strong zhào gāo jiǎo zhào lì hú hài strong
趙高矯詔立胡亥
què shuō nà shào nián yào cì shǐ huáng, yǒu yī lǎo zhě jí zhǐ zhī yuē: bù kě! dà zhàng fū dāng lì wàn shì zhī gōng, qǐ kě xiào cì kè zhī liú yé? shào nián suì zhǐ. qí rén wèi shuí? lǎo zhě xìng xiàng míng liáng, shǎo zhě xìng xiàng míng jí, zì yǔ, chǔ jiāng xiàng yàn zhī hòu, xià xiāng rén yě. jí chū xué shū, shū bù chéng xué jiàn, jiàn bù huì. liáng dà nù yuē: ěr yù hé wèi yé? jí yuē: shū, jì xìng míng jiàn, bù guò dí yī ér yǐ. liáng yuē rǔ jīn yù hé xué? jí yuē:
卻說那少年要刺始皇,有一老者急止之曰:「不可!大丈夫當立萬世之功,豈可效刺客之流耶?」少年遂止。其人為誰?老者姓項名梁,少者姓項名籍,字羽,楚將項燕之後,下相人也。籍初學書,書不成;學劍,劍不會。梁大怒曰:「爾欲何為耶?」籍曰:「書,記姓名;劍,不過敵一而已。」梁曰;「汝今欲何學?」籍曰:
wú dàn yù xué wàn rén dí yě. liáng shén qí zhī. jīn rì yù jiàn shǐ huáng, yì yù cì shā, xiàng liáng jí zhǐ zhī. yīn cǐ yóu xíng yú wú chǔ zhī jiān, qián yǒu tú tiān xià zhī zhì.
「吾但欲學萬人敵也。」梁甚奇之。今日遇見始皇,意欲刺殺,項梁急止之。因此遊行於吳楚之間,潛有圖天下之志。
què shuō shǐ huáng sān shí liù nián, yǒu yǔn shí jiàn yú jùn, shàng kè liù zì: shǐ huáng sǐ ér dì fēn. shǐ yù shǐ zhú yī jī fǎng bù chū, suì mìng jǐn zhū shí bàng jū rén, bìng fán qí shí. yù shǐ fù mìng qì, lǐ sī chéng biàn jiàn yuē: bì xià yóu xún rì jiǔ, biàn zhà bǎi chū, xiáng ruì wēi yàn, kǒng nán zhǔn xìn. bù ruò huí luán guī guó, xiū zhěng biān bèi, ān fǔ bāng guó, gāo gǒng wú wèi, zì néng wú shì. hé bì láo chē jià yuǎn chū shēng shì duān, zhì bì xià zhōng rì bù níng yě? shǐ huáng cóng lǐ sī zhī yán, huí zhuǎn chē jià. huí dào yǎn zhōu, yè zuò yī mèng, yǔ dōng hǎi lóng shén jiāo zhàn, dàn jiàn lóng shén wēi lì jùn fā, shì bù néng dí, jí yù táo zǒu, máng máng cāng hǎi, jìng wú lù kě chū. zhèng zài wēi jí zhī zhōng, hū jiàn yī lóng, zì tiān ér jiàng, suì tūn ér shí zhī, xǐng lái shén sī huǎng hū, sì zhī kùn juàn, zì jué cǐ shēn ruò yǒu suǒ fū. xíng zhì shā qiū, bìng yù chén zhòng, mì zhǔ lǐ sī yuē: zhèn xī nián dōng tián dà hǎi, chù fàn lóng shén, zì mèng lái yǒu bìng, kǒng bù néng qǐ. ruò wǒ bēng zhī hòu, dāng wǎng shàng jùn xuān tài zǐ fú sū lì wèi jūn, shù bù shī qín tiān xià. jí rì yǔ lǐ sī yù bǎo yí zhào yù xǐ děng bǎo, lǐ sī kū qì bài lǐng. yòu yuē: qīng shì wǒ duō nián, fán yī yīng dà xiǎo shì wù, jiē tuō yú qīng, qīng yí jǐn xīn wáng shì, wù wéi zhèn mìng! qiě tài zǐ fú sū, rén ài chéng jìng, zú kě chéng jì. jiè wǒ yī shí jiàn cuò, wù biǎn yuǎn fāng. qīng děng wù yào yòng xīn, bù kě shī yě! zhèn zhī yí yán, bù kě qīng xiè yú rén. yán bì suì bēng. zài wèi sān shí qī nián, shòu wǔ shí suì. shì shí zhī shǐ huáng bēng zhě, zhǐ gōng zǐ hú hài zhào gāo lǐ sī huàn zhě wǔ liù rén, mì bù fā sàng, guān zài yú wēn liáng chē zhōng, suí suǒ zhì jìn yǐn shí, zòu shì yì rú píng shí, shì hòu yǐ bào yú hùn qí wèi, wú yǒu zhī zhī zhě.
卻說始皇三十六年,有隕石見於郡,上刻六字:「始皇死而地分。」使御史逐一緝訪不出,遂命盡誅石傍居人,並燔其石。御史復命訖,李斯乘便諫曰:「陛下游巡日久,變詐百出,祥瑞微驗,恐難准信。不若迴鑾歸國,修整邊備,安撫邦國,高拱無為,自能無事。何必勞車駕遠出生事端,致陛下終日不寧也?」始皇從李斯之言,迴轉車駕。回到兗州,夜作一夢,與東海龍神交戰,但見龍神威力駿發,勢不能敵,急欲逃走,茫茫蒼海,竟無路可出。正在危急之中,忽見一龍,自天而降,遂吞而食之,醒來神思恍惚,四肢睏倦,自覺此身若有所夫。行至沙丘,病癒沉重,密囑李斯曰:「朕昔年東填大海,觸犯龍神,自夢來有病,恐不能起。若我崩之後,當往上郡宣太子扶蘇立為君,庶不失秦天下。」即日與李斯玉寶、遺詔、玉璽等寶,李斯哭泣拜領。又曰:「卿事我多年,凡一應大小事務,皆托於卿,卿宜盡心王事,勿違朕命!且太子扶蘇,仁愛誠敬,足可承繼。借我一時見錯,誤貶遠方。卿等務要用心,不可失也!朕之遺言,不可輕泄於人。」言畢遂崩。在位三十七年,壽五十歲。是時知始皇崩者,止公子胡亥、趙高、李斯、宦者五六人,秘不發喪,棺載於溫涼車中,隨所至進飲食,奏事亦如平時,事後以鮑魚混其味,無有知之者。
què shuō shǐ huáng suī yǒu yí zhào lì fú sū wèi jūn, shàng wèi fā shǐ. zhào gāo jí lái shuō lǐ sī yuē: dà zhàng fū bù kě yī rì wú quán, wú quán zé jué chǒng qù ér shēn wēi. wǒ yù jūn hóu gǎi zhào lì gōng zǐ hú hài, wèi zhī jūn yì yǐ wèi hé rú? sī yuē: cǐ wáng guó zhī yán, fēi rén chén suǒ dāng chū yě! gāo yuē: jūn hóu zì wèi zhǎng zi zhī xìn rèn méng tián, yǔ jūn hóu shú yōu? sī yuē: bù rú yě. gāo yuē: fú sū míng ér néng duàn, gāng ér yǒu wèi, píng rì yǔ jūn bù xiāng de, ruò lì wèi jūn, jué yǐ méng tián wèi chéng xiàng, duó jūn hóu zhī yìn ér yǔ zhī, jūn hóu jué bà guī xiāng lǐ, fèi wèi shù rén, xú xú qīn hài, sǐ wú zàng dì yǐ. jūn hóu hé bù zì wù yé? sī chén yín liáng jiǔ yuē: zi zhī yán yì zì yǒu lǐ, dàn bù rěn fù yí zhǔ yě. gāo yuē: yǔ qí zūn yí zhǔ ér shēn wēi, shú ruò fù yí zhǔ ér quán jiǔ? èr zhě zhī jiān, suí jūn hóu qǔ zhī. sī qǐ xiè yuē: jǐn rú zi jiào. suì jí lái shuō hú hài yuē: jīn rì zhī quán, qí cún wáng zài gōng zǐ yǔ chéng xiàng jí gāo ěr. rú ruò fèng zhào lì zhǎng zi wèi jūn, bì quán guī yú rén, zhāo zhī bù lái, huī zhī bù qù, tuì chù pì dì, bù guò yī cháng rén ěr. zhà dāng chǒng wò, yī dàn shī wèi, xīn dú ān yé? wǒ yǔ chéng xiàng yì yù gǎi zhào lì gōng zǐ wèi jūn, gòng xiǎng fù guì, bù zhī gōng zǐ zhī yì yǐ wèi hé rú? hài yuē: fèi xiōng ér lì dì, luàn lún yě wéi fù mìng ér dú shàn, bù xiào yě qǔ rén zhī yǒu ér hài zhī, bù rén yě. sān zhě nì mái luàn cháng, tiān xià bù fú, kǒng bù kě wèi yě. gāo yuē: xìn xiǎo jié ér shī dà shì, shǒu wēi yì ér ní yuǎn tú, jūn zǐ wèi qí bù dá yě. shí bù kě yǐ cuò guò, quán bù kě yǐ jiǎ rén, gōng zǐ jí dāng zì sī, wù zhì hòu huǐ. hài yuē: rèn rǔ wèi zhī. gāo dà xǐ, suì yǔ lǐ sī gǎi zhào, cì fú sū sǐ, lì hú hài wèi tài zǐ. nǎi qiǎn yán lè jī zhào.
卻說始皇雖有遺詔立扶蘇為君,尚未發使。趙高急來說李斯曰:「大丈夫不可一日無權,無權則爵寵去而身危。我欲君侯改詔立公子胡亥,未知君意以為何如?」斯曰:「此亡國之言,非人臣所當出也!」高曰:「君侯自謂長子之信任蒙恬,與君侯孰優?」斯曰:「不如也。」高曰:「扶蘇明而能斷,剛而有為,平日與君不相得,若立為君,決以蒙恬為丞相,奪君侯之印而與之,君侯決罷歸鄉里,廢為庶人,徐徐侵害,死無葬地矣。君侯何不自悟耶?」斯沉吟良久曰:「子之言亦自有理,但不忍負遺囑也。」高曰:「與其遵遺囑而身危,孰若負遺囑而權久?二者之間,隨君侯取之。」斯起謝曰:「謹如子教。」遂即來說胡亥曰:「今日之權,其存亡在公子與丞相及高耳。如若奉詔立長子為君,必權歸於人,招之不來,揮之不去,退處僻地,不過一常人耳。乍當寵沃,一旦失位,心獨安耶?我與丞相意欲改詔立公子為君,共享富貴,不知公子之意以為何如?」亥曰:「廢兄而立弟,亂倫也;違父命而獨擅,不孝也;取人之有而害之,不仁也。三者逆埋亂常,天下不服,恐不可為也。」高曰:「信小節而失大事,守微義而泥遠圖,君子謂其不達也。時不可以錯過,權不可以假人,公子急當自思,勿致後悔。」亥曰:「任汝為之。」高大喜,遂與李斯改詔,賜扶蘇死,立胡亥為太子。乃遣閻樂齎詔。
yán lè yì bù zhī shǐ huáng jià bēng, suì yú chē qián chéng mìng qǐ xíng. bù yī rì dào shàng jùn, rù chéng chuán mìng jiē zhào, fú sū méng tián jí chū yíng zhào kāi dú, zhào yuē:
閻樂亦不知始皇駕崩,遂於車前承命啟行。不一日到上郡,入城傳命接詔,扶蘇、蒙恬急出迎詔開讀,詔曰:
sān shí qī nián qī yuè shí sān rì, shǐ huáng dì zhào yuē: sān dài yǐ xiào zhì tiān xià ér dūn dà běn, fù yǐ cǐ lì lún, zi yǐ cǐ jǐn zhí, wéi cǐ zé bèi lǐ nì cháng, fēi dào yě. zhǎng zi fú sū, bù néng yǎng chéng tǐ mìng, pì dì lì gōng, nǎi gǎn shàng shū fěi bàng, dà sì kuáng nì, fù zǐ zhī qíng, shì ruò kě jīn, ér zǔ zōng zhī fǎ, zé bù kě shè. yǐ zhào lì hú hài wèi tài zǐ, fèi ěr wèi shù rén, cì yào jiǔ duǎn dāo zì jué. qí jiāng jūn méng tián, jī pāng zài wài, bù néng kuāng zhèng guī jiàn, běn yù jiā zhū, yǐ zhú chéng zhī gōng wèi wán, gū liú dū lǐ. gù zī zhào shì, jǐn yí zhī xī.
三十七年七月十三日,始皇帝詔曰:三代以孝治天下而敦大本,父以此立倫,子以此盡職,違此則悖理逆常,非道也。長子扶蘇,不能仰承體命,闢地立功,乃敢上書誹謗,大肆狂逆,父子之情,似若可矜,而祖宗之法,則不可赦。已詔立胡亥為太子,廢爾為庶人,賜藥酒短刀自決。其將軍蒙恬,稽乓在外,不能匡正規諫,本欲加誅,以築城之工未完,姑留督理。故茲詔示,盡宜知悉。
fú sū dú bà zhào, tì qì yuē: jūn jiào chén sǐ, bù gǎn bù sǐ, fù jiào zǐ wáng, bù gǎn bù wáng. jīn jūn fù cì sǐ, yuàn yǐn jiǔ yǐ quán qí qū. fāng yù yǐn, méng tián jí zhǐ zhī yuē: huáng shàng shǐ chén tǒng lǐng bīng sān shí wàn zhòng, zhù jié biān chuí, tuō diàn xià jiǔ zhù jiān dū, cǐ tiān xià zhī zhòng rèn yě. jì shòu yǐ zhòng rèn, ér yòu cì sǐ, zhōng jiān yǒu zhà. bù ruò miàn jiàn zòu guò, ruò guǒ bù xū, sǐ wèi wǎn yě. fú sū yuē: jūn fù mìng jì chū, lǐ bù kě wéi, shǐ mìng qián lái, qǐ yǒu bù shí, rú ruò zòu qǐng, yù zēng bù xiào. suì yǐn jiǔ ér sǐ. méng tián fù tài zǐ shī, tòng kū bù zhǐ. sān jūn mò bù chuí lèi.
扶蘇讀罷詔,涕泣曰:「君教臣死,不敢不死,父教子亡,不敢不亡。今君父賜死,願飲酒以全其軀。」方欲飲,蒙恬急止之曰:「皇上使臣統領兵三十萬眾,駐節邊陲,托殿下久住監督,此天下之重任也。既授以重任,而又賜死,中間有詐。不若面見奏過,若果不虛,死未晚也。」扶蘇曰:「君父命既出,理不可違,使命前來,豈有不實,如若奏請,愈增不孝。」遂飲酒而死。蒙恬覆太子屍,痛哭不止。三軍莫不垂淚。
yán lè jiàn fú sū sǐ, huí xián yáng fù mìng. lǐ sī zhào gāo qǐ zhī hú hài, hú hài shāng dào bù yǐ, suì chuán qín shǐ huáng chē jià qǐ xíng. wèi zhī rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
閻樂見扶蘇死,回咸陽復命。李斯、趙高啟知胡亥,胡亥傷悼不已,遂傳秦始皇車駕啟行。未知如何?且看下回分解。