strong liǎng xiàn lìng jìng yì hūn gū nǚ strong
两县令竞义婚孤女
fēng shuǐ rén jiān bù kě wú, yě xū yīn zhì liǎng xiāng fú.
风水人间不可无,也须阴骘两相扶。
shí rén bù jiě cāng tiān yì, wǎng shǐ shēn xīn zhe yì tú.
时人不解苍天意,枉使身心著意图。
huà shuō jìn dài zhè jiāng qú zhōu fǔ, yǒu yī rén xìng wáng míng fèng, gē ge xìng wáng míng chūn. dì xiōng gè shēng yī nǚ, wáng chūn de nǚ ér míng huàn qióng yīng, wáng fèng de jiào zuò qióng zhēn. qióng yīng xǔ pèi běn jùn yí gè fù jiā pān bǎi wàn zhī zǐ pān huá, qióng zhēn xǔ pèi běn jùn xiāo bié jià zhī zǐ xiāo yǎ dōu shì zì xiǎo pìn dìng de. qióng yīng fāng nián shí suì, mǔ qīn xiān sàng, fù qīn jì mò. nà wáng chūn lín zhōng zhī shí, jiāng nǚ ér qióng yīng tuō yǔ qí dì, zhǔ fù dào:" wǒ bìng wú zǐ sì, zhǐ yǒu cǐ nǚ, nǐ bǎ zuò dí nǚ kàn chéng. dài qí cháng chéng, hǎo hǎo jià qù pān jiā. nǐ sǎo sǎo suǒ yí fáng lián yī shì zhī lèi, jìn shù yǔ zhī. yǒu pān jiā yuán pìn cái lǐ zhì xià zhuāng tián, jiù bǎ yǔ tā zuò zhī fěn zhī fèi. mò fù wú yán!" zhǔ bà, qì jué. bìn zàng shì bì, wáng fèng jiāng zhí nǚ qióng yīng jiē huí jiā zhōng, yǔ nǚ ér qióng zhēn zuò bàn.
话说近代浙江衢州府,有一人姓王名奉,哥哥姓王名春。弟兄各生一女,王春的女儿名唤琼英,王奉的叫做琼真。琼英许配本郡一个富家潘百万之子潘华,琼真许配本郡萧别驾之子萧雅;都是自小聘定的。琼英方年十岁,母亲先丧,父亲继殁。那王春临终之时,将女儿琼英托与其弟,嘱咐道:“我并无子嗣,只有此女,你把做嫡女看成。待其长成,好好嫁去潘家。你嫂嫂所遗房奁衣饰之类,尽数与之。有潘家原聘财礼置下庄田,就把与他做脂粉之费。莫负吾言!”嘱罢,气绝。殡葬事毕,王奉将侄女琼英接回家中,与女儿琼真作伴。
hū yī nián yuán dàn, pān huá hé xiāo yǎ bù yuē ér tóng dào wáng fèng jiā lái bài nián. nà pān huá shēng de fěn liǎn zhū chún, rú měi nǚ yì bān, rén dōu chēng yù hái tóng. xiāo yǎ yī liǎn má zi, yǎn chǐ, hǎo sì fēi tiān yè chā mú yàng. yī měi yī chǒu, xiāng xíng qǐ lái, nà biāo zhì de yuè jué měi yù zēng huī, nà chǒu lòu de yuè jué ní tú wú sè. kuàng qiě pān huá yī fú xuàn lì, yǒu xīn mài fù, tuō yī tòng huàn yī tòng. nà xiāo yǎ shì lǎo shí rén jiā, bù yǐ chuān zhe wèi shì. cháng yán dào:" fú shì jīn zhuāng, rén shì yī zhuāng." shì rén yǎn kǒng qiǎn de duō, zhǐ yǒu pí xiàng, méi yǒu gǔ xiāng. wáng jiā ruò nán ruò nǚ, ruò dà ruò xiǎo, nǎ yī ge bù xīn xiàn pān xiǎo guān rén měi mào, rú pān ān zài chū àn àn dì diān chún bò zuǐ, pī diǎn nà fēi tiān yè chā zhī chǒu. wáng fèng zì jǐ yě kàn bù guò, xīn shàng hǎo bù kuài huó.
忽一年元旦,潘华和萧雅不约而同到王奉家来拜年。那潘华生得粉脸朱唇,如美女一般,人都称玉孩童。萧雅一脸麻子,眼齿,好似飞天夜叉模样。一美一丑,相形起来,那标致的越觉美玉增辉,那丑陋的越觉泥涂无色。况且潘华衣服炫丽,有心卖富,脱一通换一通。那萧雅是老实人家,不以穿著为事。常言道:“佛是金装,人是衣装。”世人眼孔浅的多,只有皮相,没有骨相。王家若男若女,若大若小,哪一个不欣羡潘小官人美貌,如潘安再出;暗暗地颠唇簸嘴,批点那飞天夜叉之丑。王奉自己也看不过,心上好不快活。
bù yī rì, xiāo bié jià zú yú rèn suǒ, xiāo yǎ bēn sāng, fú jiù ér huí. tā suī shì gè shì jiā, lěi dài qīng guān, jiā wú yú jī, zì bié jià sǐ hòu, rì jiàn xiāo suǒ. pān bǎi wàn zè gè bào fù, jiā shì rì shèng yī rì. wáng fèng hū qǐ yí gè bù liáng zhī xīn, xiǎng dào:" xiāo jiā shén qióng, nǚ xù yòu chǒu pān jiā yòu fù, nǚ xù yòu biāo zhì. hé bù bǎ qióng yīng. qióng zhēn àn dì duì zhuǎn, shuí rén zhī dào? yě bù jiào qīn shēng nǚ ér zài qióng hàn jiā shòu kǔ." zhǔ yì yǐ dìng, dào lín jià zhī shí, jiāng qióng zhēn chōng zuò zhí nǚ, jià yǔ pān jiā, gē ge suǒ yí yī shì zhuāng tián zhī lèi, dōu bǎ tā qù. què jiāng qióng yīng fǎn wèi jǐ nǚ, jià yǔ nà fēi tiān yè chā wèi pèi, zì jǐ báo báo bèi xiē zhuāng lián jià sòng. qióng yīng dàn shū shū zuò zhǔ, gǎn nù ér bù gǎn yán.
不一日,萧别驾卒于任所,萧雅奔丧,扶柩而回。他虽是个世家,累代清官,家无余积,自别驾死后,日渐消索。潘百万昃个暴富,家事日盛一日。王奉忽起一个不良之心,想道:“萧家甚穷,女婿又丑;潘家又富,女婿又标致。何不把琼英。琼真暗地兑转,谁人知道?也不教亲生女儿在穷汉家受苦。”主意已定,到临嫁之时,将琼真充做侄女,嫁与潘家,哥哥所遗衣饰庄田之类,都把他去。却将琼英反为己女,嫁与那飞天夜叉为配,自己薄薄备些妆奁嫁送。琼英但叔叔做主,敢怒而不敢言。
shéi zhī jià hòu, nà huá zì shì jiā fù, bù xí shī shū, bù wù shēng lǐ, zhuān yī dǔ wèi shì. fù qīn lèi xùn bù cóng, qì fèn ér wáng. pān huá yì wú gù jì, rì zhú yǔ wú lài xiǎo rén, jiǔ shí yóu xì. bù shàng shí nián, bǎ bǎi wàn jiā zī bài dé qìng jìn, cùn tǔ jù wú. zhàng rén lǚ cì zhōu gěi tā, rú tàn zhōng wò xuě, quán rán bù jì. jié mò pò yú dòng něi, mán zhe zhàng rén, yào yǐn hún jiā qù tóu kào rén jiā wèi nú. wáng fèng wén zhī cǐ xìn, jiāng nǚ ér qióng zhēn jiē huí jiā zhōng yǎng lǎo, bù xǔ nǚ xù shàng mén. pān huá liú luò tā xiāng, bù zhī xià luò. nà xiāo yǎ qín kǔ gōng shū, hòu lái yī jǔ chéng míng, zhí zuò dào shàng shū dì wèi qióng yīng fēng yī pǐn fū rén. yǒu shī wèi zhèng:
谁知嫁后,那华自恃家富,不习诗书,不务生理,专一赌为事。父亲累训不从,气愤而亡。潘华益无顾忌,日逐与无赖小人,酒食游戏。不上十年,把百万家资败得罄尽,寸土俱无。丈人屡次周给他,如炭中沃雪,全然不济。结末迫于冻馁,瞒著丈人,要引浑家去投靠人家为奴。王奉闻知此信,将女儿琼真接回家中养老,不许女婿上门。潘华流落他乡,不知下落。那萧雅勤苦攻书,后来一举成名,直做到尚书地位;琼英封一品夫人。有诗为证:
mù qián pín fù fēi wéi zhǔn, jiǔ hòu qióng tōng wèi kě zhī.
目前贫富非为准,久后穷通未可知。
diān dǎo rèn jūn mán mèi zuò, guǐ shén zhāo jiān dìng wú sī.
颠倒任君瞒昧做,鬼神昭监定无私。
kàn guān, nǐ dào wèi hé shuō zhè wáng fèng jià nǚ zhè yī shì? zhǐ wèi shì rén dàn gù yǎn qián, bù sī rì hòu, zhǐ yào sǔn rén lì jǐ. qǐ zhī rén yǒu bǎi suàn, tiān zhǐ yǒu yī suàn. nǐ xīn xià xiǎng dé huá lù lù de yī tiáo lù, tiān wèi bì suí nǐ zǒu lī, hái shì píng rì xíng shàn wèi gāo. jīn rì shuō yī duàn huà běn, zhèng yǔ wáng fèng xiāng fǎn, huàn zuò liǎng xiàn lìng jìng yì hūn gū nǚ.
看官,你道为何说这王奉嫁女这一事?只为世人但顾眼前,不思日后,只要损人利己。岂知人有百算,天只有一算。你心下想得滑碌碌的一条路,天未必随你走哩,还是平日行善为高。今日说一段话本,正与王奉相反,唤做《两县令竞义婚孤女》。
zhè zhuāng gù shì, chū zài liáng táng jìn hàn zhōu wǔ dài zhī jì. qí shí zhōu tài zǔ guō wēi zài wèi, gǎi yuán guǎng shùn. suī jū zhèng tǒng zhī zūn, wèi jiù hùn yī zhī shì. sì fāng gē jù chēng xióng zhě, hái yǒu jǐ chù, gòng shì wǔ guó sān zhèn.
这桩故事,出在梁、唐、晋、汉、周五代之季。其时周太祖郭威在位,改元广顺。虽居正统之尊,未就混一之势。四方割据称雄者,还有几处,共是五国三镇。
nǎ wǔ guó? zhōu guō wēi nán hàn liú chéng běi hàn liú nán táng lǐ shēng shǔ mèng zhī xiáng
哪五国?周郭威 南汉刘晟 北汉刘 南唐李升 蜀孟知祥
nǎ sān zhèn? wú yuè qián hú nán zhōu xíng féng jīng nán gāo jì chāng
哪三镇?吴越钱 湖南周行逢 荆南高季昌
dān shuō nán táng lǐ shì yǒu guó, xiá xià jiāng zhōu dì fāng. nèi zhōng dān biǎo jiāng zhōu dé huà xiàn yí gè zhī xiàn, xìng shí míng bì, yuán shì fǔ zhōu lín chuān xiàn rén shì, liú yù jiàn kāng. sì xún zhī wài, sàng le fū rén, yòu wú ér zi, zhǐ yǒu bā suì qīn nǚ yuè xiāng, hé yí gè yǎng niáng suí rèn. nà guān rén wéi guān qīng zhèng, dān chī dé huà xiàn zhōng yī kǒu shuǐ. yòu qiě tīng sòng míng jué, xuě yuān lǐ zhì, guǒ rán zhèng jiǎn xíng qīng, mín ān dào xī. tuì táng zhī xiá, jiù bào yuè xiāng zuò yú xī shàng jiào tā shí zì, yòu huò jiào yǎng niáng hé tā xià qí cù, bǎi bān wán shuǎ, tā cóng páng jiào dǎo. zhǐ wèi wú niáng zhī nǚ, shí fēn ài xī. yī rì, yǎng niáng hé yuè xiāng zài tíng zhōng cù nà xiǎo xiǎo qiú ér wèi xì. yǎng niáng yī jiǎo tī qǐ, dé jié zhòng le xiē, nà qiú jī dì ér qǐ, lián tiào jǐ tiào, de liū liū gǔn qù, gǔn rù yí gè dì xué lǐ. nà dì xué yuē yǒu èr sān chǐ shēn, yuán shì mái gāng zhù shuǐ de suǒ zài. yǎng niáng shǒu duǎn jiǎo tā bù zhe, zhèng dài tiào xià xué zhōng qù shí qǔ qiú ér, shí bì dào:" qiě zhù!" wèn nǚ ér yuè xiāng dào:" nǐ yǒu shèn jì jiào, shǐ qiú ér zì zǒu chū lái me?" yuè xiāng xiǎng le yī xiǎng, biàn dào:" yǒu jì le!" jí jiào yǎng niáng qù tí guò yī tǒng shuǐ lái, qīng zài xué nèi. nà qiú biàn fú zài shuǐ miàn. zài qīng yī tǒng, xué zhōng shuǐ mǎn, qí qiú suí shuǐ ér chū. shí bì běn shì yào shì nǚ hái ér de cōng míng, jiàn qí qǔ shuǐ chū qiú, zhì yì guò rén, bù shèng zhī xǐ.
单说南唐李氏有国,辖下江州地方。内中单表江州德化县一个知县,姓石名璧,原是抚州临川县人氏,流寓建康。四旬之外,丧了夫人,又无儿子,止有八岁亲女月香,和一个养娘随任。那官人为官清正,单吃德化县中一口水。又且听讼明决,雪冤理滞,果然政简刑清,民安盗息。退堂之暇,就抱月香坐于膝上教他识字,又或叫养娘和他下棋、蹴,百般顽耍,他从旁教导。只为无娘之女,十分爱惜。一日,养娘和月香在庭中蹴那小小球儿为戏。养娘一脚踢起,得劫重了些,那球击地而起,连跳几跳,的溜溜滚去,滚入一个地穴里。那地穴约有二三尺深,原是埋缸贮水的所在。养娘手短搅他不著,正待跳下穴中去拾取球儿,石璧道:“且住!”问女儿月香道:“你有甚计较,使球儿自走出来么?”月香想了一想,便道:“有计了!”即教养娘去提过一桶水来,倾在穴内。那球便浮在水面。再倾一桶,穴中水满,其球随水而出。石璧本是要试女孩儿的聪明,见其取水出球,智意过人,不胜之喜。
xián huà xiū xù. nà guān rén zài rèn bù shàng èr nián, shéi zhī mìng lǐ guān xīng bù xiàn, fēi huò xiāng qīn. hū yī yè cāng zhōng shī huǒ, jí jiù shí, yǐ shāo sǔn guān liáng qiān yú shí. nà shí mǐ guì, yī shí zhí yī guàn wǔ bǎi. luàn lí zhī jì, jūn liáng zuì zhòng. nán táng fǎ dù, fán guān fǔ pò hào jūn liáng zhì sān bǎi shí zhě, jí xíng chǔ zhǎn. zhǐ wèi shí bì shì gè qīng guān, yòu qiě huǒ zāi tiān shù, fēi guān běn guān sī bì. shàng guān dōu tì tā fēn jiě bǎo zòu. táng zhǔ nù yóu wèi xī, jiāng běn guān xuē zhí, yào tā péi cháng. gū jià gòng gāi yī qiān wǔ bǎi yú liǎng. bǎ jiā sī biàn mài, wèi jǐn qí bàn. shí bì bèi běn fǔ ruǎn jiān, zhuī bī bù guò, yù chéng yī bìng, shù rì ér sǐ. yí xià nǚ ér hé yǎng niáng èr kǒu, shǎo bu dé zhe luò yá pó guān mài, qǔ jià cháng guān. zhè děng kǔ chǔ, fēn míng shì:
闲话休叙。那官人在任不上二年,谁知命里官星不现,飞祸相侵。忽一夜仓中失火,急救时,已烧损官粮千余石。那时米贵,一石值一贯五百。乱离之际,军粮最重。南唐法度,凡官府破耗军粮至三百石者,即行处斩。只为石璧是个清官,又且火灾天数,非关本官私弊。上官都替他分解保奏。唐主怒犹未息,将本官削职,要他赔偿。估价共该一千五百余两。把家私变卖,未尽其半。石璧被本府软监,追逼不过,郁成一病,数日而死。遗下女儿和养娘二口,少不得著落牙婆官卖,取价偿官。这等苦楚,分明是:
wū lòu gèng zāo lián yè yǔ, chuán chí yòu yù dǎ tóu fēng.
屋漏更遭连夜雨,船迟又遇打头风。
què shuō běn xiàn yǒu gè bǎi xìng, jiào zuò jiǎ chāng, xī nián bèi rén wū xiàn, zuò jiǎ rén mìng shì, wèn chéng sǐ zuì zài yù, kuī shí zhī xiàn dào rèn, shěn chū yuān qíng, jiāng tā shì fàng. jiǎ chāng xián bǎo jiā huó mìng zhī ēn, wú cóng bào xiào. yī xiàng zài wài wèi shāng, jìn rì fāng huí. zhèng zhí shí zhī xiàn shēn sǐ, jí wǎng fǔ shī tòng kū, bèi bàn yī shang guān mù, yǔ tā bìn liàn. hé jiā guà xiào, mǎi dì yíng zàng. yòu wén de suǒ qiàn guān liáng shàng duō, yù dài tì tā péi bǔ jǐ fēn, pà qián liáng gān xì, bù gǎn kāi duān rě huò. jiàn shuō xiǎo jiě hé yǎng niáng dōu zhe luò yá pó guān mài, huāng máng dài le yín zi, dào lǐ yá pó jiā, wèn yào duō shǎo shēn jià. lǐ yá pó qǔ chū zhū pī de guān piào lái kàn: yǎng niáng shí liù suì, zhǐ pàn dé sān shí liǎng yuè xiāng shí suì, dào pàn le wǔ shí liǎng. què shì wèi hé? yuè xiāng suī rán nián xiǎo, róng mào xiù měi kě ài yǎng niáng bù guò cū shǐ zhī bì, gù cǐ pàn jià bù děng. jiǎ chāng bìng wú lìn sè, shēn biān qǔ chū yín bāo, duì zú le bā shí liǎng wén yín, jiāo fù yá pó, yòu xiè tā wǔ liǎng yín zi, jí shí lǐng qǔ èr rén huí jiā. lǐ yá pó bǎ liǎng gè shēn jià jiāo nà guān kù. dì fāng chéng míng shí zhī xiàn jiā cái rén kǒu biàn mài dōu jǐn, shàng guān zhǐ de zài bié xiàng nuó yí tiē bǔ, bù zài huà xià.
却说本县有个百姓,叫做贾昌,昔年被人诬陷,坐假人命事,问成死罪在狱,亏石知县到任,审出冤情,将他释放。贾昌衔保家活命之恩,无从报效。一向在外为商,近日方回。正值石知县身死,即往抚尸恸哭,备办衣裳棺木,与他殡殓。合家挂孝,买地营葬。又闻得所欠官粮尚多,欲待替他赔补几分,怕钱粮干系,不敢开端惹祸。见说小姐和养娘都著落牙婆官卖,慌忙带了银子,到李牙婆家,问要多少身价。李牙婆取出朱批的官票来看:养娘十六岁,只判得三十两;月香十岁,到判了五十两。却是为何?月香虽然年小,容貌秀美可爱;养娘不过粗使之婢,故此判价不等。贾昌并无吝色,身边取出银包,兑足了八十两纹银,交付牙婆,又谢他五两银子,即时领取二人回家。李牙婆把两个身价交纳官库。地方呈明石知县家财人口变卖都尽,上官只得在别项挪移贴补,不在话下。
què shuō yuè xiāng zì cóng fù qīn sǐ hòu, méi yī kè bù tí tí kū kū. qǐ rì yòu bù rèn de jiǎ chāng shì shén me rén, mǎi tā guī qù, bì rán luò yú xià jiàn, yí lù tòng kū bù yǐ. yǎng niáng dào:" zi jiě, nǐ jīn fān dào rén jiā qù, bù bǐ zài lǎo yé shēn biān, zhǐ guǎn tí kū, bì zāo dǎ mà." yuè xiāng tīng shuō, yù jué bēi shāng. shéi zhī jiǎ chāng yī piàn rén yì zhī xīn, lǐng dào jiā zhōng, yǔ lǎo pó xiāng jiàn, duì lǎo pó shuō:" cǐ nǎi ēn rén shí xiàng gōng de xiǎo jiě, nà yí gè jiù shì fú shì xiǎo jiě de yǎng niáng. wǒ dāng chū ruò méi yǒu ēn rén, cǐ shēn sǐ yú léi xiè. jīn rì jiàn tā xiǎo jiě, rú jiàn ēn rén zhī miàn. nǐ kě lìng shōu shí yī jiān xiāng fáng, jiào tā liǎng gè zhù xià, hǎo chá hǎo fàn gōng dài tā, bù kě dài màn. hòu lái tǎng yǒu qīn zú lái fǎng, nà shí sòng hái, yě jǐn wǒ yì diǎn bào xiào zhī xīn. bù rán zhī shí, dài tā cháng chéng, jiù běn xiàn zé gè mén dàng hù duì de rén jiā, yī fū yī fù, jià tā chū qù, ēn rén fén mù yě yǒu gè qīn rén kàn qù. nà gè yǎng niáng yī jiù dé tā fú shì xiǎo jiě, děng tā liǎng gè zuò bàn, zuò xiē nǚ gōng, bú yào tā zài wài dā yìng."
却说月香自从父亲死后,没一刻不啼啼哭哭。乞日又不认得贾昌是什么人,买他归去,必然落于下贱,一路痛哭不已。养娘道:“子姐,你今番到人家去,不比在老爷身边,只管啼哭,必遭打骂。”月香听说,愈觉悲伤。谁知贾昌一片仁义之心,领到家中,与老婆相见,对老婆说:“此乃恩人石相公的小姐,那一个就是伏侍小姐的养娘。我当初若没有恩人,此身死于缧绁。今日见他小姐,如见恩人之面。你可另收拾一间香房,教他两个住下,好茶好饭供待他,不可怠慢。后来倘有亲族来访,那时送还,也尽我一点报效之心。不然之时,待他长成,就本县择个门当户对的人家,一夫一妇,嫁他出去,恩人坟墓也有个亲人看觑。那个养娘依旧得他伏侍小姐,等他两个作伴,做些女工,不要他在外答应。”
yuè xiāng shēng chéng líng lì, jiàn jiǎ chāng rú cǐ fēn fù lǎo pó, huāng máng shàng qián wàn fú dào:" nú jiā mài shēn zài cǐ, wèi nú wèi bì, lǐ zhī dāng rán. méng ēn rén tái jǔ, cǐ nǎi zài shēng zhī ēn. qǐ shòu nú yī bài, shōu wèi yì nǚ." shuō bà, jí máng xià guì. jiǎ chāng nǎ lǐ kěn yào tā bài? bié zhuǎn le tóu, máng jiào lǎo pó fú qǐ dào:" xiǎo rén shì lǎo xiàng gōng de zǐ mín, zhè lóu yǐ zhī mìng, dōu chū lǎo xiàng gōng suǒ cì. jiù shì zhè wèi yǎng niáng, xiǎo rén yě bù gǎn dài màn, hé láo jiě! xiǎo rén zěn gǎn wàng zì zūn dà. zàn shí qū zài hán jiā, zhǐ dāng bīn kè xiāng dài. wàng xiǎo jiě wù zé dài màn, xiǎo rén fū qī yǒu xìng." yuè xiāng zài sān chēng xiè. jiǎ chāng yòu fēn fù jiā zhōng nán nǚ, dōu chēng wéi shí xiǎo jiě. nà xiǎo jiě chēng jiǎ chāng fū fù, dàn hū jiǎ gōng jiǎ pó, bù zài huà xià.
月香生成伶俐,见贾昌如此吩咐老婆,慌忙上前万福道:“奴家卖身在此,为奴为婢,理之当然。蒙恩人抬举,此乃再生之恩。乞受奴一拜,收为义女。”说罢,即忙下跪。贾昌哪里肯要他拜?别转了头,忙教老婆扶起道:“小人是老相公的子民,这蝼蚁之命,都出老相公所赐。就是这位养娘,小人也不敢怠慢,何浶╬姐!小人怎敢妄自尊大。暂时屈在寒家,只当宾客相待。望小姐勿责怠慢,小人夫妻有幸。”月香再三称谢。贾昌又吩咐家中男女,都称为石小姐。那小姐称贾昌夫妇,但呼贾公贾婆,不在话下。
yuán lái jiǎ chāng de lǎo pó, sù xìng bù shèn xián huì. zhǐ wèi kàn shàng yuè xiāng shēng de qīng xiù guāi qiǎo, zì jǐ wú nán wú nǚ, yǒu xīn yào shōu tā zuò gè míng líng nǚ ér. chū shí shèn shì huān xǐ, tīng shuō bīn kè xiāng dài, xiān yǒu sān fēn bù nài fán liǎo què miè bù dé shí zhī xiàn de ēn, mò nài hé yī qì jiàn fū yán yǔ, miǎn qiǎng fèng chéng. hòu lái jiǎ chāng zài wài wèi shāng, měi dé hǎo chóu hǎo juàn, xiān jǐn shàng hǎo de jì yú shí xiǎo jiě zuò yī fú chuān. bǐ jí huí jiā, xiān wèn shí xiǎo jiě ān fǒu. lǎo pó xīn xià jiàn jiàn bù píng. yòu guò xiē shí, bǎ mǎ jiǎo lòu chū lái le. dàn shì jiǎ chāng zài jiā, cháo yōng xī cān, yě hái chéng gè guī jǔ, kǒu zhōng jiǎ yì fèng chéng jǐ jù. dàn bèi le jiǎ chāng shí, chá bù chá, fàn bù fàn, lìng shì yí yàng guāng jǐng le yǎng niáng cháng jiào chū wài biān zá chà zá shǐ, bù róng tā yī kè kòng xián, yòu měi rì jiān xiàn dìng shí xiǎo jiě yào zuò ruò gān nǚ gōng zhēn zhǐ hái tā tǎng shǒu chí jiǎo màn, biàn qù zhuō jī mà gǒu, kǒu lǐ hǎo bù gān jìng lī. zhèng shì:
原来贾昌的老婆,素性不甚贤慧。只为看上月香生得清秀乖巧,自己无男无女,有心要收他做个螟蛉女儿。初时甚是欢喜,听说宾客相待,先有三分不耐烦了;却灭不得石知县的恩,没奈何依氣釼夫言语,勉强奉承。后来贾昌在外为商,每得好绸好绢,先尽上好的寄与石小姐做衣服穿。比及回家,先问石小姐安否。老婆心下渐渐不平。又过些时,把马脚露出来了。但是贾昌在家,朝饔夕餐,也还成个规矩,口中假意奉承几句。但背了贾昌时,茶不茶,饭不饭,另是一样光景了;养娘常叫出外边杂差杂使,不容他一刻空闲,又每日间限定石小姐要做若干女工针黹还他;倘手迟脚慢,便去捉鸡骂狗,口里好不乾净哩。正是:
rén wú qiān rì hǎo, huā wú bǎi rì hóng.
人无千日好,花无百日红。
yǎng niáng shòu qì bù guò, bǐng zhī xiǎo jiě, yù dài děng jiǎ gōng huí jiā, gào sù tā yī fān. yuè xiāng duàn bù kěn, shuō dào:" dāng chū tā yòng qián mǎi wǒ, yuán bù zhǐ wàng tā tái jǔ. jīn rì jiǎ pó suī yǒu bú dào zhī chù, què yǔ jiǎ gōng wú gān. nǐ ruò shuō tā, bǎ jiǎ gōng zhè duàn měi qíng dōu méi le. wǒ yǔ nǐ mìng bó zhī rén, zhǐ suǒ rěn nài wèi shàng."
养娘受气不过,禀知小姐,欲待等贾公回家,告诉他一番。月香断不肯,说道:“当初他用钱买我,原不指望他抬举。今日贾婆虽有不到之处,却与贾公无干。你若说他,把贾公这段美情都没了。我与你命薄之人,只索忍耐为上。”
hū yī rì, jiǎ gōng zuò kè huí jiā, zhèng zhuàng hé lún niáng zài wài jí shuǐ, miàn páng bǐ qián shèn shì hēi shòu le. jiǎ gōng dào:" yǎng niáng, wǒ zhǐ jiào nǐ fú shì xiǎo jiě, shuí yào nǐ jí shuǐ? qiě fàng qì suān lìng jiào rén lái dān bà!" yǎng niáng fàng le shuǐ tǒng, dòng le gè dài shāng zhī niàn, bù jué dī xià jǐ diǎn lèi lái. jiǎ gōng yào pán wèn shí, tā bǎ shǒu shì lèi, máng máng de bēn jìn qù le. jiǎ gōng xīn zhōng shén yí, jiàn le lǎo pó, wèn dào:" shí xiǎo jiě hé yǎng niáng méi yǒu shèn shì me?" lǎo pó huí yán:" méi yǒu." chū guī zhī jì, shì tǐ duō tóu, yě jiù gē guò yī biān.
忽一日,贾公做客回家,正撞毼踚娘在外汲水,面庞比前甚是黑瘦了。贾公道:“养娘,我只教你伏侍小姐,谁要你汲水?且放氣狻另叫人来担罢!”养娘放了水桶,动了个怠伤之念,不觉滴下几点泪来。贾公要盘问时,他把手拭泪,忙忙的奔进去了。贾公心中甚疑,见了老婆,问道:“石小姐和养娘没有甚事么?”老婆回言:“没有。”初归之际,事体多头,也就搁过一边。
yòu guò le jǐ rì, jiǎ gōng ǒu rán jìn chù rén jiā zǒu dòng, huí lái bú jiàn lǎo pó zài fáng, zì wǎng chú xià qù xià xún tā shuō huà. zhèng zhuàng jiàn yǎng niáng cóng chú xià lái, yě méi yǒu tuō pán, yòu shǒu ná yī dà wǎn fàn, zuǒ shǒu yì zhī kōng wǎn, wǎn shàng dǐng yī dié yān cài yè ér. jiǎ gōng yǒu xīn shǎn zài yǐn chǔ kàn shí, yǎng niáng zǒu jìn shí xiǎo jiě fáng zhōng qù le. jiǎ gōng bù xǐng de zhè fàn shì shuí chī de, yī xiē hūn xīng yě méi yǒu. nà shí bù wǎng chú xià, jìng qiāo qiāo de zǒu zài shí xiǎo jiě fáng qián, xiàng mén fèng lǐ zhāng shí, zhī jiàn shí xiǎo jiě jiāng zhè dié yān cài yè ér guò fàn. xīn zhōng dà nù, biàn yǔ lǎo pó nào jiāng qǐ lái. lǎo pó dào:" hūn xīng jǐn yǒu, wǒ yòu bú shì bù shě de yǔ tā chī! nà yā tou zì bù lái dān, nán dào yào lǎo niáng sòng jìn fáng qù bù chéng?" jiǎ gōng dào:" wǒ yuán shuō guò lái, shí jiā de yǎng niáng, zhǐ jiào tā zài fáng zhōng yǔ xiǎo jiě zuò bàn. wǒ jiā chú xià zǒu shǐ de yòu bù shǎo, shuí yào tā chū fáng dān fàn! qián rì nà yǎng niáng qín zhe liǎng yǎn lèi zài wài jiē jí shuǐ, wǒ yǐ yí xīn, shì bì jiā zhōng bǎ tā nán wéi le, zhǐ wèi cōng máng, bù céng xì wèn dé. yuán lái nǐ nèn dì wú ēn wú yì, lián shí xiǎo jiě dōu dài màn! jiàn fàng zhe xǔ duō hūn cài, què jiào tā chī bái fàn, shì shèn dào lǐ? wǒ zài jiā shàng rán rú cǐ, wǒ chū wài shí, kě zhī lián fàn yě méi de yǔ tā men chī bǎo. wǒ zhè fān huí lái, jiàn tā men zhuó shí hēi shòu le." lǎo pó dào:" bié rén jiā yā tou, nǎ yào nǐ nèn bān téng tā, yǎng dé bái bái zhuàng zhuàng, nǐ kě shōu yòng tā zuò xiǎo lǎo pó me?" jiǎ gōng dào:" fàng pì! shuō de shì shèn me huà! nǐ zhè yàng bù tōng lǐ de rén, wǒ bù yǔ nǐ jiǎng zuǐ. zì míng rì wèi shǐ, wǒ jiào dāng zhí de měi rì lìng mǎi yī fèn ròu cài gōng jǐ tā liǎng kǒu, bú yào zài jiā huo zhōng suàn zhàng, shěng de duó le nǐ de kǒu shí, nǐ yòu bù huān xǐ." lǎo pó zì jiā jué de yǒu xiē bú shì, kǒu lǐ yě hán hán hu hū de hēng le jǐ jù, biàn bù yán yǔ le. cóng cǐ jiǎ gōng fēn fù dāng zhí de, měi rì ròu cài fēn zuò liǎng fèn. què jiào chú xià yā tou men, gè zì ān pái sòng fàn. zhè jǐ shí, hǎo bù qí zhěng. zhèng shì:
又过了几日,贾公偶然近处人家走动,回来不见老婆在房,自往厨下去下寻他说话。正撞见养娘从厨下来,也没有托盘,右手拿一大碗饭,左手一只空碗,碗上顶一碟腌菜叶儿。贾公有心闪在隐处看时,养娘走进石小姐房中去了。贾公不省得这饭是谁吃的,一些荤腥也没有。那时不往厨下,竟悄悄的走在石小姐房前,向门缝里张时,只见石小姐将这碟腌菜叶儿过饭。心中大怒,便与老婆闹将起来。老婆道:“荤腥尽有,我又不是不舍得与他吃!那丫头自不来担,难道要老娘送进房去不成?”贾公道:“我原说过来,石家的养娘,只教他在房中与小姐作伴。我家厨下走使的又不少,谁要他出房担饭!前日那养娘噙著两眼泪在外街汲水,我已疑心,是必家中把他难为了,只为匆忙,不曾细问得。原来你恁地无恩无义,连石小姐都怠慢!见放著许多荤菜,却教他吃白饭,是甚道理?我在家尚然如此,我出外时,可知连饭也没得与他们吃饱。我这番回来,见他们著实黑瘦了。”老婆道:“别人家丫头,哪要你恁般疼他,养得白白壮壮,你可收用他做小老婆么?”贾公道:“放屁!说的是甚么话!你这样不通理的人,我不与你讲嘴。自明日为始,我教当值的每日另买一份肉菜供给他两口,不要在家伙中算账,省得夺了你的口食,你又不欢喜。”老婆自家觉得有些不是,口里也含含糊糊的哼了几句,便不言语了。从此贾公吩咐当值的,每日肉菜分做两份。却叫厨下丫头们,各自安排送饭。这几时,好不齐整。正是:
rén qíng ruò bǐ chū xiāng shí, dào dǐ zhōng wú yuàn hèn xīn.
人情若比初相识,到底终无怨恨心。
jiǎ chāng yīn qiān guà shí xiǎo jiě, yǒu yī nián duō bù chū wài jīng yíng. lǎo pó què yě zuò yì xiū hǎo, xiāng wàng yú wú yán. yuè xiāng zài jiǎ gōng jiā, yī zhù wǔ nián, kàn kàn cháng chéng. jiǎ chāng yì sī yào mì fǎng gè hǎo zhǔ ér, jià tā chū qù le, fāng cái fàng xīn, zì jiā hǎo chū mén zuò shēng lǐ. zhè yě shì jiǎ gōng de xīn shì, bèi dì lǐ zì qù gòu dàng. xiǎo de lǎo pó bù xián, yòu yǔ tā shāng liáng zěn de. ruò shì còu qiǎo shí, péi xiē zhuāng lián jià chū qù le, kě bù gān jìng? hé qī yīn yuán bù ǒu. nèi zhōng yě yǒu yuán gù: dàn shì shì chū shēn dī wēi de, jiǎ gōng yòu pà rǔ mò le shí zhī xiàn, bù kěn fǔ jiù dàn shì lüè yǒu xiē míng mù dì, něi gè kěn yào bǎi xìng rén jiā de yǎng niáng wèi fù, suǒ yǐ hǎo shì nán chéng. jiǎ gōng jiàn yīn shì bù jiù, lǎo pó yòu hé shùn le, jiā zhōng gōng jǐ yòu lì le cháng guī, shě bù dé dān ge shēng yì, zhǐ de yòu chū wài wèi shāng. wèi xíng shù rì zhī qián, yù xiān dīng níng lǎo pó yǒu shí lái cì, zhǐ jiào hǎo shēng kàn dài shí xiǎo jiě hé yǎng niáng liǎng kǒu. yòu qǐng shí xiǎo jiě chū lái, zài sān fǔ wèi, lián yǎng niáng dōu yòng xǔ duō hǎo yán ān fàng. yòu fēn fù lǎo pó dào:" tā gǔ qì yě bǐ nǐ zhòng jǐ bǎi fēn lī, nǐ qiè mò màn tā. ruò shì bù yī wǒ yán yǔ, wǒ huí jiā shí, jiù bù yǔ nǐ rèn fū qī le." yòu huàn dāng zhí de hé chú xià yā tou, dōu fēn fù biàn le fāng cái chū mén.
贾昌因牵挂石小姐,有一年多不出外经营。老婆却也做意修好,相忘于无言。月香在贾公家,一住五年,看看长成。贾昌意思要密访个好主儿,嫁他出去了,方才放心,自家好出门做生理。这也是贾公的心事,背地里自去勾当。晓得老婆不贤,又与他商量怎的。若是凑巧时,赔些妆奁嫁出去了,可不乾净?何期姻缘不偶。内中也有缘故:但是是出身低微的,贾公又怕辱没了石知县,不肯俯就;但是略有些名目的,哪个肯要百姓人家的养娘为妇,所以好事难成。贾公见姻事不就,老婆又和顺了,家中供给又立了常规,舍不得担搁生意,只得又出外为商。未行数日之前,预先叮咛老婆有十来次,只教好生看待石小姐和养娘两口。又请石小姐出来,再三抚慰,连养娘都用许多好言安放。又吩咐老婆道:“他骨气也比你重几百分哩,你切莫慢他。若是不依我言语,我回家时,就不与你认夫妻了。”又唤当值的和厨下丫头,都吩咐遍了方才出门。
lín qí fèi jǐn dīng níng yǔ, zhǐ wèi dāng chū shòu dé shēn.
临歧费尽叮咛语,只为当初受德深。
què shuō jiǎ chāng de lǎo pó, yī xiàng bèi lǎo gōng zài jiā zuò xīng shí xiǎo jiě hé yǎng niáng, xīn xià hǎo shēng bù lè, mò nài hé, zhǐ de yóu tā, shòu le dǔ zi de yān hūn mèn zhī qì. yī děng lǎo gōng chū mén, sān rì zhī hòu, jiù shǐ qǐ jiā zhǔ mǔ de shì lái. xún gè chá chí yàn xiǎo xiǎo bú shì de tí mù, xiān jiāng chú xià yā tou shì fǎ, lián dǎ jǐ gè bā zhǎng, mà dào:" jiàn rén, nǐ shì wǒ shǒu nèi yòng qián tǎo de, rú hé nèn dì tuō dà! nǐ shì le nà gè xiǎo zhǔ mǔ de shì tóu, què bù yòng xīn fú shì wǒ? yào fàn chī shí? děng tā zì dān, bú yào nǐ men xiàn qín, què dān wù lǎo niáng de chāi shǐ!" mà le yī huí, jiù chéng zhe rè nào zhōng, huàn guò dāng zhí de, fēn fù jiāng jiǎ gōng pài xià lìng yī fèn ròu cài qián, gān zhé jìn lái, bú yào mǎi le. dāng zhí de bù gǎn bù yī. qiě xǐ yuè xiāng néng gān dàn bó, quán bù jiè yì.
却说贾昌的老婆,一向被老公在家作兴石小姐和养娘,心下好生不乐,没奈何,只得由他,受了肚子的腌昏闷之气。一等老公出门,三日之后,就使起家主母的势来。寻个茶迟晏小小不是的题目,先将厨下丫头试法,连打几个巴掌,骂道:“贱人,你是我手内用钱讨的,如何恁地托大!你恃了那个小主母的势头,却不用心伏侍我?要饭吃时?等他自担,不要你们献勤,却耽误老娘的差使!”骂了一回,就乘著热闹中,唤过当值的,吩咐将贾公派下另一份肉菜钱,乾折进来,不要买了。当值的不敢不依。且喜月香能甘淡薄,全不介意。
yòu guò le xiē shí, hū yī rì, yǎng niáng dān xǐ liǎn shuǐ, chí le xiē, shuǐ yǐ liáng le. yǎng niáng bù hé hēng le yī jù. nà pó niáng tīng dé le, tè dì jiào lái fā zuò dào:" zhè shuǐ bú shì nǐ dān de. bié rén shāo zhe tāng, nǐ biàn hú luàn yòng xiē bà. dāng chū zài yá pó jiā, něi gè shāo tāng yǔ nǐ xǐ liǎn?" yǎng niáng nài zuǐ bú zhù, biàn huí le jǐ jù yán yǔ dào:" shuí yào tā men dān shuǐ shāo tāng! wǒ yòu bú shì bù céng dān shuǐ guò de, liǎng zhī shǒu yě huì shāo huǒ. xià cì wǒ zì dān shuǐ zì shāo, bù fèi chú xià jiě jie men lì qì biàn liǎo." nà pó niáng tí xǐng le tā dāng chū céng dān shuǐ guò zhè jù huà, biàn mà dào:" xiǎo jiàn rén! nǐ dāng xiān dān dé jǐ tǒng shuǐ, biàn zài wài miàn zuò shēn zuò fēn, kū yǔ jiā zhǎng zhī dào, lián lěi lǎo niáng shòu le bǎi bān òu qì, jīn rì lǎo niáng yào tǎo gè zhàng ér. nǐ jì shuō huì dān shuǐ, huì shāo huǒ, bǎ liǎng jiàn shì dōu jiāo zài nǐ shēn shàng. měi rì cháng yòng de shuǐ, dōu yào nǐ dān, bù xǔ quē fá. shì huǒ, dōu shì nǐ shāo. ruò shì nán wéi le chái, lǎo niáng què yào jì jiào. qiě děng nǐ zhī xīn zhī yì de jiā zhǎng huí jiā shí, nǐ zài tí tí kū kū gào sù tā biàn liǎo, yě bù pà tā gǎn le lǎo niáng chū qù!" yuè xiāng zài fáng zhōng, tīng dé jiǎ pó fā zuò zì jiā de yā tou, huāng máng yí bù shàng qián, wàn fú xiè zuì, zhāo chēng xǔ duō bú shì, jiào jiǎ pó mò guài. yǎng niáng dào:" guǒ shì bì zǐ bú shì le! zhǐ qiú kàn xiǎo jiě miàn shàng, bú yào jì jiào." nà lǎo pó yù jiā fèn nù, biàn dào:" shén me xiǎo jiě, xiǎo jiě! shì xiǎo jiě, bú dào wǒ jiā lái le. wǒ shì gè bǎi xìng rén jiā, bù xiǎo de xiǎo jiě shì shén me pǐn jí, nǐ dòng bù dòng bǎ lái yā lǎo niáng. lǎo niáng gǔ qì suī qīng, bù shòu rén yā liàng de, jīn rì yào shuō gè míng bái. jiù shì xiǎo jiě yě shuō bù dé, fèi le dà qián tǎo de. shǎo bu dé lǎo niáng shì gè zhǔ mǔ, jiǎ pó yě bú shì nǐ jiào de." yuè xiāng tīng dé huà bù tóu jī, hán zhe yǎn lèi, zì jìn fáng qù le.
又过了些时,忽一日,养娘担洗脸水,迟了些,水已凉了。养娘不合哼了一句。那婆娘听得了,特地叫来发作道:“这水不是你担的。别人烧著汤,你便胡乱用些罢。当初在牙婆家,哪个烧汤与你洗脸?”养娘耐嘴不住,便回了几句言语道:“谁要他们担水烧汤!我又不是不曾担水过的,两只手也会烧火。下次我自担水自烧,不费厨下姐姐们力气便了。”那婆娘提醒了他当初曾担水过这句话,便骂道:“小贱人!你当先担得几桶水,便在外面做身做分,哭与家长知道,连累老娘受了百般呕气,今日老娘要讨个账儿。你既说会担水,会烧火,把两件事都交在你身上。每日常用的水,都要你担,不许缺乏。是火,都是你烧。若是难为了柴,老娘却要计较。且等你知心知意的家长回家时,你再啼啼哭哭告诉他便了,也不怕他赶了老娘出去!”月香在房中,听得贾婆发作自家的丫头,慌忙移步上前,万福谢罪,招称许多不是,叫贾婆莫怪。养娘道:“果是婢子不是了!只求看小姐面上,不要计较。”那老婆愈加忿怒,便道:“什么小姐,小姐!是小姐,不到我家来了。我是个百姓人家,不晓得小姐是什么品级,你动不动把来压老娘。老娘骨气虽轻,不受人压量的,今日要说个明白。就是小姐也说不得,费了大钱讨的。少不得老娘是个主母,贾婆也不是你叫的。”月香听得话不投机,含著眼泪,自进房去了。
nà pó niáng fēn fù chú zhōng, bù xǔ jiào" shí xiǎo jiě", zhǐ jiào tā" yuè xiāng" míng zì. yòu fēn fù yǎng niáng zhī zài chú xià zhuān guǎn dān shuǐ shāo huǒ, bù xǔ jìn yuè xiāng fáng zhōng. yuè xiāng ruò yào fàn chī shí, dài tā zì dào chú fáng lái qǔ. qí yè, yòu jiào yā tou bān le yǎng niáng de bèi wō dào zì jǐ fáng zhōng qù. yuè xiāng zuò gè gēng shēn, bú jiàn yǎng niáng jìn lái, zhǐ de zì jǐ bì mén ér shuì. yòu guò jǐ rì, nà pó niáng huàn yuè xiāng chū fáng, què jiào yā tou bǎ de fáng mén suǒ le. yuè xiāng méi le fáng, zhǐ de zài wài miàn pán xuán. yè jiān jiù tóng yǎng niáng yī pù shuì. shuì qǐ shí, jiù jiào tā ná dōng ná xī, yì shǐ tā qǐ lái. zài tā ǎi yán xià, zěn gǎn bù dī tóu. yuè xiāng wú kě nài hé, zhǐ de fú dī fú xiǎo. nà pó niáng jiàn yuè xiāng suí shùn, xīn zhōng àn xǐ, mò dì kāi le tā fáng mén de suǒ, bǎ tā fáng zhōng bān dé yī kōng. fán zhàng fū yī xiàng jì lái de hǎo chóu hǎo duàn, céng zuò bù céng zuò dé, dōu qiān rù zì jǐ xiāng lǒng, bèi wō yě shōu qǐ liǎo bù hái tā. yuè xiāng àn àn jiào kǔ, bù gǎn zé shēng.
那婆娘吩咐厨中,不许叫“石小姐”,只叫他“月香”名字。又吩咐养娘只在厨下专管担水烧火,不许进月香房中。月香若要饭吃时,待他自到厨房来取。其夜,又叫丫头搬了养娘的被窝到自己房中去。月香坐个更深,不见养娘进来,只得自己闭门而睡。又过几日,那婆娘唤月香出房,却教丫头把的房门锁了。月香没了房,只得在外面盘旋。夜间就同养娘一铺睡。睡起时,就叫他拿东拿西,役使他起来。在他矮檐下,怎敢不低头。月香无可奈何,只得伏低伏小。那婆娘见月香随顺,心中暗喜,蓦地开了他房门的锁,把他房中搬得一空。凡丈夫一向寄来的好绸好缎,曾做不曾做得,都迁入自己箱笼,被窝也收起了不还他。月香暗暗叫苦,不敢则声。
hū yī rì, jiǎ gōng shū xìn huí lái, yòu jì xǔ duō dōng xī yǔ shí xiǎo jiě. shū zhōng zhǔ fù lǎo pó:" hǎo shēng kàn dài, bù jiǔ wǒ biàn huí lái." nà pó niáng bǎ dōng xī shōu qǐ, sī xiǎng dào:" wǒ bǎ shí jiā liǎng gè yā tou zuò jiàn gòu le, zhàng fū huí lái, bì rán sī nào. nán dào wǒ jù pà lǎo gōng, chóng xīn fèng chéng tā qǐ lái bù chéng? nà lǎo wáng bā bǎ zhè liǎng gè shòu mǎ yǎng zhe, bù zhī zuò hé jié shù! tā lín xíng zhī shí, shuō dào ruò bù yī tā yán yǔ, jiù bù yǔ wǒ zuò fū qī le. yí dìng tā qǐ le shén me bù liáng zhī xīn. nà yuè xiāng hǎo fù zuǐ liǎn, nián yǐ cháng chéng. tǎng huò yǒu yì liú tā, yě bú jiàn de, nà shí wǒ zhēng fēng chī cù biàn chí le. rén wú yuǎn lǜ, bì yǒu jìn yōu, yī bù zuò, èr bù xiū, suǒ xìng bǎ tā liǎng gè mài qù tā fāng, lǎo wáng bā huí lái yě zhǐ yī guài, pàn dé sī nào yī chǎng bà le. nán dào yòu qù shú tā huí lái bù chéng? hǎo jì, hǎo jì!" zhèng shì:
忽一日,贾公书信回来,又寄许多东西与石小姐。书中嘱咐老婆:“好生看待,不久我便回来。”那婆娘把东西收起,思想道:“我把石家两个丫头作贱够了,丈夫回来,必然厮闹。难道我惧怕老公,重新奉承他起来不成?那老亡八把这两个瘦马养著,不知作何结束!他临行之时,说道若不依他言语,就不与我做夫妻了。一定他起了什么不良之心。那月香好副嘴脸,年已长成。倘或有意留他,也不见得,那时我争风吃醋便迟了。人无远虑,必有近忧,一不做,二不休,索性把他两个卖去他方,老亡八回来也只一怪,拚得厮闹一场罢了。难道又去赎他回来不成?好计,好计!”正是:
yǎn kǒng qiǎn shí wú dà liàng, xīn tián piān chù yǒu jiān móu.
眼孔浅时无大量,心田偏处有奸谋。
dāng xià nà pó niáng fēn fù dāng zhí de:" yǔ wǒ huàn nà zhāng yá pó dào lái, wǒ yǒu huà shuō." bù yī shí, dāng zhí de jiāng zhāng pó yǐn dào. jiǎ pó jiào yuè xiāng hé yǎng niáng dōu xiāng jiàn le, què fā fù tā kāi qù, duì zhāng pó shuō dào:" wǒ jiā liù nián qián, tǎo xià zhè liǎng gè yā tou. rú jīn dà de tè dà le, xiǎo de yòu jiāo jiāo de, zuò bù dé shēng huó. dōu yào mài tā chū qù, nǐ yǔ wǒ kuài xún gè zhǔ ér." yuán lái dāng xiān guān mài zhī shì, shì lǐ yá pó jīng shǒu, cǐ shí lǐ pó yǐ sǐ, guān sī zuò méi, yòu tuī zhāng pó chū jiān le. zhāng pó dào:" nà nián jì xiǎo de, zhèng yǒu gè hǎo zhǔ ér zài cǐ, zhǐ pà dà niáng bù kěn." jiǎ pó dào:" yǒu shèn bù kěn?" zhāng pó dào:" jiù shì běn xiàn dà yǐn lǎo yé fù xìng zhōng lí, míng yì, shòu chūn rén shì, qīn shēng yī wèi xiǎo jiě, xǔ pèi dé ān xiàn gāo dà yǐn de zhǎng gōng zǐ, zài rèn shàng xíng pìn de, bù rì jiù yào lái qǔ qīn le. běn xiàn jià zhuāng dōu yǐ bèi dé shí quán, zhǐ shì quē shǎo yí gè suí jià de yǎng niáng. zuó rì dà yǐn lǎo yé huàn lǎo xí fù dāng guān fēn fù guò le, lǎo xí fù zhèng méi chù xún. zhái shàng zhè wèi xiǎo niáng zǐ, zhèng zhōng qí xuǎn. zhǐ shì yì xiāng zhī rén, dà niáng bù shí dé yǔ tā." jiǎ pó xiǎng dào:" wǒ zhèng yào xún gè yuǎn fāng de zhǔ gù, lái de zhèng hǎo! liè měng zhī xiàn xiàng gōng yào le rén qù, zhàng fū huí lái, liào yě bù gǎn zé shēng." biàn dào:" zuò guān fǔ jiā péi jià, shèng sì zài wǒ jiā shí bèi, wǒ yǒu shén me bù shí dé? zhǐ shì bú yào kuī le wǒ de yuán jià biàn hǎo." zhāng pó dào:" yuán jià xǔ duō?" jiǎ pó dào:" shí lái suì shí, jiù shì wǔ shí liǎng tǎo de, rú jīn fàn qián yòu nòng yī zhǔ zài shēn shàng le." zhāng pó dào:" chī de fàn shì suàn bù dé zhàng. zhè pī shí liǎng yín zi zài lǎo xí fù shēn shàng." jiǎ pó dào:" nà yí gè lǎo yā tou yě tì wǒ mì gè rén jiā biàn hǎo. tā liǎng gè shì yī huǒ ér lái de. qù le yí gè, nà yí gè, nà yí gè yě yǎng bú zhù le. liè měng nián jì yī èr shí zhī wài, yòu shì yào lǎo gōng de shí hòu, liú tā shèn me!" zhāng pó dào:" nà gè yào duō shǎo shēn jià?" jiǎ pó dào:" yuán shì sān shí liǎng yín zi tǎo de." yá pó dào:" cū huò ér, zhí bù de zhè xǔ duō. ruò shì jiǎn dé yī bàn, lǎo xí fù dào yǒu gè wài shēng zài shēn biān, sān shí suì le. lǎo xí fù yuán xǔ xià yǔ tā qǔ yī fáng qī xiǎo de, yīn shǒu tóu bù kuān zhǎn, ái xià qù. zhè dào shì cí xióng yī duì r." jiǎ pó dào:" jì shì nǐ de wài shēng, biàn ràng nǐ wǔ liǎng yín zi." zhāng pó dào:" lián zhè xiǎo niáng zǐ de méi lǐ zài nèi, ràng wǒ shí liǎng bà!" jiǎ pó dào:" yě bù wéi dà shì, nǐ qiě shuō hé qǐ lái." zhāng pó dào:" lǎo xí fù rú jīn xiān qù huí fù zhī xiàn xiàng gōng. ruò jiǎng dé chéng shí, yī shǒu jiāo qián, yī shǒu jiù yào jiāo huò de." jiǎ pó dào:" nǐ jīn wǎn hái lái bù?" zhāng pó dào:" jīn wǎn hái yào yǔ wài shēng shāng liáng, lái bù jí le, míng rì zǎo lái huí huà. duō fēn liǎng gè dōu yào chéng de." shuō bà, bié qù, bù zài huà xià.
当下那婆娘吩咐当值的:“与我唤那张牙婆到来,我有话说。”不一时,当值的将张婆引到。贾婆教月香和养娘都相见了,却发咐他开去,对张婆说道:“我家六年前,讨下这两个丫头。如今大的忒大了,小的又娇娇的,做不得生活。都要卖他出去,你与我快寻个主儿。”原来当先官卖之事,是李牙婆经手,此时李婆已死,官私做媒,又推张婆出尖了。张婆道:“那年纪小的,正有个好主儿在此,只怕大娘不肯。”贾婆道:“有甚不肯?”张婆道:“就是本县大尹老爷复姓锺离,名义,寿春人氏,亲生一位小姐,许配德安县高大尹的长公子,在任上行聘的,不日就要来娶亲了。本县嫁妆都已备得十全,只是缺少一个随嫁的养娘。昨日大尹老爷唤老媳妇当官吩咐过了,老媳妇正没处寻。宅上这位小娘子,正中其选。只是异乡之人,大娘不拾得与他。”贾婆想道:“我正要寻个远方的主顾,来得正好!浖獴知县相公要了人去,丈夫回来,料也不敢则声。”便道:“做官府家陪嫁,胜似在我家十倍,我有什么不拾得?只是不要亏了我的原价便好。”张婆道:“原价许多?”贾婆道:“十来岁时,就是五十两讨的,如今饭钱又弄一主在身上了。”张婆道:“吃的饭是算不得账。这丕十两银子在老媳妇身上。”贾婆道:“那一个老丫头也替我觅个人家便好。他两个是一夥儿来的。去了一个,那一个,那一个也养不住了。浖獴年纪一二十之外,又是要老公的时候,留他甚么!”张婆道:“那个要多少身价?”贾婆道:“原是三十两银子讨的。”牙婆道:“粗货儿,直不得这许多。若是减得一半,老媳妇到有个外甥在身边,三十岁了。老媳妇原许下与他娶一房妻小的,因手头不宽展,捱下去。这到是雌雄一对儿。”贾婆道:“既是你的外甥,便让你五两银子。”张婆道:“连这小娘子的媒礼在内,让我十两罢!”贾婆道:“也不为大事,你且说合起来。”张婆道:“老媳妇如今先去回覆知县相公。若讲得成时,一手交钱,一手就要交货的。”贾婆道:“你今晚还来不?”张婆道:“今晚还要与外甥商量,来不及了,明日早来回话。多分两个都要成的。”说罢,别去,不在话下。
què shuō dà yǐn zhōng lí yì dào rèn yǒu yī nián líng sān ge yuè le. qián rèn mǎ gōng, shì dǐng nà shí dà yǐn de quē. mǎ gōng shēng rèn qù hòu, zhōng lí yì yòu shì dǐng mǎ gōng de quē. zhōng lí dà yǐn yǔ dé ān gāo dà yǐn yuán shì gè tóng xiāng. gāo dà yǐn xià èr zi, cháng rì gāo dēng, nián shí bā suì cì rì gāo shēng, nián shí liù suì. zhè gāo dēng biàn shì zhōng lí gōng de nǚ xù. zì lái zhōng lí gōng wèi zēng yǒu zi, zhǐ shēng cǐ nǚ, xiǎo zì ruì zhī, fāng nián yī shí qī suì, xuǎn dìng běn nián shí yuè wàng rì chū jià. cǐ shí jiǔ yuè xià xún, jí qī jiāng jìn. zhōng lí gōng fēn fù zhāng pó, jí qiè yào xún gè péi jià. zhāng pó dé le jiǎ jiā zhè tóu mén lù, jiù qù huí fù dà yǐn. dà yǐn dào:" ruò shì rén wù hǎo shí, jiù shì wǔ shí liǎng yě bù duō. míng rì kù shàng lái lǐng jià, wǎn shàng jiù yào jìn mén de." zhāng pó dào:" lǐng xiàng gōng jūn zhǐ." dāng miǎn huí jiā, yǔ wài shēng zhào èr shāng yì, yǒu zhè xiāng yìng de qīn shì, yào yǔ tā wán hūn. zhào èr xiān huān xǐ le yī yè. cì zǎo, zhào èr biàn qù zhěng lǐ yī zhě, zhǔn bèi zuò xīn láng. zhāng pó dào jiā zhōng, xiān còu zú le èr shí liǎng shēn jià, suí jí dào xiàn qǔ zhī xiàn xiàng gōng jūn tiē, dào kù shàng duì le wǔ shí liǎng yín zi, lái dào jiǎ jiā, bǎ zhè liǎng xiàng yín zi jiāo fù yǔ jiǎ pó, fēn shū dé míng míng bái bái. jiǎ pó dōu shōu xià le.
却说大尹锺离义到任有一年零三个月了。前任马公,是顶那石大尹的缺。马公升任去后,锺离义又是顶马公的缺。锺离大尹与德安高大尹原是个同乡。高大尹下二子,长日高登,年十八岁;次日高升,年十六岁。这高登便是锺离公的女婿。自来锺离公未曾有子,止生此女,小字瑞枝,方年一十七岁,选定本年十月望日出嫁。此时九月下旬,吉期将近。锺离公吩咐张婆,急切要寻个陪嫁。张婆得了贾家这头门路,就去回覆大尹。大尹道:“若是人物好时,就是五十两也不多。明日库上来领价,晚上就要进门的。”张婆道:“领相公钧旨。”当冕回家,与外甥赵二商议,有这相应的亲事,要与他完婚。赵二先欢喜了一夜。次早,赵二便去整理衣褶,准备做新郎。张婆到家中,先凑足了二十两身价,随即到县取知县相公钧帖,到库上兑了五十两银子,来到贾家,把这两项银子交付与贾婆,分疏得明明白白。贾婆都收下了。
shǎo qǐng, xiàn zhōng chà liǎng míng zào lì, liǎng gè jiào fū, tái zhe yī dǐng xiǎo jiào, dào jiǎ jiā mén shǒu tíng xià. jiǎ jiā chū shí dōu bù tōng yuè xiāng xiǎo de, lín qī jìng dǎ fā tā shàng jiào. yuè xiāng zhèng bù zhī jiào tā nǎ lǐ qù, hé yǎng niáng liǎng gè, jiào tiān jiào dì, fàng shēng dà kū. jiǎ pó bù guǎn sān qī èr shí yī, hé zhāng pó liǎng gè, nǐ yī tuī, wǒ yī, tā chū le dà mén. zhāng pó fāng cái shuō míng:" xiǎo niáng zǐ bú yào tí kū le! nǐ jiā zhǔ mǔ, jiāng nǐ mài yǔ běn xiàn zhī xiàn xiàng gōng chù zuò xiǎo jiě de péi jià. cǐ qù hǎo bù fù guì! guān fǔ yá mén, bú shì shuǎ chù, shì dào qí jiān, kū yě wú yì." yuè xiāng zhǐ de shōu lèi, shàng jiào ér qù.
少顷,县中差两名皂隶,两个轿夫,抬著一顶小轿,到贾家门首停下。贾家初时都不通月香晓得,临期竟打发他上轿。月香正不知教他哪里去,和养娘两个,叫天叫地,放声大哭。贾婆不管三七二十一,和张婆两个,你一推,我一,他出了大门。张婆方才说明:“小娘子不要啼哭了!你家主母,将你卖与本县知县相公处做小姐的陪嫁。此去好不富贵!官府衙门,不是耍处,事到其间,哭也无益。”月香只得收泪,上轿而去。
jiào fū tái jìn hòu táng. yuè xiāng jiàn le zhōng lí gōng, hái zhǐ wàn fú. zhāng pó zài bǎng dào:" zhè jiù shì lǎo yé le, xū xià gè dà lǐ!" yuè xiāng zhǐ de kē tóu. lì qǐ shēn lái, bù jué lèi zhū mǎn miàn. zhāng pó jiào huà le lèi yǎn, yǐn rù sī yá, jiàn fū rén hé ruì zhī xiǎo jiě. wèn qí xiǎo míng, duì yǐ" yuè xiāng". fū rén dào:" hǎo gè' yuè xiāng' èr zì! bù bì gēng huàn, jiù fā tā fú shì xiǎo jiě." zhōng lí gōng hòu shǎng zhāng pó, bù zài huà xià.
轿夫抬进后堂。月香见了锺离公,还只万福。张婆在榜道:“这就是老爷了,须下个大礼!”月香只得磕头。立起身来,不觉泪珠满面。张婆教化了泪眼,引入私衙,见夫人和瑞枝小姐。问其小名,对以“月香”。夫人道:“好个‘月香’二字!不必更换,就发他伏侍小姐。”锺离公厚赏张婆,不在话下。
kě lián huàn shì jiāo xiāng nǚ, quán zuò guī zhōng shǐ lìng rén. zhāng pó chū yá, yǐ shì yǒu pái shí fēn. zài dào jiǎ jiā, zhī jiàn nà yǎng niáng zhèng sī xiǎng xiǎo jiě, zài chú xià tòng kū. jiǎ pó duì tā shuō dào:" wǒ jīn bǎ nǐ jià yǔ zhāng mā mā de wài shēng, yī fū yī fù, bǐ yuè xiāng dào shèng jǐ fēn, mò yào bēi shāng le!" zhāng pó yě quàn wèi le yī fān. zhào èr zài hùn táng nèi xǐ le gè jìng yù, dǎ bàn dé mào ér guāng guāng, yī shān cù cù, zì jiā tí le yī zhǎn dēng lóng qián lái jiē qīn. zhāng pó jiù jiào yǎng niáng bài bié le jiǎ pó. nà yǎng niáng yuán shì gè dà jiǎo, zhāng pó fú zhe bù xíng dào jiā, yǔ wài shēng chéng qīn.
可怜宦室娇香女,权作闺中使令人。张婆出衙,已是酉牌时分。再到贾家,只见那养娘正思想小姐,在厨下痛哭。贾婆对他说道:“我今把你嫁与张妈妈的外甥,一夫一妇,比月香到胜几分,莫要悲伤了!”张婆也劝慰了一番。赵二在混堂内洗了个净浴,打扮得帽儿光光,衣衫簇簇,自家提了一盏灯笼前来接亲。张婆就教养娘拜别了贾婆。那养娘原是个大脚,张婆扶著步行到家,与外甥成亲。
huà xiū xù fán. zài shuō yuè xiāng xiǎo jiě zì nà rì jìn le zhōng lí xiàng gōng yá nèi, cì rì, fū rén fēn fù xīn lái bì zǐ, jiāng zhōng táng dǎ sǎo. yuè xiāng lǐng mìng, xié zhǒu ér qù. zhōng lí yì shū xǐ yǐ bì, dǎ diǎn zǎo yá lǐ shì, bù chū zhōng táng, zhī jiàn xīn lái bì zǐ dāi dāi de bǎ zhe yī bǎ sào zhǒu, lì yú tíng zhōng. zhōng lí gōng àn àn chēng guài, qiāo dì shàng qián kàn shí, yuán lái tíng zhōng yǒu yí gè tǔ xué, yuè xiāng duì le nà xué, wāng wāng liú lèi. zhōng lí gōng bù jiě qí gù, zǒu rù zhōng táng, huàn yuè xiāng shàng lái, wèn qí yuán gù. yuè xiāng yù jiā āi qì, kǒu chēng bù gǎn. zhōng lí gōng zài sān jié wèn, yuè xiāng fāng cái shōu lèi ér yán dào:" jiàn qiè yòu shí, fù qīn céng yú cǐ dì jiào qiè cù qiú wèi xì, wù luò qiú yú cǐ xué. fù qīn wèn dào:' nǐ kě yǒu jì jiào, shǐ qiú zì chū yú xué, bù xū shí qǔ?' jiàn qiè yán yún:' yǒu jì.' jí qiǎn yǎng niáng qǔ shuǐ guàn zhī. shuǐ mǎn qiú fú, zì chū xué wài. fù qīn wèi qiè cōng míng, bù shèng zhī xǐ. jīn suī nián jiǔ, shàng rán jì yì. dǔ wù shāng qíng, bù jué āi qì. yuàn xiàng gōng fǔ cì jīn lián, wù jiā zuì zé!" zhōng lí gōng dà jīng dào:" rǔ fù xìng shèn míng shuí? nǐ yòu shí rú hé dé dào cǐ dì? xū xì xì shuō yǔ wǒ zhī!" yuè xiāng dào:" qiè fù xìng shí míng bì, liù nián qián zài cǐ zuò xiàn yǐn. wèi tiān huǒ shāo cāng, cháo tíng jiāng fù gé zhí, lè lìng péi cháng. fù qīn bìng yù ér sǐ, yǒu sī jiāng qiè hé yǎng guān mài dào běn xiàn gōng jiā. jiǎ gōng xiàng bèi yuān wǎng, gǎn wǒ fù huó mìng zhī ēn, gù jiāng jiàn qiè shén xiāng kàn dài, fǔ yǎng zhì jīn. yīn jiǎ gōng chū wài wèi shāng, qí qī bù néng xiāng róng, jiāng qiè zhuǎn yú cǐ. zhī cǐ shí qíng, bìng wú qī yǐn."
话休絮烦。再说月香小姐自那日进了锺离相公衙内,次日,夫人吩咐新来婢子,将中堂打扫。月香领命,携帚而去。锺离义梳洗已毕,打点早衙理事,步出中堂,只见新来婢子呆呆的把著一把扫帚,立于庭中。锺离公暗暗称怪,悄地上前看时,原来庭中有一个土穴,月香对了那穴,汪汪流泪。锺离公不解其故,走入中堂,唤月香上来,问其缘故。月香愈加哀泣,口称不敢。锺离公再三诘问,月香方才收泪而言道:“贱妾幼时,父亲曾于此地教妾蹴球为戏,误落球于此穴。父亲问道:‘你可有计较,使球自出于穴,不须拾取?’贱妾言云:‘有计。’即遣养娘取水灌之。水满球浮,自出穴外。父亲谓妾聪明,不胜之喜。今虽年久,尚然记忆。睹物伤情,不觉哀泣。愿相公俯赐矜怜,勿加罪责!”锺离公大惊道:“汝父姓甚名谁?你幼时如何得到此地?须细细说与我知!”月香道:“妾父姓石名璧,六年前在此作县尹。为天火烧仓,朝廷将父革职,勒令赔偿。父亲病郁而死,有司将妾和养官卖到本县公家。贾公向被冤枉,感我父活命之恩,故将贱妾甚相看待,抚养至今。因贾公出外为商,其妻不能相容,将妾转于此。只此实情,并无欺隐。”
jīn zhāo sù chū zhōng cháng shì, tiě shí rén zhī yě lèi chuí.
今朝诉出衷肠事,铁石人知也泪垂。
zhōng lí gōng tīng bà, zhèng shì tù sǐ hú bēi, wù shāng qí lèi:" wǒ yǔ shí bì yì bān shì gè xiàn yǐn. tā zhǐ wèi zāo shí bù xìng, yù le tiān zāi, qīn shēng nǚ ér jiù lún yú xià jiàn. wǒ ruò bù fú chí tā, tóng guān tǐ miàn hé cún! shí gōng zài jiǔ quán zhī xià, yǐ wǒ wèi hé rú rén!" dāng xià qǐng fū rén shàng táng, jiù bǎ yuè xiāng de lái lì xì xì xù míng. fū rén dào:" shì zhè děng shuō, tā yě shì gè xiàn lìng zhī nǚ, qǐ kě jiàn bì xiāng kàn. mù jīn nǚ hái ér jià qī yòu bī, xiàng gōng hé yǐ chù zhī?" zhōng lí gōng dào:" jīn hòu bú yào yuè xiāng fú yì, kě yǔ nǚ hái ér zǐ mèi xiāng chèn, xià guān zì yǒu chǔ zhì." jí shí xiū shū yī fēng, chāi rén sòng dào qìng jia gāo dà yǐn chù. gāo dà yǐn chāi shū guān kàn, yuán lái shì qiú kuān jià qǔ zhī qī. shū shàng xiě dào:
锺离公听罢,正是兔死狐悲,物伤其类:“我与石璧一般是个县尹。他只为遭时不幸,遇了天灾,亲生女儿就沦于下贱。我若不扶持他,同官体面何存!石公在九泉之下,以我为何如人!”当下请夫人上堂,就把月香的来历细细叙明。夫人道:“似这等说,他也是个县令之女,岂可贱婢相看。目今女孩儿嫁期又逼,相公何以处之?”锺离公道:“今后不要月香服役,可与女孩儿姊妹相称,下官自有处置。”即时修书一封,差人送到亲家高大尹处。高大尹拆书观看,原来是求宽嫁娶之期。书上写道:
hūn nán jià nǚ, suī fù mǔ zhī xīn shě yǐ chéng rén, nǎi gāo míng zhī shì. jìn yīn xiǎo nǚ chū gé, yù zhì yìng bì yuè xiāng. jiàn qí yán sè duān lì, jǔ zhǐ ān xiáng, xīn qiè yì zhī. xì fǎng lái lì, nǎi zhī jí liǎng rèn qián shí xiàn lìng zhī nǚ. shí gōng lián lì, yīn cāng huǒ shī guān sàng qū, nǚ yì guān mài, zhuǎn zhǎn shòu yú hán jiā. tóng guān zhī nǚ, yóu wú nǚ yě. cǐ nǚ nián yǐ jí jī, bù wéi bù kě qū wèi yìng bì, qiě bù kě shǐ wú nǚ xiān cǐ nǚ ér jià. pū jīn jí wèi cǐ nǚ zé xù, jiāng yǐ xiǎo nǚ báo lián jià zhī. lìng láng yīn qī, shǎo dài gǎi bo. tè cǐ bài kěn, fú wéi qíng liàng. zhōng lí yì dùn shǒu.
婚男嫁女,虽父母之心;舍已成人,乃高明之事。近因小女出阁,预置媵婢月香。见其颜色端丽,举止安详,心窃异之。细访来历,乃知即两任前石县令之女。石公廉吏,因仓火失官丧躯,女亦官卖,转展售于寒家。同官之女,犹吾女也。此女年已及笄,不惟不可屈为媵婢,且不可使吾女先此女而嫁。仆今急为此女择婿,将以小女薄奁嫁之。令郎姻期,少待改卜。特此拜恳,伏惟情谅。锺离义顿首。
gāo dà yǐn kàn le dào:" yuán lái rú cǐ! cǐ zhǎng zhě zhī shì, wú nài hé shǐ zhōng lí gōng dú shàn qí měi!" jí shí huí shū yún:
高大尹看了道:“原来如此!此长者之事,吾奈何使锺离公独擅其美!”即时回书云:
luán fèng zhī pèi, suī yǒu jiā qī hú tù zhī bēi, qǐ wú tóng zhì? zài qīn wēng jì yǐ tóng guān zhī nǚ wèi nǚ, zài bù nìng níng bù yǐ qīn wēng zhī xīn wèi xīn? sān fù shì yán, lìng rén bēi cè. cǐ nǚ lián lì xuè yìn, wú cán fá yuè. yuàn qìng jia jí cì wèi ér fù, yǐ jiàn shǐ qī lìng ài bié xuǎn gāo mén, shù jī liǎng biàn. xī qú bó yù chǐ dú wèi jūn zǐ, pū jīn zhě yuàn fēn qīn wēng zhī yì. gāo yuán dùn shǒu.
鸾凤之配,虽有佳期;狐兔之悲,岂无同志?在亲翁既以同官之女为女,在不佞宁不以亲翁之心为心?三覆示言,令人悲恻。此女廉吏血胤,无惭阀阅。愿亲家即赐为儿妇,以践始期;令爱别选高门,庶几两便。昔蘧伯玉耻独为君子,仆今者愿分亲翁之谊。高原顿首。
shǐ zhě jiāng huí shū chéng yǔ zhōng lí gōng kàn le. zhōng lí gōng dào:" gāo qìng jia yuàn qǔ gū nǚ, suī rán yì jǔ dàn wú nǚ tā ér, jiǔ yǐ pìn dìng, qǐ kě gēng gǎi? hái shì cóng róng dài wǒ jià le shí jiā xiǎo jiě, rán hòu lìng bèi zhuāng lián, yǐ wán wú nǚ zhī shì." dāng xià yòu xiě shū yī fēng, chāi rén zài dá gāo qìng jia. gāo gōng kāi shū dú dào:
使者将回书呈与锺离公看了。锺离公道:“高亲家愿娶孤女,虽然义举;但吾女他儿,久已聘定,岂可更改?还是从容待我嫁了石家小姐,然后另备妆奁,以完吾女之事。”当下又写书一封,差人再达高亲家。高公开书读道:
qǔ wú yī zhī nǚ, suī shǔ gāo qíng gèng yǐ dìng zhī hūn, zhōng guāi zhèng dào. xiǎo nǚ yǔ lìng láng, jiǔ xié fèng bo, zhǔn nǐ luán míng. zài lìng láng tíng qī ér qǔ qī, yǐ wéi gǔ lǐ shǐ xiǎo nǚ shě xù ér qiú xù, nán miǎn rén fēi. qǐng jūn sān sī, bì cóng qián yì. yì huáng kǒng zài bài.
娶无依之女,虽属高情;更已定之婚,终乖正道。小女与令郎,久谐凤卜,准拟鸾鸣。在令郎停妻而娶妻,已违古礼;使小女舍婿而求婿,难免人非。请君三思,必从前议。义惶恐再拜。
gāo gōng dú bì, tàn dào:" wǒ yī shí sī zhī bù shú. jīn wén zhōng lí gōng zhī yán, cán kuì wú dì. wǒ rú jīn yǒu gè liǎng jǐn zhī dào, shǐ zhōng lí gōng de xíng qí zhì, ér wú yì tóng xiǎng qí míng. wàn shì ér xià, yǐ wéi měi tán." jí shí fù shū yún:
高公读毕,叹道:“我一时思之不熟。今闻锺离公之言,惭愧无地。我如今有个两尽之道,使锺离公得行其志,而吾亦同享其名。万世而下,以为美谈。”即时覆书云:
yǐ nǚ yì nǚ, pū zhī mù yì suī yīn tíng qī qǔ qī, jūn zhī yǐn lǐ shén zhèng. pū zhī cì nán gāo shēng, nián fāng shí qī, shàng wèi dì yīn. lìng ài guī wǒ zhǎng ér, shí nǚ shǔ wǒ cì zǐ. jiā ér jiā fù, liǎng duì liáng yīn yī sǐ yī shēng, qiān qiū gāo yì. zhuāng lián bù xū qiú bèi, shí rì qiě xǐ hé tóng. fú jì fǔ cóng, bù xū gǎi bo. yuán huáng kǒng zài bài. zhōng lí gōng dé shū, dà xǐ dào:" rú cǐ fēn chǔ, fāng wèi shuāng měi. gāo gōng yì qì, zhēn bù kuì gǔ rén. wú dāng bài qí xià fēng yǐ!" dāng xià jí yǔ fū rén shuō zhī, jiāng yī fù zhuāng lián, pōu wèi liǎng fèn, yī fú shǒu shì, shāo shāo zēng tiān. èr nǚ yì bān, bìng wú hòu bó. dào shí yuè wàng qián liǎng rì, gāo gōng ān pái liǎng chéng huā huā xì jiào, shēng xiāo gǔ chuī, yíng jiē liǎng wèi xīn rén. zhōng lí gōng xiān fā le jià zhuāng qù hòu, suí huàn chū ruì zhī. yuè xiāng liǎng gè nǚ ér, jiào qiú rén fēn fù tā wèi fù zhī dào. èr nǚ bài bié ér xíng. yuè xiāng dài niàn zhōng lí gōng fū fù ēn dé, shí fēn nán shè, hào kū shàng jiào, yí lù zǎn xíng, zì bù bì shuō. dào le xiàn zhōng, qià hǎo còu zhe jí liáng shí, liǎng duì xiǎo fū qī, rú huā rú jǐn, bài táng hé jǐn. gāo gōng fū fù huān xǐ wú xiàn. zhèng shì:
以女易女,仆之慕谊虽殷;停妻娶妻,君之引礼甚正。仆之次男高升,年方十七,尚未缔姻。令爱归我长儿,石女属我次子。佳儿佳妇,两对良姻;一死一生,千秋高谊。妆奁不须求备,时日且喜和同。伏冀俯从,不须改卜。原惶恐再拜。锺离公得书,大喜道:“如此分处,方为双美。高公义气,真不愧古人。吾当拜其下风矣!”当下即与夫人说知,将一副妆奁,剖为两份,衣服首饰,稍稍增添。二女一般,并无厚薄。到十月望前两日,高公安排两乘花花细轿,笙箫鼓吹,迎接两位新人。锺离公先发了嫁妆去后,随唤出瑞枝。月香两个女儿,教囚人吩咐他为妇之道。二女拜别而行。月香怠念锺离公夫妇恩德,十分难舍,号哭上轿,一路趱行,自不必说。到了县中,恰好凑著吉良时,两对小夫妻,如花如锦,拜堂合卺。高公夫妇欢喜无限。正是:
bǎi nián hǎo shì cóng jīn dìng, yī duì yīn yuán tiān shàng lái.
百年好事从今定,一对姻缘天上来。
zài shuō zhōng lí gōng jià nǚ sān rì zhī hòu, yè jiān hū dé yī mèng, mèng jiàn yī wèi guān rén, tiǎn tóu xiàng jiǎn, lì yú miàn qián, shuō dào:" wú nǎi yuè xiāng zhī fù shí bì shì yě. shēng qián wèi cǐ xiàn dà yǐn, yīn cāng liáng shī huǒ, péi cháng wú cuò, yù yù ér wáng. shàng dì chá qí qīng lián, mǐn qí wú zuì, chì fēng wú wèi běn xiàn chéng huáng zhī shén. yuè xiāng wú zhī ài nǚ, méng jūn gāo yì, bá zhī ní zhōng, chéng qí měi juàn, cǐ nǎi yīn dé zhī shì, wú yǐ zòu wén shàng dì. jūn mìng zhòng běn wú zǐ sì, shàng dì yǐ gōng xíng shàn, cì gōng yī zi, chāng dà qí mén. jūn dāng chuán yǔ shì rén, guǎng xíng fāng biàn, qiè bù kě líng ruò bào guǎ, lì jǐ sǔn rén. tiān dào zhāo zhāo, xiān háo dòng chá." shuō bà, zài bài. zhōng lí gōng dá bài qǐ shēn, hū rán tà le yī fú qián fú, diē shàng yī jiāo, měng rán jīng xǐng, nǎi shì yī mèng, jí shí shuō yǔ fū rén zhī dào, fū rén yì jiē ya bù yǐ. dài děng tiān míng, zhōng lí gōng dǎ jiào dào chéng huáng miào zhōng fén xiāng zuò lǐ, juān chū fèng zī bǎi liǎng, mìng dào shì chóng xīn miào yǔ, jiāng cǐ shì lēi bēi, guǎng yù zhòng rén, yòu jiāng cǐ mèng bèi xì xiě shū bào yǔ gāo gōng zhī dào. gāo gōng bǎ shū yǔ liǎng gè ér zi kàn le, gè gè jīng yà. zhōng lí fū rén nián guò sì shí, hū rán dé yùn shēng zǐ, qǔ míng tiān cì. hòu lái zhōng lí yì guī sòng, shì zhì lóng tú gé dà xué shì, shòu xiǎng jiǔ xún. zi tiān cì, wèi dà sòng zhuàng yuán. gāo dēng gāo shēng jù shì sòng cháo, guān zhì qīng zǎi. cǐ shì hòu huà.
再说锺离公嫁女三日之后,夜间忽得一梦,梦见一位官人,淟头象简,立于面前,说道:“吾乃月香之父石璧是也。生前为此县大尹,因仓粮失火,赔偿无措,郁郁而亡。上帝察其清廉,悯其无罪,敕封吾为本县城隍之神。月香吾之爱女,蒙君高谊,拔之泥中,成其美眷,此乃阴德之事,吾已奏闻上帝。君命中本无子嗣,上帝以公行善,赐公一子,昌大其门。君当传与世人,广行方便,切不可凌弱暴寡,利己损人。天道昭昭,纤毫洞察。”说罢,再拜。锺离公答拜起身,忽然踏了衣服前幅,跌上一交,猛然惊醒,乃是一梦,即时说与夫人知道,夫人亦嗟呀不已。待等天明,锺离公打轿到城惶庙中焚香作礼,捐出俸资百两,命道士重新庙宇,将此事勒碑,广谕众人,又将此梦备细写书报与高公知道。高公把书与两个儿子看了,各各惊讶。锺离夫人年过四十,忽然得孕生子,取名天赐。后来锺离义归宋,仕至龙图阁大学士,寿享九旬。子天赐,为大宋状元。高登、高升俱仕宋朝,官至卿宰。此是后话。
qiě shuō jiǎ chāng zài kè zhōng, bù jiǔ huí lái, bú jiàn le yuè xiāng xiǎo jiě hé nà yǎng niáng, xún zhī qí gù, yǔ pó niáng dà nào jǐ chǎng. hòu lái zhī dé zhōng lí xiàng gōng jiāng yuè xiāng wèi nǚ, yī tóng xiǎo jiě jià yǔ gāo mén. jiǎ chāng wú chǔ yòng qíng, bǎ yín èr shí liǎng, yào shú yǎng niáng sòng hái shí xiǎo jiě. nà zhào èr ēn ài fū qī, bù rěn fēn chāi, qíng yuàn zuò yī duì tóu kào. zhāng pó yě jìn tā bú zhù. jiǎ chāng lǐng le zhào èr fū qī, zhí dào dé ān xiàn, bǐng zhī dà yǐn gāo gōng. gāo gōng wèn le bèi xì, jìn yá yòu wèn xí fù yuè xiāng, suǒ yán xiāng tóng. suì jiāng zhào èr fū qī shōu liú, yǐ jīn bó hòu chóu jiǎ chāng. jiǎ chāng bù shòu ér guī. cóng cǐ jiǎ chāng nǎo hèn lǎo pó wú yì, lì shì bù yǔ tā xiāng chǔ lìng zhāo yī bì, shēng xià liǎng nán. cǐ yì zuò shàn zhī bào yě. hòu rén yǒu shī tàn yún:
且说贾昌在客中,不久回来,不见了月香小姐和那养娘,询知其故,与婆娘大闹几场。后来知得锺离相公将月香为女,一同小姐嫁与高门。贾昌无处用情,把银二十两,要赎养娘送还石小姐。那赵二恩爱夫妻,不忍分拆,情愿做一对投靠。张婆也禁他不住。贾昌领了赵二夫妻,直到德安县,禀知大尹高公。高公问了备细,进衙又问媳妇月香,所言相同。遂将赵二夫妻收留,以金帛厚酬贾昌。贾昌不受而归。从此贾昌恼恨老婆无义,立誓不与他相处;另招一婢,生下两男。此亦作善之报也。后人有诗叹云:
rén jiā jià qǔ zé gāo mén, shuí kěn zhōu quán gū nǚ hūn?
人家嫁娶择高门,谁肯周全孤女婚?
shì kàn liǎng gōng yīn dé bào, huáng tiān bù fù hǎo xīn rén.
试看两公阴德报,皇天不负好心人。