strong bái yù niáng rěn kǔ chéng fū strong
白玉娘忍苦成夫
liǎng yǎn qián kūn jiù hèn, yī qiāng jīn gǔ xián chóu. suí gōng wú yuàn jiù fēng liú, jì mò xié yáng dù kǒu. xìng dào háo yín bǎi shǒu, zuì yú píng diào qiān qiū.
两眼乾坤旧恨,一腔今古闲愁。隋宫吴苑旧风流,寂寞斜阳渡口。兴到豪吟百首,醉余凭吊千秋。
shén xiān yū guài zǒng xū fú, zhǐ yǒu gāng cháng bù xiǔ.
神仙迂怪总虚浮,只有纲常不朽。
zhè shǒu xī jiāng yuè cí, shì quàn rén lì xíng rén yì, fú zhí gāng cháng. cóng gǔ yǐ lái fù guì kōng huā, róng huá pào yǐng, zhǐ yǒu nà zhōng chén xiào zǐ, yì fū jié fù, míng chuán wàn gǔ, suí nǐ fù dān xiǎo rén, wén zhī qǐ jìng. jīn rì qiě shuō yì fū jié fù: rú sòng hóng bù qì zāo kāng, luó fū bù cóng shǐ jūn, cǐ yī bèi qǐ bú shì fú zhí gāng cháng de? yòu rú wáng yǔn yù qǔ gāo mén, yù zhú qí fù mǎi chén shì dá tài wǎn, jiàn qì yú qī, nà yī bèi qǐ bú shì bài huài gāng cháng de? zhēn gè shì rén xīn bù tóng, jīng wèi gè bié. yǒu shī wèi zhèng: wáng yǔn qì qī míng suì sǔn, mǎi chén lí fù zhì kān bēi.
这首《西江月》词,是劝人力行仁义,扶植纲常。从古以来富贵空花,荣华泡影,只有那忠臣孝子,义夫节妇,名传万古,随你负担小人,闻之起敬。今日且说义夫节妇:如宋弘不弃糟糠,罗敷不从使君,此一辈岂不是扶植纲常的?又如王允欲娶高门,预逐其妇;买臣室达太晚,见弃于妻,那一辈岂不是败坏纲常的?真个是人心不同,泾渭各别。有诗为证:王允弃妻名遂损,买臣离妇志堪悲。
fū qī běn shì yuān yāng niǎo, yī duì qī shí yī duì fēi.
夫妻本是鸳鸯鸟,一对栖时一对飞。
huà zhōng dān biǎo sòng mò shí, yí gè zhàng fū xìng chéng, shuāng míng wàn lǐ, biǎo zì péng jǔ, běn guàn péng chéng rén shì. fù qīn chéng wén yè, guān bài shàng shū. wàn lǐ shí liù suì shí, chūn xuān jù sàng, shí jiǔ suì yǐ fù yīn bǔ guó zǐ shēng yuán. shēng de rén cái kuí àn, zhì lüè fēi fán, xìng hǎo dú shū, jiān xí gōng mǎ. wén de yuán bīng rì shèng, shēn yǐ wéi yōu, céng xiàn zhàn shǒu hé sān cè, yǐ zhí yán chù wǔ shí zǎi, kǒng qí zhì zuì, qì le tóng pú, dān shēn qián dì zǒu chū jīng dū. què yòu bù gǎn huí xiāng, yù wǎng jiāng líng fǔ, tóu bèn jīng hú zhì zhì shǐ mǎ guāng zǔ. wèi dào hàn kǒu, chuán shuō yuán jiāng wù liáng hā dǎi tǒng lǐng jīng bīng, cháng qū ér rù, shì rú pò zhú. chéng wàn lǐ wén de zhè gè xiāo xī, dà chī yī jīng, suì bù gǎn qián xíng. chóu chú zhī jì, tiān sè yǐ wǎn, dàn jiàn: piàn piàn wǎn xiá yíng luò rì, xíng xíng juàn niǎo pàn guī cháo.
话中单表宋末时,一个丈夫姓程,双名万里,表字鹏举,本贯彭城人氏。父亲程文业,官拜尚书。万里十六岁时,椿萱俱丧,十九岁以父荫补国子生员。生得人材魁岸,志略非凡,性好读书,兼习弓马。闻得元兵日盛,深以为忧,曾献战、守、和三策,以直言触忤时宰,恐其治罪,弃了童仆,单身潜地走出京都。却又不敢回乡,欲往江陵府,投奔京湖制置使马光祖。未到汉口,传说元将兀良哈歹统领精兵,长驱而入,势如破竹。程万里闻得这个消息,大吃一惊,遂不敢前行。踌躇之际,天色已晚,但见:片片晚霞迎落日,行行倦鸟盼归巢。
chéng wàn lǐ xiǎng dào:" qiě xún sù diàn, dǎ tīng gè shí xìn, zài zuò qū chǔ." qí yè, zhǐ wén de hù wài háng rén, bēn zǒu bù jué, què dōu shì shàng lù táo nàn lái de bǎi xìng, kū kū tí tí, ěr bù rěn wén. chéng wàn lǐ yǐ zhī yuán bīng pò jìn, yè bàn biàn qǐ shēn, chèn zhòng tóng zǒu. zǒu dào tiān míng, fāng cái shěng de wàng jì le bāo guǒ zài kè diàn zhōng. lái lù yǐ yuǎn, què yòu bù hǎo zhuàn qù qǔ tǎo, shēn biān yòu méi pán chán, fù zhōng yòu è, bù miǎn dào cūn luò zhōng gào qǐ yī fàn, yòu hǎo zhēng zhá lù tú. yuē mò zǒu bàn lǐ yuǎn jìn, hū rán xié chā lǐ yī zhèn bīng, zhí chōng chū lái. chéng wàn lǐ jiàn le, fēi xiàng cè biān yí gè lín zi lǐ duǒ bì. nà zhī bīng bú shì bié rén, nǎi shì yuán cháo yuán shuài wù liáng hā dǎi bù xià wàn hù zhāng měng de yóu bīng. qián fēng shào tàn, jiàn yí gè hàn zi, miàn mù xióng zhuàng, yòu wú bāo guǒ, duǒ xiàng shù lín zhōng ér qù, liào dào bì shì gè xì zuò, zhuī rù lín zhōng, bù guǎn hǎo dǎi, yī suǒ kǔn fān, jiě dào zhāng wàn hù yíng zhōng. chéng wàn lǐ chēng shì bì bīng bǎi xìng, bìng fēi xì zuò.
程万里想道:“且寻宿店,打听个实信,再作区处。”其夜,只闻得户外行人,奔走不绝,却都是上路逃难来的百姓,哭哭啼啼,耳不忍闻。程万里已知元兵迫近,夜半便起身,趁众同走。走到天明,方才省得忘记了包裹在客店中。来路已远,却又不好转去取讨,身边又没盘缠,腹中又饿,不免到村落中告乞一饭,又好挣扎路途。约莫走半里远近,忽然斜插里一阵兵,直冲出来。程万里见了,飞向侧边一个林子里躲避。那枝兵不是别人,乃是元朝元帅兀良哈歹部下万户张猛的游兵。前锋哨探,见一个汉子,面目雄壮,又无包裹,躲向树林中而去,料道必是个细作,追入林中,不管好歹,一索捆翻,解到张万户营中。程万里称是避兵百姓,并非细作。
zhāng wàn hù jiàn tā miàn mào xióng zhuàng, liú wèi jiā dīng chéng wàn lǐ shì chū wú nài, zhǐ de gēn suí. měi rì jiān jiàn yuán bīng suǒ guò, cán miè rú qiū fēng sǎo yè, xīn zhōng àn àn bēi tòng, zhèng shì: níng wèi tài píng quǎn, mò zuò lí luàn rén.
张万户见他面貌雄壮,留为家叮程万里事出无奈,只得跟随。每日间见元兵所过,残灭如秋风扫叶,心中暗暗悲痛,正是:宁为太平犬,莫作离乱人。
què shuō zhāng wàn hù nǎi xìng yuán fǔ rén shì, yǒu qiān jīn lǚ lì, wǔ yì jīng tōng. xī nián zài xiāng lǐ jiān háo hèng, shǒu jiāng zhī dé tā míng tóu, shōu zài bù xià wèi piān bì zhī zhí. hòu lái yuán bīng fàn jìng, shā le shǒu jiāng, pàn guī yuán cháo. yuán zhǔ yǐ qí yǒu xiàn chéng zhī gōng, fēng wèi wàn hù, bō zài wù liáng hā dǎi bù xià wèi qián bù xiàng dǎo, lǚ lì zhàn gōng. jīn fān cóng jūn rì jiǔ, sī xiǎng jiā lǐ, xiě xià yī fēng jiā shū, bǎ nà yí lù lǔ lüè xià jīn yín cái bǎo, zhuāng zuò yī chē, yòu jiāng lǔ dào rén kǒu nán nǚ, fēn zuò liǎng chù, chà zhàng qián liǎng gè jiàng xiào, yā sòng huí jiā. kě lián chéng wàn lǐ yuǎn lí xiāng tǔ, suí zhe jiā rén, yí lù tí tí kū kū, zhí zhì xìng yuán fǔ, dào le zhāng wàn hù jiā lǐ, jiàng xiào bǎ jiā shū jīn yín, jiāo gē míng bái, yòu lìng nèi xiē nán nǚ, kòu jiàn le fū rén. nà fū rén zuò rén xián huì, jiù gè bō yí gè fáng hù jū zhù, měi rì chāi shǐ fú shì. jiàng xiào tǎo le huí shū, zì xiàng jūn qián huí fù qù le. chéng wàn lǐ zhù zài xìng yuán fǔ, bù jué yòu jīng nián yú.
却说张万户乃兴元府人氏,有千斤膂力,武艺精通。昔年在乡里间豪横,守将知得他名头,收在部下为偏裨之职。后来元兵犯境,杀了守将,叛归元朝。元主以其有献城之功,封为万户,拨在兀良哈歹部下为前部向导,屡立战功。今番从军日久,思想家里,写下一封家书,把那一路掳掠下金银财宝,装做一车,又将掳到人口男女,分做两处,差帐前两个将校,押送回家。可怜程万里远离乡土,随着家人,一路啼啼哭哭,直至兴元府,到了张万户家里,将校把家书金银,交割明白,又令那些男女,叩见了夫人。那夫人做人贤慧,就各拨一个房户居住,每日差使伏侍。将校讨了回书,自向军前回覆去了。程万里住在兴元府,不觉又经年余。
nà shí sòng yuán liǎng cháo jiǎng hé, gè zì bà jūn, zhuàng shì níng jiā. zhāng wàn hù yě huí dào jiā zhōng, yǔ fū rén xiāng jiàn guò le, hé jiā nú pú, dōu lái kòu tóu. chéng wàn lǐ yě zhǐ de suí bān xíng lǐ. yòu guò shù rì, zhāng wàn hù bǎ lǔ lái de nán nǚ, jiǎn shēn cái xióng zhuàng de liú le jǐ gè, qí yú dōu zhuǎn mài yú rén. zhāng wàn hù huàn jiā rén lái fēn cǔn dào:" nǐ děng bù xìng shēng yú luàn lí shí shì, zāo cǐ tú tàn, huò yǒu fù mǔ qī zǐ, liào bì sǐ yú luàn jūn zhī shǒu. jiù shì rǔ děng, hái yǒu de yù wǒ, suǒ yǐ shàng zài, féng zhe bié gè, sǐ qù jǐ shí le. jīn zài cǐ dì, suī rán shì gè yì xiāng, jì wéi zhǔ pū, jí rú qīn rén yì bān. jīn wǎn gè pèi qī zǐ yǔ nǐ men, kě ān xīn jū zhù, wù shēng yì xīn. hòu rì dài dào jūn qián, xún xiē gōng jī, bó gè chū shēn, yì bān fù guì. ruò yǒu tā niàn, fàn chū shì lái, duàn rán bù ráo de." jiā rén dōu liú lèi kòu tóu dào:" ruò dé rú cǐ, nǎi lǎo diē zài shēng zhī ēn, qǐ gǎn yòu shēng tā niàn." dàng wǎn zhāng wàn hù jiù bǎ nà lǔ lái de fù nǚ, diǎn le jǐ míng. fū rén yòu gè shǎng jǐ jiàn yī fú. zhāng wàn hù yǔ fū rén tóng chū táng qián, zhòng fù nǚ gēn suí zài hòu. táng zhōng dēng zhú huī huáng, zhòng rén dōu chā shǒu shì lì liǎng bàng.
那时宋元两朝讲和,各自罢军,壮士宁家。张万户也回到家中,与夫人相见过了,合家奴仆,都来叩头。程万里也只得随班行礼。又过数日,张万户把掳来的男女,拣身材雄壮的留了几个,其余都转卖与人。张万户唤家人来分忖道:“你等不幸生于乱离时世,遭此涂炭,或有父母妻子,料必死于乱军之手。就是汝等,还有得遇我,所以尚在,逢着别个,死去几时了。今在此地,虽然是个异乡,既为主仆,即如亲人一般。今晚各配妻子与你们,可安心居住,勿生异心。后日带到军前,寻些功绩,博个出身,一般富贵。若有他念,犯出事来,断然不饶的。”家人都流泪叩头道:“若得如此,乃老爹再生之恩,岂敢又生他念。”当晚张万户就把那掳来的妇女,点了几名。夫人又各赏几件衣服。张万户与夫人同出堂前,众妇女跟随在后。堂中灯烛辉煌,众人都叉手侍立两傍。
zhāng wàn hù yī yī huàn lái pèi hé. zhòng rén yī qí kòu shǒu xiè ēn, gè zì lǐng guī fáng hù. qiě shuō chéng wàn lǐ pèi dé yí gè nǚ zǐ, yǐn dào fáng zhōng, yǎn shàng mén ér, fū qī xù lǐ. chéng wàn lǐ zǐ xì kàn nà nǚ zǐ, nián jì dào yǒu shí wǔ liù suì, shēng de shí fēn měi lì, bù xiàng gè yǐ xià zhī rén. zěn jiàn de? yǒu xī jiāng yuè wèi zhèng: liǎng dào méi wān xīn yuè, yī shuāng yǎn zhù wēi bō. qīng sī qī chǐ wǎn pán luó, fěn liǎn chuī tán dé pò. wàng rì cháng é pàn yè, qiū xiāo zhī nǚ tíng suō.
张万户一一唤来配合。众人一齐叩首谢恩,各自领归房户。且说程万里配得一个女子,引到房中,掩上门儿,夫妻叙礼。程万里仔细看那女子,年纪到有十五六岁,生得十分美丽,不像个以下之人。怎见得?有《西江月》为证:两道眉弯新月,一双眼注微波。青丝七尺挽盘螺,粉脸吹弹得破。望日嫦娥盼夜,秋宵织女停梭。
huà táng huā zhú tīng huān hū, wū zì hán xiū qiè bù.
画堂花烛听欢呼,兀自含羞怯步。
chéng wàn lǐ dé le yí gè měi mào nǚ zǐ, xīn zhōng huān xǐ, wèn dào:" xiǎo niáng zǐ zūn xìng hé míng? kě shì cóng yòu zài zhái zhōng cháng dà de me?" nà nǚ zǐ jiàn wèn, chén yín wèi yǔ, zǎo là xià liǎng xíng zhū lèi. chéng wàn lǐ bǎ xiù zi yǔ tā shì le, wèn dào:" niáng zǐ wèi hé diào lèi?" nà nǚ zǐ dào:" nú jiā běn shì chóng qìng rén shì, xìng bái, xiǎo zì yù niáng, fù qīn bái zhōng, guān wèi tǒng zhì. sì chuān zhì zhì shǐ yú jiè, diào qiǎn zhèn shǒu jiā dìng fǔ. bù yì yú zhì zhì shēn wáng, yuán jiāng wù liáng hā dǎi chéng xū lái gōng. shí jǐn bīng pí, lì bù néng zhī. pò chéng zhī rì, fù qīn bèi qín, bù qū ér sǐ. wù liáng yuán shuài nù wǒ fù shǒu chéng kàng jù, jiāng qiè yī mén chāo lù. zhāng wàn hù lián qiè yòu xiǎo, xìng de miǎn zhū, dài guī jiā zhōng wèi bì, fú shì fū rén, bù yì jīn rì dé pèi jūn zǐ. bù zhī jūn nǎi hé fāng rén shì, yì wèi suǒ lǔ?" chéng wàn lǐ jiàn shuō yì shì jī qiú, chù dòng qí xīn, bù jué yě liú xià lèi lái. bǎ zì jǐ jiā xiāng xìng míng, bèi lǔ qíng yóu, xì xì shuō yǔ. liǎng xià qī cǎn yī chǎng, què yǐ èr gǔ. fū qī jiě yī jiù zhěn. yī yè ēn qíng, shí fēn měi mǎn. míng zǎo, qǐ shēn shū xǐ guò le, shuāng shuāng kòu xiè zhāng wàn hù yǐ bì, yù niáng yuán dào lǐ biān qù le. chéng wàn lǐ gǎn zhāng wàn hù zhī dé, yī qiè gàn bàn gōng shì, jiā bèi yòng xīn, shén dé qí huān.
程万里得了一个美貌女子,心中欢喜,问道:“小娘子尊姓何名?可是从幼在宅中长大的么?”那女子见问,沉吟未语,早落下两行珠泪。程万里把袖子与他拭了,问道:“娘子为何掉泪?”那女子道:“奴家本是重庆人氏,姓白,小字玉娘,父亲白忠,官为统制。四川制置使余玠,调遣镇守嘉定府。不意余制置身亡,元将兀良哈歹乘虚来攻。食尽兵疲,力不能支。破城之日,父亲被擒,不屈而死。兀良元帅怒我父守城抗拒,将妾一门抄戮。张万户怜妾幼小,幸得免诛,带归家中为婢,伏侍夫人,不意今日得配君子。不知君乃何方人氏,亦为所掳?”程万里见说亦是羁囚,触动其心,不觉也流下泪来。把自己家乡姓名,被掳情由,细细说与。两下凄惨一场,却已二鼓。夫妻解衣就枕。一夜恩情,十分美满。明早,起身梳洗过了,双双叩谢张万户已毕,玉娘原到里边去了。程万里感张万户之德,一切干办公事,加倍用心,甚得其欢。
qí yè shì dì sān yè le, chéng wàn lǐ dú zuò fáng zhōng, měng rán xiǎng qǐ gōng míng wèi suì, liú luò yì guó, shēn wéi xià jiàn, diàn zōng rǔ zǔ, kě bù zhōng xiào liǎng xū! yù dài chéng jiàn táo guī, yòu wú fāng biàn, cháng tàn yī shēng, shān shān lèi xià. zhèng zài zì bēi zì tàn zhī jì, què hǎo yù niáng zì nèi ér chū. wàn lǐ huāng máng shì lèi xiāng yíng, róng yán cǎn dàn, yú tì shàng cún. yù niáng shì gè cōng míng nǚ zǐ, jiàn mào biàn sè, dāng xià tiǎo dēng gòng zuò, kòu qí bù lè zhī gù. wàn lǐ shì gè bǎ xì de rén, cāng cù zhī jiān, qǐ kěn qīng xīn tǔ dǎn. zì gǔ dào: fū qī qiě shuō sān fēn huà, wèi kě quán pāo yī piàn xīn.
其夜是第三夜了,程万里独坐房中,猛然想起功名未遂,流落异国,身为下贱,玷宗辱祖,可不忠孝两虚!欲待乘间逃归,又无方便,长叹一声,潸潸泪下。正在自悲自叹之际,却好玉娘自内而出。万里慌忙拭泪相迎,容颜惨淡,余涕尚存。玉娘是个聪明女子,见貌辨色,当下挑灯共坐,叩其不乐之故。万里是个把细的人,仓卒之间,岂肯倾心吐胆。自古道:夫妻且说三分话,未可全抛一片心。
dāng xià qiáng zuò xiào róng, zhǐ dā yìng dé yī jù dào:" méi yǒu shèn shì!" yù niáng qíng zhī tā yǒu hán hu yǐn nì zhī qíng, gèng bù qù wèn tā. zhí zhì yǎn hù xī dēng, jiě yī jiù qǐn zhī hòu, fāng cái dī dī qǐ chǐ, kuǎn kuǎn kāi yán dào:" chéng láng, qiè yǒu yī yán, rì yù fèng quàn, wèi gǎn qīng tán. shì jiàn láng jūn yǒu bù lè zhī sè, qiè yǐ cāi qí bā jiǔ. láng jūn hé yòng xiāng mán!" wàn lǐ dào:" chéng mǒu bìng wú tā yì, niáng zǐ bù bì guò yí." yù niáng dào:" qiè guān láng jūn cái pǐn, bì fēi jiǔ zài rén hòu zhě, hé bù mì biàn táo guī, tú gè xiǎn zǔ yáng zōng, què gān xīn zài cǐ, wéi rén nú pú, qǐ néng dé gè chū tóu de rì zi!"
当下强作笑容,只答应得一句道:“没有甚事!”玉娘情知他有含糊隐匿之情,更不去问他。直至掩户息灯,解衣就寝之后,方才低低启齿,款款开言道:“程郎,妾有一言,日欲奉劝,未敢轻谈。适见郎君有不乐之色,妾已猜其八九。郎君何用相瞒!”万里道:“程某并无他意,娘子不必过疑。”玉娘道:“妾观郎君才品,必非久在人后者,何不觅便逃归,图个显祖扬宗,却甘心在此,为人奴仆,岂能得个出头的日子!”
chéng wàn lǐ jiàn qī zǐ shuō chū nèn bān shuō huà, lǎo dà jīng yà, xīn zhōng xiǎng dào:" tā shì fù rén nǚ zǐ, zěn me yǒu cǐ zhàng fū jiàn shí, dào zhe wǒ de xīn shì? kuàng qiě xún cháng rén jiā, fū fù fēn bié, hái yào duō shǎo liú liàn bù shě. jīn chéng qīn sān rì, ēn ài fāng cái qǐ tóu, qǐ yǒu fǎn quàn wǒ huán xiāng zhī lǐ? zhǐ pà hái shì zhāng wàn hù jiào tā lái shì wǒ." biàn dào:" qǐ yǒu cǐ lǐ! wǒ wèi luàn bīng suǒ zhí, zì fēn bì sǐ. xìng de zhǔ rén shì fàng, liú wèi jiā dīng, yòu yǐ qī zǐ pèi wǒ, cǐ ēn tiān gāo dì hòu, wèi zēng bào dé, qǐ kě wèi cǐ bèi ēn wàng yì zhī shì? rǔ wù duō yán!" yù niáng jiàn shuō, hēi rán wú yǔ. chéng wàn lǐ yù yí shì zhāng wàn hù shì tā.
程万里见妻子说出恁般说话,老大惊讶,心中想道:“他是妇人女子,怎么有此丈夫见识,道着我的心事?况且寻常人家,夫妇分别,还要多少留恋不舍。今成亲三日,恩爱方才起头,岂有反劝我还乡之理?只怕还是张万户教他来试我。”便道:“岂有此理!我为乱兵所执,自分必死。幸得主人释放,留为家丁,又以妻子配我,此恩天高地厚,未曾报得,岂可为此背恩忘义之事?汝勿多言!”玉娘见说,嘿然无语。程万里愈疑是张万户试他。
dào míng zǎo qǐ shēn, chéng wàn lǐ sī xiǎng:" zhāng wàn hù jiào tā lái shì wǒ, wǒ jīn rì piān yào dāng miàn shuō pò, gù zhù le tā de niàn tou, bù lái dī fáng, hǎo bàn zǒu lù." shū xǐ yǐ guò, qǐng chū zhāng wàn hù dào tīng shàng zuò xià, shuō dào:" bǐng lǎo diē, yè lái qī zǐ hū quàn xiǎo rén táo zǒu. xiǎo rén xiǎng lái, dāng chū bèi yóu bīng zhuō zhù, méng lǎo diē jiù le xìng mìng, liú zuò jiā dīng, rú jīn yòu pèi le qī zǐ. zhè bān ēn dé, wèi yǒu cùn bào. kuàng qiě xiǎo rén fù mǔ yǐ sǐ, qīn qī yòu wú, zhī cǐ biàn shì jiā le, hái jiào xiǎo rén táo dào nà lǐ qù? xiǎo rén zuó yè yǐ bǎ tā mán yuàn yī fān. kǒng pà tā zì jǐ qíng xū, fǎn lái zào yán lèi hài xiǎo rén, gù cǐ tè bǐng zhī lǎo diē." zhāng wàn hù tīng le, xīn zhōng dà nù, jí huàn chū yù niáng mà dào:" nǐ zhè jiàn bì! dāng chū nǐ fù kàng jù tiān bīng, wù liáng yuán shuài yào bǎ nǐ hé mén jǐn zhǎn, wǒ kě lián nǐ nián jì yòu xiǎo, ráo nǐ xìng mìng, yòu kǒng wèi luàn jūn suǒ shā, dài huí lái ēn yǎng zhǎng dà, pèi gè zhàng fū. nǐ bù sī bào xiào, fǎn jiào zhàng fū bèi wǒ, yào nǐ hé yòng!" jiào zuǒ yòu kuài qǔ jiā fǎ lái, diào qǐ jiàn bì dǎ yī bǎi pí biān. nà yù niáng mǎn yǎn chuí lèi, yǎ kǒu wú yán. zhòng rén lián máng qù qǔ suǒ zǐ jiā fǎ, jiāng yù niáng yī suǒ kǔn fān. zhèng shì: fēn míng zhǐ yǔ píng chuān lù, fǎn bǎ zhōng yán dāng è yán.
到明早起身,程万里思想:“张万户教他来试我,我今日偏要当面说破,固住了他的念头,不来提防,好办走路。”梳洗已过,请出张万户到厅上坐下,说道:“禀老爹,夜来妻子忽劝小人逃走。小人想来,当初被游兵捉住,蒙老爹救了性命,留作家丁,如今又配了妻子。这般恩德,未有寸报。况且小人父母已死,亲戚又无,只此便是家了,还教小人逃到那里去?小人昨夜已把他埋怨一番。恐怕他自己情虚,反来造言累害小人,故此特禀知老爹。”张万户听了,心中大怒,即唤出玉娘骂道:“你这贱婢!当初你父抗拒天兵,兀良元帅要把你阖门尽斩,我可怜你年纪幼小,饶你性命,又恐为乱军所杀,带回来恩养长大,配个丈夫。你不思报效,反教丈夫背我,要你何用!”教左右快取家法来,吊起贱婢打一百皮鞭。那玉娘满眼垂泪,哑口无言。众人连忙去取索子家法,将玉娘一索捆翻。正是:分明指与平川路,反把忠言当恶言。
chéng wàn lǐ zài páng biān, jiàn zhāng wàn hù fā nù, yào diào dǎ qī zǐ, xīn zhōng ào huǐ dào:" yuán lái tā shì zhēn xīn, dào shì wǒ hài tā le!" yòu bù hǎo guò lái tǎo ráo. zhèng zài wēi jí zhī jì, qià hǎo fū rén wén de zhàng fū fā nù, yào dǎ yù niáng, jí zǒu chū lái jiù hù. yuán lái yù niáng zì dào tā jiā, yīn dé xìng wēn róu, jǔ zhǐ xián yǎ, qiě shì nǚ gōng zhōng dì yī líng lì, fū rén píng xī jí xǐ huān tā de. míng suī wèi bì, xiāng dài què xiàng qīn shēng yì bān, lì xīn yào bǎ tā jià gè hǎo zhàng fū. yīn jiàn chéng wàn lǐ rén cái chū zhòng, hòu lái bì dìng yǒu xiē hǎo rì, gù cǐ qián wǎn jiù pèi yǔ wèi qī. jīn rì jiàn shuō yào dǎ tā, bù zhī yīn shén yuán gù, tè dì zì jǐ chū lái. jiàn jiā rén zhèng dài yào dòng shǒu, fū rén zhǐ zhù, shàng qián dào:" xiàng gōng yīn shén yào diào dǎ yù niáng?" zhāng wàn hù bǎ chéng wàn lǐ suǒ shuō zhī shì, gào yǔ fū rén. fū rén jiào guò yù niáng dào:" wǒ yī xiàng lián nǐ yòu xiǎo cōng míng, tè jiǎn gè hǎo zhàng fū pèi nǐ, rú hé fǎn jiào zhàng fū bèi zhǔ táo zǒu? běn bù dàng jiù nǐ biàn shì, gū niàn chū fàn, yǔ lǎo diē tǎo ráo, xià cì zài bù kě rú cǐ!" yù niáng bìng bù huí yán, dàn shì liú lèi. fū rén duì zhāng wàn hù dào:" xiàng gōng, yù niáng nián jì shén xiǎo, bù zhī shì wù, yī shí yán yǔ chà wù, kě kàn lǎo shēn fèn shàng, gū shù zhè cì bà." zhāng wàn hù dào:" jì fū rén tǎo ráo, qiě shù zhè jiàn bì. tǎng ruò zài fàn, èr zuì jù fá." yù niáng hán lèi kòu xiè ér qù. zhāng wàn hù huàn guò chéng wàn lǐ dào:" nǐ zuò rén zhōng xīn, wǒ zì lìng yǎn kàn nǐ." chéng wàn lǐ mǎn kǒu chēng xiè, zǒu dào wài biān, xīn zhōng yòu xiǎng dào:" hái shì zuò xià quān tào lái shì wǒ! ruò bú shì, zěn me zhè yàng dà nù yào dǎ yī bǎi, fū rén gāng kāi kǒu tǎo ráo, biàn yī xià bù dǎ? kuàng fū rén zài lǐ miàn, nà lǐ xiǎo de zhè bān kuài jiù chū lái hù jiù? qiě xǐ zuó yè bù céng shuō bié de yán yǔ hái hǎo."
程万里在旁边,见张万户发怒,要吊打妻子,心中懊悔道:“原来他是真心,到是我害他了!”又不好过来讨饶。正在危急之际,恰好夫人闻得丈夫发怒,要打玉娘,急走出来救护。原来玉娘自到他家,因德性温柔,举止闲雅,且是女工中第一伶俐,夫人平昔极喜欢他的。名虽为婢,相待却像亲生一般,立心要把他嫁个好丈夫。因见程万里人材出众,后来必定有些好日,故此前晚就配与为妻。今日见说要打他,不知因甚缘故,特地自己出来。见家人正待要动手,夫人止住,上前道:“相公因甚要吊打玉娘?”张万户把程万里所说之事,告与夫人。夫人叫过玉娘道:“我一向怜你幼小聪明,特拣个好丈夫配你,如何反教丈夫背主逃走?本不当救你便是,姑念初犯,与老爹讨饶,下次再不可如此!”玉娘并不回言,但是流泪。夫人对张万户道:“相公,玉娘年纪甚小,不知世务,一时言语差误,可看老身份上,姑恕这次罢。”张万户道:“既夫人讨饶,且恕这贱婢。倘若再犯,二罪俱罚。”玉娘含泪叩谢而去。张万户唤过程万里道:“你做人忠心,我自另眼看你。”程万里满口称谢,走到外边,心中又想道:“还是做下圈套来试我!若不是,怎么这样大怒要打一百,夫人刚开口讨饶,便一下不打?况夫人在里面,那里晓得这般快就出来护救?且喜昨夜不曾说别的言语还好。”
dào le wǎn jiān, yù niáng chū lái, jiàn tā suī rán miàn dài yōu róng, què méi yǒu yī háo yuàn hèn yì sī. chéng wàn lǐ xiǎng dào:" yī fà shì shì wǒ le." shuō huà yuè jiā jǐn shèn. yòu guò le sān rì, nà wǎn, yù niáng kàn le zhàng fū, shàng xià zhǐ guǎn xiāng zhe, yù yán bù yán, rú cǐ sān sì cì, zhōng shì rěn nài bú zhù, yòu dào:" qiè yǐ chéng xīn gào jūn, rú hé fǎn gào zhǔ rén, jǐ zāo chuí tà! xìng de fū rén jiù miǎn. rán xì guān jūn cái mào, bì wèi dà qì, wèi hé hái bù zǎo tú qù jì? ruò liàn liàn yú cǐ, zhōng zuò rén nú, yì yǒu hé wàng!"
到了晚间,玉娘出来,见他虽然面带忧容,却没有一毫怨恨意思。程万里想道:“一发是试我了。”说话越加谨慎。又过了三日,那晚,玉娘看了丈夫,上下只管相着,欲言不言,如此三四次,终是忍耐不住,又道:“妾以诚心告君,如何反告主人,几遭箠挞!幸得夫人救免。然细观君才貌,必为大器,为何还不早图去计?若恋恋于此,终作人奴,亦有何望!”
chéng wàn lǐ jiàn qī zǐ yòu quàn tā táo zǒu, xīn zhōng yù yí dào:" qián rì nèn bān chēn zé, tā qǐ bù pà, yòu lái shuō qǐ? yí dìng shì zhāng wàn hù yòu jiào tā lái shì wǒ niàn tou guǒ rán jué fǒu." yě bù huí yán, jìng zì shōu shí ér wò.
程万里见妻子又劝他逃走,心中愈疑道:“前日恁般嗔责,他岂不怕,又来说起?一定是张万户又教他来试我念头果然决否。”也不回言,径自收拾而卧。
dào míng zǎo, chéng wàn lǐ yòu lái bǐng zhī zhāng wàn hù. zhāng wàn hù tīng le, bào zào rú léi, lián hǎn dào:" zhè jiàn bì rú cǐ kě hèn, kuài ná lái qiāo sǐ le bà!" zuǒ yòu bù gǎn dài huǎn, jí xiàng lǐ biān lái huàn, fū rén jiàn huàn yù niáng, liào dào yòu yǒu shèn shì, bù kěn fàng jiāng chū lái. zhāng wàn hù jiàn fū rén bù kěn fàng yù niáng chū lái, zhuǎn jiā jiāo zào, què yòu ài zhe fū rén miàn pí, bù hǎo shí fēn cuī bī, àn xiǎng dào:" zhè jiàn bì yǐ yǒu wài xīn, bù rú dǎ fā tā qù bà. tǎng rán fū qī rì jiǔ ēn shēn, bèi zhè jiàn bì hōng rè, lián zhè hǎo rén de xīn dōu yào biàn le." nǎi duì chéng wàn lǐ dào:" zhè jiàn bì liǎng cì sān fān yòu nǐ táo guī, qí xīn bì yǒu tā niàn, liào rán bú shì wèi nǐ. jiǔ hòu bì bèi qí hài. dài jīn wǎn chū lái, míng zǎo jiù jiào rén yǐn qù mài le, bié jiǎn yí gè hǎo de yǔ nǐ wèi qī." chéng wàn lǐ jiàn shuō yào mài tā qī zǐ, fāng cái míng bái hún jiā guǒ shì yī piàn zhēn xīn, ào huǐ shī yán, biàn dào:" lǎo diē rú jīn jǐng jiè liǎng fān, xià cì liàng bì bù gǎn. zǒng zài shuō, xiǎo rén yě duàn rán bù tīng. ruò bǎ tā mài le, zhǐ pà rén shuō xiǎo rén bó qíng, zuò qīn cái liù rì, jiù bǎ qī zǐ lái mài." zhāng wàn hù dào:" wǒ zuò le zhǔ, shuí gǎn shuō nǐ!" dào bà, jìng wàng lǐ biān ér qù. fū rén jiàn zhàng fū jìn lái, nù qì wèi xī, kǒng hái yào zé fá yù niáng, lián máng jiào shǎn guò yī biān, qǐ shēn xiāng yíng, bìng bù wèn qǐ zhè shì. zhāng wàn hù què yòu pà fū rén bù shě de yù niáng chū qù, yě fēn háo bù tí.
到明早,程万里又来禀知张万户。张万户听了,暴躁如雷,连喊道:“这贱婢如此可恨,快拿来敲死了罢!”左右不敢怠缓,即向里边来唤,夫人见唤玉娘,料道又有甚事,不肯放将出来。张万户见夫人不肯放玉娘出来,转加焦躁,却又碍着夫人面皮,不好十分催逼,暗想道:“这贱婢已有外心,不如打发他去罢。倘然夫妻日久恩深,被这贱婢哄热,连这好人的心都要变了。”乃对程万里道:“这贱婢两次三番诱你逃归,其心必有他念,料然不是为你。久后必被其害。待今晚出来,明早就教人引去卖了,别拣一个好的与你为妻。”程万里见说要卖他妻子,方才明白浑家果是一片真心,懊悔失言,便道:“老爹如今警戒两番,下次谅必不敢。总再说,小人也断然不听。若把他卖了,只怕人说小人薄情,做亲才六日,就把妻子来卖。”张万户道:“我做了主,谁敢说你!”道罢,径望里边而去。夫人见丈夫进来,怒气未息,恐还要责罚玉娘,连忙教闪过一边,起身相迎,并不问起这事。张万户却又怕夫人不舍得玉娘出去,也分毫不题。
qiě shuō chéng wàn lǐ jiàn zhāng wàn hù jué yì yào mài, xīn zhōng bù rěn gē shè, zuò zài fáng zhōng àn qì. zhí dào wǎn jiān, yù niáng chū lái, duì zhàng fū kū dào:" qiè yǐ jūn wèi fū, gù chéng xīn xiāng gào, bù xiǎng jūn fǎn yí qiè yǒu yì niàn, shù gào zhǔ rén. zhǔ rén xìng qì cū xióng, bì rán huái hèn. qiè bù zhī sǐ suǒ yǐ! rán qiè sǐ bù zú xī, dàn jūn táng táng yí biǎo, gān wéi xià jiàn, bù tú guī jì wèi hèn ěr!" chéng wàn lǐ tīng shuō, lèi rú yǔ xià, dào:" xián qī liáng yán zhǐ mí, zì hèn yī shí cuò jiàn, yí zhǔ rén shǐ rǔ shì wǒ, gù cǐ gào zhī, bù xiǎng fǎn lèi xián qī!" yù niáng dào:" jūn ruò kěn tīng qiè yán, suī sǐ wú hèn."
且说程万里见张万户决意要卖,心中不忍割舍,坐在房中暗泣。直到晚间,玉娘出来,对丈夫哭道:“妾以君为夫,故诚心相告,不想君反疑妾有异念,数告主人。主人性气粗雄,必然怀恨。妾不知死所矣!然妾死不足惜,但君堂堂仪表,甘为下贱,不图归计为恨耳!”程万里听说,泪如雨下,道:“贤妻良言指迷,自恨一时错见,疑主人使汝试我,故此告知,不想反累贤妻!”玉娘道:“君若肯听妾言,虽死无恨。”
chéng wàn lǐ jiàn qī zǐ nèn bān qíng zhēn, yòu sī míng rì jiù yào fēn lí, yù jiā tòng qì, què yòu bù hǎo duì tā shuō zhī, hán lèi ér qǐn, zhí kū dào sì gēng shí fēn. yù niáng jiàn zhàng fū kū zhī bù yǐ, liào bì yǒu shèn shì gù, wèn dào:" jūn rú cǐ bēi tòng, dìng shì zhǔ rén yǒu hài qiè zhī yì. hé bù míng yán?" chéng wàn lǐ liào mán bù guò, fāng dào:" zì hèn bù cái, yǒu fù xián qī. míng rì zhǔ rén jiāng yù yù rǔ, shì yǐ bù néng wǎn huí, gù cǐ shāng tòng!"
程万里见妻子恁般情真,又思明日就要分离,愈加痛泣,却又不好对他说知,含泪而寝,直哭到四更时分。玉娘见丈夫哭之不已,料必有甚事故,问道:“君如此悲恸,定是主人有害妾之意。何不明言?”程万里料瞒不过,方道:“自恨不才,有负贤妻。明日主人将欲鬻汝,势已不能挽回,故此伤痛!”
yù niáng wén yán, bēi qì bù shèng. liǎng gè jiǎo zuò yī tuán, gěng gěng yè yàn, què yòu bù gǎn fàng shēng. tiān wèi míng, jí biàn qǐ shēn shū xǐ. yù niáng jiāng suǒ chuān xiù xié yì zhī, yǔ zhàng fū huàn le yì zhī jiù lǚ, dào:" hòu rì tǎng yǒu jiàn qī, yǐ cǐ wéi zhèng. wàn yī yǒng bié, qiè bào cǐ ér sǐ, yǒu rú tóng xué." shuō bà, fù xiāng bào ér qì, gè jiāng xié zǐ shōu cáng.
玉娘闻言,悲泣不胜。两个搅做一团,哽哽咽咽,却又不敢放声。天未明,即便起身梳洗。玉娘将所穿绣鞋一只,与丈夫换了一只旧履,道:“后日倘有见期,以此为证。万一永别,妾抱此而死,有如同穴。”说罢,复相抱而泣,各将鞋子收藏。
dào le tiān míng, zhāng wàn hù zuò zài zhōng táng, jiào rén lái huàn. chéng wàn lǐ rěn zhù yǎn lèi, yī qí lái jiàn. zhāng wàn hù dào:" nǐ zhè jiàn bì! wǒ zì yòu fǔ nǐ chéng rén, yǒu shèn bù hǎo, lǚ jiào zhàng fū bèi zhǔ! běn gāi yī jiàn zhǎn nǐ biàn shì. qiě kàn fū rén fēn shàng, gū ráo yī sǐ. nǐ qiě dào hǎo chù shòu yòng qù bà." jiào guò liǎng gè jiā rén fēn cǔn dào:" yǐn tā dào yá pó rén jiā qù, bù lùn shēn jià, dàn yào xún yī xià děng rén jiā, mó sǐ bù shòu rén tái jǔ de zhè jiàn bì biàn liǎo." yù niáng yāo qiú jiàn fū rén bài bié, zhāng wàn hù bù xǔ.
到了天明,张万户坐在中堂,教人来唤。程万里忍住眼泪,一齐来见。张万户道:“你这贱婢!我自幼抚你成人,有甚不好,屡教丈夫背主!本该一剑斩你便是。且看夫人分上,姑饶一死。你且到好处受用去罢。”叫过两个家人分忖道:“引他到牙婆人家去,不论身价,但要寻一下等人家,磨死不受人抬举的这贱婢便了。”玉娘要求见夫人拜别,张万户不许。
yù niáng xiàng zhāng wàn hù bài le liǎng bài, qǐ lái duì zhe zhàng fū dào shēng" bǎo zhòng", hán zhuó yǎn lèi, tóng liǎng gè jiā rén qù le. chéng wàn lǐ fù zhōng rú gē, wú kě nài hé, sòng chū dà mén ér huí. zhèng shì: shì shàng wàn bān āi kǔ shì, wú fēi sǐ bié yǔ shēng lí.
玉娘向张万户拜了两拜,起来对着丈夫道声“保重”,含着眼泪,同两个家人去了。程万里腹中如割,无可奈何,送出大门而回。正是:世上万般哀苦事,无非死别与生离。
bǐ jí fū rén zhī jué, yù niáng yǐ zì chū mén qù le. fū rén xiǎo de zhāng wàn hù qíng xìng, chéng kǒng tā hài le yù niáng xìng mìng. jīn rì tuō lí hǔ kǒu, dào yě yáo tā.
比及夫人知觉,玉娘已自出门去了。夫人晓得张万户情性,诚恐他害了玉娘性命。今日脱离虎口,到也繇他。
qiě shuō liǎng gè jiā rén, yǐn yù niáng dào yá pó jiā zhōng, qià hǎo shì shàng yǒu gè jīng jì rén jiā, yào tǎo yī bì, jiàn yù niáng shēng de duān zhèng, shēn jià yòu qīng, lián máng duì chū yín zi, jiāo yǔ zhāng wàn hù jiā rén, jiāng yù niáng lǐng huí jiā qù bù tí.
且说两个家人,引玉娘到牙婆家中,恰好市上有个经纪人家,要讨一婢,见玉娘生得端正,身价又轻,连忙兑出银子,交与张万户家人,将玉娘领回家去不题。
qiě shuō chéng wàn lǐ zì cóng qī zǐ qù hòu, zhuǎn sī zhuǎn huǐ, měi dào wǎn jiān, zǒu jìn fáng mén, biàn jué cǎn shāng, qǔ chū nà liǎng zhǐ xié ér, zài dēng qián bǎ wán yī huí, wū wū de tí qì yī huí. kū gōu duō shí, fāng cái shuì wò. cì hòu fǎng wèn dé, jiù mài zài shì shàng rén jiā, jǐ biàn yào qiāo dì qù zài jiàn yī miàn, yòu kǒng bèi rén qù pò, bào yǔ zhāng wàn hù, fǎn huài le zì jǐ dà shì, yīn cǐ yòu bù gǎn qù. nà zhāng wàn hù jiàn tā bù tīng qī zǐ yán yǔ, xìn yǐ wéi shí, zhū shì wěi tuō, háo bù dī fáng. chéng wàn lǐ jiǎ yì yīn qín, yù jiā xiǎo xīn. zhāng wàn hù hǎo bù xǐ huān, yòu yào bǎ qī zǐ pèi yǔ. chéng wàn lǐ bù yuàn, dào:" qiě màn zhe, hòu suí lǎo yé dào biān shǎng qù yǒu xiē gōng jī huí lái, xún gè míng mén měi juàn, yě yǔ lǎo yé zhēng qì."
且说程万里自从妻子去后,转思转悔,每到晚间,走进房门,便觉惨伤,取出那两只鞋儿,在灯前把玩一回,呜呜的啼泣一回。哭勾多时,方才睡卧。次后访问得,就卖在市上人家,几遍要悄地去再见一面,又恐被人觑破,报与张万户,反坏了自己大事,因此又不敢去。那张万户见他不听妻子言语,信以为实,诸事委托,毫不提防。程万里假意殷勤,愈加小心。张万户好不喜欢,又要把妻子配与。程万里不愿,道:“且慢着,候随老爷到边上去有些功绩回来,寻个名门美眷,也与老爷争气。”
guāng yīn xùn sù, bù jué yòu guò nián yú. nà shí wù liáng hā dǎi zài è zhōu zhèn shǒu, zhí wǔ shí dàn chén, zhāng wàn hù xī rì shì tā huī xià pí jiàng, shōu shí le xǔ duō jīn zhū bǎo yù, sī liang yào chà yí gè néng gàn de qù hè shòu, wèi dé qí rén. chéng wàn lǐ dǎ tīng zài dù lǐ, sī liang chèn cǐ jī huì, tuō shēn qù bà, jí lái jiàn zhāng wàn hù dào:" wén de lǎo yé yào sòng wù liáng yé de shòu lǐ, shàng wèi chāi rén. wǒ xiǎng zhòng rén dōu yǒu zhǎng guǎn, tuō shēn bù dé. xiǎo rén zǒng shì zài jiā méi yǒu shèn shì, dào qíng yuàn rèn zhè chāi shǐ." zhāng wàn hù dào:" ruò dé nǐ qù zuì hǎo. zhǐ pà lù shàng bù guàn, chī bù dé xīn kǔ." chéng wàn lǐ dào:" zhèng wèi zài jiā zì zài guàn le, pà hòu rì suí lǎo yé chū zhēng, shòu bù dé xīn kǔ, gù cǐ xiān yào jīng lì xiē fēng shuāng láo lù, hǎo gēn lǎo diē shàng zhèn." zhāng wàn hù jiàn tā shuō de yǒu lǐ, bìng bù yí lǜ, jiù yī yǔn le, xiě xià wèn hòu shū zhá, shàng shòu lǐ tiě, yòu qǔ chū yī zhāng lù yǐn, yǐ fáng yí lù pán jié. zhū shì tíng dāng, zé rì qǐ shēn. chéng wàn lǐ dǎ dié xíng lǐ, bǎ yù niáng xiù xié, dōu cáng hǎo le. dào lín qī, zhāng wàn hù bǎ dōng xī chū lái, jiāo fù míng bái, yòu chà jiā rén zhāng jìn, zuò bàn tóng háng. yòu bǎ shí liǎng yín zi yǔ tā pán chán.
光阴迅速,不觉又过年余。那时兀良哈歹在鄂州镇守,值五十诞辰,张万户昔日是他麾下裨将,收拾了许多金珠宝玉,思量要差一个能干的去贺寿,未得其人。程万里打听在肚里,思量趁此机会,脱身去罢,即来见张万户道:“闻得老爷要送兀良爷的寿礼,尚未差人。我想众人都有掌管,脱身不得。小人总是在家没有甚事,到情愿任这差使。”张万户道:“若得你去最好。只怕路上不惯,吃不得辛苦。”程万里道:“正为在家自在惯了,怕后日随老爷出征,受不得辛苦,故此先要经历些风霜劳碌,好跟老爹上阵。”张万户见他说得有理,并不疑虑,就依允了,写下问候书札,上寿礼帖,又取出一张路引,以防一路盘诘。诸事停当,择日起身。程万里打叠行李,把玉娘绣鞋,都藏好了。到临期,张万户把东西出来,交付明白,又差家人张进,作伴同行。又把十两银子与他盘缠。
chéng wàn lǐ jiàn yòu yǒu yī rén tóng qù, xīn zhōng fán nǎo, yù yào zài bǐng, kǒng zhāng wàn hù yí huò, qiě dài lín shí, yòu zuò qū chǔ. dāng le bài bié zhāng wàn hù, bǎ dōng xī zhuāng shàng shēng kǒu, lí le xìng yuán, wàng è zhōu ér lái. yí lù zì yǒu guǎn yì zhī tǎo kǒu liáng, bìng wú dān gé. bù qī yī rì, dào le è zhōu, jiè gè fàn diàn yù xià. lái rì qīng zǎo, èr rén jī le shū zhá lǐ wù, dào shuài fǔ yá mén guà hào cì hou. nà wù liáng yuán shuài shì jié zhèn zhòng chén, gù cǐ gè chù chāi rén lái shàng shòu de, bù jì qí shù, yá mén qián hǎo bù rè nào.
程万里见又有一人同去,心中烦恼,欲要再禀,恐张万户疑惑,且待临时,又作区处。当了拜别张万户,把东西装上生口,离了兴元,望鄂州而来。一路自有馆驿支讨口粮,并无担阁。不期一日,到了鄂州,借个饭店寓下。来日清早,二人赍了书札礼物,到帅府衙门挂号伺候。那兀良元帅是节镇重臣,故此各处差人来上寿的,不计其数,衙门前好不热闹。
sān tòng huà jiǎo, wù liáng yuán shuài kāi mén shēng zhàng. xǔ duō jiàng guān liáo shǔ, cān jiàn yǐ guò, rán hòu zhōng jūn guān yǐn gè chù chāi rén jìn jiàn, chéng shàng shū zhá lǐ wù. wù liáng yuán shuài yī yī kàn le, bǎ lǐ wù chá shōu, fēn fù zài wài cì hou huí shū. zhòng rén dā yìng chū lái bù tí.
三通画角,兀良元帅开门升帐。许多将官僚属,参见已过,然后中军官引各处差人进见,呈上书札礼物。兀良元帅一一看了,把礼物查收,分付在外伺候回书。众人答应出来不题。
qiě shuō chéng wàn lǐ sòng lǐ yǐ guò, sī liang yào zǒu, zěn nài zhāng jìn tóng háng tóng wò, nán hǎo tuō shēn, xīn zhōng wú jì kě shī. yě shì tā shí yùn yǐ dào, tiān shǐ qí rán. nà zhāng jìn yīn zài lù shàng ān mǎ láo juàn, què yòu shòu le xiē fēng hán, zài fàn diàn shàng shēng qǐ bìng lái.
且说程万里送礼已过,思量要走,怎奈张进同行同卧,难好脱身,心中无计可施。也是他时运已到,天使其然。那张进因在路上鞍马劳倦,却又受了些风寒,在饭店上生起病来。
chéng wàn lǐ xīn zhōng huān xǐ:" zhèng hé wǒ yì!" yù yào jiù zǒu, què yòu sī xiǎng dào:" dà zhàng fū zuò shì, xū yào lái qù míng bái." yuán xiàng shuài fǔ hòu le huí shū, dào yù suǒ kàn zhāng jìn shí, rén shì bù xǐng, háo wú zhī jué. zì jǐ jí biàn xiě xià yī fēng shū xìn, yī qí fàng rù zhāng jìn bāo guǒ zhōng shōu hǎo. xiān qián zhè shí liǎng pán chán yín zi, zhāng jìn biàn yào fēn yòng, chéng wàn lǐ yào wěn zhù zhāng jìn de xīn, què zǒng fàng zài tā bāo guǒ lǐ miàn. děng dào è zhōu yī qí mǎi rén shì sòng rén. jīn rì zhāng jìn bìng dǎo, chéng wàn lǐ qǔ le zhè shí liǎng yín zi, lián lù yǐn pū chén dǎ zuò yī bāo, shōu shí wán bèi, què jiào guò zhǔ rén jiā lái fēn cǔn dào:" wǒ èr rén nǎi xìng yuán zhāng wàn hù lǎo diē tè chà lái yǔ wù liáng yé shàng shòu, hái yào dào shān dōng shǐ chéng xiàng chù gōng gàn. bù xiǎng tóng bàn de shàng lù xīn kǔ, shēn zi yǒu xiē bù jiàn, rú jīn xíng dòng bù dé. ruò děng tā bìng hǎo shí, kǒng pà wù le zhèng shì, zhǐ de qiě liú zài cǐ tiáo yǎng jǐ rì. wǒ xiān wǎng nà lǐ gōng gàn huí lái, yǔ tā yī qí qǐ shēn." jí qǔ chū wǔ qián yín zi dì yǔ dào:" zhè bó lǐ quán biǎo wēi chén, láo zhǔ rén jiā yòng xīn kàn gù, dé tā bìng tǐ quán ān, wǒ huí shí hái yǒu zhòng xiè." zhǔ rén jiā bù zhī shì jì, shōu le yín zǐ dào:" zǎo wǎn fú shì, bù xiāo qiān guà. dàn zhǎng guān xū yào zuò sù jiù lái biàn hǎo." chéng wàn lǐ dào:" zhè gè zì rán." yòu tǎo xiē fàn lái chī bǎo, bèi shàng bāo guǒ, duì zhǔ rén jiā jiào shēng zàn bié, dà tà bù ér zǒu. zhèng shì: áo yú tuō què jīn gōu qù, bǎi wěi yáo tóu zài bù lái.
程万里心中欢喜:“正合我意!”欲要就走,却又思想道:“大丈夫作事,须要来去明白。”原向帅府候了回书,到寓所看张进时,人事不省,毫无知觉。自己即便写下一封书信,一齐放入张进包裹中收好。先前这十两盘缠银子,张进便要分用,程万里要稳住张进的心,却总放在他包裹里面。等到鄂州一齐买人事送人。今日张进病倒,程万里取了这十两银子,连路引铺陈打做一包,收拾完备,却叫过主人家来分忖道:“我二人乃兴元张万户老爹特差来与兀良爷上寿,还要到山东史丞相处公干。不想同伴的上路辛苦,身子有些不健,如今行动不得。若等他病好时,恐怕误了正事,只得且留在此调养几日。我先往那里公干回来,与他一齐起身。”即取出五钱银子递与道:“这薄礼权表微忱,劳主人家用心看顾,得他病体痊安,我回时还有重谢。”主人家不知是计,收了银子道:“早晚伏侍,不消牵挂。但长官须要作速就来便好。”程万里道:“这个自然。”又讨些饭来吃饱,背上包裹,对主人家叫声暂别,大踏步而走。正是:鳌鱼脱却金钩去,摆尾摇头再不来。
lí le è zhōu, wàng zhe jiàn kāng ér lái. yí lù shàng yǒu le lù yǐn, bù pà pán jié, bìng wú zǔ zhì. cǐ shí huái dōng dì fāng, yǐ jìn shù shǔ le hú yuán, wàn lǐ gǎn shāng bù yǐ.
离了鄂州,望着建康而来。一路上有了路引,不怕盘诘,并无阻滞。此时淮东地方,已尽数属了胡元,万里感伤不已。
yī jìng dào sòng cháo dì miàn, qǔ lù zhí zhì lín ān. jiù shí zài cháo zǎi zhí, dōu lìng huàn le yī bān rén wù. fǎng dé xiàn rèn shū mì fù shǐ zhōu hàn, shì fù qīn de mén shēng, jiù guǎn yú qí jiā. zhèng zhí dù zōng shōu lù xiān cháo jiù chén zǐ sūn, quán kuī zhōu hàn tí zhì, chéng wàn lǐ yì dé bǔ fú jiàn fú qīng xiàn wèi. xún le gè jiā rén, qǔ míng chéng huì, zé rì shàng rèn. bù zài huà xià.
一径到宋朝地面,取路直至临安。旧时在朝宰执,都另换了一班人物。访得现任枢密副使周翰,是父亲的门生,就馆于其家。正值度宗收录先朝旧臣子孙,全亏周翰提挚,程万里亦得补福建福清县尉。寻了个家人,取名程惠,择日上任。不在话下。
qiě shuō zhāng jìn zài fàn diàn zhōng, bìng le shù rì, fāng cái jīng shén qīng chǔ, yǎn qián bú jiàn le chéng wàn lǐ, wèn zhǔ rén jiā dào:" chéng zhǎng guān zěn me bú jiàn?" zhǔ rén jiā dào:" chéng zhǎng guān shí rì qián shuō hái yào wǎng shān dōng shǐ chéng xiàng chù gōng gàn, yīn zhǎng guān yǒu yàng, tā dú zì qù le, zhuàn lái tóng zhǎng guān huí qù." zhāng jìn dà jīng dào:" hé cháng yòu yǒu shān dōng gōng gàn! bèi zhè zéi chèn wǒ yǒu bìng táo le." zhǔ rén jiā jīng wèn dào:" zhǎng guān yī tóng lái de, tā zěn yòu táo qù?" zhāng jìn bǎ dāng chū lǔ tā qíng yóu xì shuō, zhǔ rén ào huǐ bù dié.
且说张进在饭店中,病了数日,方才精神清楚,眼前不见了程万里,问主人家道:“程长官怎么不见?”主人家道:“程长官十日前说还要往山东史丞相处公干,因长官有恙,他独自去了,转来同长官回去。”张进大惊道:“何尝又有山东公干!被这贼趁我有病逃了。”主人家惊问道:“长官一同来的,他怎又逃去?”张进把当初掳他情由细说,主人懊悔不迭。
zhāng jìn kǒng pà lián tā yī fú qǔ qù, jí máng jiào zhǔ rén jiā dǎ kāi bāo guǒ kàn shí, què liú xià yī fēng shū xìn, bìng wù liáng yuán shuài huí shū yī fēng, lù yǐn pán chán, jìn jiē qǔ qù, qí yú yī fú, yī jiàn bù shī. zhāng jìn dào:" zhè zéi láng zǐ yě xīn! lǎo diē nèn bān dài tā, tā què yī xīn liàn zhe nán biān. guài dào lián qī zǐ yě bú yào!" yòu jiāng xī le shù rì, fāng cái xíng zǒu dé dòng, biàn qù bǐng zhī wù liáng yuán shuài, lìng zì dǎ fā pán chán lù yǐn, yī miàn xíng wén āi huò chéng wàn lǐ. nà zhāng jìn dào diàn zhōng suàn hái le fàn qián, zuò bié qǐ shēn. xīng yè gǎn huí jiā, cān jiàn zhāng wàn hù, bǎ wù liáng yuán shuài huí shū chéng shàng kàn guò, yòu jiāng chéng wàn lǐ táo guī zhī shì bǐng zhī. zhāng wàn hù jiāng tā yí shū chāi kāi kàn shí, shàng xiě dào: mén xià jiàn yì chéng wàn lǐ, fèng shū ēn zhǔ lǎo yé tái xià: wàn lǐ xiàng méng bù shā zhī ēn, shōu wèi sī yǎng, wěi yǐ fù xīn, rén fēi cǎo mù, qǐ bù zhī gǎn. dàn wén yuè niǎo nán qī, hú sǐ shǒu qiū, wàn lǐ qīn qī fén mù, jù zài nán cháo, zǎo mù sī xiǎng, shí bù gān wèi. yì yù bǐng zhī ēn xiāng, qǐ jiǎ guī xǐng, chéng kǒng bù xǔ, yǐ cǐ dǒu dǎn zhé xíng. zài ēn xiāng mù cóng rú yún, qǐ shǎo yī zǒu zú? fàng mǒu huán xiāng rú fàng yī gē ěr. dà ēn wèi bào, kè kè yú huái. xián huán jié cǎo, shēng sǐ bù fù.
张进恐怕连他衣服取去,即忙教主人家打开包裹看时,却留下一封书信,并兀良元帅回书一封,路引盘缠,尽皆取去,其余衣服,一件不失。张进道:“这贼狼子野心!老爹恁般待他,他却一心恋着南边。怪道连妻子也不要!”又将息了数日,方才行走得动,便去禀知兀良元帅,另自打发盘缠路引,一面行文挨获程万里。那张进到店中算还了饭钱,作别起身。星夜赶回家,参见张万户,把兀良元帅回书呈上看过,又将程万里逃归之事禀知。张万户将他遗书拆开看时,上写道:门下贱役程万里,奉书恩主老爷台下:万里向蒙不杀之恩,收为厮养,委以腹心,人非草木,岂不知感。但闻越鸟南栖,狐死首丘,万里亲戚坟墓,俱在南朝,早暮思想,食不甘味。意欲禀知恩相,乞假归省,诚恐不许,以此斗胆辄行。在恩相幕从如云,岂少一走卒?放某还乡如放一鸽耳。大恩未报,刻刻于怀。衔环结草,生死不负。
zhāng wàn hù kàn bà, dùn zú dào:" wǒ bèi zhè zéi yòng jì mán guò, chī tā táo le!
张万户看罢,顿足道:“我被这贼用计瞒过,吃他逃了!
yǒu rì ná zhù, jiào tā suì shī wàn duàn." hòu lái zhāng wàn hù tān lán tài guò, bèi rén shēn hé, quán jiā chāo méi, fū qī shuāng shuāng qì sǐ. cǐ shì hòu huà bù tí.
有日拿住,教他碎尸万段。”后来张万户贪婪太过,被人参劾,全家抄没,夫妻双双气死。此是后话不题。
qiě shuō chéng wàn lǐ zì cóng dào rèn yǐ lái, rì yè xiǎng niàn yù niáng ēn yì, bù kěn zài qǔ. dàn nán běi fēn zhēng, wú yóu fǎng mì. shí guāng xùn sù, suì yuè rú liú, bù jué yòu shì èr shí yú nián. chéng wàn lǐ yīn wèi guān qīng zhèng lián néng, yǐ zuò dào mǐn zhōng ān fǔ shǐ zhī zhí. nà shí sòng zhāo qì shù yǐ jǐn, bèi yuán shì zǔ zhí dǎo jiāng nán, rú rù wú rén zhī jìng.
且说程万里自从到任以来,日夜想念玉娘恩义,不肯再娶。但南北分争,无由访觅。时光迅速,岁月如流,不觉又是二十余年。程万里因为官清正廉能,已做到闽中安抚使之职。那时宋朝气数已尽,被元世祖直捣江南,如入无人之境。
bī dé sòng mò dì bēn rù guǎng dōng yá shān hǎi dǎo zhōng zhù bì. zhǐ yǒu bā mǐn quán shěng, wèi jīng bīng huǒ. rán yì dàn wán zhī dì, liào nán dǐ dí. xíng shěng guān bù rěn bǎi xìng lí yú tú tàn, shāng yì jiāng tú jí bǎn yú, shàng biǎo yì guī yuán zhǔ. yuán zhǔ jiàng hé shěng guān jù jiā sān jí. chéng wàn lǐ shēng wèi shǎn xī xíng shěng cān zhī zhèng shì. dào rèn zhī hòu, sī xiǎng xìng yuán nǎi shì suǒ shǔ dì fāng, jí qiǎn jiā rén chéng huì, jiāng le xiàng rì suǒ zèng xiù xié, bìng zì jǐ zhè zhǐ xié ér, qián lái fǎng wèn qī zǐ xiāo xī, bù tí.
逼得宋末帝奔入广东崖山海岛中驻跸。止有八闽全省,未经兵火。然亦弹丸之地,料难抵敌。行省官不忍百姓罹于涂炭,商议将图籍版舆,上表亦归元主。元主将合省官俱加三级。程万里升为陕西行省参知政事。到任之后,思想兴元乃是所属地方,即遣家人程惠,将了向日所赠绣鞋,并自己这只鞋儿,前来访问妻子消息,不题。
qiě shuō qǔ yù niáng nà rén, shì shì shàng kāi jiǔ diàn de gù dà láng, jiā zhōng pō yǒu jǐ guàn qián chāo. fū qī liǎng kǒu, nián jì jiāng jìn sì shí, bìng wú nán nǚ. hún jiā hé shì, měi quàn zhàng fū tǎo gè yā tou fú shì, shēng yù nán nǚ. gù dà láng chū shí kǒng pà táo qì, xīn zhōng bù kěn. dào shì hún jiā dīng zhǔ yá pó xún mì, wén de zhāng wàn hù jiā fā chū gè nǚ zǐ, yī lì cuān duō tǎo huí jiā qù. hún jiā jiàn yù niáng rén wù měi lì, xìng gé wēn cún, xīn xià huān xǐ, jiù fáng zhōng cè biān dǎ gè pù ér, dào wǎn jiān yòu zhǔn bèi xiē yè fàn, bǎi zài fáng zhōng. yù niáng àn jiě qí yì, yáng wèi bù zhī, zuò zài chú xià. hé shì zì jiā zǒu lái dào:" yè fàn yǐ zài fáng lǐ le, nǐ zěn me fǎn zuò zài cǐ?" yù niáng dào:" dà niáng zì qǐng, bì zǐ yǒu zài zhè lǐ." hé shì dào:" wǒ men shì xiǎo hù rén jiā, bù xiàng dà rén jiā yǒu xǔ duō guī jǔ. zhǐ yào qín jiǎn zuò rén jiā, píng rì zhǐ shì zǐ mèi xiāng chèn biàn liǎo." yù niáng dào:" bì zǐ nǎi xià jiàn zhī rén, tǎng yǒu bú dào chù, dé miǎn chēn zé zú yǐ, qǐ gǎn yǔ dà niáng tóng liè!" hé shì dào:" bú yào yí lǜ! wǒ bú shì nà děng jí dù zhī bèi, jiù shì qǔ nǐ, yě dào shì wǒ de yì sī. zhǐ wèi guān rén zhōng nián wú zi, gù cǐ quàn tā qǔ gè piān fáng. ruò shēng de yī nán bàn nǚ, jí rú yǔ wǒ yì bān. nǐ bú yào hài xiū, kě lái tóng zuò chī bēi hé huān jiǔ." yù niáng dào:" bì zǐ méng dà niáng tái jǔ, fēi bù gǎn jī.
且说娶玉娘那人,是市上开酒店的顾大郎,家中颇有几贯钱钞。夫妻两口,年纪将近四十,并无男女。浑家和氏,每劝丈夫讨个丫头伏侍,生育男女。顾大郎初时恐怕淘气,心中不肯。到是浑家叮嘱牙婆寻觅,闻得张万户家发出个女子,一力撺掇讨回家去。浑家见玉娘人物美丽,性格温存,心下欢喜,就房中侧边打个铺儿,到晚间又准备些夜饭,摆在房中。玉娘暗解其意,佯为不知,坐在厨下。和氏自家走来道:“夜饭已在房里了,你怎么反坐在此?”玉娘道:“大娘自请,婢子有在这里。”和氏道:“我们是小户人家,不像大人家有许多规矩。止要勤俭做人家,平日只是姊妹相称便了。”玉娘道:“婢子乃下贱之人,倘有不到处,得免嗔责足矣,岂敢与大娘同列!”和氏道:“不要疑虑!我不是那等嫉妒之辈,就是娶你,也到是我的意思。只为官人中年无子,故此劝他取个偏房。若生得一男半女,即如与我一般。你不要害羞,可来同坐吃杯合欢酒。”玉娘道:“婢子蒙大娘抬举,非不感激。
dàn shēng lái mìng bó, wèi fū suǒ qì, shì bù zài shì. tǎng bì yù jiàn rǔ, yǒu sǐ ér yǐ!"
但生来命薄,为夫所弃,誓不再适。倘必欲见辱,有死而已!”
hé shì jiàn shuō, xīn zhōng bù yuè dào:" nǐ jì zì yuàn wèi bì, zhǐ pà chī bù de zhè yàng kǔ lī." yù niáng dào:" dàn píng dà niáng suǒ mìng. ruò bù rú yì, rèn píng zé fá."
和氏见说,心中不悦道:“你既自愿为婢,只怕吃不得这样苦哩。”玉娘道:“但凭大娘所命。若不如意,任凭责罚。”
hé shì dào:" jì rú cǐ, kě dào fáng zhōng fú shì." yù niáng suí zhì fáng zhōng. tā fū qī duì zuò ér yǐn, yù niáng zài páng shāi jiǔ, hé shì gù yì nán wéi tā. zhí yǐn zhì yè bàn, gù dà láng chī dé dà zuì, yī yě bù tuō, xiàng chuáng shàng shuì le. yù niáng shōu shí guò jiā huǒ, xiàng chú zhōng chī xiē yè fàn, zì lái pù shàng hé yī ér shuì. míng zǎo qǐ lái, hé shì xiàn tā yī rì fǎng jī. yù niáng tóu yě bù tái, bú dào wǎn dōu zuò wán le, jiāo yǔ hé shì. hé shì àn àn chēng qí, yòu xiàn tā yè zhōng zǎn gǎn duō shǎo. yù niáng yě bù tuī cí, zhí fǎng dào xiǎo.
和氏道:“既如此,可到房中伏侍。”玉娘随至房中。他夫妻对坐而饮,玉娘在旁筛酒,和氏故意难为他。直饮至夜半,顾大郎吃得大醉,衣也不脱,向床上睡了。玉娘收拾过家火,向厨中吃些夜饭,自来铺上和衣而睡。明早起来,和氏限他一日纺绩。玉娘头也不抬,不到晚都做完了,交与和氏。和氏暗暗称奇,又限他夜中趱赶多少。玉娘也不推辞,直纺到晓。
yī lián shù rì rú cǐ, háo wú yàn juàn zhī yì. gù dà láng jiàn tā bù kěn xiàng qián, rì yè fǎng jī, zhī dào hún jiā dù jì, xīn zhōng bù lè, yòu bù hǎo shuō de, jǐ fān bèi tā hún jiā yǔ yù niáng tiáo xì. yù niáng yán shēng lì sè. gù dà láng jù pà hún jiā zhī dé xiào huà, bù gǎn zé shēng. guò le shù rì, rěn nài bù guò, yī rì duì hún jiā dào:" jì chéng nǐ de měi yì, qǔ zhè bì zǐ yǔ wǒ, rú hé jiào tā rì yè fǎng jī, què bù róng tā jìn wǒ?" hé shì dào:" fēi wǒ zhī guò. zhǐ yīn tā dì yī yè, rú cǐ zuò qiáo, nèn bān tuī zǔ, wèi cǐ wǒ gù yì yào nán tā zhuàn lái. nǐ rú hé fǎn wéi hǎo chéng qiàn?" gù dà láng bù xìn dào:" nǐ jīn yè bú yào tā fǎng jī, jiào tā zǎo shuì, kàn shì zěn me?" hé shì dào:" zhè yǒu hé nán!"
一连数日如此,毫无厌倦之意。顾大郎见他不肯向前,日夜纺绩,只道浑家妒忌,心中不乐,又不好说得,几番背他浑家与玉娘调戏。玉娘严声厉色。顾大郎惧怕浑家知得笑话,不敢则声。过了数日,忍耐不过,一日对浑家道:“既承你的美意,娶这婢子与我,如何教他日夜纺绩,却不容他近我?”和氏道:“非我之过。只因他第一夜,如此作乔,恁般推阻,为此我故意要难他转来。你如何反为好成歉?”顾大郎不信道:“你今夜不要他纺绩,教他早睡,看是怎么?”和氏道:“这有何难!”
dào wǎn jiān, yù niáng jiāo guò suǒ xiàn shēng huó. hé shì dào:" nǐ yī lián zuò le zhè jǐ shí, jīn wǎn qiě jiāng xī yī wǎn, míng rì zuò bà." yù niáng yě shí shù yè wèi shuì, jué dào shén láo juàn, shén hé qí yì, chī guò yè fàn, shōu shí yǐ wán, dào fáng zhōng gè zì shuì xià.
到晚间,玉娘交过所限生活。和氏道:“你一连做了这几时,今晚且将息一晚,明日做罢。”玉娘也十数夜未睡,觉道甚劳倦,甚合其意,吃过夜饭,收拾已完,到房中各自睡下。
yù niáng shì jiǔ kùn de rén, fàng dǎo tóu biàn shuì zháo le. gù dà láng qiāo qiāo de dào tā pù shàng, qīng qīng jiē kāi bèi, āi jìn shēn zi, bǎ tā shēn shàng yī mō, què yuán lái hé yī ér wò. gù dà láng jí biàn yǔ tā jiě tuō yī shang. nà yī dài dōu shì sǐ jié, rú hé chě zhuāi dé kāi. gù dà láng xìng jí, bǎ tā luàn chě. cái chě duàn dé yī tiáo dài zi, yù niáng zài shuì mèng zhōng jīng xǐng, lián máng tiào qǐ, bèi gù dà láng shuāng shǒu bào zhù, nà lǐ kěn fàng. yù niáng luàn hǎn shā rén, gù dà láng dào:" jì zài wǒ jiā, hǎn yě méi yòng, bù pà nǐ bù cóng wǒ!" hé shì zài chuáng, jiǎ zuò shuì zháo, shēng yě bù zé. yù niáng shuāi tuō bù dé, xīn shēng yī jì, dào:" guān rén, nǐ ruò jīn yè rǔ le bì zǐ, míng rì jí xún yī tiáo sǐ lù. zhāng wàn hù fū rén píng xī jí ài wǒ de, xiǎo de wǒ sǐ le, liào rán jué bù yǔ nǐ gān xiū. zhǐ pà nà shí pò jiā dàng chǎn, lián xìng mìng yì bù néng bǎo, huǐ zhī wǎn yǐ." gù dà láng jiàn shuō, guǒ rán hài pà, zhǐ de fàng shǒu, yuán zǒu dào zì jǐ chuáng shàng shuì le. yù niáng yǎn yě bù hé, zhí zuò dào xiǎo. hé shì jiàn tā lì zhì rú cǐ, liào bù néng qiáng, fǎn rèn wéi yì nǚ. yù niáng fāng cái fàng xīn, yè jiān zhǐ shì hé yī ér wò, rì yè xīn qín fǎng zhī.
玉娘是久困的人,放倒头便睡着了。顾大郎悄悄的到他铺上,轻轻揭开被,挨进身子,把他身上一摸,却原来和衣而卧。顾大郎即便与他解脱衣裳。那衣带都是死结,如何扯拽得开。顾大郎性急,把他乱扯。才扯断得一条带子,玉娘在睡梦中惊醒,连忙跳起,被顾大郎双手抱住,那里肯放。玉娘乱喊杀人,顾大郎道:“既在我家,喊也没用,不怕你不从我!”和氏在床,假做睡着,声也不则。玉娘摔脱不得,心生一计,道:“官人,你若今夜辱了婢子,明日即寻一条死路。张万户夫人平昔极爱我的,晓得我死了,料然决不与你干休。只怕那时破家荡产,连性命亦不能保,悔之晚矣。”顾大郎见说,果然害怕,只得放手,原走到自己床上睡了。玉娘眼也不合,直坐到晓。和氏见他立志如此,料不能强,反认为义女。玉娘方才放心,夜间只是和衣而卧,日夜辛勤纺织。
yuē yǒu yī nián, yù niáng gū jì jī chéng bù pǐ, bǐ shēn jià yǐ yǒu èr bèi, jiāng lái jiāo yǔ gù dà láng fū fù, qiú wèi ní gū. hé shì jiàn tā chéng kěn, gèng bù qiǎng liú, bǎ tā zhèi xiē bù pǐ, jǐn shī yǔ wèi chū jiā zhī fèi, yòu bèi le xiē sù lǐ, fū fù liǎng rén, tóng sòng dào chéng nán tán huā ān chū jiā. yù niáng běn xìng cōng míng, bù gōu sān yuè, bǎ nèi xiē jīng diǎn fěng sòng dé làn shú. zhǐ shì xīn zhōng jì guà zhe zhàng fū, bù zhī kě néng gōu tuō shēn zǒu táo. jiāng nà liǎng zhǐ xié zǐ, zuò gè náng ér shèng le, cáng yú tiē ròu. lǎo ní chū ān qù le, jiù qǔ chū guān wán, duì zhe liú lèi. cì hòu yāng lǎo ní dǎ tīng, zhī dé chéng jī zǒu le, xīn zhōng huān xǐ, zǎo wǎn sòng jīng qí bǎo. yòu gǎn gù dà láng fū fù ēn dé, yě zài fú qián bǎo yòu. hòu lái wén zhī zhāng wàn hù quán jiā chāo méi, fū fù jù sàng. yù niáng xiǎng niàn fū rén yòu nián yǎng yù zhī ēn, dà kū yī chǎng, lǐ chàn zhuī jiàn, shī yún: shù zài nán wàng yǎng yù ēn, kàn jīng lǐ chàn jiàn fū rén.
约有一年,玉娘估计积成布匹,比身价已有二倍,将来交与顾大郎夫妇,求为尼姑。和氏见他诚恳,更不强留,把他这些布匹,尽施与为出家之费,又备了些素礼,夫妇两人,同送到城南昙花庵出家。玉娘本性聪明,不勾三月,把那些经典讽诵得烂熟。只是心中记挂着丈夫,不知可能勾脱身走逃。将那两只鞋子,做个囊儿盛了,藏于贴肉。老尼出庵去了,就取出观玩,对着流泪。次后央老尼打听,知得乘机走了,心中欢喜,早晚诵经祈保。又感顾大郎夫妇恩德,也在佛前保祐。后来闻知张万户全家抄没,夫妇俱丧。玉娘想念夫人幼年养育之恩,大哭一场,礼忏追荐,诗云:数载难忘养育恩,看经礼忏荐夫人。
wéi rén ruò kěn cún zhōng hòu, suī bù guān qīn yě shì qīn.
为人若肯存忠厚,虽不关亲也是亲。
qiě shuō chéng huì fèng le zhǔ rén zhī mìng, xīng yè gǎn zhì xìng yuán chéng zhōng, xún gè kè diàn yù xià. míng rì wǎng shì zhōng, fǎng dào gù dà láng jiā lǐ. nà shí gù dà láng fū fù, nián jìn qī xún, xū bìn jù bái, diàn yě shōu le, zài jiā chí zhāi niàn fó, rén dōu chēng tā wèi gù dào rén. chéng huì zǒu zhì mén qián, jiàn lǎo rén jiā zhèng zài nà li sǎo dì. chéng huì shàng qián zuō yī dào:" tài gōng, jiè wèn yī jù shuō huà." gù lǎo hái le lǐ, jiàn bú shì běn wài xiāng yīn, biàn dào:" kè guān kě shì yào wèn lù jìng me?" chéng huì dào:" bú shì. yào wèn xī nián zhāng wàn hù jiā chū lái de chéng niáng zǐ, kě zài nǐ jiā le?" gù lǎo dào:" kè guān, nǐ shì nà lǐ lái de? wèn tā zěn me?" chéng huì dào:" wǒ shì tā de qīn qī, yòu nián lí luàn shí shī sàn, rú jīn tè lái xún fǎng." gù lǎo dào:" bú yào shuō qǐ! dāng chū wǒ yīn wú zi, yào qǔ tā zuò gè tōng fáng. bù xiǎng zì dào jiā lái, cóng bù céng jiě yī ér shuì.
且说程惠奉了主人之命,星夜赶至兴元城中,寻个客店寓下。明日往市中,访到顾大郎家里。那时顾大郎夫妇,年近七旬,须鬓俱白,店也收了,在家持斋念佛,人都称他为顾道人。程惠走至门前,见老人家正在那里扫地。程惠上前作揖道:“太公,借问一句说话。”顾老还了礼,见不是本外乡音,便道:“客官可是要问路径么?”程惠道:“不是。要问昔年张万户家出来的程娘子,可在你家了?”顾老道:“客官,你是那里来的?问他怎么?”程惠道:“我是他的亲戚,幼年离乱时失散,如今特来寻访。”顾老道:“不要说起!当初我因无子,要娶他做个通房。不想自到家来,从不曾解衣而睡。
wǒ jǐ fān zhuō nòng tā, tā zhí yì bù cóng. jiàn tā lì xìng zhēn liè, bù gǎn xiāng fàn, dào rèn zuò yì nǚ, yǔ lǎo jīng jiù rú dí qīn mǔ zǐ. qiě shì qín jiǎn fǎng zhī, yǒu shí zhí zuò dào tiān míng. bù shàng yī nián, jiāng zuò chéng bù pǐ, dǐ cháng shēn jià, yào qù chū jiā. wǒ lǎo fū qī bù hào qiáng liú, jiù jiāng zhèi xiē bù pǐ, sòng yǔ tā chū jiā fèi yòng. yòu bèi xiē sù lǐ, sòng tā dào nán chéng tán huā ān wèi ní. rú jīn èr shí yú nián le, zú jī bù céng chū nà ān mén. wǒ lǎo fū fù dào shí cháng zǒu qù kàn kàn tā, yě dàng zuò qīn rén yì bān. yòu wén de lǎo ní shuō, zhì jīn wèi cháng jiě yī qǐn wò, bù zhī tā wéi shèn yuán gù. zhè jǐ shí yīn lǎo bìng bù céng qù kàn de. kè guān, jì shì nǐ lìng qīn, jìng dào nà lǐ qù huì biàn liǎo, lù yě bù shèn yuǎn. jiàn shí, dào yǔ lǎo fū dài yán yī shēng."
我几番捉弄他,他执意不从。见他立性贞烈,不敢相犯,到认做义女,与老荆就如嫡亲母子。且是勤俭纺织,有时直做到天明。不上一年,将做成布匹,抵偿身价,要去出家。我老夫妻不好强留,就将这些布匹,送与他出家费用。又备些素礼,送他到南城昙花庵为尼。如今二十余年了,足迹不曾出那庵门。我老夫妇到时常走去看看他,也当做亲人一般。又闻得老尼说,至今未尝解衣寝卧,不知他为甚缘故。这几时因老病不曾去看得。客官,既是你令亲,径到那里去会便了,路也不甚远。见时,到与老夫代言一声。”
chéng huì dé le shí xìn, bié le gù lǎo, wèn tán huā ān yí lù ér lái. bù duō shí jiù dào le, kàn nà ān yě bù shèn dà. chéng huì zǒu jìn le ān mén, zhuǎn guò zuǒ biān, biàn shì sān jiān fó táng. jiàn táng zhōng zuò zhe gè ní gū sòng jīng, nián jì suī shì zhōng nián, rén wù dào hái shí fēn zhěng qí. chéng huì xiǎng dào:" shì le." qiě bù jìn qù xiāng jiàn, jiù zài mén kǎn shàng zuò zhe, xiù zhōng qǔ chū zhè liǎng zhǐ xié lái xì wán, zì yán zì yǔ dào:" zhè liǎng zhǐ hǎo xié, kě xī bù quán!" nà sòng jīng de ní gū, què zhèng shì yù niáng. tā yī xīn duì zài jīng shàng, hū wén de yǒu rén shuō huà, fāng cái tái qǐ tóu lái. jiàn yī rén zuò zài mén kǎn shàng, shǒu zhōng wán nòng liǎng zhǐ xié zǐ, kàn lái yǔ zì jǐ suǒ cáng wú èr, nà rén què yòu bú shì zhàng fū, xīn zhōng jīng yì, lián máng shōu yǎn jīng juàn, lì qǐ shēn xiàng qián wèn xùn. chéng huì bǎ xié fàng zài kǎn shàng, jí máng huán lǐ. ní gū wèn dào:" tán yuè, jiè xié lǚ yī guān." chéng huì shí qǐ dì yǔ, ní gū kàn le, dào:" tán yuè, zhè xié shì nà lǐ lái de?" chéng huì dào:" shì zhǔ rén chà lái xún fǎng yī wèi niáng zǐ." ní gū dào:" nǐ zhǔ rén xìng shén?
程惠得了实信,别了顾老,问昙花庵一路而来。不多时就到了,看那庵也不甚大。程惠走进了庵门,转过左边,便是三间佛堂。见堂中坐着个尼姑诵经,年纪虽是中年,人物到还十分整齐。程惠想道:“是了。”且不进去相间,就在门槛上坐着,袖中取出这两只鞋来细玩,自言自语道:“这两只好鞋,可惜不全!”那诵经的尼姑,却正是玉娘。他一心对在经上,忽闻得有人说话,方才抬起头来。见一人坐在门槛上,手中玩弄两只鞋子,看来与自己所藏无二,那人却又不是丈夫,心中惊异,连忙收掩经卷,立起身向前问讯。程惠把鞋放在槛上,急忙还礼。尼姑问道:“檀越,借鞋履一观。”程惠拾起递与,尼姑看了,道:“檀越,这鞋是那里来的?”程惠道:“是主人差来寻访一位娘子。”尼姑道:“你主人姓甚?
hé chǔ rén shì?" chéng huì dào:" zhǔ rén xìng chéng míng wàn lǐ, běn guàn péng chéng rén shì, jīn xiàn rèn shǎn xī cān zhèng." ní gū tīng shuō, jí xiàng shēn biān náng zhōng qǔ chū liǎng zhǐ xié lái, qià hǎo zhèng shì liǎng duì. ní gū yǎn zhōng liú lèi bù zhǐ.
何处人氏?”程惠道:“主人姓程名万里,本贯彭城人氏,今现任陕西参政。”尼姑听说,即向身边囊中取出两只鞋来,恰好正是两对。尼姑眼中流泪不止。
chéng huì jiàn le, dào shēn xià bài dào:" xiàng gōng tè chà xiǎo rén lái xún fǎng zhǔ mǔ. shì cái wèn le gù tài gōng, zhǐ yǐn dào cǐ, xìng ér dé jiàn." ní gū dào:" nǐ xiàng gōng rú hé dé zuò zhè děng dà guān?" chéng huì bǎ lì guān mǐn zhōng, bìng guī yuán shēng rèn zhì cǐ, shuō le yī biàn. yòu dào:" xiàng gōng fēn fù, rú xún jiàn zhǔ mǔ, jí yíng dào rèn suǒ xiāng huì. wàng zhǔ mǔ shōu shí xíng zhuāng, xiǎo rén hǎo qù gù qiàn chē liàng." ní gū dào:" wú jīn shēng yǐ bù wàng xié lǚ fù hé. jīn xìng de quán, wú yuàn bì yǐ, qǐ bié yǒu tā xiǎng. nǐ jiāng cǐ xié guī jiàn xiàng gōng fū rén, wèi wú zhì yì, xū zuò hǎo guān, wù fù cháo tíng, wù nüè mín xià.
程惠见了,倒身下拜道:“相公特差小人来寻访主母。适才问了顾太公,指引到此,幸而得见。”尼姑道:“你相公如何得做这等大官?”程惠把历官闽中,并归元升任至此,说了一遍。又道:“相公分付,如寻见主母,即迎到任所相会。望主母收拾行装,小人好去雇倩车辆。”尼姑道:“吾今生已不望鞋履复合。今幸得全,吾愿毕矣,岂别有他想。你将此鞋归见相公夫人,为吾致意,须做好官,勿负朝廷,勿虐民下。
wǒ chū jiā èr shí yú nián, wú xīn chén shì jiǔ yǐ. cǐ hòu bù bì guà niàn." chéng huì dào:" xiàng gōng yīn niàn fū rén zhī yì, shì bù zài qǔ. fū rén bù bì gù cí." ní gū bù tīng, wàng lǐ biān zì qù. chéng huì yāng lǎo ní zài sān kǔ gào, zhōng bù kěn chū.
我出家二十余年,无心尘世久矣。此后不必挂念。”程惠道:“相公因念夫人之义,誓不再娶。夫人不必固辞。”尼姑不听,望里边自去。程惠央老尼再三苦告,终不肯出。
chéng huì bù gǎn kǔ bī, jiāng le liǎng shuāng xié lǚ, huí zhì kè diàn, qǔ le xíng lǐ, lián yè huí dào shǎn xī yá mén, jiàn guò zhǔ rén, jiāng xié lǚ chéng shàng, xì shù gù lǎo yán yǔ, bìng yù niáng rèn xié, bù kěn tóng lái zhī shì. chéng cān zhèng tīng le, shèn shì shāng gǎn, bǎ xié lǚ shōu le, jí yí wén běn shèng nà shěng guān yǔ chéng cān zhèng xī nián tóng zài mǐn zhōng wèi guān, yǒu liáo yǒu zhī yì, jiàn le lái wén, shén yǐ wéi qí, jí xíng xí yǎng xìng yuán fǔ guān lì, jù lǐ yíng qǐng. xìng yuán fǔ guān bù gǎn dài màn, zhǔn bèi yī fú lǐ wù, xiāng chē xì niǎn, shēng sù gǔ yuè, yòu qǔ liǎng gè yā huán fú shì, tóng le liáo shǔ, qīn dào tán huā ān lái lǐ qǐng.
程惠不敢苦逼,将了两双鞋履,回至客店,取了行李,连夜回到陕西衙门,见过主人,将鞋履呈上,细述顾老言语,并玉娘认鞋,不肯同来之事。程参政听了,甚是伤感,把鞋履收了,即移文本剩那省官与程参政昔年同在闽中为官,有僚友之谊,见了来文,甚以为奇,即行檄仰兴元府官吏,具礼迎请。兴元府官不敢怠慢,准备衣服礼物,香车细辇,笙肃鼓乐,又取两个丫鬟伏侍,同了僚属,亲到昙花庵来礼请。
nà shí mǎn chéng rén jiā jìn jiē xiǎo de, dàng zuò yī jiàn xīn wén, fú lǎo qiè yòu, zhēng lái guān kàn.
那时满城人家尽皆晓得,当做一件新闻,扶老挈幼,争来观看。
qiě shuō tài shǒu tóng liáo shǔ dào le ān qián xià mǎ, yuē tuì cóng rén, jìng jìn ān zhōng. lǎo ní chū lái yíng jiē. tài shǒu yǔ lǎo ní shuō zhī lái yì, yào qǐng chéng fū rén shàng chē. lǎo ní jìn qù bào zhī. yù niáng jiàn tài shǒu yǔ zhòng guān lái qǐng, liào nán tuī tuō, zhǐ de chū lái xiāng jiàn. tài shǒu dào:" běn shěng shàng sī fèng shǎn xī chéng cān zhèng zhī mìng, tè zhe xià guān děng jù lǐ yíng qǐng fū rén shàng chē, wǎng shǎn xī xiāng huì. zuǒ yú yǐ bèi, wàng fū rén yì huàn páo fú, jí biàn dēng yú." jiào yā huán jiāng lǐ wù fú shì chéng shàng. yù niáng bù gǎn gù cí, jiào lǎo ní shōu le, xiè guò zhòng guān, jí jiāng yī bàn lǐ wù sòng yǔ lǎo ní wèi zhōng lǎo zhī zī, yú yī bàn zhǔ tuō dì fāng guān yuán jiāng zhāng wàn hù fū qī yǐ lǐ gǎi zàng, bào qí yǎng yù zhī ēn. yòu qǐ qī zhòu yè dào chǎng, zhuī jiàn bái shì yī mén lǎo xiào hǎo shì yǐ bì, yā huán jiāng páo fú chéng shàng. yù niáng gēng yī, dào fú qián bài le sì bài, yòu yǔ lǎo ní zuò bié, chū ān shàng chē.
且说太守同僚属到了庵前下马,约退从人,径进庵中。老尼出来迎接。太守与老尼说知来意,要请程夫人上车。老尼进去报知。玉娘见太守与众官来请,料难推托,只得出来相见。太守道:“本省上司奉陕西程参政之命,特着下官等具礼迎请夫人上车,往陕西相会。左舆已备,望夫人易换袍服,即便登舆。”教丫鬟将礼物服饰呈上。玉娘不敢固辞,教老尼收了,谢过众官,即将一半礼物送与老尼为终老之资,余一半嘱托地方官员将张万户夫妻以礼改葬,报其养育之恩。又起七昼夜道场,追荐白氏一门老校好事已毕,丫鬟将袍服呈上。玉娘更衣,到佛前拜了四拜,又与老尼作别,出庵上车。
fǔ xiàn guān jù suí yú hòu. yù niáng yòu fēn cǔn: hái yào dào shì zhōng qù bài bié gù lǎo fū qī.
府县官俱随于后。玉娘又分忖:还要到市中去拜别顾老夫妻。
lù shàng gǔ yuè xuān tián, zhí dào gù jiā mén shǒu xià chē. gù lǎo fū fù chū lái, xiāng yíng qìng xǐ. yù niáng dào lǐ biān bài bié, yòu jiāng lǐ wù zèng yǔ gù lǎo fū fù, xiè tā xī nián zhī ēn. lǎo fū qī liú lèi shōu xià, sòng zhì mén qián, bù rěn fēn bié.
路上鼓乐喧阗,直到顾家门首下车。顾老夫妇出来,相迎庆喜。玉娘到里边拜别,又将礼物赠与顾老夫妇,谢他昔年之恩。老夫妻流泪收下,送至门前,不忍分别。
yù niáng yì jué cǎn rán, hán lèi dēng chē. gè guān zhí sòng zhì shí lǐ cháng tíng ér bié. tài shǒu yòu wěi liáo shǔ lǐ kè fù, shuài lǐng bù bīng sān bǎi, fáng hù chē yú. yí lù jīng guò dì fāng, guān yuán zhī dé, dōu lái yíng sòng kuì lǐ. zhí zhì shǎn xī shěng chéng, nèi xiē wén wǔ liáo shǔ, zhǔn bèi jīn gǔ qí fān, lí chéng shí lǐ yíng jiē. chéng cān zhèng yě qīn zì chū chéng yuǎn yíng.
玉娘亦觉惨然,含泪登车。各官直送至十里长亭而别。太守又委僚属李克复,率领步兵三百,防护车舆。一路经过地方,官员知得,都来迎送馈礼。直至陕西省城,那些文武僚属,准备金鼓旗幡,离城十里迎接。程参政也亲自出城远迎。
yí lù jīn gǔ xuān tiān, shēng xiāo zhèn dì, bǎi xìng men dōu mǎn jiē jié cǎi, xiāng huā dēng zhú xiāng yíng, zhí zhì yá mén hòu táng sī yá mén kǒu xià chē. chéng cān zhèng fēn fù liáo shǔ míng rì xiāng jiàn, bǎ mén yǎn shàng, huí zhì sī yá. fū qī xiàng jiàn, bài le sì shuāng bā bài, qǐ lái xiāng bào ér kū. gè bǎ bié hòu zhī shì, xì shuō yī biàn. shuō bà, yòu kū. rán hòu nú pú dōu lái kòu jiàn. ān pái qìng xǐ yán xí. zhí yǐn zhì èr gēng, fāng cái jiù qǐn. kě lián chéng qīn zhǐ dé liù rì, fēn lí dào yǒu èr shí yú nián. cǐ yè zài hé, yóu rú yī mèng. cì rì, chéng cān zhèng shēng táng, liáo shǔ jù lái sòng lǐ qìng hè. chéng cān zhèng shè xí kuǎn dài, dà chuī dà léi, yī lián kāi yàn sān rì. gè chù shǔ xià xiǎo de, dōu qiǎn rén chēng hè, zì bù bì shuō.
一路金鼓喧天,笙箫振地,百姓们都满街结彩,香花灯烛相迎,直至衙门后堂私衙门口下车。程参政分付僚属明日相见,把门掩上,回至私衙。夫妻相见,拜了四双八拜,起来相抱而哭。各把别后之事,细说一遍。说罢,又哭。然后奴仆都来叩见。安排庆喜筵席。直饮至二更,方才就寝。可怜成亲止得六日,分离到有二十余年。此夜再合,犹如一梦。次日,程参政升堂,僚属俱来送礼庆贺。程参政设席款待,大吹大擂,一连开宴三日。各处属下晓得,都遣人称贺,自不必说。
qiě shuō bái fū rén zhì jiā yǒu fāng, shàng xià qīn fú. yīn zì jǐ nián zhǎng, liào nán shēng yù, guǎng zhì jī qiè. chéng cān zhèng lián dé èr zi, zì jǐ zhí jiā xián píng zhāng, fēng táng guó gōng, bái shì fēng yī pǐn fū rén, èr zi yì wèi xiǎn guān. hòu rén yǒu shī wèi zhèng: liù rì fū qī niàn zài bié, gāng cháng yí yàng jiān rú tiě.
且说白夫人治家有方,上下钦服。因自己年长,料难生育,广置姬妾。程参政连得二子,自己直加衔平章,封唐国公,白氏封一品夫人,二子亦为显官。后人有诗为证:六日夫妻廿载别,刚肠一样坚如铁。
fēn xié jīn rì zài chéng shuāng, liú yǔ qiān qiū zuò huà shuō.
分鞋今日再成双,留与千秋作话说。