strong xuǎn jǔ èr strong
選舉二
lì dài zhì zhōng wèi jìn dōng jìn sòng qí liáng chén hòu wèi běi qí hòu zhōu suí
歷代制中(魏 晉 東晉 宋 齊 梁 陳 後魏 北齊 後周 隋)
wèi wén dì wèi wèi wáng shí, sān fāng dǐng lì, shì liú bō qiān, sì rén cuò zá, xiáng hé wú suǒ. yán kāng yuán nián, lì bù shàng shū chén qún yǐ tiān cháo xuǎn yòng bù jǐn rén cái, nǎi lì jiǔ pǐn guān rén zhī fǎ, zhōu jùn jiē zhì zhōng zhèng, yǐ dìng qí xuǎn, zé zhōu jùn zhī xián yǒu shí jiàn zhě wèi zhī, qū bié rén wù, dì qí gāo xià. yòu zhì: jùn kǒu shí wàn yǐ shàng, suì chá yī rén, qí yǒu xiù yì, bù jū hù kǒu. chū, cáo gōng shí, wèi fǔ chū jiàn, yǐ máo jiè cuī yǎn wèi dōng cáo yuàn shǐ, quán héng rén wù, xuǎn yòng xiān shàng qín jiǎn. yú shì tiān xià shì rén jiē dǐ lì míng jié, wù cóng yuē sǔn. hé qià yán yú gōng yuē: tiān xià dà qì, zài wèi yǔ rén, bù kě yǐ yī jié jiǎn yě. jiǎn sù guò zhōng, zì yǐ chù shēn zé kě, yǐ cǐ gé wù, suǒ shī huò duō. jīn zhāo tíng zhī yí, lì yǒu zhe xīn yī chéng hǎo chē zhě, bù wèi zhī lián jié. zhì lìng shì dài fū gù wū rǔ qí yī, cáng qí yú fú, cháo fǔ dà lì huò zì qiè hú sūn, yǐ rù guān sì. fū lì jiào guān sú, guì chù zhōng yōng, wèi kě jì yě. jīn chóng yī gài nán kān zhī xíng, yǐ jiǎn shū tú, miǎn ér wèi zhī, bì yǒu pí cuì. gǔ zhī dà jiào, wù zài tōng rén qíng ér yǐ. fán jī guǐ zhī xíng, zé róng wěi yǐ. qí wǔ guān zhī xuǎn, bǐ hù jūn zhǔ zhī. huáng chū sān nián, shǐ chú jiù hàn xiàn nián zhī zhì, lìng jùn guó gòng jǔ, wù jū lǎo yòu, rú tōng jīng shù, lì dá wén fǎ, dào jiē shì yòng.
魏文帝為魏王時,三方鼎立,士流播遷,四人錯雜,詳覈無所。延康元年,吏部尚書陳群以天朝選用不盡人才,乃立「九品官人之法」,州郡皆置中正,以定其選,擇州郡之賢有識鑒者為之,區別人物,第其高下。又制:郡口十萬以上,歲察一人,其有秀異,不拘戶口。(初,曹公時,魏府初建,以毛玠、崔琰為東曹掾史,銓衡人物,選用先尚勤儉。於是天下士人皆砥礪名節,務從約損。和洽言於公曰:「天下大器,在位與人,不可以一節檢也。儉素過中,自以處身則可,以此格物,所失或多。今朝廷之儀,吏有著新衣、乘好車者,不謂之廉潔。至令士大夫故污辱其衣,藏其輿服,朝府大吏或自挈壺飧,以入官寺。夫立教觀俗,貴處中庸,為可繼也。今崇一概難堪之行,以檢殊塗,勉而為之,必有疲瘁。古之大教,務在通人情而已。凡激詭之行,則容偽矣。」)其武官之選,俾護軍主之。黃初三年,始除舊漢限年之制,令郡國貢舉,勿拘老幼,儒通經術,吏達文法,到皆試用。
zì míng dì tài hé zhī hòu, sú yòng fú mí, dì xiāng biāo mù, ér xià hóu zhū gé hé dèng zhī chóu, yǒu sì cōng bā dá zhī chēng, dì shēn suǒ jí zhī. yú shì, è shì dài fū zhī yǒu míng shēng zhě, huò jìn gù fèi chù yǐ chéng zhī. lì bù shàng shū lú yù zòu yuē: gǔ zhě fū zòu yǐ yán, míng shì yǐ gōng. jīn kǎo jī zhī fǎ jiǔ fèi, ér huǐ chēng xiāng jìn tuì, gù zhēn wěi hùn zá yě. dì suì zhào sàn qí cháng shì liú shào zuò dōu guān kǎo kè zhī fǎ, yǐ kǎo hé bǎi guān. jù kǎo jī piān.
自明帝太和之後,俗用浮靡,遞相標目,而夏侯、諸葛、何、鄧之儔,有四聰八達之稱,帝深所嫉之。於是,惡士大夫之有名聲者,或禁錮廢黜以懲之。吏部尚書盧毓奏曰:「古者敷奏以言,明試以功。今考績之法久廢,而毀稱相進退,故真偽混雜也。」帝遂詔散騎常侍劉劭作都官考課之法,以考覈百官。(具考績篇。)
qí wáng jiā píng chū, cáo shuǎng jì zhū, sī mǎ xuān wáng bǐng zhèng, xiáng qiú lǐ běn. zhōng hù jūn xià hóu xuán yán yuē: fū guān cái yòng rén, guó zhī bǐng yě. gù quán héng zhuān yú tái gé, shàng zhī fēn yě xiào xíng kǎo hū lǘ xiàng, yōu liè rèn zhī xiāng rén, xià zhī xù yě. fū yù qīng jiào shěn xuǎn, zài míng qí fēn xù, bù shǐ xiāng shè ér yǐ. jīn lìng zhōng zhèng dàn kǎo xíng lún bèi, bèi dāng xíng jūn, sī kě guān yǐ. xíng yǒu dà xiǎo, bǐ yǒu gāo xià, zé suǒ rèn zhī cì yì huàn rán bié yǐ. xī bì shǐ zhōng zhèng gàn quán héng zhī jī yú xià, ér zhí jī bǐng zhě yǒu suǒ wěi zhàng yú shàng, shàng xià jiāo qīn, yǐ shēng fēn cuò zāi? qiě zhòng zhí zhī shǔ, gè yǒu guān zhǎng, dàn shǐ guān zhǎng gè yǐ qí shǔ néng fǒu xiàn zhī tái gé zé jù guān zhǎng néng fǒu zhī dì, cān yǐ xiāng lǘ dé xíng zhī cì, nǐ qí lún bǐ, wù shǐ piān pō zhōng zhèng zé wéi kǎo xíng jī, bié qí gāo xià, shěn dìng bèi lèi, wù shǐ shēng jiàng, ér zǒng zhī yú tái gé. guān zhǎng suǒ dì, zhōng zhèng bèi nǐ, bǐ suí cì lǜ ér yòng zhī. rú qí bù chēng, zé fù zài wài. zé nèi wài xiāng cān, dé shī yǒu suǒ, shù kě jìng fēng sú ér shěn guān cái yǐ. jiān qǐng chú zhòng shè zhī guān, dìng fú zhì zhī děng. xuān wáng cí bù néng gǎi, qǐng qí yú tā xián. àn, jiǔ pǐn zhī zhì, chū yīn hòu hàn jiàn ān zhōng tiān xià bīng xìng, yì guān shì zú duō lí běn tǔ, yù zhēng yuán liú, lǜ nán wěi xī, wèi shì gé mìng, zhōu jùn xiàn jù zhì dà xiǎo zhōng zhèng, gè qǔ běn chù rén rèn zhū fǔ gōng qīng jí tái shěng láng lì yǒu dé chōng cái shèng zhě wèi zhī, qū bié suǒ guǎn rén wù, dìng wèi jiǔ děng. qí yǒu yán xíng xiū zhe, zé shēng jìn zhī, huò yǐ wǔ shēng sì, yǐ liù shēng wǔ tǎng huò dào yì kuī què, zé jiàng xià zhī, huò zì wǔ tuì liù, zì liù tuì qī yǐ. shì yǐ lì bù bù néng shěn dìng hé tiān xià rén cái shì shù, gù wěi zhōng zhèng quán dì děng jí, píng zhī shòu shòu, wèi miǎn guāi shī jí fǎ bì yě. wéi néng zhī qí fá yuè, fēi fù biàn qí xián yú, suǒ yǐ liú yì yún: xià pǐn wú gāo mén, shàng pǐn wú hán shì. nán cháo zhì yú liáng chén, běi cháo zhì yú zhōu suí, xuǎn jǔ zhī fǎ, suī hù xiāng sǔn yì, ér jiǔ pǐn jí zhōng zhèng zhì kāi huáng zhōng fāng bà. tǎo qí gēn běn, chén shòu wèi zhì yán zhī tài lüè, gù xiáng biàn zhī yě. shǔ xiān zhǔ jì méi, zhū gé kǒng míng bǐng zhèng, chéng è jǔ shàn, liàng cái shòu rèn, bù jì zī xù. shí jiān wèi jùn shǒu lǐ yán yǐ yáng hóng wèi gōng cáo, yán wèi qù jùn, ér hóng yǐ wèi shǔ jùn shǒu hóng mén xià shū zuǒ hé zhī yǒu cái cè, hóng wèi qù jùn, ér zhī yǐ wèi guǎng hàn jùn shǒu. hòu lǐ yán liào lì jiē dé zuì yú liàng, huò fèi huò xǐ, wén liàng zú, chuí qì fā jí, yǐ zhì yú sǐ yě.
齊王嘉平初,曹爽既誅,司馬宣王秉政,詳求理本。中護軍夏侯玄言曰:「夫官才用人,國之柄也。故銓衡專於台閣,上之分也;孝行考乎閭巷,優劣任之鄉人,下之敘也。夫欲清教審選,在明其分敘,不使相涉而已。今令中正但考行倫輩,輩當行均,斯可官矣。行有大小,比有高下,則所任之次亦渙然別矣。奚必使中正干銓衡之機於下,而執機柄者有所委仗於上,上下交侵,以生紛錯哉?且眾職之屬,各有官長,但使官長各以其屬能否獻之;台閣則據官長能否之第,參以鄉閭德行之次,擬其倫比,勿使偏頗;中正則唯考行跡,別其高下,審定輩類,勿使升降,而總之於台閣。官長所第,中正輩擬,比隨次率而用之。如其不稱,責負在外。則內外相參,得失有所,庶可靜風俗而審官才矣。」兼請除重設之官,定服制之等。宣王辭不能改,請俟於他賢。(按,九品之制,初因後漢建安中天下兵興,衣冠士族多離本土,欲徵源流,慮難委悉,魏氏革命,州郡縣俱置大小中正,各取本處人任諸府公卿及台省郎吏有德充才盛者為之,區別所管人物,定為九等。其有言行修著,則升進之,或以五升四,以六升五;儻或道義虧闕,則降下之,或自五退六,自六退七矣。是以吏部不能審定覈天下人才士庶,故委中正銓第等級,憑之授受,謂免乖失及法弊也。唯能知其閥閱,非復辨其賢愚,所以劉毅云:「下品無高門,上品無寒士。」南朝至於梁、陳,北朝至於周、隋,選舉之法,雖互相損益,而九品及中正至開皇中方罷。討其根本,陳壽魏志言之太略,故詳辯之也。蜀先主既沒,諸葛孔明秉政,懲惡舉善,量材授任,不計資敘。時犍為郡守李嚴以楊洪為功曹,嚴未去郡,而洪已為蜀郡守;洪門下書佐何祗有才策,洪未去郡,而祗已為廣漢郡守。後李嚴、廖立皆得罪於亮,或廢或徙,聞亮卒,垂泣發疾,以至於死也。)
jìn yī wèi shì jiǔ pǐn zhī zhì, nèi guān lì bù shàng shū sī tú zuǒ zhǎng shǐ, wài guān zhōu yǒu dà zhōng zhèng, jùn guó yǒu xiǎo zhōng zhèng, jiē zhǎng xuǎn jǔ. ruò lì bù xuǎn yòng, bì xià zhōng zhèng, zhēng qí rén jū jí fù zǔ guān míng.
晉依魏氏九品之制,內官吏部尚書、司徒、左長史,外官州有大中正,郡國有小中正,皆掌選舉。若吏部選用,必下中正,徵其人居及父祖官名。
wǔ dì tài shǐ chū, yòu yì kǎo kè, jù kè jī piān. sàn qí cháng shì fù xuán huáng fǔ táo yǐ wèi zhèng jiào tuí bì, fēng sú bù chún, shàng shū yuē: chén wén xiān wáng zhī lín tiān xià yě, míng qí dà jiào, zhǎng qí yì jié, dào huà chóng yú shàng, qīng yì xíng yú xià, shàng xià xiāng fèng, rén huái yì xīn. wáng qín dàng miè xiān wáng zhī zhì, yǐ fǎ shù xiāng yù, ér yì xīn wáng yǐ. jìn zhě wèi wǔ hǎo fǎ shù, ér tiān xià guì xíng míng wèi wén mù tōng dá, ér tiān xià jiàn shǒu jié. qí hòu gāng wéi bù shè, ér xū wú fàng dàn zhī lùn yíng yú cháo yě, shǐ tiān xià wú fù qīng yì, ér wáng qín zhī bìng fù fā yú jīn. bì xià shèng dé, huà lín táng yú, wéi wèi jǔ qīng yuǎn yǒu lǐ zhī chén yǐ dūn fēng jié, wèi tuì xū bǐ yǐ chéng bù kè yě. dì nǎi shǐ xuán cǎo zhào jìn zhī.
武帝泰始初,又議考課,(具課績篇。)散騎常侍傅玄、皇甫陶以為政教頹弊,風俗不淳,上疏曰:「臣聞先王之臨天下也,明其大教,長其義節,道化崇於上,清議行於下,上下相奉,人懷義心。亡秦盪滅先王之制,以法術相御,而義心亡矣。近者魏武好法術,而天下貴刑名;魏文慕通達,而天下賤守節。其後綱維不攝,而虛無放誕之論盈於朝野,使天下無復清議,而亡秦之病復發於今。陛下聖德,化鄰唐、虞,唯未舉清遠有禮之臣以敦風節,未退虛鄙以懲不恪也。」帝乃使玄草詔進之。
xuán zòu yuē: chén wén xiān wáng fēn shì nóng gōng shāng yǐ jīng guó zhì shì, gè yī qí yè, ér shū qí wù. zì shì yǐ shàng zǐ dì, zé wèi zhī lì tài xué yǐ jiào zhī, xuǎn míng shī yǐ xùn zhī, suí cái yōu liè yǐ shòu yòng zhī. nóng yǐ fēng qí shí, gōng yǐ zú qí qì, shāng jiǎ yǐ tōng qí huò. gù suī tiān xià zhī dà, zhào shù zhī zhòng, ér wú yóu rén zài qí xián. hàn wèi bù dìng qí fēn, bǎi guān zǐ dì bù xiū jīng yì ér wù jiāo yóu, wèi zhī lì shì ér zuò xiǎng tiān lù, nóng gōng zhī yè duō fèi, huò zhú yín lì ér lí qí shì, tú xì míng yú tài xué, rán bù wén xiān wáng zhī fēng. jīn shèng zhèng zī shǐ, ér hàn wèi zhī shī wèi gǎi, sàn guān zhòng ér xué xiào wèi shè, yóu shǒu duō ér qīn nóng zhě shǎo, gōng qì bù jǐn qí yí. chén yǐ wèi yí jí dìng qí zhì. qián huáng fǔ táo shàng shì, yù lìng cì bài sàn guān jiē kè shǐ qīn gēng, tiān xià xiǎng zú shí zhī lì. yǔ jì gōng jià, zuò chóng hòu dài, shì yǐ míng táng yuè lìng zhe dì jí zhī zhì. yī yǐn, gǔ zhī míng chén, gēng yú yǒu shēn yàn yīng, qí zhī dài fū, bì zhuāng gōng zhī nán, yì gēng yú hǎi bīn. xī zhě shèng dì míng wáng, xián zuǒ jùn shì, jiē cháng cóng shì yú gēng nóng yǐ. wáng rén cì guān, rǒng sǎn wú shì zhě, bù dū shǐ xué, zé dāng shǐ gēng, wú yuán fàng zhī shǐ zuò shí bǎi xìng yě. jīn wén wǔ zhī guān jì zhòng, ér bài cì bù zài zhí zhě yòu duō, jiā yǐ fú yì wèi bīng, bù dé gēng jià, dāng nóng zhě zhī bàn, nán miàn shí lù zhě cān bèi yú qián. shǐ rǒng sǎn zhī guān wèi nóng, ér shōu qí zū shuì, jiā dé qí shí, ér tiān xià zhī gǔ kě yǐ wú fá yǐ. fū jiā zú shí, wèi zi zé xiào, wèi fù zé cí, wèi xiōng zé yǒu, wèi dì zé tì. tiān xià zú shí, zé rén yì zhī jiào kě bù lìng ér xíng yě. fū shì nóng gōng shāng zhī fēn, bù kě sī xū ér fèi. ruò wèi néng jīng qí fáng zhì, jì tiān xià wén wǔ zhī guān zú wèi fù èr zhě shǐ xué, qí yú jiē guī zhī yú nóng. ruò bǎi gōng shāng jiǎ yǒu zhǎng zhě, yì guī zhī nóng. wù nóng ruò cǐ, hé yǒu bù shàn hū! yú shū yuē:' sān zài kǎo jī, sān kǎo chù zhì yōu míng.' shì wèi jiǔ nián zhī hòu nǎi yǒu qiān xù yě. gù jū guān jiǔ, zé niàn lì shèn zhōng zhī huà bù jiǔ, zé jìng wèi yī qiè zhī zhèng. liù nián zhī xiàn, rì yuè qiǎn jìn, bù zhōu chù zhì. táo zhī suǒ shàng, yì hé gǔ zhì. wéi bì xià cái zhī. wǔ dì shén shàn zhī ér zhōng bù néng yòng. shān tāo wèi lì bù shàng shū shí yǒu yú nián, měi guān què, zhé qǐ nǐ shù rén. yuē: shì zhōng péng quán qiān, dāng xuǎn dài. àn, yōng zhōu cì shǐ guō yì, gāo jiǎn yǒu yǎ liàng, zài bīng xián, shǎo bù jǐn xià qíng chù cháo tíng, zú yǐ sù zhèng zuǒ yòu. wèi jiāng jūn wáng jì, cái gāo měi mào, hòu lái zhī guān. cǐ èr rén, chéng gù wèn zhī xiù. shèng yì tǎng xī jì zhǔ bīng zhě, xiāo qí jiāng jūn xún kǎi, zhì qì míng mǐn, qí diǎn sù wèi, zhōng bù jiǎn jì. bó shì jì jiǔ yǔ chún, qiáng zhèng yǒu xué yì, yì kān cǐ xuǎn. guó xué chū jiàn, wáng xún yǐ wáng, chún néng qí shì, yí dāng xiǎo liú, cū lì qí zhì, bù shěn yí ěr yǒu dāng shèng zhǐ zhě bù? yòu shàng shū lìng què, yí dé qí rén. zhēng nán dà jiāng jūn hù, tǐ yì lì zhèng, kě yǐ sù zhěng cháo tíng. yòu yún: yǒu jí kǔ zhě, dà jiāng jūn suī bù zhěng zhèng, xū jīn lì róng mǎ xián, yóu yí dé jiàn zhě. zhēng běi dà jiāng jūn guàn, zhēn zhèng jìng yī zhōng shū jiān xù, dá liàn wù shì. sān rén jiē rén yàn, bù shěn yǒu kě cān jǔ zhě bù? jiē suí dì yì suǒ yù rán hòu míng zòu. ér dì zhī yòng zhě, huò fēi jǔ shǒu, zhòng qíng bù chá, yǐ tāo qīng zhòng rèn yì, huò zèn zhī yú dì, gù dì shǒu zhào jiè tāo yuē: fū yòng rén wéi cái, bù yí shū yuǎn dān jiàn, tiān xià biàn huà yǐ. ér tāo xíng zhī zì ruò, yī nián zhī hòu, zhòng qíng nǎi fú. tāo suǒ zòu zhēn bá rén wù, gè wèi tí mù, shí chēng shān gōng qǐ shì. yòu, wáng róng zì jùn chōng, qiān shàng shū zuǒ pú shè, lǐng lì bù. róng shǐ wèi jiǎ wǔ zhì, fán xuǎn jǔ jiē xiān lǐ bǎi xìng, rán hòu shòu yòng. sī lì fù xián zòu róng yuē: shū chēng' sān zài kǎo jī, sān kǎo chù zhì yōu míng'. jīn nèi wài qún guān, jū zhí wèi zhōu, ér róng zòu hái, jì wèi dìng qí yōu liè, qiě sòng gù yíng xīn, xiāng jì dào lù, qī qiǎo yóu shēng, shāng nóng hài zhèng. róng bù yǎng yī yáo shùn diǎn mó, ér qū shàn fú huá, kuī bài fēng sú, fēi tú wú yì, nǎi yǒu dà sǔn. yí miǎn róng guān. róng yǔ jiǎ guō tōng qīn, jìng dé bù zuò.
玄奏曰:「臣聞先王分士農工商以經國制事,各一其業,而殊其務。自士以上子弟,則為之立太學以教之,選明師以訓之,隨才優劣以授用之。農以豐其食,工以足其器,商賈以通其貨。故雖天下之大,兆庶之眾,而無遊人在其閒。漢魏不定其分,百官子弟不修經藝而務交遊,未知蒞事而坐享天祿,農工之業多廢,或逐淫利而離其事,徒系名於太學,然不聞先王之風。今聖政資始,而漢魏之失未改,散官眾而學校未設,游手多而親農者少,工器不盡其宜。臣以為宜亟定其制。前皇甫陶上事,欲令賜拜散官皆課使親耕,天下享足食之利。禹、稷躬稼,祚崇後代,是以明堂、月令著帝籍之制。伊尹,古之名臣,耕於有莘;晏嬰,齊之大夫,避莊公之難,亦耕於海濱。昔者聖帝明王,賢佐俊士,皆嘗從事於耕農矣。王人賜官,冗散無事者,不督使學,則當使耕,無緣放之使坐食百姓也。今文武之官既眾,而拜賜不在職者又多,加以服役為兵,不得耕稼,當農者之半,南麵食祿者參倍於前。使冗散之官為農,而收其租稅,家得其實,而天下之穀可以無乏矣。夫家足食,為子則孝,為父則慈,為兄則友,為弟則悌。天下足食,則仁義之教可不令而行也。夫士農工商之分,不可斯須而廢。若未能精其防制,計天下文武之官足為副貳者使學,其餘皆歸之於農。若百工商賈有長者,亦歸之農。務農若此,何有不贍乎!虞書曰:'三載考績,三考黜陟幽明。'是為九年之後乃有遷敘也。故居官久,則念立慎終之化;不久,則競為一切之政。六年之限,日月淺近,不周黜陟。陶之所上,義合古制。惟陛下裁之。」武帝甚善之而終不能用。(山濤為吏部尚書十有餘年,每官闕,輒啟擬數人。曰:」侍中彭權遷,當選代。按,雍州刺史郭奕,高簡有雅量,在兵閒,少不盡下情;處朝廷,足以肅正左右。衛將軍王濟,才高美茂,後來之冠。此二人,誠顧問之秀。聖意儻惜濟主兵者,驍騎將軍荀愷,智器明敏,其典宿衛,終不減濟。博士祭酒庾純,強正有學義,亦堪此選。國學初建,王、荀已亡,純能其事,宜當小留,粗立其制,不審宜爾有當聖旨者不?又尚書令闕,宜得其人。征南大將軍祜,體義立正,可以肅整朝廷。」又云:「有疾苦者,大將軍雖不整正,須筋力戎馬閒,猶宜得健者。征北大將軍瓘,貞正靜一;中書監勖,達練物事。三人皆人彥,不審有可參舉者不?」皆隨帝意所欲然後明奏。而帝之用者,或非舉首,眾情不察,以濤輕重任意,或譖之於帝,故帝手詔戒濤曰:「夫用人惟才,不遺疏遠單賤,天下便化矣。」而濤行之自若,一年之後,眾情乃服。濤所奏甄拔人物,各為題目,時稱山公啟事。又,王戎字濬沖,遷尚書左僕射,領吏部。戎始為甲午制,凡選舉皆先理百姓,然後授用。司隸傅咸奏戎曰:「書稱'三載考績,三考黜陟幽明'。今內外群官,居職未周,而戎奏還,既未定其優劣,且送故迎新,相繼道路,欺巧由生,傷農害政。戎不仰依堯、舜典謨,而驅扇浮華,虧敗風俗,非徒無益,乃有大損。宜免戎官。」戎與賈、郭通親,竟得不坐。)
yú shí suī fēng jiào tuí shī ér wú diǎn zhì, rán shí yǒu qīng yì, shàng néng quàn sú. chén shòu jū sàng, shǐ nǚ nú wán yào, jī nián shěn fèi xì shēn dǔ xiào, yǐ jiǎ zàng wéi cháng, jiàng pǐn yī děng. qí wèi chéng quàn yě rú shì.
於時雖風教頹失而無典制,然時有清議,尚能勸俗。陳壽居喪,使女奴丸藥,積年沈廢;郤詵篤孝,以假葬違常,降品一等。其為懲勸也如是。
qí hòu, zhōng zhèng rèn jiǔ, ài zēng yóu jǐ, ér jiǔ pǐn zhī fǎ jiàn bì. suì jì guān zī yǐ dìng pǐn gé, tiān xià wéi yǐ jū wèi zhě wèi guì. shàng shū pú shè liú yì yǐ jiǔ pǐn zhě, shǐ yīn wèi chū sàng luàn, shì jūn zhōng quán shí zhī zhì, fēi jīng jiǔ zhī diǎn yě, yīn yòng tǔ duàn, fù gǔ xiāng jǔ lǐ xuǎn zhī fǎ, shàng shū yuē: fū jiǔ pǐn yǒu bā sǔn, ér guān cái yǒu sān nán, jiē xìng tì zhī suǒ yóu yě. rén wù nán zhī, yī yě ài zēng nán fáng, èr yě qíng wěi nán míng, sān yě. jīn zhī zhōng zhèng dìng jiǔ pǐn, gāo xià rèn yì, róng rǔ zài shǒu, cāo rén zhǔ wēi fú, duó tiān cháo quán shì, ài è suí xīn, qíng wěi yóu jǐ, shàng pǐn wú hán mén, xià pǐn wú shì zú. gōng wú kǎo xiào zhī fù, sī wú gào sù zhī jì. sǔn zhèng zhī dào yī yě. zhì zhōu dōu zhě, běn qǔ zhōu lǐ qīng yì xián suǒ guī fú, jiāng yǐ zhèn yì tóng, yī yán yì. bù wèi yī rén zhī shēn, le yī zhōu zhī cái, yī rén bù shěn, suì wèi zuò fèi. ruò rán, suī xuān ní zhī shèng, mò bù yǒu guò, zé kě fèi, hé dú zé yú zhōng rén zāi? shǐ shì fēi zhī lùn héng yú zhōu lǐ, xián xì zhī chóu jié yú dà chén. sǔn zhèng zhī dào èr yě. běn lì gé zhì, wèi rén lún yǒu xù, ruò guàn yú chéng cì, cái dé yōu liè, lún bèi yǒu shǒu wěi yě. jīn zhī zhōng zhèng, zuò xùn qí sī, tuī guì yì zhī qì, shǐ zài fán pǐn zhī xià fù dài bù xiào, yuè zài chéng rén zhī shǒu. sǔn zhèng zhī dào sān yě. wěi yǐ yī guó zhī zhòng, ér wú shǎng fá zhī fáng, shǐ de zòng héng, wú suǒ gù dàn. zhū shòu wǎng zhě, bào yuàn jī jiǔ, dú bù méng tiān dì wú sī zhī dé, zhǎng yōng bì yú xié rén zhī quán. sǔn zhèng zhī dào sì yě. gǔ xiān zhèng jiào, chóng xiāng dǎng zhī yì, gù dé tiān xià zhī rén tuì ér xiū běn. jīn yī guó zhī shì, duō zhě qiān shù, huò liú xǐ yì bāng, huò gěi shì shū fāng, yóu bù shí qí miàn, kuàng néng jǐn qí cái hū! ér zhōng zhèng zhī yǔ bù zhī, jiāng dìng pǐn zhuàng, bì cǎi shēng yú tái fǔ, nà huǐ yú liú yán. rèn jǐ zé yǒu bù shí zhī bì, tīng shòu zé yǒu bǐ cǐ zhī piān. suǒ zhī zhě yǐ ài zēng duó qí píng, suǒ bù zhī zhě yǐ rén shì luàn qí dù. jì wú xiāng lǎo jì xíng zhī yì, yòu fēi cháo tíng kǎo jī zhī kè, suì shǐ wèi guān zhī rén, qì jìn qiú yuǎn, bèi běn qū mò. sǔn zhèng zhī dào wǔ yě. fán suǒ yǐ lì pǐn shè zhuàng zhě, qiú rén cái ér lùn gōng bào yě. jīn yú xiàn dāng bào, suī zhí zhī gāo, hái fù bēi pǐn, wú jī yú guān, ér huò gāo xù, shì wèi yì gōng shí ér chóng xū míng yě. sǔn zhèng zhī dào liù yě. fán guān bù tóng shì, rén bù tóng néng. jīn jiǔ pǐn bù zhuàng cái néng zhī suǒ yí, ér yǐ jiǔ děng wèi lì. yǐ pǐn qǔ rén, huò fēi cái néng zhī suǒ zhǎng yǐ zhuàng qǔ rén, zé wèi běn pǐn zhī suǒ xiàn. ruò zhuàng dé qí shí, yóu pǐn zhuàng xiāng fáng, kuàng bù shí zhě hū? sǔn zhèng zhī dào qī yě. qián jiǔ pǐn zhào shū, shàn è bì shū, yǐ wèi bāo biǎn. jīn zhī jiǔ pǐn, suǒ xià bù zhāng qí zuì, suǒ shàng bù liè qí shàn, fèi bāo biǎn zhī yì, rèn ài zēng zhī duàn, tiān xià zhī rén yān dé bù xiè yú dé xíng ér ruì yú rén shì hū? sǔn zhèng zhī dào bā yě. zhí míng zhōng zhèng, shí wèi jiān fǔ shì míng jiǔ pǐn, ér yǒu bā sǔn. chén yǐ wèi yí bà zhōng zhèng, chú jiǔ pǐn, qì wèi shì zhī bì fǎ, lì yī dài zhī měi zhì. sī kōng wèi guàn yòu biǎo qǐng chú jiǔ pǐn, fù gǔ xiāng yì lǐ xuǎn.
其後,中正任久,愛憎由己,而九品之法漸弊。遂計官資以定品格,天下惟以居位者為貴。尚書僕射劉毅以九品者,始因魏初喪亂,是軍中權時之制,非經久之典也,因用土斷,復古鄉舉里選之法,上疏曰:「夫九品有八損,而官才有三難,皆興替之所由也。人物難知,一也;愛憎難防,二也;情偽難明,三也。今之中正定九品,高下任意,榮辱在手,操人主威福,奪天朝權勢,愛惡隨心,情偽由己,上品無寒門,下品無勢族。公無考校之負,私無告訴之忌。損政之道一也。置州都者,本取州里清議咸所歸服,將以鎮異同,一言議。不謂一人之身,了一州之才,一人不審,遂為坐廢。若然,雖宣尼之聖,莫不有過,則可廢,何獨責於中人哉?使是非之論橫於州里,嫌隙之讎結於大臣。損政之道二也。本立格制,謂人倫有序,若貫魚成次,才德優劣,倫輩有首尾也。今之中正,坐徇其私,推貴異之器,使在凡品之下;負戴不肖,越在成人之首。損政之道三也。委以一國之重,而無賞罰之防,使得縱橫,無所顧憚。諸受枉者,抱怨積久,獨不蒙天地無私之德,長壅蔽於邪人之銓。損政之道四也。古先政教,崇鄉黨之義,故得天下之人退而修本。今一國之士,多者千數,或流徙異邦,或給事殊方,猶不識其面,況能盡其才乎!而中正知與不知,將定品狀,必采聲於台府,納毀於流言。任己則有不識之弊,聽受則有彼此之偏。所知者以愛憎奪其平,所不知者以人事亂其度。既無鄉老紀行之議,又非朝廷考績之課,遂使為官之人,棄近求遠,背本趨末。損政之道五也。凡所以立品設狀者,求人才而論功報也。今於限當報,雖職之高,還附卑品,無績於官,而獲高敘,是為抑功實而崇虛名也。損政之道六也。凡官不同事,人不同能。今九品不狀才能之所宜,而以九等為例。以品取人,或非才能之所長;以狀取人,則為本品之所限。若狀得其實,猶品狀相妨,況不實者乎?損政之道七也。前九品詔書,善惡必書,以為褒貶。今之九品,所下不彰其罪,所上不列其善,廢褒貶之義,任愛憎之斷,天下之人焉得不懈於德行而銳於人事乎?損政之道八也。職名中正,實為奸府;事名九品,而有八損。臣以為宜罷中正,除九品,棄魏氏之弊法,立一代之美制。」司空衛瓘又表請除九品,復古鄉議里選。
shí shǐ píng wáng wén xué lǐ zhòng fù shàng shū yuē: jiǔ pǐn shǐ yú sàng luàn jūn zhōng zhī zhèng, chéng fēi jīng guó bù kān zhī fǎ yě. qiě jiǎn fáng zhuǎn suì, zhēng xíng shī shí, gù cháo yě zhī lùn, qiān wèi qū dòng fēng sú, wèi bì yǐ shèn. jìn chéng wèi shì diāo bì zhī jī, rén wù bō yuè, shì wú cháng cháo, rén wú dìng chù, láng lì xù yú jūn fǔ, háo yòu jù yú dū yì, shì tǐ bó cuò, yǔ gǔ bù tóng. wèi jiǔ pǐn jì chú, yí xiān kāi yí xǐ, tīng xiāng bìng jiù. qiě míng gòng jǔ zhī fǎ, bù làn yú jìng wài, zé guān dài zhī lún jiāng bù fēn ér zì jūn, jí tǔ duàn zhī shí xíng yǐ. ruò shǐ rén sī fǎn běn, xiū zhī yú xiāng, huá jìng zì xī, ér lǐ yì rì chóng yǐ. jí liú sòng wèi lì bù shàng shū, fù jiàn jiǔ bān zhī zhì, lìng bǎi guān zài zhí shǎo qiān. shí jiǎ guō zhuān cháo, shì zhě wù sù jìn, gù jiē bù xíng. sūn shì yǒu jiāng dōng, xuǎn cáo shàng shū zhǔ xuǎn jǔ. wú jùn jì yàn xìng qiào kè, hǎo qīng yì, wèi shàng shū, yǐ láng shǔ hùn xiáo, duō fēi qí rén, yàn yù jī zhuó yáng qīng, bié qí shàn fǒu, nǎi hé xuǎn sān shǔ, jiē biǎn gāo jiù xià, jiàng sǔn shù děng. qí jū wèi tān lán zhì jié bēi wū zhě, jiē yǐ wèi jūn lì, zhì zhī yíng fǔ. yú shì, yuàn shēng xiāo rán, jìng yán yàn yòng sī qíng, kuī gōng fǎ, yàn zuò zì shā.
時始平王文學李重複上疏曰:「九品始於喪亂軍中之政,誠非經國不刊之法也。且檢防轉碎,徵形失實,故朝野之論,僉謂驅動風俗,為弊已甚。晉承魏氏凋弊之跡,人物播越,仕無常朝,人無定處,郎吏蓄於軍府,豪右聚於都邑,事體駮錯,與古不同。謂九品既除,宜先開移徙,聽相併就。且明貢舉之法,不濫於境外,則冠帶之倫將不分而自均,即土斷之實行矣。若使人思反本,修之於鄉,華競自息,而禮義日崇矣。」及劉頌為吏部尚書,復建九班之制,令百官在職少遷。時賈、郭專朝,仕者務速進,故皆不行。(孫氏有江東,選曹尚書主選舉。吳郡暨艷性峭刻,好清議,為尚書,以郎署混淆,多非其人,艷欲激濁揚清,別其善否,乃覈選三署,皆貶高就下,降損數等。其居位貪婪、志節卑污者,皆以為軍吏,置之營府。於是,怨聲囂然,競言艷用私情,虧公法,艷坐自殺。)
dōng jìn yuán dì zhì, yáng zhōu suì jǔ èr rén, zhū zhōu gè yī rén. shí yǐ tiān xià sàng luàn, wù cún wèi miǎn, yuǎn fāng xiào xiù, bù fù cè shì, dào jí chú shǔ. jì jīng lüè cū dìng, nǎi zhào shì jīng, yǒu cái bù zhōng jǔ zhě, miǎn qí tài shǒu. qí hòu xiào xiù mò gǎn yīng mìng, yǒu sòng zhì jīng shī, jiē yǐ jí cí. tài xìng sān nián, shàng shū kǒng tǎn yì qǐng pǔ yán wǔ suì, xǔ qí jiǎng xí. nǎi zhào xiào lián shēn zhì qī nián, ér xiù cái rú gù.
東晉元帝制,揚州歲舉二人,諸州各一人。時以天下喪亂,務存慰勉,遠方孝、秀,不復策試,到即除署。既經略粗定,乃詔試經,有才不中舉者,免其太守。其後孝、秀莫敢應命,有送至京師,皆以疾辭。太興三年,尚書孔坦議請普延五歲,許其講習。乃詔孝廉申至七年,而秀才如故。
sòng zhì, dān yáng wú huì jī wú xìng sì jùn suì jǔ èr rén, yú jùn gè yī rén. fán zhōu xiù cái jùn xiào lián, zhì jiē cè shì, tiān zǐ huò qīn lín zhī. jí gōng qīng suǒ jǔ, jiē shǔ yú lì bù, xù cái quán yòng. fán jǔ dé shī, gè yǒu shǎng fá. shī zhě, qí rén jiā jìn gù, nián yuè duō shǎo, suí qún yì zhì. chū, fèi dì xíng yáng wáng shí, yǐ cài kuò wèi lì bù shàng shū. lù shàng shū xú xiàn zhī wèi zhōng shū lìng fù liàng yuē: huáng mén yǐ xià xī wěi cài, wú tú bù fù cuò huái, zì cǐ yǐ shàng, gù yí gòng cān tóng yì. kuò wén zhī yuē: wǒ bù néng wèi xú xiàn zhī shǔ zhǐ wěi yě. suì cí bù bài. xuǎn àn huáng zhǐ, lù shàng shū yǔ lì bù shàng shū lián míng, gù kuò yún shǔ zhǐ wěi yě. àn, sòng huáng mén, dì wǔ pǐn yě.
宋制,丹陽、吳、會稽、吳興四郡歲舉二人,餘郡各一人。凡州秀才、郡孝廉,至皆策試,天子或親臨之。及公卿所舉,皆屬於吏部,敘才銓用。凡舉得失,各有賞罰。失者,其人加禁錮,年月多少,隨群議制。(初,廢帝滎陽王時,以蔡廓為吏部尚書。錄尚書徐羨之謂中書令傅亮曰:「黃門以下悉委蔡,吾徒不復厝懷,自此以上,故宜共參同異。」廓聞之曰:「我不能為徐羨之署紙尾也。」遂辭不拜。選案黃紙,錄尚書與吏部尚書連名,故廓雲」署紙尾」也。按,宋黃門,第五品也。)
wén dì yuán jiā zhōng, xiàn nián sān shí ér shì, jùn xiàn yǐ liù zhōu ér dài, cì shǐ huò shí yú nián.
文帝元嘉中,限年三十而仕,郡縣以六周而代,刺史或十餘年。
jí xiào wǔ jí wèi, shì zhě bù fù jū lǎo yòu, shǒu zǎi yǐ sān zhōu wèi mǎn. shí zhōng jūn lù shì cān jūn zhōu lǎng shàng shū yuē: jīn wèi zhèng zhě, yí yǐ èr shí wǔ jiā xuǎn yī zhǎng, bǎi jiā zhì yī shī. nán zǐ shí sān zhì shí qī, jiē lìng xué jīng shí bā zhì èr shí, jiē lìng xí wǔ. xùn yǐ shū jì tú wěi, zhōng xiào rén yì zhī lǐ, lián ràng gōng qín zhī zé shòu yǐ bīng jīng zhàn lüè, jūn bù zhōu qí zhī róng, wǎn qiáng jī cì zhī fǎ. xí jīng zhě wǔ nián yǒu chéng, ér yán zhī sī tú xí wǔ zhě sān nián néng yì, yì shēng zhī sī mǎ. ruò qī nián ér jīng bù míng, wǔ nián ér yǒng bù dá, jí gèng qiú qí yán xíng, kǎo qí shì yè, bì bù zú qǔ zhě, suī gōng qīng zǐ dì, zhǎng guī nóng mǔ, zhōng shēn bù dé wèi lì. jiān shù nóng sāng shēng zhí zhī běn jí lǐ jiào xíng zhèng zhī duān. dì shěng zhī, bù yuè.
及孝武即位,仕者不復拘老幼,守宰以三周為滿。時中軍錄事參軍周朗上疏曰:「今為政者,宜以二十五家選一長,百家置一師。男子十三至十七,皆令學經;十八至二十,皆令習武。訓以書記圖緯,忠孝仁義之禮,廉讓恭勤之則;授以兵經戰略,軍部舟騎之容,挽強擊刺之法。習經者五年有成,而言之司徒;習武者三年能藝,亦升之司馬。若七年而經不明,五年而勇不達,即更求其言行,考其事業,必不足取者,雖公卿子弟,長歸農畝,終身不得為吏。」兼述農桑生植之本及禮教刑政之端。帝省之,不悅。
zuǒ wèi jiāng chē xiè zhuāng yǐ qí shí sōu cái lù xiá, yòu shàng biǎo yuē: jiǔ fú zhī kuàng, jiǔ liú zhī nán, tí jūn xuán héng, wěi zhī xuǎn bù. yī rén zhī jiàn yì xiàn, ér tiān xià zhī cái nán yuán. yǐ yì xiàn zhī jiàn, zhào nán yuán zhī cái, shǐ guó wǎng yí shòu, yě wú zhì qì, qí kě dé hū? qǐng pǔ lìng dà chén, gè jǔ suǒ zhī, yǐ fù shàng shū quán yòng. bù cóng. dì yòu bù yù zhòng quán zài xià, nǎi fēn lì bù, zhì liǎng shàng shū yǐ sàn qí quán. péi zi yě yuē: guān rén zhī nán, xiān wáng yán zhī shàng yǐ. jū jiā shì qí xiào yǒu, xiāng dǎng chá qí chéng xìn, chū rù guān qí zhì yì, yōu nán qǔ qí zhì móu. fán zhī yǐ shì, yǐ qiú qí lǐ lín zhī yǐ lì, yǐ chá qí lián. zhōu lǐ, shǐ yú xué xiào, lùn zhī zhōu lǐ, gào zhū liù shì, ér hòu gòng yú wáng tíng. qí zài hàn jiā, shàng yóu rán yě. zhōu jùn jī qí gōng néng, rán hòu wèi wǔ fǔ suǒ pì wǔ fǔ jǔ qí yuàn shǔ, ér shēng zhī yú cháo sān gōng cān qí dé shī, chú shǔ, shàng shū zòu zhī tiān zǐ. yī rén zhī shēn, suǒ yuè zhě zhòng yī xián zhī jìn, qí kè yě xiáng. gù néng guān dé qí cái, xiān yǒu bài shì. wèi jìn yì shì, ér suǒ shī hóng duō. fū hòu mào shēn zhōng, xiǎn rú xī hè zé yán guān xíng, yóu jù fú zhōu. kuàng jīn wàn pǐn qiān qún, é zhé hū yī miàn shù liáo bǎi wèi, zhuān duàn yú yī sī. yú shì xiāo fēng suì xíng, bù kě zhǐ yě. yǐ jī gǔ rǎng mèi, tián bǐ sì tái, qiú zhě gàn jìn, yǐ wù bì děi, jiā zhī yǐ chǎn dú. lì cáo àn fá yuè ér xuǎn jǔ, bù huáng fǎng cǎi yú xiāng yì. fù huì qí zǐ yuē:' bù suǒ hé huò.' xiōng lì qí dì yuē:' nǔ lì kuī yú.' wú lián chǐ zhī fēng, jǐn yuàn zhī cāo. guān xié guó bài, ér bù kě jì gāng. jiǎ shǐ lóng zuò nà yán, shùn jū nán miàn, ér zhì zhì píng zhāng, bù kě bì yě, kuàng hòu zhī guān rén zhě zāi! xiào wǔ suī fēn cáo wèi liǎng, bù néng fǎn zhī yú zhōu hàn, zhāo sān mù sì, qí bìng yù shén yě.
左衛將車謝莊以其時搜才路狹,又上表曰:「九服之曠,九流之難,提鈞懸衡,委之選部。一人之鑑易限,而天下之才難源。以易限之鑑,照難源之才,使國罔遺授,野無滯器,其可得乎?請普令大臣,各舉所知,以付尚書銓用。」不從。帝又不欲重權在下,乃分吏部,置兩尚書以散其權。(裴子野曰:「官人之難,先王言之尚矣。居家視其孝友,鄉黨察其誠信,出入觀其志義,憂難取其智謀。煩之以事,以求其理;臨之以利,以察其廉。周禮,始於學校,論之州里,告諸六事,而後貢於王庭。其在漢家,尚猶然也。州郡積其功能,然後為五府所辟;五府舉其掾屬,而升之於朝;三公參其得失,除署,尚書奏之天子。一人之身,所閱者眾;一賢之進,其課也詳。故能官得其才,鮮有敗事。魏晉易是,而所失弘多。夫厚貌深衷,險如谿壑;擇言觀行,猶懼弗周。況今萬品千群,俄折乎一面;庶僚百位,專斷於一司。於是囂風遂行,不可止也。已擊轂攘袂,填彼寺台,求者干進,以務必得,加之以諂黷。吏曹按閥閱而選舉,不遑訪采於鄉邑。父誨其子曰:'不索何獲。'兄勵其弟曰:'努力窺窬。'無廉恥之風,謹愿之操。官邪國敗,而不可紀綱。假使龍作納言,舜居南面,而治致平章,不可必也,況後之官人者哉!孝武雖分曹為兩,不能反之於周、漢,朝三暮四,其病癒甚也。」)
qí shàng shū dōu lìng shǐ luò zǎi yì cè xiù cái gé, wǔ wèn bìng dé wèi shàng, sì sān wèi zhōng, èr wèi xià, yī bù hé yǔ dì. xiè chāo zōng yì yǐ wèi: piàn cí zhé yù, cùn yán cuò zhòng, lǔ shǐ bāo biǎn, kǒng lùn xìng tì, jiē wú qí fán ér hòu bǐng cái. fū biǎo shì zhī shēn, xī lǐ zhī huì, qǐ bì wěi dú fāng qiè lǐ dào. fēi huàn duì bù jǐn wèn, huàn yǐ cháng wén fú qí. bì shǐ yī tòng jùn zhèng, níng liè wǔ tòng ér cháng yǔ qí jù qí, yī yì yí cǎi. zhào cóng zǎi yì. yīn xí sòng dài xiàn nián zhī zhì. rán ér xiāng jǔ lǐ xuǎn, bù hé cái dé, qí suǒ jìn qǔ, yǐ guān hūn zhòu jí wèi xiān, suì lìng jiǎ zú yǐ èr shí dēng shì, hòu mén yǐ sān shí shì lì, gù yǒu zēng nián jiǎo mào, yǐ tú jìn zhě. qí shí shì rén jiē hòu jié yīn yuán, bēn chí zào qǐng, jìn yǐ chéng sú.
齊尚書都令史駱宰議策秀才格,五問並得為上,四、三為中,二為下,一不合與第。謝超宗議以為:「片辭折獄,寸言挫眾,魯史褒貶,孔論興替,皆無俟繁而後秉裁。夫表事之深,析理之會,豈必委牘方切理道。非患對不盡問,患以常文弗奇。必使一通峻正,寧劣五通而常;與其俱奇,一亦宜采。」詔從宰議。因習宋代限年之制。然而鄉舉里選,不覈才德,其所進取,以官婚胄籍為先,遂令甲族以二十登仕,後門以三十試吏,故有增年矯貌,以圖進者。其時士人皆厚結姻援,奔馳造請,浸以成俗。
zhì hé dì shí, liáng wǔ dì wèi chéng xiàng, shàng biǎo yuē: qián dài xuǎn guān, jiē lì xuǎn bù, yīng zài guàn yú, zì yǒu quán cì, zhòu jí shēng jiàng, xíng néng zāng pǐ, huò sù dìng huái bào, huò dé zhī yú lùn, gù dé jiǎn tōng bīn kè, wú qí sǎo mén. qǐng dài líng yí, jiǔ liú guāi shī, qí yǒu yǒng tuì jì jìn huái zhì bào zhēn zhě, xuǎn bù huò yǐ wèi jīng cháo yè, nán yú jìn yòng huò yǒu huì shàn cáng shēng zì mái héng bì zhě, yòu yǐ míng bù biǎo zhe, jué qí jiē xù. bì xū shū cì tóu zhuàng, rán hòu dàn guān, zé shì qū pò lián zǒng, jiǎng chéng jiāo jìng. yú wèi zì jīn xuǎn cáo, yí jīng yǐn hé, yī jiù lì bù, shǐ guān jù wú shuǎng, míng shí bù wéi, shù rén shí yá sì, zào qǐng zì xī. qiě wén zhōng xián lì gé, jiǎ zú yǐ èr shí dēng shì, hòu mén yǐ guò lì shì lì, qiú zhī yú huái, yì yǒu wèi dá. hé zhě? shè guān fēn zhí, wéi cái shì wù. ruò xiàn suì dēng cháo, bì zēng nián jiù guān, gù mào shí yòu tóng, jí yǐ yú lì. zǐ huì míng jiào, yú sī wèi shén. nǎi shī xíng.
至和帝時,梁武帝為丞相,上表曰:「前代選官,皆立選簿,應在貫魚,自有銓次,胄籍升降,行能臧否,或素定懷抱,或得之餘論,故得簡通賓客,無俟掃門。頃代陵夷,九流乖失,其有勇退忌進、懷質抱真者,選部或以未經朝謁,難於進用;或有晦善藏聲、自埋衡蓽者,又以名不表著,絕其階緒。必須書刺投狀,然後彈冠,則是驅迫廉捴,獎成澆競。愚謂自今選曹,宜精隱覈,依舊立簿,使冠屨無爽,名實不違,庶人識涯涘,造請自息。且聞中閒立格,甲族以二十登仕,後門以過立試吏,求之愚懷,抑有未達。何者?設官分職,惟才是務。若限歲登朝,必增年就官,故貌實幼童,籍已逾立。滓穢名教,於斯為甚。」乃施行。
liáng chū wú zhōng zhèng zhì, nián èr shí yǒu wǔ fāng dé rù shì. tiān jiān zhōng yòu zhì: fán jiǔ liú cháng xuǎn, nián wèi sān shí, bù tōng yī jīng zhě, bù dé wèi guān. ruò yǒu cái tóng gān yán, wù xiàn nián cì. zhì qī nián, zhōu zhì zhōu zhòng, jùn zhì jùn zōng, xiāng zhì xiāng háo, gè yī rén, zhuān diǎn sōu jiàn, wú fù gāo liáng hán sù zhī gé. pǔ tōng qī nián, zhào fán zhōu suì jǔ èr rén, dà jùn yī rén. jìng dì tài píng èr nián, fù lìng zhū sà gè zhì zhōng zhèng, réng jiù fǎng xuǎn jǔ, jiē xū zhōng zhèng yā shàng, rán hòu liàng shòu, bù rán zé fǒu.
梁初無中正制,年二十有五方得入仕。天監中又制:「凡九流常選,年未三十,不通一經者,不得為官。若有才同甘、顏,勿限年次。」至七年,州置州重,郡置郡宗,鄉置鄉豪,各一人,專典搜薦,無復膏粱寒素之隔。普通七年,詔凡州歲舉二人,大郡一人。敬帝太平二年,復令諸卅各置中正,仍舊訪選舉,皆須中正押上,然後量授,不然則否。
chén yī liáng zhì, fán nián wèi sān shí, bù dé rù shì. wéi jīng xué shēng cè shì dé dì, zhū zhōu yíng zhǔ bù, xī cáo zuǒ zòu jí cháng wèi wǎn láng, dé wèi zhuàng ér shì. zhū jùn wéi zhèng wáng wèi dān yáng yǐn jīng yíng dé chū shēn zhě yì rán, shù xìng yǐn zé fǒu. yǒu gāo cái yì xíng shū xūn, bié jiàng ēn zhǐ xù yòng zhě, bù zài cháng lì. fán xuǎn wú dìng shí, suí què zé bǔ. guān yǒu qīng zhuó, yǐ wèi shēng jiàng, cóng zhuó dé qīng, zé shèng yú qiān. ruò yǒu qiān shòu, lì bù xiān wèi bái dié, liè shù shí rén míng, shàng shū yǔ cān zhǎng zhě gòng shǔ zòu. chì huò kě huò fǒu. qí kě zhě, zé xià yú xuǎn cáo, liàng guì jiàn, bié nèi wài, suí cái bǔ yòng. yǐ huáng zhǐ lù míng, bā zuò tōng shǔ, zòu kě, nǎi chū yǐ fù yú diǎn míng. diǎn míng shū qí míng tiě hè tóu bǎn, xiū róng zhěng yí, sòng suǒ shòu zhī jiā. qí bié fā zhào chú zhě, jí xuān fù zhào jú, zhào jú cǎo zòu wén. chì kě, huáng zhǐ xiě chū mén xià. mén xià dá zhào, qǐng fù wài shī xíng. yòu huà kě, fù xuǎn sī xíng zhào. dé guān zhě, bù bì jiē dài zhào dào. dàn wén zhào chū, míng rì, jí rù xiè hòu, yì shàng shū, shàng shěng bài shòu. ruò bài wáng gōng, zé lín xuān. fán bài guān, jiē zài wǔ hòu.
陳依梁制,凡年未三十,不得入仕。唯經學生策試得第,諸州迎主簿,西曹左奏及嘗為挽郎,得未壯而仕。諸郡唯正王為丹陽尹經迎得出身者亦然,庶姓尹則否。有高才、異行、殊勛,別降恩旨敘用者,不在常例。凡選無定時,隨闕則補。官有清濁,以為升降,從濁得清,則勝於遷。若有遷授,吏部先為白牒,列數十人名,尚書與參掌者共署奏。敕或可或否。其可者,則下於選曹,量貴賤,別內外,隨才補用。以黃紙錄名,八座通署,奏可,乃出以付於典名。典名書其名帖鶴頭板,脩容整儀,送所授之家。其別發詔除者,即宣付詔局,詔局草奏聞。敕可,黃紙寫出門下。門下答詔,請付外施行。又畫「可」,付選司行召。得官者,不必皆待召到。但聞詔出,明日,即入謝後,詣尚書,上省拜受。若拜王公,則臨軒。凡拜官,皆在午後。
chū, wǔ dì chéng hóu jǐng sàng luàn zhī hòu, gāng wéi tuí huài, zhì dù wèi lì, bǎi guān wú fù kǎo xiào diàn zuì zhī fǎ, dàn gèng nián hù qiān, zhòu bān jìn zhì, fǎ wú kě chēng zhě. hòu xú líng kǒng huàn jì wèi lì bù shàng shū, chà yǒu qí xù.
初,武帝承侯景喪亂之後,綱維頹壞,制度未立,百官無復考校殿最之法,但更年互遷,驟班進秩,法無可稱者。後徐陵、孔奐繼為吏部尚書,差有其序。
hòu wèi zhōu jùn jiē yǒu zhōng zhèng zhǎng xuǎn jǔ, měi yǐ jì yuè, yǔ lì bù quán zé kě fǒu. qí xiù cái duì cè, dì jū zhōng shàng, biǎo xù zhī. chéng dì hé píng sān nián, zhào yuē: jīn xuǎn jǔ zhī guān, duō bù yǐ cì, lìng bān bái chù hòu, wǎn jìn jū xiān, qǐ suǒ wèi yí lún yōu xù zhě yě. zhū cáo xuǎn bǔ, yí gè shū láo jiù cái néng. chū, cuī hào wèi jì zhōu dà zhōng zhèng, jiàn jì dìng xiāng yōu bìng wǔ zhōu shì shù shí rén, gè qǐ jiā wèi jùn shǒu. jǐng mù dì wèi hào yuē: xiān zhào zhī rén, yì zhōu jùn xuǎn yě, zài zhí yǐ jiǔ, qín láo wèi dá. jīn kě xiān bǔ qián zhào, wài rèn jùn xiàn yǐ xīn zhào zhě dài wèi láng lì. yòu shǒu lìng zǎi rén, yí shǐ gèng shì zhě. hào gù zhēng ér qiǎn zhī. gāo yǔn wén zhī, wèi dōng gōng bó shì guǎn tián yuē: cuī gōng qí bù miǎn hū! gǒu chěng qí fēi, ér xiào shèng yú shàng, hé yǐ néng jì. yòu lǐ xiào bó, zhào jùn rén. fù céng, lǐ zhèng shì lǐ zuǒ shì chūn qiū, jùn sān pì gōng cáo bù jiù, mén rén quàn zhī, céng yuē: gōng cáo zhī zhí, suī yuē xiāng xuǎn gāo dì, yóu shì jùn lì ěr, běi miàn shì rén, yì hé róng yì. rèn jùn zhǔ bù, dào guān yuè yú rì, nǎi tàn yuē: liáng shū jìng yǒu yún: zhōu jùn zhī zhí, tú láo rén ěr. dào zhī bù xíng, shēn zhī yōu yě. suì hái jiā. yòu guō zuò wèi lì bù shàng shū, chí shēn jié qīng, zhòng xī guān wèi, zhì yú quán shòu, jiǎ lìng dé rén, bì pái huái jiǔ zhī, rán hòu xià bǐ, jí yún: cǐ rén biàn yǐ guì yǐ. yóu shì shì pō wèi jī zhì, dāng shí měi zhāo yuàn dú. rán suǒ bá yòng zhě, liàng cái chēng zhí, shí yòu yǐ cǐ guī zhī. qí hòu, zhōng zhèng suǒ quán, dàn zài mén dì, lì bù yí lún, réng bù cái jǔ. zhì xiào wén dì, lì jīng qiú lǐ, nèi guān tōng bān yǐ shàng, jiē zì kǎo hé, yǐ wèi chù zhì. jù kǎo jī piān. xuān wǔ dì zhào: shù zú zǐ dì, nián wèi shí wǔ, bù tīng rù shì. rèn chéng wáng chéng cóng xìng yè gōng, chú lì bù shàng shū. jí xìng dài, chē jià zì běi xún, liú chéng quán jiǎn jiù chén. chū, wèi zì gōng hóu yǐ xià, qì yú xuǎn chén, dòng yǒu wàn shù, rǒng sǎn wú shì. chéng pǐn wèi sān děng, liàng qí yōu liè, jǐn qí néng fǒu zhī yòng, xián wú yuàn zhě. yòu, huáng fǔ guāng xiōng zi chàng wèi lì bù láng, xìng tān lán, yù mài lì guān, jiē yǒu dìng jià. zì tài hé yǐ qián, jīng xuǎn zhōng zhèng, dé gāo xiāng guó zhě chōng. qí biān sà xiǎo jùn, rén wù dān xiān zhě, zé bìng fù tā zhōu. qí zài pì lòu zhě, zé què ér bù zhì. dāng shí chēng wèi jiǎn dāng, pō wèi dé rén. jí xuān wǔ xiào míng zhī shí, zhōu wú dà xiǎo, bì zhì zhōng zhèng, jì bù kě xī dé qí rén, gù huò yǒu fān luò yōng bǐ cāo quán hé zhī quán, ér xuǎn xù tuí wěn. zhì zhèng shǐ yuán nián dōng, nǎi bà zhū jùn zhōng zhèng. shí yǒu yǐ zá lèi mào dēng qīng liú, suì lìng zài wèi zhě jiē wǔ rén xiāng bǎo, wú rén rèn jù zhě, duó guān hái yì.
後魏州郡皆有中正掌選舉,每以季月,與吏部銓擇可否。其秀才對策,第居中上,表敘之。成帝和平三年,詔曰:「今選舉之官,多不以次,令班白處後,晚進居先,豈所謂彝倫攸敘者也。諸曹選補,宜各書勞舊才能。」(初,崔浩為冀州大中正,薦冀、定、相、幽、並五州士數十人,各起家為郡守。景穆帝謂浩曰:「先召之人,亦州郡選也,在職已久,勤勞未答。今可先補前召,外任郡縣;以新召者代為郎吏。又守令宰人,宜使更事者。」浩固爭而遣之。高允聞之,謂東宮博士管恬曰:「崔公其不免乎!苟逞其非,而校勝於上,何以能濟。」又李孝伯,趙郡人。父曾,理鄭氏禮、左氏春秋,郡三辟功曹不就,門人勸之,曾曰:「功曹之職,雖曰鄉選高第,猶是郡吏耳,北面事人,亦何容易。」任郡主簿,到官月餘日,乃嘆曰:「梁叔敬有云:『州郡之職,徒勞人耳。』道之不行,身之憂也。」遂還家。又郭祚為吏部尚書,持身潔清,重惜官位,至於銓授,假令得人,必徘徊久之,然後下筆,即云:「此人便以貴矣。」由是事頗為稽滯,當時每招怨讟。然所拔用者,量材稱職,時又以此歸之。)其後,中正所銓,但在門第,吏部彝倫,仍不才舉。至孝文帝,勵精求理,內官通班以上,皆自考覈,以為黜陟。(具考績篇。)宣武帝詔:」庶族子弟,年未十五,不聽入仕。」(任城王澄從幸鄴宮,除吏部尚書。及幸代,車駕自北巡,留澄銓簡舊臣。初,魏自公侯以下,迄於選臣,動有萬數,冗散無事。澄品為三等,量其優劣,盡其能否之用,咸無怨者。又,皇甫光兄子瑒為吏部郎,性貪婪,鬻賣吏官,皆有定價。)自太和以前,精選中正,德高鄉國者充。其邊卅小郡,人物單鮮者,則並附他州。其在僻陋者,則闕而不置。當時稱為簡當,頗謂得人。及宣武、孝明之時,州無大小,必置中正,既不可悉得其人,故或有蕃落庸鄙操銓覈之權,而選敘頹紊。至正始元年冬,乃罷諸郡中正。時有以雜類冒登清流,遂令在位者皆五人相保,無人任據者,奪官還役。
chū, xiào míng sì wèi yòu chōng, líng tài hòu lín cháo. zhēng xī jiāng jūn jì zhōu dà zhōng zhèng zhāng yí zhī zǐ zhòng yǔ shàng fēng shì, shì quán bié xuǎn gé, pái yì wǔ fū, bù shǐ zài qīng pǐn. yú shì wǔ fū yuàn nù, shēng xuān dào lù, nǎi xuán bǎng yú qú, huì qī tú hài. yí fù zǐ bù yǐ wèi huái. shén guī èr nián, yǔ lín hǔ bì xiāng shuài qiān yú rén, zhì shàng shū shěng gòu lì, qiú yí zhǎng zi shàng shū láng shǐ jūn bù huò, yǐ wǎ lì tóu jī tái mén, shēng rú léi tíng, jīng shī shè zhèn, mò gǎn tǎo è. suì jù huǒ jiù fén qí dì, zhuāi yí yú tíng, chuí rǔ zì xīn, ér hū shēng dòng jīng yì. qí zi kòu tóu liú xiě, wèi fù qǐng mìng, yǔ lín nǎi zhí shǐ jūn, shēng tóu huǒ zhōng, zhuó wèi wēi jìn. zhòng yǔ bèi chuàng yǐ cuàn miǎn, yí xìn sù ér sǐ. jì ér zhào zhǎn qí yóu xiōng zhě bā rén, yú dà shè yǐ ān zhī. tiān xià yuān tòng, wén zhě jīng hài. líng tài hòu yú shì nǎi mìng wǔ guān dé yī zī rù xuǎn. jì ér guān yuán shǎo ér yīng diào zhě duō, xuǎn cáo wú yǐ chù zhī.
初,孝明嗣位幼沖,靈太后臨朝。征西將軍、冀州大中正張彝之子仲瑀上封事,事銓別選格,排抑武夫,不使在清品。於是武夫怨怒,聲諠道路,乃懸榜於衢,會期屠害。彝父子不以為懷。神龜二年,羽林、虎賁相率千餘人,至尚書省詬詈,求彝長子、尚書郎始均不獲,以瓦礫投擊台門,聲如雷霆,京師懾震,莫敢討遏。遂聚火就焚其第,拽彝於庭,捶辱恣心,而呼聲動京邑。其子叩頭流血,為父請命,羽林乃執始均,生投火中,灼為煨燼。仲瑀被創以竄免,彝信宿而死。既而詔斬其尤凶者八人,餘大赦以安之。天下冤痛,聞者驚駭。靈太后於是乃命武官得依資入選。既而官員少而應調者多,選曹無以處之。
jí cuī liàng wèi lì bù shàng shū, nǎi zòu wèi gé zhì, guān bù wèn yú xián, yǐ tíng jiě rì yuè wèi duàn, suī fù guān xū cǐ rén, tíng rì hòu zhě zhōng bù dé qǔ yōng cái xià pǐn, nián yuè jiǔ zhě zé xiān zhuó yòng. shí chén zhì zhě jiē chēng qí néng. shí liàng wài shēng sī kōng zī yì liú jǐng ān shū guī liàng yuē: yīn zhōu yǐ xiāng shú gòng shì, liǎng hàn yóu zhōu jùn jǔ cái, wèi jìn yīn xún, yòu zhì zhōng zhèng. dì guān zài xī, mò bù shěn jǔ, suī wèi jǐn měi, zú yīng shí shōu liù qī. cháo tíng gòng cái, zhǐ qiú qí wén, bù qǔ qí lǐ chá xiào lián wéi lùn zhāng jù, bù jí lǐ dào lì zhōng zhèng bù kǎo rén cái xíng yè, kōng biàn xìng shì gāo xià. zhì yú qǔ shì zhī tú bù pǔ, shā tài zhī lǐ wèi jīng. ér jiù shǔ dāng quán héng, yí xū gǎi zhāng yì diào, rú zhī hé fǎn wèi tíng nián gé yǐ xiàn zhī? tiān xià shì shuí fù xiū lì míng xíng zāi! liàng dá shū yuē: rǔ suǒ yán nǎi yǒu shēn zhì. wú zuó wèi cǐ gé, yǒu yóu ér rán. jīn yǐ wèi rǔ suǒ guài, qiān zài zhī hòu, shuí zhī wǒ zāi! kě jìng niàn wú yán. wú jiān zhèng liù wèi lì bù láng, sān wèi shàng shū, quán héng suǒ yí, pō zhī zhī yǐ. dàn gǔ jīn bù tóng, shí yí xū yì. hé zhě? xī yǒu zhōng zhèng, pǐn qí cái dì, shàng zhī shàng shū, jù zhuàng, liàng rén shòu zhí, cǐ nǎi yǔ tiān xià qún xián gòng jué rén yě. wú wèi dāng ěr zhī shí, wú làn jǔ yǐ, ér rǔ yóu yún' shí shōu liù qī'. kuàng jīn rì zhī xuǎn, zhuān guī shàng shū, yǐ yī rén zhī jiàn, zhào chá tiān xià, liú yì suǒ yún yī lì bù liǎng láng zhōng ér yù jiū jiàn rén wù, hé yì yǐ guǎn kuī tiān ér qiú qí pǔ zāi! jīn xūn rén shén duō, yòu yǔ lín rù xuǎn, wǔ fū jué qǐ, ér bù jiě shū jì, wéi kě guō nǔ qián qū, zhǐ zōng bǔ shì ér yǐ. hū lìng pèi zǔ chéng xuān, qiú qí pēng xiān zhī xiào, wèi cháng cāo dāo, ér shǐ tuán gē. yòu wǔ rén zhì duō, guān yuán zhì shǎo, bù kě zhōu pǔ. shè lìng shí rén gòng yī guān, yóu wú guān kě shòu, kuàng yī rén jì yī guān, hé yóu kě bù yuàn zāi? wú jìn miàn zhí, bù yí shǐ wǔ rén rù xuǎn, qǐng cì qí jué, hòu qí lù. jì bù jiàn cóng, shì yǐ quán lì cǐ gé, xiàn yǐ tíng nián ěr. xī zi chǎn zhù xíng shū yǐ jiù bì, shū xiàng jī zhī yǐ zhèng fǎ, hé yì rǔ yǐ lǐ fǎ nán quán yí zāi! zhòng ní yún:' dé wǒ zhě chūn qiū, zuì wǒ zhě yì chūn qiū.' wú zhī cǐ zhǐ, qí yóu shì yě. dàn lìng dāng lái jūn zǐ, zhī wú yì yān. hòu zhēn chēn yuán xiū yì chéng yáng wáng huī xiāng jì wèi lì bù shàng shū, lì qí biàn jǐ, zhǒng ér xíng zhī. zì shì xián yú tóng guàn, jīng wèi wú bié. wèi zhī shī cái, cóng liàng shǐ yě.
及崔亮為吏部尚書,乃奏為格制,官不問愚賢,以停解日月為斷,雖復官須此人,停日後者終不得取;庸才下品,年月久者則先擢用。時沉滯者皆稱其能。(時亮外甥、司空諮議劉景安書規亮曰:「殷、周以鄉塾貢士,兩漢由州郡舉才,魏晉因循,又置中正。諦觀在昔,莫不審舉,雖未盡美,足應十收六七。朝廷貢才,止求其文,不取其理;察孝廉惟論章句,不及理道;立中正不考人才行業,空辨姓氏高下。至於取士之途不溥,沙汰之理未精。而舅屬當銓衡,宜須改張易調,如之何反為停年格以限之?天下士誰復修厲名行哉!」亮答書曰:「汝所言乃有深致。吾昨為此格,有由而然。今已為汝所怪,千載之後,誰知我哉!可靜念吾言。吾兼正六為吏部郎,三為尚書,銓衡所宜,頗知之矣。但古今不同,時宜須異。何者?昔有中正,品其才第,上之尚書,據狀,量人授職,此乃與天下群賢共爵人也。吾謂當爾之時,無濫舉矣,而汝猶雲'十收六七'。況今日之選,專歸尚書,以一人之鑑,照察天下,劉毅所云一吏部、兩郎中而欲究鑒人物,何異以管窺天而求其溥哉!今勛人甚多,又羽林入選,武夫崛起,而不解書計,唯可彍弩前驅,指蹤捕噬而已。忽令佩組乘軒,求其烹鮮之效,未嘗操刀,而使剸割。又武人至多,官員至少,不可周溥。設令十人共一官,猶無官可授,況一人冀一官,何由可不怨哉?吾近面執,不宜使武人入選,請賜其爵,厚其祿。既不見從,是以權立此格,限以停年耳。昔子產鑄刑書以救弊,叔向譏之以正法,何異汝以禮法難權宜哉!仲尼云:'德我者春秋,罪我者亦春秋。'吾之此指,其由是也。但令當來君子,知吾意焉。」)後甄琛、元脩義、城陽王徽相繼為吏部尚書,利其便己,踵而行之。自是賢愚同貫,涇渭無別。魏之失才,從亮始也。
jí xīn xióng wèi shàng shū yòu chéng, zhuǎn lì bù láng zhōng, shàng shū yuē: zì shén guī yǐ lái, zhuān yǐ tíng nián wèi xuǎn. shì wú shàn è, suì jiǔ xiān xù zhí wú jù yì, míng dào shòu guān. zhí àn zhī lì, yǐ chà cì rì yuè wèi gōng néng quán héng zhī rén, yǐ jiǎn dé lǎo jiù wèi píng zhí. qiě yōng liè zhī rén, mò bù tān bǐ. wěi dǒu shāo yǐ gòng lǐ zhī zhòng, tuō shuò shǔ yǐ bǎi lǐ zhī mìng, jiē huò huì shì qiú, sì xīn zòng yì. jìn zhì suī fán, bù shèng qí yù. zhì lìng yáo yì bù jūn, fā diào wéi miù, jù liǎn yíng mén, qiú zhí mǎn dào. gài zhù bì xià lǐ tiān xià zhě, wéi zài shǒu lìng, zuì xū jiǎn zhì, yǐ kāng guó dào. dàn jùn xiàn xuǎn jǔ, yóu lái suǒ qīng, guì yóu jùn cái, mò kěn jū cǐ. yí gǎi qí bì, yǐ dìng guān fāng. qǐng shàng děng jùn xiàn wèi dì yī qīng, zhōng děng wèi dì èr qīng, xià děng wèi dì sān qīng. xuǎn bǔ zhī fǎ, miào jǐn cái jù, rú bù kě bìng, hòu dì xiān cái, bù dé jū yǐ tíng nián, jìng wú quán gé. sān zài chù zhì, yǒu chēng zhě bǔ zài jīng míng guān, rú qián dài gù shì, bù lì jùn xiàn bù dé wèi nèi zhí. zé rén sī zì miǎn, shàng xià tóng xīn, wǎng qū kě shēn, qiáng bào zì xī. shū zòu, huì dì bēng.
及辛雄為尚書右丞,轉吏部郎中,上疏曰:「自神龜以來,專以停年為選。士無善惡,歲久先敘;職無劇易,名到授官。執案之吏,以差次日月為功能;銓衡之人,以簡得老舊為平直。且庸劣之人,莫不貪鄙。委斗筲以共理之重,託碩鼠以百里之命,皆貨賄是求,肆心縱意。禁制雖煩,不勝其欲。致令徭役不均,發調違謬,聚斂盈門,囚執滿道。蓋助陛下理天下者,唯在守令,最須簡置,以康國道。但郡縣選舉,由來所輕,貴游俊才,莫肯居此。宜改其弊,以定官方。請上等郡縣為第一清,中等為第二清,下等為第三清。選補之法,妙盡才具,如不可並,後地先才,不得拘以停年,竟無銓革。三載黜陟,有稱者補在京名官,如前代故事,不歷郡縣不得為內職。則人思自勉,上下同心,枉屈可申,強暴自息。」書奏,會帝崩。
jí xiào zhuāng dì chū, zhào qiú dé xíng wén yì zhèng shì qiáng zhí zhě, xiàn lìng jùn shǒu cì shǐ jiē xù qí zhì yè, jù yǐ biǎo wén. dé sān rén yǐ shàng, xiàn lìng tài shǒu cì shǐ shǎng yī jiē jǔ fēi qí rén zhě, chù yī jiē. fán guān, jùn shǒu xiàn lìng liù nián wèi mǎn, mǎn hòu liù nián nǎi xù.
及孝莊帝初,詔求德行、文藝、政事強直者,縣令、郡守、刺史皆敘其志業,具以表聞。得三人以上,縣令、太守、刺史賞一階;舉非其人者,黜一階。凡官,郡守、縣令六年為滿,滿後六年乃敘。
běi qí xuǎn jǔ, duō yán hòu wèi zhī zhì, fán zhōu xiàn jiē zhì zhōng zhèng. qí kè shì zhī fǎ, zhōng shū cè xiù cái, jí shū cè gòng shì, kǎo gōng láng zhōng cè lián liáng. tiān zǐ cháng fú, chéng yú chū, zuò yú cháo táng zhōng yíng, xiù xiào gè yǐ bān cǎo duì. zì yǒu tuō wù zhě, hū qǐ lì xí hòu shū yǒu làn liè zhě, yǐn mò shuǐ yī shēng wén lǐ mèng làng zhě, duó xí tuō róng dāo.
北齊選舉,多沿後魏之制,凡州縣皆置中正。其課試之法,中書策秀才,集書策貢士,考功郎中策廉良。天子常服,乘輿出,坐於朝堂中楹,秀孝各以班草對。字有脫誤者,呼起立席後;書有濫劣者,飲墨水一升;文理孟浪者,奪席脫容刀。
chū, dōng wèi yuán xiàng zhōng, wén xiāng wáng gāo chéng bǐng zhèng, shè lì bù shàng shū, nǎi gé hòu wèi cuī liàng nián láo zhī zhì, wù qiú cái shí. zì qiān yè yǐ hòu, zhǎng dà xuǎn zhī míng zhě, bù guò shù sì. wén xiāng nián shào gāo lǎng, qí bì yě shū yuán yù xiū shěn mì jǐn hòu, suǒ shāng zhě xì yáng zūn yàn fēng liú biàn gěi, suǒ qǔ shī yú fú huá wéi xīn shù zhēn míng jiǎn shí, xīn jiù cān jǔ, guǎn kù bì zhuó, mén fá bù yí, héng jiàn zhī měi, yī rén ér yǐ.
初,東魏元象中,文襄王高澄秉政,攝吏部尚書,乃革後魏崔亮年勞之制,務求才實。自遷鄴以後,掌大選知名者,不過數四。文襄年少高朗,其弊也疏;袁聿脩沈密謹厚,所傷者細;楊遵彥風流辯給,所取失於浮華;唯辛術貞明簡實,新舊參舉,管庫必擢,門閥不遺,衡鑑之美,一人而已。
zhì xiào zhāo dì huáng jiàn èr nián, zhào: nèi wài zhí shì guān cóng wǔ pǐn yǐ shàng sān fǔ zhǔ bù lù shì cān jūn zhū wáng wén xué shì yù shǐ, tíng wèi sān guān shàng shū láng zhōng zhōng shū shè rén, měi zài èr nián zhī nèi, gè jǔ yī rén. huò sù zài cháo lún, shěn qū wèi yòng huò xiān guān hòu jìn, jīn jiàn tíng sàn huò bái wū zhī rén, jīn hè wèi shì. qí gāo cái liáng qì, yǔn wén yǔn wǔ, lǐ shí shēn zhǎng, gàn jù tōng jì, cāo lǚ níng jùn, xué yè hóng shàn, zhū rú cǐ bèi, suí qǔ yī zhǎng, wú dài jiān zī, fāng chōng jǔ xiàn. biǎo jiàn zhī wén, zhǐ lùn shì shí, suí néng liàng yòng, bì chén suǒ kān, bù dé gāo tán, miù jiā bāo shì. suǒ jǔ zhī rén, zhǐ zài yī zhí. sān zhōu zhī nèi, yǒu fàn sǐ zuì yǐ xià xíng nián yǐ shàng, jǔ zhǔ zhǔn jǔ rén zhī fàn, gè fá qí jīn zì biān yǐ xià, jǔ zhǔ wù lùn. ruò wèi jīng sān zài ér gèng yú zhuǎn, tōng jì hòu guān rì yuè, hé mǎn sān zhōu. fán suǒ jǔ rén, bì zhǔ shì lì gōng, bì yì shí zhèng, bù xiàn nián zhī yuǎn jìn. jǔ zhǔ zhī shǎng, yì dāng fēi cì bèi jǔ zhī rén, bié dāng zhuó shòu. qí wéi xiàn bù jǔ, yī shì fá jīn. yòu yōng máo zuò zhèn, rèn zǒng bǎi chéng, fēn fú gòng lǐ, zhí sī qiān lǐ, fán qí bù tǒng, lǐ yí wěi xī cì shǐ, yú suǒ guǎn zhī nèi, xià jùn tài shǒu xiàn lìng chéng wèi fǔ zuǒ lù shì cān jūn yǐ jiàng, zhōu guān zhōu dōu zhǔ bù yǐ xià, dàn zhān zài lì zhí jí qián wèi guān bìng bái rén děng, bìng tīng biǎo jiàn. tài shǒu zé cáo yuàn yǐ xià jí guǎn nèi zhī rén, yì tīng biǎo jǔ. qí dà zhōu zhōng zhōu xià zhōu, jī nèi, shàng jùn zhōng jùn, bìng sān nián zhī nèi gè jǔ yī rén. qí bù rù pǐn zhōu bìng zì yú jùn shǒu, bù zài jǔ xiàn.
至孝昭帝皇建二年,詔:「內外執事官從五品以上、三府主簿錄事參軍、諸王文學、侍御史,廷尉三官、尚書郎中、中書舍人,每在二年之內,各舉一人。或夙在朝倫,沈屈未用;或先官後進,今見停散;或白屋之人,巾褐未釋。其高才良器,允文允武,理識深長,幹具通濟,操履凝峻,學業宏贍,諸如此輩,隨取一長,無待兼資,方充舉限。表薦之文,指論事實,隨能量用,必陳所堪,不得高談,謬加褒飾。所舉之人,止在一職。三周之內,有犯死罪以下、刑年以上,舉主准舉人之犯,各罰其金;自鞭以下,舉主勿論。若未經三載而更餘轉,通計後官日月,合滿三周。凡所舉人,必主事立功,裨益時政,不限年之遠近。舉主之賞,亦當非次;被舉之人,別當擢授。其違限不舉,依式罰金。又擁旄作鎮,任總百城,分符共理,職司千里,凡其部統,理宜委悉刺史,於所管之內,下郡太守、縣令、丞、尉、府佐、錄事參軍以降,州官州都、主簿以下,但霑在吏職及前為官並白人等,並聽表薦。太守則曹掾以下及管內之人,亦聽表舉。其大州、中州、下州,畿內,上郡、中郡,並三年之內各舉一人。其不入品州並自餘郡守,不在舉限。」
xī sān dài yǐ qián, tiān xià liè guó yǒu sān qīng wǔ dài fū èr shí qī shì. dà guó sān qīng, èr qīng mìng yú tiān zǐ, yī qīng mìng yú qí jūn xiǎo guó sān qīng, yī qīng mìng yú tiān zǐ, èr qīng mìng yú qí jūn. gōng hóu bó zhī dài fū zài mìng, zǐ nán zhī dài fū yī mìng, qí shì yǐ xià bù mìng, jiē guó jūn zhuān zhī. hàn chū, wáng hóu guó bǎi guān jiē rú hàn cháo, wéi chéng xiàng mìng yú tiān zǐ, qí yù shǐ dài fū yǐ xià jiē zì zhì. jí jǐng dì chéng wú chǔ zhī luàn, shā qí zhì dù, bà yù shǐ dài fū yǐ xià guān. zhì wǔ dì, yòu zhào: fán wáng hóu lì zhí zhì èr qiān dàn zhě, bù dé shàn bǔ. qí zhōu jùn zuǒ lì, zì bié jià zhǎng shǐ yǐ xià, jiē cì shǐ tài shǒu zì pì. lì dài yīn ér bù gé. jì běi qí wǔ píng zhōng, hòu zhǔ shī zhèng, duō yǒu nìng xìng, nǎi cì qí mài guān, fēn zhàn zhōu jùn, xià jí xiāng guān, duō jiàng zhōng zhǐ, gù yǒu chì yòng zhōu zhǔ bù jùn gōng cáo zhě. zì shì zhī hòu, zhōu jùn pì shì zhī quán, jìn yí yú cháo tíng. yǐ gù wài lì bù dé jīng hé, yóu cǐ qǐ yě.
昔三代以前,天下列國有三卿、五大夫、二十七士。大國三卿,二卿命於天子,一卿命於其君;小國三卿,一卿命於天子,二卿命於其君。公、侯、伯之大夫再命,子、男之大夫一命,其士以下不命,皆國君專之。漢初,王侯國百官皆如漢朝,唯丞相命於天子,其御史大夫以下皆自置。及景帝懲吳、楚之亂,殺其制度,罷御史大夫以下官。至武帝,又詔:「凡王侯吏職秩二千石者,不得擅補。其州郡佐吏,自別駕、長史以下,皆刺史、太守自辟。」歷代因而不革。洎北齊武平中,後主失政,多有佞倖,乃賜其賣官,分占州郡,下及鄉官,多降中旨,故有敕用州主簿、郡功曹者。自是之後,州郡辟士之權,浸移於朝廷。以故外吏不得精覈,由此起也。
hòu zhōu yǐ lì bù zhōng dài fū yī rén zhǎng xuǎn jǔ, lì bù xià dài fū yī rén yǐ èr zhī. chū bà fǔ shí, sū chuò wèi liù tiáo zhào shū, qí sì yuē zhuó xián liáng. chuò shēn sī běn shǐ, chéng wèi qí zhī shī, bà mén zī zhī zhì. qí suǒ chá jǔ, pō jiā jīng shèn. jí wǔ dì píng qí, guǎng shōu yí yì, nǎi zhào shān dōng zhū zhōu jǔ míng jīng gàn lǐ zhě, shàng xiàn liù rén, zhōng xiàn wǔ rén, xià xiàn sì rén. zhì xuān dì dà chéng yuán nián, zhào zhōu jǔ gāo cái bó xué zhě wèi xiù cái, jùn jǔ jīng míng xíng xiū zhě wèi xiào lián, shàng zhōu shàng jùn suì yī rén. qí cì shǐ liáo zuǒ zhōu lì zé zì shǔ, fǔ guān zé mìng yú cháo tíng.
後周以吏部中大夫一人掌選舉,吏部下大夫一人以貳之。初霸府時,蘇綽為六條詔書,其四曰」擢賢良」。綽深思本始,懲魏、齊之失,罷門資之制。其所察舉,頗加精慎。及武帝平齊,廣收遺逸,乃詔山東諸州舉明經幹理者,上縣六人,中縣五人,下縣四人。至宣帝大成元年,詔州舉高才博學者為秀才,郡舉經明行脩者為孝廉,上州、上郡歲一人。其刺史僚佐州吏則自署,府官則命於朝廷。
suí wén dì kāi huáng qī nián zhì, zhū zhōu suì gòng sān rén, gōng shāng bù dé rù shì. kāi huáng shí bā nián, yòu zhào: jīng guān wǔ pǐn yǐ shàng jí zǒng guǎn cì shǐ, bìng yǐ zhì xíng xiū jǐn qīng píng gàn jì èr kē jǔ rén. niú hóng wèi lì bù shàng shū, gāo gòu wèi shì láng, zuì wèi chēng zhí. dāng shí zhī zhì, shàng shū jǔ qí dà zhě, shì láng quán qí xiǎo zhě, zé liù pǐn yǐ xià guān lì, xián lì bù suǒ zhǎng. zì shì, hǎi nèi yī mìng yǐ shàng zhī guān, zhōu jùn wú fù pì shǔ yǐ. zì hòu wèi mò běi qí yǐ lái, zhōu jùn liáo zuǒ yǐ duō wèi lì bù suǒ shòu, zhì suí yī qiè guī zài shěng sī. niú hóng cháng wèn liú xuàn yuē: àn zhōu lǐ, shì duō ér fǔ shǐ shǎo, jīn lì bǎi bèi yú qián, pàn guān jiǎn jí bù jì, qí gù hé yě? xuàn duì yuē: gǔ rén wěi rèn zé chéng, suì zhōng kǎo qí diàn zuì, àn bù zhòng xiào, wén bù fán xī, fǔ shǐ zhī rèn, zhǎng yào mù ér yǐ. jīn zhī wén bù, cháng lǜ fù lǐ, duàn liàn ruò bù mì, wàn lǐ zhuī zhèng bǎi nián jiù àn. gù yàn yún: lǎo lì bào àn sǐ. jīn gǔ bù tóng, ruò cǐ zhī xiāng xuán yě. shì fán zhèng bì, zhí cǐ zhī yóu. hóng yòu wèn: wèi qí zhī shí, lìng shǐ cóng róng ér yǐ, jīn zé bù huáng níng shě, qí shì hé yóu? xuàn duì yuē: wǎng zhě, zhōu wéi zhì gāng jì, jùn zhì shǒu chéng, xiàn wéi lìng ér yǐ, qí suǒ jù liáo, zé zhǎng guān zì pì, shòu zhào fù rèn, měi zhōu bù guò shù shí. jīn zé bù rán, dà xiǎo zhī guān, xī yóu lì bù, xiān jiè zhī jī, jiē shǔ kǎo gōng, suǒ yǐ fán yě. shěng guān bù rú shěng shì, shěng shì bù rú qīng xīn, guān shì bù xǐng ér yù cóng róng, qí kě dé hū! hóng shén shàn qí yán ér bù néng yòng zhī.
隋文帝開皇七年制,諸州歲貢三人,工商不得入仕。開皇十八年,又詔:「京官五品以上及總管、刺史,並以志行脩謹、清平幹濟二科舉人。」牛弘為吏部尚書,高構為侍郎,最為稱職。當時之制,尚書舉其大者,侍郎銓其小者,則六品以下官吏,咸吏部所掌。自是,海內一命以上之官,州郡無復辟署矣。(自後魏末、北齊以來,州郡僚佐已多為吏部所授,至隋一切歸在省司。牛弘嘗問劉炫曰:」按周禮,士多而府史少,今吏百倍於前,判官減即不濟,其故何也?」炫對曰:「古人委任責成,歲終考其殿最,案不重校,文不繁悉,府史之任,掌要目而已。今之文簿,常慮覆理,鍛煉若不密,萬里追證百年舊案。故諺云:『老吏抱案死。』今古不同,若此之相懸也。事繁政弊,職此之由。」弘又問:「魏、齊之時,令史從容而已,今則不遑寧舍,其事何由?」炫對曰:」往者,州唯置綱紀,郡置守、丞,縣唯令而已,其所具僚,則長官自辟,受詔赴任,每州不過數十。今則不然,大小之官,悉由吏部,纖介之跡,皆屬考功,所以繁也。省官不如省事,省事不如清心,官事不省而欲從容,其可得乎!」弘甚善其言而不能用之。)
zì hòu zhōu yǐ jiàng, xuǎn wú qīng zhuó. chū lú kǎi shè lì bù shàng shū, yǔ shì láng xuē dào héng lù yàn shī děng, zhēn bié wù lèi, pō wèi qīng jiǎn, ér zèn sù fēn yún, kǎi jí dào héng jiē chú míng. lǐ bù yuán wài láng shěn jì jì yuē: yì hū! xuǎn fǎ zhī nán xíng jiǔ yǐ. fū tiān chǎn wàn lèi, měi guǎ ér è zhòng rén fēn jiǔ liú, jūn zǐ gū ér xiǎo rén qún. suī xiāo zhǎng dié yǒu, ér shàn è bù cháng, cǐ gǔ jīn zhī tōng lǐ rán yě. jiāng tuì bù xiào ér chéng qí làn, bì xuán fǎ yǐ shì, ér bǐ rén zhī jù jǔ shàn yǐ quàn, ér bù rén zì yuǎn. kě yǐ yīn zhì ér qián yí zhī, gù nán míng chì qí è ér qiáng jǐ yě. jì yàn zhāng yí jiē yǐ bù jí shì ér bài, bēi fū! sī lǐ shén míng, gài fēi yīng míng zhī jūn, bù kě yǐ yǔ yān. gù cuī máo dāng wèi wǔ ér zhèng jǔ, lú xuē zhí suí wén ér shēn zhuì. shí nán, bù qí rán hū?
自後周以降,選無清濁。初盧愷攝吏部尚書,與侍郎薛道衡、陸彥師等,甄別物類,頗為清簡,而譖愬紛紜,愷及道衡皆除名。(禮部員外郎沈既濟曰:「異乎!選法之難行久矣。夫天產萬類,美寡而惡眾;人分九流,君子孤而小人群。雖消長迭有,而善惡不常,此古今之通理然也。將退不肖而懲其濫,必懸法以示,而俾人知懼;舉善以勸,而不仁自遠。可以陰騭而潛移之,固難明斥其惡而強擠也。暨艷、張彝皆以不及是而敗,悲夫!斯理甚明,蓋非英明之君,不可以語焉。故崔、毛當魏武而政舉,盧、薛值隋文而身墜。時難,不其然乎?」)
yáng dì shǐ jiàn jìn shì kē. yòu zhì, bǎi guān bù dé jì kǎo zēng jí, qí gōng dé xíng néng yǒu zhāo rán zhě nǎi zhuó zhī. dà yè sān nián, shǐ zhì lì bù shì láng yī rén, fēn zhǎng shàng shū zhí shì. shí wǔ fū cān xuǎn, duō shòu wén zhí. dà yè bā nián, zhào yuē: qǐng zì bān cháo zhì rén, nǎi yóu xūn xù, bá zhī xíng zhèn, qǐ zì yǒng fū, dù zhèng hài rén, shí yóu yú cǐ. zì jīn yǐ hòu, zhū shòu xūn guān zhě, bìng bù dé yīn shòu wén guān zhí shì.
煬帝始建進士科。又制,百官不得計考增級,其功德行能有昭然者乃擢之。大業三年,始置吏部侍郎一人,分掌尚書職事。時武夫參選,多授文職。大業八年,詔曰:「頃自班朝治人,乃由勛敘,拔之行陣,起自勇夫,蠹政害人,寔由於此。自今以後,諸授勳官者,並不得因授文官職事。」