strong xuǎn jǔ èr strong
选举二
lì dài zhì zhōng wèi jìn dōng jìn sòng qí liáng chén hòu wèi běi qí hòu zhōu suí
历代制中(魏 晋 东晋 宋 齐 梁 陈 后魏 北齐 后周 隋)
wèi wén dì wèi wèi wáng shí, sān fāng dǐng lì, shì liú bō qiān, sì rén cuò zá, xiáng hé wú suǒ. yán kāng yuán nián, lì bù shàng shū chén qún yǐ tiān cháo xuǎn yòng bù jìn rén cái, nǎi lì" jiǔ pǐn guān rén zhī fǎ", zhōu jùn jiē zhì zhōng zhèng, yǐ dìng qí xuǎn, zé zhōu jùn zhī xián yǒu shí jiàn zhě wèi zhī, qū bié rén wù, dì qí gāo xià. yòu zhì: jùn kǒu shí wàn yǐ shàng, suì chá yī rén, qí yǒu xiù yì, bù jū hù kǒu. chū, cáo gōng shí, wèi fǔ chū jiàn, yǐ máo jiè cuī yǎn wèi dōng cáo yuàn shǐ, quán héng rén wù, xuǎn yòng xiān shàng qín jiǎn. yú shì tiān xià shì rén jiē dǐ lì míng jié, wù cóng yuē sǔn. hé qià yán yú gōng yuē:" tiān xià dà qì, zài wèi yú rén, bù kě yǐ yī jié jiǎn yě. jiǎn sù guò zhōng, zì yǐ chǔ shēn zé kě, yǐ cǐ gé wù, suǒ shī huò duō. jīn zhāo tíng zhī yí, lì yǒu zhe xīn yī chéng hǎo chē zhě, bù wèi zhī lián jié. zhì lìng shì dài fū gù wū rǔ qí yī, cáng qí yú fú, cháo fǔ dà lì huò zì qiè hú sūn, yǐ rù guān sì. fū lì jiào guān sú, guì chǔ zhōng yōng, wèi kě jì yě. jīn chóng yī gài nán kān zhī xíng, yǐ jiǎn shū tú, miǎn ér wèi zhī, bì yǒu pí cuì. gǔ zhī dà jiào, wù zài tōng rén qíng ér yǐ. fán jī guǐ zhī xíng, zé róng wěi yǐ." qí wǔ guān zhī xuǎn, bǐ hù jūn zhǔ zhī. huáng chū sān nián, shǐ chú jiù hàn xiàn nián zhī zhì, lìng jùn guó gòng jǔ, wù jū lǎo yòu, rú tōng jīng shù, lì dá wén fǎ, dào jiē shì yòng.
魏文帝为魏王时,三方鼎立,士流播迁,四人错杂,详覈无所。延康元年,吏部尚书陈群以天朝选用不尽人才,乃立“九品官人之法”,州郡皆置中正,以定其选,择州郡之贤有识鉴者为之,区别人物,第其高下。又制:郡口十万以上,岁察一人,其有秀异,不拘户口。(初,曹公时,魏府初建,以毛玠、崔琰为东曹掾史,铨衡人物,选用先尚勤俭。於是天下士人皆砥砺名节,务从约损。和洽言於公曰:“天下大器,在位与人,不可以一节检也。俭素过中,自以处身则可,以此格物,所失或多。今朝廷之仪,吏有著新衣、乘好车者,不谓之廉洁。至令士大夫故污辱其衣,藏其舆服,朝府大吏或自挈壶飧,以入官寺。夫立教观俗,贵处中庸,为可继也。今崇一概难堪之行,以检殊涂,勉而为之,必有疲瘁。古之大教,务在通人情而已。凡激诡之行,则容伪矣。”)其武官之选,俾护军主之。黄初三年,始除旧汉限年之制,令郡国贡举,勿拘老幼,儒通经术,吏达文法,到皆试用。
zì míng dì tài hé zhī hòu, sú yòng fú mí, dì xiāng biāo mù, ér xià hóu zhū gě hé dèng zhī chóu, yǒu sì cōng bā dá zhī chēng, dì shēn suǒ jí zhī. yú shì, è shì dài fū zhī yǒu míng shēng zhě, huò jìn gù fèi chù yǐ chéng zhī. lì bù shàng shū lú yù zòu yuē:" gǔ zhě fū zòu yǐ yán, míng shì yǐ gōng. jīn kǎo jī zhī fǎ jiǔ fèi, ér huǐ chēng xiāng jìn tuì, gù zhēn wěi hùn zá yě." dì suì zhào sàn qí cháng shì liú shào zuò dōu guān kǎo kè zhī fǎ, yǐ kǎo hé bǎi guān. jù kǎo jī piān.
自明帝太和之后,俗用浮靡,递相标目,而夏侯、诸葛、何、邓之俦,有四聪八达之称,帝深所嫉之。於是,恶士大夫之有名声者,或禁锢废黜以惩之。吏部尚书卢毓奏曰:“古者敷奏以言,明试以功。今考绩之法久废,而毁称相进退,故真伪混杂也。”帝遂诏散骑常侍刘劭作都官考课之法,以考覈百官。(具考绩篇。)
qí wáng jiā píng chū, cáo shuǎng jì zhū, sī mǎ xuān wáng bǐng zhèng, xiáng qiú lǐ běn. zhōng hù jūn xià hóu xuán yán yuē:" fū guān cái yòng rén, guó zhī bǐng yě. gù quán héng zhuān yú tái gé, shàng zhī fēn yě xiào xíng kǎo hū lǘ xiàng, yōu liè rèn zhī xiāng rén, xià zhī xù yě. fū yù qīng jiào shěn xuǎn, zài míng qí fēn xù, bù shǐ xiāng shè ér yǐ. jīn lìng zhōng zhèng dàn kǎo xíng lún bèi, bèi dāng háng jūn, sī kě guān yǐ. xíng yǒu dà xiǎo, bǐ yǒu gāo xià, zé suǒ rèn zhī cì yì huàn rán bié yǐ. xī bì shǐ zhōng zhèng gàn quán héng zhī jī yú xià, ér zhí jī bǐng zhě yǒu suǒ wěi zhàng yú shàng, shàng xià jiāo qīn, yǐ shēng fēn cuò zāi? qiě zhòng zhí zhī shǔ, gè yǒu guān zhǎng, dàn shǐ guān zhǎng gè yǐ qí shǔ néng fǒu xiàn zhī tái gé zé jù guān zhǎng néng fǒu zhī dì, cān yǐ xiāng lǘ dé xíng zhī cì, nǐ qí lún bǐ, wù shǐ piān pō zhōng zhèng zé wéi kǎo xíng jī, bié qí gāo xià, shěn dìng bèi lèi, wù shǐ shēng jiàng, ér zǒng zhī yú tái gé. guān zhǎng suǒ dì, zhōng zhèng bèi nǐ, bǐ suí cì lǜ ér yòng zhī. rú qí bù chēng, zé fù zài wài. zé nèi wài xiāng cān, dé shī yǒu suǒ, shù kě jìng fēng sú ér shěn guān cái yǐ." jiān qǐng chú zhòng shè zhī guān, dìng fú zhì zhī děng. xuān wáng cí bù néng gǎi, qǐng qí yú tā xián. àn, jiǔ pǐn zhī zhì, chū yīn hòu hàn jiàn ān zhōng tiān xià bīng xìng, yì guān shì zú duō lí běn tǔ, yù zhēng yuán liú, lǜ nán wěi xī, wèi shì gé mìng, zhōu jùn xiàn jù zhì dà xiǎo zhōng zhèng, gè qǔ běn chǔ rén rèn zhū fǔ gōng qīng jí tái shěng láng lì yǒu dé chōng cái shèng zhě wèi zhī, qū bié suǒ guǎn rén wù, dìng wèi jiǔ děng. qí yǒu yán xíng xiū zhe, zé shēng jìn zhī, huò yǐ wǔ shēng sì, yǐ liù shēng wǔ tǎng huò dào yì kuī quē, zé jiàng xià zhī, huò zì wǔ tuì liù, zì liù tuì qī yǐ. shì yǐ lì bù bù néng shěn dìng hé tiān xià rén cái shì shù, gù wěi zhōng zhèng quán dì děng jí, píng zhī shòu shòu, wèi miǎn guāi shī jí fǎ bì yě. wéi néng zhī qí fá yuè, fēi fù biàn qí xián yú, suǒ yǐ liú yì yún:" xià pǐn wú gāo mén, shàng pǐn wú hán shì." nán cháo zhì yú liáng chén, běi cháo zhì yú zhōu suí, xuǎn jǔ zhī fǎ, suī hù xiāng sǔn yì, ér jiǔ pǐn jí zhōng zhèng zhì kāi huáng zhōng fāng bà. tǎo qí gēn běn, chén shòu wèi zhì yán zhī tài lüè, gù xiáng biàn zhī yě. shǔ xiān zhǔ jì méi, zhū gě kǒng míng bǐng zhèng, chéng è jǔ shàn, liàng cái shòu rèn, bù jì zī xù. shí qián wéi jùn shǒu lǐ yán yǐ yáng hóng wèi gōng cáo, yán wèi qù jùn, ér hóng yǐ wèi shǔ jùn shǒu hóng mén xià shū zuǒ hé zhī yǒu cái cè, hóng wèi qù jùn, ér zhī yǐ wèi guǎng hàn jùn shǒu. hòu lǐ yán liào lì jiē dé zuì yú liàng, huò fèi huò xǐ, wén liàng zú, chuí qì fā jí, yǐ zhì yú sǐ yě.
齐王嘉平初,曹爽既诛,司马宣王秉政,详求理本。中护军夏侯玄言曰:“夫官才用人,国之柄也。故铨衡专於台阁,上之分也;孝行考乎闾巷,优劣任之乡人,下之叙也。夫欲清教审选,在明其分叙,不使相涉而已。今令中正但考行伦辈,辈当行均,斯可官矣。行有大小,比有高下,则所任之次亦涣然别矣。奚必使中正干铨衡之机於下,而执机柄者有所委仗於上,上下交侵,以生纷错哉?且众职之属,各有官长,但使官长各以其属能否献之;台阁则据官长能否之第,参以乡闾德行之次,拟其伦比,勿使偏颇;中正则唯考行迹,别其高下,审定辈类,勿使升降,而总之於台阁。官长所第,中正辈拟,比随次率而用之。如其不称,责负在外。则内外相参,得失有所,庶可静风俗而审官才矣。”兼请除重设之官,定服制之等。宣王辞不能改,请俟於他贤。(按,九品之制,初因后汉建安中天下兵兴,衣冠士族多离本土,欲徵源流,虑难委悉,魏氏革命,州郡县俱置大小中正,各取本处人任诸府公卿及台省郎吏有德充才盛者为之,区别所管人物,定为九等。其有言行修著,则升进之,或以五升四,以六升五;傥或道义亏阙,则降下之,或自五退六,自六退七矣。是以吏部不能审定覈天下人才士庶,故委中正铨第等级,凭之授受,谓免乖失及法弊也。唯能知其阀阅,非复辨其贤愚,所以刘毅云:“下品无高门,上品无寒士。”南朝至於梁、陈,北朝至於周、隋,选举之法,虽互相损益,而九品及中正至开皇中方罢。讨其根本,陈寿魏志言之太略,故详辩之也。蜀先主既没,诸葛孔明秉政,惩恶举善,量材授任,不计资叙。时犍为郡守李严以杨洪为功曹,严未去郡,而洪已为蜀郡守;洪门下书佐何祗有才策,洪未去郡,而祗已为广汉郡守。后李严、廖立皆得罪於亮,或废或徙,闻亮卒,垂泣发疾,以至於死也。)
jìn yī wèi shì jiǔ pǐn zhī zhì, nèi guān lì bù shàng shū sī tú zuǒ zhǎng shǐ, wài guān zhōu yǒu dà zhōng zhèng, jùn guó yǒu xiǎo zhōng zhèng, jiē zhǎng xuǎn jǔ. ruò lì bù xuǎn yòng, bì xià zhōng zhèng, zhēng qí rén jū jí fù zǔ guān míng.
晋依魏氏九品之制,内官吏部尚书、司徒、左长史,外官州有大中正,郡国有小中正,皆掌选举。若吏部选用,必下中正,徵其人居及父祖官名。
wǔ dì tài shǐ chū, yòu yì kǎo kè, jù kè jī piān. sàn qí cháng shì fù xuán huáng fǔ táo yǐ wéi zhèng jiào tuí bì, fēng sú bù chún, shàng shū yuē:" chén wén xiān wáng zhī lín tiān xià yě, míng qí dà jiào, zhǎng qí yì jié, dào huà chóng yú shàng, qīng yì xíng yú xià, shàng xià xiāng fèng, rén huái yì xīn. wáng qín dàng miè xiān wáng zhī zhì, yǐ fǎ shù xiāng yù, ér yì xīn wáng yǐ. jìn zhě wèi wǔ hǎo fǎ shù, ér tiān xià guì xíng míng wèi wén mù tōng dá, ér tiān xià jiàn shǒu jié. qí hòu gāng wéi bù shè, ér xū wú fàng dàn zhī lùn yíng yú cháo yě, shǐ tiān xià wú fù qīng yì, ér wáng qín zhī bìng fù fā yú jīn. bì xià shèng dé, huà lín táng yú, wéi wèi jǔ qīng yuǎn yǒu lǐ zhī chén yǐ dūn fēng jié, wèi tuì xū bǐ yǐ chéng bù kè yě." dì nǎi shǐ xuán cǎo zhào jìn zhī.
武帝泰始初,又议考课,(具课绩篇。)散骑常侍傅玄、皇甫陶以为政教颓弊,风俗不淳,上疏曰:“臣闻先王之临天下也,明其大教,长其义节,道化崇於上,清议行於下,上下相奉,人怀义心。亡秦荡灭先王之制,以法术相御,而义心亡矣。近者魏武好法术,而天下贵刑名;魏文慕通达,而天下贱守节。其后纲维不摄,而虚无放诞之论盈於朝野,使天下无复清议,而亡秦之病复发於今。陛下圣德,化邻唐、虞,唯未举清远有礼之臣以敦风节,未退虚鄙以惩不恪也。”帝乃使玄草诏进之。
xuán zòu yuē:" chén wén xiān wáng fēn shì nóng gōng shāng yǐ jīng guó zhì shì, gè yī qí yè, ér shū qí wù. zì shì yǐ shàng zǐ dì, zé wèi zhī lì tài xué yǐ jiào zhī, xuǎn míng shī yǐ xùn zhī, suí cái yōu liè yǐ shòu yòng zhī. nóng yǐ fēng qí shí, gōng yǐ zú qí qì, shāng gǔ yǐ tōng qí huò. gù suī tiān xià zhī dà, zhào shù zhī zhòng, ér wú yóu rén zài qí xián. hàn wèi bù dìng qí fēn, bǎi guān zǐ dì bù xiū jīng yì ér wù jiāo yóu, wèi zhī lì shì ér zuò xiǎng tiān lù, nóng gōng zhī yè duō fèi, huò zhú yín lì ér lí qí shì, tú xì míng yú tài xué, rán bù wén xiān wáng zhī fēng. jīn shèng zhèng zī shǐ, ér hàn wèi zhī shī wèi gǎi, sàn guān zhòng ér xué xiào wèi shè, yóu shǒu duō ér qīn nóng zhě shǎo, gōng qì bù jìn qí yí. chén yǐ wéi yí jí dìng qí zhì. qián huáng fǔ táo shàng shì, yù lìng cì bài sàn guān jiē kè shǐ qīn gēng, tiān xià xiǎng zú shí zhī lì. yǔ jì gōng jià, zuò chóng hòu dài, shì yǐ míng táng yuè lìng zhe dì jí zhī zhì. yī yǐn, gǔ zhī míng chén, gēng yú yǒu shēn yàn yīng, qí zhī dài fū, bì zhuāng gōng zhī nán, yì gēng yú hǎi bīn. xī zhě shèng dì míng wáng, xián zuǒ jùn shì, jiē cháng cóng shì yú gēng nóng yǐ. wáng rén cì guān, rǒng sǎn wú shì zhě, bù dū shǐ xué, zé dāng shǐ gēng, wú yuán fàng zhī shǐ zuò shí bǎi xìng yě. jīn wén wǔ zhī guān jì zhòng, ér bài cì bù zài zhí zhě yòu duō, jiā yǐ fú yì wèi bīng, bù dé gēng jià, dāng nóng zhě zhī bàn, nán miàn shí lù zhě cān bèi yú qián. shǐ rǒng sǎn zhī guān wèi nóng, ér shōu qí zū shuì, jiā dé qí shí, ér tiān xià zhī gǔ kě yǐ wú fá yǐ. fū jiā zú shí, wèi zi zé xiào, wèi fù zé cí, wèi xiōng zé yǒu, wèi dì zé tì. tiān xià zú shí, zé rén yì zhī jiào kě bù lìng ér xíng yě. fū shì nóng gōng shāng zhī fēn, bù kě sī xū ér fèi. ruò wèi néng jīng qí fáng zhì, jì tiān xià wén wǔ zhī guān zú wèi fù èr zhě shǐ xué, qí yú jiē guī zhī yú nóng. ruò bǎi gōng shāng gǔ yǒu zhǎng zhě, yì guī zhī nóng. wù nóng ruò cǐ, hé yǒu bù shàn hū! yú shū yuē:' sān zài kǎo jī, sān kǎo chù zhì yōu míng.' shì wèi jiǔ nián zhī hòu nǎi yǒu qiān xù yě. gù jū guān jiǔ, zé niàn lì shèn zhōng zhī huà bù jiǔ, zé jìng wèi yī qiè zhī zhèng. liù nián zhī xiàn, rì yuè qiǎn jìn, bù zhōu chù zhì. táo zhī suǒ shàng, yì hé gǔ zhì. wéi bì xià cái zhī." wǔ dì shén shàn zhī ér zhōng bù néng yòng. shān tāo wèi lì bù shàng shū shí yǒu yú nián, měi guān quē, zhé qǐ nǐ shù rén. yuē:" shì zhōng péng quán qiān, dāng xuǎn dài. àn, yōng zhōu cì shǐ guō yì, gāo jiǎn yǒu yǎ liàng, zài bīng xián, shǎo bù jìn xià qíng chù cháo tíng, zú yǐ sù zhèng zuǒ yòu. wèi jiāng jūn wáng jì, cái gāo měi mào, hòu lái zhī guān. cǐ èr rén, chéng gù wèn zhī xiù. shèng yì tǎng xī jì zhǔ bīng zhě, xiāo qí jiāng jūn xún kǎi, zhì qì míng mǐn, qí diǎn sù wèi, zhōng bù jiǎn jì. bó shì jì jiǔ yǔ chún, qiáng zhèng yǒu xué yì, yì kān cǐ xuǎn. guó xué chū jiàn, wáng xún yǐ wáng, chún néng qí shì, yí dāng xiǎo liú, cū lì qí zhì, bù shěn yí ěr yǒu dāng shèng zhǐ zhě bù? yòu shàng shū lìng quē, yí dé qí rén. zhēng nán dà jiàng jūn hù, tǐ yì lì zhèng, kě yǐ sù zhěng cháo tíng." yòu yún:" yǒu jí kǔ zhě, dà jiàng jūn suī bù zhěng zhèng, xū jīn lì róng mǎ xián, yóu yí dé jiàn zhě. zhēng běi dà jiàng jūn guàn, zhēn zhèng jìng yī zhōng shū jiān xù, dá liàn wù shì. sān rén jiē rén yàn, bù shěn yǒu kě cān jǔ zhě bù?" jiē suí dì yì suǒ yù rán hòu míng zòu. ér dì zhī yòng zhě, huò fēi jǔ shǒu, zhòng qíng bù chá, yǐ tāo qīng zhòng rèn yì, huò zèn zhī yú dì, gù dì shǒu zhào jiè tāo yuē:" fū yòng rén wéi cái, bù yí shū yuǎn dān jiàn, tiān xià biàn huà yǐ." ér tāo xíng zhī zì ruò, yī nián zhī hòu, zhòng qíng nǎi fú. tāo suǒ zòu zhēn bá rén wù, gè wèi tí mù, shí chēng shān gōng qǐ shì. yòu, wáng róng zì jùn chōng, qiān shàng shū zuǒ pú yè, lǐng lì bù. róng shǐ wèi jiǎ wǔ zhì, fán xuǎn jǔ jiē xiān lǐ bǎi xìng, rán hòu shòu yòng. sī lì fù xián zòu róng yuē:" shū chēng' sān zài kǎo jī, sān kǎo chù zhì yōu míng'. jīn nèi wài qún guān, jū zhí wèi zhōu, ér róng zòu hái, jì wèi dìng qí yōu liè, qiě sòng gù yíng xīn, xiāng jì dào lù, qī qiǎo yóu shēng, shāng nóng hài zhèng. róng bù yǎng yī yáo shùn diǎn mó, ér qū shàn fú huá, kuī bài fēng sú, fēi tú wú yì, nǎi yǒu dà sǔn. yí miǎn róng guān." róng yǔ jiǎ guō tōng qīn, jìng dé bù zuò.
玄奏曰:“臣闻先王分士农工商以经国制事,各一其业,而殊其务。自士以上子弟,则为之立太学以教之,选明师以训之,随才优劣以授用之。农以丰其食,工以足其器,商贾以通其货。故虽天下之大,兆庶之众,而无游人在其閒。汉魏不定其分,百官子弟不修经艺而务交游,未知莅事而坐享天禄,农工之业多废,或逐淫利而离其事,徒系名於太学,然不闻先王之风。今圣政资始,而汉魏之失未改,散官众而学校未设,游手多而亲农者少,工器不尽其宜。臣以为宜亟定其制。前皇甫陶上事,欲令赐拜散官皆课使亲耕,天下享足食之利。禹、稷躬稼,祚崇后代,是以明堂、月令著帝籍之制。伊尹,古之名臣,耕於有莘;晏婴,齐之大夫,避庄公之难,亦耕於海滨。昔者圣帝明王,贤佐俊士,皆尝从事於耕农矣。王人赐官,冗散无事者,不督使学,则当使耕,无缘放之使坐食百姓也。今文武之官既众,而拜赐不在职者又多,加以服役为兵,不得耕稼,当农者之半,南面食禄者参倍於前。使冗散之官为农,而收其租税,家得其实,而天下之穀可以无乏矣。夫家足食,为子则孝,为父则慈,为兄则友,为弟则悌。天下足食,则仁义之教可不令而行也。夫士农工商之分,不可斯须而废。若未能精其防制,计天下文武之官足为副贰者使学,其馀皆归之於农。若百工商贾有长者,亦归之农。务农若此,何有不赡乎!虞书曰:'三载考绩,三考黜陟幽明。'是为九年之后乃有迁叙也。故居官久,则念立慎终之化;不久,则竞为一切之政。六年之限,日月浅近,不周黜陟。陶之所上,义合古制。惟陛下裁之。”武帝甚善之而终不能用。(山涛为吏部尚书十有馀年,每官阙,辄启拟数人。曰:”侍中彭权迁,当选代。按,雍州刺史郭奕,高简有雅量,在兵閒,少不尽下情;处朝廷,足以肃正左右。卫将军王济,才高美茂,后来之冠。此二人,诚顾问之秀。圣意傥惜济主兵者,骁骑将军荀恺,智器明敏,其典宿卫,终不减济。博士祭酒庾纯,强正有学义,亦堪此选。国学初建,王、荀已亡,纯能其事,宜当小留,粗立其制,不审宜尔有当圣旨者不?又尚书令阙,宜得其人。征南大将军祜,体义立正,可以肃整朝廷。”又云:“有疾苦者,大将军虽不整正,须筋力戎马閒,犹宜得健者。征北大将军瓘,贞正静一;中书监勖,达练物事。三人皆人彦,不审有可参举者不?”皆随帝意所欲然后明奏。而帝之用者,或非举首,众情不察,以涛轻重任意,或谮之於帝,故帝手诏戒涛曰:“夫用人惟才,不遗疏远单贱,天下便化矣。”而涛行之自若,一年之后,众情乃服。涛所奏甄拔人物,各为题目,时称山公启事。又,王戎字濬冲,迁尚书左仆射,领吏部。戎始为甲午制,凡选举皆先理百姓,然后授用。司隶傅咸奏戎曰:“书称'三载考绩,三考黜陟幽明'。今内外群官,居职未周,而戎奏还,既未定其优劣,且送故迎新,相继道路,欺巧由生,伤农害政。戎不仰依尧、舜典谟,而驱扇浮华,亏败风俗,非徒无益,乃有大损。宜免戎官。”戎与贾、郭通亲,竟得不坐。)
yú shí suī fēng jiào tuí shī ér wú diǎn zhì, rán shí yǒu qīng yì, shàng néng quàn sú. chén shòu jū sāng, shǐ nǚ nú wán yào, jī nián shěn fèi xì shēn dǔ xiào, yǐ jiǎ zàng wéi cháng, jiàng pǐn yī děng. qí wèi chéng quàn yě rú shì.
於时虽风教颓失而无典制,然时有清议,尚能劝俗。陈寿居丧,使女奴丸药,积年沈废;郤诜笃孝,以假葬违常,降品一等。其为惩劝也如是。
qí hòu, zhōng zhèng rèn jiǔ, ài zēng yóu jǐ, ér jiǔ pǐn zhī fǎ jiàn bì. suì jì guān zī yǐ dìng pǐn gé, tiān xià wéi yǐ jū wèi zhě wèi guì. shàng shū pú yè liú yì yǐ jiǔ pǐn zhě, shǐ yīn wèi chū sāng luàn, shì jūn zhōng quán shí zhī zhì, fēi jīng jiǔ zhī diǎn yě, yīn yòng tǔ duàn, fù gǔ xiāng jǔ lǐ xuǎn zhī fǎ, shàng shū yuē:" fū jiǔ pǐn yǒu bā sǔn, ér guān cái yǒu sān nán, jiē xīng tì zhī suǒ yóu yě. rén wù nán zhī, yī yě ài zēng nán fáng, èr yě qíng wěi nán míng, sān yě. jīn zhī zhōng zhèng dìng jiǔ pǐn, gāo xià rèn yì, róng rǔ zài shǒu, cāo rén zhǔ wēi fú, duó tiān cháo quán shì, ài è suí xīn, qíng wěi yóu jǐ, shàng pǐn wú hán mén, xià pǐn wú shì zú. gōng wú kǎo xiào zhī fù, sī wú gào sù zhī jì. sǔn zhèng zhī dào yī yě. zhì zhōu dōu zhě, běn qǔ zhōu lǐ qīng yì xián suǒ guī fú, jiāng yǐ zhèn yì tóng, yī yán yì. bù wèi yī rén zhī shēn, le yī zhōu zhī cái, yī rén bù shěn, suì wèi zuò fèi. ruò rán, suī xuān ní zhī shèng, mò bù yǒu guò, zé kě fèi, hé dú zé yú zhōng rén zāi? shǐ shì fēi zhī lùn héng yú zhōu lǐ, xián xì zhī chóu jié yú dà chén. sǔn zhèng zhī dào èr yě. běn lì gé zhì, wèi rén lún yǒu xù, ruò guàn yú chéng cì, cái dé yōu liè, lún bèi yǒu shǒu wěi yě. jīn zhī zhōng zhèng, zuò xùn qí sī, tuī guì yì zhī qì, shǐ zài fán pǐn zhī xià fù dài bù xiào, yuè zài chéng rén zhī shǒu. sǔn zhèng zhī dào sān yě. wěi yǐ yī guó zhī zhòng, ér wú shǎng fá zhī fáng, shǐ de zòng héng, wú suǒ gù dàn. zhū shòu wǎng zhě, bào yuàn jī jiǔ, dú bù méng tiān dì wú sī zhī dé, zhǎng yōng bì yú xié rén zhī quán. sǔn zhèng zhī dào sì yě. gǔ xiān zhèng jiào, chóng xiāng dǎng zhī yì, gù dé tiān xià zhī rén tuì ér xiū běn. jīn yī guó zhī shì, duō zhě qiān shù, huò liú xǐ yì bāng, huò jǐ shì shū fāng, yóu bù shí qí miàn, kuàng néng jǐn qí cái hū! ér zhōng zhèng zhī yǔ bù zhī, jiāng dìng pǐn zhuàng, bì cǎi shēng yú tái fǔ, nà huǐ yú liú yán. rèn jǐ zé yǒu bù shí zhī bì, tīng shòu zé yǒu bǐ cǐ zhī piān. suǒ zhī zhě yǐ ài zēng duó qí píng, suǒ bù zhī zhě yǐ rén shì luàn qí dù. jì wú xiāng lǎo jì xíng zhī yì, yòu fēi cháo tíng kǎo jī zhī kè, suì shǐ wèi guān zhī rén, qì jìn qiú yuǎn, bèi běn qū mò. sǔn zhèng zhī dào wǔ yě. fán suǒ yǐ lì pǐn shè zhuàng zhě, qiú rén cái ér lùn gōng bào yě. jīn yú xiàn dāng bào, suī zhí zhī gāo, hái fù bēi pǐn, wú jī yú guān, ér huò gāo xù, shì wèi yì gōng shí ér chóng xū míng yě. sǔn zhèng zhī dào liù yě. fán guān bù tóng shì, rén bù tóng néng. jīn jiǔ pǐn bù zhuàng cái néng zhī suǒ yí, ér yǐ jiǔ děng wéi lì. yǐ pǐn qǔ rén, huò fēi cái néng zhī suǒ zhǎng yǐ zhuàng qǔ rén, zé wèi běn pǐn zhī suǒ xiàn. ruò zhuàng dé qí shí, yóu pǐn zhuàng xiāng fáng, kuàng bù shí zhě hū? sǔn zhèng zhī dào qī yě. qián jiǔ pǐn zhào shū, shàn è bì shū, yǐ wéi bāo biǎn. jīn zhī jiǔ pǐn, suǒ xià bù zhāng qí zuì, suǒ shàng bù liè qí shàn, fèi bāo biǎn zhī yì, rèn ài zēng zhī duàn, tiān xià zhī rén yān dé bù xiè yú dé xíng ér ruì yú rén shì hū? sǔn zhèng zhī dào bā yě. zhí míng zhōng zhèng, shí wèi jiān fǔ shì míng jiǔ pǐn, ér yǒu bā sǔn. chén yǐ wéi yí bà zhōng zhèng, chú jiǔ pǐn, qì wèi shì zhī bì fǎ, lì yī dài zhī měi zhì." sī kōng wèi guàn yòu biǎo qǐng chú jiǔ pǐn, fù gǔ xiāng yì lǐ xuǎn.
其后,中正任久,爱憎由己,而九品之法渐弊。遂计官资以定品格,天下惟以居位者为贵。尚书仆射刘毅以九品者,始因魏初丧乱,是军中权时之制,非经久之典也,因用土断,复古乡举里选之法,上疏曰:“夫九品有八损,而官才有三难,皆兴替之所由也。人物难知,一也;爱憎难防,二也;情伪难明,三也。今之中正定九品,高下任意,荣辱在手,操人主威福,夺天朝权势,爱恶随心,情伪由己,上品无寒门,下品无势族。公无考校之负,私无告诉之忌。损政之道一也。置州都者,本取州里清议咸所归服,将以镇异同,一言议。不谓一人之身,了一州之才,一人不审,遂为坐废。若然,虽宣尼之圣,莫不有过,则可废,何独责於中人哉?使是非之论横於州里,嫌隙之雠结於大臣。损政之道二也。本立格制,谓人伦有序,若贯鱼成次,才德优劣,伦辈有首尾也。今之中正,坐徇其私,推贵异之器,使在凡品之下;负戴不肖,越在成人之首。损政之道三也。委以一国之重,而无赏罚之防,使得纵横,无所顾惮。诸受枉者,抱怨积久,独不蒙天地无私之德,长壅蔽於邪人之铨。损政之道四也。古先政教,崇乡党之义,故得天下之人退而修本。今一国之士,多者千数,或流徙异邦,或给事殊方,犹不识其面,况能尽其才乎!而中正知与不知,将定品状,必采声於台府,纳毁於流言。任己则有不识之弊,听受则有彼此之偏。所知者以爱憎夺其平,所不知者以人事乱其度。既无乡老纪行之议,又非朝廷考绩之课,遂使为官之人,弃近求远,背本趋末。损政之道五也。凡所以立品设状者,求人才而论功报也。今於限当报,虽职之高,还附卑品,无绩於官,而获高叙,是为抑功实而崇虚名也。损政之道六也。凡官不同事,人不同能。今九品不状才能之所宜,而以九等为例。以品取人,或非才能之所长;以状取人,则为本品之所限。若状得其实,犹品状相妨,况不实者乎?损政之道七也。前九品诏书,善恶必书,以为褒贬。今之九品,所下不彰其罪,所上不列其善,废褒贬之义,任爱憎之断,天下之人焉得不懈於德行而锐於人事乎?损政之道八也。职名中正,实为奸府;事名九品,而有八损。臣以为宜罢中正,除九品,弃魏氏之弊法,立一代之美制。”司空卫瓘又表请除九品,复古乡议里选。
shí shǐ píng wáng wén xué lǐ chóng fù shàng shū yuē:" jiǔ pǐn shǐ yú sāng luàn jūn zhōng zhī zhèng, chéng fēi jīng guó bù kān zhī fǎ yě. qiě jiǎn fáng zhuǎn suì, zhēng xíng shī shí, gù cháo yě zhī lùn, qiān wèi qū dòng fēng sú, wèi bì yǐ shèn. jìn chéng wèi shì diāo bì zhī jī, rén wù bō yuè, shì wú cháng cháo, rén wú dìng chù, láng lì xù yú jūn fǔ, háo yòu jù yú dū yì, shì tǐ bó cuò, yǔ gǔ bù tóng. wèi jiǔ pǐn jì chú, yí xiān kāi yí xǐ, tīng xiāng bìng jiù. qiě míng gòng jǔ zhī fǎ, bù làn yú jìng wài, zé guàn dài zhī lún jiāng bù fēn ér zì jūn, jí tǔ duàn zhī shí xíng yǐ. ruò shǐ rén sī fǎn běn, xiū zhī yú xiāng, huá jìng zì xī, ér lǐ yì rì chóng yǐ." jí liú sòng wèi lì bù shàng shū, fù jiàn jiǔ bān zhī zhì, lìng bǎi guān zài zhí shǎo qiān. shí jiǎ guō zhuān cháo, shì zhě wù sù jìn, gù jiē bù xíng. sūn shì yǒu jiāng dōng, xuǎn cáo shàng shū zhǔ xuǎn jǔ. wú jùn jì yàn xìng qiào kè, hǎo qīng yì, wèi shàng shū, yǐ láng shǔ hùn xiáo, duō fēi qí rén, yàn yù jī zhuó yáng qīng, bié qí shàn fǒu, nǎi hé xuǎn sān shǔ, jiē biǎn gāo jiù xià, jiàng sǔn shù děng. qí jū wèi tān lán zhì jié bēi wū zhě, jiē yǐ wéi jūn lì, zhì zhī yíng fǔ. yú shì, yuàn shēng xiāo rán, jìng yán yàn yòng sī qíng, kuī gōng fǎ, yàn zuò zì shā.
时始平王文学李重复上疏曰:“九品始於丧乱军中之政,诚非经国不刊之法也。且检防转碎,徵形失实,故朝野之论,佥谓驱动风俗,为弊已甚。晋承魏氏凋弊之迹,人物播越,仕无常朝,人无定处,郎吏蓄於军府,豪右聚於都邑,事体駮错,与古不同。谓九品既除,宜先开移徙,听相并就。且明贡举之法,不滥於境外,则冠带之伦将不分而自均,即土断之实行矣。若使人思反本,修之於乡,华竞自息,而礼义日崇矣。”及刘颂为吏部尚书,复建九班之制,令百官在职少迁。时贾、郭专朝,仕者务速进,故皆不行。(孙氏有江东,选曹尚书主选举。吴郡暨艳性峭刻,好清议,为尚书,以郎署混淆,多非其人,艳欲激浊扬清,别其善否,乃覈选三署,皆贬高就下,降损数等。其居位贪婪、志节卑污者,皆以为军吏,置之营府。於是,怨声嚣然,竞言艳用私情,亏公法,艳坐自杀。)
dōng jìn yuán dì zhì, yáng zhōu suì jǔ èr rén, zhū zhōu gè yī rén. shí yǐ tiān xià sāng luàn, wù cún wèi miǎn, yuǎn fāng xiào xiù, bù fù cè shì, dào jí chú shǔ. jì jīng lüè cū dìng, nǎi zhào shì jīng, yǒu cái bù zhòng jǔ zhě, miǎn qí tài shǒu. qí hòu xiào xiù mò gǎn yīng mìng, yǒu sòng zhì jīng shī, jiē yǐ jí cí. tài xìng sān nián, shàng shū kǒng tǎn yì qǐng pǔ yán wǔ suì, xǔ qí jiǎng xí. nǎi zhào xiào lián shēn zhì qī nián, ér xiù cái rú gù.
东晋元帝制,扬州岁举二人,诸州各一人。时以天下丧乱,务存慰勉,远方孝、秀,不复策试,到即除署。既经略粗定,乃诏试经,有才不中举者,免其太守。其后孝、秀莫敢应命,有送至京师,皆以疾辞。太兴三年,尚书孔坦议请普延五岁,许其讲习。乃诏孝廉申至七年,而秀才如故。
sòng zhì, dān yáng wú kuài jī wú xīng sì jùn suì jǔ èr rén, yú jùn gè yī rén. fán zhōu xiù cái jùn xiào lián, zhì jiē cè shì, tiān zǐ huò qīn lín zhī. jí gōng qīng suǒ jǔ, jiē shǔ yú lì bù, xù cái quán yòng. fán jǔ dé shī, gè yǒu shǎng fá. shī zhě, qí rén jiā jìn gù, nián yuè duō shǎo, suí qún yì zhì. chū, fèi dì xíng yáng wáng shí, yǐ cài kuò wèi lì bù shàng shū. lù shàng shū xú xiàn zhī wèi zhōng shū lìng fù liàng yuē:" huáng mén yǐ xià xī wěi cài, wú tú bù fù cuò huái, zì cǐ yǐ shàng, gù yí gòng cān tóng yì." kuò wén zhī yuē:" wǒ bù néng wéi xú xiàn zhī shǔ zhǐ wěi yě." suì cí bù bài. xuǎn àn huáng zhǐ, lù shàng shū yǔ lì bù shàng shū lián míng, gù kuò yún" shǔ zhǐ wěi" yě. àn, sòng huáng mén, dì wǔ pǐn yě.
宋制,丹阳、吴、会稽、吴兴四郡岁举二人,馀郡各一人。凡州秀才、郡孝廉,至皆策试,天子或亲临之。及公卿所举,皆属于吏部,叙才铨用。凡举得失,各有赏罚。失者,其人加禁锢,年月多少,随群议制。(初,废帝荥阳王时,以蔡廓为吏部尚书。录尚书徐羡之谓中书令傅亮曰:“黄门以下悉委蔡,吾徒不复厝怀,自此以上,故宜共参同异。”廓闻之曰:“我不能为徐羡之署纸尾也。”遂辞不拜。选案黄纸,录尚书与吏部尚书连名,故廓云”署纸尾”也。按,宋黄门,第五品也。)
wén dì yuán jiā zhōng, xiàn nián sān shí ér shì, jùn xiàn yǐ liù zhōu ér dài, cì shǐ huò shí yú nián.
文帝元嘉中,限年三十而仕,郡县以六周而代,刺史或十馀年。
jí xiào wǔ jí wèi, shì zhě bù fù jū lǎo yòu, shǒu zǎi yǐ sān zhōu wèi mǎn. shí zhōng jūn lù shì cān jūn zhōu lǎng shàng shū yuē:" jīn wéi zhèng zhě, yí yǐ èr shí wǔ jiā xuǎn yī cháng, bǎi jiā zhì yī shī. nán zǐ shí sān zhì shí qī, jiē lìng xué jīng shí bā zhì èr shí, jiē lìng xí wǔ. xùn yǐ shū jì tú wěi, zhōng xiào rén yì zhī lǐ, lián ràng gōng qín zhī zé shòu yǐ bīng jīng zhàn lüè, jūn bù zhōu qí zhī róng, wǎn qiáng jī cì zhī fǎ. xí jīng zhě wǔ nián yǒu chéng, ér yán zhī sī tú xí wǔ zhě sān nián néng yì, yì shēng zhī sī mǎ. ruò qī nián ér jīng bù míng, wǔ nián ér yǒng bù dá, jí gèng qiú qí yán xíng, kǎo qí shì yè, bì bù zú qǔ zhě, suī gōng qīng zǐ dì, zhǎng guī nóng mǔ, zhōng shēn bù dé wèi lì." jiān shù nóng sāng shēng zhí zhī běn jí lǐ jiào xíng zhèng zhī duān. dì shěng zhī, bù yuè.
及孝武即位,仕者不复拘老幼,守宰以三周为满。时中军录事参军周朗上疏曰:“今为政者,宜以二十五家选一长,百家置一师。男子十三至十七,皆令学经;十八至二十,皆令习武。训以书记图纬,忠孝仁义之礼,廉让恭勤之则;授以兵经战略,军部舟骑之容,挽强击刺之法。习经者五年有成,而言之司徒;习武者三年能艺,亦升之司马。若七年而经不明,五年而勇不达,即更求其言行,考其事业,必不足取者,虽公卿子弟,长归农亩,终身不得为吏。”兼述农桑生植之本及礼教刑政之端。帝省之,不悦。
zuǒ wèi jiāng chē xiè zhuāng yǐ qí shí sōu cái lù xiá, yòu shàng biǎo yuē:" jiǔ fú zhī kuàng, jiǔ liú zhī nán, tí jūn xuán héng, wěi zhī xuǎn bù. yī rén zhī jiàn yì xiàn, ér tiān xià zhī cái nán yuán. yǐ yì xiàn zhī jiàn, zhào nán yuán zhī cái, shǐ guó wǎng yí shòu, yě wú zhì qì, qí kě dé hū? qǐng pǔ lìng dà chén, gè jǔ suǒ zhī, yǐ fù shàng shū quán yòng." bù cóng. dì yòu bù yù zhòng quán zài xià, nǎi fēn lì bù, zhì liǎng shàng shū yǐ sàn qí quán. péi zi yě yuē:" guān rén zhī nán, xiān wáng yán zhī shàng yǐ. jū jiā shì qí xiào yǒu, xiāng dǎng chá qí chéng xìn, chū rù guān qí zhì yì, yōu nán qǔ qí zhì móu. fán zhī yǐ shì, yǐ qiú qí lǐ lín zhī yǐ lì, yǐ chá qí lián. zhōu lǐ, shǐ yú xué xiào, lùn zhī zhōu lǐ, gào zhū liù shì, ér hòu gòng yú wáng tíng. qí zài hàn jiā, shàng yóu rán yě. zhōu jùn jī qí gōng néng, rán hòu wèi wǔ fǔ suǒ pì wǔ fǔ jǔ qí yuàn shǔ, ér shēng zhī yú cháo sān gōng cān qí dé shī, chú shǔ, shàng shū zòu zhī tiān zǐ. yī rén zhī shēn, suǒ yuè zhě zhòng yī xián zhī jìn, qí kè yě xiáng. gù néng guān dé qí cái, xiān yǒu bài shì. wèi jìn yì shì, ér suǒ shī hóng duō. fū hòu mào shēn zhōng, xiǎn rú xī hè zé yán guān xíng, yóu jù fú zhōu. kuàng jīn wàn pǐn qiān qún, é zhé hū yī miàn shù liáo bǎi wèi, zhuān duàn yú yī sī. yú shì xiāo fēng suì xíng, bù kě zhǐ yě. yǐ jī gǔ rǎng mèi, tián bǐ sì tái, qiú zhě gàn jìn, yǐ wù bì děi, jiā zhī yǐ chǎn dú. lì cáo àn fá yuè ér xuǎn jǔ, bù huáng fǎng cǎi yú xiāng yì. fù huì qí zǐ yuē:' bù suǒ hé huò.' xiōng lì qí dì yuē:' nǔ lì kuī yú.' wú lián chǐ zhī fēng, jǐn yuàn zhī cāo. guān xié guó bài, ér bù kě jì gāng. jiǎ shǐ lóng zuò nà yán, shùn jū nán miàn, ér zhì zhì píng zhāng, bù kě bì yě, kuàng hòu zhī guān rén zhě zāi! xiào wǔ suī fēn cáo wèi liǎng, bù néng fǎn zhī yú zhōu hàn, zhāo sān mù sì, qí bìng yù shén yě."
左卫将车谢庄以其时搜才路狭,又上表曰:“九服之旷,九流之难,提钧悬衡,委之选部。一人之鉴易限,而天下之才难源。以易限之鉴,照难源之才,使国罔遗授,野无滞器,其可得乎?请普令大臣,各举所知,以付尚书铨用。”不从。帝又不欲重权在下,乃分吏部,置两尚书以散其权。(裴子野曰:“官人之难,先王言之尚矣。居家视其孝友,乡党察其诚信,出入观其志义,忧难取其智谋。烦之以事,以求其理;临之以利,以察其廉。周礼,始於学校,论之州里,告诸六事,而后贡於王庭。其在汉家,尚犹然也。州郡积其功能,然后为五府所辟;五府举其掾属,而升之於朝;三公参其得失,除署,尚书奏之天子。一人之身,所阅者众;一贤之进,其课也详。故能官得其才,鲜有败事。魏晋易是,而所失弘多。夫厚貌深衷,险如谿壑;择言观行,犹惧弗周。况今万品千群,俄折乎一面;庶僚百位,专断於一司。於是嚣风遂行,不可止也。已击毂攘袂,填彼寺台,求者干进,以务必得,加之以谄黩。吏曹按阀阅而选举,不遑访采於乡邑。父诲其子曰:'不索何获。'兄励其弟曰:'努力窥窬。'无廉耻之风,谨愿之操。官邪国败,而不可纪纲。假使龙作纳言,舜居南面,而治致平章,不可必也,况后之官人者哉!孝武虽分曹为两,不能反之於周、汉,朝三暮四,其病愈甚也。”)
qí shàng shū dōu lìng shǐ luò zǎi yì cè xiù cái gé, wǔ wèn bìng dé wèi shàng, sì sān wèi zhōng, èr wéi xià, yī bù hé yǔ dì. xiè chāo zōng yì yǐ wéi:" piàn cí zhé yù, cùn yán cuò zhòng, lǔ shǐ bāo biǎn, kǒng lùn xīng tì, jiē wú qí fán ér hòu bǐng cái. fū biǎo shì zhī shēn, xī lǐ zhī huì, qǐ bì wěi dú fāng qiè lǐ dào. fēi huàn duì bù jìn wèn, huàn yǐ cháng wén fú qí. bì shǐ yī tòng jùn zhèng, níng liè wǔ tòng ér cháng yǔ qí jù qí, yī yì yí cǎi." zhào cóng zǎi yì. yīn xí sòng dài xiàn nián zhī zhì. rán ér xiāng jǔ lǐ xuǎn, bù hé cái dé, qí suǒ jìn qǔ, yǐ guān hūn zhòu jí wèi xiān, suì lìng jiǎ zú yǐ èr shí dēng shì, hòu mén yǐ sān shí shì lì, gù yǒu zēng nián jiǎo mào, yǐ tú jìn zhě. qí shí shì rén jiē hòu jié yīn yuán, bēn chí zào qǐng, jìn yǐ chéng sú.
齐尚书都令史骆宰议策秀才格,五问并得为上,四、三为中,二为下,一不合与第。谢超宗议以为:“片辞折狱,寸言挫众,鲁史褒贬,孔论兴替,皆无俟繁而后秉裁。夫表事之深,析理之会,岂必委牍方切理道。非患对不尽问,患以常文弗奇。必使一通峻正,宁劣五通而常;与其俱奇,一亦宜采。”诏从宰议。因习宋代限年之制。然而乡举里选,不覈才德,其所进取,以官婚胄籍为先,遂令甲族以二十登仕,后门以三十试吏,故有增年矫貌,以图进者。其时士人皆厚结姻援,奔驰造请,浸以成俗。
zhì hé dì shí, liáng wǔ dì wèi chéng xiàng, shàng biǎo yuē:" qián dài xuǎn guān, jiē lì xuǎn bù, yīng zài guàn yú, zì yǒu quán cì, zhòu jí shēng jiàng, xíng néng zāng pǐ, huò sù dìng huái bào, huò dé zhī yú lùn, gù dé jiǎn tōng bīn kè, wú qí sǎo mén. qǐng dài líng yí, jiǔ liú guāi shī, qí yǒu yǒng tuì jì jìn huái zhì bào zhēn zhě, xuǎn bù huò yǐ wèi jīng cháo yè, nán yú jìn yòng huò yǒu huì shàn cáng shēng zì mái héng bì zhě, yòu yǐ míng bù biǎo zhe, jué qí jiē xù. bì xū shū cì tóu zhuàng, rán hòu dàn guān, zé shì qū pò lián zǒng, jiǎng chéng jiāo jìng. yú wèi zì jīn xuǎn cáo, yí jīng yǐn hé, yī jiù lì bù, shǐ guān jù wú shuǎng, míng shí bù wéi, shù rén shí yá sì, zào qǐng zì xī. qiě wén zhōng xián lì gé, jiǎ zú yǐ èr shí dēng shì, hòu mén yǐ guò lì shì lì, qiú zhī yú huái, yì yǒu wèi dá. hé zhě? shè guān fēn zhí, wéi cái shì wù. ruò xiàn suì dēng cháo, bì zēng nián jiù guān, gù mào shí yòu tóng, jí yǐ yú lì. zǐ huì míng jiào, yú sī wéi shèn." nǎi shī xíng.
至和帝时,梁武帝为丞相,上表曰:“前代选官,皆立选簿,应在贯鱼,自有铨次,胄籍升降,行能臧否,或素定怀抱,或得之馀论,故得简通宾客,无俟扫门。顷代陵夷,九流乖失,其有勇退忌进、怀质抱真者,选部或以未经朝谒,难於进用;或有晦善藏声、自埋衡荜者,又以名不表著,绝其阶绪。必须书刺投状,然后弹冠,则是驱迫廉捴,奖成浇竞。愚谓自今选曹,宜精隐覈,依旧立簿,使冠屦无爽,名实不违,庶人识涯涘,造请自息。且闻中閒立格,甲族以二十登仕,后门以过立试吏,求之愚怀,抑有未达。何者?设官分职,惟才是务。若限岁登朝,必增年就官,故貌实幼童,籍已逾立。滓秽名教,於斯为甚。”乃施行。
liáng chū wú zhōng zhèng zhì, nián èr shí yǒu wǔ fāng dé rù shì. tiān jiàn zhōng yòu zhì:" fán jiǔ liú cháng xuǎn, nián wèi sān shí, bù tōng yī jīng zhě, bù dé wèi guān. ruò yǒu cái tóng gān yán, wù xiàn nián cì." zhì qī nián, zhōu zhì zhōu zhòng, jùn zhì jùn zōng, xiāng zhì xiāng háo, gè yī rén, zhuān diǎn sōu jiàn, wú fù gāo liáng hán sù zhī gé. pǔ tōng qī nián, zhào fán zhōu suì jǔ èr rén, dà jùn yī rén. jìng dì tài píng èr nián, fù lìng zhū sà gè zhì zhōng zhèng, réng jiù fǎng xuǎn jǔ, jiē xū zhōng zhèng yā shàng, rán hòu liàng shòu, bù rán zé fǒu.
梁初无中正制,年二十有五方得入仕。天监中又制:“凡九流常选,年未三十,不通一经者,不得为官。若有才同甘、颜,勿限年次。”至七年,州置州重,郡置郡宗,乡置乡豪,各一人,专典搜荐,无复膏粱寒素之隔。普通七年,诏凡州岁举二人,大郡一人。敬帝太平二年,复令诸卅各置中正,仍旧访选举,皆须中正押上,然后量授,不然则否。
chén yī liáng zhì, fán nián wèi sān shí, bù dé rù shì. wéi jīng xué shēng cè shì dé dì, zhū zhōu yíng zhǔ bù, xī cáo zuǒ zòu jí cháng wèi wǎn láng, dé wèi zhuàng ér shì. zhū jùn wéi zhèng wáng wèi dān yáng yǐn jīng yíng dé chū shēn zhě yì rán, shù xìng yǐn zé fǒu. yǒu gāo cái yì xíng shū xūn, bié jiàng ēn zhǐ xù yòng zhě, bù zài cháng lì. fán xuǎn wú dìng shí, suí quē zé bǔ. guān yǒu qīng zhuó, yǐ wéi shēng jiàng, cóng zhuó dé qīng, zé shèng yú qiān. ruò yǒu qiān shòu, lì bù xiān wèi bái dié, liè shù shí rén míng, shàng shū yǔ cān zhǎng zhě gòng shǔ zòu. chì huò kě huò fǒu. qí kě zhě, zé xià yú xuǎn cáo, liàng guì jiàn, bié nèi wài, suí cái bǔ yòng. yǐ huáng zhǐ lù míng, bā zuò tōng shǔ, zòu kě, nǎi chū yǐ fù yú diǎn míng. diǎn míng shū qí míng tiě hè tóu bǎn, xiū róng zhěng yí, sòng suǒ shòu zhī jiā. qí bié fā zhào chú zhě, jí xuān fù zhào jú, zhào jú cǎo zòu wén. chì kě, huáng zhǐ xiě chū mén xià. mén xià dá zhào, qǐng fù wài shī xíng. yòu huà" kě", fù xuǎn sī xíng zhào. dé guān zhě, bù bì jiē dài zhào dào. dàn wén zhào chū, míng rì, jí rù xiè hòu, yì shàng shū, shàng shěng bài shòu. ruò bài wáng gōng, zé lín xuān. fán bài guān, jiē zài wǔ hòu.
陈依梁制,凡年未三十,不得入仕。唯经学生策试得第,诸州迎主簿,西曹左奏及尝为挽郎,得未壮而仕。诸郡唯正王为丹阳尹经迎得出身者亦然,庶姓尹则否。有高才、异行、殊勋,别降恩旨叙用者,不在常例。凡选无定时,随阙则补。官有清浊,以为升降,从浊得清,则胜於迁。若有迁授,吏部先为白牒,列数十人名,尚书与参掌者共署奏。敕或可或否。其可者,则下於选曹,量贵贱,别内外,随才补用。以黄纸录名,八座通署,奏可,乃出以付於典名。典名书其名帖鹤头板,脩容整仪,送所授之家。其别发诏除者,即宣付诏局,诏局草奏闻。敕可,黄纸写出门下。门下答诏,请付外施行。又画“可”,付选司行召。得官者,不必皆待召到。但闻诏出,明日,即入谢后,诣尚书,上省拜受。若拜王公,则临轩。凡拜官,皆在午后。
chū, wǔ dì chéng hóu jǐng sāng luàn zhī hòu, gāng wéi tuí huài, zhì dù wèi lì, bǎi guān wú fù kǎo xiào diàn zuì zhī fǎ, dàn gèng nián hù qiān, zhòu bān jìn zhì, fǎ wú kě chēng zhě. hòu xú líng kǒng huàn jì wèi lì bù shàng shū, chà yǒu qí xù.
初,武帝承侯景丧乱之后,纲维颓坏,制度未立,百官无复考校殿最之法,但更年互迁,骤班进秩,法无可称者。后徐陵、孔奂继为吏部尚书,差有其序。
hòu wèi zhōu jùn jiē yǒu zhōng zhèng zhǎng xuǎn jǔ, měi yǐ jì yuè, yǔ lì bù quán zé kě fǒu. qí xiù cái duì cè, dì jū zhōng shàng, biǎo xù zhī. chéng dì hé píng sān nián, zhào yuē:" jīn xuǎn jǔ zhī guān, duō bù yǐ cì, lìng bān bái chù hòu, wǎn jìn jū xiān, qǐ suǒ wèi yí lún yōu xù zhě yě. zhū cáo xuǎn bǔ, yí gè shū láo jiù cái néng." chū, cuī hào wèi jì zhōu dà zhōng zhèng, jiàn jì dìng xiāng yōu bìng wǔ zhōu shì shù shí rén, gè qǐ jiā wèi jùn shǒu. jǐng mù dì wèi hào yuē:" xiān zhào zhī rén, yì zhōu jùn xuǎn yě, zài zhí yǐ jiǔ, qín láo wèi dá. jīn kě xiān bǔ qián zhào, wài rèn jùn xiàn yǐ xīn zhào zhě dài wéi láng lì. yòu shǒu lìng zǎi rén, yí shǐ gèng shì zhě." hào gù zhēng ér qiǎn zhī. gāo yǔn wén zhī, wèi dōng gōng bó shì guǎn tián yuē:" cuī gōng qí bù miǎn hū! gǒu chěng qí fēi, ér xiào shèng yú shàng, hé yǐ néng jì." yòu lǐ xiào bó, zhào jùn rén. fù céng, lǐ zhèng shì lǐ zuǒ shì chūn qiū, jùn sān pì gōng cáo bù jiù, mén rén quàn zhī, céng yuē:" gōng cáo zhī zhí, suī yuē xiāng xuǎn gāo dì, yóu shì jùn lì ěr, běi miàn shì rén, yì hé róng yì." rèn jùn zhǔ bù, dào guān yuè yú rì, nǎi tàn yuē:" liáng shū jìng yǒu yún:' zhōu jùn zhī zhí, tú láo rén ěr.' dào zhī bù xíng, shēn zhī yōu yě." suì huán jiā. yòu guō zuò wèi lì bù shàng shū, chí shēn jié qīng, zhòng xī guān wèi, zhì yú quán shòu, jiǎ lìng dé rén, bì pái huái jiǔ zhī, rán hòu xià bǐ, jí yún:" cǐ rén biàn yǐ guì yǐ." yóu shì shì pō wéi jī zhì, dāng shí měi zhāo yuàn dú. rán suǒ bá yòng zhě, liàng cái chèn zhí, shí yòu yǐ cǐ guī zhī. qí hòu, zhōng zhèng suǒ quán, dàn zài mén dì, lì bù yí lún, réng bù cái jǔ. zhì xiào wén dì, lì jīng qiú lǐ, nèi guān tōng bān yǐ shàng, jiē zì kǎo hé, yǐ wéi chù zhì. jù kǎo jī piān. xuān wǔ dì zhào:" shù zú zǐ dì, nián wèi shí wǔ, bù tīng rù shì." rèn chéng wáng chéng cóng xìng yè gōng, chú lì bù shàng shū. jí xìng dài, chē jià zì běi xún, liú chéng quán jiǎn jiù chén. chū, wèi zì gōng hóu yǐ xià, qì yú xuǎn chén, dòng yǒu wàn shù, rǒng sǎn wú shì. chéng pǐn wèi sān děng, liàng qí yōu liè, jǐn qí néng fǒu zhī yòng, xián wú yuàn zhě. yòu, huáng fǔ guāng xiōng zi chàng wèi lì bù láng, xìng tān lán, yù mài lì guān, jiē yǒu dìng jià. zì tài hé yǐ qián, jīng xuǎn zhòng zhèng, dé gāo xiāng guó zhě chōng. qí biān sà xiǎo jùn, rén wù dān xiān zhě, zé bìng fù tā zhōu. qí zài pì lòu zhě, zé quē ér bù zhì. dāng shí chēng wéi jiǎn dāng, pō wèi dé rén. jí xuān wǔ xiào míng zhī shí, zhōu wú dà xiǎo, bì zhì zhōng zhèng, jì bù kě xī dé qí rén, gù huò yǒu fān luò yōng bǐ cāo quán hé zhī quán, ér xuǎn xù tuí wěn. zhì zhèng shǐ yuán nián dōng, nǎi bà zhū jùn zhōng zhèng. shí yǒu yǐ zá lèi mào dēng qīng liú, suì lìng zài wèi zhě jiē wǔ rén xiāng bǎo, wú rén rèn jù zhě, duó guān hái yì.
后魏州郡皆有中正掌选举,每以季月,与吏部铨择可否。其秀才对策,第居中上,表叙之。成帝和平三年,诏曰:“今选举之官,多不以次,令班白处后,晚进居先,岂所谓彝伦攸叙者也。诸曹选补,宜各书劳旧才能。”(初,崔浩为冀州大中正,荐冀、定、相、幽、并五州士数十人,各起家为郡守。景穆帝谓浩曰:“先召之人,亦州郡选也,在职已久,勤劳未答。今可先补前召,外任郡县;以新召者代为郎吏。又守令宰人,宜使更事者。”浩固争而遣之。高允闻之,谓东宫博士管恬曰:“崔公其不免乎!苟逞其非,而校胜於上,何以能济。”又李孝伯,赵郡人。父曾,理郑氏礼、左氏春秋,郡三辟功曹不就,门人劝之,曾曰:“功曹之职,虽曰乡选高第,犹是郡吏耳,北面事人,亦何容易。”任郡主簿,到官月馀日,乃叹曰:“梁叔敬有云:‘州郡之职,徒劳人耳。’道之不行,身之忧也。”遂还家。又郭祚为吏部尚书,持身洁清,重惜官位,至於铨授,假令得人,必徘徊久之,然后下笔,即云:“此人便以贵矣。”由是事颇为稽滞,当时每招怨讟。然所拔用者,量材称职,时又以此归之。)其后,中正所铨,但在门第,吏部彝伦,仍不才举。至孝文帝,励精求理,内官通班以上,皆自考覈,以为黜陟。(具考绩篇。)宣武帝诏:”庶族子弟,年未十五,不听入仕。”(任城王澄从幸邺宫,除吏部尚书。及幸代,车驾自北巡,留澄铨简旧臣。初,魏自公侯以下,迄於选臣,动有万数,冗散无事。澄品为三等,量其优劣,尽其能否之用,咸无怨者。又,皇甫光兄子玚为吏部郎,性贪婪,鬻卖吏官,皆有定价。)自太和以前,精选中正,德高乡国者充。其边卅小郡,人物单鲜者,则并附他州。其在僻陋者,则阙而不置。当时称为简当,颇谓得人。及宣武、孝明之时,州无大小,必置中正,既不可悉得其人,故或有蕃落庸鄙操铨覈之权,而选叙颓紊。至正始元年冬,乃罢诸郡中正。时有以杂类冒登清流,遂令在位者皆五人相保,无人任据者,夺官还役。
chū, xiào míng sì wèi yòu chōng, líng tài hòu lín cháo. zhēng xī jiāng jūn jì zhōu dà zhōng zhèng zhāng yí zhī zǐ zhòng yǔ shàng fēng shì, shì quán bié xuǎn gé, pái yì wǔ fū, bù shǐ zài qīng pǐn. yú shì wǔ fū yuàn nù, shēng xuān dào lù, nǎi xuán bǎng yú qú, huì qī tú hài. yí fù zǐ bù yǐ wéi huái. shén guī èr nián, yǔ lín hǔ bēn xiāng shuài qiān yú rén, zhì shàng shū shěng gòu lì, qiú yí zhǎng zǐ shàng shū láng shǐ jūn bù huò, yǐ wǎ lì tóu jī tái mén, shēng rú léi tíng, jīng shī shè zhèn, mò gǎn tǎo è. suì jù huǒ jiù fén qí dì, zhuāi yí yú tíng, chuí rǔ zì xīn, ér hū shēng dòng jīng yì. qí zi kòu tóu liú xiě, wèi fù qǐng mìng, yǔ lín nǎi zhí shǐ jūn, shēng tóu huǒ zhōng, zhuó wèi wēi jìn. zhòng yǔ bèi chuàng yǐ cuàn miǎn, yí xìn sù ér sǐ. jì ér zhào zhǎn qí yóu xiōng zhě bā rén, yú dà shè yǐ ān zhī. tiān xià yuān tòng, wén zhě jīng hài. líng tài hòu yú shì nǎi mìng wǔ guān dé yī zī rù xuǎn. jì ér guān yuán shǎo ér yīng diào zhě duō, xuǎn cáo wú yǐ chù zhī.
初,孝明嗣位幼冲,灵太后临朝。征西将军、冀州大中正张彝之子仲瑀上封事,事铨别选格,排抑武夫,不使在清品。於是武夫怨怒,声諠道路,乃悬榜於衢,会期屠害。彝父子不以为怀。神龟二年,羽林、虎贲相率千馀人,至尚书省诟詈,求彝长子、尚书郎始均不获,以瓦砾投击台门,声如雷霆,京师慑震,莫敢讨遏。遂聚火就焚其第,拽彝於庭,捶辱恣心,而呼声动京邑。其子叩头流血,为父请命,羽林乃执始均,生投火中,灼为煨烬。仲瑀被创以窜免,彝信宿而死。既而诏斩其尤凶者八人,馀大赦以安之。天下冤痛,闻者惊骇。灵太后於是乃命武官得依资入选。既而官员少而应调者多,选曹无以处之。
jí cuī liàng wèi lì bù shàng shū, nǎi zòu wèi gé zhì, guān bù wèn yú xián, yǐ tíng jiě rì yuè wèi duàn, suī fù guān xū cǐ rén, tíng rì hòu zhě zhōng bù dé qǔ yōng cái xià pǐn, nián yuè jiǔ zhě zé xiān zhuó yòng. shí chén zhì zhě jiē chēng qí néng. shí liàng wài shēng sī kōng zī yì liú jǐng ān shū guī liàng yuē:" yīn zhōu yǐ xiāng shú gòng shì, liǎng hàn yóu zhōu jùn jǔ cái, wèi jìn yīn xún, yòu zhì zhōng zhèng. dì guān zài xī, mò bù shěn jǔ, suī wèi jìn měi, zú yīng shí shōu liù qī. cháo tíng gòng cái, zhǐ qiú qí wén, bù qǔ qí lǐ chá xiào lián wéi lùn zhāng jù, bù jí lǐ dào lì zhōng zhèng bù kǎo rén cái háng yè, kōng biàn xìng shì gāo xià. zhì yú qǔ shì zhī tú bù pǔ, shā tài zhī lǐ wèi jīng. ér jiù shǔ dāng quán héng, yí xū gǎi zhāng yì diào, rú zhī hé fǎn wèi tíng nián gé yǐ xiàn zhī? tiān xià shì shuí fù xiū lì míng xíng zāi!" liàng dá shū yuē:" rǔ suǒ yán nǎi yǒu shēn zhì. wú zuó wèi cǐ gé, yǒu yóu ér rán. jīn yǐ wèi rǔ suǒ guài, qiān zǎi zhī hòu, shéi zhī wǒ zāi! kě jìng niàn wú yán. wú jiān zhèng liù wèi lì bù láng, sān wèi shàng shū, quán héng suǒ yí, pō zhī zhī yǐ. dàn gǔ jīn bù tóng, shí yí xū yì. hé zhě? xī yǒu zhōng zhèng, pǐn qí cái dì, shàng zhī shàng shū, jù zhuàng, liàng rén shòu zhí, cǐ nǎi yǔ tiān xià qún xián gòng jué rén yě. wú wèi dāng ěr zhī shí, wú làn jǔ yǐ, ér rǔ yóu yún' shí shōu liù qī'. kuàng jīn rì zhī xuǎn, zhuān guī shàng shū, yǐ yī rén zhī jiàn, zhào chá tiān xià, liú yì suǒ yún yī lì bù liǎng láng zhōng ér yù jiū jiàn rén wù, hé yì yǐ guǎn kuī tiān ér qiú qí pǔ zāi! jīn xūn rén shén duō, yòu yǔ lín rù xuǎn, wǔ fū jué qǐ, ér bù jiě shū jì, wéi kě guō nǔ qián qū, zhǐ zōng bǔ shì ér yǐ. hū lìng pèi zǔ chéng xuān, qiú qí pēng xiān zhī xiào, wèi cháng cāo dāo, ér shǐ tuán gē. yòu wǔ rén zhì duō, guān yuán zhì shǎo, bù kě zhōu pǔ. shè lìng shí rén gòng yī guān, yóu wú guān kě shòu, kuàng yī rén jì yī guān, hé yóu kě bù yuàn zāi? wú jìn miàn zhí, bù yí shǐ wǔ rén rù xuǎn, qǐng cì qí jué, hòu qí lù. jì bú jiàn cóng, shì yǐ quán lì cǐ gé, xiàn yǐ tíng nián ěr. xī zǐ chǎn zhù xíng shū yǐ jiù bì, shū xiàng jī zhī yǐ zhèng fǎ, hé yì rǔ yǐ lǐ fǎ nán quán yí zāi! zhòng ní yún:' dé wǒ zhě chūn qiū, zuì wǒ zhě yì chūn qiū.' wú zhī cǐ zhǐ, qí yóu shì yě. dàn lìng dāng lái jūn zǐ, zhī wú yì yān." hòu zhēn chēn yuán xiū yì chéng yáng wáng huī xiāng jì wèi lì bù shàng shū, lì qí biàn jǐ, zhǒng ér xíng zhī. zì shì xián yú tóng guàn, jīng wèi wú bié. wèi zhī shī cái, cóng liàng shǐ yě.
及崔亮为吏部尚书,乃奏为格制,官不问愚贤,以停解日月为断,虽复官须此人,停日后者终不得取;庸才下品,年月久者则先擢用。时沉滞者皆称其能。(时亮外甥、司空谘议刘景安书规亮曰:“殷、周以乡塾贡士,两汉由州郡举才,魏晋因循,又置中正。谛观在昔,莫不审举,虽未尽美,足应十收六七。朝廷贡才,止求其文,不取其理;察孝廉惟论章句,不及理道;立中正不考人才行业,空辨姓氏高下。至於取士之途不溥,沙汰之理未精。而舅属当铨衡,宜须改张易调,如之何反为停年格以限之?天下士谁复修厉名行哉!”亮答书曰:“汝所言乃有深致。吾昨为此格,有由而然。今已为汝所怪,千载之后,谁知我哉!可静念吾言。吾兼正六为吏部郎,三为尚书,铨衡所宜,颇知之矣。但古今不同,时宜须异。何者?昔有中正,品其才第,上之尚书,据状,量人授职,此乃与天下群贤共爵人也。吾谓当尔之时,无滥举矣,而汝犹云'十收六七'。况今日之选,专归尚书,以一人之鉴,照察天下,刘毅所云一吏部、两郎中而欲究鉴人物,何异以管窥天而求其溥哉!今勋人甚多,又羽林入选,武夫崛起,而不解书计,唯可彍弩前驱,指踪捕噬而已。忽令佩组乘轩,求其烹鲜之效,未尝操刀,而使剸割。又武人至多,官员至少,不可周溥。设令十人共一官,犹无官可授,况一人冀一官,何由可不怨哉?吾近面执,不宜使武人入选,请赐其爵,厚其禄。既不见从,是以权立此格,限以停年耳。昔子产铸刑书以救弊,叔向讥之以正法,何异汝以礼法难权宜哉!仲尼云:'德我者春秋,罪我者亦春秋。'吾之此指,其由是也。但令当来君子,知吾意焉。”)后甄琛、元脩义、城阳王徽相继为吏部尚书,利其便己,踵而行之。自是贤愚同贯,泾渭无别。魏之失才,从亮始也。
jí xīn xióng wèi shàng shū yòu chéng, zhuǎn lì bù láng zhōng, shàng shū yuē:" zì shén guī yǐ lái, zhuān yǐ tíng nián wèi xuǎn. shì wú shàn è, suì jiǔ xiān xù zhí wú jù yì, míng dào shòu guān. zhí àn zhī lì, yǐ chà cì rì yuè wèi gōng néng quán héng zhī rén, yǐ jiǎn dé lǎo jiù wèi píng zhí. qiě yōng liè zhī rén, mò bù tān bǐ. wěi dǒu shāo yǐ gòng lǐ zhī zhòng, tuō shuò shǔ yǐ bǎi lǐ zhī mìng, jiē huò huì shì qiú, sì xīn zòng yì. jìn zhì suī fán, bù shèng qí yù. zhì lìng yáo yì bù jūn, fā diào wéi miù, jù liǎn yíng mén, qiú zhí mǎn dào. gài zhù bì xià lǐ tiān xià zhě, wéi zài shǒu lìng, zuì xū jiǎn zhì, yǐ kāng guó dào. dàn jùn xiàn xuǎn jǔ, yóu lái suǒ qīng, guì yóu jùn cái, mò kěn jū cǐ. yí gǎi qí bì, yǐ dìng guān fāng. qǐng shàng děng jùn xiàn wèi dì yī qīng, zhōng děng wéi dì èr qīng, xià děng wéi dì sān qīng. xuǎn bǔ zhī fǎ, miào jǐn cái jù, rú bù kě bìng, hòu dì xiān cái, bù dé jū yǐ tíng nián, jìng wú quán gé. sān zài chù zhì, yǒu chēng zhě bǔ zài jīng míng guān, rú qián dài gù shì, bù lì jùn xiàn bù dé wèi nèi zhí. zé rén sī zì miǎn, shàng xià tóng xīn, wǎng qū kě shēn, qiáng bào zì xī." shū zòu, huì dì bēng.
及辛雄为尚书右丞,转吏部郎中,上疏曰:“自神龟以来,专以停年为选。士无善恶,岁久先叙;职无剧易,名到授官。执案之吏,以差次日月为功能;铨衡之人,以简得老旧为平直。且庸劣之人,莫不贪鄙。委斗筲以共理之重,讬硕鼠以百里之命,皆货贿是求,肆心纵意。禁制虽烦,不胜其欲。致令徭役不均,发调违谬,聚敛盈门,囚执满道。盖助陛下理天下者,唯在守令,最须简置,以康国道。但郡县选举,由来所轻,贵游俊才,莫肯居此。宜改其弊,以定官方。请上等郡县为第一清,中等为第二清,下等为第三清。选补之法,妙尽才具,如不可并,后地先才,不得拘以停年,竟无铨革。三载黜陟,有称者补在京名官,如前代故事,不历郡县不得为内职。则人思自勉,上下同心,枉屈可申,强暴自息。”书奏,会帝崩。
jí xiào zhuāng dì chū, zhào qiú dé xíng wén yì zhèng shì qiáng zhí zhě, xiàn lìng jùn shǒu cì shǐ jiē xù qí zhì yè, jù yǐ biǎo wén. dé sān rén yǐ shàng, xiàn lìng tài shǒu cì shǐ shǎng yī jiē jǔ fēi qí rén zhě, chù yī jiē. fán guān, jùn shǒu xiàn lìng liù nián wèi mǎn, mǎn hòu liù nián nǎi xù.
及孝庄帝初,诏求德行、文艺、政事强直者,县令、郡守、刺史皆叙其志业,具以表闻。得三人以上,县令、太守、刺史赏一阶;举非其人者,黜一阶。凡官,郡守、县令六年为满,满后六年乃叙。
běi qí xuǎn jǔ, duō yán hòu wèi zhī zhì, fán zhōu xiàn jiē zhì zhōng zhèng. qí kè shì zhī fǎ, zhōng shū cè xiù cái, jí shū cè gòng shì, kǎo gōng láng zhōng cè lián liáng. tiān zǐ cháng fú, shèng yú chū, zuò yú cháo táng zhōng yíng, xiù xiào gè yǐ bān cǎo duì. zì yǒu tuō wù zhě, hū qǐ lì xí hòu shū yǒu làn liè zhě, yǐn mò shuǐ yī shēng wén lǐ mèng làng zhě, duó xí tuō róng dāo.
北齐选举,多沿后魏之制,凡州县皆置中正。其课试之法,中书策秀才,集书策贡士,考功郎中策廉良。天子常服,乘舆出,坐於朝堂中楹,秀孝各以班草对。字有脱误者,呼起立席后;书有滥劣者,饮墨水一升;文理孟浪者,夺席脱容刀。
chū, dōng wèi yuán xiàng zhōng, wén xiāng wáng gāo chéng bǐng zhèng, shè lì bù shàng shū, nǎi gé hòu wèi cuī liàng nián láo zhī zhì, wù qiú cái shí. zì qiān yè yǐ hòu, zhǎng dà xuǎn zhī míng zhě, bù guò shù sì. wén xiāng nián shào gāo lǎng, qí bì yě shū yuán yù xiū shěn mì jǐn hòu, suǒ shāng zhě xì yáng zūn yàn fēng liú biàn gěi, suǒ qǔ shī yú fú huá wéi xīn shù zhēn míng jiǎn shí, xīn jiù cān jǔ, guǎn kù bì zhuó, mén fá bù yí, héng jiàn zhī měi, yī rén ér yǐ.
初,东魏元象中,文襄王高澄秉政,摄吏部尚书,乃革后魏崔亮年劳之制,务求才实。自迁邺以后,掌大选知名者,不过数四。文襄年少高朗,其弊也疏;袁聿脩沈密谨厚,所伤者细;杨遵彦风流辩给,所取失於浮华;唯辛术贞明简实,新旧参举,管库必擢,门阀不遗,衡鉴之美,一人而已。
zhì xiào zhāo dì huáng jiàn èr nián, zhào:" nèi wài zhí shì guān cóng wǔ pǐn yǐ shàng sān fǔ zhǔ bù lù shì cān jūn zhū wáng wén xué shì yù shǐ, tíng wèi sān guān shàng shū láng zhōng zhōng shū shè rén, měi zài èr nián zhī nèi, gè jǔ yī rén. huò sù zài cháo lún, shěn qū wèi yòng huò xiān guān hòu jìn, jīn jiàn tíng sàn huò bái wū zhī rén, jīn hè wèi shì. qí gāo cái liáng qì, yǔn wén yǔn wǔ, lǐ shí shēn cháng, gàn jù tōng jì, cāo lǚ níng jùn, xué yè hóng shàn, zhū rú cǐ bèi, suí qǔ yī cháng, wú dài jiān zī, fāng chōng jǔ xiàn. biǎo jiàn zhī wén, zhǐ lùn shì shí, suí néng liàng yòng, bì chén suǒ kān, bù dé gāo tán, miù jiā bāo shì. suǒ jǔ zhī rén, zhǐ zài yī zhí. sān zhōu zhī nèi, yǒu fàn sǐ zuì yǐ xià xíng nián yǐ shàng, jǔ zhǔ zhǔn jǔ rén zhī fàn, gè fá qí jīn zì biān yǐ xià, jǔ zhǔ wù lùn. ruò wèi jīng sān zài ér gèng yú zhuǎn, tōng jì hòu guān rì yuè, hé mǎn sān zhōu. fán suǒ jǔ rén, bì zhǔ shì lì gōng, bì yì shí zhèng, bù xiàn nián zhī yuǎn jìn. jǔ zhǔ zhī shǎng, yì dāng fēi cì bèi jǔ zhī rén, bié dāng zhuó shòu. qí wéi xiàn bù jǔ, yī shì fá jīn. yòu yōng máo zuò zhèn, rèn zǒng bǎi chéng, fēn fú gòng lǐ, zhí sī qiān lǐ, fán qí bù tǒng, lǐ yí wěi xī cì shǐ, yú suǒ guǎn zhī nèi, xià jùn tài shǒu xiàn lìng chéng wèi fǔ zuǒ lù shì cān jūn yǐ jiàng, zhōu guān zhōu dōu zhǔ bù yǐ xià, dàn zhān zài lì zhí jí qián wèi guān bìng bái rén děng, bìng tīng biǎo jiàn. tài shǒu zé cáo yuàn yǐ xià jí guǎn nèi zhī rén, yì tīng biǎo jǔ. qí dà zhōu zhōng zhōu xià zhōu, jī nèi, shàng jùn zhōng jùn, bìng sān nián zhī nèi gè jǔ yī rén. qí bù rù pǐn zhōu bìng zì yú jùn shǒu, bù zài jǔ xiàn."
至孝昭帝皇建二年,诏:“内外执事官从五品以上、三府主簿录事参军、诸王文学、侍御史,廷尉三官、尚书郎中、中书舍人,每在二年之内,各举一人。或夙在朝伦,沈屈未用;或先官后进,今见停散;或白屋之人,巾褐未释。其高才良器,允文允武,理识深长,幹具通济,操履凝峻,学业宏赡,诸如此辈,随取一长,无待兼资,方充举限。表荐之文,指论事实,随能量用,必陈所堪,不得高谈,谬加褒饰。所举之人,止在一职。三周之内,有犯死罪以下、刑年以上,举主准举人之犯,各罚其金;自鞭以下,举主勿论。若未经三载而更馀转,通计后官日月,合满三周。凡所举人,必主事立功,裨益时政,不限年之远近。举主之赏,亦当非次;被举之人,别当擢授。其违限不举,依式罚金。又拥旄作镇,任总百城,分符共理,职司千里,凡其部统,理宜委悉刺史,於所管之内,下郡太守、县令、丞、尉、府佐、录事参军以降,州官州都、主簿以下,但霑在吏职及前为官并白人等,并听表荐。太守则曹掾以下及管内之人,亦听表举。其大州、中州、下州,畿内,上郡、中郡,并三年之内各举一人。其不入品州并自馀郡守,不在举限。”
xī sān dài yǐ qián, tiān xià liè guó yǒu sān qīng wǔ dài fū èr shí qī shì. dà guó sān qīng, èr qīng mìng yú tiān zǐ, yī qīng mìng yú qí jūn xiǎo guó sān qīng, yī qīng mìng yú tiān zǐ, èr qīng mìng yú qí jūn. gōng hóu bó zhī dài fū zài mìng, zǐ nán zhī dài fū yī mìng, qí shì yǐ xià bù mìng, jiē guó jūn zhuān zhī. hàn chū, wáng hóu guó bǎi guān jiē rú hàn cháo, wéi chéng xiàng mìng yú tiān zǐ, qí yù shǐ dài fū yǐ xià jiē zì zhì. jí jǐng dì chéng wú chǔ zhī luàn, shā qí zhì dù, bà yù shǐ dài fū yǐ xià guān. zhì wǔ dì, yòu zhào:" fán wáng hóu lì zhí zhì èr qiān dàn zhě, bù dé shàn bǔ. qí zhōu jùn zuǒ lì, zì bié jià zhǎng shǐ yǐ xià, jiē cì shǐ tài shǒu zì pì." lì dài yīn ér bù gé. jì běi qí wǔ píng zhōng, hòu zhǔ shī zhèng, duō yǒu nìng xìng, nǎi cì qí mài guān, fēn zhàn zhōu jùn, xià jí xiāng guān, duō jiàng zhōng zhǐ, gù yǒu chì yòng zhōu zhǔ bù jùn gōng cáo zhě. zì shì zhī hòu, zhōu jùn pì shì zhī quán, jìn yí yú cháo tíng. yǐ gù wài lì bù dé jīng hé, yóu cǐ qǐ yě.
昔三代以前,天下列国有三卿、五大夫、二十七士。大国三卿,二卿命於天子,一卿命於其君;小国三卿,一卿命於天子,二卿命於其君。公、侯、伯之大夫再命,子、男之大夫一命,其士以下不命,皆国君专之。汉初,王侯国百官皆如汉朝,唯丞相命於天子,其御史大夫以下皆自置。及景帝惩吴、楚之乱,杀其制度,罢御史大夫以下官。至武帝,又诏:“凡王侯吏职秩二千石者,不得擅补。其州郡佐吏,自别驾、长史以下,皆刺史、太守自辟。”历代因而不革。洎北齐武平中,后主失政,多有佞倖,乃赐其卖官,分占州郡,下及乡官,多降中旨,故有敕用州主簿、郡功曹者。自是之后,州郡辟士之权,浸移於朝廷。以故外吏不得精覈,由此起也。
hòu zhōu yǐ lì bù zhōng dài fū yī rén zhǎng xuǎn jǔ, lì bù xià dài fū yī rén yǐ èr zhī. chū bà fǔ shí, sū chuò wèi liù tiáo zhào shū, qí sì yuē" zhuó xián liáng". chuò shēn sī běn shǐ, chéng wèi qí zhī shī, bà mén zī zhī zhì. qí suǒ chá jǔ, pō jiā jīng shèn. jí wǔ dì píng qí, guǎng shōu yí yì, nǎi zhào shān dōng zhū zhōu jǔ míng jīng gàn lǐ zhě, shàng xiàn liù rén, zhōng xiàn wǔ rén, xià xiàn sì rén. zhì xuān dì dà chéng yuán nián, zhào zhōu jǔ gāo cái bó xué zhě wèi xiù cái, jùn jǔ jīng míng xíng xiū zhě wèi xiào lián, shàng zhōu shàng jùn suì yī rén. qí cì shǐ liáo zuǒ zhōu lì zé zì shǔ, fǔ guān zé mìng yú cháo tíng.
后周以吏部中大夫一人掌选举,吏部下大夫一人以贰之。初霸府时,苏绰为六条诏书,其四曰”擢贤良”。绰深思本始,惩魏、齐之失,罢门资之制。其所察举,颇加精慎。及武帝平齐,广收遗逸,乃诏山东诸州举明经幹理者,上县六人,中县五人,下县四人。至宣帝大成元年,诏州举高才博学者为秀才,郡举经明行脩者为孝廉,上州、上郡岁一人。其刺史僚佐州吏则自署,府官则命於朝廷。
suí wén dì kāi huáng qī nián zhì, zhū zhōu suì gòng sān rén, gōng shāng bù dé rù shì. kāi huáng shí bā nián, yòu zhào:" jīng guān wǔ pǐn yǐ shàng jí zǒng guǎn cì shǐ, bìng yǐ zhì xíng xiū jǐn qīng píng gàn jì èr kē jǔ rén." niú hóng wèi lì bù shàng shū, gāo gòu wèi shì láng, zuì wéi chèn zhí. dāng shí zhī zhì, shàng shū jǔ qí dà zhě, shì láng quán qí xiǎo zhě, zé liù pǐn yǐ xià guān lì, xián lì bù suǒ zhǎng. zì shì, hǎi nèi yī mìng yǐ shàng zhī guān, zhōu jùn wú fù bì shǔ yǐ. zì hòu wèi mò běi qí yǐ lái, zhōu jùn liáo zuǒ yǐ duō wèi lì bù suǒ shòu, zhì suí yī qiè guī zài shěng sī. niú hóng cháng wèn liú xuàn yuē:" àn zhōu lǐ, shì duō ér fǔ shǐ shǎo, jīn lì bǎi bèi yú qián, pàn guān jiǎn jí bù jì, qí gù hé yě?" xuàn duì yuē:" gǔ rén wěi rèn zé chéng, suì zhōng kǎo qí diàn zuì, àn bù zhòng xiào, wén bù fán xī, fǔ shǐ zhī rèn, zhǎng yào mù ér yǐ. jīn zhī wén bù, cháng lǜ fù lǐ, duàn liàn ruò bù mì, wàn lǐ zhuī zhèng bǎi nián jiù àn. gù yàn yún:' lǎo lì bào àn sǐ.' jīn gǔ bù tóng, ruò cǐ zhī xiāng xuán yě. shì fán zhèng bì, zhí cǐ zhī yóu." hóng yòu wèn:" wèi qí zhī shí, lìng shǐ cóng róng ér yǐ, jīn zé bù huáng níng shě, qí shì hé yóu?" xuàn duì yuē:" wǎng zhě, zhōu wéi zhì gāng jì, jùn zhì shǒu chéng, xiàn wéi lìng ér yǐ, qí suǒ jù liáo, zé zhǎng guān zì pì, shòu zhào fù rèn, měi zhōu bù guò shù shí. jīn zé bù rán, dà xiǎo zhī guān, xī yóu lì bù, xiān jiè zhī jī, jiē shǔ kǎo gōng, suǒ yǐ fán yě. shěng guān bù rú shěng shì, shěng shì bù rú qīng xīn, guān shì bù xǐng ér yù cóng róng, qí kě dé hū!" hóng shén shàn qí yán ér bù néng yòng zhī.
隋文帝开皇七年制,诸州岁贡三人,工商不得入仕。开皇十八年,又诏:“京官五品以上及总管、刺史,并以志行脩谨、清平幹济二科举人。”牛弘为吏部尚书,高构为侍郎,最为称职。当时之制,尚书举其大者,侍郎铨其小者,则六品以下官吏,咸吏部所掌。自是,海内一命以上之官,州郡无复辟署矣。(自后魏末、北齐以来,州郡僚佐已多为吏部所授,至隋一切归在省司。牛弘尝问刘炫曰:”按周礼,士多而府史少,今吏百倍於前,判官减即不济,其故何也?”炫对曰:“古人委任责成,岁终考其殿最,案不重校,文不繁悉,府史之任,掌要目而已。今之文簿,常虑覆理,锻炼若不密,万里追证百年旧案。故谚云:‘老吏抱案死。’今古不同,若此之相悬也。事繁政弊,职此之由。”弘又问:“魏、齐之时,令史从容而已,今则不遑宁舍,其事何由?”炫对曰:”往者,州唯置纲纪,郡置守、丞,县唯令而已,其所具僚,则长官自辟,受诏赴任,每州不过数十。今则不然,大小之官,悉由吏部,纤介之迹,皆属考功,所以繁也。省官不如省事,省事不如清心,官事不省而欲从容,其可得乎!”弘甚善其言而不能用之。)
zì hòu zhōu yǐ jiàng, xuǎn wú qīng zhuó. chū lú kǎi shè lì bù shàng shū, yǔ shì láng xuē dào héng lù yàn shī děng, zhēn bié wù lèi, pō wéi qīng jiǎn, ér zèn sù fēn yún, kǎi jí dào héng jiē chú míng. lǐ bù yuán wài láng shěn jì jì yuē:" yì hū! xuǎn fǎ zhī nán xíng jiǔ yǐ. fū tiān chǎn wàn lèi, měi guǎ ér è zhòng rén fēn jiǔ liú, jūn zǐ gū ér xiǎo rén qún. suī xiāo zhǎng dié yǒu, ér shàn è bù cháng, cǐ gǔ jīn zhī tōng lǐ rán yě. jiāng tuì bù xiào ér chéng qí làn, bì xuán fǎ yǐ shì, ér bǐ rén zhī jù jǔ shàn yǐ quàn, ér bù rén zì yuǎn. kě yǐ yīn zhì ér qián yí zhī, gù nán míng chì qí è ér qiáng jǐ yě. jì yàn zhāng yí jiē yǐ bù jí shì ér bài, bēi fū! sī lǐ shén míng, gài fēi yīng míng zhī jūn, bù kě yǐ yǔ yān. gù cuī máo dāng wèi wǔ ér zhèng jǔ, lú xuē zhí suí wén ér shēn zhuì. shí nán, bù qí rán hū?"
自后周以降,选无清浊。初卢恺摄吏部尚书,与侍郎薛道衡、陆彦师等,甄别物类,颇为清简,而谮愬纷纭,恺及道衡皆除名。(礼部员外郎沈既济曰:“异乎!选法之难行久矣。夫天产万类,美寡而恶众;人分九流,君子孤而小人群。虽消长迭有,而善恶不常,此古今之通理然也。将退不肖而惩其滥,必悬法以示,而俾人知惧;举善以劝,而不仁自远。可以阴骘而潜移之,固难明斥其恶而强挤也。暨艳、张彝皆以不及是而败,悲夫!斯理甚明,盖非英明之君,不可以语焉。故崔、毛当魏武而政举,卢、薛值隋文而身坠。时难,不其然乎?”)
yáng dì shǐ jiàn jìn shì kē. yòu zhì, bǎi guān bù dé jì kǎo zēng jí, qí gōng dé xíng néng yǒu zhāo rán zhě nǎi zhuó zhī. dà yè sān nián, shǐ zhì lì bù shì láng yī rén, fēn zhǎng shàng shū zhí shì. shí wǔ fū cān xuǎn, duō shòu wén zhí. dà yè bā nián, zhào yuē:" qǐng zì bān cháo zhì rén, nǎi yóu xūn xù, bá zhī xíng zhèn, qǐ zì yǒng fū, dù zhèng hài rén, shí yóu yú cǐ. zì jīn yǐ hòu, zhū shòu xūn guān zhě, bìng bù dé yīn shòu wén guān zhí shì."
炀帝始建进士科。又制,百官不得计考增级,其功德行能有昭然者乃擢之。大业三年,始置吏部侍郎一人,分掌尚书职事。时武夫参选,多授文职。大业八年,诏曰:“顷自班朝治人,乃由勋叙,拔之行阵,起自勇夫,蠹政害人,寔由於此。自今以后,诸授勋官者,并不得因授文官职事。”