strong zhōu lán jiàn bà wáng chū shī strong
周兰谏霸王出师
dà hàn wǔ nián bā yuè rì, hàn wáng dà bīng chū chéng gāo, hán xìn wèi dà yuán shuài, suì tǒng lǐng zhū jiàng jìn fā. yí lù kǒng xī chén hè èr xiān fēng, qiū háo bù fàn, suǒ dào jùn xiàn, wàng fēng guī fú, èr jiāng zhe lìng zhào jiù guǎn lǐ, dì fāng bǎi lǐ, diàn shí hú jiāng, yǐ yíng wáng shī, dà bīng bù jué zǎo dào jiǔ lǐ shān, xiāng lián shù bǎi lǐ, gè lì yíng zhài. kǒng xī chén hè jiù cháo jiàn hàn wáng, qiě shuō:" lài dài wáng wēi dé, yí lù bù dòng shēng sè, jùn xiàn wàng fēng guī xiáng." wáng shǎng láo èr jiāng, jiù lìng zuǒ yòu ān liǎng yíng, shǒu hù dà yíng. mìng xiāo hé cuī zǎn liáng chǔ, yǐ gěi jūn xū. yòu chà liǎng qǐ xì zuò, tàn tīng péng chéng xiāo xī, yǒu xìn jí zǎo lái bào, hǎo zuò zhǔn bèi.
大汉五年八月日,汉王大兵出成皋,韩信为大元帅,遂统领诸将进发。一路孔熙、陈贺二先锋,秋毫不犯,所到郡县,望风归服,二将着令照旧管理,地方百里,簟食壶浆,以迎王师,大兵不觉早到九里山,相连数百里,各立营寨。孔熙、陈贺就朝见汉王,且说:“赖大王威德,一路不动声色,郡县望风归降。”王赏劳二将,就令左右安两营,守护大营。命萧何催攒粮储,以给军需。又差两起细作,探听彭城消息,有信急早来报,好作准备。
bù shuō hàn wáng tún bīng yú cǐ. zǎo yǒu péng chéng xì zuò, dǎ tīng hàn wáng tún bīng yú pèi jùn, xīng yè bào yǔ bà yù. bà wáng wàng xī zhǐ ér dà mà yuē:" wú bù shā cǐ kuà fū, shì bù bān shī!" biàn yào fēn fù sān jūn, kè rì jiù qǐ bīng. jì bù zhōu lán jiàn yuē:" bù kě! hán xìn wěi jì duō duān, bì xià ruò dòng nù, cái yì qǐ bīng, bì zhōng jiān jì." bà wáng yuē:" zhèn zòng héng tiān xià, wèi cháng shòu yī rì zhī rǔ, ruò àn bīng bù dòng, shǐ zhū hóu wén zhī, qǐ bù qǔ xiào?" jí yù chuán zhǐ qǐ bīng. zhōu lán fù yòu jiàn yuē:" hàn bīng shì zhòng, yòu jiān hán xìn guǐ jì shén duō, bì xià bù kě qīng dí. yǐ chén yú jiàn, zhǐ kě shēn gōu gāo lěi, wù yǔ zhī zhàn, fā xí wén diào gè chù zhū hóu qián lái jiù yìng, réng chāi rén guò jiāng jiè kuài jī gè jùn xiàn liáng mǐ yǐ wéi jūn xū, yǔ bǐ xiāng chí rì jiǔ, bǐ jūn jué dìng pí fá, gōng jǐ bù biàn, nà shí bì xià yǐ yì dài láo, gǔ bīng ér xī, yī zhàn kě shèng, shǐ hán xìn wú yǐ yòng qí móu, zhāng liáng wú yǐ suàn qí cè, hàn bīng sì sàn bēn kuì, chǔ bīng xiāng xí yú hòu, róng yáng chéng gāo, suí shǒu kě de yě. ruò bì xià bù yī chén yán, kōng bì ér zuò, guǎ bù kě yǐ dí zhòng, tǎng zhàn yǒu bù shèng, bì xià jiāng hé yǐ shì cóng hū?" bà wáng chén yín bù jué, suì huí gōng jiàn yú jī. jī yuē:" lián rì wén hàn bīng jiāng jìn, bì xià hé yǐ yù zhī?" bà wáng jiāng zhōu lán zhī yán, sù shuō yī biàn. jī yuē:" zhōu lán zhī yán, jí wéi yǒu lǐ. rú bì xià cóng qí móu, shè jì kě bǎo wú shì, bù rán kǒng nán qǔ shèng, péng chéng yì bù kě shǒu. bì xià dāng sī zhī!" bà wáng yuē:" míng rì dāng yǔ qún chén jì yì."
不说汉王屯兵于此。早有彭城细作,打听汉王屯兵于沛郡,星夜报与霸玉。霸王望西指而大骂曰:“吾不杀此胯夫,誓不班师!”便要吩咐三军,克日就起兵。季布、周兰谏曰:“不可!韩信伪计多端,陛下若动怒,才一起兵,必中奸计。”霸王曰:“朕纵横天下,未尝受一日之辱,若按兵不动,使诸侯闻之,岂不取笑?”急欲传旨起兵。周兰复又谏曰:“汉兵势重,又兼韩信诡计甚多,陛下不可轻敌。以臣愚见,只可深沟高垒,勿与之战,发檄文调各处诸侯前来救应,仍差人过江借会稽各郡县粮米以为军需,与彼相持日久,彼军决定疲乏,供给不便,那时陛下以逸代劳,鼓兵而西,一战可胜,使韩信无以用其谋,张良无以算其策,汉兵四散奔溃,楚兵相袭于后,荣阳、成皋,随手可得也。若陛下不依臣言,空壁而作,寡不可以敌众,倘战有不胜,陛下将何以适从乎?”霸王沉吟不决,遂回宫见虞姬。姬曰:“连日闻汉兵将近,陛下何以御之?”霸王将周兰之言,诉说一遍。姬曰:“周兰之言,极为有理。如陛下从其谋,社稷可保无事,不然恐难取胜,彭城亦不可守。陛下当思之!”霸王曰:“明日当与群臣计议。”
cì rì, bà wáng huì qún chén fù yì zhī yuē:" zhōu lán quàn zhèn wù yǔ hàn zhàn, cǐ yì hé rú?" lǐ zuǒ chē yuē:" bì xià rú bù qīn wǎng, hàn bīng zhī chǔ qiè yě, jué jìn gōng péng chéng. péng chéng tǎng bù néng shǒu, bì xià jiāng hé wǎng hū? wèi jīn zhī jì, bì xià tǒng bīng jí yǔ zhī zhàn, rú shèng, zé hàn bì zǒu yǐ, rú bù shèng, guī shǒu péng chéng yǐ wéi gēn běn, diào" qǔ gè chù rén mǎ jiù shòu, yì kě jiē cì ér lái, yòu jiān hàn bīng jiǔ zhù zì pí, wǒ bīng chéng qí bì ér gōng zhī, hàn bīng jué bài. bì xià shě cǐ bì shèng zhī cè, ér yù cóng qún chén shǒu zhū zhī jì, bù yì wù hū?" hàn wáng yuē:" zuǒ chē zhī yán, zhèng hé wú yì!" suì chuán lìng qǐ bīng, jí wǎng pèi jùn jìn fā. fāng chū chéng, hū dà fēng zhòu qǐ, jiāng zhōng jūn bǎo dào qí zhé wèi liǎng duàn, sān jūn jǐn chī yī jīng. bà wáng suǒ chéng wū zhuī mǎ, xíng zhì yù lóu qiáo xià, dà sī shù shēng. zhōu lán xiàng bó jiàn bà wáng cǐ xíng, gè xiāng yì yuē:" dà qí bèi zhé, lóng mǎ cháng sī, cǐ fēi jí zhào, hé bù kòu mǎ yǐ zhǐ qián jìn?" yòu zhe yú zǐ qī yú hòu chē jí zòu yú hòu, quàn zhǐ jìn bīng.
次日,霸王会群臣复议之曰:“周兰劝朕勿与汉战,此议何如?”李左车曰:“陛下如不亲往,汉兵知楚怯也,决进攻彭城。彭城倘不能守,陛下将何往乎?为今之计,陛下统兵急与之战,如胜,则汉必走矣,如不胜,归守彭城以为根本,调“取各处人马救授,亦可接次而来,又兼汉兵久住自疲,我兵乘其敝而攻之,汉兵决败。陛下舍此必胜之策,而欲从群臣守株之计,不亦误乎?”汉王曰:“左车之言,正合吾意!”遂传令起兵,急往沛郡进发。方出城,忽大风骤起,将中军宝纛旗折为两断,三军尽吃一惊。霸王所乘乌骓马,行至玉楼桥下,大嘶数声。周兰、项伯见霸王此行,各相议曰:“大旗被折,龙马长嘶,此非吉兆,何不扣马以止前进?”又着虞子期于后车急奏虞后,劝止进兵。
qiě shuō bà wáng, dào shí lǐ xī guān, zhī jiàn zhōu lán xiàng bó dà xiǎo wén wǔ zhòng chén, jù zài zhù jié tíng, qǐng bà wáng zàn qiě shǎo qì. zhòng chén shí xī jìn qián qǐ zòu yuē:" bì xià fāng chū chéng, dà qí zhé dào, lóng mǎ cháng sī, cǐ xíng bīng zhī suǒ jì yě. bù ruò xuán shī, shǎo dài shù rì, zài chāi rén dǎ tīng hàn bīng xiāo xī, kàn huǎn jí rú hé, rán hòu jìn bīng bù chí." bà wáng yuē:" zhòu yǐ jiǎ zǐ ér wáng, wǔ wáng yǐ jiǎ zǐ ér xìng, hé yàn yú bǐ, ér bù yàn yú cǐ? dà dǐ fēng zhé jīng, mǎ cháng sī, yì ǒu rán ěr! qǐ kě dà bīng jì chū, nèi wài jiē zhī, fù yòu huí shī, fǎn zhì bǎi xìng cāi yí. tǎng hàn zhī xì zuò zhī zhī, shǐ chuán wén yú bǐ, jué xiào zhèn zhī qiè yě!" suí qǐ shēn huī dòng rén mǎ, fāng yù qián jìn, zuǒ yòu lái bào:" yú niáng niáng chāi rén shàng shū." xiàng wáng xiào yuē:" yù qī chāi rén shàng shén shū? yǒu hé huà shuō?" chāi shū guān kàn, nǎi yú hòu qīn bǐ chē zhōng suǒ jiù yě. qí shū yuē:
且说霸王,到十里西关,只见周兰、项伯大小文武众臣,俱在驻节亭,请霸王暂且少憩。众臣时膝近前启奏曰:“陛下方出城,大旗折倒,龙马长嘶,此行兵之所忌也。不若旋师,少待数日,再差人打听汉兵消息,看缓急如何,然后进兵不迟。”霸王曰:“纣以甲子而亡,武王以甲子而兴,何验于彼,而不验于此?大抵风折旌,马长嘶,亦偶然耳!岂可大兵既出,内外皆知,复又回师,反致百姓猜疑。倘汉之细作知之,使传闻于彼,决笑朕之怯也!”随起身挥动人马,方欲前进,左右来报:“虞娘娘差人上书。”项王笑曰:“御妻差人上甚书?有何话说?”拆书观看,乃虞后亲笔车中所就也。其书曰:
wén wáng tīng hòu fēi zhī jiàn ér chéng shèng, dà yǔ dú tú shān zhī zhēn ér xìng xià, zì gǔ dì wáng wèi yǒu bù cóng jiàn ér chéng zhì yě. qiè běn fù rén, wú yuǎn dà jiàn, bǐ wén hàn jiāng hán xìn, guǐ jì bǎi chū. xū dāng yù wèi fáng bèi. zhōu lán děng zhī yán, zì zì yǒu yì, shí wèi xiào zhōng, bì xià bù kě bù tīng. kuàng jīn rì zhī xíng, dà fēng zhé qí, wū zhuī cháng sī, cǐ shàng tiān shì jǐng, bì xià yóu dāng tuì shěng, qǐ kě wèi xún cháng zhī zhào ér hū zhī yé?
文王听后妃之谏而成圣,大禹读涂山之箴而兴夏,自古帝王未有不从谏而成治也。妾本妇人,无远大见,比闻汉将韩信,诡计百出。须当预为防备。周兰等之言,字字有意,实为效忠,陛下不可不听。况今日之行,大风折旗,乌骓长嘶,此上天示警,陛下尤当退省,岂可谓寻常之兆而忽之耶?
bà wáng guān shū, fāng yǒu zī jū zhī yì, hū lǐ zuǒ chē jí qū jìn qián yuē:" shì yǒu chén jiā rén guò pèi jùn, qīn jiàn hàn wáng lǐng yī zhī bīng huí chéng gāo, xìn yì yǒu huí bīng zhī yì. chén liào hàn bīng tài duō, jūn liáng bù fū, kǒng bì xià dà bīng yī lín, jué nán zhī chí. bīng fǎ yǒu yún: bīng duō jiāng lèi, kuàng wú liáng hū? bì xià ruò chéng bǐ sān jūn wú liáng ér zhēng zhī, bù zhàn zì luàn, bì kè shèng yǐ." bà wáng wén zuǒ chē zhī yán, suì jué yì xī xiàng, wú fù liú liàn. yòu jiàn qián bù rén mǎ yǐ xíng wǔ shí lǐ zhī wài, nán yú wǎn huí, cháng qū qián jìn, zài wú yǒu gǎn lán zǔ zhě.
霸王观书,方有趑趄之意,忽李左车急趋近前曰:“适有臣家人过沛郡,亲见汉王领一枝兵回成皋,信亦有回兵之意。臣料汉兵太多,军粮不敷,恐陛下大兵一临,决难支持。兵法有云:兵多将累,况无粮乎?陛下若乘彼三军无粮而征之,不战自乱,必克胜矣。”霸王闻左车之言,遂决意西向,无复留恋。又见前部人马已行五十里之外,难于挽回,长驱前进,再无有敢拦阻者。
bù rì zǎo dào pèi jùn, lí chéng wǔ shí lǐ ān yíng bì, chāi rén dǎ tīng hàn wáng zài fǒu? hán xìn xiāo xī rú hé? qù rén bù duō shí, huí zòu hàn wáng dà yíng zài chéng wài liù shí lǐ qī fèng pō, zhōng rì gāo gē yǐn jiǔ, gè chù rén mǎ xiāng lián jié yíng, luò yì bù jué. hán xìn dà yíng zài jiǔ lǐ shān zhī dōng, cāo liàn rén mǎ, yì wú huí bīng zhī yì. chéng zhōng sì mén bù bì, suí rén wǎng lái. bà wáng wén shuō, jí zhào lǐ zuǒ chē, lián hū shù cì, bù zhī suǒ wǎng. zuǒ yòu lái bào, zuó wǎn lǐ zuǒ chē lǐng cóng rén bìng dài lái xíng zhuāng, jìng zì táo zǒu, bù zhī qù xiàng. bà wáng dà nù yuē:" zuǒ chē shí hán xìn suǒ shǐ, zhà lái tóu xiáng, yǐ guān zhèn zhī xū shí!" zhào xiàng bó zé zhī yuē:" rǔ bù shěn zuǒ chē lái lì, wù jǔ yú zhèn qián, yǐ wéi kě yòng, zhèn yī shí bù chá, xìn qí qiǎo yán ér tīng yòng, wù wú dà shì zhě, jiē rǔ zhī zuì yě!" bó yuē:" chén tīng zuǒ chē sù yǒu shēng míng, yīn jiàn tóu xiáng, suì jǔ yòng yú wáng qián, wù zhōng jiān jì, shí chén zhī zuì." bà wáng nù qì bù xī. zhōu lán děng quàn jiàn yuē:" xiàng sī mǎ zhè shì zhōng xīn wèi guó, yī shí wèi shěn jiān jì, qīng yú jǔ yòng. jīn jì dà bīng dào cǐ, qiě lǐ lùn chū zhàn yìng dí zhī cè, bù xīn zhuī huǐ qián shì." bà wáng cóng qí yán, suì chù miǎn xiàng bó, nǎi zhòng shǎng zhōu lán děng. dāng rì huí zhàng jiàn yú jī bèi shuō:" lǐ zuǒ chē tóu xiáng, yòu wǒ dào cǐ, huǐ bù tīng yù qī zhī yán!" yú jī yuē:" qiè yán bù zú jiè, wéi wàng bì xià fèn lì chū zhàn, huī fù hóng jī, jiǎng lǜ zhū jiàng, tóng xīn xié lì, zǎo zòu kǎi gē, qí tā bù bì jiào yě." bà wáng yuē:" yù qī zhī yán, zhèng hé wǒ yì."
不日早到沛郡,离城五十里安营毕,差人打听汉王在否?韩信消息如何?去人不多时,回奏汉王大营在城外六十里栖凤坡,终日高歌饮酒,各处人马相连结营,络绎不绝。韩信大营在九里山之东,操练人马,亦无回兵之意。城中四门不闭,随人往来。霸王闻说,急召李左车,连呼数次,不知所往。左右来报,昨晚李左车领从人并带来行装,径自逃走,不知去向。霸王大怒曰:“左车实韩信所使,诈来投降,以观朕之虚实!”召项伯责之曰:“汝不审左车来历,误举于朕前,以为可用,朕一时不察,信其巧言而听用,误吾大事者,皆汝之罪也!”伯曰:“臣听左车素有声名,因见投降,遂举用于王前,误中奸计,实臣之罪。”霸王怒气不息。周兰等劝谏曰:“项司马这是忠心为国,一时未审奸计,轻于举用。今既大兵到此,且理论出战应敌之策,不心追悔前事。”霸王从其言,遂黜免项伯,乃重赏周兰等。当日回帐见虞姬备说:“李左车投降,诱我到此,悔不听御妻之言!”虞姬曰:“妾言不足借,惟望陛下奋力出战,恢复鸿基,奖率诸将,同心协力,早奏凯歌,其他不必较也。”霸王曰:“御妻之言,正合我意。”
cì rì, shēng zhàng zhào zhū jiàng yuē:" ěr děng cóng wú shù bǎi zhàn, wèi cháng bài běi, jīn rì hàn bīng shì zhòng, bù yīng qīng dí, xū yào bèi jiā yòng xīn. zhōng lí mèi lǐng bīng sān wàn zài zuǒ shào zhù zhā, jì bù lǐng bīng sān wàn yòu shào zhù zhā, huán chǔ wèi qián bù, yú zǐ qī wèi hòu yīng, zhū jiàng suí zhèn chū zhàn. ruò bǐ bài, kě sù zhuī, ruò bǐ shèng, sì miàn jiù shòu, wù yào zǐ xì dī fáng, gè xiāng bǎo shǒu. liào yī yuè zhī jiān, hàn bīng liáng jǐn, zì rán zǒu yǐ." zhū jiàng bài fú yuē:" bì xià shén suàn, fēi chén děng suǒ jí yě."
次日,升帐召诸将曰:“尔等从吾数百战,未尝败北,今日汉兵势重,不应轻敌,须要倍加用心。钟离昧领兵三万在左哨驻扎,季布领兵三万右哨驻扎,桓楚为前部,虞子期为后应,诸将随朕出战。若彼败,可速追,若彼胜,四面救授,务要仔细提防,各相保守。料一月之间,汉兵粮尽,自然走矣。”诸将拜伏曰:“陛下神算,非臣等所及也。”
bù shuō chǔ bīng ān yíng yú pèi chéng zhī dōng. qiě shuō hán xìn diào dù zhū jūn, gè yǒu fāng xiàng, suí chù gè yǒu yǐn fú, bīng duō ér yǒu jì lǜ, jiāng fēn ér yǒu dìng shǒu, biàn huà bù cháng, suí jī yùn yòng, shí fēn yán lì, zhuān děng chǔ bīng dào lái. zhī jiàn xiǎo xiào bào rù zhōng jūn, zuǒ chē huí hàn yíng, hán xìn jí qǐng xiāng jiàn, bèi shuō zhà xiáng rù chǔ, jǐn zhī bà wáng xū shí. xìn yuē:" ruò fēi xiān shēng cǐ xíng, xiàng wáng bù lái, wú bīng qǐ kě jiǔ jū? tǎng gè chù jiù bīng zài dào, jí nàn qǔ shèng. jīn xìng xiàng wáng dào cǐ, dàn bù zhī hé yǐ shǐ bǐ shēn rù zhòng dì, yǐ zhōng wú jì? xiān shēng yǒu fāng lüè, yuàn tīng jīn yù, yǐ pōu qún yí." lǐ zuǒ chē yuē:" yuán shuài xiǎng yǒu miào cè, gù cǐ xià wèn. chén yǒu yī yán, bù zhī hé fǒu?" hán xìn suì gǒng shǒu tīng zuǒ chē zhī yán. wèi zhī yǒu hé yì lùn? qiě kàn xià huí fēn jiě:
不说楚兵安营于沛城之东。且说韩信调度诸军,各有方向,随处各有隐伏,兵多而有纪律,将分而有定守,变化不常,随机运用,十分严厉,专等楚兵到来。只见小校报入中军,左车回汉营,韩信急请相见,备说诈降入楚,尽知霸王虚实。信曰:“若非先生此行,项王不来,吾兵岂可久居?倘各处救兵再到,急难取胜。今幸项王到此,但不知何以使彼深入重地,以中吾计?先生有方略,愿听金玉,以剖群疑。”李左车曰:“元帅想有妙策,故此下问。臣有一言,不知合否?”韩信遂拱手听左车之言。未知有何议论?且看下回分解: