strong guǎng wǔ shān chǔ hàn huì bīng strong
廣武山楚漢會兵
bù shuō hán xìn cāo yǎn rén mǎ zé rì pò chǔ. què shuō bà wáng tún bīng guǎng wǔ, yǔ xiàng bó zhōng lí mèi děng zhū jiāng jì yì yuē: jiàn jīn hàn bīng huì gè chù zhū hóu, zǒng jí rén mǎ, yào yǔ zhèn jué zhàn, dàn chǔ jūn quē shí, nán yǐ chí jiǔ, ěr děng yǒu hé liáng cè? xiàng bó yuē: tài gōng jū jìn yú cǐ, wèi zēng hái guó, hé bù qǔ lái, lìng tài gōng xiū shū yī fēng, xià yǔ hàn wáng, lìng bǐ tuì bīng, rán hòu fàng tài gōng huí chéng gāo ruò réng qián yǔ chǔ xiāng jù, dìng jiāng tài gōng zhū lù, shǐ liú bāng wèi wàn shì zhī zuì rén yě. bì xià ruò yī cǐ jì, kě dǐ bǎi wàn xióng bīng yě. xiàng yǔ yī xiàng bó zhī yán, chāi rén wǎng péng chéng qǔ tài gōng. bù yī rì, qǔ tài gōng dào guǎng wǔ, lái jiàn bà wáng. bà wáng zhào tài gōng rù zhàng xià, yǐ yán fǔ zhī yuē: rǔ zi liú bāng, zhōng rì yǔ wǒ xiāng jù, lüè bù yǐ rǔ wèi niàn. wú jīn qǔ lái, mìng rǔ xiū shū yī fēng, zhe rǔ zi bà bīng xī zhēng, wǒ jiù fàng rǔ tóng lǚ shì huí chéng gāo, shǐ rǔ fù zǐ fū qī xiàng jù, rǔ yǐ wèi rú hé? tài gōng yuē: liú bāng zì yòu tān cái hào sè, bù gù fù mǔ, jīn nǎi yǐ fù guì wèi zhòng, suì qì wǒ rú mò lù rén yì bān, kǒng shū qù yì bù jì shì, wèi zhī nài hé? bà wáng yuē: rǔ qiě xiū yī fēng shū jì qù, kàn tā rú hé, zài zuò qū chù. tài gōng yú shì xiū shū yī fēng, chéng shàng bà wáng, bà wáng kàn bà shū yuē: liú bāng jiàn cǐ shū, ruò bù tuì bīng, zhēn suǒ wèi qín shòu yì guān zhě yě! jí chà zhōng dài fū sòng zǐ lián jī shū fù chéng gāo.
不說韓信操演人馬擇日破楚。卻說霸王屯兵廣武,與項伯、鍾離昧等諸將計議曰:「見今漢兵會各處諸侯,總集人馬,要與朕決戰,但楚軍缺食,難以持久,爾等有何良策?」項伯曰:「太公拘禁於此,未曾還國,何不取來,令太公修書一封,下與漢王,令彼退兵,然後放太公回成皋;若仍前與楚相距,定將太公誅戮,使劉邦為萬世之罪人也。陛下若依此計,可抵百萬雄兵也。」項羽依項伯之言,差人往彭城取太公。不一日,取太公到廣武,來見霸王。霸王召太公入帳下,以言撫之曰:「汝子劉邦,終日與我相距,略不以汝為念。吾今取來,命汝修書一封,着汝子罷兵息爭,我就放汝同呂氏回成皋,使汝父子夫妻相聚,汝以為如何?」太公曰:「劉邦自幼貪財好色,不顧父母,今乃以富貴為重,遂棄我如陌路人一般,恐書去亦不濟事,為之奈何?」霸王曰:「汝且修一封書寄去,看他如何,再作區處。」太公於是修書一封,呈上霸王,霸王看罷書曰:「劉邦見此書,若不退兵,真所謂禽獸衣冠者也!」即差中大夫宋子連齎書赴成皋。
yī rì dào chéng gāo, yǒu rén bào hàn wáng yuē: chǔ qiǎn dài fū jī tài gōng jiā shū zài wài. hàn wáng wén shuō tài gōng yǒu shū dào, jí zhào zhāng liáng chén píng yuē: chǔ qiǎn zhōng dài fū sòng zǐ lián jī tài gōng jiā shū dào lái, cǐ shì hé yì? liáng yuē: cǐ shì bà wáng yù wèi tuì bīng zhī jì, gù shǐ tài gōng fù jiā shū, yù dài wáng tuì bīng. dài wáng jiàn shū qiè bù kě āi qì, zhǐ yī rú cǐ rú cǐ huí dá, guǎn jiào xún rì nèi, tài gōng hái guó, suī zài chǔ yì bù zhì hài shāng. hàn wáng yī zhāng liáng zhī yán, suì zhào sòng zǐ lián rù jiàn. chéng shàng tài gōng jiā shū, hàn wáng chāi shū pěng dú, shū yuē:
一日到成皋,有人報漢王曰:「楚遣大夫齎太公家書在外。」漢王聞說太公有書到,即召張良、陳平曰:「楚遣中大夫宋子連齎太公家書到來,此是何意?」良曰:「此是霸王欲為退兵之計,故使太公付家書,欲大王退兵。大王見書切不可哀泣,只依如此如此回答,管教旬日內,太公還國,雖在楚亦不至害傷。」漢王依張良之言,遂召宋子連入見。呈上太公家書,漢王拆書捧讀,書曰:
tài gōng fù shū hàn wáng liú bāng: cháng wèi yú shùn dà xiào, qì tiān xià rú bì lǚ rǔ yǐ fù zé wèi zhòng, shì wǒ rú lù rén, zì suī shuǐ zāo lǔ, jīn jīng sān nián, xìng méng chǔ wáng bǐng hào shēng zhī dé, bù jí zhū lù, jū chù gōng suǒ, rì gěi yǐn shí, dé yán xìng mìng. wáng hòu lǚ shì, sī xiǎng tài zǐ, lèi bù néng gàn. rǔ rèn yì zòng héng tiān xià, lüè bù yǐ wèi niàn, zhēn tiě shí xīn cháng, tǔ mù xíng hái yě! jí jīn bà wáng qǔ wǒ zhì guǎng wǔ, lěi cì yào zhū, yù xuán tóu chéng gāo, yǐ zhāng rǔ bù xìng zhī zuì, wǒ zài sān āi gào, tè xiū yǐ jiā shū fù rǔ, rǔ kě sī cǐ shēn cóng hé ér lái? shì jiān wàn wù yǐ hé wèi zhòng? ruò jiě cǐ lǐ, biàn rú dà shùn shì tiān xià rú bì lǚ ěr, zuò sù bà bīng, qǔ wǒ hái guó, shǐ fù zǐ fū fù wán jù, qǐ bù měi hū? ruò réng tún bīng xiāng jù, wǒ zhī mìng jué nán bǎo, rǔ zòng yǒu tiān xià, shì shě fù mìng ér tú fù guì, wàn shì tuò mà, rǔ xīn qǐ néng zì ān yé? lín chǔ qì shū, rǔ dāng zì xǐng!
太公付書漢王劉邦:嘗謂虞舜大孝,棄天下如敝履;汝以富責為重,視我如路人,自睢水遭虜,今經三年,幸蒙楚王秉好生之德,不即誅戮,拘處公所,日給飲食,得延性命。王后呂氏,思想太子,淚不能幹。汝任意縱橫天下,略不以為念,真鐵石心腸,土木形骸也!即今霸王取我至廣武,累次要誅,欲懸頭成皋,以彰汝不幸之罪,我再三哀告,特修以家書付汝,汝可思此身從何而來?世間萬物以何為重?若解此理,便如大舜視天下如敝履耳,作速罷兵,取我還國,使父子夫婦完聚,豈不美乎?若仍屯兵相距,我之命決難保,汝縱有天下,是舍父命而圖富貴,萬世唾罵,汝心豈能自安耶?臨楮泣書,汝當自省!
hàn wáng sù jiǔ wèi xǐng, kàn bà jiā shū, zuì yǎn méng lóng, ruò bù jīng yì, biàn shuō: wǒ yǔ xiàng wáng tóng shì huái wáng, jié bài wèi xiōng dì, wǒ zhī fù jí rǔ zhī fù, wǒ fù zài chǔ, jiù rú zài wǒ hàn yíng yì bān, hé bì jiào lùn bǐ cǐ? ruò shì bà wáng shā le wǒ fù, qǐ bù dú tiān xià rén mà wǒ, yì mà rǔ bà wáng yě! qián rì bà wáng yīn shǐ jì bù shì le yì dì, shàng rě tiān xià zhū hóu zhì jīn qiè chǐ, jīn ruò shā le wǒ fù, bù rě tiān xià tuò mà? xī mèng zǐ cháng shuō shā rén zhī fù, rén yì shā qí fù, suǒ chà yī jiān ěr. rǔ huí qù shàng fù wǒ tài gōng, qiě kuān xīn zài chǔ yíng zhù xiē shí, jiù rú zài wǒ hàn yíng yì bān. gèng bù shuō bà bīng xī zhēng, zhǐ hùn shuō le yī piān, jiù zhe liǎng nǚ zǐ fú rù zhàng hòu xiē xī. dài fū sòng zǐ lián yù qù, wèi dé tǎo gè huí xìn, yù xià qù, hàn wáng yǐ rù nèi bù chū. zhāng liáng chén píng zhòng rén shè jiǔ kuǎn dài sòng zǐ lián, yǐ yán cuī cù huí guǎng wǔ qù qì.
漢王宿酒未醒,看罷家書,醉眼朦朧,若不經意,便說:「我與項王同事懷王,結拜為兄弟,我之父即汝之父,我父在楚,就如在我漢營一般,何必較論彼此?若是霸王殺了我父,豈不獨天下人罵我,亦罵汝霸王也!前日霸王陰使季布弒了義帝,尚惹天下諸侯至今切齒,今若殺了我父,不惹天下唾罵?昔孟子嘗說殺人之父,人亦殺其父,所差一間耳。汝回去上覆我太公,且寬心在楚營住些時,就如在我漢營一般。」更不說罷兵息爭,只混說了一篇,就着兩女子扶入帳後歇息。大夫宋子連欲去,未得討個回信,欲下去,漢王已入內不出。張良、陳平眾人設酒款待宋子連,以言催促回廣武去訖。
què shuō bà wáng zhuān hòu sòng zǐ lián huí huà, hū zuǒ yòu lái bào, sòng zǐ lián huí yíng, bà wáng xuān rù, sòng zǐ lián jiāng hàn wáng suǒ yán, cóng tóu bèi shuō yī biàn. xiàng bó zài cè yuē: guān hàn wáng suǒ wèi, zhōng bù zú yǐ chéng dà shì, dài wáng zhǐ zhǔn bèi yǔ tā jiāo zhàn, liào hàn yì bù néng qǔ shèng yě. bà wáng yuē: liú bāng nǎi jiǔ sè zhī tú, shì fù mǔ qī zǐ rú cǎo mǎng, qǐ yǔ bǐ jiào shì fēi zāi? sòng zǐ lián yuē chén rù jiàn hàn wáng shí, shàng sù jiǔ wèi xǐng, kàn le shū tōng bù yǐ tài gōng wèi niàn. bà wáng yuē: tài gōng qiě zhe zài chǔ yíng cì hou, huǎn jí shàng yǒu yòng chù. suí zhào zhū jiāng xuǎn jīng bīng èr shí wàn, gè ān yíng zhài, yù bèi hàn bīng dào lái.
卻說霸王專候宋子連回話,忽左右來報,宋子連回營,霸王宣入,宋子連將漢王所言,從頭備說一遍。項伯在側曰:「觀漢王所為,終不足以成大事,大王只準備與他交戰,料漢亦不能取勝也。」霸王曰:「劉邦乃酒色之徒,視父母妻子如草莽,豈與彼較是非哉?」宋子連曰;「臣入見漢王時,尚宿酒未醒,看了書通不以太公為念。」霸王曰:「太公且着在楚營伺候,緩急尚有用處。」隨召諸將選精兵二十萬,各安營寨,預備漢兵到來。
qiě shuō hán xìn cāo liàn rén mǎ yǐ bì, hàn wáng bìng shāng yǐ píng fù, zhào xìn jì yì fá chǔ, xìn yuē: bà wáng tún bīng guǎng wǔ, chí jiǔ fāng xiè, zhèng hǎo zuò sù gōng jī, chén rén mǎ cāo liàn yǐ jīng, qǐng dài wáng jìn fā. wáng yuē: cǐ xíng quán zhàng yuán shuài diào qiǎn. yú shì hán xìn tǒng lǐng dà bīng xiān xíng, hàn wáng rén mǎ lù xù qián jìn. yī rì dào guǎng wǔ, lí chǔ yíng sān shí lǐ xià zhài, xìn fēn fù zhū jiāng, yòng xīn fáng shǒu hé yíng, yuǎn lái kǒng yǒu gōng jié. suí hòu hàn wáng yì dào, yǔ hán xìn duì miàn ān yíng. zhì wǎn, hàn wáng yǔ zhāng liáng xiāo hé chén píng děng shāng yì gōng shǒu zhī cè, yīn chāi rén zhào hán xìn yī tóng chóu huà. chāi rén huí shuō hán yuán shuài bù zài yíng zhài, wén zuǒ yòu chuán shuō, jīn wǎn lǐng shù shí qīng qí, tóu dōng nán ér qù, bù zhī suǒ wǎng. wáng dà jīng yuē: chǔ hàn xiāng jù, shù shí wàn jiǎ bīng tún zhù yú cǐ, zhǔ jiāng yè wǎn táo dùn, bù zhī suǒ wǎng, mò fēi jù chǔ bīng zhī qiáng ér yuǎn dùn hū? huò shì zhuàn wǒ yú cǐ, ér yù yǔ bà wáng lián hé hū? wáng shén yí lǜ bù jué. zhāng liáng děng yì xiāng yì, bù zhī hé wèi. wáng fù shǐ xiǎo xiào dǎ tīng xìn yíng dòng jìng, xiǎo xiào huí bào yíng zhōng gēng gǔ shén míng, fáng bèi shén yán, dàn bù zhī yuán shuài wǎng hé chù qù. wáng yuē: rǔ kě jìn yíng tàn kàn, dé xiāo xī huí bào. wáng zhǎng dēng zuò shǒu. jiāng guò wǔ gǔ, yuè yǐ chén xī, xiǎo xiào jí zǒu huí bào: yuán shuài huí yíng yǐ! wáng yóu yù bàn shǎng, chà xiāo hé wǎng wèn zhī. hé dài lǐng shù cóng rén, xú bù qián wǎng, zhǐ jiàn guàn yīng xún shào, wèn: chéng xiàng hé wǎng? hé yuē: yù jiàn yuán shuài. yīng yuē: yuán shuài shàng bǐng zhú wèi qǐn. jí tóng hé dào zhōng jūn, yǔ xìn xiāng jiàn. xìn yuē: chéng xiàng shēn yè xiāng fǎng, qí bì yǒu yí yú xīn hū? hé yuē: yuán shuài jīn wǎn yuǎn chū, zhì yè shēn ér guī, bù zhī hé suǒ wǎng yě? xìn yuē: píng chuān duì dí, tú zì yě zhàn, xiàng wáng wǔ yǒng, kǒng nán qǔ shèng, yīn qīn wǎng xún yī zhū xiàng wáng zhī chù, míng rì hǎo fēn qiǎn zhū jiāng, gè rèn fāng xiàng, lín qī suí jī yīng biàn, zì yǒu miào cè. suī jūn chén fù zǐ zhī jiān, yì bù kě xiān chuán yě. zhǔ shàng tóng chéng xiàng zhū gōng, kàn xìn míng rì pò chǔ, qín xiàng wáng, biàn zhī fāng lüè. xiāo hé tīng shuō shén xǐ. huí jiàn hàn wáng, bèi shuō qián qíng, hàn wáng dà xǐ.
且說韓信操練人馬已畢,漢王病傷已平復,召信計議伐楚,信曰:「霸王屯兵廣武,持久方懈,正好作速攻擊,臣人馬操練已精,請大王進發。」王曰:「此行全仗元帥調遣。」於是韓信統領大兵先行,漢王人馬陸續前進。一日到廣武,離楚營三十里下寨,信吩咐諸將,用心防守合營,遠來恐有攻劫。隨後漢王亦到,與韓信對面安營。至晚,漢王與張良、蕭何、陳平等商議攻守之策,因差人召韓信一同籌畫。差人回說韓元帥不在營寨,聞左右傳說,今晚領數十輕騎,投東南而去,不知所往。王大驚曰:「楚漢相距,數十萬甲兵屯住於此,主將夜晚逃遁,不知所往,莫非懼楚兵之強而遠遁乎?或是賺我於此,而欲與霸王連和乎?」王甚疑慮不決。張良等亦相議,不知何謂。王復使小校打聽信營動靜,小校回報營中更鼓甚明,防備甚嚴,但不知元帥往何處去。王曰:「汝可近營探看,得消息回報。」王掌燈坐守。將過五鼓,月已沉西,小校急走回報:「元帥回營矣!」王猶豫半晌,差蕭何往問之。何帶領數從人,徐步前往,只見灌嬰巡哨,問:「丞相何往?」何曰:「欲見元帥。」嬰曰:「元帥尚秉燭未寢。」即同何到中軍,與信相見。信曰:「丞相深夜相訪,其必有疑於心乎?」何曰:「元帥今晚遠出,至夜深而歸,不知何所往也?」信曰:「平川對敵,徒恣野戰,項王武勇,恐難取勝,因親往尋一誅項王之處,明日好分遣諸將,各認方向,臨期隨機應變,自有妙策。雖君臣父子之間,亦不可先傳也。主上同丞相諸公,看信明日破楚,擒項王,便知方略。」蕭何聽說甚喜。回見漢王,備說前情,漢王大喜。
què shuō cì rì hán xìn zhào zhū jiāng tīng hòu jūn lìng, fán cēng guàn yīng zuò dì yì qǐ, zhōu bó zhōu chāng zuò dì èr qǐ, jìn shè lú wǎn zuò dì sān qǐ, lǚ mǎ tōng yáng xǐ zuò dì sì qǐ, zhāng ěr zhāng cāng zuò dì wǔ qǐ, lóu fán zuò dì liù qǐ, xià hóu yīng wáng líng zuò dì qī qǐ, cáo cān chái wǔ zuò dì bā qǐ, yīng bù zuò dì jiǔ qǐ, hàn wáng tóng zhū jiāng dì shí qǐ. gè jìn qián mì qiè xiāng yì tíng dāng, gè lǐng jīng bīng wǔ qiān, zhào dìng dì fāng zhù zhá, pào xiǎng wèi hào, jí chū gōng zhàn, dài xiàng wáng yǐn rù guǎng wǔ, yǐ wú chū lù, zhè shí qǐ rén mǎ zǒng huì yī chù, yuán shān wéi rào, kě qín xiàng wáng yǐ. hán xìn rén mǎ diào bō yǐ dìng.
卻說次日韓信召諸將聽候軍令,樊噌、灌嬰作第一起,周勃、周昌作第二起,靳歙、盧綰作第三起,呂馬通、楊喜作第四起,張耳、張蒼作第五起,婁煩作第六起,夏侯嬰、王陵作第七起,曹參、柴武作第八起,英布作第九起,漢王同諸將第十起。各近前密切相議停當,各領精兵五千,照定地方駐札,炮響為號,急出攻戰,待項王引入廣武,已無出路,這十起人馬總會一處,圓山圍繞,可擒項王矣。韓信人馬調撥已定。
què shuō bà wáng dài lǐng zhū jiāng, fēng yōng ér lái, chà jì bù suǒ hàn wáng dá huà. hàn yíng zhōng hán xìn chū mǎ, qǐng bà wáng xiāng jiàn. bà wáng yī mǎ tū chū yú jūn qián, dà hū yuē: hán xìn ěr yuán shì chǔ chén, qián rì shǐ wǔ shè zhào ěr fù guī chǔ, ěr hé zhí mèi bù cóng? jīn rì ěr wù dé zài shī jiān zhà, yǔ ěr duì dí, jué gè shèng fù! xìn yuē: bì xià dāng dài dì wáng, zhèng yí gāo gǒng qīng mù, qiǎn jiāng diào bīng yù wài wǔ kě yě, qǐ kě qīn cāo gē máo, yǔ chén xià jiào lùn shèng fù, zì qǔ qū rǔ yé? bà wáng yuē: rǔ néng shuō, gǎn yǔ wǒ zhàn shí hé, biàn dǎo gē xī zhēng, jiāng tiān xià ràng yǔ hàn wáng? xìn yuē: yǒng bù kě zì shì, qiáng bù kě chí jiǔ. tǎng bì xià ér yǒu yī cuò bài yú chén shǒu, wǎng huài yī shì yīng xióng zhī míng, huǐ wú jí yǐ! yuàn qǐng liáng jiāng, yǔ chén jué zhàn, bì xià qiě huí yù yíng, bù shī wēi yí yě. bà wáng tīng xìn yán dà nù, tǐng qiāng zhí qǔ hán xìn, hán xìn xū yǎn yī qiāng, xiàng dōng nán ér zǒu. bà wáng cuī dòng sān jūn dà jiào: jīn rì dìng zhuō cǐ kuà fū, yǐ xuě wǒ wú qióng zhī hèn! zhōng lí mèi xiàng bó xiàng zhuāng zhōu lán yú zǐ qī huán chǔ dīng gōng yōng chǐ zhōu yīn děng, fēn tóu suí bà wáng zhuī gǎn hán xìn. xìn yǐn bà wáng jiàn jiàn rù guǎng wǔ shān, zhōng lí mèi jí xiàng qián yuē: guǎng wǔ shān zhǐ yǒu cǐ chū lù, tǎng jǐn guān zhī chù, yòng bīng zǔ sè shān kǒu, wǒ bīng jué shòu kùn yǐ! bì xià qiě wèi kě jǐn lì zhuī gǎn, lüè shǎo dài hòu jūn dào lái, zàn qiě zā yíng yú cǐ, yǐ guān shì jī hé rú? yán wèi bà, qián jūn hū bào: hán xìn bù zhī suǒ wǎng, qián miàn jù shì tǔ shān, zài wú bié lù. bà wáng yuē: jì qián wú chū lù, qiě zàn tún bīng yú cǐ, dài hòu jūn zhā dìng zhèn jiǎo, xú xú tuì hòu. hū jiàn hòu jūn lái bào: hòu jūn rén mǎ bèi hàn jiāng fán kuài guàn yīng jié le yī bàn, bù dé jìn fā. zhǐ tīng sì miàn bā fāng, jīn gǔ zhèn tiān, jǐn shì hàn bīng wéi hé, bǎ zhù shān kǒu. zhōng lí mèi yuē: qián yǒu dà shān zhī zǔ, hòu yǒu hàn bīng wéi rào, bì xià bù kě zài cǐ tún bīng, dāng jiù cǐ shí shā chū zhòng wéi, yǐ jiù hòu bīng, fǒu zé shǒu wěi bù néng xiāng yīng, chǔ bīng yī sàn, bì xià jù nán shōu shí yǐ! bà wáng yuē: shān kǒu bǎ zhù, jué yǒu zhòng bīng wéi rào, yī shí chōng shā bù chū, fǎn bèi wéi zhù, wǒ bīng shòu hài yǐ. bù ruò réng zhào zhuī gǎn hán xìn jiù lù, shā guò shān qù, bì yǒu zǒu lù, rǔ děng lù xù cuī zǎn qián lái, shù tuō cǐ zhòng wéi yě. xiàng bó yuē: kǒng shān lù jī qū, dà bīng bù néng qián jìn, yòu jiāng nài hé?
卻說霸王帶領諸將,蜂擁而來,差季布索漢王答話。漢營中韓信出馬,請霸王相見。霸王一馬突出於軍前,大呼曰:「韓信爾原是楚臣,前日使武涉召爾復歸楚,爾何執昧不從?今日爾勿得再施奸詐,與爾對敵,決個勝負!」信曰:「陛下當代帝王,正宜高拱清穆,遣將調兵御外侮可也,豈可親操戈矛,與臣下較論勝負,自取屈辱耶?」霸王曰:「汝能說,敢與我戰十合,便倒戈息爭,將天下讓與漢王?」信曰:「勇不可自恃,強不可持久。倘陛下而有一挫敗於臣手,枉壞一世英雄之名,悔無及矣!願請良將,與臣決戰,陛下且回御營,不失威儀也。」霸王聽信言大怒,挺槍直取韓信,韓信虛掩一槍,向東南而走。霸王催動三軍大叫:「今日定捉此胯夫,以雪我無窮之恨!」鍾離昧、項伯、項莊、周蘭、虞子期、桓楚、丁公、雍齒、周殷等,分頭隨霸王追趕韓信。信引霸王漸漸入廣武山,鍾離昧急向前曰:「廣武山只有此出路,倘緊關之處,用兵阻塞山口,我兵決受困矣!陛下且未可盡力追趕,略少待後軍到來,暫且紮營於此,以觀事機何如?」言未罷,前軍忽報:「韓信不知所往,前面俱是土山,再無別路。」霸王曰:「既前無出路,且暫屯兵於此,待後軍扎定陣腳,徐徐退後。」忽見後軍來報:「後軍人馬被漢將樊噲、灌嬰截了一半,不得進發。」只聽四面八方,金鼓震天,儘是漢兵圍合,把住山口。鍾離昧曰:「前有大山之阻,後有漢兵圍繞,陛下不可在此屯兵,當就此時殺出重圍,以救後兵,否則首尾不能相應,楚兵一散,陛下遽難收拾矣!」霸王曰:「山口把住,決有重兵圍繞,一時衝殺不出,反被圍住,我兵受害矣。不若仍照追趕韓信舊路,殺過山去,必有走路,汝等陸續催趲前來,庶脫此重圍也。」項伯曰:「恐山路畸嶇,大兵不能前進,又將奈何?」
zhèng xiāng yì wèi dìng, sì miàn huǒ pào qí jǔ, bù zhī duō shǎo hàn bīng juǎn dì miàn lái. zhèng běi shàng, fán kuài guàn yīng zhōu bó zhōu chāng zhèng xī shàng, jìn shè lú wǎn lǚ mǎ tōng yáng xǐ zuǒ shào zhāng ěr zhāng cāng yòu shào xià hóu yīng wáng líng zhōng jūn hàn wáng tóng zhū jiāng yī yōng còu lái, chǔ bīng bù zhàn zì luàn, zhū jiāng àn nà bú zhù, bà wáng dà nù yuē: wú pò qín bīng zhī shí, pò fǔ chén zhōu, wèi cháng bài běi jīn yù hàn bīng hé nǎi zì qiè rú cǐ? huī dòng rén mǎ, chōng shā chū lái, zhèng yù jiǔ jiāng wáng yīng bù, lán zhù qù lù, bà wáng dà mà: pàn guó zhī zéi, yǒu hé miàn mù xiāng jiàn! bù yuē: fàng shì yì dì, nǎi rǔ suǒ wèi, zhì shǐ tiān xià zhū hóu mà wǒ, wǒ jīn zhèng zhū cǐ bèi nì, yǐ míng xīn shì! jǔ fǔ zhí qǔ bà wáng, bà wáng jǔ qiāng jiāo hái. bà wáng yǔ yīng bù zhàn wǔ shí huí hé zhī shàng, lóu fán rén mǎ yī miàn chōng lái, chǔ jūn suì luàn. jì bù héng chǔ jí jǔ bīng qì chū mǎ, gāo jiào: bì xià qiě shǎo xiē, chén shā cǐ zéi! bà wáng zàn shōu zhù qiāng, bō zhuǎn mǎ huí dào shān fù, kàn èr jiāng chū mǎ, yīng bù lóu fán jiù shì yǔ èr jiāng duì dí.
正相議未定,四面火炮齊舉,不知多少漢兵捲地面來。正北上,樊噲、灌嬰、周勃、周昌;正西上,靳歙、盧綰、呂馬通、楊喜;左哨張耳、張蒼;右哨夏侯嬰、王陵;中軍漢王同諸將一擁湊來,楚兵不戰自亂,諸將按捺不住,霸王大怒曰:「吾破秦兵之時,破釜沉舟,未嘗敗北;今遇漢兵何乃自怯如此?」揮動人馬,衝殺出來,正遇九江王英布,攔住去路,霸王大罵:「叛國之賊,有何面目相見!」布曰:「放弒義帝,乃汝所為,致使天下諸侯罵我,我今正誅此悖逆,以明心事!」舉斧直取霸王,霸王舉槍交還。霸王與英布戰五十回合之上,婁煩人馬一面衝來,楚軍遂亂。季布、恆楚急舉兵器出馬,高叫:「陛下且少歇,臣殺此賊!」霸王暫收住槍,撥轉馬回到山阜,看二將出馬,英布、婁煩就勢與二將對敵。
zhèng dòu jiān, cáo cān chái wǔ rén mǎ yòu dào, sì miàn hàn bīng yòu wéi rào shàng lái, zhōng lí mèi jìn qián qǐng bà wáng xiàng qián shā guò shān qù, suī lù jìng xiá zhǎi, què rén mǎ jué shǎo xiē, shì wú yù bèi. bà wáng jí dōu zhuǎn mǎ, réng zhào jiù lù qū guǎng wǔ shān. tiān jiàn hūn hēi, jìn shān jiàn hán xìn zài shān dǐng shàng, zā yíng gāo zuò, liǎng biān shēng gē qí zòu, zuò huān yǐn jiǔ. bà wáng jiàn zhī, dà nù yuē: kuà fū nǎi gǎn qī wǒ rú cǐ! jí lìng zuǒ yòu zhū jiāng cuī dòng rén mǎ, fēn tóu shàng shān, wù zhuō ná hán xìn. zhū jiāng de lìng, zhèng yù gǔ zào shàng shān, hū jiàn shān shàng léi mù pào shí, dǎ jiāng xià lái, jūn shì jù bù néng shàng. bà wáng qiè chǐ chēn mù, biàn yù qīn zì shàng shān, jì bù jiàn yuē: bù kě! cǐ zhèng hán xìn shè cǐ jiān jì, yù bì xià dòng nù, qīn zì shàng shān, kǒng yè hēi zhī jì, xū fáng pào shí liú shǐ. bù ruò qiě zàn guò yī xiǔ, hóu míng rì tiān xiǎo, kàn nà lù bīng shǎo, zhuàng shā chū qù.
正斗間,曹參、柴武人馬又到,四面漢兵又圍繞上來,鍾離昧近前請霸王向前殺過山去,雖路徑狹窄,卻人馬覺少些,似無預備。霸王急兜轉馬,仍照舊路趨廣武山。天漸昏黑,近山見韓信在山頂上,紮營高坐,兩邊笙歌齊奏,作歡飲酒。霸王見之,大怒曰:「胯夫乃敢欺我如此!」急令左右諸將催動人馬,分頭上山,務捉拿韓信。諸將得令,正欲鼓譟上山,忽見山上擂木炮石,打將下來,軍士俱不能上。霸王切齒嗔目,便欲親自上山,季布諫曰:「不可!此正韓信設此奸計,欲陛下動怒,親自上山,恐夜黑之際,須防炮石流矢。不若且暫過一宿,侯明日天曉,看那路兵少,撞殺出去。」
bà wáng lēi huí mǎ, fāng dài shǎo xiē, zhǐ jiàn hàn bīng fān jiāng jiǎo hǎi ér lái, shān biān gāo fù chù shù mù jiē bèi huǒ pào shāo zhe, hēi wǎn huǒ qǐ, zhào rú bái rì. chǔ bīng dà luàn, nà yī shēng hǎn, dōu zǒu le, bèi hàn bīng shā de shā le, qín de qín le, zhǐ shèng bà wáng bìng zhū jiāng yǒu bǎi shí yú qí, wéi zài zhōng jiān. bà wáng jiàn hàn bīng shì zhòng, fèn yǒng shā tòu zhòng wéi, zhèng yù lóu fán, lóu fán jǔ qiāng lán zhù bà wáng, bà wáng jǔ qiāng jiāo hái, zhàn wèi shí hé, bèi bà wáng yī qiāng cì lóu fán sǐ yú mǎ xià, hé lǒng zhòng jiāng, chōng shā chū zhèn. fāng yù xíng, yòu yù chái wǔ wáng líng gè jǔ bīng qì, lán zhù qù lù. bà wáng lì zhàn èr jiāng, shā dào shān jiǎo xià, tiān sè shén hēi, wén jiàn shuǐ chán chán, mǎ bù néng jìn, hū hàn bīng fù yòu wéi rào shàng lái. bà wáng zì sī yuē: qián yǒu chuān shuǐ zhī zǔ, hòu yǒu hàn bīng wéi rào, yòu shì yuè hēi zhī shí, bù biàn dōng xī, wú bì wēi yǐ!
霸王勒回馬,方待少歇,只見漢兵翻江攪海而來,山邊高阜處樹木皆被火炮燒着,黑晚火起,照如白日。楚兵大亂,吶一聲喊,都走了,被漢兵殺的殺了,擒的擒了,止剩霸王並諸將有百十餘騎,圍在中間。霸王見漢兵勢重,奮勇殺透重圍,正遇婁煩,婁煩舉槍攔住霸王,霸王舉槍交還,戰未十合,被霸王一槍刺婁煩死於馬下,合攏眾將,衝殺出陣。方欲行,又遇柴武、王陵各舉兵器,攔住去路。霸王力戰二將,殺到山腳下,天色甚黑,聞澗水潺潺,馬不能進,忽漢兵復又圍繞上來。霸王自思曰:「前有川水之阻,後有漢兵圍繞,又是月黑之時,不辨東西,吾必危矣!」
zhèng zài jí zhōng, zhǐ wén hòu jūn luàn cuàn, fēn fēn tuì bì, yǒu èr jiāng shā rù zhèn lái, huǒ bǎ zhī xià, rèn shì chǔ jiāng zhōu yīn huán chǔ, yuán lǐng wǔ qiān rén mǎ, bù céng shī sàn, wén chǔ wáng zài shān nán shòu kùn, yīn cǐ lǐng běn bù rén mǎ cè yīng, guǒ jiàn bà wáng zài cǐ bèi wéi. bà wáng chéng zhōu huán èr jiāng rén mǎ, fù yòu chōng shā chū lái. tiān jiàn fā liàng, jǔ tóu sì wàng, jiē shì hàn bīng, shā dé chǔ bīng shī héng biàn yě, xuè liú chéng qú, yóu wén jīn gǔ zhèn tiān, qí zhì yán shān, yī dài lián luò bù jué. bà wáng yǔ zhōu yīn xiāng yì yuē: zhèn zì huì jī yǐ lái, yǔ zhū hóu jiāo bīng, hé zhǐ sān bǎi yú zhèn? wèi jiàn rú hán xìn yòng bīng lì hài rú cǐ! zhōu yīn yuē: bì xià xiān shēng yǐ jiǔ, hán xìn yīn cǐ yù bèi zhè jiàn zhèn shì, yòu chǔ bīng jìn shān, sì miàn wéi rào, suì zhōng cǐ jiān jì, bì xià yǔ chén děng xū mào xiǎn chōng shā chū qù, shù tuō cǐ nán. ruò zài é yán yī shí, kǒng hàn bīng fù yòu gōng jī rù lái, yǐ yì dài láo, wǒ bīng pí fá, hé yǐ dǐ dāng? bà wáng yuē: wú chōng qí qián zhèn, rǔ shōu hòu jiǎo.
正在急中,只聞後軍亂竄,紛紛退避,有二將殺入陣來,火把之下,認是楚將周殷、桓楚,原領五千人馬,不曾失散,聞楚王在山南受困,因此領本部人馬策應,果見霸王在此被圍。霸王乘周桓二將人馬,復又衝殺出來。天漸發亮,舉頭四望,皆是漢兵,殺得楚兵屍橫遍野,血流成渠,猶聞金鼓震天,旗幟沿山,一帶連絡不絕。霸王與周殷相議曰:「朕自會稽以來,與諸侯交兵,何止三百餘陣?未見如韓信用兵利害如此!」周殷曰:「陛下先聲已久,韓信因此預備這件陣勢,誘楚兵進山,四面圍繞,遂中此奸計,陛下與臣等須冒險衝殺出去,庶脫此難。若再俄延一時,恐漢兵復又攻擊入來,以逸待勞,我兵疲乏,何以抵當?」霸王曰:「吾沖其前陣,汝收後腳。」
bà wáng suì fèn rán tū chū, hàn bīng jiàn zhě, mò bù sì xià táo bì, zhōu yīn huán chǔ suí hòu pīn shā. yuē xíng wǔ lǐ, zhǐ jiàn shān āo xià, gǔ jiǎo qí míng, hǎn shēng dà zhèn, yī biāo jūn chū, wèi shǒu liǎng yuán dà jiāng, nǎi zhōu bó zhōu chāng yě, zhòu mǎ lán zhù, dà shēng jiào yuē: dài wáng chèn cǐ xià mǎ tóu xiáng, miǎn zhì qǔ rǔ! bà wáng dà nù, pāi mǎ jǔ qiāng lái yíng èr jiāng, zhàn bù shù hé, èr jiāng bài zǒu, bù gǎn zhuī xí, wàng shān běi dà lù chōng lái. yī shēng gǔ xiǎng, sì xià fú bīng yòu qǐ, chǔ bīng jiàn cì yòu shāng dà bàn. zǒu bú dào wǔ qī lǐ, qián miàn zhàn shēng yòu qǐ, wèi shǒu liǎng yuán dà jiāng, jìn shè lú wǎn, zǔ zhù chǔ bīng. bà wáng fù zhàn èr jiāng, àn xià qiāng, jǔ biān dǎ èr jiāng, èr jiāng zhē jià bù dié, lú wǎn zuǒ bì shàng zhe yī biān, dǎ là xià mǎ, zhòng jūn shì jiù huí, jìn shè wàng zhèn hòu táo zǒu. bà wáng yòu xíng wǔ qī lǐ, hū jiàn fú nǔ qí fā, chǔ jūn wǔ qiān rén jù bèi fú nǔ, shí sǔn qī bā. zhōu yīn huán chǔ shě sǐ suí bà wáng cè mǎ jí jí shā chū, bà wáng biān fǎ shén chū guǐ méi, yīn cǐ fú nǔ bù dé jìn shēn, suì chū zhòng wéi. zhōu yīn huán chǔ shēn bèi shāng shù chù, yí lù jiē lián shōu shí bài cán jūn mǎ bìng chǔ jiāng jì bù zhōng lí mèi děng, lù xù cóng dà lù xún mì ér lái, zhèng yù bà wáng, hé bīng yī chù, jìng huí chǔ yíng. hàn bīng zhuī xí èr shí lǐ, hán xìn dà huò quán shèng.
霸王遂奮然突出,漢兵見者,莫不四下逃避,周殷、桓楚隨後拼殺。約行五里,只見山凹下,鼓角齊鳴,喊聲大震,一彪軍出,為首兩員大將,乃周勃、周昌也,驟馬攔住,大聲叫曰:「大王趁此下馬投降,免致取辱!」霸王大怒,拍馬舉槍來迎二將,戰不數合,二將敗走,不敢追襲,望山北大路衝來。一聲鼓響,四下伏兵又起,楚兵漸次又傷大半。走不到五七里,前面戰聲又起,為首兩員大將,靳歙、盧綰,阻住楚兵。霸王復戰二將,按下槍,舉鞭打二將,二將遮架不迭,盧綰左臂上着一鞭,打落下馬,眾軍士救回,靳歙望陣後逃走。霸王又行五七里,忽見伏弩齊發,楚軍五千人俱被伏弩,十損七八。周殷、桓楚舍死隨霸王策馬急急殺出,霸王鞭法神出鬼沒,因此伏弩不得近身,遂出重圍。周殷、桓楚身被傷數處,一路接連收拾敗殘軍馬並楚將季布、鍾離昧等,陸續從大路尋覓而來,正遇霸王,合兵一處,徑回楚營。漢兵追襲二十里,韓信大獲全勝。
hàn wáng huí yíng, qǐng hán yuán shuài huì yì. hán xìn zhěng yī jí lái jiàn hàn wáng, wáng qǐ shēn chēng shè yuē: guǎ rén lài yuán shuài xíng shī, dà pò chǔ bīng, jǐ huò xiàng wáng, shǐ bǐ tā rì wén wú bīng zhì, bù zhàn ér dǎn luò yǐ! xìn yuē: yǎng zhàng tiān wēi, dà kè quán shèng, dàn xiàng wáng wèi jiù qín huò, xū jí jī wù shī, shǐ wú fù zài huí péng chéng kě yě. wáng yuē: yuán shuài dāng liú yì, zuò jí gōng qǔ, guǎ rén gǒng tīng kǎi hái, shǐ sān jūn zǎo dé xiāo xī, bǐ cǐ yì zì ān yě. yú shì hán xìn fù zhěng sān jūn, lái gōng chǔ yíng. wèi zhī rú hé? qiě kàn xià huí fēn jiě.
漢王回營,請韓元帥會議。韓信整衣急來見漢王,王起身稱射曰:「寡人賴元帥行師,大破楚兵,幾獲項王,使彼他日聞吾兵至,不戰而膽落矣!」信曰:「仰仗天威,大克全勝,但項王未就擒獲,須急擊勿失,使無復再回彭城可也。」王曰:「元帥當留意,作急攻取,寡人拱聽凱還,使三軍早得消息,彼此亦自安也。」於是韓信復整三軍,來攻楚營。未知如何?且看下回分解。