strong zhōu lán jiàn bà wáng chū shī strong
周蘭諫霸王出師
dà hàn wǔ nián bā yuè rì, hàn wáng dà bīng chū chéng gāo, hán xìn wèi dà yuán shuài, suì tǒng lǐng zhū jiāng jìn fā. yí lù kǒng xī chén hè èr xiān fēng, qiū háo bù fàn, suǒ dào jùn xiàn, wàng fēng guī fú, èr jiāng zhe lìng zhào jiù guǎn lǐ, dì fāng bǎi lǐ, diàn shí hú jiāng, yǐ yíng wáng shī, dà bīng bù jué zǎo dào jiǔ lǐ shān, xiāng lián shù bǎi lǐ, gè lì yíng zhài. kǒng xī chén hè jiù cháo jiàn hàn wáng, qiě shuō: lài dài wáng wēi dé, yí lù bù dòng shēng sè, jùn xiàn wàng fēng guī jiàng. wáng shǎng láo èr jiāng, jiù lìng zuǒ yòu ān liǎng yíng, shǒu hù dà yíng. mìng xiāo hé cuī zǎn liáng chǔ, yǐ gěi jūn xū. yòu chà liǎng qǐ xì zuò, tàn tīng péng chéng xiāo xī, yǒu xìn jí zǎo lái bào, hǎo zuò zhǔn bèi.
大漢五年八月日,漢王大兵出成皋,韓信為大元帥,遂統領諸將進發。一路孔熙、陳賀二先鋒,秋毫不犯,所到郡縣,望風歸服,二將着令照舊管理,地方百里,簟食壺漿,以迎王師,大兵不覺早到九里山,相連數百里,各立營寨。孔熙、陳賀就朝見漢王,且說:「賴大王威德,一路不動聲色,郡縣望風歸降。」王賞勞二將,就令左右安兩營,守護大營。命蕭何催攢糧儲,以給軍需。又差兩起細作,探聽彭城消息,有信急早來報,好作準備。
bù shuō hàn wáng tún bīng yú cǐ. zǎo yǒu péng chéng xì zuò, dǎ tīng hàn wáng tún bīng yú pèi jùn, xīng yè bào yǔ bà yù. bà wáng wàng xī zhǐ ér dà mà yuē: wú bù shā cǐ kuà fū, shì bù bān shī! biàn yào fēn fù sān jūn, kè rì jiù qǐ bīng. jì bù zhōu lán jiàn yuē: bù kě! hán xìn wěi jì duō duān, bì xià ruò dòng nù, cái yì qǐ bīng, bì zhōng jiān jì. bà wáng yuē: zhèn zòng héng tiān xià, wèi cháng shòu yī rì zhī rǔ, ruò àn bīng bù dòng, shǐ zhū hóu wén zhī, qǐ bù qǔ xiào? jí yù chuán zhǐ qǐ bīng. zhōu lán fù yòu jiàn yuē: hàn bīng shì zhòng, yòu jiān hán xìn guǐ jì shén duō, bì xià bù kě qīng dí. yǐ chén yú jiàn, zhǐ kě shēn gōu gāo lěi, wù yǔ zhī zhàn, fā xí wén diào gè chù zhū hóu qián lái jiù yīng, réng chāi rén guò jiāng jiè huì jī gè jùn xiàn liáng mǐ yǐ wèi jūn xū, yǔ bǐ xiāng chí rì jiǔ, bǐ jūn jué dìng pí fá, gōng gěi bù biàn, nà shí bì xià yǐ yì dài láo, gǔ bīng ér xī, yī zhàn kě shèng, shǐ hán xìn wú yǐ yòng qí móu, zhāng liáng wú yǐ suàn qí cè, hàn bīng sì sàn bēn kuì, chǔ bīng xiāng xí yú hòu, róng yáng chéng gāo, suí shǒu kě de yě. ruò bì xià bù yī chén yán, kōng bì ér zuò, guǎ bù kě yǐ dí zhòng, tǎng zhàn yǒu bù shèng, bì xià jiāng hé yǐ shì cóng hū? bà wáng chén yín bù jué, suì huí gōng jiàn yú jī. jī yuē: lián rì wén hàn bīng jiāng jìn, bì xià hé yǐ yù zhī? bà wáng jiāng zhōu lán zhī yán, sù shuō yī biàn. jī yuē: zhōu lán zhī yán, jí wèi yǒu lǐ. rú bì xià cóng qí móu, shè jì kě bǎo wú shì, bù rán kǒng nán qǔ shèng, péng chéng yì bù kě shǒu. bì xià dāng sī zhī! bà wáng yuē: míng rì dāng yǔ qún chén jì yì.
不說漢王屯兵於此。早有彭城細作,打聽漢王屯兵於沛郡,星夜報與霸玉。霸王望西指而大罵曰:「吾不殺此胯夫,誓不班師!」便要吩咐三軍,克日就起兵。季布、周蘭諫曰:「不可!韓信偽計多端,陛下若動怒,才一起兵,必中奸計。」霸王曰:「朕縱橫天下,未嘗受一日之辱,若按兵不動,使諸侯聞之,豈不取笑?」急欲傳旨起兵。周蘭復又諫曰:「漢兵勢重,又兼韓信詭計甚多,陛下不可輕敵。以臣愚見,只可深溝高壘,勿與之戰,發檄文調各處諸侯前來救應,仍差人過江借會稽各郡縣糧米以為軍需,與彼相持日久,彼軍決定疲乏,供給不便,那時陛下以逸代勞,鼓兵而西,一戰可勝,使韓信無以用其謀,張良無以算其策,漢兵四散奔潰,楚兵相襲於後,榮陽、成皋,隨手可得也。若陛下不依臣言,空壁而作,寡不可以敵眾,倘戰有不勝,陛下將何以適從乎?」霸王沉吟不決,遂回宮見虞姬。姬曰:「連日聞漢兵將近,陛下何以御之?」霸王將周蘭之言,訴說一遍。姬曰:「周蘭之言,極為有理。如陛下從其謀,社稷可保無事,不然恐難取勝,彭城亦不可守。陛下當思之!」霸王曰:「明日當與群臣計議。」
cì rì, bà wáng huì qún chén fù yì zhī yuē: zhōu lán quàn zhèn wù yǔ hàn zhàn, cǐ yì hé rú? lǐ zuǒ chē yuē: bì xià rú bù qīn wǎng, hàn bīng zhī chǔ qiè yě, jué jìn gōng péng chéng. péng chéng tǎng bù néng shǒu, bì xià jiāng hé wǎng hū? wèi jīn zhī jì, bì xià tǒng bīng jí yǔ zhī zhàn, rú shèng, zé hàn bì zǒu yǐ, rú bù shèng, guī shǒu péng chéng yǐ wèi gēn běn, diào qǔ gè chù rén mǎ jiù shòu, yì kě jiē cì ér lái, yòu jiān hàn bīng jiǔ zhù zì pí, wǒ bīng chéng qí bì ér gōng zhī, hàn bīng jué bài. bì xià shě cǐ bì shèng zhī cè, ér yù cóng qún chén shǒu zhū zhī jì, bù yì wù hū? hàn wáng yuē: zuǒ chē zhī yán, zhèng hé wú yì! suì chuán lìng qǐ bīng, jí wǎng pèi jùn jìn fā. fāng chū chéng, hū dà fēng zhòu qǐ, jiāng zhōng jūn bǎo dào qí zhé wèi liǎng duàn, sān jūn jǐn chī yī jīng. bà wáng suǒ chéng wū zhuī mǎ, xíng zhì yù lóu qiáo xià, dà sī shù shēng. zhōu lán xiàng bó jiàn bà wáng cǐ xíng, gè xiāng yì yuē: dà qí bèi zhé, lóng mǎ zhǎng sī, cǐ fēi jí zhào, hé bù kòu mǎ yǐ zhǐ qián jìn? yòu zhe yú zǐ qī yú hòu chē jí zòu yú hòu, quàn zhǐ jìn bīng.
次日,霸王會群臣複議之曰:「周蘭勸朕勿與漢戰,此議何如?」李左車曰:「陛下如不親往,漢兵知楚怯也,決進攻彭城。彭城倘不能守,陛下將何往乎?為今之計,陛下統兵急與之戰,如勝,則漢必走矣,如不勝,歸守彭城以為根本,調「取各處人馬救授,亦可接次而來,又兼漢兵久住自疲,我兵乘其敝而攻之,漢兵決敗。陛下舍此必勝之策,而欲從群臣守株之計,不亦誤乎?」漢王曰:「左車之言,正合吾意!」遂傳令起兵,急往沛郡進發。方出城,忽大風驟起,將中軍寶纛旗折為兩斷,三軍盡吃一驚。霸王所乘烏騅馬,行至玉樓橋下,大嘶數聲。周蘭、項伯見霸王此行,各相議曰:「大旗被折,龍馬長嘶,此非吉兆,何不扣馬以止前進?」又着虞子期於後車急奏虞後,勸止進兵。
qiě shuō bà wáng, dào shí lǐ xī guān, zhǐ jiàn zhōu lán xiàng bó dà xiǎo wén wǔ zhòng chén, jù zài zhù jié tíng, qǐng bà wáng zàn qiě shǎo qì. zhòng chén shí xī jìn qián qǐ zòu yuē: bì xià fāng chū chéng, dà qí zhé dào, lóng mǎ zhǎng sī, cǐ xíng bīng zhī suǒ jì yě. bù ruò xuán shī, shǎo dài shù rì, zài chāi rén dǎ tīng hàn bīng xiāo xī, kàn huǎn jí rú hé, rán hòu jìn bīng bù chí. bà wáng yuē: zhòu yǐ jiǎ zǐ ér wáng, wǔ wáng yǐ jiǎ zǐ ér xìng, hé yàn yú bǐ, ér bù yàn yú cǐ? dà dǐ fēng zhé jīng, mǎ zhǎng sī, yì ǒu rán ěr! qǐ kě dà bīng jì chū, nèi wài jiē zhī, fù yòu huí shī, fǎn zhì bǎi xìng cāi yí. tǎng hàn zhī xì zuò zhī zhī, shǐ chuán wén yú bǐ, jué xiào zhèn zhī qiè yě! suí qǐ shēn huī dòng rén mǎ, fāng yù qián jìn, zuǒ yòu lái bào: yú niáng niáng chāi rén shàng shū. xiàng wáng xiào yuē: yù qī chāi rén shàng shén shū? yǒu hé huà shuō? chāi shū guān kàn, nǎi yú hòu qīn bǐ chē zhōng suǒ jiù yě. qí shū yuē:
且說霸王,到十里西關,只見周蘭、項伯大小文武眾臣,俱在駐節亭,請霸王暫且少憩。眾臣時膝近前啟奏曰:「陛下方出城,大旗折倒,龍馬長嘶,此行兵之所忌也。不若旋師,少待數日,再差人打聽漢兵消息,看緩急如何,然後進兵不遲。」霸王曰:「紂以甲子而亡,武王以甲子而興,何驗於彼,而不驗於此?大抵風折旌,馬長嘶,亦偶然耳!豈可大兵既出,內外皆知,復又回師,反致百姓猜疑。倘漢之細作知之,使傳聞於彼,決笑朕之怯也!」隨起身揮動人馬,方欲前進,左右來報:「虞娘娘差人上書。」項王笑曰:「御妻差人上甚書?有何話說?」拆書觀看,乃虞後親筆車中所就也。其書曰:
wén wáng tīng hòu fēi zhī jiàn ér chéng shèng, dà yǔ dú tú shān zhī zhēn ér xìng xià, zì gǔ dì wáng wèi yǒu bù cóng jiàn ér chéng zhì yě. qiè běn fù rén, wú yuǎn dà jiàn, bǐ wén hàn jiāng hán xìn, guǐ jì bǎi chū. xū dāng yù wèi fáng bèi. zhōu lán děng zhī yán, zì zì yǒu yì, shí wèi xiào zhōng, bì xià bù kě bù tīng. kuàng jīn rì zhī xíng, dà fēng zhé qí, wū zhuī zhǎng sī, cǐ shàng tiān shì jǐng, bì xià yóu dāng tuì shěng, qǐ kě wèi xún cháng zhī zhào ér hū zhī yé?
文王聽后妃之諫而成聖,大禹讀塗山之箴而興夏,自古帝王未有不從諫而成治也。妾本婦人,無遠大見,比聞漢將韓信,詭計百出。須當預為防備。周蘭等之言,字字有意,實為效忠,陛下不可不聽。況今日之行,大風折旗,烏騅長嘶,此上天示警,陛下尤當退省,豈可謂尋常之兆而忽之耶?
bà wáng guān shū, fāng yǒu zī jū zhī yì, hū lǐ zuǒ chē jí qū jìn qián yuē: shì yǒu chén jiā rén guò pèi jùn, qīn jiàn hàn wáng lǐng yī zhī bīng huí chéng gāo, xìn yì yǒu huí bīng zhī yì. chén liào hàn bīng tài duō, jūn liáng bù fū, kǒng bì xià dà bīng yī lín, jué nán zhī chí. bīng fǎ yǒu yún: bīng duō jiāng lèi, kuàng wú liáng hū? bì xià ruò chéng bǐ sān jūn wú liáng ér zhēng zhī, bù zhàn zì luàn, bì kè shèng yǐ. bà wáng wén zuǒ chē zhī yán, suì jué yì xī xiàng, wú fù liú liàn. yòu jiàn qián bù rén mǎ yǐ xíng wǔ shí lǐ zhī wài, nán yú wǎn huí, zhǎng qū qián jìn, zài wú yǒu gǎn lán zǔ zhě.
霸王觀書,方有趑趄之意,忽李左車急趨近前曰:「適有臣家人過沛郡,親見漢王領一枝兵回成皋,信亦有回兵之意。臣料漢兵太多,軍糧不敷,恐陛下大兵一臨,決難支持。兵法有云:兵多將累,況無糧乎?陛下若乘彼三軍無糧而征之,不戰自亂,必克勝矣。」霸王聞左車之言,遂決意西向,無復留戀。又見前部人馬已行五十里之外,難於挽回,長驅前進,再無有敢攔阻者。
bù rì zǎo dào pèi jùn, lí chéng wǔ shí lǐ ān yíng bì, chāi rén dǎ tīng hàn wáng zài fǒu? hán xìn xiāo xī rú hé? qù rén bù duō shí, huí zòu hàn wáng dà yíng zài chéng wài liù shí lǐ qī fèng pō, zhōng rì gāo gē yǐn jiǔ, gè chù rén mǎ xiāng lián jié yíng, luò yì bù jué. hán xìn dà yíng zài jiǔ lǐ shān zhī dōng, cāo liàn rén mǎ, yì wú huí bīng zhī yì. chéng zhōng sì mén bù bì, suí rén wǎng lái. bà wáng wén shuō, jí zhào lǐ zuǒ chē, lián hū shù cì, bù zhī suǒ wǎng. zuǒ yòu lái bào, zuó wǎn lǐ zuǒ chē lǐng cóng rén bìng dài lái xíng zhuāng, jìng zì táo zǒu, bù zhī qù xiàng. bà wáng dà nù yuē: zuǒ chē shí hán xìn suǒ shǐ, zhà lái tóu xiáng, yǐ guān zhèn zhī xū shí! zhào xiàng bó zé zhī yuē: rǔ bù shěn zuǒ chē lái lì, wù jǔ yú zhèn qián, yǐ wèi kě yòng, zhèn yī shí bù chá, xìn qí qiǎo yán ér tīng yòng, wù wú dà shì zhě, jiē rǔ zhī zuì yě! bó yuē: chén tīng zuǒ chē sù yǒu shēng míng, yīn jiàn tóu xiáng, suì jǔ yòng yú wáng qián, wù zhōng jiān jì, shí chén zhī zuì. bà wáng nù qì bù xī. zhōu lán děng quàn jiàn yuē: xiàng sī mǎ zhè shì zhōng xīn wèi guó, yī shí wèi shěn jiān jì, qīng yú jǔ yòng. jīn jì dà bīng dào cǐ, qiě lǐ lùn chū zhàn yīng dí zhī cè, bù xīn zhuī huǐ qián shì. bà wáng cóng qí yán, suì chù miǎn xiàng bó, nǎi zhòng shǎng zhōu lán děng. dāng rì huí zhàng jiàn yú jī bèi shuō: lǐ zuǒ chē tóu xiáng, yòu wǒ dào cǐ, huǐ bù tīng yù qī zhī yán! yú jī yuē: qiè yán bù zú jiè, wéi wàng bì xià fèn lì chū zhàn, huī fù hóng jī, jiǎng lǜ zhū jiāng, tóng xīn xié lì, zǎo zòu kǎi gē, qí tā bù bì jiào yě. bà wáng yuē: yù qī zhī yán, zhèng hé wǒ yì.
不日早到沛郡,離城五十里安營畢,差人打聽漢王在否?韓信消息如何?去人不多時,回奏漢王大營在城外六十里棲鳳坡,終日高歌飲酒,各處人馬相連結營,絡繹不絕。韓信大營在九里山之東,操練人馬,亦無回兵之意。城中四門不閉,隨人往來。霸王聞說,急召李左車,連呼數次,不知所往。左右來報,昨晚李左車領從人並帶來行裝,徑自逃走,不知去向。霸王大怒曰:「左車實韓信所使,詐來投降,以觀朕之虛實!」召項伯責之曰:「汝不審左車來歷,誤舉於朕前,以為可用,朕一時不察,信其巧言而聽用,誤吾大事者,皆汝之罪也!」伯曰:「臣聽左車素有聲名,因見投降,遂舉用於王前,誤中奸計,實臣之罪。」霸王怒氣不息。周蘭等勸諫曰:「項司馬這是忠心為國,一時未審奸計,輕於舉用。今既大兵到此,且理論出戰應敵之策,不心追悔前事。」霸王從其言,遂黜免項伯,乃重賞周蘭等。當日回帳見虞姬備說:「李左車投降,誘我到此,悔不聽御妻之言!」虞姬曰:「妾言不足借,惟望陛下奮力出戰,恢復鴻基,獎率諸將,同心協力,早奏凱歌,其他不必較也。」霸王曰:「御妻之言,正合我意。」
cì rì, shēng zhàng zhào zhū jiāng yuē: ěr děng cóng wú shù bǎi zhàn, wèi cháng bài běi, jīn rì hàn bīng shì zhòng, bù yīng qīng dí, xū yào bèi jiā yòng xīn. zhōng lí mèi lǐng bīng sān wàn zài zuǒ shào zhù zā, jì bù lǐng bīng sān wàn yòu shào zhù zā, huán chǔ wèi qián bù, yú zǐ qī wèi hòu yīng, zhū jiāng suí zhèn chū zhàn. ruò bǐ bài, kě sù zhuī, ruò bǐ shèng, sì miàn jiù shòu, wù yào zǐ xì dī fáng, gè xiāng bǎo shǒu. liào yī yuè zhī jiān, hàn bīng liáng jǐn, zì rán zǒu yǐ. zhū jiāng bài fú yuē: bì xià shén suàn, fēi chén děng suǒ jí yě.
次日,升帳召諸將曰:「爾等從吾數百戰,未嘗敗北,今日漢兵勢重,不應輕敵,須要倍加用心。鍾離昧領兵三萬在左哨駐紮,季布領兵三萬右哨駐紮,桓楚為前部,虞子期為後應,諸將隨朕出戰。若彼敗,可速追,若彼勝,四面救授,務要仔細提防,各相保守。料一月之間,漢兵糧盡,自然走矣。」諸將拜伏曰:「陛下神算,非臣等所及也。」
bù shuō chǔ bīng ān yíng yú pèi chéng zhī dōng. qiě shuō hán xìn diào dù zhū jūn, gè yǒu fāng xiàng, suí chù gè yǒu yǐn fú, bīng duō ér yǒu jì lǜ, jiāng fēn ér yǒu dìng shǒu, biàn huà bù cháng, suí jī yùn yòng, shí fēn yán lì, zhuān děng chǔ bīng dào lái. zhǐ jiàn xiǎo xiào bào rù zhōng jūn, zuǒ chē huí hàn yíng, hán xìn jí qǐng xiāng jiàn, bèi shuō zhà jiàng rù chǔ, jǐn zhī bà wáng xū shí. xìn yuē: ruò fēi xiān shēng cǐ xíng, xiàng wáng bù lái, wú bīng qǐ kě jiǔ jū? tǎng gè chù jiù bīng zài dào, jí nán qǔ shèng. jīn xìng xiàng wáng dào cǐ, dàn bù zhī hé yǐ shǐ bǐ shēn rù zhòng dì, yǐ zhōng wú jì? xiān shēng yǒu fāng lüè, yuàn tīng jīn yù, yǐ pōu qún yí. lǐ zuǒ chē yuē: yuán shuài xiǎng yǒu miào cè, gù cǐ xià wèn. chén yǒu yī yán, bù zhī hé fǒu? hán xìn suì gǒng shǒu tīng zuǒ chē zhī yán. wèi zhī yǒu hé yì lùn? qiě kàn xià huí fēn jiě:
不說楚兵安營於沛城之東。且說韓信調度諸軍,各有方向,隨處各有隱伏,兵多而有紀律,將分而有定守,變化不常,隨機運用,十分嚴厲,專等楚兵到來。只見小校報入中軍,左車回漢營,韓信急請相見,備說詐降入楚,盡知霸王虛實。信曰:「若非先生此行,項王不來,吾兵豈可久居?倘各處救兵再到,急難取勝。今幸項王到此,但不知何以使彼深入重地,以中吾計?先生有方略,願聽金玉,以剖群疑。」李左車曰:「元帥想有妙策,故此下問。臣有一言,不知合否?」韓信遂拱手聽左車之言。未知有何議論?且看下回分解: