strong bà wáng jù jiàn pēng hán shēng strong
霸王拒谏烹韩生
qiě shuō zhāng liáng cí xiàng bó chū xián yáng, lí chéng bù yuǎn, huàn le yī fú, bàn zuò yī dào shì, fù rù chéng zhōng, xiàng xiǎo jiē pì xiàng, fēng mó kuáng dàng, yán yǔ bù xún dào lǐ, yāo chuàn tóng qián, xiù cáng lí guǒ, dào páo ná zài shǒu lǐ, dǎ dòng yú gǔ jiǎn bǎn, kǒu zhōng chàng zhe dào qíng, huò gǔ miào sì guàn, yíng fáng diàn sì, huò pāo qián sàn guǒ, yǐn de jiē shì shàng ér tóng, sān wǔ chéng qún, dōu lái kàn fēng dào shì chàng gē. chū shí ér tóng shàng bù xiāng shú, gēn zǒu le yī èr rì, bǐ cǐ tōng bù jì jiào. zhāng liáng kàn nà qí zhōng yǒu yī xiǎo ér shēng de cōng míng, yǐn dào yī gǔ miào wú rén chù suǒ, yǔ le xiē tóng qián guǒ bǐng, jiào tā niàn zhe shuō dào:" jīn yǒu yī rén, gé bì yáo líng, zhǐ wén qí shēng, bú jiàn qí xíng, fù guì bù huán xiāng, rú jǐn yī yè xíng." jiào le jǐ biàn, nà xiǎo ér láo jì zài xīn. zhāng liáng yòu fēn fù:" rán yǒu rén wèn nǐ, zhǐ shuō wǒ shuì mèng zhōng yǒu rén jiào wǒ lái, nǐ dàn dào gè qù chù, jiào xiǎo ér chàng, nǐ rì hòu shòu mìng yán cháng, bǎi bìng bù shēng ruò hái shuō shì rén jiào nǐ de, biàn yǒu dà huò." nà xiǎo ér biàn dào:" shī fù jiào wǒ, wǒ zhǐ yī shī fù shuō." zhāng liáng dà xǐ, yòu yǔ tóng qián shù shí wén. lí le chéng yáng, chū dào chéng wài, gēng huàn dào yī, rú kè rén dǎ bàn, xún gè pì jìng diàn fáng ān xiē, dǎ tīng chéng lǐ xiāo xī.
且说张良辞项伯出咸阳,离城不远,换了衣服,扮做一道士,复入城中,向小街僻巷,风魔狂荡,言语不循道理,腰串铜钱,袖藏梨果,道袍拿在手里,打动渔鼓简板,口中唱着道情,或古庙寺观,营房店肆,或抛钱散果,引得街市上儿童,三五成群,都来看疯道士唱歌。初时儿童尚不相熟,跟走了一二日,彼此通不计较。张良看那其中有一小儿生得聪明,引到一古庙无人处所,与了些铜钱果饼,教他念着说道:“今有一人,隔壁摇铃,只闻其声,不见其形,富贵不还乡,如锦衣夜行。”教了几遍,那小儿牢记在心。张良又分付:“然有人问你,只说我睡梦中有人教我来,你但到个去处,教小儿唱,你日后寿命延长,百病不生;若还说是人教你的,便有大祸。”那小儿便道:“师父教我,我只依师父说。”张良大喜,又与铜钱数十文。离了成阳,出到城外,更换道衣,如客人打扮,寻个僻静店房安歇,打听城里消息。
zhǐ shuō bà wáng yīn sī zuǒ qiān zhū hóu, kǒng yǒu rén zài wài yì lùn, cháng shǐ dí dàng jìn shì, zhà zuò yuǎn kè, tàn tīng shì qíng. dào jiē shì shàng, tīng jiàn le xiǎo ér yáo yán, biàn rù nèi zòu zhī bà gōng, bà wáng lái xìn, lín wǎn yì gēng huàn yī fú, sī xíng lái dào shì shàng, guǒ wén cǐ yǔ yīn wèn xiǎo ér:" hé rén jiào nǐ cǐ yǔ?" xiǎo ér yún:" nǎi shàng tiān jiào wǒ de." bà wáng dà jīng, zì sī:" cǐ bì shì shàng tiān yù wǒ qiān dū, kuàng xián yáng shāo dé cán quē, wǒ zhèng yào dōng qiān, bù liào tiān yì rú cǐ, fēi ǒu rán yě!"
只说霸王因思左迁诸侯,恐有人在外议论,常使的当近恃,诈作远客,探听事情。到街市上,听见了小儿谣言,便入内奏知霸工,霸王来信,临晚亦更换衣服,私行来到市上,果闻此语;因问小儿:“何人教你此语?”小儿云:“乃上天教我的。”霸王大惊,自思:“此必是上天欲我迁都,况咸阳烧得残缺,我正要东迁,不料天意如此,非偶然也!”
bà wáng wén le tóng yáo, cì rì zǎo cháo, wèi qún chén yuē:" tiān jiàng yáo yán, rǔ děng bù lái zòu zhī, hé yě? qiě rú' jīn yǒu yī rén', nǎi wèi zhèn yě' gé bì yáo líng, zhǐ wén qí shēng, bú jiàn qí xíng', yán zhèn suī yǒu shēng míng, ér wèi dé chuán wén yú rén yě' fù guì bù huán xiāng, rú jǐn yī yè xíng', yán zhèn suī dé tiān xià, ér bù guī gù xiāng, jiù rú zhe jǐn yī ér yè xíng yě. cǐ yáo zhèng tái lián yì, kuàng qín gōng shì shāo huǐ, yī shí shí nán xiū zhěng, bù rú péng chéng, nǎi liáng chǔ zhī dì, zì huái hé yǐ běi jiǔ jùn, tǒng xiá qiān lǐ, cǐ chù zhèng hǎo jiàn dū, bù shī gù tǔ. jí chāi rén xīng gōng xiū lǐ, xuǎn bài jí rì, chē jià qiān dū." yǒu jiàn yì dài fū hán shēng shàng yán yuē:" cǐ děng yáo yán, jiē shì rén zào zuò zhī yán, fēi shàng tiān zhī yì yě, jué bù kě tīng xìn! qiě guān zhōng zì gǔ jiàn dū zhī dì, zǔ shān dài hé, sì sāi ér dāng yī miàn, dōng yǒu huáng hé hán gǔ guān pú jīn, xī yǒu dà lǒng guān shān lán xiàn děng chù, nán yǒu zhōng nán wǔ guān xiá guān, běi yǒu shǎn hé wèi jīng tóng guān, bǎi èr shān hé, sān shān bā shuǐ, wò yě qiān lǐ, tiān fǔ zhī guó yě! xī zhōu yǐ cǐ xìng bà, qín yǐ cǐ bà yè, bì xià qǐ kě tīng tóng yáo zhī yán, ér shī cǐ xìng wáng zhī dì hū?" bà wáng yuē:" rǔ suī shuō guān zhōng kě dōu, dàn zhèn yì bù xǐ, jí shì tiān yì yǒu zài yě. zhèn jīn qiān dū yǒu sān shì: yī zhě zhēng fá sān nián, wèi jīng huán xiāng èr zhě guān zhōng shān duō dì shǎo, yǎn jiè bù dé kōng kuò sān zhě dà jiàng yáo yán, yì fēi ǒu rán, tiān yì yǒu zài, zhèn xīn yǐ jué, ěr děng bù bì duō yán! zòng shǐ qū yì jiàn dū yú cǐ, zhōng shì bù lì." hán shēng yuē:" bì xià wèi sì hǎi zhī zhǔ, rú rì zhōng tiān, shuí bù yǎng shì, yòu hé bì jū jū yú huán xiāng yǐ wéi róng yé? mèng zǐ yuē:' chǐ dì mò fēi qí yǒu, yī mín mò fēi qí chén,' qǐ dú péng chéng ér yǐ zāi!" bà wáng yuē:" pǔ tiān zhī xià, jiē wèi wǒ yǒu yě, fán kě jū zhī dì, suí zhèn suǒ shì ěr, yòu hé duō yán yé?" shēng yuē:" qián fàn yà fù yì zēng yún bì xià bù kě lí xián yáng, yì bì yǒu jiàn, bì xià dú yǒu wàng yú xīn hū?" bà wáng yuē:" wú zòng héng tiān xià, suǒ xiàng wú dí, shí jiàn qǐ fàn zēng suǒ néng zhī zāi? wú yì yǐ jué, bù bì fán guā!" hán shēng xià jiē, yǎng tiān cháng tàn yuē:" rén yán chǔ rén mù hóu ér guàn, jīn guǒ rán yǐ!" bà wáng zài bǎo zuò hū tīng cǐ yán, wèn chén píng yuē:" cǐ shì hé shuō?" chén píng bù gǎn yǐn huì, jìn qián zòu yuē:" cǐ shàn shàng zhī yán, qí yì yǐ hóu bǐ wáng, shuō yán nǐ hóu suī zhe guān mào, xīn fēi rén yě yòu yán xiǎn hóu xīn bù nài jiǔ, dài rén yì guān, xīn shí jí zào yě, yòu wèi xiǎn hóu zhe rén yì guān, zhōng fēi rén xìng, dài bù pò, xīn nòng pò yě." bà wáng tīng bà, gāo shēng dà mà:" lǎo chù shēng! lǎo pǐ fū! zěn gǎn huǐ mà zhèn gōng!" hè lìng zuǒ yòu zhí jǐ láng guān:" jiāng cǐ lǎo zéi tuī fù xián yáng shì shàng, yòng yóu huò pēng zhī!" jiān zhǎn guān nǎi shì huái yīn hán xìn yě.
霸王闻了童谣,次日早朝,谓群臣曰:“天降谣言,汝等不来奏知,何也?且如‘今有一人’,乃谓朕也;‘隔壁摇铃,只闻其声,不见其形’,言朕虽有声名,而未得传闻于人也;‘富贵不还乡,如锦衣夜行’,言朕虽得天下,而不归故乡,就如着锦衣而夜行也。此谣正台联意,况秦宫室烧毁,一时实难修整,不如彭城,乃梁楚之地,自淮河以北九郡,统辖千里,此处正好建都,不失故土。即差人兴工修理,选拜吉日,车驾迁都。”有谏议大夫韩生上言曰:“此等谣言,皆是人造作之言,非上天之意也,决不可听信!且关中自古建都之地,阻山带河,四塞而当一面,东有黄河、函谷关、蒲津,西有大陇关、山兰县等处,南有终南、武关、峡关,北有陕河、渭、泾、潼关,百二山河,三山八水,沃野千里,天府之国也!昔周以此兴霸,秦以此霸业,陛下岂可听童谣之言,而失此兴王之地乎?”霸王曰:“汝虽说关中可都,但朕意不喜,即是天意有在也。朕今迁都有三事:一者征伐三年,未经还乡;二者关中山多地少,眼界不得空阔;三者大降谣言,亦非偶然,天意有在,朕心已决,尔等不必多言!纵使曲意建都于此,终是不利。”韩生曰:“陛下为四海之主,如日中天,谁不仰视,又何必拘拘于还乡以为荣耶?孟子曰:‘尺地莫非其有,一民莫非其臣,’岂独彭城而已哉!”霸王曰:“普天之下,皆为我有也,凡可居之地,随朕所适耳,又何多言耶?”生曰:“前范亚父亦曾云陛下不可离咸阳,亦必有见,陛下独有忘于心乎?”霸王曰:“吾纵横天下,所向无敌,识见岂范增所能知哉?吾意已决,不必烦聒!”韩生下阶,仰天长叹曰:“人言楚人沐猴而冠,今果然矣!”霸王在宝座忽听此言,问陈平曰:“此是何说?”陈平不敢隐讳,近前奏曰:“此讪上之言,其意以猴比王,说言你猴虽着冠帽,心非人也;又言狝猴心不耐久,戴人衣冠,心实急躁也,又谓狝猴着人衣冠,终非人性,戴不破,心弄破也。”霸王听罢,高声大骂:“老畜生!老匹夫!怎敢毁骂朕躬!”喝令左右执戟郎官:“将此老贼推赴咸阳市上,用油镬烹之!”监斩官乃是淮阴韩信也。
hán xìn yā hán shēng fù shì cáo, zǐ fáng dǎ tīng dé zhī, yě gēn zài rén cóng zhōng kàn. zhī jiàn hán shēng zhì yóu huò qián, gāo shēng shuō dào:" ěr xián yáng bǎi xìng, wǒ jīn rì fàn zuì, fēi jiān chén wù guó, fàn le fǎ dù, zhǐ yīn bà wáng tīng jiān rén niē zào yáo yán, yì yù qiān dū péng chéng, guài wǒ zài sān kǔ jiàn, jīn yā zài shì pēng, wǒ xiǎng yuǎn wú bǎi rì zhī nèi, liú bāng bì lái fù qǔ sān qín yǐ! chéng mù hóu ér guàn yě!" hán xìn tīng le tā shuō, wèi hán shēng yuē:" jiàn dài fū shěng yán yǔ, kǒng bà wáng zhī dào, bì lián lěi wǒ děng." hán shēng yuē:" huáng tiān hòu tǔ, zhāo jiàn bù yuǎn, wèi guó shòu pēng, shí wèi qū sǐ." hán xìn yuē:" gōng jiàn qiān dū, bǎi xìng jiē yǐ wéi qū sǐ, wú dú yǐ wéi gāi sǐ." hán shēng yuē:" wǒ dé hé zuì gāi sǐ?" xìn yuē:" gōng jū jiàn yì zhī zhí, rú shā qīng zi kòu jūn sòng yì, nà shí piān jiàng shā zhǔ jiàng, gōng hé wéi bù jiàn? kēng shā qín jiàng zú èr shí wàn yú xīn ān, qín zhī fù xiōng hèn rù gǔ suǐ, gōng hé wéi bù jiàn? zhǎn zǐ yīng, jué qín mù, shāo ē páng, zuǒ qiān zhū hóu, gōng hé wéi bù jiàn? jīn bì gù rì shēn, zhōng mò néng jiě, gōng rán hòu lái jiàn, bù yì wǎn hū? cǐ gōng zhī suǒ yǐ qǔ shā yě. fàn zēng bǐ ěr rú hé? shàng bù néng jiàn, kuàng wǒ děng bù jí yà fù yuǎn yǐ, qǐ néng jiàn hū? nǐ jīn rì zhī sǐ, bù kě yuàn bà wáng, zhǐ kě yuàn nà zào yáo yán zhī rén, wǒ zhǐ yǔ nǐ, nà rén cóng zhōng lì zhe jiǎo zhàn jué dào, jiǎ zào yáo yán zhī rén! jué zài zhè lǐ! ruò zhuō chū lái, biàn zhī duān dì." xià dé nà zǐ fáng duǒ zài rén bèi hòu, zài bù gǎn zuò shēng. cǐ fēi shì hán xìn zhī dào zǐ fáng zài cǐ, bù guò shè yán yǐ xià zǐ fáng ěr. suì jiāng hán shēng pēng le, mǎn xián yáng shì shàng, wú yī rén bù jiē tàn. tiān sè yǐ wǎn, hán xìn huí jiā, zǐ fáng zài hòu rèn zhī xià chǔ, huí diàn fáng qù le.
韩信押韩生赴市曹,子房打听得知,也跟在人丛中看。只见韩生至油镬前,高声说道:“尔咸阳百姓,我今日犯罪,非奸臣误国,犯了法度,只因霸王听奸人捏造谣言,意欲迁都彭城,怪我再三苦谏,今押在市烹,我想远无百日之内,刘邦必来复取三秦矣!诚沐猴而冠也!”韩信听了他说,谓韩生曰:“谏大夫省言语,恐霸王知道,必连累我等。”韩生曰:“皇天后土,昭鉴不远,为国受烹,实为屈死。”韩信曰:“公谏迁都,百姓皆以为屈死,吾独以为该死。”韩生曰:“我得何罪该死?”信曰:“公居谏议之职,如杀卿子寇军宋义,那时偏将杀主将,公何为不谏?坑杀秦降卒二十万于新安,秦之父兄恨入骨髓,公何为不谏?斩子婴,掘秦墓,烧阿房,左迁诸侯,公何为不谏?今蔽锢日深,终莫能解,公然后来谏,不亦晚乎?此公之所以取杀也。范增比尔如何?尚不能谏,况我等不及亚父远矣,岂能谏乎?你今日之死,不可怨霸王,只可怨那造谣言之人,我指与你,那人丛中立着侥栈绝道,假造谣言之人!决在这里!若捉出来,便知端的。”吓得那子房躲在人背后,再不敢作声。此非是韩信知道子房在此,不过设言以吓子房耳。遂将韩生烹了,满咸阳市上,无一人不嗟叹。天色已晚,韩信回家,子房在后认知下处,回店房去了。
cì rì, hán xìn zǎo cháo jiàn bà wáng fù mìng, pēng le hán shēng. bà wáng yòu xù chà jì bù wǎng péng chéng, cuī dū xiū gài gōng diàn bǎi guān jiàn pēng le hán shēng, zài wú rén gǎn jiàn zhě.
次日,韩信早朝见霸王复命,烹了韩生。霸王又续差季布往彭城,催督修盖宫殿;百官见烹了韩生,再无人敢谏者。
zǐ fáng yǐ zhī hán xìn zhù chù, huí dào diàn zhōng. cì rì, jiāng qián zài qín gōng suǒ de bǎo jiàn yī kǒu bèi shàng, āi mén jìn chéng, lái dào hán xìn mén shǒu. zhī jiàn yuè sè chū shàng, zhèng huáng hūn shí hòu, mén shàng wèi kāi. liáng jū gōng shī lǐ, lái jiàn mén lì, yāo qiú jiàn hán xìn. bù zhī yǒu hé huà shuō, qiě kàn xià huí fēn jiě.
子房已知韩信住处,回到店中。次日,将前在秦宫所得宝剑一口背上,挨门进城,来到韩信门首。只见月色初上,正黄昏时候,门尚未开。良鞠躬施礼,来见门吏,要求见韩信。不知有何话说,且看下回分解。