strong zhōu jùn sān strong
州郡三
gǔ yōng zhōu shàng jīn zhì jùn fǔ èr shí sì xiàn bǎi sān shí yī
古雍州上(今置郡府二十四 县百三十一)
jīng zhào yōng èr shí sān xiàn wàn nián cháng ān hù lán tián xián yáng lǐ quán sān yuán yún yáng jīng yáng lì yáng gāo líng wèi yáng zhāo yīng jīn chéng fù píng wǔ gōng yí shòu hǎo zhì měi yuán tóng guān fèng tiān huá yuán fèng xiān
京兆(雍)二十三县(万年 长安 鄠 蓝田 咸阳 醴泉 三原 云阳 泾阳 栎阳 高陵 渭阳 昭应 金城 富平 武功 宜寿 好畤 美原 同官 奉天 华原 奉先)
huá yīn huá sān xiàn zhèng huá yīn xià guī
华阴(华)三县(郑 华阴 下邽)
féng yì tóng qī xiàn féng yì cháo yì bái shuǐ chéng chéng hán chéng hé yáng hé xī
冯翊(同)七县(冯翊 朝邑 白水 澄城 韩城 郃阳 河西)
fú fēng qí jiǔ xiàn yōng fú fēng méi qí shān chén cāng lín yóu qí yáng guó pǔ rùn
扶风(岐)九县(雍 扶风 郿 岐山 陈仓 麟游 岐阳 虢 普润)
qiān yáng lǒng wǔ xiàn qiān yuán qiān yáng wú shān huá tíng nán tián
汧阳(陇)五县(汧源 汧阳 吴山 华亭 南田)
xīn píng bīn sì xiàn xīn píng sān shuǐ yǒng shòu yí lù
新平(邠)四县(新平 三水 永寿 宜禄)
ān dìng jīng wǔ xiàn ān dìng yīn pán lín jīng liáng yuán líng tái
安定(泾)五县(安定 阴盘 临泾 良原 灵台)
péng yuán níng liù xiàn dìng ān luó chuān péng yuán xiāng lè dìng píng fēng yì
彭原(宁)六县(定安 罗川 彭原 襄乐 定平 丰义)
ān huà qìng shí xiàn ān huà lè pán hé shuǐ mǎ lǐng fāng qú tóng chuān luò yuán yán qìng huá chí huái ān
安化(庆)十县(安化 乐蟠 合水 马岭 方渠 同川 洛源 延庆 华池 怀安)
píng liáng yuán wǔ xiàn píng gāo píng liáng xiāo guān bǎi quán tā lóu
平凉(原)五县(平高 平凉 萧关 百泉 他楼)
líng wǔ líng liù xiàn huí lè líng wǔ huái yuǎn wēn chí ān jìng míng shā
灵武(灵)六县(回乐 灵武 怀远 温池 安静 鸣沙)
wǔ yuán yán èr xiàn wǔ yuán bái chí
五原(盐)二县(五原 白池)
níng shuò yòu sān xiàn yán ēn guī rén huái dé
宁朔(宥)三县(延恩 归仁 怀德)
luò jiāo fū wǔ xiàn luò jiāo luò chuān sān chuān zhí luó gān quán
洛交(鄜)五县(洛交 洛川 三川 直罗 甘泉)
zhōng bù fāng sān xiàn zhōng bù fū chéng yí jūn
中部(坊)三县(中部 鄜城 宜君)
yán ān yán jiǔ xiàn fū shī yán ān yán chuān yán shuǐ yán chāng fū zhèng lín zhēn jīn míng fēng lín
延安(延)九县(肤施 延安 延川 延水 延昌 敷政 临真 金明 丰林)
xián níng dān wǔ xiàn yì chuān yún yán mén shān fén chuān xián níng
咸宁(丹)五县(义川 云岩 门山 汾川 咸宁)
shàng jùn suí wǔ xiàn lóng quán chéng píng suí dé yán fú dà bīn
上郡(绥)五县(龙泉 城平 绥德 延福 大斌)
yín chuān yín sì xiàn yú lín fǔ níng zhēn xiāng kāi guāng
银川(银)四县(榆林 抚宁 真乡 开光)
xīn qín lín sān xiàn xīn qín lián gǔ yín chéng
新秦(麟)三县(新秦 连谷 银城)
shuò fāng xià sì xiàn shuò fāng níng shuò zhǎng zé dé jìng
朔方(夏)四县(朔方 宁朔 长泽 德静)
jiǔ yuán fēng sān xiàn jiǔ yuán yǒng fēng fēng ān
九原(丰)三县(九原 永丰 丰安)
yú lín shèng èr xiàn yú lín hé bīn
榆林(胜)二县(榆林 河滨)
ān běi fǔ
安北府
gǔ yōng zhōu
古雍州
yǔ gòng yuē:" hēi shuǐ xī hé wéi yōng zhōu. xī jù hēi shuǐ, dōng jù xī hé, jí lóng mén zhī hé yě, zài jì zhōu xī, gù yuē xī hé. hēi shuǐ chū jīn zhāng yè jùn jī shān, nán liú zhì jīn dūn huáng jùn, jīng sān wēi shān, guò jīn nán xī jùn ér rù nán hǎi. ruò shuǐ jì xī, ruò shuǐ, jīn zhāng yè jùn zhāng yè xiàn jiè, lǐ shǐ xī liú, zhì hé lí. hé lí yì zhāng yè jùn jiè zhōng. jīng shǔ wèi ruì, jīng shuǐ chū jīn píng liáng jùn píng gāo xiàn. wèi shuǐ chū jīn lǒng xī jùn wèi yuán xiàn. shǔ, lián yě. shuǐ běi yuē ruì. yán lǐ jīng rù yú wèi, jīng qín chuān ér rù hé yě. zài jīn xīn píng jùn yí lù xiàn. shuǐ jīng yún:" ruì shuǐ jīng yí lù, yī míng yí lù chuān shuǐ." qī jǔ jì cóng, fēng shuǐ yōu tóng. qī jǔ zhī shuǐ, jīn jīng zhào fǔ huá yuán fù píng jiè, yì yuē luò shuǐ. fēng shuǐ chū jīn cháng ān xiàn zhī nán shān. yán qī jǔ jì cóng rù wèi, fēng shuǐ yì lái tóng yě. jīng qí jì lǚ, jīng shān zài jīn fù píng xiàn. qí shān zài jīn fú fēng jùn qí shān xiàn. jīng shān zài qí dōng. yán èr shān lǐ bì, kě lǚ jì. zhōng nán dūn wù, zhì yú niǎo shǔ. zhōng nán dūn wù èr shān, jiē zài jīn cháng ān jí wǔ gōng èr xiàn. niǎo shǔ shān zài jīn lǒng xī jùn shǒu yáng shān xī nán. yán zì zhōng nán xī chū zhì yú niǎo shǔ. yuán xí dǐ jī, zhì yú zhū yě. gāo píng yuē yuán, xià shī yuē xí. zhū yě, dì míng. yán jiē zhì gōng yě. jīn wǔ wēi jùn gū zāng xiàn jí zhū yě zé. sān wēi jì zhái, sān miáo pī xù. sān wēi, shān míng. yán kě jū yě. sān miáo běn yǒu miáo shì zhī zú, jīn cháng shā héng yáng xián shì, xǐ jū yú cǐ, fēn ér wèi sān, gù yán sān miáo, jiē dà dé qí cì xù yě. sān wēi shān zài jīn dūn huáng jùn xiàn jiè. jué tǔ huáng rǎng. fú yú jī shí, zhì yú lóng mén xī hé, jī shí shān zài jīn xī píng jùn lóng zhī xiàn, lóng mén shān zài jīn jiàng jùn lóng mén jiè, jiē hé shuǐ suǒ jīng. huì yú wèi ruì." nì liú yuē huì. zì wèi běi yá nì shuǐ xī shàng. shùn zhì shí èr mù, yōng qí yī yě, yǐ qí sì shān zhī dì, gù yuē yōng zhōu. yì wèi xī běi zhī wèi, yáng suǒ bù jí, yīn suǒ yōng bì. zhōu lǐ zhí fāng:" zhèng xī yuē yōng zhōu. qí shān yuē yuè, jí wú yuè, zài jīn qiān yáng jùn wú shān xiàn. sǒu yuē xián pú, zài qiān yáng jùn qiān yáng xiàn. chuān yuē jīng ruì, ruì zài bīn dì. shī dà yá gōng liú zhī piān yuē" ruì jū zhī jí". yuē wèi luò. luò jí qī jǔ. qí lì yù shí. rén sān nán èr nǚ. chù yí mǎ niú, gǔ yí shǔ jì." jiān dé yǔ gòng liáng zhōu zhī dì yǐ. zhōu zì wǔ wáng kè yīn, dōu yú fēng gǎo, zé yōng zhōu wèi wáng jī. fēng yì zài fēng shuǐ, hào jīng zài fēng shuǐ zhī dōng, bìng zài jīn cháng ān xiàn jiè. jí píng wáng dōng qiān luò yì, yǐ qí fēng zhī dì cì qín xiāng gōng, nǎi wèi qín dì yǐ. zhì xiào gōng zuò wéi xián yáng, zhù jì quē, xǐ dōu zhī, gù wèi zhī qín chuān, yì yuē guān zhōng dì. guān zhōng jì yún:" dōng zì hán guān hóng nóng jùn líng bǎo xiàn jiè, xī zhì lǒng guān jīn qiān yáng jùn qiān yuán xiàn jiè, èr guān zhī jiān, wèi zhī guān zhōng, dōng xī qiān yú lǐ." qí zài tiān wén, dōng jǐng yú guǐ zé qín zhī fēn yě, hàn zhī jīng zhào fú fēng féng yì běi dì shàng jùn ān dìng tiān shuǐ lǒng xī jīn chéng wǔ wēi zhāng yè jiǔ quán dūn huáng, jiē qí fēn dì, jīn jīng zhào fú fēng féng yì huá yīn zhī xī jìng qiān yáng xīn píng ān dìng péng yuán ān huà líng wǔ wǔ yuán níng shuò luò jiāo zhōng bù yán ān xián níng shàng jùn yín chuān xīn qín shuò fāng tiān shuǐ lǒng xī jīn chéng huì níng ān xiāng hé zhèng níng sāi xī píng wǔ wēi zhāng yè jiǔ quán jìn chāng dūn huáng děng jùn. jiān dé wèi zhào zhī jiāo. hàn zhī gāo líng yǐ dōng, jīn féng yì zhī nán jìng huá yīn zhī dōng jìng yě, yí shǔ wèi. hàn zhī yún zhōng wǔ yuán zhī jìng, jīn yú lín jiǔ yuán ān běi, shǔ zhào. shǐ huáng zhì sì shí jùn, cǐ wèi nèi shǐ jīn jīng zhào huá yīn féng yì fú fēng qiān yáng xīn píng děng jùn shì. shàng jùn jīn luò jiāo zhōng bù yán ān xián níng shàng jùn yín chuān xīn qín shuò fāng děng jùn dì. běi dì jīn ān dìng péng yuán ān huà píng liáng líng wǔ wǔ yuán níng shuò děng jùn dì. jiǔ yuán jīn jiǔ yuán ān běi dì shì. lǒng xī jīn tiān shuǐ lǒng xī jīn chéng huì níng ān xiāng děng jùn dì shì. jí yún zhōng zhī xī nán jìng. jīn yú lín jùn. qí yú jùn xiàn, zì hàn yǐ hòu lì dài kāi zhì. qí yī wú yǐ xī, bìng yōng zhōu zhī fēng yù wài qiāng hú dì yě. lín táo wǔ wēi zhāng yè xī píng níng sāi jiǔ quán jìn chāng dūn huáng, gǔ yōng zhōu yù nèi dì, ér fēi qín suǒ zhì jùn zhī jìng yě. yī wú jiāo hé běi tíng ān xī, zé yōng zhōu yù wài. qín miè, xiàng jí fēn qín dì wèi sān guó, yuē yōng yǐ zhāng hán wèi wáng, dōu fèi qiū, jīn jīng zhào fǔ jīn chéng xiàn. sāi yǐ sī mǎ xīn wèi wáng, dōu lì yáng, jí jīn xiàn. dí, yǐ dǒng yì wèi wáng, dōu gāo nú, jīn yán ān jùn jīn míng xiàn. wèi zhī sān qín. hàn wǔ dì zhì shí sān zhōu, yǐ qí dì xī piān wèi liáng zhōu, lǐng jùn shí, jīn shàng jùn yǐ běi shuò fāng jiǔ yuán yú lín xīn qín yín chuān zhī dì shǔ bīng zhōu. gài yǐ dì chǔ xī fāng, cháng hán liáng yě. yòu zhì sī lì. lǐng sān fǔ, wèi jīng zhào zuǒ féng yì yòu fú fēng. hòu hàn sī lì liáng zhōu bìng rú qián dài. zhōu lǐ yú lǒng, jīn tiān shuǐ jùn lǒng chéng xiàn. wèi fēn hé xī wèi liáng zhōu, fēn lǒng yòu wèi qín zhōu, sān fǔ réng jiù shǔ sī lì. gǎi jīng zhào yǐn wèi dà, féng yì fú fēng gè chú zuǒ yòu. jìn zhì yōng zhōu lǐng jùn guó qī, lǐ jīng zhào. liáng zhōu lǐng jùn guó bā, lǐ wǔ wēi, jīn jùn. qín zhōu. lǐng jùn liù, lǐ shàng guī, jīn tiān shuǐ jùn. mǐn dì zhī hòu, liú cōng shí lè fú jiān yáo cháng xiāng jì jù zhī. jí yáo hóng wèi sòng wǔ dì suǒ miè, hòu shǔ hè lián bó bó, qí zhōu xiàn zhī míng bù kě dé ér jì yě. hòu wèi yǐ qí dì zhì běi qín yōng nán qín sān zhōu, yōng zhōu lǐ jīng zhào, jí cháng ān yě qín zhōu lǐ tiān shuǐ, jīn jùn shàng guī xiàn nán qín zhōu lǐ luò gǔ chéng, jīn tiān shuǐ jùn fú qiāng xiàn. pō dé gǔ yōng zhōu zhī dì. dài xī wèi yǐ hòu jí yú zhōu shì, fēn liè zhì zhì, qí míng shén duō, bù kě xī shǔ. suí shì zhì sī lì cì shǐ, fēn bù xún chá, ér bù xiáng suǒ tǒng. yú zhōu jiē rán. dà táng fēn zhì shí wǔ bù, cǐ wèi jīng jī jīng zhào fǔ, huá yīn féng yì fú fēng xīn píng děng jùn. guān nèi dào ān dìng péng yuán qiān yáng zhōng bù luò jiāo ān huà líng wǔ yú lín yán ān shàng jùn xián níng yín chuān píng yuán jiǔ yuán huì níng wǔ yuán xīn qín shuò fāng ān běi děng jùn. lǒng yòu dào. wǔ wēi tiān shuǐ ān xī běi tíng jiāo hé jìn chāng xī píng lǒng xī dūn huáng jiǔ quán jīn chéng ān xiāng níng sāi lín táo hé zhèng zhāng yè yī wú děng jùn.
禹贡曰:"黑水、西河惟雍州。(西据黑水,东距西河,即龙门之河也,在冀州西,故曰西河。黑水出今张掖郡鸡山,南流至今敦煌郡,经三危山,过今南溪郡而入南海。)弱水既西,(弱水,今张掖郡张掖县界,理使西流,至合黎。合黎亦张掖郡界中。)泾属渭汭,(泾水出今平凉郡平高县。渭水出今陇西郡渭源县。属,连也。水北曰汭。言理泾入於渭,经秦川而入河也。在今新平郡宜禄县。水经云:"汭水经宜禄,一名宜禄川水。")漆、沮既从,沣水攸同。(漆、沮之水,今京兆府华原、富平界,亦曰洛水。沣水出今长安县之南山。言漆、沮既从入渭,沣水亦来同也。)荆、岐既旅,(荆山在今富平县。岐山在今扶风郡岐山县。荆山在岐东。言二山理毕,可旅祭。)终南、惇物,至于鸟鼠。(终南、惇物二山,皆在今长安及武功二县。鸟鼠山在今陇西郡首阳山西南。言自终南西出至於鸟鼠。)原隰厎绩,至于潴野。(高平曰原,下湿曰隰。潴野,地名。言皆致功也。今武威郡姑臧县即潴野泽。)三危既宅,三苗丕叙。(三危,山名。言可居也。三苗本有苗氏之族,今长沙、衡阳閒是,徙居於此,分而为三,故言三苗,皆大得其次叙也。三危山在今敦煌郡县界。)厥土黄壤。浮于积石,至于龙门西河,(积石山在今西平郡龙支县,龙门山在今绛郡龙门界,皆河水所经。)会于渭汭。"(逆流曰会。自渭北涯逆水西上。)舜置十二牧,雍其一也,以其四山之地,故曰雍州。(亦谓西北之位,阳所不及,阴所雍闭。)周礼职方:"正西曰雍州。其山曰岳,(即吴岳,在今汧阳郡吴山县。)薮曰弦蒲,(在汧阳郡汧阳县。)川曰泾汭,(汭在豳地。诗大雅公刘之篇曰"汭鞠之即"。)曰渭、洛。(洛即漆、沮。)其利玉石。人三男二女。畜宜马牛,穀宜黍稷。"兼得禹贡梁州之地矣。周自武王克殷,都於酆、镐,则雍州为王畿。(酆邑在沣水,镐京在沣水之东,并在今长安县界。)及平王东迁雒邑,以岐、酆之地赐秦襄公,乃为秦地矣。至孝公作为咸阳,筑冀阙,徙都之,故谓之秦川,亦曰关中地。(关中记云:"东自函关、弘农郡灵宝县界,西至陇关今汧阳郡汧源县界,二关之间,谓之关中,东西千馀里。")其在天文,东井、舆鬼则秦之分野,(汉之京兆、扶风、冯翊、北地、上郡、安定、天水、陇西、金城、武威、张掖、酒泉、敦煌,皆其分地,今京兆、扶风、冯翊、华阴之西境、汧阳、新平、安定、彭原、安化、灵武、五原、宁朔、洛交、中部、延安、咸宁、上郡、银川、新秦、朔方、天水、陇西、金城、会宁、安乡、和政、宁塞、西平、武威、张掖、酒泉、晋昌、敦煌等郡。)兼得魏、赵之交。(汉之高陵以东,今冯翊之南境、华阴之东境也,宜属魏。汉之云中、五原之境,今榆林、九原、安北,属赵。)始皇置四十郡,此为内史、(今京兆、华阴、冯翊、扶风、汧阳、新平等郡是。)上郡、(今洛交、中部、延安、咸宁、上郡、银川、新秦、朔方等郡地。)北地、(今安定、彭原、安化、平凉、灵武、五原、宁朔等郡地。)九原、(今九原、安北地是。)陇西(今天水、陇西、金城、会宁、安乡等郡地是。)及云中之西南境。(今榆林郡。)其馀郡县,自汉以后历代开置。其伊吾以西,并雍州之封域外羌胡地也。(临洮、武威、张掖、西平、宁塞、酒泉、晋昌、敦煌,古雍州域内地,而非秦所置郡之境也。伊吾、交河、北庭、安西,则雍州域外。)秦灭,项籍分秦地为三国,曰雍、(以章邯为王,都废丘,今京兆府金城县。)塞、(以司马欣为王,都栎阳,即今县。)翟,(以董翳为王,都高奴,今延安郡金明县。)谓之三秦。汉武帝置十三州,以其地西偏为凉州,(领郡十,今上郡以北朔方、九原、榆林、新秦、银川之地属并州。)盖以地处西方,常寒凉也。又置司隶。(领三辅,为京兆、左冯翊、右扶风。)后汉司隶、凉州并如前代。(州理於陇,今天水郡陇城县。)魏分河西为凉州,分陇右为秦州,三辅仍旧属司隶。(改京兆尹为大,冯翊、扶风各除左右。)晋置雍州、(领郡国七,理京兆。)凉州、(领郡国八,理武威,今郡。)秦州。(领郡六,理上邽,今天水郡。)愍帝之后,刘聪、石勒、苻坚、姚苌相继据之。及姚泓为宋武帝所灭,后属赫连勃勃,其州县之名不可得而纪也。后魏以其地置北秦、雍、南秦三州,(雍州理京兆,即长安也;秦州理天水,今郡上邽县;南秦州理洛谷城,今天水郡伏羌县。)颇得古雍州之地。迨西魏以后及於周氏,分裂制置,其名甚多,不可悉数。隋氏置司隶刺史,分部巡察,而不详所统。(馀州皆然。)大唐分置十五部,此为京畿、(京兆府,华阴、冯翊、扶风、新平等郡。)关内道、(安定、彭原、汧阳、中部、洛交、安化、灵武、榆林、延安、上郡、咸宁、银川、平原、九原、会宁、五原、新秦、朔方、安北等郡。)陇右道。(武威、天水、安西、北庭、交河、晋昌、西平、陇西、敦煌、酒泉、金城、安乡、宁塞、临洮、和政、张掖、伊吾等郡。)
jīng zhào fǔ
○京兆府
dōng zhì huá yīn jùn bǎi bā shí lǐ. nán zhì yáng chuān jùn liù bǎi èr shí lǐ. xī zhì fú fēng jùn sān bǎi shí qī lǐ. běi zhì zhōng bù jùn sān bǎi shí èr lǐ. dōng nán dào shàng luò jùn sān bǎi lǐ. xī nán dào yáng chuān jùn liù bǎi lǐ. xī běi dào xīn píng jùn sān bǎi shí lǐ. dōng běi dào féng yì jùn sān bǎi qī shí lǐ. qù dōng jīng bā bǎi sān shí lǐ. fǔ dōng xī sān bǎi èr shí lǐ. hù sān shí sān wàn sì qiān liù bǎi qī shí, kǒu jiǔ shí èr wàn sān shí yī.
(东至华阴郡百八十里。南至洋川郡六百二十里。西至扶风郡三百十七里。北至中部郡三百十二里。东南到上洛郡三百里。西南到洋川郡六百里。西北到新平郡三百十里。东北到冯翊郡三百七十里。去东京八百三十里。府东西三百二十里。户三十三万四千六百七十,口九十二万三十一。)
jīn zhī yōng zhōu, lǐ cháng ān wàn nián èr xiàn. zhōu zhī jiù dū, píng wáng dōng qiān ér shǔ qín, shǐ huáng yǐ wéi nèi shǐ dì. hàn gāo zǔ chū shǔ sāi guó, hòu gèng wéi wèi nán jùn, xún bà, fù wèi nèi shǐ, wǔ dì fēn wéi yòu nèi shǐ, qín yú yòu běi fēn jīng shuǐ, zhì zhèng qú, guàn tián sì wàn yú qǐng. hàn zhì bái qú, guàn sì qiān wǔ bǎi yú qǐng. hòu gèng fēn jīng zhào yǐn. lǐng xiàn shí èr. hòu hàn yīn zhī. lǐng xiàn shí. wèi gǎi yǐn wèi shǒu, hòu gǎi wéi qín guó, hòu fù wèi jīng zhào guó. jìn wèi jīng zhào jùn, jiān zhì yōng zhōu, lǐng jùn guó qī, lǐ yú cǐ. hòu wèi yì rán. hòu zhōu fù wèi jīng zhào yǐn. suí chū zhì yōng zhōu, yáng dì gǎi wéi jīng zhào jùn. dà táng chū fù wèi yōng zhōu, kāi yuán yuán nián gǎi wéi jīng zhào fǔ. fán zhōu qín hàn jìn xī wèi hòu zhōu suí, zhì yú wǒ táng, bìng wèi dì dū. zhōu wèi yōu wáng yǐ shàng. hàn wèi xī hàn. jìn mǐn dì yì zàn dōu yú cǐ, fán sì nián. hòu wèi xiào wǔ dì zì luò yáng lái dōu zhī, shì wèi xī wèi, fán sì zhǔ, dé èr shí èr nián, ér chán hòu zhōu. qí jiān wáng mǎng gēng shǐ liú yào fú jiān yáo cháng, yì dōu yú cǐ. qián zhào liú yào wèi shí lè suǒ miè. qián qín fú jiān wèi yáo cháng suǒ miè. hòu qín yáo hóng wèi jìn jiāng liú yù suǒ miè. jīn hào xī jīng. hàn gāo dì zì lì yáng xǐ dōu cháng ān, zhì huì dì fāng fā rén tú zhù chéng, jīn xī běi gǔ chéng shì yě. zhì suí wén dì kāi huáng sān nián, yí zhù xīn dū, hào yuē dà xīng, jīn chéng shì yě. wǔ dé yǐ lái chēng jīng chéng, kāi yuán yuán nián shí èr yuè chēng xī jīng. lǐng xiàn èr shí sān:
今之雍州,(理长安、万年二县。)周之旧都,平王东迁而属秦,始皇以为内史地。汉高祖初属塞国,后更为渭南郡,寻罢,复为内史,武帝分为右内史,(秦於右北分泾水,置郑渠,灌田四万馀顷。汉置白渠,灌四千五百馀顷。)后更分京兆尹。(领县十二。)后汉因之。(领县十。)魏改尹为守,后改为秦国,后复为京兆国。晋为京兆郡,兼置雍州,(领郡国七,理於此。)后魏亦然。后周复为京兆尹。隋初置雍州,炀帝改为京兆郡。大唐初复为雍州,开元元年改为京兆府。凡周、秦、汉、晋、西魏、后周、隋,至於我唐,并为帝都。(周谓幽王以上。汉谓西汉。晋愍帝亦暂都於此,凡四年。后魏孝武帝自洛阳来都之,是为西魏,凡四主,得二十二年,而禅后周。)其间王莽、更始、刘曜、苻坚、姚苌,亦都於此。(前赵刘曜为石勒所灭。前秦苻坚为姚苌所灭。后秦姚泓为晋将刘裕所灭。)今号西京。(汉高帝自栎阳徙都长安,至惠帝方发人徒筑城,今西北古城是也。至隋文帝开皇三年,移筑新都,号曰大兴,今城是也。武德以来称京城,开元元年十二月称西京。)领县二十三:
wàn nián hàn yǒu wàn nián, shǔ zuǒ féng yì, jīn zài lì yáng dōng běi èr shí wǔ lǐ lì yáng gù chéng shì. zhì hòu zhōu, shǐ yú cháng ān chéng zhōng zhì wàn nián xiàn. suí gǎi wéi dà xīng xiàn. wǔ dé chū, fù jiù. yǒu bái lù yuán, yì wèi zhī bà shàng, bà líng yě. yǒu zhǐ dào, qín zǐ yīng jiàng chù. yǒu shǎo líng yuán, zé hàn xuān xǔ hòu líng. bà shuǐ. chǎn shuǐ, zé jīng xī dú liǔ shuǐ xià liú yě. wèi shuǐ. yù sù chuān, hàn wǔ dì yóu guān, cháng sù cǐ chuān, gù míng zhī. hàn nán líng xiàn chéng, zài jīn xiàn dōng nán èr shí sì lǐ. yòu yǒu hàn dù chéng, zé zhōu zhī dù bó guó dì. gēng shǐ mù, zài jīn xiàn dōng běi. cháng lè pō běn míng chǎn bǎn, jí suí wén dì gēng míng.
万年(汉有万年,属左冯翊,今在栎阳东北二十五里栎阳故城是。至后周,始於长安城中置万年县。隋改为大兴县。武德初,复旧。有白鹿原,亦谓之霸上,霸陵也。有轵道,秦子婴降处。有少陵原,则汉宣许后陵。霸水。浐水,则荆溪、独柳水下流也。渭水。御宿川,汉武帝游观,尝宿此川,故名之。汉南陵县城,在今县东南二十四里。又有汉杜城,则周之杜伯国地。更始墓,在今县东北。长乐坡本名浐阪,及隋文帝更名。)
cháng ān hàn gāo dì zhì. zhōu wén wáng zuò fēng, jīn xiàn xī běi líng tái xiāng fēng shuǐ shàng shì yě. wǔ wáng lǐ gǎo, jīn kūn míng chí běi gǎo bēi shì yě. yǒu ē páng gōng, zhōng nán shān, lóng shǒu shān. xì liǔ yuán, zhōu yà fū suǒ tún chù. kūn yuán lù yún:" hàn cháng lè gōng zài xiàn běi gù chéng zhōng." yòu yǒu wèi shuǐ fēng shuǐ gǎo shuǐ. yòu yǒu dìng kūn chí. dà táng shén lóng zhōng, ān lè gōng zhǔ shì chǒng qǐng kūn míng chí, zhōng zōng bù yǔ, zhǔ fā nù, zì yǐ jiā cái bié chuān chí, hào yuē dìng kūn chí.
长安(汉高帝置。周文王作酆,今县西北灵台乡丰水上是也。武王理镐,今昆明池北镐陂是也。有阿房宫,终南山,龙首山。细柳原,周亚夫所屯处。坤元录云:"汉长乐宫在县北故城中。"又有渭水、丰水、镐水。又有定昆池。大唐神龙中,安乐公主恃宠请昆明池,中宗不与,主发怒,自以家财别穿池,号曰定昆池。)
hù xià yǒu hù guó yì wèi zhī guān hù, zhì qín gǎi wéi hù. yáo chá xùn zuǎn yún:" hù hù hù sān zì, yī yě." yīn yǒu chóng guó, jiē zài cǐ jiè. yǒu gān tíng, qǐ zhàn chù.
鄠(夏有扈国亦谓之观扈,至秦改为鄠。姚察训纂云:"户、扈、鄠三字,一也。"殷有崇国,皆在此界。有甘亭,启战处。)
lán tián qín jiù xiàn, chū měi yù. hòu zhōu mǐn dì zhì lán tián jùn, wǔ shì shěng jùn. yù zhī měi zhě yuē qiú, cì yuē lán. gài yǐ xiàn chū yù, gù míng zhī lán tián. yǒu guān, qín yáo guān yě. qín lǐng zài cǐ jiè.
蓝田(秦旧县,出美玉。后周闵帝置蓝田郡,武市省郡。玉之美者曰球,次曰蓝。盖以县出玉,故名之蓝田。有关,秦峣关也。秦岭在此界。)
xián yáng zhōu wén wáng zàng bì gōng zài xī běi. chū wáng jì dōu zhī, hòu bì gōng fēng yān. jīn xiàn dōng shí wǔ lǐ yǒu gù xián yáng chéng, qín suǒ dōu yě. hàn wèi chéng xiàn, gù chéng zài jīn xiàn dōng běi, jí qín zhī dù yóu, bái qǐ sǐ yú cǐ yě. yǒu cháng líng chéng, hàn gāo dì cháng líng, yīn yǐ míng xiàn. hàn wǔ dì zuò cháng ān chéng, xī mén yuē biàn, qiáo yǔ mén xiāng duì, yīn hào biàn mén qiáo, jīn míng biàn qiáo, zài xiàn dōng nán.
咸阳(周文王葬毕公在西北。初王季都之,后毕公封焉。今县东十五里有故咸阳城,秦所都也。汉渭城县,故城在今县东北,即秦之杜邮,白起死於此也。有长陵城,汉高帝长陵,因以名县。汉武帝作长安城,西门曰便,桥与门相对,因号便门桥,今名便桥,在县东南。)
lǐ quán hàn gǔ kǒu xiàn dì, gù chéng zài jīn xiàn běi. xī wèi zhì níng yí jùn. hòu zhōu gǎi wéi qín jùn. yǒu jiǔ zōng shān. suí gǎi wéi lǐ quán xiàn. yǒu sū wǔ mù.
醴泉(汉谷口县地,故城在今县北。西魏置宁夷郡。后周改为秦郡。有九嵕山。隋改为醴泉县。有苏武墓。)
sān yuán hàn chí yáng xiàn dì. fú jiān yú zá niè shān běi zhì sān yuán hù jūn. hòu wèi bà hù jūn, zhì sān yuán xiàn. zá, cái xuē fǎn. niè, wǔ jié fǎn.
三原(汉池阳县地。苻坚於嶻嶭山北置三原护军。后魏罢护军,置三原县。嶻,才薛反。嶭,五结反。)
yún yáng hàn jiù xiàn, yì měi yáng xiàn dì. yǒu gù yún yáng gōng, jí qín zhī lín guāng gōng hàn zhī gān quán gōng yě. jìn shū yún:" jí běn xiōng nú zhù jīn rén jì tiān, suǒ wèi zhī xiū tú jīn rén." yǒu zhèng guó qú dà bái qú.
云阳(汉旧县,亦美阳县地。有故云阳宫,即秦之林光宫、汉之甘泉宫也。晋书云:"即本匈奴铸金人祭天,所谓之休屠金人。"有郑国渠、大白渠。)
jīng yáng běn qín jiù xiàn dì. zhāo wáng dì fēng jīng yáng jūn, jí cǐ. hàn jīng yáng xiàn, zài jīn píng liáng jùn jiè jīng yáng gù chéng shì yě. hòu hàn jí jìn chí yáng xiàn běi dì. yǒu cháng píng bǎn jīng shuǐ dà bái qú zhōng bái qú nán bái qú.
泾阳(本秦旧县地。昭王弟封泾阳君,即此。汉泾阳县,在今平凉郡界泾阳故城是也。后汉及晋池阳县北地。有长平阪、泾水、大白渠、中白渠、南白渠。)
lì yáng qín jiù xiàn yě. qín xiàn gōng zì yōng xǐ jū. hàn gāo yuán nián, fēng sī mǎ xīn, shǔ zuǒ féng yì. yòu yuē wàn nián xiàn, gāo dì zhì. àn gāo dì zàng tài shàng huáng yú wàn nián líng, réng fēn zhì wàn nián xiàn wèi líng yì èr xiàn, gù lì yáng chéng yì yún wàn nián chéng. hòu wèi xiào wén dì fēn wàn nián zhì zhāng xiàn, xuān wǔ dì yòu fēn wéi guǎng yáng xiàn. zhōu míng dì èr nián, shěng wàn nián rù guǎng yáng gāo líng èr xiàn, gèng yú cháng ān chéng zhōng zhì wàn nián xiàn, réng yí guǎng yáng xiàn rù jiù wàn nián xiàn chéng, jí jīn xiàn shì. yǒu jǔ shuǐ.
栎阳(秦旧县也。秦献公自雍徙居。汉高元年,封司马欣,属左冯翊。又曰万年县,高帝置。按高帝葬太上皇於万年陵,仍分置万年县为陵邑二县,故栎阳城亦云万年城。后魏孝文帝分万年置彰县,宣武帝又分为广阳县。周明帝二年,省万年入广阳、高陵二县,更於长安城中置万年县,仍移广阳县入旧万年县城,即今县是。有沮水。)
gāo líng hàn jiù xiàn, shǔ zuǒ féng yì, zuǒ fǔ dū wèi zhī lǐ. wèi wén dì huáng chū yuán nián, gǎi wéi gāo lù xiàn, shǔ jīng zhào. zì cǐ yǐ qián, qí xiàn zài jīn xiàn xī nán yī lǐ gāo lù gù chéng shì yě. hòu wèi yí jū jīn suǒ. yǒu hòu qín yáo cháng mù.
高陵(汉旧县,属左冯翊,左辅都尉之理。魏文帝黄初元年,改为高陆县,属京兆。自此以前,其县在今县西南一里高陆故城是也。后魏移居今所。有后秦姚苌墓。)
wèi yáng běn hàn xīn fēng xiàn dì. gài fú yáo shí suǒ zhì. hàn chū yǒu wèi nán xiàn, gài qǔ yǐ wéi míng. yǒu xī wèi wǔ dì líng.
渭阳(本汉新丰县地。盖苻、姚时所置。汉初有渭南县,盖取以为名。有西魏武帝陵。)
zhāo yīng běn zhōu lí róng guó. chūn qiū" jìn xiàn gōng fá lí róng", dù zhù:" zài jīng zhào xīn fēng xiàn, qín miè yǐ wéi yì." hàn gāo dì sì nián zhì, shǔ jīng zhào yǐn, yǐ tài shàng huáng sī péng chéng zhī fēng xiàn, nǎi zhù cǐ chéng, xǐ fēng rén yǐ shí zhī, míng xīn fēng. wǔ tài hòu gǎi yuē qìng shān, hòu zhì huì chāng jùn yú lí shān xià, suì fèi xīn fēng bìng rù yān, gǎi wéi zhāo yīng. hàn wáng yǔ xiàng yǔ huì yú hóng mén, zài cǐ xiàn jiè. yǒu tāng quán, qí yuàn yǔ hòu zhōu yǔ wén hù suǒ zào, suí wén dì liè shù sōng bǎi qiān yú zhū. hòu hàn féng yǎn mù, zài xīn fēng xiàn nán sì lǐ. zhōu yōu wáng líng, qín shǐ huáng líng, hàn chéng dì chāng líng. yǒu xì shuǐ tíng, jí zhōu yōu wáng zhī sǐ chù.
昭应(本周骊戎国。春秋"晋献公伐骊戎",杜注:"在京兆新丰县,秦灭以为邑。"汉高帝四年置,属京兆尹,以太上皇思彭城之丰县,乃筑此城,徙丰人以实之,名新丰。武太后改曰庆山,后置会昌郡於骊山下,遂废新丰并入焉,改为昭应。汉王与项羽会於鸿门,在此县界。有汤泉,其院宇后周宇文护所造,隋文帝列树松柏千馀株。后汉冯衍墓,在新丰县南四里。周幽王陵,秦始皇陵,汉成帝昌陵。有戏水亭,即周幽王之死处。)
jīn chéng zhōu yuē quǎn qiū, qín yuē fèi qiū. xiàng yǔ fēng zhāng hán wèi wáng, dōu yú cǐ. hàn gāo dì gǎi míng huái lǐ. wǔ dì yòu gē zhì mào líng xiàn, yǒu wǔ dì mào líng. zhāo dì yòu gē qí dì zhì píng líng xiàn, yǒu zhāo dì píng líng. wèi gǎi wéi shǐ píng. kāi yuán zhōng gǎi wéi jīn chéng, yǒu mǎ wéi gù chéng. sūn jǐng ān zhēng tú jì yún:" mǎ wéi suǒ zhù bù zhī hé dài rén. yáo cháng shí, fú fēng wáng lín yǐ shù qiān rén bǎo mǎ wéi, jí cǐ yě."
金城(周曰犬丘,秦曰废丘。项羽封章邯为王,都於此。汉高帝改名槐里。武帝又割置茂陵县,有武帝茂陵。昭帝又割其地置平陵县,有昭帝平陵。魏改为始平。开元中改为金城,有马嵬故城。孙景安征涂记云:"马嵬所筑不知何代人。姚苌时,扶风王驎以数千人保马嵬,即此也。")
fù píng běn hàn jiù xiàn, hòu hàn yí fù píng xiàn yú jīn péng yuán jùn jiè fù píng gù chéng shì yě. jìn yòu yí běi dì jùn zhī fù píng xiàn yú jīn xiàn xī nán huái dé chéng. hòu zhōu gǎi wéi zhōng huá jùn. wǔ tài hòu tiān shòu èr nián shǔ yí zhōu. yǒu jīng shān, jǔ qī shuǐ. yǒu xī wèi wén dì líng, hòu zhōu wǔ dì líng.
富平(本汉旧县,后汉移富平县於今彭原郡界富平故城是也。晋又移北地郡之富平县於今县西南怀德城。后周改为中华郡。武太后天授二年属宜州。有荆山,沮漆水。有西魏文帝陵,后周武帝陵。)
wǔ gōng běn hàn jiù xiàn. zhōu hòu jì fēng yú lí, jí cǐ. lí yīn tái. yòu hàn měi yáng xiàn. jìn shǔ shǐ píng jùn, hòu zhōu shǔ fú fēng jùn. hòu wèi yòu wèi měi yáng xiàn, gù chéng zài jīn xiàn běi qī lǐ. yòu yú měi yáng zhì wǔ gōng jùn, hòu zhōu wǔ dì shěng wǔ gōng jùn jí měi yáng xiàn. àn zì cǐ yǐ qián, qí dì běi shǔ lí, lí chéng zài jīn xiàn xī nán èr shí èr lǐ. qí nián yòu zhì wǔ gōng xiàn, shǔ fú fēng jùn, jí jīn xiàn shì. suí gōng dì yì níng yuán nián wèi jì zhōu, xún fèi zhī, fù gù. wǔ hòu tiān shòu èr nián shǔ jì zhōu, xún fù gù. yǒu xié gǔ shuǐ, chū yá lǐng shān, běi liú zhì méi, rù wèi. yòu yǒu dūn wù shān.
武功(本汉旧县。周后稷封於斄,即此。斄音台。又汉美阳县。晋属始平郡,后周属扶风郡。后魏又为美阳县,故城在今县北七里。又於美阳置武功郡,后周武帝省武功郡及美阳县。按自此以前,其地北属斄,斄城在今县西南二十二里。其年又置武功县,属扶风郡,即今县是。隋恭帝义宁元年为稷州,寻废之,复故。武后天授二年属稷州,寻复故。有斜谷水,出衙领山,北流至郿,入渭。又有敦物山。)
yí shòu hàn zhōu zhì xiàn, wǔ dì zhì. shān qǔ yuē zhōu, shuǐ qū yuē zhì, yīn shān shuǐ zhī qū, gù yǐ míng zhī. hòu zhōu wǔ dì cóng hù xiàn xī běi yí yú jīn suǒ, zhì zhōu nán jùn, yòu gē yōng zhōu zhī zhōng nán jùn yú cǐ zhì héng zhōu, lǐng zhōu nán jùn. hòu fèi héng zhōu. sān nián yí zhōu zhì xiàn yú cǐ. dà táng tiān bǎo zhōng, gǎi wéi yí shòu. hàn zhǎng yáng gōng wǔ zhà gōng bìng zài cǐ. yǒu luò gǔ guān.
宜寿(汉盩厔县,武帝置。山曲曰盩,水曲曰厔,因山水之曲,故以名之。后周武帝从鄠县西北移於今所,置周南郡,又割雍州之终南郡於此置恒州,领周南郡。后废恒州。三年移盩厔县於此。大唐天宝中,改为宜寿。汉长杨宫、五柞宫并在此。有骆谷关。)
hǎo zhì běn hàn jiù xiàn, yīn gǔ hǎo zhì cí wéi míng. huò yuē zì gǔ yǐ yōng zhōu jī gāo, shén míng zhī ào, gù lì zhì, jiāo shàng dì, zhū shén cí jiē jù yān. hǎo zhì xiàn chéng zài xiàn nán shí sān lǐ. suí tài zǐ zhuāng líng chéng.
好畤(本汉旧县,因古好畤祠为名。或曰自古以雍州积高,神明之奥,故立畤,郊上帝,诸神祠皆聚焉。好畤县城在县南十三里。隋太子庄陵城。)
měi yuán běn hàn pín yáng xiàn, gù chéng jīn zài xiàn nán sān lǐ, zài pín shuǐ zhī yáng, qín lì gōng zhì. jīn xiàn shì gāo zōng fēn fù píng xiàn zhì. yǒu píng yáng shān.
美原(本汉频阳县,故城今在县南三里,在频水之阳,秦厉公置。今县是高宗分富平县置。有平阳山。)
tóng guān běn hàn duì yǔ xiàn. jìn wèi pín yáng xiàn. fú jiān yú duì yǔ chéng dōng běi tóng guān chuān zhì tóng guān hù jūn. hòu wèi tài wǔ dì bà hù jūn, zhì tóng guān xiàn, shǔ běi dì jùn. hòu zhōu wǔ dì zì tóng guān gù chéng yí yú jīn suǒ. hòu wèi yǐ qián zuò tóng guān, suí yǐ hòu zuò tóng guān. duì, dīng huó fǎn. yǔ yīn xǔ.
同官(本汉祋祤县。晋为频阳县。苻坚於祋祤城东北铜官川置铜官护军。后魏太武帝罢护军,置铜官县,属北地郡。后周武帝自铜官故城移於今所。后魏以前作铜官,隋以后作同官。祋,丁活反。祤音诩。)
fèng tiān yuán huáng jiā líng qǐn, wǔ tài hòu fēn lǐ quán xiàn zhì.
奉天(缘皇家陵寝,武太后分醴泉县置。)
huá yuán hòu wèi zhì běi yōng zhōu, xī wèi gǎi wéi yí zhōu, yòu zhì běi dì jùn, xún gǎi wéi tōng chuān jùn. wǔ dé chū fù zhì yí zhōu, bà jùn.
华原(后魏置北雍州,西魏改为宜州,又置北地郡,寻改为通川郡。武德初复置宜州,罢郡。)
fèng xiān kāi yuán chū, gǎi tóng zhōu pú chéng xiàn zhì.
奉先(开元初,改同州蒲城县置。)
huá yīn jùn
○华阴郡
dōng zhì hóng nóng jùn èr bǎi sān shí wǔ lǐ. nán zhì wǔ dāng, shān jiàn zǔ yuǎn wú lù, jū xī jīng lù yī qiān yī bǎi shí jiǔ lǐ. xī zhì jīng zhào fǔ bǎi bā shí lǐ. běi zhì xián níng jùn sān bǎi sān shí lǐ. dōng nán dào shàng luò jùn sān bǎi lǐ, gé huà shān. xī nán dào yáng chuān jùn, shān jiàn zǔ yuǎn wú lù, qǔ jīng lù bā bǎi shí lǐ. xī běi dào zhōng bù jùn èr bǎi èr shí lǐ. dōng běi dào féng yì jùn qī shí bā lǐ. qù xī jīng bǎi bā shí lǐ, qù dōng jīng liù bǎi qī shí lǐ. hù èr wàn èr qiān qī bǎi sì shí sì, kǒu yī shí wàn bā qiān sān bǎi.
(东至弘农郡二百三十五里。南至武当,山涧阻远无路,居西京路一千一百十九里。西至京兆府百八十里。北至咸宁郡三百三十里。东南到上洛郡三百里,隔华山。西南到洋川郡,山涧阻远无路,取京路八百十里。西北到中部郡二百二十里。东北到冯翊郡七十八里。去西京百八十里,去东京六百七十里。户二万二千七百四十四,口一十万八千三百。)
huá zhōu jīn lǐ zhèng xiàn. zhōu wèi jī nèi zhī guó, zhèng huán gōng shǐ fēng zhī yì. qí dì yī míng xián lín. guó yǔ yuē:" zhèng huán gōng wèi zhōu sī tú, cǎi dì xián lín." chūn qiū shí wéi jìn dì, zuǒ zhuàn yuē:" jìn hóu xǔ lù qín bó yǐ hé wài liè chéng wǔ, nán jí huà shān." zhàn guó wèi qín wèi èr guó zhī jìng. jīn huá yīn jùn jiè yǒu gǔ cháng chéng, zé qín zhī fēn jìng. xī yuè huà shān zài yān. qín wèi nèi shǐ dì, hàn shǔ jīng zhào yǐn. hòu hàn wèi jīng zhào hóng nóng èr jùn, wèi jìn jiē yīn zhī. hòu wèi zhì huà shān jùn, hòu yòu yú huà shān jùn běi zhì dōng yōng zhōu, xī wèi gǎi dōng yōng zhōu wèi huá zhōu. jīn féng yì jùn. suí chū jùn fèi, ér huá zhōu rú gù yáng dì chū zhōu fèi, yǐ qí dì shǔ jīng zhào féng yì jùn. dà táng fù zhì huá zhōu. chuí gǒng yuán nián gǎi wéi tài zhōu, xún fù jiù. huò wèi huá yīn jùn. lǐng xiàn sān:
华州(今理郑县。)周为畿内之国,郑桓公始封之邑。其地一名咸林。(国语曰:"郑桓公为周司徒,采地咸林。")春秋时为晋地,(左传曰:"晋侯许赂秦伯以河外列城五,南及华山。")战国为秦魏二国之境。(今华阴郡界有古长城,则秦之分境。)西岳华山在焉。秦为内史地,汉属京兆尹。后汉为京兆、弘农二郡,魏晋皆因之。后魏置华山郡,后又於华山郡北置东雍州,西魏改东雍州为华州。(今冯翊郡。)隋初郡废,而华州如故;炀帝初州废,以其地属京兆冯翊郡。大唐复置华州。垂拱元年改为太州,寻复旧。或为华阴郡。领县三:
zhèng yǒu shǎo huà shān. hàn jiù xiàn.
郑(有少华山。汉旧县。)
huá yīn gù wèi zhī yīn jìn. qín yuē níng qín. hàn yuē huá yīn. wǔ tài hòu gǎi yuē xiān zhǎng. tài huà shān zài nán. yǒu tóng guān, zuǒ zhuàn suǒ wèi táo lín sāi yě. běn míng chōng guān, hé zì lóng mén nán liú, chōng jī huà shān dōng, gù yǐ wéi míng. àn: qín hán gǔ guān zài hàn hóng nóng jùn hóng nóng xiàn, jí jīn shǎn jùn líng bǎo xiàn jiè. wǔ dì yuán dǐng sān nián, xǐ yú xīn ān xiàn jiè. zhì hòu hàn xiàn dì chū píng èr nián, dǒng zhuō xié dì xī xìng, chū hán gǔ guān. zì cǐ yǐ qián, qí guān bìng zài xīn ān. qí hòu èr shí nián, zhì jiàn ān shí liù nián, cáo gōng pò mǎ chāo yú tóng guān, jí shì zhōng xián xǐ yú jīn suǒ. guó zhī jù fáng, bù wéi xì shì, shǐ guān quē zài, sī yì shī zhī. huá yuè nán běi miào, qí bǎi shù èr qiān yú zhū, hòu zhōu wén dì suǒ zhí. yǒu hòu hàn tài wèi yáng zhèn jí fú jiān qín chéng xiàng wáng měng mù. jīn tóng guān xī dào běi xíng yáng zhèn bēi, jiàn cún. zhōu wén dì pò dōng wèi jūn, shā dà jiàng dòu tài yú cǐ. qí tóng gǔ guān zhě, yīn shuǐ lì chēng, gù pān yuè xī zhēng fù yún" sù huáng xiàng yǐ jì tóng". suí dà yè qī nián, yí yú nán běi zhèn chéng xián kēng shòu kǎn gǔ zhì, qù jiù guān sì lǐ yú. zhì dà táng tiān shòu èr nián, yí xiàng běi, jìn hé wèi lù. xuán zōng kāi yuán shí èr nián, yú huá zhōu yuè cí nán zhī tōng qú lì bēi, yù zhì qí wén jí yù shū, jiù lù zài yuè běi, yīn shì yí yú yuè nán. hàn chuán sī kōng gù xiàn, zài jīn xiàn lǐ dōng běi wǔ shí lǐ shì.
华阴(故魏之阴晋。秦曰宁秦。汉曰华阴。武太后改曰仙掌。太华山在南。有潼关,左传所谓桃林塞也。本名冲关,河自龙门南流,冲激华山东,故以为名。按:秦函谷关在汉弘农郡弘农县,即今陕郡灵宝县界。武帝元鼎三年,徙於新安县界。至后汉献帝初平二年,董卓胁帝西幸,出函谷关。自此以前,其关并在新安。其后二十年,至建安十六年,曹公破马超於潼关,即是中閒徙於今所。国之巨防,不为细事,史官阙载,斯亦失之。华岳南北庙,其柏树二千馀株,后周文帝所植。有后汉太尉杨震及苻坚秦丞相王猛墓。今潼关西道北行杨震碑,见存。周文帝破东魏军,杀大将窦泰於此。其潼谷关者,因水立称,故潘岳西征赋云"溯黄巷以济潼"。隋大业七年,移於南北镇城閒坑兽槛谷置,去旧关四里馀。至大唐天授二年,移向北,近河为路。玄宗开元十二年,於华州岳祠南之通衢立碑,御制其文及御书,旧路在岳北,因是移於岳南。汉船司空故县,在今县理东北五十里是。)
xià guī qín hàn jiù xiàn. qǔ guī róng zhī rén ér lái wèi cǐ xiàn. yòu yǒu hàn lián sháo xiàn gù chéng, zài dōng běi.
下邽(秦汉旧县。取邽戎之人而来为此县。又有汉莲勺县故城,在东北。)
féng yì jùn
○冯翊郡
dōng zhì hé dōng jùn bā shí yī lǐ. nán zhì huá yīn xiàn qī shí bā lǐ. xī zhì huá yīn jùn xià guī xiàn bā shí jiǔ lǐ. běi zhì zhōng bù jùn fū chéng xiàn èr bǎi sì shí èr lǐ. dōng nán dào huá yīn jùn huá yīn xiàn dōng běi jiè qī shí bā lǐ. xī nán dào jīng zhào fǔ èr bǎi qī shí lǐ. xī běi dào jīng zhào fǔ tóng guān xiàn jiǔ shí wǔ lǐ. dōng běi dào jiàng jùn lóng mén xiàn jiè bǎi liù shí liù lǐ. qù xī jīng èr bǎi qī shí lǐ, qù dōng jīng liù bǎi èr shí lǐ. hù wǔ wàn bā qiān wǔ bǎi liù shí yī, kǒu sān shí bā wàn wǔ qiān wǔ bǎi liù shí.
(东至河东郡八十一里。南至华阴县七十八里。西至华阴郡下邽县八十九里。北至中部郡鄜城县二百四十二里。东南到华阴郡华阴县东北界七十八里。西南到京兆府二百七十里。西北到京兆府同官县九十五里。东北到绛郡龙门县界百六十六里。去西京二百七十里,去东京六百二十里。户五万八千五百六十一,口三十八万五千五百六十。)
tóng zhōu jīn lǐ féng yì xiàn. chūn qiū shí shǔ qín, zhàn guó shí shǔ qín wèi èr guó zhī jìng. hàn shǐ yuē: zì gāo líng yǐ dōng, jiē wèi fēn. shǐ huáng píng tiān xià, wèi nèi shǐ dì. xiàng yǔ fēn wéi sāi guó. hàn gāo dì chū zhì hé shàng jùn, hòu fù wèi nèi shǐ. jǐng dì shí wéi zuǒ nèi shǐ. wǔ dì gǎi wéi zuǒ féng yì. hòu hàn yīn zhī. wèi chú zuǒ zì, dàn wèi féng yì jùn. jìn yīn zhī. hòu wèi yì rán, jiān zhì huá zhōu. xī wèi gǎi huá zhōu wèi tóng zhōu, yǐ" qī jǔ jì cóng, fēng shuǐ yōu tóng", yán èr shuǐ zhì sī tóng liú rù wèi, yǐ chéng jū qí dì, gù yuē tóng zhōu. ér féng yì jùn rú gù. suí chū jùn fèi, yáng dì chū zhōu fèi, fù zhì féng yì jùn. dà táng wèi tóng zhōu, huò wèi féng yì jùn. lǐng xiàn qī:
同州(今理冯翊县。)春秋时属秦,战国时属秦魏二国之境。(汉史曰:自高陵以东,皆魏分。)始皇平天下,为内史地。项羽分为塞国。汉高帝初置河上郡,后复为内史。景帝时为左内史。武帝改为左冯翊。后汉因之。魏除左字,但为冯翊郡。晋因之。后魏亦然,兼置华州。西魏改华州为同州,(以"漆沮既从,沣水攸同",言二水至斯同流入渭,以城居其地,故曰同州。)而冯翊郡如故。隋初郡废,炀帝初州废,复置冯翊郡。大唐为同州,或为冯翊郡。领县七:
féng yì gǔ ruì guó. hàn lín jìn xiàn dì. yǒu shā yuàn, běi qí shén wǔ wèi hòu zhōu wén dì suǒ bài chù. yǒu luò shuǐ shāng yuán, shāng yuán suǒ wèi shāng yán.
冯翊(古芮国。汉临晋县地。有沙苑,北齐神武为后周文帝所败处。有洛水、商原,商原所谓商颜。)
cháo yì gǔ dà lì róng guó. hàn lín jìn xiàn gù chéng zài xī nán. yǒu pú jīn guān. hé qiáo, qín hòu zi bēn jìn, zào zhōu yú hé, tōng qín jìn zhī dào. yǒu cháng chūn gōng, hòu zhōu wǔ dì zhì. yǒu kǔ quán, qí shuǐ xián kǔ, yáng yǐn zhī ér féi měi, jīn quán cè fēng yáng mù.
朝邑(古大荔戎国。汉临晋县故城在西南。有蒲津关。河桥,秦后子奔晋,造舟於河,通秦晋之道。有长春宫,后周武帝置。有苦泉,其水咸苦,羊饮之而肥美,今泉侧丰羊牧。)
bái shuǐ qín wén gōng fēn qīng shuǐ wèi bái shuǐ, jí cǐ. hàn péng yá xiàn gù chéng zài jīn xiàn dōng běi. zuǒ zhuàn yún qín jìn zhàn yú péng yá, jí cǐ yě. yì hàn sù yì xiàn dì. hòu wèi zhì jīn xiàn.
白水(秦文公分清水为白水,即此。汉彭衙县故城在今县东北。左传云秦晋战於彭衙,即此也。亦汉粟邑县地。后魏置今县。)
chéng chéng hàn zhī zhēng xiàn, yǒu shén kēng, zài jīn zhōu xī sān shí lǐ. hàn wǔ dì shí, zhuāng xióng pí shàng yán, yuàn chuān luò yǐ gài zhòng quán yǐ dōng. yú shì chuān qú, zì zhēng yǐn luò shuǐ zhì shāng yán xià. àn kēng jí lóng shǒu qú zhī wěi yě. hòu wèi zhì chéng chéng xiàn. zhēng chéng yīn xiāng jìn, gù míng. qín wáng guān chéng zài jīn xiàn xī běi shì.
澄城(汉之徵县,有神坑,在今州西三十里。汉武帝时,庄熊罴上言,愿穿洛以溉重泉以东。於是穿渠,自徵引洛水至商颜下。按坑即龙首渠之尾也。后魏置澄城县。徵澄音相近,故名。秦王官城在今县西北是。)
hán chéng gǔ hán guó wèi zhī shǎo liáng. hàn wèi xià yáng xiàn. yǒu liáng shān, yǔ gòng" lǐ liáng jí qí", shī hán yì piān yuē" yì yì liáng shān" shì yě. yǒu hán yuán, jí zuǒ zhuàn qín jìn zhàn yú hán yuán shì yě. yǒu lóng mén shān, jí yǔ dǎo hé zhì yú lóng mén shì yě. yú jí lóng mén, shàng jí wéi lóng, jiē zài cǐ. lóng mén chéng zài xiàn dōng běi, jí xiǎn jùn. yòu yǒu lóng mén guān, hòu zhōu fēn wéi hé yáng jí jīn xiàn.
韩城(古韩国谓之少梁。汉为夏阳县。有梁山,禹贡"理梁及岐",诗韩奕篇曰"奕奕梁山"是也。有韩原,即左传秦晋战於韩原是也。有龙门山,即禹导河至於龙门是也。鱼集龙门,上即为龙,皆在此。龙门城在县东北,极崄峻。又有龙门关,后周分为郃阳及今县。)
hé yáng hàn jiù xiàn, zài jīn hé shuǐ zhī yáng, jí dà yá dà míng zhī shī suǒ wèi" zài hé zhī yáng". yǒu kū shǒu shuǐ jī mǎ chéng. kū, kǔ gū fǎn.
郃阳(汉旧县,在今郃水之阳,即大雅大明之诗所谓"在郃之阳"。有郀首水、羁马城。郀,苦姑反。)
hé xī wǔ dé sān nián zhì. yǒu liú zhòng chéng, hàn gāo dì xiōng fēng yú cǐ. yǒu cháng chéng, wèi huì wáng suǒ zhù yǐ bèi qín. yáo wǔ bì fú lù bì, bìng zài xiàn xī běi, jiē xiǎn gù.
河西(武德三年置。有刘仲城,汉高帝兄封於此。有长城,魏惠王所筑以备秦。姚武壁、伏陆壁,并在县西北,皆崄固。)
fú fēng jùn
○扶风郡
dōng zhì jīng zhào fǔ sān bǎi shí qī lǐ. nán zhì hàn zhōng jùn liù bǎi qī shí lǐ. xī zhì qiān yáng jùn bǎi wǔ shí jiǔ lǐ. běi zhì ān dìng jùn èr bǎi liù shí lǐ. dōng nán dào jīng zhào fǔ jiè bǎi qī shí wǔ lǐ. xī nán dào hé chí jùn sì bǎi lǐ. xī běi dào ān dìng jùn sān bǎi lǐ. dōng běi dào xīn píng jùn bǎi liù shí èr lǐ. qù xī jīng sān bǎi shí qī lǐ, qù dōng jīng qiān yī bǎi qī shí lǐ. hù wǔ wàn qī qiān qī shí, kǒu èr shí qī wàn wǔ qiān liù bǎi qī shí.
(东至京兆府三百十七里。南至汉中郡六百七十里。西至汧阳郡百五十九里。北至安定郡二百六十里。东南到京兆府界百七十五里。西南到河池郡四百里。西北到安定郡三百里。东北到新平郡百六十二里。去西京三百十七里,去东京千一百七十里。户五万七千七十,口二十七万五千六百七十。)
qí zhōu jīn lǐ yōng xiàn. chūn qiū yǐ lái wèi qín dū, qín dé gōng yuán nián chū jū yōng, zhì xiàn gōng shǐ xǐ lì yáng. shǐ huáng píng tiān xià, wèi nèi shǐ dì. hàn gāo chū shǔ yōng guó, hòu fēn wéi zhōng dì jùn, fù wèi nèi shǐ. wǔ dì fēn yōng wèi yòu nèi shǐ, hòu zhì zhǔ jué zhōng wèi, hòu gēng míng dū wèi. yòu gǎi wéi yòu fú fēng. wèi chú yòu zì, dàn wèi fú fēng jùn, yì wéi zhòng zhèn. cáo gōng shǐ zhāng hé tún chén cāng. jiàn xìng zhōng, zhū gě liàng gōng chén cāng jí méi, jiē bù kè. jìn yīn zhī. hòu wèi zhì píng qín jùn, jiān zhì qí zhōu. hòu wèi yì yǒu fú fēng jùn, hǎo zhì shǐ píng měi yáng huái lǐ zhōu zhì wǔ xiàn, fēi jīn jùn dì. xī wèi gǎi píng qín wèi qí yáng jùn. suí chū jùn fèi, zhì qí zhōu yáng dì chū zhōu fèi, zhì fú fēng jùn. dà táng wèi qí zhōu, huò wèi fú fēng jùn. lǐng xiàn jiǔ:
岐州(今理雍县。)春秋以来为秦都,(秦德公元年初居雍,至献公始徙栎阳。)始皇平天下,为内史地。汉高初属雍国,后分为中地郡,复为内史。武帝分雍为右内史,后置主爵中尉,(后更名都尉。)又改为右扶风。魏除右字,但为扶风郡,亦为重镇。(曹公使张郃屯陈仓。建兴中,诸葛亮攻陈仓及郿,皆不克。)晋因之。后魏置平秦郡,兼置岐州。(后魏亦有扶风郡,好畤、始平、美阳、槐里、盩厔五县,非今郡地。)西魏改平秦为岐阳郡。隋初郡废,置岐州;炀帝初州废,置扶风郡。大唐为岐州,或为扶风郡。领县九:
yōng hàn jiù xiàn, qiān shuǐ suǒ jīng. yǒu qí yáng gōng. qín huí zhōng gōng zài xiàn lǐ xī, hàn wén dì shí sì nián, xiōng nú rù xiāo guān, shāo huí zhōng gōng, hòu qí zhì yōng, jí cǐ.
雍(汉旧县,汧水所经。有岐阳宫。秦回中宫在县理西,汉文帝十四年,匈奴入萧关,烧回中宫,候骑至雍,即此。)
fú fēng hòu zhōu zhì yàn zhōu.
扶风(后周置燕州。)
méi hàn jiù xiàn. qín níng gōng xǐ jū píng yáng, jí cǐ. xié shuǐ zì cǐ rù wèi. dǒng zhuō méi wù zài cǐ, gāo yuán qī zhàng, hào yuē wàn suì wù. yǒu tài bái shān zhōng nán shān dōng jī shí yuán xī zhèn shí yuán wǔ zhàng yuán.
郿(汉旧县。秦宁公徙居平阳,即此。斜水自此入渭。董卓郿坞在此,高原七丈,号曰万岁坞。有太白山、终南山、东积石原、西镇石原、五丈原。)
qí shān hàn yōng xiàn dì. yǒu qí shān, zhōu wén wáng xǐ yú qí, jí cǐ xiàn yě. wǔ jiāng shān, fú jiān wèi yáo cháng jiāng wú zhōng suǒ zhí yú cǐ.
岐山(汉雍县地。有岐山,周文王徙於岐,即此县也。五将山,苻坚为姚苌将吴忠所执於此。)
chén cāng hàn jiù xiàn. wèi wéi zhòng zhèn, míng dì tài hé èr nián, shǔ jiāng zhū gě liàng gōng wéi, hǎo zhāo shǒu zhī, bù bá. zhōu yú cǐ zhì xiǎn zhōu. yǒu qiān shuǐ sàn guān bǎo jī cí. jiù guān gù chéng zài xiàn nán.
陈仓(汉旧县。魏为重镇,明帝太和二年,蜀将诸葛亮攻围,郝昭守之,不拔。周於此置显州。有汧水、散关、宝鸡祠。旧关故城在县南。)
lín yóu suí zhì fèng wú jùn, xún gǎi wéi lín yóu jùn. wǔ dé yuán nián fèi jùn, zhì lín zhōu. yǒu jiǔ chéng gōng, jí suí rén shòu gōng, suí wén dì bēng yú cǐ.
麟游(隋置凤梧郡,寻改为麟游郡。武德元年废郡,置麟州。有九成宫,即隋仁寿宫,隋文帝崩於此。)
qí yáng hàn dù yáng xiàn.
岐阳(汉杜阳县。)
guó gǔ guó guó. wèi zhī xī guó. yǒu pán xī, tài gōng diào yú yú cǐ.
虢(古虢国。魏之西虢。有磻溪,太公钓鱼於此。)
pǔ rùn suí dà yè chū zhì.
普润(隋大业初置。)
qiān yáng jùn
○汧阳郡
dōng zhì fú fēng jùn bǎi wǔ shí jiǔ lǐ. nán zhì hé chí jùn sì bǎi sān shí lǐ. xī zhì tiān shuǐ jùn sān bǎi lǐ. běi zhì ān dìng jùn bǎi liù shí wǔ lǐ. dōng nán dào fú fēng jùn bǎi liù shí wǔ lǐ. xī nán dào tiān shuǐ jùn bǎi shí lǐ. xī běi dào píng liáng jùn jiè bǎi bā shí lǐ. dōng běi dào ān dìng jùn bǎi liù shí lǐ. qù xī jīng sì bǎi liù shí wǔ lǐ, qù dōng jīng yī qiān sān bǎi èr shí wǔ lǐ. hù èr wàn èr qiān bā bǎi liù shí bā, kǒu yī wàn qī qiān sān bǎi jiǔ shí.
(东至扶风郡百五十九里。南至河池郡四百三十里。西至天水郡三百里。北至安定郡百六十五里。东南到扶风郡百六十五里。西南到天水郡百十里。西北到平凉郡界百八十里。东北到安定郡百六十里。去西京四百六十五里,去东京一千三百二十五里。户二万二千八百六十八,口一万七千三百九十。)
lǒng zhōu jīn lǐ qiān yuán xiàn. chūn qiū qín guó zhī dì, shǐ huáng shǔ nèi shǐ. hàn shǔ yòu fú fēng. hòu hàn wèi jìn shǔ fú fēng jùn. xī wèi zhì lǒng dōng jùn, jiān zhì dōng qín zhōu, hòu gǎi wéi lǒng zhōu. yīn shān wéi míng. suí chū jùn fèi, ér lǒng zhōu rú gù yáng dì chū zhōu fèi, yǐ qí dì rù fú fēng jùn. dà táng fù zhì lǒng zhōu, huò wèi qiān yáng jùn. lǐng xiàn wǔ:
陇州(今理汧源县。)春秋秦国之地,始皇属内史。汉属右扶风。后汉、魏、晋属扶风郡。西魏置陇东郡,兼置东秦州,后改为陇州。(因山为名。)隋初郡废,而陇州如故;炀帝初州废,以其地入扶风郡。大唐复置陇州,或为汧阳郡。领县五:
qiān yuán hàn qiān xiàn, gù chéng zài jīn xiàn nán. yǒu xián pú sǒu qiān shuǐ qiān shān, lǒng shān yī yuē lǒng chí. hàn lǒng guān, wáng mǎng mìng yòu guān jiāng jūn wáng fú yuē" qiān lǒng zhī zǔ, xī dāng róng dí", jīn míng dà zhèn guān, zài xiàn xī.
汧源(汉汧县,故城在今县南。有弦蒲薮、汧水、汧山,陇山一曰陇坻。汉陇关,王莽命右关将军王福曰"汧陇之阻,西当戎狄",今名大震关,在县西。)
qiān yáng hàn shù mí xiàn dì. hòu wèi zhì qiān yáng jùn.
汧阳(汉隃麋县地。后魏置汧阳郡。)
wú shān hàn qiān xiàn dì. yǒu wú yuè. hòu wèi xiào wén yú cǐ zhì cháng shé xiàn.
吴山(汉汧县地。有吴岳。后魏孝文於此置长蛇县。)
huá tíng yǒu ruì shuǐ. zhí fāng yuē" qí chuān jīng ruì".
华亭(有汭水。职方曰"其川泾汭"。)
nán tián suí gù ān yí guān zài jīn xiàn xī.
南田(隋故安夷关在今县西。)
xīn píng jùn
○新平郡
dōng zhì zhōng bù jùn sān bǎi èr shí wǔ lǐ. nán zhì jīng zhào fǔ èr bǎi bā shí èr lǐ. xī zhì ān dìng jùn bǎi jiǔ shí lǐ. běi zhì péng yuán jùn bǎi sì shí èr lǐ. dōng nán dào jīng zhào fǔ sān bǎi shí lǐ. xī nán dào fú fēng jùn bǎi liù shí lǐ. xī běi dào ān dìng jùn bǎi jiǔ shí lǐ. dōng běi dào zhōng bù jùn sān bǎi shí wǔ lǐ. qù xī jīng èr bǎi bā shí lǐ, qù dōng jīng qiān èr bǎi sān shí lǐ. hù èr wàn èr qiān wǔ bǎi qī shí liù, kǒu shí èr wàn yī qiān wǔ bǎi liù shí.
(东至中部郡三百二十五里。南至京兆府二百八十二里。西至安定郡百九十里。北至彭原郡百四十二里。东南到京兆府三百十里。西南到扶风郡百六十里。西北到安定郡百九十里。东北到中部郡三百十五里。去西京二百八十里,去东京千二百三十里。户二万二千五百七十六,口十二万一千五百六十。)
bīn zhōu jīn lǐ xīn píng xiàn. gǔ bīn guó, xī gōng liú jū bīn, jí qí dì yě. bīn, gù xún yì shì. qín shǐ huáng shǔ nèi shǐ. hàn wèi yòu fú fēng ān dìng běi dì sān jùn dì. hòu hàn mò, zhì xīn píng jùn, jiān jiù ān dìng wèi èr jùn dì. wèi jìn yì tóng. xī wèi zhì bīn zhōu, hòu zhōu jí suí jiē yīn zhī. yáng dì chū zhōu fèi, yǐ qí dì wèi ān dìng běi dì èr jùn. dà táng fù zhì bīn zhōu, kāi yuán shí sān nián gǎi" bīn" wèi" bīn", qí hòu huò wèi xīn píng jùn. lǐng xiàn sì:
邠州(今理新平县。)古豳国,昔公刘居豳,即其地也。(豳,故栒邑是。)秦始皇属内史。汉为右扶风、安定、北地三郡地。后汉末,置新平郡,兼旧安定为二郡地。魏晋亦同。西魏置豳州,后周及隋皆因之。炀帝初州废,以其地为安定、北地二郡。大唐复置豳州,开元十三年改"豳"为"邠",其后或为新平郡。领县四:
xīn píng hàn qī xiàn. fú jiān mù zài cǐ.
新平(汉漆县。苻坚墓在此。)
sān shuǐ hàn jiù xiàn dì. xī wèi zhì héng zhōu. yì hàn xún yì xiàn dì, gù chéng zài jīn xiàn dōng běi.
三水(汉旧县地。西魏置恒州。亦汉栒邑县地,故城在今县东北。)
yǒng shòu wǔ dé sān nián zhì. yáo xìng jiāng qí nán gù chéng zài xiàn xī, qí nán xī běi sān miàn xiǎn jué. yòu yǒu nán bīn gù chéng, hòu wèi mò zhì, zài xiàn běi, qí dōng xī nán sān miàn xiǎn jué. yòu yǒu hòu wèi mò yíng lǘ, zài xiàn xī nán.
永寿(武德三年置。姚兴将齐难故城在县西,其南西北三面崄绝。又有南豳故城,后魏末置,在县北,其东西南三面崄绝。又有后魏莫营闾,在县西南。)
yí lù hàn chún gū xiàn dì. hòu wèi zhì. yǒu ruì shuǐ, shuǐ jīng yún:" dōng jīng yí lù chuān, yī míng yí lù chuān shuǐ."
宜禄(汉鹑觚县地。后魏置。有汭水,水经云:"东经宜禄川,一名宜禄川水。")
ān dìng jùn
○安定郡
dōng zhì péng yuán jùn yī bǎi qī shí lǐ. nán zhì fú fēng jùn èr bǎi liù shí lǐ. xī zhì píng liáng jùn bǎi bā shí wǔ lǐ. běi zhì ān huà jùn sān bǎi èr shí lǐ. dōng nán dào xīn píng jùn yī bǎi jiǔ shí lǐ. xī nán dào qiān yáng jùn bǎi liù shí lǐ. xī běi dào píng liáng jùn èr bǎi bā shí wǔ lǐ. dōng běi dào péng yuán jùn bǎi bā shí lǐ. qù xī jīng sì bǎi bā shí qī lǐ, qù dōng jīng yī qiān sān bǎi bā shí lǐ. hù sān wàn wǔ bǎi wǔ shí wǔ, kǒu shí qī wàn wǔ qiān wǔ bǎi liù shí.
(东至彭原郡一百七十里。南至扶风郡二百六十里。西至平凉郡百八十五里。北至安化郡三百二十里。东南到新平郡一百九十里。西南到汧阳郡百六十里。西北到平凉郡二百八十五里。东北到彭原郡百八十里。去西京四百八十七里,去东京一千三百八十里。户三万五百五十五,口十七万五千五百六十。)
jīng zhōu jīn lǐ ān dìng xiàn. chūn qiū qín dì. shǐ huáng shí shǔ běi dì jùn. wǔ dì fēn zhì ān dìng jùn. hòu hàn xǐ qí rén yǐ bì qiāng kòu, jùn jì zài měi yáng. jīn jīng zhào fǔ wǔ gōng xiàn jiè měi yáng gù chéng shì yě, shùn dì yí yú cǐ. wèi jìn yì wèi ān dìng jùn. hòu wèi tài wǔ dì zhì jīng zhōu, gài yǐ jīng shuǐ wéi míng. suí wèi ān dìng jùn. dà táng wèi jīng zhōu, huò wèi ān dìng jùn. lǐng xiàn wǔ:
泾州(今理安定县。)春秋秦地。始皇时属北地郡。武帝分置安定郡。后汉徙其人以避羌寇,郡寄在美阳。(今京兆府武功县界美阳故城是也,顺帝移於此。)魏晋亦为安定郡。后魏太武帝置泾州,盖以泾水为名。隋为安定郡。大唐为泾州,或为安定郡。领县五:
ān dìng hàn jiù xiàn, yòu hàn sān shuǐ xiàn. yǒu zuǒ yòu gǔ gù chéng, zài jīn xiàn nán. yòu yǒu hàn wū shì gù chéng zài dōng.
安定(汉旧县,又汉三水县。有左右谷故城,在今县南。又有汉乌氏故城在东。)
yīn pán hàn jiù xiàn. hòu wèi jiān zhì píng liáng jùn. tiān bǎo chū gǎi wéi pān yuán.
阴盘(汉旧县。后魏兼置平凉郡。天宝初改为潘原。)
lín jīng hàn jiù xiàn. yǒu hòu wèi gù cháo nà chéng.
临泾(汉旧县。有后魏故朝那城。)
liáng yuán hàn sān shuǐ xiàn zhī dì. suí zhì jīn xiàn.
良原(汉三水县之地。隋置今县。)
líng tái hòu wèi zhì chún gū xiàn. tiān bǎo zhōng gǎi cǐ.
灵台(后魏置鹑觚县。天宝中改此。)
péng yuán jùn
○彭原郡
dōng zhì zhōng bù jùn èr bǎi èr shí wǔ lǐ. nán zhì xīn píng jùn bǎi sì shí èr lǐ. xī zhì ān dìng jùn bǎi qī shí lǐ. běi zhì ān huà jùn bǎi èr shí qī lǐ. dōng nán dào shàng dōu sān bǎi sān shí lǐ. xī nán dào ān dìng jùn bǎi bā shí lǐ. xī běi dào ān dìng jùn lín jīng xiàn èr bǎi sān shí lǐ. dōng běi dào luò jiāo jùn zhí luó xiàn sān bǎi bā shí lǐ. qù xī jīng sì bǎi wǔ shí lǐ, qù dōng jīng yī qiān sān bǎi èr shí lǐ. hù sān wàn liù qiān liù bǎi èr shí bā, kǒu èr shí wàn liù qiān sān bǎi jiǔ shí.
(东至中部郡二百二十五里。南至新平郡百四十二里。西至安定郡百七十里。北至安化郡百二十七里。东南到上都三百三十里。西南到安定郡百八十里。西北到安定郡临泾县二百三十里。东北到洛交郡直罗县三百八十里。去西京四百五十里,去东京一千三百二十里。户三万六千六百二十八,口二十万六千三百九十。)
níng zhōu jīn lǐ dìng ān xiàn. xià zhī jì gōng liú zhī yì. chūn qiū shí róng dì. jí yì qú róng guó. zhàn guó shí shǔ qín, shǐ huáng chū wèi běi dì jùn. hàn wèi běi dì shàng èr jùn dì. hòu hàn shǔ běi dì ān dìng èr jùn dì. wèi jìn wèi xiáng. àn jìn shǐ yún, zì mǐn dì shí, qí dì méi yú liú cōng. jùn xiàn zhī míng, bù dé zhī yě. tā jiē lèi cǐ. hòu wèi xiàn wén dì zhì huá zhōu, xiào wén gǎi wéi bān zhōu, hòu gǎi wéi bīn zhōu, yòu gǎi wéi bīn zhōu. xī wèi gǎi wéi níng zhōu, lì jiā míng yě. hòu zhōu fēn zhì zhào xìng jùn. suí yáng dì chū, gǎi níng zhōu wèi bīn zhōu xún fèi bīn zhōu, gǎi zhào xìng jùn wèi běi dì jùn. dà táng fù zhì níng zhōu, huò wèi péng yuán jùn. lǐng xiàn liù:
宁州(今理定安县。)夏之季公刘之邑。春秋时戎地。(即义渠戎国。)战国时属秦,始皇初为北地郡。汉为北地、上二郡地。后汉属北地、安定二郡地。(魏晋未详。按晋史云,自愍帝时,其地没於刘聪。郡县之名,不得知也。他皆类此。)后魏献文帝置华州,孝文改为班州,后改为邠州,又改为豳州。西魏改为宁州,立嘉名也。后周分置赵兴郡。隋炀帝初,改宁州为豳州;寻废豳州,改赵兴郡为北地郡。大唐复置宁州,或为彭原郡。领县六:
dìng ān hàn ní yáng xiàn dì. yǒu luò shuǐ, yī míng mǎ lǐng chuān.
定安(汉泥阳县地。有洛水,一名马岭川。)
luó chuān hàn yáng zhōu xiàn, jīn xiàn chéng shì. hòu wèi wèi xiǎn zhōu, suí gǎi wéi luó chuān. tiān bǎo chū gǎi wéi zhēn níng. yǒu qiáo shān, huáng dì zàng chù.
罗川(汉阳周县,今县城是。后魏为显州,隋改为罗川。天宝初改为真宁。有桥山,黄帝葬处。)
péng yuán hàn yuē péng yáng xiàn, yì hòu hàn fù píng xiàn dì. xī wèi zhì wèi zhōu, hòu zhì yún zhōu. suí gǎi yuē péng yuán xiàn. suí tiān gù bǎo zài xiàn nán, jí xiǎn jué.
彭原(汉曰彭阳县,亦后汉富平县地。西魏置蔚州,后置云州。隋改曰彭原县。隋天固堡在县南,极崄绝。)
xiāng lè hàn xiāng luò xiàn dì. hòu wèi gǎi" luò" wèi" lè", jí jīn xiàn xī chéng.
襄乐(汉襄洛县地。后魏改"洛"为"乐",即今县西城。)
dìng píng hàn ní yáng xiàn.
定平(汉泥阳县。)
fēng yì wǔ dé èr nián zhì. běn hàn péng yáng xiàn yě.
丰义(武德二年置。本汉彭阳县也。)
ān huà jùn
○安化郡
dōng zhì luò jiāo jùn sān bǎi jiǔ shí lǐ. nán zhì péng yuán jùn wǔ bǎi sān shí lǐ. xī zhì píng liáng jùn sān bǎi qī shí lǐ. běi zhì wǔ yuán jùn wǔ bǎi wǔ shí lǐ. dōng nán dào luò jiāo jùn sān bǎi jiǔ shí lǐ. xī nán dào ān dìng jùn sān bǎi èr shí lǐ. xī běi dào líng wǔ jùn liù bǎi sì shí lǐ. dōng běi dào yán ān jùn sì bǎi wǔ shí lǐ. qù xī jīng wǔ bǎi liù shí lǐ, qù dōng jīng yī qiān sì bǎi lǐ. hù èr wàn sì qiān sān bǎi jiǔ shí, kǒu yī shí wàn qī qiān sì bǎi liù shí.
(东至洛交郡三百九十里。南至彭原郡五百三十里。西至平凉郡三百七十里。北至五原郡五百五十里。东南到洛交郡三百九十里。西南到安定郡三百二十里。西北到灵武郡六百四十里。东北到延安郡四百五十里。去西京五百六十里,去东京一千四百里。户二万四千三百九十,口一十万七千四百六十。)
qìng zhōu jīn lǐ ān huà xiàn. zhōu zhī xiān bù zhú suǒ jū. chūn qiū shí yì qú róng zhī dì. qín miè zhī, shǐ huáng yǐ shǔ běi dì jùn. èr hàn yīn zhī. xī wèi zhì shuò zhōu. hòu zhōu fèi. suí wén dì zhì qìng zhōu, yáng dì chū zhì hóng huà jùn. dà táng fù wèi qìng zhōu, huò wèi ān huà jùn. lǐng xiàn shí:
庆州(今理安化县。)周之先不窋所居。春秋时义渠戎之地。秦灭之,始皇以属北地郡。二汉因之。西魏置朔州。后周废。隋文帝置庆州,炀帝初置弘化郡。大唐复为庆州,或为安化郡。领县十:
ān huà hàn yù zhì xiàn dì, jīn míng wèi lǐ chéng, zài bái mǎ liǎng chuān jiāo kǒu, yì yuē bù zhú chéng.
安化(汉郁郅县地,今名尉李城,在白马两川交口,亦曰不窋城。)
lè pán hàn lüè pàn dào dì. yǒu yí yuē dào. gù chéng zài jīn xiàn běi.
乐蟠(汉略畔道地。有夷曰道。故城在今县北。)
hé shuǐ
合水
mǎ lǐng hàn jiù mù dì, chuān xíng sì mǎ lǐng yě. hàn líng zhōu xiàn gù chéng zài lǐng běi. yǒu shān zài xī běi.
马岭(汉旧牧地,川形似马领也。汉灵州县故城在岭北。有山在西北。)
fāng qú hàn jiù xiàn.
方渠(汉旧县。)
tóng chuān wǔ dé nián zhì.
同川(武德年置。)
luò yuán hàn guī dé xiàn dì, hòu hàn cén péng suǒ fēng yě. suí zhì. luò shuǐ suǒ chū.
洛源(汉归德县地,后汉岑彭所封也。隋置。洛水所出。)
yán qìng
延庆
huá chí xī wèi shǔ wèi zhōu.
华池(西魏属蔚州。)
huái ān suí liǔ gǔ chéng. wǔ dé liù nián zhì xiàn.
怀安(隋柳谷城。武德六年置县。)
píng liáng jùn
○平凉郡
dōng zhì ān dìng jùn èr bǎi bā shí lǐ. nán zhì tiān shuǐ jùn wǔ bǎi lǐ. xī zhì huì níng jùn sì bǎi lǐ. běi zhì líng wǔ jùn wǔ bǎi liù shí lǐ. dōng nán dào ān dìng jùn sān bǎi bā shí lǐ. xī nán dào tiān shuǐ jùn sì bǎi qī shí lǐ. xī běi dào líng wǔ jùn wǔ bǎi liù shí lǐ. dōng běi dào ān huà jùn sì bǎi sì shí lǐ. qù xī jīng bā bǎi yī shí lǐ, qù dōng jīng yī qiān liù bǎi sì shí lǐ. hù qī qiān wǔ bǎi bā shí, kǒu sān wàn jiǔ qiān yī bǎi èr shí sān.
(东至安定郡二百八十里。南至天水郡五百里。西至会宁郡四百里。北至灵武郡五百六十里。东南到安定郡三百八十里。西南到天水郡四百七十里。西北到灵武郡五百六十里。东北到安化郡四百四十里。去西京八百一十里,去东京一千六百四十里。户七千五百八十,口三万九千一百二十三。)
yuán zhōu jīn lǐ píng gāo xiàn. chūn qiū shí shǔ qín, shǐ huáng shǔ běi dì jùn. hàn shǔ ān dìng jùn, hòu hàn yīn zhī. jìn shǔ xīn píng jùn. hòu wèi tài wǔ dì zhì gāo píng zhèn, hòu wèi tài píng jùn jiān zhì yuán zhōu, hòu zhì zǒng guǎn fǔ. suí chū jùn fèi, ér yuán zhōu rú gù yáng dì chū zhōu fèi, zhì píng liáng jùn. dà táng wèi yuán zhōu, huò wèi píng liáng jùn. lǐng xiàn wǔ:
原州(今理平高县。)春秋时属秦,始皇属北地郡。汉属安定郡,后汉因之。晋属新平郡。后魏太武帝置高平镇,后为太平郡兼置原州,后置总管府。隋初郡废,而原州如故;炀帝初州废,置平凉郡。大唐为原州,或为平凉郡。领县五:
píng gāo hàn gāo píng xiàn. yǒu jī tóu shān, yǔ é yì yuē qiān tún shān, jīng shuǐ suǒ chū, yī míng kōng tóng shān. kuí xiāo shǐ jiāng wáng mèng sāi jī tóu dào, jí cǐ yě. yòu yǒu féng yì shān. yǒu mù xiá guān.
平高(汉高平县。有笄头山,语讹亦曰汧屯山,泾水所出,一名崆峒山。隗嚣使将王孟塞鸡头道,即此也。又有逢义山。有木峡关。)
píng liáng hàn cháo nà xiàn dì. yǒu kě lán shān. hàn jīng yáng xiàn gù chéng jīn xiàn nán.
平凉(汉朝那县地。有可蓝山。汉泾阳县故城今县南。)
xiāo guān hàn cháo nà xiàn dì, gǔ xiāo guān yě. hàn wén shí, xiōng nú rù guān, jí cǐ yě. wǎ tíng guān, kuí xiāo shǐ jiāng niú hán shǒu chù.
萧关(汉朝那县地,古萧关也。汉文时,匈奴入关,即此也。瓦亭关,隗嚣使将牛邯守处。)
bǎi quán hàn cháo nà xiàn dì. hòu wèi zhì jīn xiàn. yǒu dàn zhēng xiá, zài jùn dōng nán.
百泉(汉朝那县地。后魏置今县。有弹筝峡,在郡东南。)
tā lóu hàn gāo píng xiàn dì. zhēn guān liù nián zhì jīn xiàn.
他楼(汉高平县地。贞观六年置今县。)
líng wǔ jùn
○灵武郡
dōng zhì wǔ yuán jùn sān bǎi lǐ. nán zhì péng yuán jùn sān bǎi lǐ. xī zhì běi zhì dōng nán dào ān huà jùn liù bǎi sì shí lǐ. xī nán dào fēng ān jūn bǎi bā shí lǐ. xī běi dào dōng běi dào jiǔ yuán jùn sān bǎi sān shí lǐ. qù xī jīng yī qiān èr bǎi wǔ shí lǐ, qù dōng jīng èr qiān lǐ. hù wàn èr qiān jiǔ shí, kǒu wǔ wàn sān qiān qī bǎi.
(东至五原郡三百里。南至彭原郡三百里。西至……北至……东南到安化郡六百四十里。西南到丰安军百八十里。西北到……东北到九原郡三百三十里。去西京一千二百五十里,去东京二千里。户万二千九十,口五万三千七百。)
líng zhōu jīn lǐ huí lè xiàn. chūn qiū shí qín dì, shǐ huáng shǔ běi dì jùn, èr hàn jiē yīn zhī, jìn yì tóng. hòu wèi tài wǔ dì píng hè lián chāng, zhì báo gǔ lǜ zhèn zài hé zhǔ shàng, jiù shì hè lián guǒ dì, zhì míng dì zhì líng zhōu, chū zài hé běi, hòu yú guǒ yuán suǒ zhù chéng yǐ wéi zhōu, jīn jùn shì yě. hòu zhōu yòu zhì pǔ lè jùn. suí chū jùn fèi, yáng dì chū, zhì líng wǔ jùn. dà táng wèi líng zhōu, huò wèi líng wǔ jùn. lǐng xiàn liù:
灵州(今理回乐县。)春秋时秦地,始皇属北地郡,二汉皆因之,晋亦同。后魏太武帝平赫连昌,置薄骨律镇在河渚上,旧是赫连果地,至明帝置灵州,初在河北,后於果园所筑城以为州,今郡是也。后周又置普乐郡。隋初郡废,炀帝初,置灵武郡。大唐为灵州,或为灵武郡。领县六:
huí lè hàn fù píng xiàn, gù chéng zài jīn xiàn xī nán.
回乐(汉富平县,故城在今县西南。)
líng wǔ hàn jiù xiàn, yì hàn fù píng xiàn. hòu wèi báo gǔ lǜ zhèn jiāng fēn hé liú wèi hé qú gài tián, rén dà huò qí lì. hòu zhōu zhì lì chéng xiàn. hòu wèi píng sān qí hòu, xǐ lì xià rén yú cǐ, suì yǒu lì chéng zhī míng. hòu zhōu yǐ wéi jùn. wǔ dé wǔ nián zhì xiàn.
灵武(汉旧县,亦汉富平县。后魏薄骨律镇将分河流为河渠溉田,人大获其利。后周置历城县。后魏平三齐后,徙历下人於此,遂有历城之名。后周以为郡。武德五年置县。)
huái yuǎn yì hàn fù píng xiàn dì. hòu zhì liù zhèn sān shù, zài cǐ xiàn jiè běi. suí dà yè cháng chéng zài cǐ xiàn jiè hé wài.
怀远(亦汉富平县地。后置六镇三戍,在此县界北。隋大业长城在此县界河外。)
wēn chí yì fù píng xiàn dì. jiù yuē hóng jìng, fēn zhì jīn xiàn. hòu wèi báo gǔ lǜ zhèn cāng chéng zài cǐ.
温池(亦富平县地。旧曰弘静,分置今县。后魏薄骨律镇仓城在此。)
ān jìng jiù yuē hóng jìng. yǒu hè lán shān lóu shù shān kōng qīng shān.
安静(旧曰弘静。有贺兰山、楼树山、空青山。)
míng shā hòu zhōu zhì huì zhōu, suí zhì huán zhōu.
鸣沙(后周置会州,隋置环州。)
wǔ yuán jùn
○五原郡
dōng zhì shàng jùn liù bǎi bā shí lǐ. nán zhì ān huà jùn wǔ bǎi wǔ shí lǐ. xī zhì huì níng jùn bā bǎi lǐ. běi zhì níng shuò jùn yī bǎi sì shí lǐ. dōng nán dào yán ān jùn wǔ bǎi sān shí lǐ. xī nán dào píng liáng jùn qī bǎi lǐ. xī běi dào líng wǔ jùn sān bǎi lǐ. dōng běi dào shuò fāng jùn sān bǎi lǐ. qù xī jīng yī qiān wǔ shí lǐ, qù dōng jīng èr qiān yī shí lǐ. hù sān qiān wǔ bǎi liù shí, kǒu yī wàn bā qiān èr bǎi.
(东至上郡六百八十里。南至安化郡五百五十里。西至会宁郡八百里。北至宁朔郡一百四十里。东南到延安郡五百三十里。西南到平凉郡七百里。西北到灵武郡三百里。东北到朔方郡三百里。去西京一千五十里,去东京二千一十里。户三千五百六十,口一万八千二百。)
yán zhōu jīn lǐ wǔ yuán xiàn. chūn qiū róng dí zhī dì. qín hàn shǔ běi dì jùn. hàn yǒu wǔ yuán xiàn, chéng zài jīn yú lín jùn jiè. hòu wèi zhì dà xīng jùn. xī wèi gǎi wéi wǔ yuán jùn, jiān zhì xī ān zhōu, hòu gǎi wéi yán zhōu. běi jìn yán chí wéi míng. suí chū fèi, yáng dì chū zhì yán chuān jùn. dà táng wèi yán zhōu, huò wèi wǔ yuán jùn. lǐng xiàn èr:
盐州(今理五原县。)春秋戎狄之地。秦汉属北地郡。(汉有五原县,城在今榆林郡界。)后魏置大兴郡。西魏改为五原郡,兼置西安州,后改为盐州。(北近盐池为名。)隋初废,炀帝初置盐川郡。大唐为盐州,或为五原郡。领县二:
wǔ yuán hàn mǎ lǐng xiàn dì. zhēn guān èr nián zhì xiàn.
五原(汉马领县地。贞观二年置县。)
bái chí
白池
níng shuò jùn
○宁朔郡
dōng zhì shuò fāng jùn èr bǎi yī shí lǐ. nán zhì wǔ yuán jùn yī bǎi sì shí lǐ. xī zhì líng wǔ jùn sān bǎi èr shí lǐ. běi zhì ān běi dū hù fǔ bā bǎi lǐ. dōng nán dào shuò fāng jùn zhǎng zé xiàn èr bǎi jiǔ shí lǐ. xī nán dào shuò fāng jiān yī bǎi sān shí lǐ. xī běi dào dìng yuǎn jūn chéng sān bǎi yī shí lǐ. dōng běi dào shuò fāng jùn sì bǎi yī shí lǐ. qù xī jīng yī qiān yī bǎi jiǔ shí lǐ, qù dōng jīng yī qiān jiǔ bǎi jiǔ shí lǐ. hù qī qiān wǔ bǎi jiǔ shí, kǒu sān wàn sì qiān sān bǎi èr shí.
(东至朔方郡二百一十里。南至五原郡一百四十里。西至灵武郡三百二十里。北至安北都护府八百里。东南到朔方郡长泽县二百九十里。西南到朔方监一百三十里。西北到定远军城三百一十里。东北到朔方郡四百一十里。去西京一千一百九十里,去东京一千九百九十里。户七千五百九十,口三万四千三百二十。)
yòu zhōu jīn lǐ yán ēn xiàn. qián dài tǔ dì yǔ wǔ yuán jùn tóng, suǒ wèi" liù hú zhōu" yě. dà táng kāi yuán èr shí liù nián zhì yòu zhōu, gài yǐ kāng dài bīn fǎn yú cǐ, yì jì kè huò, shè qí yú dǎng, suì zhì cǐ zhōu, yǐ kuān yòu wéi míng yě. hòu wèi níng shuò jùn. lǐng xiàn sān:
宥州(今理延恩县。)前代土地与五原郡同,所谓"六胡州"也。大唐开元二十六年置宥州,盖以康待宾反於此,亦既克获,赦其馀党,遂置此州,以宽宥为名也。后为宁朔郡。领县三:
yán ēn
延恩
guī rén
归仁
huái dé
怀德
luò jiāo jùn
○洛交郡
dōng zhì xián níng jùn yī bǎi bā shí lǐ. nán zhì zhōng bù jùn yī bǎi sì shí lǐ. xī zhì ān huà jùn sān bǎi jiǔ shí lǐ. běi zhì yán ān jùn yī bǎi wǔ shí lǐ. dōng nán dào zhōng bù jùn èr bǎi shí lǐ. xī nán dào píng liáng jùn sān bǎi bā shí lǐ. xī běi dào píng liáng jùn sān bǎi bā shí lǐ. dōng běi dào yán ān jùn bǎi sān shí lǐ. qù xī jīng sì bǎi sì shí lǐ, qù dōng jīng jiǔ bǎi èr shí lǐ. hù èr wàn yī qiān jiǔ bǎi qī shí, kǒu shí sì wàn bā qiān sān bǎi jiǔ shí qī.
(东至咸宁郡一百八十里。南至中部郡一百四十里。西至安化郡三百九十里。北至延安郡一百五十里。东南到中部郡二百十里。西南到平凉郡三百八十里。西北到平凉郡三百八十里。东北到延安郡百三十里。去西京四百四十里,去东京九百二十里。户二万一千九百七十,口十四万八千三百九十七。)
fū zhōu jīn lǐ luò jiāo xiàn. chūn qiū bái dí zhī dì. qín shǔ shàng jùn. hàn shǔ shàng jùn zuǒ féng yì zhī dì. hòu hàn shǔ shàng jùn. wèi wǔ dì shěng yān. jì jìn, xiàn yú róng dí. hòu wèi zhì dōng qín zhōu, hòu wèi běi huá zhōu. hòu zhōu gǎi wéi fū zhōu. suí yáng dì chū, gǎi wéi fū chéng jùn, xún gǎi wéi shàng jùn. dà táng wèi fū zhōu, huò wèi luò jiāo jùn. lǐng xiàn wǔ:
鄜州(今理洛交县。)春秋白翟之地。秦属上郡。汉属上郡、左冯翊之地。后汉属上郡。魏武帝省焉。暨晋,陷於戎狄。后魏置东秦州,后为北华州。后周改为敷州。隋炀帝初,改为鄜城郡,寻改为上郡。大唐为鄜州,或为洛交郡。领县五:
luò jiāo hàn diāo yīn jùn dì. suí zhì jīn xiàn.
洛交(汉雕阴郡地。隋置今县。)
luò chuān hàn fū xiàn dì. suí zhì jīn xiàn.
洛川(汉鄜县地。隋置今县。)
sān chuān hàn dí dào xiàn dì. fú jiān yú zhǎng yuán zhì cháng chéng xiàn, hòu wèi gǎi yān.
三川(汉翟道县地。苻坚於长原置长城县,后魏改焉。)
zhí luó hàn diāo yīn xiàn dì. wǔ dé sān nián zhì xiàn.
直罗(汉雕阴县地。武德三年置县。)
gān quán
甘泉
zhōng bù jùn dōng zhì xián níng jùn èr bǎi liù shí lǐ. nán zhì xī jīng sān bǎi shí lǐ. xī zhì péng yuán jùn èr bǎi èr shí lǐ. běi zhì luò jiāo jùn bǎi sì shí lǐ. dōng nán dào féng yì jùn èr bǎi qī shí lǐ. xī nán dào xīn píng jùn sān bǎi shí lǐ. xī běi dào ān huà jùn sān bǎi lǐ. dōng běi dào xián níng jùn èr bǎi liù shí lǐ. qù xī jīng sān bǎi shí lǐ, qù dōng jīng jiǔ bǎi sān shí lǐ. hù èr wàn èr qiān èr bǎi sì shí, kǒu shí wàn bā qiān sì bǎi sān shí.
中部郡(东至咸宁郡二百六十里。南至西京三百十里。西至彭原郡二百二十里。北至洛交郡百四十里。东南到冯翊郡二百七十里。西南到新平郡三百十里。西北到安化郡三百里。东北到咸宁郡二百六十里。去西京三百十里,去东京九百三十里。户二万二千二百四十,口十万八千四百三十。)
fāng zhōu jīn lǐ zhōng bù xiàn. lì dài yǔ luò jiāo jùn tóng. hòu zhōu shí, yuán huáng dì zuò mù fū zhōu, yú jīn zhōu jiè zhì mǎ fāng. dà táng yīn jiù jī, wǔ dé èr nián, yǐ fū zhōu nán gù chéng jiù mǎ fāng zhì fāng zhōu, yáo cháng zhì xìng chéng zhèn, zài jīn jùn xī. běn zhì zhōu, yīn mǎ fāng wéi míng. huò wèi zhōng bù jùn. lǐng xiàn sān:
坊州(今理中部县。)历代与洛交郡同。后周时,元皇帝作牧敷州,於今州界置马坊。大唐因旧迹,武德二年,以鄜州南故城旧马坊置坊州,(姚苌置杏城镇,在今郡西。本置州,因马坊为名。)或为中部郡。领县三:
zhōng bù hàn dí dào xiàn dì. suí zhì nèi bù jùn.
中部(汉翟道县地。隋置内部郡。)
fū chéng hàn fū xiàn dì. gǔ cháng chéng zài xiàn dōng.
鄜城(汉鄜县地。古长城在县东。)
yí jūn
宜君
yán ān jùn
○延安郡
dōng zhì dà níng jùn sān bǎi jiǔ shí lǐ. nán zhì luò jiāo jùn bǎi wǔ shí lǐ. xī zhì ān huà jùn sì bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì shuò fāng jùn sān bǎi bā shí lǐ. dōng nán dào wén chéng jùn èr bǎi jiǔ shí lǐ. xī nán dào luò jiāo jùn bǎi sān shí lǐ. xī běi dào shuò fāng jùn zhǎng zé xiàn bǎi qī shí lǐ. dōng běi dào shàng jùn sān bǎi sān shí lǐ. qù xī jīng liù bǎi qī shí lǐ, qù dōng jīng yī qiān èr bǎi èr shí lǐ. hù yī wàn bā qiān qī bǎi bā shí, kǒu jiǔ wàn sān qiān sì bǎi.
(东至大宁郡三百九十里。南至洛交郡百五十里。西至安化郡四百五十里。北至朔方郡三百八十里。东南到文城郡二百九十里。西南到洛交郡百三十里。西北到朔方郡长泽县百七十里。东北到上郡三百三十里。去西京六百七十里,去东京一千二百二十里。户一万八千七百八十,口九万三千四百。)
yán zhōu jīn lǐ fū shī xiàn. chūn qiū bái dí zhī dì. qín shǔ shàng jùn. xiàng yǔ sān fēn qín dì, yǐ dǒng yì wèi dí wáng, dōu gāo nú, jí cǐ dì yě. hàn chū shǔ dí guó, xún shǔ shàng jùn, yì shuò fāng jùn zhī nán jìng. hòu hàn yì shǔ shàng jùn. hòu wèi zhì dōng xià zhōu, hòu yòu gǎi wéi yán zhōu. yǐ jiè nèi yán shuǐ wéi míng. suí wén dì fèi, yáng dì fù zhì yán ān jùn. dà táng wèi yán zhōu, huò wèi yán ān jùn. lǐng xiàn jiǔ:
延州(今理肤施县。)春秋白翟之地。秦属上郡。项羽三分秦地,以董翳为翟王,都高奴,即此地也。汉初属翟国,寻属上郡,亦朔方郡之南境。后汉亦属上郡。后魏置东夏州,后又改为延州。(以界内延水为名。)隋文帝废,炀帝复置延安郡。大唐为延州,或为延安郡。领县九:
fū shī hàn jiù xiàn.
肤施(汉旧县。)
yán ān hàn fū shī xiàn dì, suí zhì xiàn.
延安(汉肤施县地,隋置县。)
yán chuān hàn lín hé xiàn dì. xī wèi zhì wén ān xiàn, suí gǎi zhī.
延川(汉临河县地。西魏置文安县,隋改之。)
yán shuǐ
延水
yán chāng
延昌
fū zhèng
敷政
lín zhēn hàn gāo nú xiàn dì. hòu wèi zhì jīn xiàn.
临真(汉高奴县地。后魏置今县。)
jīn míng hàn gāo nú xiàn, dǒng yì suǒ dōu. yǒu qīng shuǐ. hòu wèi zhì guǎng yuè xiàn, suí gǎi jīn xiàn.
金明(汉高奴县,董翳所都。有清水。后魏置广乐县,隋改今县。)
fēng lín hàn lín hé xiàn dì. wǔ dé èr nián zhì jīn xiàn.
丰林(汉临河县地。武德二年置今县。)
xián níng jùn
○咸宁郡
dōng zhì wén chéng jùn yī bǎi qī shí lǐ. nán zhì féng yì jùn sān bǎi èr shí lǐ. xī zhì luò jiāo jùn yī bǎi bā shí lǐ. běi zhì yán ān jùn sān bǎi lǐ. dōng nán dào féng yì jùn hán chéng xiàn jiè bǎi sān shí lǐ. xī nán dào zhōng bù jùn èr bǎi liù shí lǐ. xī běi dào yán ān jùn lín zhēn xiàn jiè bā shí lǐ. dōng běi dào yán ān jùn yán shuǐ xiàn jiè yī bǎi wǔ shí lǐ. qù xī jīng wǔ bǎi qī shí lǐ, qù dōng jīng jiǔ bǎi èr shí lǐ. hù yī wàn sì qiān qī bǎi bā shí sì, kǒu bā wàn sì qiān liù bǎi qī shí.
(东至文城郡一百七十里。南至冯翊郡三百二十里。西至洛交郡一百八十里。北至延安郡三百里。东南到冯翊郡韩城县界百三十里。西南到中部郡二百六十里。西北到延安郡临真县界八十里。东北到延安郡延水县界一百五十里。去西京五百七十里,去东京九百二十里。户一万四千七百八十四,口八万四千六百七十。)
dān zhōu jīn lǐ yì chuān xiàn. chūn qiū bái dí zhī dì, zhàn guó shǔ qín, èr hàn shǔ shàng jùn. xī wèi fēn zhì fén zhōu, hòu gǎi dān zhōu, jiān zhì yì chuān jùn. hòu zhōu yīn zhī. suí chū jùn fèi, ér dān zhōu rú gù yáng dì chū zhōu fèi, yǐ qí dì rù yán ān jùn. dà táng fēn zhì dān zhōu, huò wèi xián níng jùn. lǐng xiàn wǔ:
丹州(今理义川县。)春秋白翟之地,战国属秦,二汉属上郡。西魏分置汾州,后改丹州,兼置义川郡。后周因之。隋初郡废,而丹州如故;炀帝初州废,以其地入延安郡。大唐分置丹州,或为咸宁郡。领县五:
yì chuān hòu wèi zhì.
义川(后魏置。)
yún yán hòu wèi zhì.
云岩(后魏置。)
mén shān hòu zhōu zhì. dì yǒu mén shān.
门山(后周置。地有门山。)
fén chuān hòu wèi zhì.
汾川(后魏置。)
xián níng hòu wèi zhì.
咸宁(后魏置。)
shàng jùn
○上郡
dōng zhì chāng huà jùn sān bǎi sān shí lǐ. nán zhì yán ān jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. xī zhì shuò fāng jùn sì bǎi lǐ. běi zhì yín chuān jùn yī bǎi liù shí lǐ. dōng nán dào dà níng jùn shí lóu xiàn xī běi huáng hé wèi jiè, yī bǎi wǔ shí lǐ. xī nán dào yán ān jùn sān bǎi sān shí lǐ. xī běi dào yín chuān jùn èr bǎi sì shí lǐ. dōng běi dào yín chuān jùn jiè èr bǎi sān shí lǐ. qù xī jīng yī qiān èr shí lǐ, qù dōng jīng yī qiān sì bǎi èr shí lǐ. hù yī wàn wǔ bǎi wǔ, kǒu bā wàn sì qiān liù bǎi sān shí.
(东至昌化郡三百三十里。南至延安郡三百五十里。西至朔方郡四百里。北至银川郡一百六十里。东南到大宁郡石楼县西北黄河为界,一百五十里。西南到延安郡三百三十里。西北到银川郡二百四十里。东北到银川郡界二百三十里。去西京一千二十里,去东京一千四百二十里。户一万五百五,口八万四千六百三十。)
suí zhōu jīn lǐ lóng quán xiàn. chūn qiū bái dí zhī dì. zhàn guó shí shǔ qín, wèi shàng jùn. hàn chū shǔ dí guó, hòu gǎi shàng jùn. hòu hàn yīn zhī. xī wèi zhì ān níng jùn, jiān zhì suí zhōu. suí chū jùn fèi, ér suí zhōu rú gù yáng dì chū gǎi wéi shàng zhōu, xún fèi zhōu, zhì diāo yīn jùn. qǔ hàn diāo yīn xiàn dì wéi míng. diāo shān zài qí xī nán. dà táng fù wèi suí zhōu, huò wèi shàng jùn. jùn chéng zhēn guān chū zhù, shí zhōng, sì miàn shén xiǎn. lǐng xiàn wǔ:
绥州(今理龙泉县。)春秋白翟之地。战国时属秦,为上郡。汉初属翟国,后改上郡。后汉因之。西魏置安宁郡,兼置绥州。隋初郡废,而绥州如故;炀帝初改为上州,寻废州,置雕阴郡。(取汉雕阴县地为名。雕山在其西南。)大唐复为绥州,或为上郡。(郡城贞观初筑,实中,四面甚崄。)领县五:
lóng quán hàn fū shī xiàn dì. hàn shàng jùn gù chéng zài xiàn dōng nán. hòu wèi zhì shàng xiàn. yǒu shū shǔ shān wú dìng hé.
龙泉(汉肤施县地。汉上郡故城在县东南。后魏置上县。有疏属山、无定河。)
chéng píng hàn fū shī xiàn dì. hòu wèi zhì cǐ.
城平(汉肤施县地。后魏置此。)
suí dé hòu wèi zhì.
绥德(后魏置。)
yán fú suí zhì. xiàn chéng sān miàn yīn yá, shén xiǎn.
延福(隋置。县城三面因崖,甚崄。)
dà bīn
大斌
yín chuān jùn
○银川郡
dōng zhì chāng huà mèng jīn hé zhōng liú wèi jiè èr bǎi lǐ. nán zhì shàng jùn yī bǎi liù shí lǐ. xī zhì shuò fāng jùn èr bǎi lǐ. běi zhì yú lín zhè zhēn yì èr bǎi sān shí lǐ. dōng nán dào shàng jùn èr bǎi sì shí lǐ. xī nán dào shàng jùn jiāo tǔ duī qī shí wǔ lǐ. xī běi dào shuò fāng jùn jiè èr bǎi sān shí lǐ. dōng běi dào yú lín jùn jiè sān bǎi liù shí lǐ. qù xī jīng yī qiān sì bǎi sān shí lǐ, qù dōng jīng yī qiān wǔ bǎi sì shí lǐ. hù qī qiān èr bǎi liù shí sì, kǒu sì wàn èr qiān qī shí liù.
(东至昌化孟津河中流为界二百里。南至上郡一百六十里。西至朔方郡二百里。北至榆林柘珍驿二百三十里。东南到上郡二百四十里。西南到上郡交土堆七十五里。西北到朔方郡界二百三十里。东北到榆林郡界三百六十里。去西京一千四百三十里,去东京一千五百四十里。户七千二百六十四,口四万二千七十六。)
yín zhōu jīn lǐ yú lín xiàn. chūn qiū bái dí zhī dì. zhàn guó shí shǔ qín, hòu shǔ shàng jùn. liǎng hàn shǔ xī hé jùn. fú qín yǒu cōng mǎ chéng, jí jīn jùn shì yě, hòu zhōu zhì zhēn xiāng kāi guāng èr jùn, jiān zhì yín zhōu. suí chū èr jùn bìng fèi, ér yín zhōu rú gù yáng dì chū zhōu fèi, yǐ qí dì bìng rù diāo yīn jùn. dà táng fù fēn zhì yín zhōu, huò wèi yín chuān jùn. lǐng xiàn sì:
银州(今理榆林县。)春秋白翟之地。战国时属秦,后属上郡。两汉属西河郡。苻秦有骢马城,即今郡是也,后周置真乡、开光二郡,兼置银州。隋初二郡并废,而银州如故;炀帝初州废,以其地并入雕阴郡。大唐复分置银州,或为银川郡。领县四:
yú lín hàn yín yīn xiàn dì, yǐ qí zài yín shuǐ zhī yīn. suí zhì jīn xiàn. yín yīn yín.
榆林(汉圁阴县地,以其在圁水之阴。隋置今县。圁音银。)
fǔ níng hòu wèi zhì.
抚宁(后魏置。)
zhēn xiāng
真乡
kāi guāng hòu zhōu yú cǐ zhì kāi guāng jùn. zhēn guān èr nián píng liáng shī dōu, zhì xiàn yān.
开光(后周於此置开光郡。贞观二年平梁师都,置县焉。)
xīn qín jùn
○新秦郡
dōng zhì lóu fán jùn sān bǎi èr shí lǐ. nán zhì yín chuān jùn sān bǎi lǐ. xī zhì shuò fāng jùn wǔ bǎi lǐ. běi zhì yú lín jùn sān bǎi jiǔ shí lǐ. dōng nán dào xī nán dào xī běi dào dōng běi dào qù xī jīng yī qiān sì bǎi sān shí lǐ, qù dōng jīng qiān wǔ bǎi sì shí lǐ. hù qiān qī bǎi wǔ shí sì, kǒu qī qiān sì bǎi èr shí.
(东至楼烦郡三百二十里。南至银川郡三百里。西至朔方郡五百里。北至榆林郡三百九十里。东南到……西南到……西北到……东北到……去西京一千四百三十里,去东京千五百四十里。户千七百五十四,口七千四百二十。)
lín zhōu lǐ xīn qín xiàn. suí yǐ lái yín shèng èr zhōu dì. xī hàn wǔ xǐ pín rén yú guān xī jí chōng shuò fāng yǐ nán xīn qín zhōng, gài qí dì yě. dà táng tiān bǎo yuán nián, zhì xīn qín jùn, huò wèi lín zhōu. lǐng xiàn sān:
麟州(理新秦县。)隋以来银胜二州地。昔汉武徙贫人於关西及充朔方以南新秦中,盖其地也。大唐天宝元年,置新秦郡,或为麟州。领县三:
xīn qín
新秦
lián gǔ hàn yín yīn xiàn dì. zhēn guān bā nián zhì.
连谷(汉圁阴县地。贞观八年置。)
yín chéng hàn yín yīn xiàn dì. hàn gù yáng sāi zài cǐ. gù yīn gù. hàn guāng lù qīng xú zì wèi chū wǔ yuán sāi shù bǎi lǐ, zhù chéng zhàng liè tíng, zhì lú qú shān, jí jīn xiàn běi suǒ wèi guāng lù sāi. hòu wèi zhì shí chéng xiàn, hòu gǎi zhī. jìn tài kāng dì zhì" zì běi dì jùn běi xíng jiǔ bǎi lǐ dé wǔ yuán sāi, yòu běi chū jiǔ bǎi lǐ dé zào yáng", jí cǐ. shǐ jì yún:" yàn yì zhù cháng chéng, zì zào yáng zhì xiāng píng, zhì shàng gǔ yú yáng yòu běi píng liáo xī liáo dōng jùn yǐ bèi hú." wéi zhāo yún:" zào yáng dì zài shàng gǔ." wèi xiáng shú shì.
银城(汉圁阴县地。汉棝阳塞在此。棝音固。汉光禄卿徐自为出五原塞数百里,筑城障列亭,至卢朐山,即今县北所谓光禄塞。后魏置石城县,后改之。晋太康地志"自北地郡北行九百里得五原塞,又北出九百里得造阳",即此。史记云:"燕亦筑长城,自造阳至襄平,置上谷、渔阳、右北平、辽西、辽东郡以备胡。"韦昭云:"造阳地在上谷。"未详孰是。)
shuò fāng jùn
○朔方郡
dōng zhì yín chuān jùn èr bǎi lǐ. nán zhì yán ān jùn sān bǎi bā shí lǐ. xī zhì wǔ yuán jùn sān bǎi lǐ. běi zhì yán ān jùn bā bǎi lǐ. dōng nán dào shàng jùn sì bǎi lǐ. xī nán dào ān huà jùn wǔ bǎi jiǔ shí lǐ. xī běi dào jiǔ yuán jùn bā bǎi jiǔ shí lǐ. dōng běi dào yú lín jùn jiǔ bǎi lǐ. qù xī jīng yī qiān yī bǎi lǐ, qù dōng jīng yī qiān liù bǎi bā shí lǐ. hù qī qiān wǔ bǎi shí liù, kǒu sì wàn èr qiān sì bǎi shí qī.
(东至银川郡二百里。南至延安郡三百八十里。西至五原郡三百里。北至延安郡八百里。东南到上郡四百里。西南到安化郡五百九十里。西北到九原郡八百九十里。东北到榆林郡九百里。去西京一千一百里,去东京一千六百八十里。户七千五百十六,口四万二千四百十七。)
xià zhōu lǐ shuò fāng xiàn. zhàn guó shí shǔ qín, wèi shàng jùn dì, hòu xiōng nú bìng yǒu zhī. hàn wǔ qǔ hé nán dì, wèi shuò fāng jùn. hòu hàn yīn zhī. jìn yì wèi shuò fāng jùn, jìn luàn hòu, xià hè lián bó bó jiàn dū yú cǐ. bó bó yú shuò fāng shuǐ běi hēi shuǐ zhī nán yíng qǐ dū chéng, hào yuē tǒng wàn chéng, jīn jùn chéng shì. zhì hè lián dìng, wèi hòu wèi suǒ miè. hòu wèi zhì xià zhōu. xī wèi zhì hóng huà jùn. suí chū jùn fèi, yáng dì chū fù zhì shuò fāng jùn. dà táng wèi xià zhōu, huò wèi shuò fāng jùn. lǐng xiàn sì:
夏州(理朔方县。)战国时属秦,为上郡地,后匈奴并有之。汉武取河南地,为朔方郡。后汉因之。晋亦为朔方郡,晋乱后,夏赫连勃勃建都於此。(勃勃於朔方水北、黑水之南营起都城,号曰统万城,今郡城是。至赫连定,为后魏所灭。)后魏置夏州。西魏置弘化郡。隋初郡废,炀帝初复置朔方郡。大唐为夏州,或为朔方郡。领县四:
shuò fāng hàn jiù xiàn.
朔方(汉旧县。)
níng shuò hàn shuò fāng xiàn dì. hòu zhōu zhì cǐ.
宁朔(汉朔方县地。后周置此。)
zhǎng zé hàn sān fēng xiàn. hòu wèi zhì jīn xiàn.
长泽(汉三封县。后魏置今县。)
dé jìng hàn shuò fāng xiàn dì. suí zhì jīn xiàn.
德静(汉朔方县地。隋置今县。)
jiǔ yuán jùn dōng zhì ān běi dū hù fǔ sān bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì líng wǔ jùn shuò fāng xiàn wú lù suǒ zhì. xī zhì huáng hé bǎi sān shí lǐ. běi zhì huáng hé sì shí lǐ. dōng nán dào shuò fāng jùn jiǔ shí lǐ. xī nán dào líng wǔ jùn jiǔ shí lǐ. xī běi dào shòu xiáng chéng bā shí lǐ. dōng běi dào huáng hé bā shí lǐ. qù xī jīng èr qiān èr bǎi liù shí lǐ, qù dōng jīng sān qiān sì shí lǐ. hù yī qiān qī bǎi sān shí jiǔ, kǒu jiǔ qiān yī bǎi sì shí.
九原郡(东至安北都护府三百五十里。南至灵武郡朔方县无路所至。西至黄河百三十里。北至黄河四十里。东南到朔方郡九十里。西南到灵武郡九十里。西北到受降城八十里。东北到黄河八十里。去西京二千二百六十里,去东京三千四十里。户一千七百三十九,口九千一百四十。)
fēng zhōu lǐ jiǔ yuán xiàn. chūn qiū róng dí zhī dì. zhàn guó shí shǔ zhào. qín wèi jiǔ yuán jùn. hàn shǔ wǔ yuán jùn, hàn wǔ yuán jùn chéng zài jīn yú lín jùn jiè. hòu hàn yīn zhī. hòu hàn mò jí wèi jìn wèi xiōng nú suǒ méi, suì wèi huāng qì. suí wén dì zhì fēng zhōu, yīn zhèn lì míng. yáng dì chū zhōu fèi, zhì wǔ yuán jùn. dà táng wèi fēng zhōu, huò wèi jiǔ yuán jùn. hàn wǔ dì yuán shuò èr nián, chē qí jiāng jūn wèi qīng dù xī hé, zhì gāo quē, pò xiōng nú. hé zì jīn líng wǔ jùn zhī xī nán biàn běi liú qiān yú lǐ, guò jiǔ yuán jùn nǎi dōng liú. shí dì dū zài qín, suǒ wèi xī hé, yí shì cǐ chù. qí gāo quē dāng zài hé zhī xī dì. yòu àn shǐ jì yún:" zhào wǔ líng wáng zhù cháng chéng, zì dài bàng yīn shān, xià zhì gāo quē." hé zài yīn shān zhī xī, zé yǔ hàn shū fú yǐ. qí hé zì jiǔ yuán dōng liú qiān lǐ, zài jīng shī zhí běi, hàn shǐ jí yún běi hé, sī zé xī hé zhī cè zhě. lǐng xiàn sān:
丰州(理九原县。)春秋戎狄之地。战国时属赵。秦为九原郡。汉属五原郡,(汉五原郡城在今榆林郡界。)后汉因之。后汉末及魏晋为匈奴所没,遂为荒弃。隋文帝置丰州,(因镇立名。)炀帝初州废,置五原郡。大唐为丰州,或为九原郡。(汉武帝元朔二年,车骑将军卫青渡西河,至高阙,破匈奴。河自今灵武郡之西南便北流千馀里,过九原郡乃东流。时帝都在秦,所谓西河,疑是此处。其高阙当在河之西地。又按史记云:"赵武灵王筑长城,自代傍阴山,下至高阙。"合在阴山之西,则与汉书符矣。其河自九原东流千里,在京师直北,汉史即云北河,斯则西河之侧者。)领县三:
jiǔ yuán hàn jiù xiàn. suí chū zhì jīn xiàn.
九原(汉旧县。隋初置今县。)
yǒng fēng
永丰
fēng ān
丰安
yú lín jùn dōng zhì hé sì shí lǐ, qù mǎ yì sì bǎi èr shí lǐ. nán zhì xīn qín jùn jiè yī bǎi èr shí lǐ. xī zhì ān běi fǔ èr bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì huáng hé wǔ lǐ, qù shòu xiáng chéng bā lǐ, qù chán yú bǎi èr shí lǐ. dōng nán dào hé pǔ guān qù lóu fán èr bǎi sān shí lǐ. xī nán dào shuò fāng jùn jiǔ bǎi lǐ. xī běi dào huáng hé èr shí lǐ, qù gē nà shān yī bǎi èr shí lǐ. dōng běi dào qù xī jīng yī qiān jiǔ bǎi sì shí lǐ, qù dōng jīng yī qiān jiǔ bǎi lǐ. hù sān qiān qī bǎi jiǔ shí, kǒu yī wàn bā qiān qī bǎi jiǔ shí.
榆林郡(东至河四十里,去马邑四百二十里。南至新秦郡界一百二十里。西至安北府二百五十里。北至黄河五里,去受降城八里,去单于百二十里。东南到合浦关去楼烦二百三十里。西南到朔方郡九百里。西北到黄河二十里,去纥那山一百二十里。东北到……去西京一千九百四十里,去东京一千九百里。户三千七百九十,口一万八千七百九十。)
shèng zhōu lǐ yú lín xiàn. chūn qiū róng dí zhī dì. zhàn guó shǔ zhào. zhì qín shǐ huáng, fá zhào qǔ yún zhōng shì. qín shǔ yún zhōng jiǔ yuán èr jùn dì. èr hàn wèi yún zhōng wǔ yuán jùn dì, suǒ wèi yú xī sāi. jīn jùn nán jiè. shǐ jì yún:" qín què xiōng nú, shù yú wèi sāi" suí chū zhì shèng zhōu, yáng dì chū zhōu fèi, zhì yú lín jùn. dà táng wèi shèng zhōu, huò wèi yú lín jùn. lǐng xiàn èr:
胜州(理榆林县。)春秋戎狄之地。战国属赵。(至秦始皇,伐赵取云中是。)秦属云中、九原二郡地。二汉为云中、五原郡地,所谓榆溪塞。(今郡南界。史记云:"秦卻匈奴,树榆为塞")隋初置胜州,炀帝初州废,置榆林郡。大唐为胜州,或为榆林郡。领县二:
yú lín hàn shā nán xiàn dì. yǒu gù yún zhōng chéng fú yún duī jīn hé. zǐ sāi hé zì mǎ yì jùn shàn yáng xiàn jiè liú rù. yǒu yú lín guān. jīn xiàn xī yǒu hàn wǔ yuán chéng.
榆林(汉沙南县地。有故云中城、拂云堆、金河。紫塞河自马邑郡善阳县界流入。有榆林关。今县西有汉五原城。)
hé bīn hàn shā nán xiàn dì. zhēn guān sān nián zhì, dōng lín hé àn wéi míng.
河滨(汉沙南县地。贞观三年置,东临河岸为名。)
ān běi fǔ dōng zhì yú lín jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì shuò fāng jùn bā bǎi lǐ. xī zhì jiǔ yuán jùn sān bǎi wǔ shí lǐ. běi zhì huí hé jiè qī bǎi lǐ. dōng nán dào yú lín jùn lián gǔ xiàn sì bǎi lǐ. xī nán dào jiǔ yuán jùn jiè yī bǎi èr shí lǐ. xī běi dào xī chéng jiè yī bǎi èr shí lǐ. dōng běi dào dōng chéng jiè yī bǎi èr shí lǐ. qù xī jīng èr qiān lǐ, qù dōng jīng èr qiān èr bǎi lǐ. hù yī qiān qī bǎi qī shí wǔ, kǒu èr wàn yī qiān.
安北府(东至榆林郡三百五十里。南至朔方郡八百里。西至九原郡三百五十里。北至回纥界七百里。东南到榆林郡连谷县四百里。西南到九原郡界一百二十里。西北到西城界一百二十里。东北到东城界一百二十里。去西京二千里,去东京二千二百里。户一千七百七十五,口二万一千。)
ān běi dū hù fǔ, zhàn guó shí shǔ zhào, hòu shǔ qín. àn: shǐ jì méng tián chuán yún:" zhù cháng chéng, qǐ lín táo, zhì liáo dōng, yán mào wàn yú lǐ, yú shì dù hé, jù yīn shān, wēi yí ér běi." zé qín shì dé jīn ān běi zhī dì. ér hàn shǐ yún:" zhǔ fù yǎn shàng shū yuē: méng tián gōng hú, què dì qiān lǐ, zhōng bù yú hé ér běi." wèi xiáng liǎng shǐ hé wéi bù tóng, rán yí shǐ jì wéi shí. wēi yīn wēi. yí yīn yí. dà táng fēn fēng shèng èr zhōu jiè zhì hàn hǎi dū hù fǔ, zǒng zhāng zhōng gǎi wéi ān běi dà dū hù fǔ. yǒu yīn shān hū yán qú.
安北都护府,战国时属赵,后属秦。(按:史记蒙恬传云:"筑长城,起临洮,至辽东,延袤万馀里,於是渡河,据阴山,逶迤而北。"则秦氏得今安北之地。而汉史云:"主父偃上书曰:蒙恬攻胡,卻地千里,终不逾河而北。"未详两史何为不同,然疑史记为实。逶音威。迤音移。)大唐分丰、胜二州界置瀚海都护府,总章中改为安北大都护府。(有阴山、呼延渠。)