùn yuē:" hàn mò sāng luàn, wèi wǔ shǐ chuàng, jūn zhōng cāng cù, quán lì jiǔ pǐn. gài yǐ lùn rén cái yōu liè, fēi wèi dài zú gāo bēi. yīn cǐ xiāng yán, suì wèi chéng fǎ. zì wèi zhì jìn, mò zhī néng gǎi. zhōu dōu jùn zhèng, yǐ cái pǐn rén, ér jǔ dài rén cái, shēng jiàng gài guǎ, tú yǐ píng jí dài zī, yòng xiāng líng jià. dōu zhèng sú shì, zhēn zhuó shí yí, pǐn mù shǎo duō, suí shì fǔ yǎng, liú yì suǒ yún' xià pǐn wú gāo mén, shàng pǐn wú jiàn zú' yě. suì yuè qiān é, sī fēng jiàn dǔ, fán jué yì guān, mò fēi èr pǐn, zì cǐ yǐ huán, suì chéng bēi shù. zhōu hàn zhī dào, yǐ zhì yì yú, tái lì cēn cī, yòng chéng děng jí. wèi jìn yǐ lái, yǐ guì yì jiàn, shì shù zhī kē, jiào rán yǒu biàn. fū rén jūn nán miàn, jiǔ zhòng ào jué, péi fèng zhāo xī, yì gé qīng shì, jiē tà zhī rèn, yí yǒu sī cún."
梁尚书左仆射沈约论曰:“汉末丧乱,魏武始创,军中仓卒,权立九品。盖以论人才优劣,非谓代族高卑。因此相沿,遂为成法。自魏至晋,莫之能改。州都、郡正,以才品人,而举代人才,升降盖寡,徒以凭籍代资,用相凌驾。都正俗士,斟酌时宜,品目少多,随事俯仰,刘毅所云'下品无高门,上品无贱族'也。岁月迁讹,斯风渐笃,凡厥衣冠,莫非二品,自此以还,遂成卑庶。周汉之道,以智役愚,台隶参差,用成等级。魏晋以来,以贵役贱,士庶之科,较然有辨。夫人君南面,九重奥绝,陪奉朝夕,义隔卿士,阶闼之任,宜有司存。”
wǔ dì tiān jiàn zhōng, yuē yòu shàng shū yuē:" qǐng zì hàn dài, běn wú shì shù zhī bié, zì fēi shì huàn, bù zhì jīng shī, bà gōng qīng mù shǒu, bìng huán xiāng lǐ, xiǎo rén zhān yǎng, yǐ chéng fēng sú. qiě hóng xiào qí bù, chuán jīng shòu yè, xué yōu ér shì, shǐ zì xiāng yì, běn yú xiǎo lì gàn zuǒ, fāng zhì wén xué gōng cáo, jī yǐ suì yuè, nǎi dé chá jǔ. rén cái xiù yì, shǐ wèi gōng fǔ suǒ pì, qiān wèi mù shǒu, rù zuò tái sī. hàn zhī dé rén, yú sī wèi shèng. jīn zhī shì rén, bìng jù jīng yì, qí yǒu shǒu tǔ bù qiān, fēi zhí yú jiàn. qiě dāng jīn shì zǐ fán duō, lüè yǐ wàn jì, cháng huàn guān shǎo cái duō, wú dì yǐ chù. xiù cái zì bié shì yī zhǒng rèn guān, fēi ruò hàn dài qǔ rén zhī lì yě. jiǎ shǐ xiù cái duì wǔ wèn kě chēng, xiào lián dá yī cè néng guò, cǐ nǎi diāo chóng xiǎo dào, fēi guān lǐ gōng dé shī. yǐ cǐ qiú cái, tú xū yǔ ěr."
武帝天监中,约又上疏曰:“顷自汉代,本无士庶之别,自非仕宦,不至京师,罢公卿牧守,并还乡里,小人瞻仰,以成风俗。且黉校棋布,传经授业,学优而仕,始自乡邑,本於小吏幹佐,方至文学功曹,积以岁月,乃得察举。人才秀异,始为公府所辟,迁为牧守,入作台司。汉之得人,於斯为盛。今之士人,并聚京邑,其有守土不迁,非直愚贱。且当今士子繁多,略以万计,常患官少才多,无地以处。秀才自别是一种任官,非若汉代取人之例也。假使秀才对五问可称,孝廉答一策能过,此乃雕虫小道,非关理功得失。以此求才,徒虚语耳。”
hóng lú qīng péi zi yě yòu lùn yuē:" shū yún' guì guì', wèi qí jìn yú jūn yě. tiān xià wú shēng ér guì zhě, shì gù dào yì kě zūn, wú zé fù fàn gǒu fēi qí rén, hé qǔ dài zú. zhōu shuāi lǐ huài, zhèng chū chén xià, qīng shì dài fū zì xiāng jì jí, fēi fū sì dí, yóu děng jiā chén. qiě tú bù pǐ fū, jiàn lǐ hóu bó, shì lǘ yōng huì, wú jué yú shí. qí hòu sì fāng háo shì zhī jiā, mén kè qiān shù, bēi shēn zhé jié, bǐ shí tóng páo, suī xiāng qīng yǐ, yì chéng fēng sú. qì yú èr hàn, zūn rú zhòng dào, cháo tíng zhōu lǐ, xué xíng shì xiān, suī míng gōng zǐ sūn, hái qí bù yī zhī shì, shì shù suī fēn, ér wú huá sù zhī gé. yǒu jìn yǐ lái, qí liú shāo gǎi, cǎo zé gāo shì, yóu cè qīng tú, jiàng jí jì nián, zhuān chēng fá yuè. zì shì sān gōng zhī zǐ, ào jiǔ jí zhī jiā, huáng sàn zhī sūn, miè lìng zhǎng zhī shì, zhuǎn xiāng jiāo jīn, hù zhēng zhū liǎng, suǒ lùn bì mén hù, suǒ yì mò xián néng. gǒu qiě zhī sú chéng, ào màn zhī huò zuò, fēi suǒ yǐ dūn hóng tuì ràng, lì dé xīng huà zhī dào yě." sòng míng dì cōng bó, hǎo wén shǐ, cái sī lǎng jié, shěng dú shū zòu, hào qī háng jù xià. měi guó yǒu zhēn xiáng jí xíng xìng yàn jí, zhé chén shī zhǎn yì, qiě yǐ mìng cháo chén. qí róng shì wǔ fū, zé tuō qǐng bù xiá, kùn yú kè xiàn, huò mǎi yǐ yìng zhào yān. yú shì tiān xià xiàng fēng, rén zì zǎo shì, diāo chóng zhī yì, shèng yú shí yǐ. yòu lùn yuē:" gǔ zhě sì shǐ liù yì, zǒng ér wèi shī. jì xíng sì fāng zhī fēng, qiě zhāng jūn zǐ zhī zhì, quàn měi chéng è, wáng huà běn yān. ér hòu zhī zuò zhě, sī cún zhī yè, fán huá yùn zǎo, yòng yǐ zì tōng. ruò fú pái cè fāng fēn, chǔ sāo wèi zhī zǔ mí màn róng yǔ, xiàng rú kòu qí yīn. yóu shì suí shēng zhú xiǎng zhī chóu, qì zhǐ guī ér wú zhí, fù gē shī sòng, bǎi kuí wǔ chē. cài yōng děng zhī pái yōu, yáng xióng huǐ wèi tóng zǐ, shèng rén bù zuò, yǎ zhèng shuí fēn. qí wǔ yán wèi shī jiā, zé sū lǐ zì chū, cáo liú wěi qí fēng lì, pān lù gù qí zhī kē, yuán jí jiāng zuǒ, chēng bǐ yán xiè, zhēn xiù pán shuì, wú qǔ miào táng. sòng chū qì yú yuán jiā, duō wèi jīng shǐ dà míng zhī dài, shí hǎo sī wén. gāo cái yì yùn, pō xiè qián zhé, bō liú tóng shàng, zī yǒu dǔ yān. zì shì lǘ yán shào nián, guì yóu zǒng jiǎo, wǎng bù bìn luò liù yì, yín yǒng qíng xìng. xué zhě yǐ bó yī wèi jí wù, wèi zhāng jù wèi' zhuān lǔ', yín wén pò diǎn, fěi ěr wèi cáo wú bèi yú guǎn xián, fēi zhǐ hū lǐ yì, shēn xīn zhǔ huì mù, yuǎn zhì jí fēng yún, qí xìng fú, qí zhì ruò, qiǎo ér bú yào, yǐn ér bù shēn, tǎo qí zōng tú, yì yǒu sòng zhī yí fēng yě. ruò jì zǐ líng yīn, zé fēi xīng guó lǐ yě qū shì, bì yǒu bù dūn. xún qīng yǒu yán:' luàn dài zhī zhēng, wén zhāng nì cǎi.' ér sī qǐ jìn zhī hū?" xiāo zǐ xiǎn yuē:" zì sòng yǐ lái, xiè líng yùn yán yán nián yǐ wén zhāng zhāng yú dài, xiè zhuāng yuán shū yòu yǐ cái zǎo xì zhī, cháo tíng zhī shì jí lǘ yán yì guān, mò bù yǎng qí fēng liú, jìng wèi shī fù zhī shì. wǔ jīng wén jù, wú fù tōng qí yì zhě."
鸿胪卿裴子野又论曰:“书云'贵贵',为其近於君也。天下无生而贵者,是故道义可尊,无择负贩;苟非其人,何取代族。周衰礼坏,政出臣下,卿士大夫自相继及,非夫嗣嫡,犹等家臣。且徒步匹夫,见礼侯伯,轼闾拥篲,无绝於时。其后四方豪势之家,门客千数,卑身折节,比食同袍,虽相倾倚,亦成风俗。迄於二汉,尊儒重道,朝廷州里,学行是先,虽名公子孙,还齐布衣之士,士庶虽分,而无华素之隔。有晋以来,其流稍改,草泽高士,犹厕清涂,降及季年,专称阀阅。自是三公之子,傲九棘之家,黄散之孙,蔑令长之室,转相骄矜,互争铢两,所论必门户,所议莫贤能。苟且之俗成,傲慢之祸作,非所以敦弘退让,励德兴化之道也。”宋明帝聪博,好文史,才思朗捷,省读书奏,号七行俱下。每国有祯祥及行幸宴集,辄陈诗展义,且以命朝臣。其戎士武夫,则讬请不暇,困於课限,或买以应诏焉。於是天下向风,人自藻饰,雕虫之艺,盛於时矣。又论曰:“古者四始六义,总而为诗。既形四方之风,且彰君子之志,劝美惩恶,王化本焉。而后之作者,思存枝叶,繁华蕴藻,用以自通。若夫徘恻芳芬,楚骚为之祖;靡漫容与,相如扣其音。由是随声逐响之俦,弃指归而无执,赋歌诗颂,百揆五车。蔡邕等之俳优,杨雄悔为童子,圣人不作,雅郑谁分。其五言为诗家,则苏、李自出,曹、刘伟其风力,潘、陆固其枝柯,爰及江左,称彼颜、谢,箴绣鞶帨,无取庙堂。宋初迄於元嘉,多为经史;大明之代,实好斯文。高才逸韵,颇谢前哲,波流同尚,滋有笃焉。自是闾阎少年,贵游总角,罔不摈落六艺,吟咏情性。学者以博依为急务,谓章句为'专鲁',淫文破典,斐尔为曹;无被於管弦,非止乎礼义,深心主卉木,远致极风云,其兴浮,其志弱,巧而不要,隐而不深,讨其宗途,亦有宋之遗风也。若季子聆音,则非兴国;鲤也趋室,必有不敦。荀卿有言:'乱代之徵,文章匿采。'而斯岂近之乎?”(萧子显曰:“自宋以来,谢灵运、颜延年以文章彰於代,谢庄、袁淑又以才藻系之,朝廷之士及闾阎衣冠,莫不仰其风流,竞为诗赋之事。五经文句,无复通其义者。”)
hòu wèi xiào wén dì shí, gāo yòu shàng shū yún:" jīn zhī xuǎn jǔ, bù cǎi shí lǐ zhī yōu liè, zhuān jiǎn nián láo zhī duō shǎo, sī fēi jǐn cái zhī wèi. yí tíng cǐ báo yì, qì bǐ qiǎo láo, wéi cái shì qǔ, guān fāng sī mù. yòu xūn jiù zhī chén, suī nián qín kě lù, ér cái fēi fǔ rén, zé kě jiā zhī yǐ jué shǎng, bù yí wěi zhī yǐ fāng rèn. suǒ wèi wáng zhě kě sī rén yǐ cái, bù sī rén yǐ guān." dì shàn zhī.
后魏孝文帝时,高祐上疏云:“今之选举,不采识理之优劣,专简年劳之多少,斯非尽才之谓。宜停此薄艺,弃彼巧劳,唯才是取,官方斯穆。又勋旧之臣,虽年勤可录,而才非抚人,则可加之以爵赏,不宜委之以方任。所谓王者可私人以财,不私人以官。”帝善之。
hán qí lín zi xiǎn zōng shàng yán:" qián dài qǔ shì, bì xiān zhèng míng, gù yǒu xián liáng fāng zhèng zhī chēng. jīn zhōu jùn gòng chá, tú yǒu xiù xiào zhī míng, ér wú xiù xiào zhī shí. ér cháo tíng dàn jiǎn qí yǒu mén dì, bù fù dàn zuò. rú cǐ zé kě bié gòng mén dì yǐ xù shì rén, hé jiǎ zhì xiù xiào zhī míng yě! fū mén dì zhě, shì qí fù zǔ zhī yí liè, yì hé yì yú huáng jiā. gǒu yǒu qí cái, suī tú diào nú lǔ zhī jiàn yì yòng zhī gǒu fēi qí rén, suī sān hòu zhī yìn, zì zhuì yú zào lì yǐ. huò yún, dài wú qí cái, bù ruò qǔ shì yú mén. cǐ yì shī yǐ. qǐ kě yǐ dài wú zhōu zhào, biàn fèi zǎi xiàng ér bù zhì zāi! dàn dāng xiào qí cùn cháng zhū zhòng zhě, jí xiān xù zhī, zé xián cái wú yí yǐ."
韩麒麟子显宗上言:“前代取士,必先正名,故有贤良方正之称。今州郡贡察,徒有秀、孝之名,而无秀、孝之实。而朝廷但检其有门地,不复弹坐。如此则可别贡门地以叙士人,何假置秀、孝之名也!夫门地者,是其父祖之遗烈,亦何益於皇家。苟有奇才,虽屠钓奴虏之贱亦用之;苟非其人,虽三后之胤,自坠於皂隶矣。或云,代无奇才,不若取士於门。此亦失矣。岂可以代无周召,便废宰相而不置哉!但当校其寸长铢重者,即先叙之,则贤才无遗矣。”
xiào míng dì shí, qīng hé wáng yì yǐ guān rén shī xù, shàng biǎo yuē:" xiào wén dì zhì, chū shēn zhī rén, běn yǐ mén pǐn gāo xià yǒu héng, ruò zhǔn zī yīn, zì gōng qīng lìng pū zhī zǐ, jiǎ yǐ bǐng dīng zhī zú, shàng zé sàn qí mì zhe, xià dǎi yù shǐ zhǎng jiān, jiē tiáo lì zhāo rán, wén wú kuī méi. zì cǐ, huò shēn fēi sān shì zhī zǐ, jiě hè gōng fǔ zhèng zuǒ dì fēi jiǎ yǐ zhī lèi, ér dé shàng zǎi xíng liáo. zì zī yǐ jiàng, yì duō guāi chuǎn. qiě cān jūn shì zhuān fēi chū shēn zhī zhí, jīn bì shì hè ér jū, mì zhe běn wèi qǐ jiā zhī guān, jīn huò qiān zhuǎn yǐ zhì: sī jiē yǎng shī xiān zhǔn, yǒu wéi míng lìng, fēi suǒ wèi shì zūn yí fàn, fèng shùn chéng guī. cǐ suī guān rén zhī shī, xiāng xún yǐ jiǔ, rán tuī qí mí màn, yì yì yǒu yóu. hé zhě? xìn yī rén zhī míng, dāng jiǔ liú zhī guǎng, bì lìng gāi jiàn shì zú, biàn zhào rén lún, cái shí yǒu xiàn, gù nán shěn xī. suǒ yǐ zhōu zhì zhōng zhèng zhī guān, qīng dìng mén zhòu, pǐn zǎo gāo bēi, sì hǎi huà yī, zhuān shī héng shí, rèn shí bù qīng. gù zì zhì zhōng zhèng yǐ lái, jì yú tài hé zhī rì, mò bù gāo nǐ qí rén, miào jǐn zī xuǎn, jiē xū míng wèi zhòng yú xiāng guó, cái dé yǔn yú jù zhān, rán hòu kě yǐ pǐn cái zhōu jùn, zōng hé rén wù. jīn zhī suǒ zhì, duō fēi qí rén. qǐ míng wèi chì zhì, shǐ guān rén xuǎn cái, bèi yī xiān zhǐ, wú lìng néng fǒu guāi fāng, wéi cái yì wù bìng gé xuǎn zhòng zhèng, yī yī qián guǐ. shù qīng yuán yǒu guī, liú xù yǔn mù." líng tài hòu zhào yī biǎo shī xíng, ér zhōng bù néng yòng.
孝明帝时,清河王怿以官人失序,上表曰:“孝文帝制,出身之人,本以门品高下有恒,若准资荫,自公卿令仆之子,甲乙丙丁之族,上则散骑祕著,下逮御史长兼,皆条例昭然,文无亏没。自此,或身非三事之子,解褐公府正佐;地非甲乙之类,而得上宰行僚。自兹以降,亦多乖舛。且参军事专非出身之职,今必释褐而居,祕著本为起家之官,今或迁转以至:斯皆仰失先准,有违明令,非所谓式遵遗范,奉顺成规。此虽官人之失,相循已久,然推其弥漫,抑亦有由。何者?信一人之明,当九流之广,必令该鉴氏族,辨照人伦,才识有限,固难审悉。所以州置中正之官,清定门胄,品藻高卑,四海画一,专尸衡石,任实不轻。故自置中正以来,暨於太和之日,莫不高拟其人,妙尽兹选,皆须名位重於乡国,才德允於具瞻,然后可以品裁州郡,综覈人物。今之所置,多非其人。乞明为敕制,使官人选才,备依先旨,无令能否乖方,违才易务;并革选中正,一依前轨。庶清源有归,流序允穆。”灵太后诏依表施行,而终不能用。
xuē chù wèi lì bù láng zhōng. xiān shì, cuī liàng zòu lì tíng nián zhī gé, bù jiǎn rén cái, zhuān wèn láo jiù. chù nǎi shàng shū yuē:" ruò shǐ xuǎn cáo wéi qǔ nián láo, bù jiǎn xián fǒu, biàn jí yì jūn xíng yàn, cì ruò guàn yú, kān bù hū míng, yī lì zú yǐ. shù rén ér yòng, hé wèi quán héng? jīn qǐng jùn xiàn zhī zhí, lì bù xiān jǐn zé cái, wù qǔ lián píng chún zhí, sù xíng yǒu wén, bìng xué tōng gǔ jīn, xiǎo dá lǐ tǐ zhě, yǐ yīng qí xuǎn. bù jū rù zhí yuǎn jìn, nián xūn duō shǎo. qí jī láo zhī zhōng, yǒu cái kān mù rén zhě, xiān zài yòng zhī xiàn. qí yú bù kān zhě, jì zhuàng jí qí lì, qǐ róng lǎo ér qì zhī, jiàng zuǒ chéng wèi, qù rén jī yuǎn, xiǎo xiǎo dāng fǒu, wèi wèi duō shī, yí yī cì bǔ xù, yǐ chóu qí láo." shū zòu, bù bào. xú yīn yǐn jiàn, fù chén yán yuē:" hàn cháo cháng lìng sān gōng dà chén, jǔ xián liáng fāng zhèng yǒu dào zhí yán zhī shì, yǐ wéi zhǎng lì, jiān fǔ lí yuán. zì jìn mò yǐ lái, cǐ fēng suì tì. jīn sì fāng chū dìng, wù zài yǎng rén. chén qǐng yī hàn shì, gèng lì sì kē, lìng sān gōng zǎi guì gè jiàn shí xián, yǐ bǔ jùn xiàn. míng lì tiáo gé, fáng qí ā dǎng zhī duān." zhào xià gōng qīng yì zhī, yì qǐn yǐ.
薛琡为吏部郎中。先是,崔亮奏立停年之格,不简人才,专问劳旧。琡乃上书曰:“若使选曹唯取年劳,不简贤否,便即义均行雁,次若贯鱼,勘簿呼名,一吏足矣。数人而用,何谓铨衡?今请郡县之职,吏部先尽择才,务取廉平淳直,素行有闻,并学通古今,晓达理体者,以应其选。不拘入职远近,年勋多少。其积劳之中,有才堪牧人者,先在用之限。其馀不堪者,既壮藉其力,岂容老而弃之,将佐丞尉,去人积远,小小当否,未为多失,宜依次补序,以酬其劳。”书奏,不报。徐因引见,复陈言曰:“汉朝常令三公大臣,举贤良方正、有道直言之士,以为长吏,监抚黎元。自晋末以来,此风遂替。今四方初定,务在养人。臣请依汉氏,更立四科,令三公宰贵各荐时贤,以补郡县。明立条格,防其阿党之端。”诏下公卿议之,亦寝矣。
hòu zhōu lè xùn shàng shū lùn xuǎn jǔ yuē:" xuǎn cáo shǎng lù xūn xián, bǔ nǐ guān jué, bì yí yǔ zhòng gòng zhī, yǒu míng yáng zhī shòu. shǐ rén dé jìn xīn, rú dǔ bái rì. qí cái yǒu shēng jiàng, qí gōng yǒu hòu bó, lù zhì suǒ jiā, wú róng bù shěn. jí rú zhōu jùn xuǎn zhì, yóu jí xiāng lǘ, kuàng tiān xià xuǎn cáo, bù qǔ rén wù. ruò fāng zhōu liè jùn, zì kě nèi chú. cǐ wài fù xuǎn cáo quán xù zhě, jì fēi jī shì, hé zú kě mì? rén shēng chù dài, yǐ róng lù wéi zhòng, xiū shēn lǚ xíng, yǐ mù shēng míng. rán féng shí jì nán, shī shí wéi yì. qí xuǎn zhì zhī rì, yí lìng zhòng xīn míng bái, rán hòu chéng zòu. shǐ gōng qín jiàn zhī, pǐn wù chēng yuè."
后周乐逊上疏论选举曰:“选曹赏录勋贤,补拟官爵,必宜与众共之,有明扬之授。使人得尽心,如睹白日。其材有升降,其功有厚薄,禄秩所加,无容不审。即如州郡选置,犹集乡闾,况天下选曹,不取人物。若方州列郡,自可内除。此外付选曹铨叙者,既非机事,何足可密?人生处代,以荣禄为重,修身履行,以慕声名。然逢时既难,失时为易。其选置之日,宜令众心明白,然后呈奏。使功勤见知,品物称悦。”
suí wén dì kāi huáng zhōng, chí shū shì yù shǐ lǐ è yǐ xuǎn cái shī zhōng, shàng shū yuē:" zì wèi zhī sān zǔ, gèng shàng wén cí, hū jūn rén zhī dà dào, hǎo diāo chóng zhī xiǎo yì. xià zhī cóng shàng, yǒu tóng yǐng xiǎng, jìng chěng fú huá, suì chéng fēng sú. jiāng zuǒ qí liáng, qí bì mí shén, guì jiàn xián yú, wéi wù yín yǒng. suì fù yí lǐ cún yì, xún xū zhú wēi, jìng yī yùn zhī qí, zhēng yī zì zhī qiǎo. lián piān lěi dú, bù chū yuè lù zhī xíng jī àn yíng xiāng, wéi shì fēng yún zhī zhuàng. dài sú yǐ cǐ xiāng gāo, cháo tíng jù zī zhuó shì. lù lì zhī lù jì kāi, ài shàng zhī qíng yù dǔ. yú shì lǘ lǐ tóng hūn, guì yóu zǒng jiǎo, wèi kuī liù jiǎ, xiān zhì wǔ yán. zhì rú xī huáng shùn yǔ zhī diǎn, yī fù zhōu kǒng zhī shuō, bù fù guān xīn, hé cháng rù ěr. yǐ ào dàn wèi qīng xū, yǐ yuán qíng wèi xūn jī, zhǐ rú sù wèi gǔ zhuō, yòng cí fù wèi jūn zǐ. gù wén bǐ rì fán, qí zhèng rì luàn, liáng yóu qì dà shèng zhī guǐ fàn, gòu wú yòng yǐ wéi yòng yě. juān běn zhú mò, liú biàn huá rǎng, dì xiāng shī zǔ, jiāo lí yù shàn. jí dà suí shòu mìng, shèng dào yù xìng, píng chù qīng fú, è zhǐ huá wěi. zì fēi huái jīng bào zhì, zhì dào yī rén, bù dé yǐn lǐng jìn shēn, cān cè yīng miǎn. shì yǐ kāi huáng sì nián, pǔ zhào tiān xià, gōng sī wén hàn, bìng yí shí lù. qí nián jiǔ yuè, sì zhōu cì shǐ sī mǎ yòu zhī shàng biǎo huá yàn, fù suǒ sī lǐ zuì. yóu shì gōng qīng dà chén, xián zhī zhèng lù, mò bù zuān yǎng fén sù, qì jué huá qǐ, zé xiān wáng zhī lìng diǎn, xíng dà dào yú zī dài. rú wén zài wài zhōu xiàn, réng zhǒng bì fēng, xuǎn lì jǔ rén, wèi zūn diǎn zé. zhì yú zōng dǎng chēng xiào, xiāng qū guī rén, xué bì diǎn mó, jiāo bù gǒu hé, zé bìn luò sī mén, bù jiā shōu chǐ qí xué bù jī gǔ, zhú sú suí shí, zuò qīng bó zhī piān zhāng, jié péng dǎng ér chēng yù, zé xuǎn chōng lì zhí, jǔ sòng tiān cháo. gài yóu xiàn lìng cì shǐ, wèi xíng fēng jiào, yóu xié sī qíng, bù cún gōng dào. chén jì tiǎn xiàn sī, zhí dāng jiū chá. ruò wén fēng jí hé, kǒng guà wǎng zhě duō, qǐng lēi zhū sī, pǔ jiā sōu fǎng, yǒu rú cǐ zhě, jù zhuàng sòng tái."
隋文帝开皇中,持书侍御史李谔以选才失中,上书曰:“自魏之三祖,更尚文词,忽君人之大道,好雕虫之小艺。下之从上,有同影响,竞骋浮华,遂成风俗。江左齐、梁,其弊弥甚,贵贱贤愚,唯务吟咏。遂复遗理存异,寻虚逐微,竞一韵之奇,争一字之巧。连篇累牍,不出月露之形;积案盈箱,唯是风云之状。代俗以此相高,朝廷据兹擢士。禄利之路既开,爱尚之情愈笃。於是闾里童昏,贵游总角,未窥六甲,先制五言。至如羲皇、舜、禹之典,伊、傅、周、孔之说,不复关心,何尝入耳。以傲诞为清虚,以缘情为勋绩,指儒素为古拙,用辞赋为君子。故文笔日烦,其政日乱,良由弃大圣之轨范,构无用以为用也。捐本逐末,流遍华壤,递相师祖,浇漓愈扇。及大隋受命,圣道聿兴,屏黜轻浮,遏止华伪。自非怀经抱质,志道依仁,不得引领搢绅,参厕缨冕。是以开皇四年,普诏天下,公私文翰,并宜实录。其年九月,泗州刺史司马幼之上表华艳,付所司理罪。由是公卿大臣,咸知正路,莫不钻仰坟素,弃绝华绮,择先王之令典,行大道於兹代。如闻在外州县,仍踵弊风,选吏举人,未遵典则。至於宗党称孝,乡曲归仁,学必典谟,交不苟合,则摈落私门,不加收齿;其学不稽古,逐俗随时,作轻薄之篇章,结朋党而称誉,则选充吏职,举送天朝。盖由县令、刺史,未行风教,犹挟私情,不存公道。臣既忝宪司,职当纠察。若闻风即劾,恐挂网者多,请勒诸司,普加搜访,有如此者,具状送台。”