strong lǐ bā shí jiǔ kāi yuán lǐ zuǎn lèi èr shí sì jiā lǐ bā strong
礼八十九 开元礼纂类二十四 嘉礼八
qīn wáng nà fēi yī pǐn yǐ xià zhì shù rén bìng fù
亲王纳妃(一品以下至庶人并附)
nà cǎi
纳采
qián yī rì, zhǔ rén shè shǐ zhě cì bǎi guān jiē yún bīn, xià zhǔn cǐ. yú dà mén wài dào yòu, nán miàn. yī pǐn yǐ xià xiān shǐ méi shì tōng shū, nǚ shì xǔ zhī, nǎi zhì nà cǎi zhī lǐ. qián yī rì shè cì rú qīn wáng. qí hòu nà jí nà zhēng qǐng qī qīn yíng shè cì jiē rú zhī.
前一日,主人设使者次(百官皆云宾,下准此。)於大门外道右,南面。(一品以下先使媒氏通书,女氏许之,乃致纳采之礼。前一日设次如亲王。其后纳吉、纳徵、请期、亲迎设次皆如之。)
qí rì dà xīn, shǐ zhě gōng fú chéng dú chē, bèi yí zhàng, zhì yú fēi shì dà mén wài, zhǎng cì zhě yán rù cì. fán bīn zhǔ jí xíng shì zhě gōng fú. yī pǐn yǐ xià shǐ zhě rù cì, zhǔ rén gōng fú, wú shǐ zhě dú chē yí zhàng děng shì. fán bǎi guān yǐ xià jiē yún nǚ shì. zhǔ rén shòu qí lǐ yú miào. wú miào zhě yú zhèng qǐn. zhǎng shì zhě bù shén xí yú shì hù wài zhī xī, guǎn yán fēn chún, jiā zǎo xí huà chún, nán xiàng, yòu diāo jǐ. sān pǐn yǐ xià bù xí shì hù wài zhī xī, yòu jǐ. shǐ zhě gōng fú bù hé gōng fú jí cháng fú. chū cì, yè zhě yǐn lì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn. yī pǐn yǐ xià wú yè zhě yǐn. zhǔ rén lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě lì yú zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." shǐ zhě yuē:" mǒu gōng kuàng shì mǒu wáng, wèi huáng dì huáng zǐ. yī pǐn yǐ xià, bīn yuē" wú zi yǒu mìng kuàng shì mǒu" yě. wú zi, nǚ fù. mǒu, xù míng. fán bǎi guān yǐ xià xiāng chèn, jiē zhì" wú zi". xià fǎng cǐ. mǒu wáng lǜ yóu xiān diǎn, shǐ mǒu yě qǐng nà cǎi." mǒu wáng, zhǔ hūn zhě yě. mǒu yě, shǐ zhě míng. yī pǐn yǐ xià yuē:" mǒu yǒu xiān rén zhī lǐ, shǐ mǒu yě qǐng nà cǎi." shàng mǒu, xù fù míng. xià mǒu, shǐ zhě míng. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu zhī zǐ chōng yú, yòu fú néng jiào, mǒu wáng mìng zhī, mǒu bù gǎn cí." mǒu wáng yì wèi zhǔ hūn zhě. bīn zhě chū gào. zhǎng chù zhě yǐ yàn shòu shǐ zhě, tuì lì yú hòu. shǐ zhě zuǒ shǒu zhí zhī. zhǔ rén yíng yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài. shǐ zhě bù dá bài. zhǔ rén rù mén ér yòu, bīn rù mén ér zuǒ. zhì yú cì mén, zhǔ rén yī, rù. zhì nèi liù, jiāng qū yī, dāng jiē yī, zhì jiē, zhǔ rén yuē:" qǐng wú zi shēng." bīn yuē:" mǒu gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gù qǐng wú zi shēng." shǐ zhě yuē:" mǒu gǎn gù cí." zhǔ rén yuē:" zhōng qǐng wú zi shēng." shǐ zhě yuē:" mǒu gǎn zhōng cí." zhǔ rén shēng dōng jiē, dāng ā ā, dòng yě. xī miàn bīn shēng xī jiē, dāng ā dōng miàn. shǐ zhě yuē:" gǎn nà cǎi." zhǔ rén zuò jiē shàng běi miàn zài bài, jìn, lì yú yíng xián, nán miàn. shǐ zhě jìn lì yú zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn, shǐ zhě shòu yàn, jiàng zì xī jiē yǐ chū.
其日大昕,使者公服乘犊车,备仪仗,至於妃氏大门外,掌次者延入次。(凡宾主及行事者公服。一品以下使者入次,主人公服,无使者犊车仪仗等事。凡百官以下皆云女氏。)主人受其礼於庙。(无庙者於正寝。)掌事者布神席於室户外之西,莞筵纷纯,加藻席画纯,南向,右雕几。(三品以下布席室户外之西,右几。)使者公服(不合公服即常服。)出次,谒者引立於大门外之西,东面。(一品以下无谒者引。)主人立於东阶下,西面。傧者立於主人之左,北面受命,出於大门外之东,西面曰:"敢请事。"使者曰:"某公贶室某王,(谓皇弟、皇子。一品以下,宾曰"吾子有命贶室某"也。吾子,女父。某,婿名。凡百官以下相称,皆至"吾子"。下仿此。)某王率由先典,使某也请纳采。"(某王,主婚者也。某也,使者名。一品以下曰:"某有先人之礼,使某也请纳采。"上某,婿父名。下某,使者名。)傧者入告。主人曰:"某之子憃愚,又弗能教,某王命之,某不敢辞。"(某王亦谓主婚者。)傧者出告。掌畜者以雁授使者,退立於后。使者左手执之。主人迎於大门外之东,西面再拜。使者不答拜。主人入门而右,宾入门而左。至於次门,主人揖,入。至内霤,将曲揖,当阶揖,至阶,主人曰:"请吾子升。"宾曰:"某敢辞。"主人曰:"固请吾子升。"使者曰:"某敢固辞。"主人曰:"终请吾子升。"使者曰:"某敢终辞。"主人升东阶,当阿(阿,栋也。)西面;宾升西阶,当阿东面。使者曰:"敢纳采。"主人阼阶上北面再拜,进,立於楹閒,南面。使者进立於主人之西,俱南面,使者授雁,降自西阶以出。
wèn míng
问名
nà cǎi lǐ bì, shǐ zhě jì jiàng, lì yú miào mén yī pǐn yǐ xià nèi mén. xià zhǔn cǐ. wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē dōng, zuǒ yòu shòu yàn yú xù duān, zhǔ rén jiàng lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" mǒu jì shòu mìng, jiāng jiā zhū bo, gǎn qǐng nǚ wèi shuí shì." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu wáng yǒu mìng, qiě yǐ bèi shù ér zé zhī, mǒu bù gǎn cí." bīn zhě chū gào. zhǎng chù zhě yǐ yàn shòu shǐ zhě, tuì lì yú hòu. bīn zhě yǐn zhǔ rén yíng yú miào mén wài zhī dōng, xī miàn yī. shǐ zhě yǐ rù, zhǔ rén rù mén ér yòu, shǐ zhě rù mén ér zuǒ, èr yī zhì jiē, sān ràng rú chū. zhǔ rén shēng zuò jiē, dāng ā xī miàn, shǐ zhě shēng xī jiē, dāng ā dōng miàn, yuē:" gǎn wèn míng." zhǔ rén zuò jiē shàng běi miàn zài bài, jìn lì yú yíng xián, nán miàn. shǐ zhě jìn lì zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn. shǐ zhě shòu yàn, hái lì xī jiē shàng, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, xī miàn, yuē:" mǒu dì mǒu nǚ, mǒu shì chū." shǐ zhě jiàng, chū lì yú miào mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē dōng, zuǒ yòu shòu yàn yú xù duān.
纳采礼毕,使者既降,立於庙门(一品以下内门。下准此。)外之西,东面。主人还阼阶东,左右受雁於序端,主人降立於阼阶下,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"某既受命,将加诸卜,敢请女为谁氏。"傧者入告。主人曰:"某王有命,且以备数而择之,某不敢辞。"傧者出告。掌畜者以雁授使者,退立於后。傧者引主人迎於庙门外之东,西面揖。使者以入,主人入门而右,使者入门而左,二揖至阶,三让如初。主人升阼阶,当阿西面,使者升西阶,当阿东面,曰:"敢问名。"主人阼阶上北面再拜,进立於楹閒,南面。使者进立主人之西,俱南面。使者授雁,还立西阶上,东面。主人还阼阶上,西面,曰:"某第某女,某氏出。"使者降,出立於庙门外之西,东面。主人还阼阶东,左右受雁於序端。
zhǔ rén jiàng lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" wú zi wèi shì, gù zhì yú mǒu zhī shì, mǒu yǒu xiān rén zhī lǐ, qǐng lǐ cóng zhě." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu jì dé jiāng shì, gǎn cí." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" xiān rén zhī lǐ, gǎn gù yǐ qǐng." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu cí bù dé mìng, gǎn bù cóng." bīn zhě rù gào, suì yǐn zhǔ rén shēng lì yú xù duān.
主人降立於阼阶下,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"礼毕。"傧者入告。主人曰:"吾子为事,故至於某之室,某有先人之礼,请礼从者。"傧者出告。使者曰:"某既得将事,敢辞。"傧者入告。主人曰:"先人之礼,敢固以请。"傧者出告。使者曰:"某辞不得命,敢不从。"傧者入告,遂引主人升立於序端。
zhǎng shì zhě chè jǐ gǎi yán, dōng shàng. guǎn xí fēn chún, jiā zǎo xí huì chún. yī pǐn èr pǐn diāo jǐ, sān pǐn tóng jǐ, sì pǐn yǐ xià qī jǐ. zhǔ rén shè shén xí yì zhǔn cǐ. shè zūn wǔ lǐ yú dōng fáng nèi xī yōng xià, jiā sháo mì, diàn zài zūn běi, shí zhì yī, jiǎo sì yī, jiā mì biān dòu zài diàn běi, shí yǐ pú hǎi. shè xǐ yú dōng fáng jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, fěi zài xǐ dōng, běi sì. fěi shí jīn, jiā sháo mì.
掌事者彻几改筵,东上。(莞席纷纯,加藻席缋纯。一品二品雕几,三品彤几,四品以下漆几。主人设神席亦准此。)设樽甒醴於东房内西墉下,加勺幂,坫在樽北,实觯一,角柶一,加幂;笾豆在坫北,实以脯醢。设洗於东房近北,罍水在洗西,篚在洗东,北肆。(篚实巾,加勺幂。)
shè qì, bīn zhě yǐn zhǔ rén jiàng, yíng shǐ zhě yú miào mén wài zhī dōng, xī xiàng. zhǔ rén yī shǐ zhě, shǐ zhě bào yī. zhǔ rén rù, shǐ zhě cóng rù, zhì jiē, yī ràng shēng. yī pǐn yǐ xià èr yī zhì jiē, sān ràng shēng. zhǔ rén yú zuò jiē shàng běi miàn zài bài, xuán lì yú jiē dōng, xī miàn. bīn yú xī jiē shàng běi miàn dá bài, xuán lì yú jiē xī, dōng miàn. zhǔ rén shòu jǐ yú xù duān, zhǎng shì zhě nèi fú jǐ sān, fèng liǎng duān xī běi xiàng yǐ jìn zhǔ rén dōng nán xiàng wài fú jǐ sān, zhèn mèi, nèi zhí zhī jìn, xī běi xiàng shǐ zhě yíng shòu yú yán qián, dōng nán xiàng yǐ qí zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn zài bài sòng, xī miàn lì shǐ zhě yǐ jǐ bì, jìn, běi miàn zuò shè yú zuò zuǒ, xìng, tuì yú xī jiē shàng, běi miàn dá bài, xuán lì yú jiē xī, dōng miàn.
设讫,傧者引主人降,迎使者於庙门外之东,西向。主人揖使者,使者报揖。主人入,使者从入,至阶,一让升。(一品以下二揖至阶,三让升。)主人於阼阶上北面再拜,旋立於阶东,西面。宾於西阶上北面答拜,旋立於阶西,东面。主人受几於序端,掌事者内拂几三,奉两端西北向以进;主人东南向外拂几三,振袂,内执之进,西北向;使者迎受於筵前,东南向以俟;主人还阼阶上,北面再拜送,西面立;使者以几避,进,北面坐设於座左,兴,退於西阶上,北面答拜,旋立於阶西,东面。
zàn zhě guàn shǒu, xǐ zhì, zhuó lǐ, jiā sì yú zhì, fù zhī, miàn yè, chū fáng nán miàn lì. zhǔ rén shòu lǐ, miàn bǐng, jìn yán qián, běi miàn lì. shǐ zhě xī jiē shàng běi miàn yī bài, jìn yán qián, dōng nán miàn shòu lǐ, fù xī jiē shàng wèi. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn yī bài sòng. zàn zhě jiàn pú hǎi yú yán qián. shǐ zhě jìn, shēng yán zuò, zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, xìng, yǐ sì jiān zhū zhì, shàng liè, jiàng yán, yú xī jiē shàng běi miàn zuò, cuì lǐ, jiàn sì, diàn zhì, suì bài, zhí zhì xìng. zhǔ rén dá bài. shǐ zhě jìn, shēng yán zuò, diàn zhì yú jiàn dōng, jiàng yán, lì yú xī jiē shàng, dōng miàn.
赞者盥手,洗觯,酌醴,加柶於觯,覆之,面叶,出房南面立。主人受醴,面柄,进筵前,北面立。使者西阶上北面一拜,进筵前,东南面受醴,复西阶上位。主人还阼阶上,北面一拜送。赞者荐脯醢於筵前。使者进,升筵坐,左执觯,右取脯,擩於醢,祭於笾豆之间;以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,兴,以柶兼诸觯,上擸,降筵,於西阶上北面坐,啐醴,建柶,奠觯,遂拜,执觯兴。主人答拜。使者进,升筵坐,奠觯於荐东,降筵,立於西阶上,东面。
zhǎng shì zhě qiān liǎng mǎ, rù chén yú mén nèi sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu xī shàng. yī pǐn yǐ xià wú mǎ. yòu zhǎng shì zhě fèng fěi bì, shēng zì dōng jiē, zhǔ rén shòu yú xù duān, jìn, xī miàn lì. shǐ zhě xī jiē shàng běi miàn zài bài. zhǔ rén jìn yíng xián, nán miàn lì shǐ zhě lì yú zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn. zhǔ rén yǐ fěi bì shòu shǐ zhě, shǐ zhě tuì lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn zài bài sòng. shǐ zhě jiàng zì xī jiē, cóng zhě yà shòu bì. shǐ zhě yī mǎ yǐ chū, qiān mǎ zhě cóng zhī. shǐ zhě chū dà mén wài zhī xī, dōng miàn lì, cóng zhě yà shòu mǎ. zhǔ rén chū mén dōng, xī miàn bài sòng. shǐ zhě tuì. zhǔ rén rù lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě gào yú zhǔ rén yuē:" bīn bù gù yǐ." zhǔ rén nǎi hái yú qǐn. yī pǐn yǐ xià, yòu yú shǐ zhě guī, zhǔ rén gōng fú lì yú zuò jiē xià, xī miàn. shǐ zhě rù gào, lì yú zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn yuē:" mǒu jì dé jiāng shì, gǎn gào." zhǔ rén yuē:" wén mìng." shǐ zhě tuì, zhǔ rén rù. yǐ xià fù mìng zhǔn cǐ.
掌事者牵两马,入陈於门内三分庭一在南,北首西上。(一品以下无马。)又掌事者奉篚币,升自东阶,主人受於序端,进,西面立。使者西阶上北面再拜。主人进楹閒,南面立;使者立於主人之西,俱南面。主人以篚币授使者,使者退立於西阶上,东面。主人还阼阶上,北面再拜送。使者降自西阶,从者讶受币。使者揖马以出,牵马者从之。使者出大门外之西,东面立,从者讶受马。主人出门东,西面拜送。使者退。主人入立於阼阶下,西面。傧者告於主人曰:"宾不顾矣。"主人乃还於寝。(一品以下,又於使者归,主人公服立於阼阶下,西面。使者入告,立於主人之左,北面曰:"某既得将事,敢告。"主人曰:"闻命。"使者退,主人入。以下复命准此。)
nà jí
纳吉
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì fēi shì dà mén wài, zàn lǐ zhě yī pǐn yǐ xià zhǎng shì zhě. yán rù cì. zhǎng shì zhě shè jǐ yán rú chū. shǐ zhě chū cì, yè zhě yǐn lì yú zhǔ rén dà mén wài zhī xī, dōng miàn. yī pǐn yǐ xià wú yè zhě. zhǔ rén lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" mǒu gōng yǒu kuàng, mìng jiā zhū bo, zhàn yuē jí. mǒu wáng shǐ mǒu yě gǎn gào." mǒu wáng, zhǔ hūn zhě. yī pǐn yǐ xià yún:" mǒu shǐ mǒu yě gǎn gào." shàng mǒu, xù fù. xià mǒu, shǐ zhě. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu zhī zǐ fú jiào, kǒng fú kān. mǒu wáng yǒu jí, mǒu yǔ zài yān, mǒu bù gǎn cí." bīn zhě chū gào. qí bài yíng shēng táng shòu yàn zhī yí, bìng rú nà cǎi, wéi zhì mìng yún nà jí wèi yì. shǐ zhě chū lì yú miào mén wài yī pǐn yǐ xià cì mén wài. zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē dōng, zuǒ yòu shòu yàn yú xù duān. zhǔ rén jiàng lì yú zuò jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." qí lǐ bīn rú wèn míng zhī lǐ.
其日大昕,使者至妃氏大门外,赞礼者(一品以下掌事者。)延入次。掌事者设几筵如初。使者出次,谒者引立於主人大门外之西,东面。(一品以下无谒者。)主人立於阼阶下,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"某公有贶,命加诸卜,占曰吉。某王使某也敢告。"(某王,主婚者。一品以下云:"某使某也敢告。"上某,婿父。下某,使者。)傧者入告。主人曰:"某之子弗教,恐弗堪。某王有吉,某与在焉,某不敢辞。"傧者出告。其拜迎、升堂受雁之仪,并如纳采,唯致命云纳吉为异。使者出立於庙门外(一品以下次门外。)之西,东面。主人还阼阶东,左右受雁於序端。主人降立於阼阶下,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"礼毕。"其礼宾如问名之礼。
nà zhēng
纳徵
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì fēi shì dà mén wài, zhǎng cì zhě yán rù cì. bīn zhī zhǎng shì zhě rù bù mù yú miào mén zhī wài, bǎi guān rù cì mén wài. xuán xūn shù xuán sān pǐ, xūn èr pǐ, hé shù zhī. chén yú mù shàng, chéng mǎ sì pǐn wǔ pǐn liǎng mǎ, liù pǐn yǐ xià lù pí èr, qí zhí pí, nèi shè zhī, shǒu xiàng xiàng, zuǒ shǒu bìng zhí qián zú, yòu shǒu bìng zhí hòu zú. zài mù nán, běi shǒu xī shàng. zhǎng shì zhě fèng zhāng yǐ dú, qí yú mù dōng, xī miàn. yī pǐn yǐ xià wú zhāng. zhǔ rén zhǎng shì zhě shè jǐ yán rú chū.
其日大昕,使者至妃氏大门外,掌次者延入次。宾之掌事者入布幕於庙门之外,(百官入次门外。)玄纁束(玄三疋,纁二疋,合束之。)陈於幕上,乘马(四品五品两马,六品以下鹿皮二,其执皮,内摄之,手相向,左手并执前足,右手并执后足。)在幕南,北首西上。掌事者奉璋以椟,俟於幕东,西面。(一品以下无璋。)主人掌事者设几筵如初。
shǐ zhě chū cì, yè zhě yǐn lì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" mǒu gōng yǒu jiā mìng, kuàng shì mǒu wáng. zú yóu xiān diǎn, yī pǐn yǐ xià, bīn yuē" yǒu jiā mìng kuàng shì mǒu yě, yǒu xiān rén zhī lǐ shù bó chéng mǎ". liù pǐn yǐ xià yún" shù bó lì pí". shǐ mǒu yě yǐ yù bó chéng mǎ qǐng nà zhēng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu wáng shùn xiān diǎn, kuàng mǒu zhòng lǐ, mǒu gǎn bù chéng mìng." bīn zhě chū gào. yòu bīn zhě yǐn zhǔ rén chū yíng, lì yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài. shǐ zhě bù dá bài. zhǔ rén yī rù, shǐ zhě cóng rù zhǔ rén rù mén ér yòu, shǐ zhě rù mén ér zuǒ. zhì yú nèi mén, zhǔ rén lì yú mén dōng xī miàn shǐ zhě lì yú mén xī, dōng miàn. yī pǐn yǐ xià bīn lì yú mén xī dōng miàn. zhǎng shì zhě zuò qǐ dú qǔ zhāng, yī pǐn yǐ xià wú zhāng, dàn qǔ xuán xūn ér yǐ. liù pǐn yǐ xià qǔ lì pí. jiā yú xuán xūn shàng, xìng, yǐ shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. shǐ zhě fèng yù bó, zhǔ rén yī, yǔ shǐ zhě jù rù. qiān mǎ zhě cóng rù, chén yú tíng sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu xī shàng. zhǔ rén rù, èr yī zhì jiē, sān ràng rú chū. zhǔ rén shēng zuò jiē, dāng ā xī miàn shǐ zhě shēng xī jiē, dāng ā dōng miàn. shǐ zhě yuē:" gǎn nà zhēng." liù pǐn yǐ xià, zhí lì pí zhě shì wài zú, jiàn wén. zhǔ rén zuò jiē shàng běi miàn zài bài, jìn lì yú yíng xián, nán miàn, shǐ zhě jìn lì yú zhǔ rén zhī xī, jù nán miàn. shǐ zhě shòu yù bó, jiàng zì xī jiē, chū, lì yú nèi mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén hái zuò jiē dōng, zuǒ yòu shòu yù bó yú xù duān. zhǔ rén lì yú zuò jiē xià, xī miàn. zhǔ rén hái shòu yù bó, shòu mǎ zhě zì zuǒ shòu zhī yǐ dōng. qiān mǎ zhě jì shòu mǎ, zì qián xī ér chū. bīn zhě jìn shòu mìng, chū qǐng shì. shǐ zhě yuē:" lǐ bì." qí lǐ bīn rú wèn míng zhī yí.
使者出次,谒者引立於大门外之西,东面。主人立於东阶下,西面。傧者进受命,出请事。使者曰:"某公有嘉命,贶室某王。卒由先典,(一品以下,宾曰"有嘉命贶室某也,有先人之礼束帛乘马"。六品以下云"束帛俪皮"。)使某也以玉帛乘马请纳徵。"傧者入告。主人曰:"某王顺先典,贶某重礼,某敢不承命。"傧者出告。又傧者引主人出迎,立於大门外之东,西面再拜。使者不答拜。主人揖入,使者从入;主人入门而右,使者入门而左。至於内门,主人立於门东西面;使者立於门西,东面。(一品以下宾立於门西东面。)掌事者坐启椟取璋,(一品以下无璋,但取玄纁而已。六品以下取俪皮。)加於玄纁上,兴,以授使者,退复位。使者奉玉帛,主人揖,与使者俱入。牵马者从入,陈於庭三分庭一在南,北首西上。主人入,二揖至阶,三让如初。主人升阼阶,当阿西面;使者升西阶,当阿东面。使者曰:"敢纳徵。"(六品以下,执俪皮者释外足,见文。)主人阼阶上北面再拜,进立於楹閒,南面,使者进立於主人之西,俱南面。使者授玉帛,降自西阶,出,立於内门外之西,东面。主人还阼阶东,左右受玉帛於序端。主人立於阼阶下,西面。主人还受玉帛,受马者自左受之以东。牵马者既授马,自前西而出。傧者进受命,出请事。使者曰:"礼毕。"其礼宾如问名之仪。
qǐng qī
请期
qián yī rì, shè cì. qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì fēi shì dà mén wài. qí zhǔ rén shè jǐ yán bīn zhě chū qǐng shì bìng rú nà jí yí. shǐ zhě yuē:" mǒu gōng yǒu cì, jì shēn shòu mìng yǐ, mǒu wáng shǐ mǒu yě qǐng jí rì." yī pǐn yǐ xià" jì shēn shòu mìng, wéi shì sān zú zhī bù yú, shǐ mǒu yě qǐng jí rì". bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" jì qián shòu mìng yǐ, wéi mìng shì tīng." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu wáng mìng tīng mìng yú mǒu gōng." yī pǐn yǐ xià yún" wú zi". wú zi, xù fù míng yě. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu wéi mìng shì tīng." bīn zhě chū gào. shǐ zhě yuē:" mǒu wáng shǐ mǒu shòu mìng yú mǒu gōng, gōng bù xǔ, mǒu gǎn bù gào qī. yuē mǒu rì." mǒu, jí rì zhī jiǎ yǐ. bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu gǎn bù jìng xū." bīn zhě chū gào. zhǎng chù zhě yǐ yàn shòu, qí shòu yàn jí lǐ bīn bìng rú nà zhēng zhī yí.
前一日,设次。其日大昕,使者至妃氏大门外。其主人设几筵、傧者出请事并如纳吉仪。使者曰:"某公有赐,既申受命矣,某王使某也请吉日。"(一品以下"既申受命,惟是三族之不虞,使某也请吉日"。)傧者入告。主人曰:"既前受命矣,惟命是听。"傧者出告。使者曰:"某王命听命於某公。"(一品以下云"吾子"。吾子,婿父名也。)傧者入告。主人曰:"某唯命是听。"傧者出告。使者曰:"某王使某受命於某公,公不许,某敢不告期。曰某日。"(某,吉日之甲乙。)傧者入告。主人曰:"某敢不敬须。"傧者出告。掌畜者以雁授,其受雁及礼宾并如纳徵之仪。
cè fēi
册妃
qí rì, fēi shì qīn shǔ xián jí. shǐ zhě gōng fú, chéng lù bèi yí zhàng, zhì fēi shì dà mén zhī wài, zàn lǐ zhě yán rù cì. shǐ zhǔ fù yǐ xià jù gōng fú. shǐ zhě chū cì, diǎn yè zhě yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo, lì yú mén xī, dōng miàn. chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī běi shǎo tuì, shǐ fù lì yú shǐ zhě xī nán, shǐ èr rén duì jǔ cè àn lì yú shǐ fù zhī nán shǎo tuì, jù dōng miàn. zhǔ rén gōng fú yǐ chū, zàn lǐ zhě yǐn lì yú dōng jiē dōng nán, zhū zōng rén lì yú zhǔ rén dōng nán, jù xī miàn. wài yīn lì yú xī fāng, dōng miàn, jiē běi shàng. fēi yán yú bié shì yǐ qí, mǔ fú lǐ yī lì yú qí yòu. fù bǎo gè yī rén. nǚ xiāng zhě cǎi lǐ yī, shuài nǚ zàn zhě èr rén cǎi lǐ yī, lì yú nèi qǐn dōng jiē dōng nán, xī miàn běi shàng.
其日,妃氏亲属咸集。使者公服,乘辂备仪仗,至妃氏大门之外,赞礼者延入次。使主副以下俱公服。使者出次,典谒者引使者,持节者前导,立於门西,东面。持节者立於使者之北少退,使副立於使者西南,史二人对举册案立於使副之南少退,俱东面。主人公服以出,赞礼者引立於东阶东南,诸宗人立於主人东南,俱西面。外姻立於西方,东面,皆北上。妃严於别室以俟,姆服礼衣立於其右。(傅保各一人。)女相者采礼衣,帅女赞者二人采礼衣,立於内寝东阶东南,西面北上。
zàn lǐ zhě gōng fú yǐn zhǔ rén chū mén dōng, xī miàn zài bài. shǐ zhě bù dá bài. yè zhě yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo, rù mén ér zuǒ, shǐ fù yǐ xià cóng zhī. zhǔ rén lì yú gé wài zhī dōng, xī miàn. diǎn yè yǐn shǐ zhě rù gé, lì yú nèi qǐn jiē xián, nán miàn, chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī dōng shǎo nán, xī miàn, shǐ fù lì yú shǐ zhě xī nán, chí cè àn zhě yòu lì yú shǐ fù zhī nán shǎo tuì, jù dōng miàn. nǚ xiāng zhě yǐn fēi chū, zhàng yǐ xíng wéi, qí shì cóng tí qiè rú shì, mǔ zuǒ yòu yǐ xiāng, jìn dāng shǐ zhě nán, běi miàn lì. chí jié zhě tuō jié yī. yòu nǚ xiāng zhě yǐn zōng rén wài yīn zhī fù rén xù lì yú dōng xī xiāng, jù běi shàng. zōng rén zài dōng, wài yīn zài xī. lì dìng, shǐ jǔ àn yì shǐ fù qián, shǐ fù shòu cè, shǐ yǐ àn tuì fù wèi shǐ fù jǔ cè shòu shǐ zhě, tuì fù wèi. shǐ zhě chēng:" yǒu zhì." nǚ xiāng zhě yuē:" zài bài." nǚ zàn zhě chéng chuán, fēi zài bài. shǐ zhě dú cè qì, nǚ xiāng zhě yuē:" zài bài." nǚ zàn zhě chéng chuán, fēi zài bài qì, nǚ xiāng zhě yǐn fēi shǎo qián, fù mǔ jìn, shòu cè yǐ tuì, qí yǔ yí yī shì jù jìn. chí jié zhě jiā jié yī. diǎn yè yǐn shǐ zhě, chí jié zhě qián dǎo yǐ chū, jù fù mén wài wèi. zhǔ rén bài sòng yú mén wài. shǐ zhě hái, zhǔ rén rù. chū shǐ zhě chū, nǚ xiāng zhě yǐn fēi rù.
赞礼者公服引主人出门东,西面再拜。使者不答拜。谒者引使者,持节者前导,入门而左,使副以下从之。主人立於閤外之东,西面。典谒引使者入閤,立於内寝阶閒,南面,持节者立於使者之东少南,西面,使副立於使者西南,持册案者又立於使副之南少退,俱东面。女相者引妃出,障以行帷,其侍从提挈如式,姆左右以相,进当使者南,北面立。持节者脱节衣。又女相者引宗人、外姻之妇人序立於东西厢,俱北上。(宗人在东,外姻在西。)立定,史举案诣使副前,使副受册,史以案退复位;使副举册授使者,退复位。使者称:"有制。"女相者曰:"再拜。"女赞者承传,妃再拜。使者读册讫,女相者曰:"再拜。"女赞者承传,妃再拜讫,女相者引妃少前,傅姆进,受册以退,其羽仪依式俱进。持节者加节衣。典谒引使者,持节者前导以出,俱复门外位。主人拜送於门外。使者还,主人入。初使者出,女相者引妃入。
qīn yíng
亲迎
qí rì dà xīn, fēi fù fú qí fú gào yú mí miào. yǐ jiǔ hǎi pú gào zhī, yī xiàn. wú miào zhě gào yú qǐn. yī pǐn yǐ xià, qí rì dà xīn, xù zhī fù nǚ zhī fù gè fú qí fú, gào yú mí miào. jiāng xíng, fù jiào zi yú zhèng qǐn. zàn zhě bù xí yú dōng xù, xī xiàng. yòu shè xí yú hù yǒu zhī jiān, nán xiàng. fù gōng fú, shù rén cháng fú, zuò yú dōng xù, xī xiàng. zi fú qí shàng fú. qí yī pǐn gǔn miǎn, èr pǐn bì miǎn, sān pǐn cuì miǎn, sì pǐn xiù miǎn, wǔ pǐn xuán miǎn, liù pǐn jué biàn, shù rén jiàng gōng fú. shēng zì xī jiē, jìn lì yú xí xī, nán xiàng. zàn zhě zhuó jiǔ jìn, běi miàn yǐ shòu zi, zi zài bài shòu jué. zàn zhě jìn pú hǎi yú xí qián, pú hǎi chū zì fáng. zi shēng xí, guì, zuǒ zhí jué, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān, yòu jì jiǔ, zhí jué xìng, jiàng xí xī, nán miàn guì, zú jué, diàn jué zài bài, zhí jué xìng. zàn zhě shòu xū jué, hái zūn suǒ. zi jìn yú fù xí qián, dōng miàn. fù mìng zhī yuē:" wǎng yíng ěr xiāng, chéng wǒ zōng shì, xù lǜ yǐ jìng xiān bǐ zhī sì, ruò zé yǒu cháng." shù zǐ dàn yún" wǎng yíng ěr xiāng, xù lǜ yǐ jìng". zi zài bài yuē:" bù gǎn wàng mìng." yòu zài bài, jiàng chū. chū hūn, shè xǐ yú zuò jiē dōng nán, dōng xī dāng dōng liù, nán běi yǐ táng shēn léi shuǐ zài xǐ dōng, jiā sháo mì fěi zài xǐ xī, nán sì, shí jué èr, jīn yī, jiā mì. shè fù xǐ yú dōng fáng jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, jiā sháo mì, fěi zài xǐ dōng, běi sì, shí yǐ jīn, jiā mì. chén zhuàn yú dōng fáng nèi xī yōng xià, yī pǐn yǐ xià, shēng yòng shǎo láo jí là, liù pǐn yǐ xià yòng tè shēng yú là, jiē sān zǔ. guǐ èr, fǔ èr yī. qí dòu shù: yī pǐn shí liù, èr pǐn shí sì, sān pǐn shí èr, sì pǐn shí, wǔ pǐn bā, liù pǐn liù. xù jí fù gòng láo, fù zhī guǐ fǔ jí dòu zhī shù, gè shì qí fū. shēng tǐ jiē jié zhé. guǐ shí jì shǔ, fǔ shí dào liáng, shí yǐ gēng. dòu shí hǎi jiàng jī jū. guǐ fǔ dòu jiā gài, zǔ jiā mì. zūn yú shì zhōng běi yōng xià, xuán jiǔ zài xī, jiā sháo mì, miàn bǐng. yòu shè zūn yú fáng hù wài zhī dōng, jiā sháo mì, wú xuán jiǔ, fěi zài nán, dōng sì, shí sì jué hé jǐn, jiā mì. fū fù zhuó yú nèi zūn, sì jué liǎng jǐn, fán liù, fū fù gè sān yìn.
其日大昕,妃父服其服告於祢庙。(以酒醢脯告之,一献。无庙者告於寝。一品以下,其日大昕,婿之父、女之父各服其服,告於祢庙。将行,父醮子於正寝。赞者布席於东序,西向。又设席於户牖之间,南向。父公服,庶人常服,坐於东序,西向。子服其上服。其一品衮冕,二品鷩冕,三品毳冕,四品绣冕,五品玄冕,六品爵弁,庶人绛公服。升自西阶,进立於席西,南向。赞者酌酒进,北面以授子,子再拜受爵。赞者进脯醢於席前,脯醢出自房。子升席,跪,左执爵,右取脯,擩於醢,祭於笾豆之间,右祭酒,执爵兴,降席西,南面跪,卒爵,奠爵再拜,执爵兴。赞者受虚爵,还樽所。子进於父席前,东面。父命之曰:"往迎尔相,承我宗事,勖率以敬先妣之嗣,若则有常。"庶子但云"往迎尔相,勖率以敬"。子再拜曰:"不敢忘命。"又再拜,降出。初昏,设洗於阼阶东南,东西当东霤,南北以堂深;罍水在洗东,加勺幂;篚在洗西,南肆,实爵二,巾一,加幂。设妇洗於东房近北,罍水在洗西,加勺幂,篚在洗东,北肆,实以巾,加幂。陈馔於东房内西墉下,一品以下,牲用少牢及腊,六品以下用特牲鱼腊,皆三俎。簋二,簠二一。其豆数:一品十六,二品十四,三品十二,四品十,五品八,六品六。婿及妇共牢,妇之簋簠及豆之数,各视其夫。牲体皆节折。簋实稷黍,簠实稻粱,实以羹。豆实醢酱齑菹。簋簠豆加盖,俎加幂。樽於室中北墉下,玄酒在西,加勺幂,面柄。又设樽於房户外之东,加勺幂,无玄酒,篚在南,东肆,实四爵合卺,加幂。夫妇酌於内樽,四爵两卺,凡六,夫妇各三酳。)
chū hūn, wáng zhù gǔn miǎn zhī fú, chéng lù, bèi yí zhàng, cóng zhě chéng chē hòu bù cóng, yì fēi dì. sān pǐn yǐ shàng zhǔ rén chéng gé lù. sì pǐn wǔ pǐn mù lù. wǔ pǐn fēi jīng guān zhí shì zhě, chéng qīng tōng xiǎn dú chē. liù pǐn yǐ xià qīng piān xiǎn dú chē. bèi yí zhàng, cóng zhě gōng fú, chéng chē yǐ cóng. fù chē jí cóng chē, gè zhǔn qí fū. zhì fù shì dà mén wài, yán rù cì. chē jiāng zhì, zhǔ rén bù xí bǎi guān yǐ xià zàn zhě bù xí. yú shì hù wài zhī xī, xī shàng, yòu jǐ. yòu xí yú hù nèi, nán xiàng. shè zūn wǔ lǐ yú dōng fáng dōng běi yú, jiā sháo mì, fěi zài zūn nán, sān pǐn yǐ shàng lǐ zūn yú fáng nèi dōng bì xià, diàn zài běi, biān yī dòu yī yòu zài diàn běi. sì pǐn yǐ xià fěi zài běi. shí zhì yī, jiǎo sì yī, pú hǎi zài fěi nán. wáng zhì fēi shì dà mén wài, jiàng lù, zàn lǐ zhě yǐn wáng tíng cì.
初昏,王著衮冕之服,乘辂,备仪仗,从者乘车后部从,诣妃第。(三品以上主人乘革辂。四品五品木辂。五品、非京官职事者,乘青通幰犊车。六品以下青偏幰犊车。备仪仗,从者公服,乘车以从。妇车及从车,各准其夫。至妇氏大门外,延入次。)车将至,主人布席(百官以下赞者布席。)於室户外之西,西上,右几。又席於户内,南向。设樽甒醴於东房东北隅,加勺幂,篚在樽南,(三品以上醴樽於房内东壁下,坫在北,笾一豆一又在坫北。四品以下篚在北。)实觯一,角柶一,脯醢在篚南。王至妃氏大门外,降辂,赞礼者引王停次。
fēi zhe huā chāi yú yī, xūn rán, rù yú fáng, jí xí nán xiàng lì. bǎi guān yǐ xià, nǚ gè zhǔn qí fū, fú huā chāi dí yī. yī pǐn huā chāi jiǔ shù, dí jiǔ děng. èr pǐn huā chāi bā shù, dí bā děng. sān pǐn qī shù, dí qī děng. sì pǐn liù shù liù děng. wǔ pǐn wǔ shù wǔ děng. rù yú fáng jí xí nán xiàng lì. liù pǐn yǐ xià huā chāi dà xiù zhī fú. shù rén huā chāi lián shang. mǔ lǐ yī zài qí yòu, cóng zhě péi qí hòu. zhǔ rén yī pǐn yǐ xià, fù gōng fú. shēng zì zuò jiē, lì yú fáng hù wài zhī dōng, xī miàn. nèi zàn zhě yì lǐ zūn suǒ, yǐ zhì zhuó lǐ, jiā sì, fù zhī, miàn bǐng, jìn fēi yán qián, běi miàn. fēi jiàng xí xī, nán miàn zài bài, shòu zhì. nèi zàn zhě jiàn pú hǎi yú xí qián. fēi shēng xí, guì, zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān, suì yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, xìng, yán mò guì, cuì lǐ, jiàn sì, diàn zhì yú jiàn dōng, yī pǐn yǐ xià dòu dōng. jiàng yán xī, nán miàn zài bài, shēng xí lì. nèi zàn zhě chè jiàn zhì.
妃著花钗褕衣,纁袡,入於房,即席南向立。(百官以下,女各准其夫,服花钗翟衣。一品花钗九树,翟九等。二品花钗八树,翟八等。三品七树,翟七等。四品六树六等。五品五树五等。入於房即席南向立。六品以下花钗大袖之服。庶人花钗连裳。)姆礼衣在其右,从者陪其后。主人(一品以下,父公服。)升自阼阶,立於房户外之东,西面。内赞者诣醴樽所,以觯酌醴,加柶,覆之,面柄,进妃筵前,北面。妃降席西,南面再拜,受觯。内赞者荐脯醢於席前。妃升席,跪,左执觯,右取脯,擩於醢,祭於笾豆之间,遂以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,兴,筵末跪,啐醴,建柶,奠觯於荐东,(一品以下豆东。)降筵西,南面再拜,升席立。内赞者彻荐觯。
zhǔ rén jiàng lì yú dōng jiē dōng nán, xī miàn. zàn lǐ zhě zàn wáng yī pǐn yǐ xià jiē yún bīn. bīn, xù yě. xià fǎng cǐ. chū cì, lì yú mén xī dōng miàn, zuǒ yòu yǔ yí jí zhí zhú zhě rú cháng. bīn zhě jìn shòu mìng, chū yú mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." wáng yuē:" yǐ zī chū hūn, mǒu jiāng qǐng chéng mìng." yī pǐn yǐ xià yún:" yǐ zī chū hūn, mǒu fù shǐ mǒu jiāng qǐng chéng mìng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" mǒu gù jìng jù yǐ xū." bīn zhě yǐn zhǔ rén yíng yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài, wáng dá bài, zhǔ rén qūn xún. bǎi guān yǐ xià wú qūn xún. zhǔ rén yī, wáng bào yī. zhǔ rén rù. zhǎng chù zhě yǐ yàn jìn, wáng shòu yàn, zuǒ shǒu zhí zhī yǐ rù. jí nèi mén, zhǔ rén yuē:" qǐng wáng rù." wáng yuē:" mǒu fú gǎn yǐ xiān." zhǔ rén yòu yuē:" gù qǐng wáng rù." wáng yuē:" mǒu gù bù gǎn yǐ xiān." zhǔ rén yī, wáng bào yī, wáng yǔ zhǔ rén jù rù, zuǒ yòu cóng zhě rú cháng. zhǔ rén yī rù, jí nèi liù, jiāng qū yī, dāng jiē yī, wáng jiē bào. zhì jiē, zhǔ rén yuē:" qǐng wáng shēng." wáng yuē:" mǒu gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gù qǐng wáng shēng." wáng yuē:" mǒu gǎn gù cí." zhǔ rén yuē:" zhōng qǐng wáng shēng." wáng yuē:" mǒu gǎn zhōng cí." zhǔ rén shēng zuò jiē, xī miàn lì. wáng shēng xī jiē, jìn dāng fáng hù qián, běi miàn guì diàn yàn, xìng, zài bài, jiàng, chū. zhǔ rén bù jiàng sòng.
主人降立於东阶东南,西面。赞礼者赞王(一品以下皆云宾。宾,婿也。下仿此。)出次,立於门西东面,左右羽仪及执烛者如常。傧者进受命,出於门东,西面曰:"敢请事。"王曰:"以兹初昏,某将请承命。"(一品以下云:"以兹初昏,某父使某将请承命。")傧者入告。主人曰:"某固敬具以须。"傧者引主人迎於大门外之东,西面再拜,王答拜,主人逡巡。(百官以下无逡巡。)主人揖,王报揖。主人入。掌畜者以雁进,王受雁,左首执之以入。及内门,主人曰:"请王入。"王曰:"某弗敢以先。"主人又曰:"固请王入。"王曰:"某固不敢以先。"主人揖,王报揖,王与主人俱入,左右从者如常。主人揖入,及内霤,将曲揖,当阶揖,王皆报。至阶,主人曰:"请王升。"王曰:"某敢辞。"主人曰:"固请王升。"王曰:"某敢固辞。"主人曰:"终请王升。"王曰:"某敢终辞。"主人升阼阶,西面立。王升西阶,进当房户前,北面跪奠雁,兴,再拜,降,出。主人不降送。
chū wáng rù mén, mǔ chū lì yú fáng hù wài zhī xī, nán miàn. yú wáng bài qì, mǔ dǎo fēi chū yú mǔ zuǒ. fù shǎo jìn, xī miàn jiè zhī, bì yǒu zhèng yān, ruò yī ruò huā, mìng zhī yuē:" jiè zhī jìng zhī, sù yè wú wéi mìng." mǔ jiè yú xī jiē shàng, shī jīn jié shuì, jiè zhī yuē:" miǎn zhī jìng zhī, sù yè wú wéi." shù mǔ jí mén nèi, shī pán, shēn zhī yǐ fù mǔ zhī mìng, mìng zhī yuē:" jìng gōng tīng zōng fù mǔ zhī yán, sù yè wú qiān, shì zhū jīn pán." pán, náng yě. fù rén pán sī, suǒ yǐ shèng shuì jīn zhī shǔ. fēi chū, zhì chē hòu, wáng shòu suí, mǔ cí bù shòu yuē:" wèi jiào, bù zú yǔ wèi lǐ." fēi chéng yǐ jǐ, cóng zhě èr rén zuò, xiāng duì chí zhī, yī pǐn yǐ xià wú chí jǐ zhě. mǔ jiā jǐng. wáng nǎi yù lún sān zhōu, yù zhě dài zhī. wáng chū dà mén, chéng lù hái dì rú lái yí, fēi lǔ bù cì cóng ér xíng. yī pǐn yǐ xià zhǔ rén shǐ qí shǔ sòng zhī.
初王入门,母出立於房户外之西,南面。於王拜讫,姆导妃出於母左。父少进,西面戒之,必有正焉,若衣若花,命之曰:"戒之敬之,夙夜无违命。"母戒於西阶上,施衿结帨,戒之曰:"勉之敬之,夙夜无违。"庶母及门内,施鞶,申之以父母之命,命之曰:"敬恭听宗父母之言,夙夜无愆,视诸衿鞶。"(鞶,囊也。妇人鞶丝,所以盛帨巾之属。)妃出,至车后,王授绥,姆辞不受曰:"未教,不足与为礼。"妃乘以几,从者二人坐,相对持之,(一品以下无持几者。)姆加幜。王乃驭轮三周,驭者代之。王出大门,乘辂还第如来仪,妃卤簿次从而行。(一品以下主人使其属送之。)
tóng láo yī pǐn yǐ xià tóng láo yǔ qīn yíng bù bié piān
同牢(一品以下同牢与亲迎不别篇)
chū hūn, zhǎng shì zhě shè xǐ chén zhuàn rú yī pǐn yí. biān dòu gè shí liù, guǐ fǔ gè èr, gè yī, jiē jiā sháo gài. zǔ sān, yáng shǐ jí là, yáng shǐ jiē jié zhé. zūn diàn yú shì nèi běi yōng xià, xuán jiǔ zài xī, jiā mì sháo, jiē nán bǐng. mì, xià yòng chī, dōng yòng xī. yòu shè zūn yú fáng hù wài zhī dōng, jiā sháo mì, wú xuán jiǔ, diàn zài nán, shí sì jué hé jǐn, jiā mì.
初昏,掌事者设洗、陈馔如一品仪。笾豆各十六,簋簠各二,各一,皆加勺盖。俎三,羊豕及腊,羊豕皆节折。樽坫於室内北墉下,玄酒在西,加幂勺,皆南柄。(幂,夏用絺,冬用緆。)又设樽於房户外之东,加勺幂,无玄酒,坫在南,实四爵、合卺,加幂。
wáng zhì, jiàng lù chē yǐ qí. fēi zhì, jiàng chē běi miàn lì. wáng nán miàn yī fēi yǐ rù. jí qǐn mén, yòu yī yǐ rù. zàn zhě chè zūn mì, zhuó xuán jiǔ sān, zhù yú zūn. fēi cóng zhě shè xí yú ào, dōng xiàng. xī nán yú wèi zhī ào. yī pǐn yǐ xià, ruò shì nèi zhǎi, zé xí yú táng shàng yíng xián, dōng xiàng, shè zūn yú shì hù dōng. wáng dǎo fēi shēng zì xī jiē, rù yú shì, jí xí dōng miàn lì. fēi rù, lì yú zūn xī, nán miàn. wáng guàn yú nán xǐ, fēi cóng zhě wò zhī fēi guàn yú běi xǐ, wáng cóng zhě wò zhī. guàn qì, wáng jí fēi jù fù wèi lì.
王至,降辂车以俟。妃至,降车北面立。王南面揖妃以入。及寝门,又揖以入。赞者彻樽幂,酌玄酒三,注於樽。妃从者设席於奥,东向。(西南隅谓之奥。一品以下,若室内窄,则席於堂上楹閒,东向,设樽於室户东。)王导妃升自西阶,入於室,即席东面立。妃入,立於樽西,南面。王盥於南洗,妃从者沃之;妃盥於北洗,王从者沃之。盥讫,王及妃俱复位立。
zàn zhě yǐ zhuàn rù shè yú xí qián. zàn zhě shè jiàng yú xí qián, zū hǎi zài qí běi. zǔ sān rù shè yú dòu dōng, là tè yú dòu běi. dòu dōng, zū hǎi zhī dōng. shè shǔ yú jiàng dōng, jì dào liáng zài dōng, shè qì yú jiàng nán. shè duì jiàng yú dōng, duì jiàng, fù jiàng yě. shè zhī dāng tè zǔ. zū hǎi zài qí nán, běi shàng. shè shǔ yú là běi, qí xī jì dào liáng. shè qì yú jiàng běi. sī zhuàn qǐ huì, què yú guǐ fǔ zhī nán, duì guǐ fǔ yú běi, qǐ, fā yě. jiē jiā bǐ zhù. wáng cóng zhě duì xí yú zhuàn dōng. zàn zhě xī nán miàn gào:" zhuàn jù."
赞者以馔入设於席前。赞者设酱於席前,菹醢在其北。俎三入设於豆东,腊特於豆北。(豆东,菹醢之东。)设黍於酱东,稷、稻、粱在东,设湆於酱南。设对酱於东,(对酱,妇酱也。设之当特俎。)菹醢在其南,北上。设黍於腊北,其西稷、稻、粱。设湆於酱北。司馔启会,卻於簋簠之南,对簋簠於北,(启,发也。)皆加匕箸。王从者对席於馔东。赞者西南面告:"馔具。"
wáng yī fēi, fēi jí duì xí xī miàn, jiē zuò. zàn zhě jiē shòu zhù, gè yǐ jū rǔ yú hǎi, jiē jì yú dòu xián. yòu jiē jì shǔ. zàn zhě gè qǔ fèi jiē jué mò yǐ shòu, jiē jì, zàn zhě yǐ fèi jiā yú zǔ. fán jì yǔ shí jiē zàn zhě zàn zhī. zàn zhě gè yí shǔ zhì yú xí shàng. shòu fèi jí, jiē shí yǐ qì jiàng. sān fàn zú shí. zàn zhě èr rén jù xǐ jué yú fáng, zhuó yú shì nèi zhī zūn, yì zhuàn nán, běi miàn yī pǐn yǐ xià hù xī běi miàn. yǐ yìn. wáng jí fēi jiē xìng, zài bài, shòu jué. zàn zhě běi miàn dá bài. wáng jí fēi jiē zuò, jì jiǔ, zàn zhě yǐ gān cóng, jiē diàn jué, qǔ gān, zhèn jì, jì zhī, zàn zhě jiē shòu, shí yú jū dòu, gè qǔ jué jiē yǐn qì, zhí jué xìng. zàn zhě shòu jué, wáng jí fēi jiē zài bài, zàn zhě yǐ jué fù yú diàn. wáng jí fēi jù zuò, yī pǐn yǐ xià réng lì. zàn zhě yòu yǐ jué zhuó zài yìn, wáng jí fēi shòu jué, bù jì ér yǐn zú jué, yī pǐn yǐ xià lì shòu zuò yǐn. zàn zhě shòu jué fù yú diàn. sān yìn yòng jǐn rú zài yìn. yī pǐn yǐ xià zhǔ rén jí fù lì yú xí hòu. zàn zhě jiē jiàng dōng jiē, xǐ jué, shēng, zhuó yú hù wài zūn, rù yì yú zhuàn nán, běi miàn guì yī pǐn yǐ xià rù hù xī běi miàn. diàn jué, xìng, zài bài, jiē zuò, qǔ jué jì jiǔ, suì yǐn zú jué, suì bài, zhí jué xìng, jiàng diàn yú fěi. yī pǐn yǐ xià fū fù dá bài, jiàng diàn jué yú fěi.
王揖妃,妃即对席西面,皆坐。赞者皆授箸,各以菹擩於醢,皆祭於豆閒。又皆祭黍。赞者各取肺皆绝末以授,皆祭,赞者以肺加於俎。(凡祭与食皆赞者赞之。)赞者各移黍置於席上。授肺脊,皆食以湆酱。三饭卒食。赞者二人俱洗爵於房,酌於室内之樽,诣馔南,北面(一品以下户西北面。)以酳。王及妃皆兴,再拜,受爵。赞者北面答拜。王及妃皆坐,祭酒,赞者以肝从,皆奠爵,取肝,振祭,哜之,赞者皆受,实於菹豆,各取爵皆饮讫,执爵兴。赞者受爵,王及妃皆再拜,赞者以爵覆於坫。王及妃俱坐,(一品以下仍立。)赞者又以爵酌再酳,王及妃受爵,不祭而饮卒爵,(一品以下立受坐饮。)赞者受爵覆於坫。三酳用卺如再酳。(一品以下主人及妇立於席后。)赞者皆降东阶,洗爵,升,酌於户外樽,入诣於馔南,北面跪(一品以下入户西北面。)奠爵,兴,再拜,皆坐,取爵祭酒,遂饮卒爵,遂拜,执爵兴,降奠於篚。(一品以下夫妇答拜,降奠爵於篚。)
wáng chū, fēi tuì lì yú zūn xī, nán miàn. yī pǐn yǐ xià zhǔ rén chū, tuō yī yú fáng. zàn zhě chè zhuàn, shè yú dōng fáng nèi rú chū. fù tuō fú yú shì, rèn yú ào. yòu chè shì nèi jiǔ zūn yǐ chū. wáng tuō miǎn fú yú fáng, fēi cóng zhě shòu zhī fēi tuō fú yú shì, wáng cóng zhě shòu zhī, mǔ shòu jīn. wáng cóng zhě rèn yú ào, fēi cóng zhě rèn liáng xí yú dōng, jiē yǒu zhěn, běi zhǐ. yī pǐn yǐ xià wú jiāo shòu fú mǔ shòu jīn. wáng rù, zhú chū. fēi cóng zhě jùn wáng zhī yú, wáng cóng zhě jùn fēi zhī yú, zàn zhě zhuó hù wài zūn yìn zhī. wáng cóng zhě jiē fù rén. fēi cóng zhě shì yú hù wài, hū zé wén.
王出,妃退立於樽西,南面。(一品以下主人出,脱衣於房。)赞者彻馔,设於东房内如初。(妇脱服於室,衽於奥。)又彻室内酒樽以出。王脱冕服於房,妃从者受之;妃脱服於室,王从者受之,姆授巾。王从者衽於奥,妃从者衽良席於东,皆有枕,北趾。(一品以下无交受服、姆授巾。)王入,烛出。妃从者馂王之馀,王从者馂妃之馀,赞者酌户外樽酳之。(王从者皆妇人。)妃从者侍於户外,呼则闻。
fēi cháo jiàn yī pǐn yǐ xià jiàn jiù gū fù
妃朝见(一品以下见舅姑附)
qí rì, yī shí kè zhū wèi lēi suǒ bù tún mén liè zhàng. fēi sù xìng mù yù, zhe huā chāi, fú yú yī, chéng yàn dí chē yǐ chū, shì cóng rú cháng. rù, zhì jiàng chē suǒ, fēi xià chē, sī bīn yǐn fēi lì yú gé wài. jìn chén rù zòu. huáng dì jí yù zuò, nán xiàng zuò, jìn chén rú cháng. fēi fèng fán fán, zhú qì, xuán biǎo xūn lǐ. zǎo lì, sī bīn yǐn fēi rù lì yú tíng, běi miàn, fēi zài bài. sī bīn yǐn fēi shēng zì xī jiē, jìn, běi miàn guì diàn yú huáng dì qián, xìng. huáng dì fǔ zhī. shàng shí jìn, chè yǐ dōng. sī bīn yǐn fēi jiàng fù wèi, yòu zài bài. shàng yí qián chéng chì, jiàng yì fēi xī běi, dōng miàn chēng:" chì zhǐ." fēi zài bài. xuān chì qì, yòu zài bài. sī bīn yǐn fēi chū, suì yì huáng hòu suǒ yù zhī diàn, lì yú gé wài, fèng fán duàn xiū. liù shàng yǐ xià gè fú qí fú, jù yì gé fèng yíng. shàng yí rù zòu. huáng hòu jí yù zuò, nán xiàng zuò, jìn chén rú cháng. sī bīn yǐn fēi rù lì yú tíng, běi miàn zài bài. sī bīn yǐn fēi shēng zì xī jiē, jìn, běi miàn guì diàn yú huáng hòu qián, xìng. huáng hòu fǔ zhī. shàng shí jìn, chè yǐ dōng. sī bīn yǐn fēi jiàng fù wèi, yòu zài bài. shàng yí qián chéng lìng, jiàng yì fēi xī běi, chēng:" lìng zhǐ." fēi zài bài. xuān lìng qì, fēi yòu zài bài. sī bīn yǐn fēi chū gé, shì cóng rú cháng, fēi chéng chē hái dì rú lái yí. yī pǐn yǐ xià jiàn jiù gū yí: zhì míng, zàn zhě jiàn fù yú jiù gū, lì yú qǐn mén wài. zàn zhě bù jiù xí yú dōng xù, xī xiàng bù gū xí yú hù wài zhī xī, nán xiàng. jiù gū jù jí xí zuò. fù zhí fán zǎo lì zì mén wài rù, shēng zì xī jiē, dōng miàn zài bài, jìn, guì diàn yú jiù xí qián. jiù fǔ zhī, zàn zhě jìn chè yǐ dōng. fù tuì fù dōng miàn wèi, yòu zài bài, jiàng zì xī jiē. shòu fán duàn xiū. fù cóng zhě zhí qí yú jiē xià. shēng, jìn, běi miàn zài bài, jìn, guì diàn yú gū xí qián. gū fǔ zhī, nèi zàn zhě chè yǐ dōng. fù tuì fù běi miàn wèi, yòu zài bài. zàn shè fù xí yú shì hù xī, nán miàn, zài gū xí zhī xī, shǎo běi. cè zūn wǔ lǐ yú fáng nèi dōng bì xià, jiā sháo mì biān dòu gè yī shí yǐ pú hǎi, zài zūn běi. shè xǐ yú dōng fáng jìn běi, léi shuǐ zài xǐ xī, fěi zài xǐ dōng, běi sì, fěi shí yǐ zhì jīn jiǎo sì gè yī, jiā mì. fù lì yú xí xī, nán miàn. nèi zàn zhě guàn shǒu xǐ zhì, zhuó lǐ, jiā sì, miàn bǐng, chū fáng yì fù xí qián, běi miàn lì. fù jìn, dōng miàn bài, shòu, tuì fù wèi. nèi zàn zhě xī jiē shàng běi miàn bài sòng. nèi zàn jiàn pú hǎi yú xí qián. fù shēng xí zuò, zuǒ zhí zhì, yòu qǔ pú, rǔ yú hǎi, jì yú biān dòu zhī jiān, yǐ sì jì lǐ sān, shǐ xī yī jì, yòu xī zài jì, jiā sì yú zhì, miàn yè, xìng, jiàng xí xī, dōng miàn zuò, cuì lǐ, jiàn sì, xìng, bài. nèi zàn zhě dá bài. fù jìn, shēng xí, guì diàn zhì yú dòu dōng, qǔ pú, jiàng zì xī jiē yǐ chū, shòu fù shì, cóng rù yú qǐn mén wài. fù guàn kuì yí: jiù gū rù yú shì, fù guàn kuì. zàn zhě bù xí yú shì zhī ào, jiù gū gòng xí zuò, jù dōng miàn, nán shàng. zàn zhě shè zūn yú shì nèi běi yōng xià, zhuàn yú fáng nèi xī yōng xià, jù zhuàn rú tóng láo, shēng tǐ jiē jié zhé, yòu zài zhī yú jiù zǔ, zuǒ zài zhī yú gū zǔ. fù rù, shēng zì xī jiē, rù fáng, yǐ jiàng jìn shè yú jiù gū xí qián. qí tā zhuàn cóng zhě shè zhī. jiā bǐ zhù, jù yǐ nán wèi shàng. zǔ rù, gè shè yú dòu dōng qì, zàn zhě gè shòu zhù. jiù gū gè yǐ jiǔ jū rǔ yú jiàng, jì yú biān dòu zhī jiān, yòu jì fàn qì, nǎi shí. sān fàn zú shí. fù rù yú fáng, guàn shǒu xǐ jué, rù shì, zhuó jiǔ yìn jiù, jìn diàn jué yú jiù xí qián shǎo dōng, xī miàn zài bài. jiù qǔ jué, jì jiǔ, yǐn zhī. fù shòu jué, chū hù rù fáng, diàn yú fěi. yòu guàn xǐ jué, zhuó jiǔ yìn gū, rú yìn jiù zhī lǐ. shè fù xí yú shì nèi běi yōng xià zūn dōng, nán miàn. fù chè zhuàn, shè yú xí rú chū, xī shàng. fù qīn chè jiàng shè zhī, qí tā cóng zhě shè zhī. fù jìn, xī miàn zài bài, tuì, shēng xí nán xiàng zuò. jiāng jùn, jiù cí, mìng yì jiàng, nèi zàn zhě yì zhī, fù nǎi jùn gū zhuàn. fù jì, nèi zàn zhě zhù zhī. jì jì nǎi shí, sān fàn zú shí. nèi zàn zhě xǐ jué, zhuó jiǔ yìn fù. fù jiàng xí, xī miàn zài bài, shòu jué, shēng xí zuò, jì jiǔ, yǐn qì, zhí jué xìng, jiàng xí dōng, nán miàn lì. nèi zàn zhě shòu jué, diàn yú fěi. fù jìn, xī miàn zài bài. jiù gū xiān jiàng zì xī jiē, fù jiàng zì zuò jiē. fán shù zǐ fù, jiù gū bù jiàng, ér fù jiàng zì xī jiē yǐ chū.
其日,依时刻诸卫勒所部屯门列仗。妃夙兴沐浴,著花钗,服褕衣,乘厌翟车以出,侍从如常。入,至降车所,妃下车,司宾引妃立於閤外。近臣入奏。皇帝即御座,南向坐,近臣如常。妃奉笲(笲,竹器,玄表纁里。)枣栗,司宾引妃入立於庭,北面,妃再拜。司宾引妃升自西阶,进,北面跪奠於皇帝前,兴。皇帝抚之。尚食进,彻以东。司宾引妃降复位,又再拜。尚仪前承敕,降诣妃西北,东面称:"敕旨。"妃再拜。宣敕讫,又再拜。司宾引妃出,遂诣皇后所御之殿,立於閤外,奉笲腶脩。六尚以下各服其服,俱诣閤奉迎。尚仪入奏。皇后即御座,南向坐,近臣如常。司宾引妃入立於庭,北面再拜。司宾引妃升自西阶,进,北面跪奠於皇后前,兴。皇后抚之。尚食进,彻以东。司宾引妃降复位,又再拜。尚仪前承令,降诣妃西北,称:"令旨。"妃再拜。宣令讫,妃又再拜。司宾引妃出閤,侍从如常,妃乘车还第如来仪。(一品以下见舅姑仪:质明,赞者见妇於舅姑,立於寝门外。赞者布舅席於东序,西向;布姑席於户外之西,南向。舅姑俱即席坐。妇执笲枣栗自门外入,升自西阶,东面再拜,进,跪奠於舅席前。舅抚之,赞者进彻以东。妇退复东面位,又再拜,降自西阶。受笲腶脩。妇从者执俟於阶下。升,进,北面再拜,进,跪奠於姑席前。姑抚之,内赞者彻以东。妇退复北面位,又再拜。赞设妇席於室户西,南面,在姑席之西,少北。侧樽甒醴於房内东壁下,加勺幂;笾豆各一实以脯醢,在樽北。设洗於东房近北,罍水在洗西,篚在洗东,北肆,篚实以觯、巾、角柶各一,加幂。妇立於席西,南面。内赞者盥手洗觯,酌醴,加柶,面柄,出房诣妇席前,北面立。妇进,东面拜,受,退复位。内赞者西阶上北面拜送。内赞荐脯醢於席前。妇升席坐,左执觯,右取脯,擩於醢,祭於笾豆之间,以柶祭醴三,始扱一祭,又扱再祭,加柶於觯,面叶,兴,降席西,东面坐,啐醴,建柶,兴,拜。内赞者答拜。妇进,升席,跪奠觯於豆东,取脯,降自西阶以出,授妇氏,从入於寝门外。妇盥馈仪:舅姑入於室,妇盥馈。赞者布席於室之奥,舅姑共席坐,俱东面,南上。赞者设樽於室内北墉下,馔於房内西墉下,具馔如同牢,牲体皆节折,右载之於舅俎,左载之於姑俎。妇入,升自西阶,入房,以酱进设於舅姑席前。其他馔从者设之。加匕箸,俱以南为上。俎入,各设於豆东讫,赞者各授箸。舅姑各以韭菹擩於酱,祭於笾豆之间,又祭饭讫,乃食。三饭卒食。妇入於房,盥手洗爵,入室,酌酒酳舅,进奠爵於舅席前少东,西面再拜。舅取爵,祭酒,饮之。妇受爵,出户入房,奠於篚。又盥洗爵,酌酒酳姑,如酳舅之礼。设妇席於室内北墉下樽东,南面。妇彻馔,设於席如初,西上。妇亲彻酱设之,其他从者设之。妇进,西面再拜,退,升席南向坐。将馂,舅辞,命易酱,内赞者易之,妇乃馂姑馔。妇祭,内赞者助之。既祭乃食,三饭卒食。内赞者洗爵,酌酒酳妇。妇降席,西面再拜,受爵,升席坐,祭酒,饮讫,执爵兴,降席东,南面立。内赞者受爵,奠於篚。妇进,西面再拜。舅姑先降自西阶,妇降自阼阶。凡庶子妇,舅姑不降,而妇降自西阶以出。)
hūn huì
婚会
zhǔ rén jí bīn jù gōng fú. zhuàn yǐ biān dòu guǐ fǔ zǔ xíng zūn jué bǐ jīn diàn.
主人及宾俱公服。馔以笾、豆、簋、簠、俎、鉶、樽、爵、匕、巾、坫。
qí rì, zhǔ rén zhì bīn dà mén wài zhī xī, dōng miàn lì. bīn lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě jìn yú bīn zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū, lì yú mén wài zhī dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." zhǔ rén yuē:" mǒu yǒu jiā lǐ, qǐng gōng yǒu gù." wáng zé chēng wáng, yǐ xià zhǔn cǐ. bīn zhě rù gào, suì yǐn bīn chū dà mén wài zhī dōng, xī miàn zài bài, zhǔ rén dá bài. zhǔ rén yuē:" mǒu yǒu jiā lǐ, qǐng gōng yǒu gù." bīn yuē:" gǎn cí." zhǔ rén yuē:" gǎn gù qǐng." bīn yuē:" cí bù dé mìng, gǎn bù cóng." zhǔ rén bài, bīn dá bài. zhǔ rén hái, bīn suì yǔ zhū qīn cóng zhī.
其日,主人至宾大门外之西,东面立。宾立於东阶下,西面。傧者进於傧左,北面受命,出,立於门外之东,西面曰:"敢请事。"主人曰:"某有嘉礼,请公有顾。"(王则称王,以下准此。)傧者入告,遂引宾出大门外之东,西面再拜,主人答拜。主人曰:"某有嘉礼,请公有顾。"宾曰:"敢辞。"主人曰:"敢固请。"宾曰:"辞不得命,敢不从。"主人拜,宾答拜。主人还,宾遂与诸亲从之。
zhǎng shì zhě xiān pù bīn xí yú táng shàng yíng xián, jìn běi, nán xiàng. shè bīn zhī zōng shì xí wèi yú bīn xí xī nán, bīn zhī yì xìng xí wèi yú zōng shì zhī nán. yòu yú xī láng xià yī pǐn yǐ xià yú xī jiē xià. shè yì xìng xí wèi, jiē chóng xíng dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. shè zhǔ rén xí wèi yú dōng jiē shàng, xī xiàng. shè zhǔ rén zōng shì xí wèi yú zhǔ rén dōng běi, shè yì xìng xí wèi yú zōng shì zhī běi, jiē chóng xíng xī xiàng, yǐ nán wèi shàng. yòu shè zhǔ rén yì xìng xí wèi yú dōng láng xià, yī pǐn yǐ xià yú dōng jiē xià. chóng xíng xī xiàng, yǐ běi wèi shàng.
掌事者先铺宾席於堂上楹閒,近北,南向。设宾之宗室席位於宾席西南,宾之异姓席位於宗室之南。又於西廊下(一品以下於西阶下。)设异姓席位,皆重行东向,以北为上。设主人席位於东阶上,西向。设主人宗室席位於主人东北,设异姓席位於宗室之北,皆重行西向,以南为上。又设主人异姓席位於东廊下,(一品以下於东阶下。)重行西向,以北为上。
bīn zhì yú zhǔ rén dà mén wài zhī xī, dōng xiàng. bīn zhī zōng shì lì yú bīn xī nán, yì xìng lì zōng shì zhī nán, jù chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng. bīn zhě yǐn zhǔ rén chū, lì yú dà mén wài zhī dōng, xī miàn. zhǔ rén zhū qīn lì yú dà mén nèi zhī dōng, chóng xíng xī miàn, yǐ nán wèi shàng. lì dìng, zhǔ rén xī miàn zài bài, bīn dōng miàn dá bài, zhǔ rén yī, bīn bào yī. bīn zhě yǐn zhǔ rén yǐ rù, yòu bīn zhě yǐn bīn yǐ rù, bīn zhī zhū qīn yǐ cì cóng rù. zhì mén nèi, zhǔ rén zhū qīn cóng rù rú cháng. zhì jiē, zhǔ rén yī, bīn bào yī. bīn zhǔ jí zhū qīn yǐ cì shēng, gè lì yú xí hòu. qí zài tíng zhě yì rú zhī. lì dìng, bīn zhǔ jí zhū qīn jù zuò.
宾至於主人大门外之西,东向。宾之宗室立於宾西南,异姓立宗室之南,俱重行东面,以北为上。傧者引主人出,立於大门外之东,西面。主人诸亲立於大门内之东,重行西面,以南为上。立定,主人西面再拜,宾东面答拜,主人揖,宾报揖。傧者引主人以入,又傧者引宾以入,宾之诸亲以次从入。至门内,主人诸亲从入如常。至阶,主人揖,宾报揖。宾主及诸亲以次升,各立於席后。其在庭者亦如之。立定,宾主及诸亲俱坐。
zhí shāng zhě yī pǐn yǐ xià zhí jué zhě. xià fǎng cǐ. zhuó jiǔ, shēng zì dōng jiē, jiǔ shēng táng, bīn zhǔ jí zhū qīn jiē qǐ. zhí shāng zhě yǐ jiǔ shòu zhǔ rén, bīn zhě yǐn zhǔ rén jìn yì bīn qián, xī běi miàn lì. bīn zì xí xī jìn, dōng nán xiàng shòu jiǔ. bīn zhě yǐn zhǔ rén tuì fù wèi. bīn huán xí hòu, bīn zhǔ jí zhū qīn jù zuò. zhí shāng zhě yòu yǐ jiǔ shòu zhǔ rén jí zhū qīn. bīn zhǔ jù jì ér yǐn, zhū qīn bù jì ér yǐn. shāng xíng yī zhōu, shí shēng táng, bīn zhǔ jí zhū qīn jiē qǐ. zhǎng shí zhě yǐ hǎi jiàng dòu shòu zhǔ rén, bīn zhě yǐn zhǔ rén jìn shè yú bīn xí qián. bīn yuē:" qǐng gōng wú rǔ." zhǔ rén yuē:" bù gǎn wàng lǐ." bīn zhě yǐn zhǔ rén fù wèi. zhí zhuàn zhě yǐ zhuàn jìn shè yú bīn zhǔ xí qián, jiā yǐ bǐ zhù. zhí zhuàn zhě yòu yǐ zhuàn shè yú zhòng bīn yǐ xià. shè qì, bīn zhǔ jí zhū qīn jiē zuò. bīn zhǔ jiē jì ér shí, zhū qīn bù jì ér shí. yú bīn jì, zhǔ rén cí yuē:" shū shí bù zú jì." bīn zhǔ jù shí, sān fàn ér zhǐ. zhǔ rén yuē:" qǐng gōng shí." bīn gèng fàn. shí bì, suì jìn shù xiū, shāng xíng rú cháng.
执觞者(一品以下执爵者。下仿此。)酌酒,升自东阶,酒升堂,宾主及诸亲皆起。执觞者以酒授主人,傧者引主人进诣宾前,西北面立。宾自席西进,东南向受酒。傧者引主人退复位。宾还席后,宾主及诸亲俱坐。执觞者又以酒授主人及诸亲。宾主俱祭而饮,诸亲不祭而饮。觞行一周,食升堂,宾主及诸亲皆起。掌食者以醢酱豆授主人,傧者引主人进设於宾席前。宾曰:"请公无辱。"主人曰:"不敢忘礼。"傧者引主人复位。执馔者以馔进设於宾主席前,加以匕箸。执馔者又以馔设於众宾以下。设讫,宾主及诸亲皆坐。宾主皆祭而食,诸亲不祭而食。於宾祭,主人辞曰:"疏食不足祭。"宾主俱食,三饭而止。主人曰:"请公食。"宾更饭。食毕,遂进庶羞,觞行如常。
huì bì, bīn zhǔ jí zhū qīn jù xìng, bīn zhě gè yǐn bīn zhǔ yǐ xià jiàng chū. bīn zhǔ jí bīn zhī zhū qīn jiē fù mén wài wèi, zhǔ rén zhū qīn fù mén nèi wèi. zhǔ rén zài bài sòng. bīn tuì, bīn zhě yǐn zhǔ rén rù.
会毕,宾主及诸亲俱兴,傧者各引宾主以下降出。宾主及宾之诸亲皆复门外位,主人诸亲复门内位。主人再拜送。宾退,傧者引主人入。
fù rén lǐ huì
妇人礼会
nǚ bīn chéng chē rù, zhì xià chē suǒ, nèi bīn zhě yǐn rù, zhǔ rén yíng sòng yú mén nèi. xiāng chèn zhī cí, gè zhǔn qí fū, yú rú zhàng fū zhī lǐ.
女宾乘车入,至下车所,内傧者引入,主人迎送於门内。相称之辞,各准其夫,馀如丈夫之礼。
xiǎng zhàng fū sòng zhě
飨丈夫送者
qí rì, zhǎng shì zhě pù bīn xí yú táng shàng yíng xián, jìn běi, nán xiàng. yòu pù zhǔ rén xí yú zuò jiē shàng, xī xiàng. yòu shè zhòng bīn xí yú bīn xí xī nán. shè cóng zhě xí wèi yú xī láng xià, yī pǐn yǐ xià xī jiē xià. jù chóng xíng dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. bīn zhě yǐn bīn yǐ xià lì yú zhǔ rén mén wài zhī xī, chóng xíng dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. lì dìng, bīn zhě yǐn zhǔ rén chū, lì yú mén dōng, xī xiàng. zhǔ rén yī, bīn bào yī. bīn zhě gè yǐn bīn zhǔ yǐ xià rù. zhì jiē, zhǔ rén yī, bīn bào yī, bīn zhǔ yǐ cì shēng, lì yú xí hòu. lì dìng, bīn zhǔ yǐ xià jù zuò, suì jìn jiǔ shè shí rú hūn huì zhī yí.
其日,掌事者铺宾席於堂上楹閒,近北,南向。又铺主人席於阼阶上,西向。又设众宾席於宾席西南。设从者席位於西廊下,(一品以下西阶下。)俱重行东向,以北为上。傧者引宾以下立於主人门外之西,重行东向,以北为上。立定,傧者引主人出,立於门东,西向。主人揖,宾报揖。傧者各引宾主以下入。至阶,主人揖,宾报揖,宾主以次升,立於席后。立定,宾主以下俱坐,遂进酒设食如婚会之仪。
huì bì, bīn zhǔ yǐ xià jù xìng. bīn zhě yǐn bīn lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. zhǔ rén zhǎng shì zhě qiān chéng mǎ rù chén yú mén nèi sān fēn tíng yī zài nán, běi shǒu xī shàng. yī pǐn yǐ xià wú mǎ. yòu zhǎng shì zhě fèng shù bó zhī fěi shēng, shòu zhǔ rén, zhǔ rén zhí fěi xī miàn lì. bīn xī jiē shàng běi miàn zài bài. zhǔ rén jìn, lì yú yíng xián, nán miàn, bīn jìn lì yú zhǔ rén zhī yòu, jù nán miàn. zhǔ rén shòu fěi, bīn shòu zhī, tuì lì yú xī jiē shàng, běi miàn. zhǔ rén hái zuò jiē shàng, běi miàn zài bài sòng. bīn zhě yǐn bīn yǐ xià jiàng zì xī jiē, cóng zhě yà shòu fěi. bīn jí tíng, dōng miàn yī zuǒ mǎ yǐ chū, qiān mǎ zhě cóng zhī. zài tíng zhě yǐ cì chū, jù fù mén wài wèi. cóng zhě yà shòu mǎ. yī pǐn yǐ xià wú shòu mǎ yí. chū bīn jiàng, bīn zhě yǐn zhǔ rén jiàng zì dōng jiē, chū mén dōng, xī miàn bài sòng. bīn tuì, zhǔ rén rù.
会毕,宾主以下俱兴。傧者引宾立於西阶上,东面。主人掌事者牵乘马入陈於门内三分庭一在南,北首西上。(一品以下无马。)又掌事者奉束帛之篚升,授主人,主人执篚西面立。宾西阶上北面再拜。主人进,立於楹閒,南面,宾进立於主人之右,俱南面。主人授篚,宾受之,退立於西阶上,北面。主人还阼阶上,北面再拜送。傧者引宾以下降自西阶,从者讶受篚。宾及庭,东面揖左马以出,牵马者从之。在庭者以次出,俱复门外位。从者讶受马。(一品以下无受马仪。)初宾降,傧者引主人降自东阶,出门东,西面拜送。宾退,主人入。
xiǎng fù rén sòng zhě
飨妇人送者
qí rì, nǚ zàn zhě pù bīn xí yú táng shàng yíng xián, jìn běi, nán xiàng. yòu pù zhǔ rén xí yú zuò jiē shàng, xī xiàng. yòu shè zhòng bīn xí yú bīn xī nán. shè cóng zhě xí wèi yú xī láng xià, jù chóng xíng dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. nǚ xiāng zhě yǐn bīn yǐ xià lì yú zhǔ rén mén wài zhī xī, chóng xíng dōng miàn, yǐ běi wèi shàng. lì dìng, nǚ xiāng zhě yǐn zhǔ rén chū lì yú mén nèi zhī dōng, xī miàn. nǚ xiāng zhě yǐn bīn rù, zhòng bīn yǐ xià cóng rù. bīn rù mén xī, dōng miàn. lì dìng, bīn zhǔ yǐ cì jìn, zhì jiē, shēng, gè lì yú xí hòu. shàng xià lì dìng, jù zuò, suì jìn jiǔ shè shí, rú hūn huì zhī yí.
其日,女赞者铺宾席於堂上楹閒,近北,南向。又铺主人席於阼阶上,西向。又设众宾席於宾西南。设从者席位於西廊下,俱重行东向,以北为上。女相者引宾以下立於主人门外之西,重行东面,以北为上。立定,女相者引主人出立於门内之东,西面。女相者引宾入,众宾以下从入。宾入门西,东面。立定,宾主以次进,至阶,升,各立於席后。上下立定,俱坐,遂进酒设食,如婚会之仪。
huì bì, bīn zhǔ shàng xià jù xìng. nǚ xiāng zhě yǐn bīn lì yú xī jiē shàng, dōng miàn. nǚ xiāng zhě fèng shù bó zhī fěi, shēng, yǐ shòu zhǔ rén. zhǔ rén zhí fěi jìn yú yíng xián, nán miàn lì nǚ xiāng zhě yǐn bīn jìn lì yú zhǔ rén zhī yòu, jù nán miàn. zhǔ rén shòu bì qì, nǚ xiāng zhě yǐn bīn jiàng chū, cóng zhě yà shòu fěi, zhòng bīn yǐ xià cóng chū. chū bīn jiàng, nǚ xiāng zhě yǐn zhǔ rén jiàng, sòng yú mén nèi. bīn chū, nǚ xiāng zhě yǐn zhǔ rén rù. yī pǐn yǐ xià nèi xiāng zhě yǐn bīn shēng, zhǔ rén yíng sòng yú gé nèi. xiāng chèn zhī cí, gè zhǔn qí fū, chóu yǐ shù bó, rú zhàng fū zhī lǐ.
会毕,宾主上下俱兴。女相者引宾立於西阶上,东面。女相者奉束帛之篚,升,以授主人。主人执篚进於楹閒,南面立;女相者引宾进立於主人之右,俱南面。主人授币讫,女相者引宾降出,从者迓受篚,众宾以下从出。初宾降,女相者引主人降,送於门内。宾出,女相者引主人入。(一品以下内相者引宾升,主人迎送於閤内。相称之辞,各准其夫,酬以束帛,如丈夫之礼。)
gōng zhǔ chū jiàng
公主出降
cè gōng zhǔ
册公主
qián yī rì, shàng shě fèng yù shè yù wò yú tài jí diàn rú cháng. shǒu gōng shè qún guān cì yú dōng xī cháo táng, fèng lǐ shè bǎn wèi. tài lè lìng zhǎn gōng xuán, diǎn yí shè jǔ huī wèi rú cháng. yòu shè wén wǔ qún guān bǎn wèi: wǔ pǐn yǐ shàng yú héng jiē běi, liù pǐn yǐ xià yú héng jiē nán, wén dōng wǔ xī, jù chóng xíng. zhū qīn yú wǔ pǐn zhī nán. huáng qīn zài dōng, zhū qīn zài xī. shè diǎn yí wèi rú cháng yí, zàn zhě èr rén zài nán, shǎo tuì, jù xī xiàng. cè shǐ lì yú xuán běi, xī shàng, jù běi miàn. fù shǐ lì yú dà shǐ dōng, shǎo tuì. yǐ hòu zhǔn cǐ.
前一日,尚舍奉御设御幄於太极殿如常。守宫设群官次於东西朝堂,奉礼设版位。太乐令展宫悬,典仪设举麾位如常。又设文武群官版位:五品以上於横街北,六品以下於横街南,文东武西,俱重行。诸亲於五品之南。(皇亲在东,诸亲在西。)设典仪位如常仪,赞者二人在南,少退,俱西向。册使立於悬北,西上,俱北面。(副使立於大使东,少退。以后准此。)
qí rì, zhū wèi tún mén liè zhàng rú cháng. cè shǐ qún guān děng yī shí kè jí cháo táng, jiù cì gǎi fú cháo fú, tōng shì shè rén gè yǐn jiù cháo táng qián wèi. shì zhōng liàng shí kè bǎn zòu" qǐng zhōng yán". sà jǐ jìn zhàng rù chén yú diàn tíng. tài lè lìng shuài gōng rén rù jiù wèi, xié lǜ láng rù jiù jǔ huī wèi. diǎn yí shuài zàn zhě xiān rù jiù wèi. zhū shì wèi zhī guān gè fú qí qì fú, fú bǎo láng xiān qǐng bǎo, jù yì gé fèng yíng. tōng shì shè rén fēn yǐn wáng gōng qún guān rù jiù wèi. yòu tōng shì shè rén yǐn cè shǐ jí fù shǐ bìng rù lì yú diàn mén wài dào dōng, xī miàn yǐ qí. huáng mén shì láng shuài zhǔ jié fèng jié jí fān lì yú jiē zhàng nán, jié zài qián. zhōng shū shì láng xiān qǐng cè zhì yú àn, lìng shǐ jiàng gōng fú gè duì jǔ àn lì yú jié nán dào dōng, xī miàn, zhōng shū shì láng lì yú àn hòu.
其日,诸卫屯门列仗如常。册使、群官等依时刻集朝堂,就次改服朝服,通事舍人各引就朝堂前位。侍中量时刻版奏"请中严"。鈒戟近仗入陈於殿庭。太乐令帅工人入就位,协律郎入就举麾位。典仪帅赞者先入就位。诸侍卫之官各服其器服,符宝郎先请宝,俱诣閤奉迎。通事舍人分引王公群官入就位。又通事舍人引册使及副使并入立於殿门外道东,西面以俟。黄门侍郎帅主节奉节及幡立於阶仗南,节在前。中书侍郎先请册置於案,令史绛公服各对举案立於节南道东,西面,中书侍郎立於案后。
shì zhōng bǎn zòu:" wài bàn." suǒ yóu chéng zhǐ suǒ shàn, shàn shàng, huáng dì fú tōng tiān guān, jiàng shā páo, yù yú yǐ chū, qū zhí huá gài jǐng bì shì wèi rú cháng. tài lè lìng lìng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, yòu wǔ zhōng jiē yīng, xié lǜ láng jǔ huī, gǔ chù, lè zuò huáng dì chū zì xī fáng, jí yù zuò, nán xiàng zuò, shàn kāi, xié lǜ láng yǎn huī, jiá yǔ, lè zhǐ. fú bǎo láng fèng bǎo zhì yú yù zuò. diǎn yí zàn bài, qún guān zài wèi zhě jù zài bài qì, tōng shì shè rén yǐn cè shǐ rù jiù wèi, cè shǐ děng chū rù mén, shū hé zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ. lì dìng, diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, cè shǐ děng jiē zài bài.
侍中版奏:"外办。"所由承旨索扇,扇上,皇帝服通天冠,绛纱袍,御舆以出,曲直华盖警跸侍卫如常。太乐令令撞黄锺之钟,右五钟皆应,协律郎举麾,鼓柷,乐作;皇帝出自西房,即御座,南向坐,扇开,协律郎偃麾,戛敔,乐止。符宝郎奉宝置於御座。典仪赞拜,群官在位者俱再拜讫,通事舍人引册使入就位,册使等初入门,舒和之乐作,至位,乐止。立定,典仪曰:"再拜。"赞者承传,册使等皆再拜。
shì zhōng jìn dāng yù zuò qián, běi miàn guì zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, cè gōng zhǔ, qǐng mìng shǐ." fǔ fú, xìng. yòu shì zhōng shǎo qián, chēng:" zhì yuē kě." tuì, fù wèi. shì zhōng chéng zhì, jiàng yì shǐ zhě dōng běi, xī miàn chēng:" yǒu zhì." cè shǐ fù děng jù zài bài. shì zhōng xuān zhì yuē:" cè mǒu gōng zhǔ, mìng gōng děng chí jié zhǎn lǐ." xuān zhì qì, shǐ fù děng yòu zài bài. shì zhōng hái shì wèi. zàn lǐ zhě yǐn cè shǐ shǎo qián, huáng mén shì láng yǐn zhǔ jié yì cè shǐ dōng běi, zhǔ jié yǐ jié shòu huáng mén shì láng, zhǔ jié yóu hòu lì yú shǐ zuǒ. huáng mén shì láng chí jié xī nán shòu, cè shǐ guì shòu, xìng, fù zhǔ jié, fān suí jié lì yú shǐ zuǒ. huáng mén shì láng tuì. zàn lǐ zhě dǎo zhōng shū lìng yì cè shǐ dōng běi, xī miàn lì. yòu zàn lǐ zhě dǎo zhōng shū shì láng yǐn yì gōng zhǔ cè àn, lì yú zhōng shū lìng zhī yòu. zhōng shū lìng yú àn qǔ gōng zhǔ cè, jǔ àn zhě jiē yóu hòu lì yú shǐ zuǒ. yǐ hòu zhǔn cǐ. shòu cè shǐ, cè shǐ guì shòu, xìng, zhì yú àn. chí àn zhě tuì lì yú shǐ hòu. yǐ hòu zhǔn cǐ. zàn lǐ zhě yǐn zhōng shū lìng yǔ cè shǐ jù běi xiàng, tuì fù wèi. diǎn yí yuē:" zài bài." zàn zhě chéng chuán, cè shǐ jí qún guān zài wèi zhě jiē zài bài qì, tōng shì shè rén yǐn cè shǐ děng yòu xuán ér chū. chí jié zhě qián dǎo, chí àn zhě cì zhī. cè shǐ děng chū xíng, lè zuò, chū mén lè zhǐ.
侍中进当御座前,北面跪奏称:"侍中臣某言,册公主,请命使。"俯伏,兴。又侍中少前,称:"制曰可。"退,复位。侍中承制,降诣使者东北,西面称:"有制。"册使副等俱再拜。侍中宣制曰:"册某公主,命公等持节展礼。"宣制讫,使副等又再拜。侍中还侍位。赞礼者引册使少前,黄门侍郎引主节诣册使东北,主节以节授黄门侍郎,(主节由后立於使左。)黄门侍郎持节西南授,册使跪受,兴,付主节,幡随节立於使左。黄门侍郎退。赞礼者导中书令诣册使东北,西面立。又赞礼者导中书侍郎引诣公主册案,立於中书令之右。中书令於案取公主册,(举案者皆由后立於使左。以后准此。)授册使,册使跪受,兴,置於案。(持案者退立於使后。以后准此。)赞礼者引中书令与册使俱北向,退复位。典仪曰:"再拜。"赞者承传,册使及群官在位者皆再拜讫,通事舍人引册使等右旋而出。持节者前导,持案者次之。册使等初行,乐作,出门乐止。
shì zhōng qián guì, zòu chēng:" shì zhōng chén mǒu yán, lǐ bì." fǔ fú, xìng, hái shì wèi. suǒ yóu chéng zhǐ suǒ shàn, shàn shàng, huáng dì xìng, tài lè lìng lìng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, zuǒ wǔ zhōng jiē yīng, gǔ chù, zòu tài hé zhī lè. huáng dì jiàng zuò yù yú, rù zì dōng fáng, shì wèi jǐng bì rú lái yí, shì chén cóng zhì gé, shàn kāi, lè zhǐ. tōng shì shè rén yǐn qún guān zài wèi zhě yǐ cì chū. jǔ cè zhě jí cè shǐ zhì cháng lè mén wài cì, rú hòu yí.
侍中前跪,奏称:"侍中臣某言,礼毕。"俯伏,兴,还侍位。所由承旨索扇,扇上,皇帝兴,太乐令令撞蕤宾之钟,左五钟皆应,鼓柷,奏太和之乐。皇帝降座御舆,入自东房,侍卫警跸如来仪,侍臣从至閤,扇开,乐止。通事舍人引群官在位者以次出。举册者及册使至长乐门外次,如后仪。
gōng zhǔ shòu cè
公主受册
shàng yí èr rén, dú cè. sī zàn yī rén, yǐn gōng zhǔ. zhǎng zàn èr rén, zhī zàn bài. nǚ shǐ sì rén, duì jǔ cè àn.
尚仪二人,(读册。)司赞一人,(引公主。)掌赞二人,(知赞拜。)女史四人,(对举册案。)
qián yī rì, shàng shě shǒu gōng jì huì shè shǐ zhě jí cè àn biàn cì yú guāng fàn mén jí cháng lè mén wài, jiē dào yòu dōng xiàng. sī zàn shè gōng zhǔ wèi yú cháng lè mén nèi diàn qián, jìn nán, dāng jiē, běi miàn xī shàng. yòu fēn shè nèi mìng fù yīng péi wèi zhě wèi yú gōng zhǔ dōng běi jí xī běi, pín yù děng zài dōng, gōng guān děng zài xī, chóng xíng xiāng duì, běi shàng. yòu yú nèi mìng fù zhī qián shè shàng yí wèi èr, jiē dōng xiàng, yǐ běi wèi shàng. yòu yú shàng yí wèi nán shǎo tuì, shè sī zàn wèi, zhǎng zàn èr rén péi qí hòu.
前一日,尚舍、守宫计会设使者及册案便次於光范门及长乐门外,皆道右东向。司赞设公主位於长乐门内殿前,近南,当阶,北面西上。又分设内命妇应陪位者位於公主东北及西北,嫔御等在东,宫官等在西,重行相对,北上。又於内命妇之前设尚仪位二,皆东向,以北为上。又於尚仪位南少退,设司赞位,掌赞二人陪其后。
qí rì, diǎn yí shè cè shǐ lì yú cháng lè mén wài zhī xī, dōng xiàng běi shàng. yòu shè jǔ cè àn zhě wèi èr zài nán, chà tuì, dōng xiàng. nèi yè zhě jiān xiān qǔ gōng zhǔ cè àn, zhì yú cháng lè mén wài, jìn xiàn. nèi mìng fù yǐ xià jí yīng zài wèi zhě, bìng fú lǐ yī xiān jiù wèi. gōng zhǔ huā chāi dí yī, sī yán yǐn jiù shòu cè wèi, shì cóng rú cháng yí.
其日,典仪设册使立於长乐门外之西,东向北上。又设举册案者位二在南,差退,东向。内谒者监先取公主册案,置於长乐门外,近限。内命妇以下及应在位者,并服礼衣先就位。公主花钗翟衣,司言引就受册位,侍从如常仪。
tōng shì shè rén yǐn cè shǐ fù shǐ děng chū jiù wèi, chí jié zhě lì yú shǐ zhě zhī běi, shǎo tuì, chí cè àn zhě lì yú cè shǐ fù shǐ xī nán, jù dōng xiàng. chí jié zhě qù jié yī, chí cè àn zhě yǐ àn jìn cè shǐ zhī yòu, běi xiàng xiāng cì ér lì. nèi shì èr rén yǐn shǐ zhě yì mén, nèi yè zhě jǔ àn shǎo qián, shǐ zhě qǔ gōng zhǔ cè, guì zhì cè yú nèi àn, fǔ fú, xìng, tōng shì shè rén yǐn cè shǐ fù shǐ děng jù tuì jiù cì yǐ qí.
通事舍人引册使、副使等出就位,持节者立於使者之北,少退,持册案者立於册使、副使西南,俱东向。持节者去节衣,持册案者以案进册使之右,北向相次而立。内侍二人引使者诣门,内谒者举案少前,使者取公主册,跪置册於内案,俯伏,兴,通事舍人引册使、副使等俱退就次以俟。
shàng yí shuài nǚ shǐ yì mén, yú cè àn rù, gè jiù shàng yí zhī qián, duì jǔ cè àn jiē dōng xiàng. sī zàn yuē:" zài bài." fán sī zàn yǒu cí, zhǎng zàn jiē chéng chuán. sī yán zàn gōng zhǔ zài bài, zài wèi zhě jiē zài bài. shàng yí qǔ gōng zhǔ cè yú àn, chí àn zhě tuì. shǎo qián, běi miàn chēng:" yǒu zhì." sī yán zàn gōng zhǔ zài bài. shàng yí zhí cè guì dú qì, tuì fù wèi, yǐ cè jìn shòu gōng zhǔ. gōng zhǔ shòu cè yǐ shòu sī yán qì, sī zàn yuē:" zài bài." gōng zhǔ zài bài, zài wèi zhě jiē zài bài. sī zàn shǎo qián, chēng:" lǐ bì." sī yán yǐn gōng zhǔ tuì. zài wèi zhě yǐ cì tuì. zhǎng zàn bào nèi yè zhě jiān lǐ bì, nèi yè zhě jiān chuán bào cè shǐ děng.
尚仪帅女史诣门,舁册案入,各就尚仪之前,对举册案皆东向。司赞曰:"再拜。"(凡司赞有词,掌赞皆承传。)司言赞公主再拜,在位者皆再拜。尚仪取公主册於案,(持案者退。)少前,北面称:"有制。"司言赞公主再拜。尚仪执册跪读讫,退复位,以册进授公主。公主受册以授司言讫,司赞曰:"再拜。"公主再拜,在位者皆再拜。司赞少前,称:"礼毕。"司言引公主退。在位者以次退。掌赞报内谒者监礼毕,内谒者监传报册使等。
cè shǐ děng yì tài jí diàn qián nán héng jiē nán, běi miàn xī shàng lì. zhōng shū lìng yú cè shǐ děng dōng běi, xī miàn. cè shǐ zài bài, fù mìng yuē:" fèng zhì cè mìng mǒu gōng zhǔ, lǐ bì." yòu zài bài. zhōng shū lìng zòu wén. cè shǐ děng tuì, fān jié gè huán běn sī.
册使等诣太极殿前南横街南,北面西上立。中书令於册使等东北,西面。册使再拜,复命曰:"奉制册命某公主,礼毕。"又再拜。中书令奏闻。册使等退,幡节各还本司。
nà cǎi
纳采
qián yī rì, zhǔ rén shè shǐ zhě cì yú dà mén zhī wài dào yòu, nán xiàng. qí nà jí nà zhēng qǐng qī qīn yíng děng lǐ jiē rú zhī.
前一日,主人设使者次於大门之外道右,南向。(其纳吉、纳徵、请期、亲迎等礼皆如之。)
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì yú zhǔ rén dà mén wài, zàn lǐ zhě yán rù cì. fán bīn zhǔ jí xíng shì zhě jiē gōng fú. shǐ zhě chū cì, zàn lǐ zhě yǐn zhì yú dà mén wài zhī xī, dōng miàn. zhǔ rén lì yú dōng jiē xià, xī miàn. bīn zhě lì yú zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn shòu mìng, chū, lì yú mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." shǐ zhě yuē:" cháo ēn kuàng shì yú mǒu gōng zhī zǐ mǒu, mǒu gōng yǒu xiān rén zhī lǐ, shǐ mǒu yě qǐng nà cǎi." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" guǎ rén gǎn bù jìng cóng." bīn zhě chū gào. zhǎng chù zhě yǐ yàn shòu shǐ zhě, qí yú bìng rú yī pǐn hūn yí.
其日大昕,使者至於主人大门外,赞礼者延入次。(凡宾主及行事者皆公服。)使者出次,赞礼者引至於大门外之西,东面。主人立於东阶下,西面。傧者立於主人之左,北面受命,出,立於门东,西面曰:"敢请事。"使者曰:"朝恩贶室於某公之子某,某公有先人之礼,使某也请纳采。"傧者入告。主人曰:"寡人敢不敬从。"傧者出告。掌畜者以雁授使者,其馀并如一品婚仪。
wèn míng
问名
" shǐ zhě jì chū" zhì" zhǔ rén hái zuò jiē shàng, xī miàn yuē: huáng dì dì mǒu nǚ, fēng mǒu gōng zhǔ". yú xíng shì bìng rú yī pǐn hūn yí. qí lǐ shǐ zhě yú hù yǒu zhī jiān, zèng zhī fěi bì jí liǎng mǎ. cí yún:" wú zi wèi shì, gù zhì yú guǎ rén zhī shì, guǎ rén yǒu xiān huáng zhī lǐ, qǐng lǐ cóng zhě."
"使者既出"至"主人还阼阶上,西面曰:皇帝第某女,封某公主"。馀行事并如一品婚仪。(其礼使者於户牖之间,赠之篚币及两马。词云:"吾子为事,故至於寡人之室,寡人有先皇之礼,请礼从者。")
nà jí
纳吉
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì. qǐng shì, shǐ zhě yuē:" jiā zhū bo, zhàn yuē jí. shǐ mǒu yě gǎn gào." zhǔ rén yuē:" mǒu gōng yǒu jí, guǎ rén yǔ zài yān, guǎ rén bù gǎn cí." yú rú nà cǎi zhī yí.
其日大昕,使者至。请事,使者曰:"加诸卜,占曰吉。使某也敢告。"主人曰:"某公有吉,寡人与在焉,寡人不敢辞。"馀如纳采之仪。
nà zhēng
纳徵
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì, rù cì. zhǎng shì zhě bù mù yú nèi mén wài, xuán xūn shù bó chén yú mù shàng, chéng mǎ zài mù nán, běi shǒu xī shàng. zhǎng shì zhě fèng zhāng yǐ dú, qí yú mù dōng. shǐ zhě yuē:" cháo ēn kuàng shì yú mǒu gōng zhī zǐ mǒu, mǒu gōng yǒu xiān rén zhī lǐ, shǐ mǒu yě yǐ shù bó chéng mǎ qǐng nà zhēng." zhǔ rén yuē:" mǒu gōng shùn xiān diǎn, kuàng yǐ zhòng lǐ, guǎ rén gǎn bù chéng mìng." yú bìng rú yī pǐn hūn yí.
其日大昕,使者至,入次。掌事者布幕於内门外,玄纁束帛陈於幕上,乘马在幕南,北首西上。掌事者奉璋以椟,俟於幕东。使者曰:"朝恩贶室於某公之子某,某公有先人之礼,使某也以束帛乘马请纳徵。"主人曰:"某公顺先典,贶以重礼,寡人敢不承命。"馀并如一品婚仪。
qǐng qī
请期
qí rì dà xīn, shǐ zhě zhì, rù cì zhì qǐng shì, yī cháng lǐ. shǐ zhě yuē:" mǒu gōng yǒu cì, jì shēn shòu mìng, mǒu gōng shǐ mǒu qǐng jí rì." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" guǎ rén jì qián shòu mìng, wéi mìng shì tīng." shǐ zhě yuē:" mǒu gōng mìng mǒu tīng mìng yú wáng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" guǎ rén gù wéi mìng shì tīng." shǐ zhě yuē:" mǒu gōng shǐ mǒu shòu mìng yú wáng, wáng bù xǔ, mǒu gǎn bù gào qī. yuē mǒu rì." yú bìng rú yī pǐn hūn yí.
其日大昕,使者至,入次至请事,依常礼。使者曰:"某公有赐,既申受命,某公使某请吉日。"傧者入告。主人曰:"寡人既前受命,唯命是听。"使者曰:"某公命某听命於王。"傧者入告。主人曰:"寡人固惟命是听。"使者曰:"某公使某受命於王,王不许,某敢不告期。曰某日。"馀并如一品婚仪。
qīn yíng
亲迎
qí rì dà xīn, xù zhī fù gào miào jiào zi bìng rú yī pǐn hūn yí. zi zài bài, jiàng chū, chéng lù bèi yí zhàng yì zhǔ rén zhī dì. bīn jiāng zhì, nèi zàn zhě bù xí yú dōng fáng, dàng hù nán xiàng shè zūn wǔ lǐ děng yú dōng fáng. zhǔ rén lǐ gōng zhǔ rú yī pǐn lǐ nǚ zhī yí. gōng zhǔ zhe huā chāi, yú dí xūn rán, rù fáng yǐ xià bìng rú yī pǐn lǐ nǚ yí. qì, zhǔ rén jiàng lì yú dōng jiē dōng nán, xī miàn. zàn lǐ yǐn bīn chū cì, lì yú mén xī, dōng miàn. bīn zhě jìn shòu mìng, chū mén dōng, xī miàn yuē:" gǎn qǐng shì." bīn yuē:" mǒu wáng mìng mǒu zhī fù, yǐ zī chū hūn. mǒu zhī fù mìng mǒu jiāng qǐng chéng mìng." bīn zhě rù gào. zhǔ rén yuē:" guǎ rén gù jìng jù yǐ xū." zhì diàn yàn chū, rú cháng lǐ.
其日大昕,婿之父告庙、醮子、并如一品婚仪。子再拜,降出,乘辂备仪仗诣主人之第。宾将至,内赞者布席於东房,当户南向;设樽甒醴等於东房。主人醴公主如一品醴女之仪。公主著花钗,褕翟纁袡,入房以下并如一品醴女仪。讫,主人降立於东阶东南,西面。赞礼引宾出次,立於门西,东面。傧者进受命,出门东,西面曰:"敢请事。"宾曰:"某王命某之父,以兹初昏。某之父命某将请承命。"傧者入告。主人曰:"寡人固敬具以须。"至奠雁出,如常礼。
chū bīn rù mén, zhǔ fù chū lì yú fáng hù wài zhī xī, nán miàn. yú bīn bài qì, mǔ dǎo gōng zhǔ chū. zhǔ rén shǎo jìn, xī miàn jiè zhī, bì yǒu zhèng yān, ruò yī ruò huā. mìng zhī yuē:" jiè zhī jìng zhī, sù yè wú wéi mìng." zhǔ fù jiè zhī yú xī jiē shàng, shī jīn jié shuì, jiè zhī yuē:" miǎn zhī jìng zhī, sù yè wú wéi." gōng zhǔ chū, yǐ xià bìng rú cháng yí.
初宾入门,主妇出立於房户外之西,南面。於宾拜讫,姆导公主出。主人少进,西面戒之,必有正焉,若衣若花。命之曰:"戒之敬之,夙夜无违命。"主妇戒之於西阶上,施衿结帨,戒之曰:"勉之敬之,夙夜无违。"公主出,以下并如常仪。
tóng láo
同牢
chū hūn, zhǎng shì zhě shè xǐ yú dōng jiē dōng nán jí chén shè láo zhuàn xíng zǔ zhī shù, gè yī qí pǐn. yáng shǐ jié zhé, dà gēng zài yú cuàn. qí qì jiē míng wū qī, wéi yǐ táo, jǐn yǐ páo. yú bìng rú yī pǐn yí.
初昏,掌事者设洗於东阶东南及陈设牢馔鉶俎之数,各依其品。羊豕节折,大羹在於爨。(其器皆明乌漆,惟以陶,卺以匏。)馀并如一品仪。
jiàn jiù gū
见舅姑
jiàn zhī rì, gōng zhǔ sù xìng, mù yù, zhe huā chāi, fú yú dí. jiù fú gōng fú, gū zhe diàn chāi lǐ yī. qí yí tóng yī pǐn hūn lǐ. gōng zhǔ jiàng xī jiē yǐ chū, wú qǔ pú shòu fù shì zhī yí.
见之日,公主夙兴,沐浴,著花钗,服褕翟。舅服公服,姑著钿钗礼衣。其仪同一品婚礼。公主降西阶以出,无取脯授妇氏之仪。
guàn kuì jiù gū
盥馈舅姑
gōng zhǔ guàn kuì yǐ shǎo láo. jiù gū gōng zhǔ fú, rú jiàn lǐ. jí yìn jiù gū qì, nèi zàn zhě shè gōng zhǔ xí yú jiù gū xí dōng běi, nán miàn. yú bìng rú yī pǐn lǐ.
公主盥馈以少牢。舅、姑、公主服,如见礼。及酳舅姑讫,内赞者设公主席於舅姑席东北,南面。馀并如一品礼。
hūn huì rú yī pǐn hūn yí
婚会(如一品婚仪)
fù rén lǐ huì rú yī pǐn hūn yí
妇人礼会(如一品婚仪)
xiǎng zhàng fū sòng zhě
飨丈夫送者
tóng yī pǐn yí, jiā sòng yǐ chéng mǎ. shè cóng zhě nǎi yú xī láng xià.
同一品仪,加送以乘马。设从者乃於西廊下。
xiǎng fù rén sòng zhě
飨妇人送者
nǚ xiāng zhě yǐn bīn shēng jiàng, chóu yǐ shù bó. yú rú zhàng fū lǐ.
女相者引宾升降,酬以束帛。馀如丈夫礼。