wǔ xíng yī
五行一
wàn wù yíng yú tiān dì zhī jiān, ér qí wèi wù zuì dà qiě duō zhě yǒu wǔ: yī yuē shuǐ, èr yuē huǒ, sān yuē mù, sì yuē jīn, wǔ yuē tǔ. qí yòng yú rén yě, fēi cǐ wǔ wù bù néng yǐ wèi shēng, ér què qí yī bù kě, shì yǐ shèng wáng zhòng yān. fū suǒ wèi wǔ wù zhě, qí jiàn xiàng yú tiān yě wèi wǔ xīng, fēn wèi yú dì yě wèi wǔ fāng, xíng yú sì shí yě wèi wǔ dé, bǐng yú rén yě wèi wǔ cháng, bō yú yīn lǜ wèi wǔ shēng, fā yú wén zhāng wèi wǔ sè, ér zǒng qí jīng qì zhī yòng wèi zhī wǔ xíng.
萬物盈於天地之間,而其為物最大且多者有五:一曰水,二曰火,三曰木,四 曰金,五曰土。其用於人也,非此五物不能以為生,而闕其一不可,是以聖王重焉。 夫所謂五物者,其見象於天也為五星,分位於地也為五方,行於四時也為五德,稟 於人也為五常,播於音律為五聲,發於文章為五色,而總其精氣之用謂之五行。
zì sān dài zhī hòu, shù shù zhī shì xìng, ér wèi zāi yì zhī xué zhě wù jí qí shuō, zhì jǔ tiān dì wàn wù dòng zhí, wú dà xiǎo, jiē tuī qí lèi ér fù zhī yú wǔ wù, yuē wǔ xíng zhī shǔ. yǐ wèi rén bǐng wǔ xíng zhī quán qì yǐ shēng. gù yú wù wèi zuì líng. qí yú dòng zhí zhī lèi, gè dé qí qì zhī piān zhě, qí fā wèi yīng huá měi shí qì chòu zī wèi yǔ máo lín jiè wén cǎi gāng róu, yì jiē dé qí yī qì zhī shèng. zhì qí wèi biàn guài fēi cháng, shī qí běn xìng, zé tuī yǐ shì lèi jí xiōng yǐng xiǎng, qí shuō yóu wèi wěi qū fán mì.
自三代之後,數術之士興,而為災異之學者務極其說,至舉天地萬物動植,無 大小,皆推其類而附之於五物,曰五行之屬。以謂人稟五行之全氣以生。故於物為 最靈。其餘動植之類,各得其氣之偏者,其發為英華美實、氣臭滋味、羽毛鱗介、 文采剛柔,亦皆得其一氣之盛。至其為變怪非常,失其本性,則推以事類吉凶影響, 其說尤為委曲繁密。
gài wáng zhě zhī yǒu tiān xià yě, shùn tiān dì yǐ zhì rén, ér qǔ cái yú wàn wù yǐ zú yòng. ruò zhèng dé qí dào, ér qǔ bù guò dù, zé tiān dì shùn chéng, wàn wù mào shèng, ér mín yǐ ān lè, wèi zhī zhì zhì. ruò zhèng shī qí dào, yòng wù shāng yāo, mín bèi qí hài ér chóu kǔ, zé tiān dì zhī qì lì, sān guāng cuò xíng, yīn yáng hán shǔ shī jié, yǐ wèi shuǐ hàn huáng míng fēng báo léi huǒ shān bēng shuǐ yì quán jié xuě shuāng bù shí yǔ fēi qí wù, huò fā wèi fēn wù hóng ní guāng guài zhī lèi, cǐ tiān dì zāi yì zhī dà zhě, jiē shēng yú luàn zhèng. ér kǎo qí suǒ fā, yàn yǐ rén shì, wǎng wǎng jìn qí suǒ shī, ér yǐ lèi zhì. rán shí yǒu tuī zhī bù néng hé zhě, qǐ fēi tiān dì zhī dà, gù yǒu bù kě zhī zhě xié? ruò qí zhū wù zhǒng lèi, bù kě shèng shù, xià zhì xì wēi jiā rén lǐ xiàng zhī zhàn, yǒu kǎo yú rén shì ér hé zhě, yǒu mò rán ér wú suǒ yīng zhě, jiē bù zú dào. yǔ yuē xùn léi fēng liè bì biàn. gài jūn zǐ zhī wèi tiān yě, jiàn wù yǒu fǎn cháng ér wèi biàn zhě, shī qí běn xìng, zé sī qí yǒu yǐ zhì ér wèi zhī jiè jù, suī wēi bù gǎn hū ér yǐ. zhì wèi zāi yì zhī xué zhě bù rán, mò bù zhǐ shì yǐ wèi yīng. jí qí nán hé, zé páng yǐn qū qǔ ér qiān jiù qí shuō.
蓋王者之有天下也,順天地以治人,而取材於萬物以足用。若政得其道,而取 不過度,則天地順成,萬物茂盛,而民以安樂,謂之至治。若政失其道,用物傷夭, 民被其害而愁苦,則天地之氣沴,三光錯行,陰陽寒暑失節,以為水旱、蝗螟、風 雹、雷火、山崩、水溢、泉竭、雪霜不時、雨非其物,或發為氛霧、虹蜺、光怪之 類,此天地災異之大者,皆生於亂政。而考其所發,驗以人事,往往近其所失,而 以類至。然時有推之不能合者,豈非天地之大,固有不可知者邪?若其諸物種類, 不可勝數,下至細微家人里巷之占,有考於人事而合者,有漠然而無所應者,皆不 足道。語曰;「迅雷風烈必變。」蓋君子之畏天也,見物有反常而為變者,失其本 性,則思其有以致而為之戒懼,雖微不敢忽而已。至為災異之學者不然,莫不指事 以為應。及其難合,則旁引曲取而遷就其說。
gài zì hàn rú dǒng zhòng shū liú xiàng yǔ qí zi xīn zhī tú, jiē yǐ chūn qiū hóng fàn wèi xué, ér shī shèng rén zhī běn yì. zhì qí bù tōng yě, fù zǐ zhī yán zì xiāng lì. kě shèng tàn zāi! xī zhě jī zǐ wèi zhōu wǔ wáng chén yǔ suǒ yǒu hóng fàn zhī shū, tiáo qí shì wèi jiǔ lèi, bié qí shuō wèi jiǔ zhāng, wèi zhī jiǔ chóu. kǎo qí shuō chū bù xiāng fù shǔ, ér xiàng wèi wǔ xíng chuán, nǎi qǔ qí wǔ shì huáng jí shù zhèng fù yú wǔ xíng yǐ wèi bā shì jiē shǔ wǔ xíng yú, zé zhì yú bā zhèng wǔ jì sān dé jī yí fú jí zhī lèi, yòu bù néng fù, zhì bǐ hóng fàn zhī shū shī qí lún lǐ, yǒu yǐ jiàn suǒ wèi páng yǐn qū qǔ ér qiān jiù qí shuō yě. rán zì hàn yǐ lái, wèi yǒu fēi zhī zhě. yòu qí xiáng shěng huò ē zhī shuō, zì qí shù shù zhī xué, gù lüè cún zhī, shù jǐ shēn shí bó wén zhī shì yǒu yǐ kǎo ér zé yān.
蓋自漢儒董仲舒、劉向與其子歆之徒,皆以《春秋》、《洪範》為學,而失聖 人之本意。至其不通也,父子之言自相戾。可勝嘆哉!昔者箕子為周武王陳禹所有 《洪範》之書,條其事為九類,別其說為九章,謂之「九疇」。考其說初不相附屬, 而向為《五行傳》,乃取其五事、皇極、庶證附於五行、以為八事皆屬五行歟,則 至於八政、五紀、三德、稽疑、福、極之類,又不能附,至俾《洪範》之書失其倫 理,有以見所謂旁引曲取而遷就其說也。然自漢以來,未有非之者。又其祥眚禍痾 之說,自其數術之學,故略存之,庶幾深識博聞之士有以考而擇焉。
fū suǒ wèi zāi zhě, bèi yú wù ér kě zhī zhě yě, shuǐ hàn míng huáng zhī lèi shì yǐ. yì zhě, bù kě zhī qí suǒ yǐ rán zhě yě, rì shí xīng bèi wǔ shí liù yì zhī lèi shì yǐ. kǒng zǐ yú chūn qiū, jì zāi yì ér bù zhe qí shì yīng, gài shèn zhī yě. yǐ wèi tiān dào yuǎn, fēi zhūn zhūn yǐ yù rén, ér jūn zǐ jiàn qí biàn, zé zhī tiān zhī suǒ yǐ qiǎn gào, kǒng jù xiū shěng ér yǐ. ruò tuī qí shì yīng, zé yǒu hé yǒu bù hé, yǒu tóng yǒu bù tóng. zhì yú bù hé bù tóng, zé jiāng shǐ jūn zǐ dài yān. yǐ wèi ǒu rán ér bù jù. cǐ qí shēn yì yě. gài shèng rén shèn ér bù yán rú cǐ, ér hòu shì yóu wèi qū shuō yǐ wàng yì tiān, cǐ qí bù kě yǐ chuán yě. gù kǎo cì wǔ dé yǐ lái, lüè yī hóng fàn wǔ xíng chuán, zhe qí zāi yì, ér xuē qí shì yīng yún.
夫所謂災者,被於物而可知者也,水旱、螟蝗之類是已。異者,不可知其所以 然者也,日食、星孛、五石、六鷁之類是已。孔子於《春秋》,記災異而不著其事 應,蓋慎之也。以謂天道遠,非諄諄以諭人,而君子見其變,則知天之所以譴告, 恐懼脩省而已。若推其事應,則有合有不合,有同有不同。至於不合不同,則將使 君子怠焉。以為偶然而不懼。此其深意也。蓋聖人慎而不言如此,而後世猶為曲說 以妄意天,此其不可以傳也。故考次武德以來,略依《洪範五行傳》,著其災異, 而削其事應雲。
wǔ xíng chuán yuē tián liè bù sù, yǐn shí bù xiǎng, chū rù bù jié, duó mín nóng shí, jí yǒu jiān móu, zé mù bù qū zhí. wèi shēng bù chàng mào, duō zhé gǎo, jí wèi biàn guài ér shī qí xìng yě. yòu yuē: mào zhī bù gōng, shì wèi bù sù. jué jiù kuáng, jué fá cháng yǔ, jué jí xiōng. shí zé yǒu fú yāo, shí zé yǒu guī niè, shí zé yǒu jī huò, shí zé yǒu xià tǐ shēng shàng zhī ē, shí zé yǒu qīng shěng qīng xiáng shǔ yāo, wéi jīn lì mù.
《五行傳》曰;「田獵不宿,飲食不享,出入不節,奪民農時,及有奸謀,則 木不曲直。」謂生不暢茂,多折槁,及為變怪而失其性也。又曰:「貌之不恭,是 謂不肅。厥咎狂,厥罰常雨,厥極凶。時則有服妖,時則有龜孽,時則有雞禍,時 則有下體生上之痾,時則有青眚青祥、鼠妖,惟金沴木。」
mù bù qū zhí.
木不曲直。
wǔ dé sì nián, bó zhōu lǎo zi cí kū shù fù shēng zhī yè. lǎo zi, táng zǔ yě. zhàn yuē: kū mù fù shēng, quán chén zhí zhèng. suī mèng yǐ wèi yǒu shòu mìng zhě. jiǔ nián sān yuè, shùn tiān mén lóu dōng zhù yǐ qīng huǐ ér zì qǐ. zhàn yuē: mù pū ér zì qǐ, guó zhī zāi.
武德四年,亳州老子祠枯樹復生枝葉。老子,唐祖也。占曰:「枯木復生,權 臣執政。」眭孟以為有受命者。九年三月,順天門樓東柱已傾毀而自起。占曰: 「木仆而自起,國之災。」
yǒng wēi èr nián shí yī yuè jiǎ shēn, yīn wù níng dòng, fēng shù mù, shù rì bù jiě. liú xiàng yǐ wèi mù shǎo yáng, guì chén xiàng. cǐ rén jiāng yǒu hài, zé yīn qì xié mù xiān hán, gù dé yǔ ér bīng yě. yì wèi zhī shù jiè, jiè, bīng xiàng yě.
永微二年十一月甲申,陰霧凝凍,封樹木,數日不解。劉向以為木少陽,貴臣 象。此人將有害,則陰氣脅木先寒,故得雨而冰也。亦謂之樹介,介,兵象也。
xiǎn qìng sì nián bā yuè, yǒu máo táo shù shēng lǐ. lǐ, guó xìng yě. zhàn yuē: mù shēng yì shí, guó zhǔ yāng.
顯慶四年八月,有毛桃樹生李。李,國姓也。占曰:「木生異實,國主殃。」
lín dé yuán nián shí èr yuè guǐ yǒu, fēn wù zhōng rì bù jiě. jiǎ xū, yǔ mù bīng.
麟德元年十二月癸酉,氛霧終日不解。甲戌,雨木冰。
yí fèng sān nián shí yī yuè yǐ wèi, hūn wù sì sāi, lián yè bù jiě. bǐng shēn, yǔ mù bīng.
儀鳳三年十一月乙未,昏霧四塞,連夜不解。丙申,雨木冰。
chuí gǒng sì nián sān yuè, yǔ guì zǐ yú tái zhōu, xún yú nǎi zhǐ. zhàn yuē: tiān yù cǎo mù, rén duō sǐ.
垂拱四年三月,雨桂子於台州,旬余乃止。占曰:「天雨草木,人多死。」
zhǎng shòu èr nián shí yuè, wàn xiàng shén gōng cè chēng shān jiē biàn wèi bǎi. bǎi guàn sì shí, bù gǎi kē yì yè, yǒu shì jūn zǐ zhī cāo chēng shān róu cuì, xiǎo rén xìng yě. xiàng xiǎo rén jū jūn zǐ zhī wèi.
長壽二年十月,萬象神宮側檉杉皆變為柏。柏貫四時,不改柯易葉,有士君子 之操;檉杉柔脆,小人性也。象小人居君子之位。
yán zài yuán nián shí yuè guǐ yǒu, bái wù, mù bīng.
延載元年十月癸酉,白霧,木冰。
jǐng lóng sì nián sān yuè gēng shēn, yǔ mù bīng.
景龍四年三月庚申,雨木冰。
jǐng yún èr nián, gāo zǔ gù dì yǒu shì shù, zì tiān shòu zhōng kū sǐ, zhì shì fù shēng.
景雲二年,高祖故第有柿樹,自天授中枯死,至是復生。
kāi yuán èr shí yī nián, péng zhōu kū yáng shēng lǐ zhī, yǒu shí, yǔ xiǎn qìng zhōng máo táo shēng lǐ tóng. èr shí jiǔ nián, bó zhōu lǎo zi cí, kū shù fù róng. shì nián shí yī yuè jǐ sì, hán shén, yǔ mù bīng, shù rì bù jiě.
開元二十一年,蓬州枯楊生李枝,有實,與顯慶中毛桃生李同。二十九年,亳 州老子祠,枯樹復榮。是年十一月己巳,寒甚,雨木冰,數日不解。
yǒng tài yuán nián sān yuè gēng zǐ, yè shuāng, mù yǒu bīng.
永泰元年三月庚子,夜霜,木有冰。
dà lì èr nián shí yī yuè, fēn wù rú xuě, cǎo mù bīng. jiǔ nián, jìn zhōu shén shān xiàn qìng táng guān kū guì fù shēng.
大曆二年十一月,紛霧如雪,草木冰。九年,晉州神山縣慶唐觀枯檜復生。
xìng yuán yuán nián chūn, bó zhōu zhēn yuán xiàn yǒu lǐ shù, zhí yǐ shí sì nián, qí zhǎng chǐ yǒu bā cùn, zhì shì zhī hū shàng sǒng, gāo liù chǐ, zhōu huí rú gài jiǔ chǐ yú. lǐ, guó xìng yě. zhàn yuē: mù shēng zhī sǒng, guó yǒu kòu dào. shì suì, zhōng shū shěng kū liǔ fù róng.
興元元年春,亳州真源縣有李樹,植已十四年,其長尺有八寸,至是枝忽上聳, 高六尺,周回如蓋九尺余。李,國姓也。占曰:「木生枝聳,國有寇盜。」是歲, 中書省枯柳復榮。
zhēn yuán yuán nián shí èr yuè, yǔ mù bīng. sì nián zhēng yuè, yǔ mù yú chén liú, shí lǐ xǔ, dà rú zhǐ, zhǎng cùn yú, zhōng kōng, suǒ xià zhě lì rú zhí. mù shēng yú xià, ér zì shàng yǔn zhě, shàng xià yì wèi zhī xiàng suì ér zhōng kōng zhě, xiǎo rén xiàng rú zhí zhě, zì lì zhī xiàng. èr shí nián dōng, yǔ mù bīng.
貞元元年十二月,雨木冰。四年正月,雨木於陳留,十里許,大如指,長寸余, 中空,所下者立如植。木生於下,而自上隕者,上下易位之象;碎而中空者,小人 象;如植者,自立之象。二十年冬,雨木冰。
yuán hé shí wǔ nián jiǔ yuè jǐ yǒu, dà yǔ, shù wú fēng ér cuī zhě shí wǔ liù, jìn mù zì bá yě. zhàn yuē: mù zì bá, guó jiāng luàn.
元和十五年九月己酉,大雨,樹無風而摧者十五六,近木自拔也。占曰:「木 自拔,國將亂。」
zhǎng qìng sān nián shí yī yuè dīng chǒu, yǔ mù bīng chéng dū lì shù jié shí, shí zhī rú lǐ.
長慶三年十一月丁丑,雨木冰;成都栗樹結實,食之如李。
bǎo lì yuán nián shí yī yuè bǐng shēn, yǔ mù bīng.
寶曆元年十一月丙申,雨木冰。
dà hé sān nián, chéng dū lǐ shù shēng mù guā, kōng zhōng bù shí. qī nián shí èr yuè bǐng xū, yè wù, mù bīng.
大和三年,成都李樹生木瓜,空中不實。七年十二月丙戌,夜霧,木冰。
kāi chéng sì nián jiǔ yuè xīn chǒu, yǔ xuě, mù bīng. shí yuè jǐ sì, yì rú zhī.
開成四年九月辛丑,雨雪,木冰。十月己巳,亦如之。
huì chāng yuán nián shí èr yuè dīng chǒu, yǔ mù bīng. sì nián zhēng yuè jǐ yǒu, yǔ mù bīng. gēng xū, yì rú zhī.
會昌元年十二月丁丑,雨木冰。四年正月己酉,雨木冰。庚戌,亦如之。
xián tōng shí sì nián sì yuè, chéng dū lǐ shí biàn wèi mù guā. shí rén yǐ wèi: lǐ, guó xìng yě biàn zhě, guó duó yú rén zhī xiàng.
咸通十四年四月,成都李實變為木瓜。時人以為:李,國姓也;變者,國奪於 人之象。
guǎng míng èr nián chūn, méi zhōu zài tán shù yǐ kū dào, yī xī fù shēng.
廣明二年春,眉州在檀樹已枯倒,一夕復生。
cháng yǔ
○常雨
wǔ dé liù nián qiū, guān zhōng jiǔ yǔ. shǎo yáng yuē yáng, shǎo yīn yuē yǔ, yáng dé shuāi zé yīn qì shèng, gù cháng yǔ.
武德六年秋,關中久雨。少陽曰昜,少陰曰雨,陽德衰則陰氣勝,故常雨。
zhēn guān shí wǔ nián chūn, lín yǔ.
貞觀十五年春,霖雨。
yǒng huī liù nián bā yuè, jīng chéng dà yǔ.
永徽六年八月,京城大雨。
xiǎn qìng yuán nián bā yuè, lín yǔ, gèng jiǔ xún nǎi zhǐ.
顯慶元年八月,霖雨,更九旬乃止。
kāi yuán èr nián wǔ yuè rén zǐ, jiǔ yǔ, chóng jīng chéng mén. shí liù nián jiǔ yuè, guān zhōng jiǔ yǔ. hài jià.
開元二年五月壬子,久雨,崇京城門。十六年九月,關中久雨。害稼。
tiān bǎo wǔ zài qiū, dà yǔ, shí èr zài bā yuè, jiǔ yǔ. shí sān zài qiū, dà lín yǔ, hài jià, liù xún bù zhǐ. jiǔ yuè, bì fāng shì běi mén, gài jǐng, jìn fù rén rù jiē shì, jì xuán míng tài shè, chóng míng dé mén, huài jīng chéng yuán wū dài jǐn, rén yì fá shí.
天寶五載秋,大雨,十二載八月,久雨。十三載秋,大霖雨,害稼,六旬不止。 九月,閉坊市北門,蓋井,禁婦人入街市,祭玄冥太社,崇明德門,壞京城垣屋殆 盡,人亦乏食。
zhì dé èr zài sān yuè guǐ hài, dà yǔ, zhì jiǎ xū nǎi zhǐ.
至德二載三月癸亥,大雨,至甲戌乃止。
shàng yuán yuán nián sì yuè, yǔ, qì rùn yuè nǎi zhǐ. èr nián qiū, lín yǔ lián yuè, qú dòu shēng yú.
上元元年四月,雨,訖閏月乃止。二年秋,霖雨連月,渠竇生魚。
yǒng tài yuán nián jiǔ yuè bǐng wǔ, dà yǔ, zhì yú bǐng yín.
永泰元年九月丙午,大雨,至於丙寅。
dà lì sì nián sì yuè, yǔ, zhì yú jiǔ yuè, bì fāng shì běi mén, zhì tǔ tái, tái shàng zhì tán, lì huáng fān yǐ qí qíng. liù nián bā yuè, lián yǔ, hài qiū jià.
大曆四年四月,雨,至於九月,閉坊市北門,置土台,台上置壇,立黃幡以祈 晴。六年八月,連雨,害秋稼。
zhēn yuán èr nián zhēng yuè yǐ wèi, dà yǔ xuě, zhì yú gēng zǐ, píng dì shù chǐ, xuě shàng huáng hēi rú chén. wǔ yuè yǐ sì, yǔ, zhì yú bǐng shēn, shí dà jī, zhì shì mài jiāng dēng, fù dà yǔ lín, zhòng xīn kǒng jù. shí nián chūn, yǔ, zhì rùn sì yuè, jiān zhǐ bù guò yī èr rì. shí yī nián qiū, dà yǔ. shí jiǔ nián bā yuè jǐ wèi, dà lín yǔ.
貞元二年正月乙未,大雨雪,至於庚子,平地數尺,雪上黃黑如塵。五月乙巳, 雨,至於丙申,時大飢,至是麥將登,復大雨霖,眾心恐懼。十年春,雨,至閏四 月,間止不過一二日。十一年秋,大雨。十九年八月己未,大霖雨。
yuán hé sì nián sì yuè, cè huáng tài zǐ níng, yǐ yǔ zhān fú, bà. shí yuè, zài zé rì cè, yòu yǐ yǔ zhān fú bà. jìn cháng yǔ yě. liù nián qī yuè, lín yǔ hài jià. shí èr nián wǔ yuè, lián yǔ. bā yuè rén shēn, yǔ, zhì yú jiǔ yuè wù zi. shí wǔ nián èr yuè guǐ wèi, dà yǔ. bā yuè, jiǔ yǔ, bì fāng shì běi mén. sòng cāng jǐng děng zhōu dà yǔ, zì liù yuè guǐ yǒu zhì yú dīng hài, lú shě piào méi dài jǐn.
元和四年四月,冊皇太子寧,以雨沾服,罷。十月,再擇日冊,又以雨沾服罷。 近常雨也。六年七月,霖雨害稼。十二年五月,連雨。八月壬申,雨,至於九月戊 子。十五年二月癸未,大雨。八月,久雨,閉坊市北門。宋、滄、景等州大雨,自 六月癸酉至於丁亥,廬舍漂沒殆盡。
bǎo lì yuán nián liù yuè, yǔ, zhì yú bā yuè.
寶曆元年六月,雨,至於八月。
dà hé sì nián xià, yùn cáo pú děng zhōu yǔ, huài chéng guō lú shě dài jǐn. wǔ nián zhēng yuè gēng zǐ shuò, jīng chéng yīn xuě, mí xún.
大和四年夏,鄆、曹、濮等州雨,壞城郭廬舍殆盡。五年正月庚子朔,京城陰 雪,彌旬。
kāi chéng wǔ nián qī yuè, lín yǔ, zàng wén zōng, lóng chūn xiàn, bù néng jìn.
開成五年七月,霖雨,葬文宗,龍輴陷,不能進。
dà zhōng shí nián sì yuè, yǔ, zhì yú jiǔ yuè.
大中十年四月,雨,至於九月。
xián tōng jiǔ nián liù yuè, jiǔ yǔ chóng míng dé mén.
咸通九年六月,久雨、崇明德門。
gān fú wǔ nián qiū, dà lín yǔ, fén huì jí hé yì liú hài jià.
乾符五年秋,大霖雨,汾、澮及河溢流害稼。
guǎng míng yuán nián qiū bā yuè, dà lín yǔ.
廣明元年秋八月,大霖雨。
tiān fù yuán nián bā yuè, jiǔ yǔ.
天復元年八月,久雨。
fú yāo.
服妖。
táng chū, gōng rén chéng mǎ zhě, yī zhōu jiù yí, zhe mì gāng, quán shēn zhàng bì, yǒng huī hòu, nǎi yòng wéi mào, shī qún, jí jǐng, pō wèi qiǎn lù, zhì shén lóng mò, mì gāng shǐ jué, jiē fù rén yù shì zhī xiàng.
唐初,宮人乘馬者,依周舊儀,著冪釭,全身障蔽,永徽後,乃用帷帽,施裙, 及頸,頗為淺露,至神龍末,冪釭始絕,皆婦人預事之象。
tài wèi zhǎng sūn wú jì yǐ wū yáng máo wèi hún tuō zhān mào, rén duō xiào zhī, wèi zhī zhào gōng hún tuō. jìn fú yāo yě.
太尉長孫無忌以烏羊毛為渾脫氈帽,人多效之,謂之「趙公渾脫」。近服妖也。
gāo zōng cháng nèi yàn, tài píng gōng zhǔ zǐ shān yù dài zào luó zhé shàng jīn, jù fēn lì qī shì, gē wǔ yú dì qián. dì yǔ wǔ hòu xiào yuē: nǚ zǐ bù kě wèi wǔ guān, hé wèi cǐ zhuāng shù? jìn fú yāo yě.
高宗嘗內宴,太平公主紫衫、玉帶、皁羅折上巾,具紛礪七事,歌舞於帝前。 帝與武后笑曰:「女子不可為武官,何為此裝束?」近服妖也。
wǔ hòu shí, bì chén zhāng yì zhī wèi mǔ zāng zuò qī bǎo zhàng, yǒu yú lóng luán fèng zhī xíng, réng wèi xiàng chuáng xī diàn.
武后時,嬖臣張易之為母臧作七寶帳,有魚龍鸞鳳之形,仍為象床、犀簟。
ān lè gōng zhǔ shǐ shàng fāng hé bǎi niǎo máo zhī èr qún, zhèng shì wèi yī sè, bàng shì wèi yī sè, rì zhōng wèi yī sè, yǐng zhōng wèi yī sè, ér bǎi niǎo zhī zhuàng jiē jiàn, yǐ qí yī xiàn wéi hòu. gōng zhǔ yòu yǐ bǎi shòu máo wèi zhì miàn, wéi hòu zé jí niǎo máo wèi zhī, jiē jù qí niǎo shòu zhuàng, gōng fèi jù wàn. gōng zhǔ chū chū jiàng, yì zhōu xiàn dān sī bì luó lóng qún, lǚ jīn wèi huā niǎo, xì rú sī fà, dà rú shǔ mǐ, yǎn bí zī jiǎ jiē bèi, liáo shì zhě fāng jiàn zhī. jiē fú yāo yě. zì zuò máo qún, guì chén fù jiā duō xiào zhī, jiāng lǐng qí qín yì shòu máo yǔ cǎi zhī dài jǐn.
安樂公主使尚方合百鳥毛織二裙,正視為一色,傍視為一色,日中為一色,影 中為一色,而百鳥之狀皆見,以其一獻韋後。公主又以百獸毛為廌面,韋後則集 鳥毛為之,皆具其鳥獸狀,工費巨萬。公主初出降,益州獻單絲碧羅籠裙,縷金為 花鳥,細如絲髮,大如黍米,眼鼻觜甲皆備,嘹視者方見之。皆服妖也。自作毛裙, 貴臣富家多效之,江、嶺奇禽異獸毛羽采之殆盡。
wéi hòu mèi cháng wèi bào tóu zhěn yǐ bì xié, bái zé zhěn yǐ pì mèi, fú xióng zhěn yǐ yí nán, yì fú yāo yě.
韋後妹嘗為豹頭枕以辟邪,白澤枕以辟魅,伏熊枕以宜男,亦服妖也。
jǐng lóng sān nián shí yī yuè, jiāo sì, wéi hòu wèi yà xiàn, yǐ fù rén wèi zhāi niáng, yǐ jì sì zhī fú zhí shì. jìn fú yāo yě.
景龍三年十一月,郊祀,韋後為亞獻,以婦人為齋娘,以祭祀之服執事。近服 妖也。
zhōng zōng cì zǎi chén zōng chǔ kè děng jīn zi yàng, qí zhì gāo ér bó, jí dì zài fān dǐ shí guān yě, gù shí rén hào yīng wáng bó. bó, diān pū yě.
中宗賜宰臣宗楚客等巾子樣,其制高而踣,即帝在籓邸時冠也,故時人號「英 王踣」。踣,顛仆也。
kāi yuán èr shí wǔ nián zhēng yuè, dào shì yǐn yīn wèi jiàn yì dài fū, yī dào gàn fú shì shì, yì fú yāo yě.
開元二十五年正月,道士尹愔為諫議大夫,衣道干服視事,亦服妖也。
tiān bǎo chū, guì zú jí shì mín hǎo wèi hú fú hú mào, fù rén zé zān bù yáo chāi, jīn xiù zhǎi xiǎo. yáng guì fēi cháng yǐ jiǎ bìn wèi shǒu shì, ér hǎo fú huáng qún. jìn fú yāo yě. shí rén wèi zhī yǔ yuē: yì jì pāo hé lǐ, huáng qún zhú shuǐ liú.
天寶初,貴族及士民好為胡服胡帽,婦人則簪步搖釵,衿袖窄小。楊貴妃常以 假鬢為首飾,而好服黃裙。近服妖也。時人為之語曰:「義髻拋河裡,黃裙逐水流。」
yuán hé mò, fù rén wèi yuán huán chuí jì, bù shè bìn shì, bù shī zhū fěn, wéi yǐ wū gāo zhù chún, zhuàng shì bēi tí zhě. yuán huán zhě, shàng bù zì shù yě bēi tí zhě, yōu xù xiàng yě.
元和末,婦人為圓鬟椎髻,不設鬢飾,不施硃粉,惟以烏膏注脣,狀似悲啼者。 圓鬟者,上不自樹也;悲啼者,憂恤象也。
wén zōng shí, wú yuè jiān zhī gāo tóu cǎo lǚ, xiān rú jīng líng gǔ, qián dài suǒ wú. lǚ, xià wù yě, zhī cǎo wèi zhī, yòu fēi zhèng fú, ér bèi yǐ wén shì, gài yīn xié tà rōng tài chǐ zhī xiàng.
文宗時,吳、越間織高頭草履,纖如經綾谷,前代所無。履,下物也,織草為 之,又非正服,而被以文飾,蓋陰斜闒茸泰侈之象。
gān fú wǔ nián, luò yáng rén wèi mào, jiē guān jūn shì suǒ guān zhě. yòu nèi chén yǒu kè mù xiàng tóu yǐ lǐ fú tóu, bǎi guān xiào zhī, gōng mén rú shì, dù mù zhuó zhī yuē: cǐ zhuó shàng shū tóu, cǐ zhuó jiāng jūn tóu, cǐ zhuó jūn róng tóu. jìn fú yāo yě.
乾符五年,雒陽人為帽,皆冠軍士所冠者。又內臣有刻木象頭以里幞頭,百官 效之,工門如市,度木斫之曰:「此斫尚書頭,此斫將軍頭,此斫軍容頭。」近服 妖也。
xī zōng shí, nèi rén shù fà jí jí, jí zài chéng dū, shǔ fù rén xiào zhī, shí wèi wèi qiú jì.
僖宗時,內人束髮極急,及在成都,蜀婦人效之,時謂為「囚髻」。
táng mò, jīng dū fù rén shū fā, yǐ liǎng bìn bào miàn, zhuàng rú chuí jì, shí wèi zhī pāo jiā jì. yòu shì sú shàng yǐ liú lí wèi chāi chuàn. jìn fú yāo yě. pāo jiā liú lí, jiē bō qiān zhī zhào yún.
唐末,京都婦人梳發,以兩鬢抱面,狀如椎髻,時謂之「拋家髻」。又世俗尚 以琉璃為釵釧。近服妖也。拋家、流離,皆播遷之兆雲。
zhāo zōng shí, shí liù zhái zhū wáng huá chǐ xiāng shàng, jīn zé gè zì wèi zhì dù, dōu rén xiào zhī, zé yuē: wèi wǒ zuò mǒu wáng tóu. shí zhě yǐ wèi bù xiáng.
昭宗時,十六宅諸王華侈相尚,巾幘各自為制度,都人效之,則曰:「為我作 某王頭。」識者以為不祥。
guī niè
○龜孽
dà zú chū, qián zhōu huò guī, liù yǎn, yī xī ér shī.
大足初,虔州獲龜,六眼,一夕而失。
sù zōng shàng yuán èr nián, yǒu tuó jù yú yáng zhōu chéng mén shàng, jié dù shǐ dèng jǐng shān yǐ wèn zú dì tǐng, duì yuē: tuó, jiè wù, bīng xiàng yě.
肅宗上元二年,有鼉聚於揚州城門上,節度使鄧景山以問族弟珽,對曰:「鼉, 介物,兵象也。」
zhēn yuán sān nián, rùn zhōu yú biē bì jiāng ér xià, jiē wú shǒu.
貞元三年,潤州魚鱉蔽江而下,皆無首。
dà hé sān nián, wèi bó guǎn nèi yǒu chóng, zhuàng rú guī, qí míng zhòu yè bù jué. jìn guī niè yě.
大和三年,魏博管內有蟲,狀如龜,其鳴晝夜不絕。近龜孽也。
qín zōng quán zài cài zhōu, zhōu zhōng dì hū liè, yǒu shí chū, gāo wǔ liù chǐ, guǎng mào zhàng yú, zhèng rú dà guī.
秦宗權在蔡州,州中地忽裂,有石出,高五六尺,廣袤丈余,正如大龜。
jī huò.
雞禍。
chuí gǒng sān nián qī yuè, jì zhōu cí jī huà wèi xióng.
垂拱三年七月,冀州雌雞化為雄。
yǒng chāng yuán nián zhēng yuè, míng zhōu cí jī huà wèi xióng. bā yuè, sōng zhōu cí jī huà wèi xióng.
永昌元年正月,明州雌雞化為雄。八月,松州雌雞化為雄。
jǐng lóng èr nián chūn, huá zhōu kuāng chéng xiàn mín jiā jī yǒu sān zú. jīng fáng yì yāo zhàn yuē: jūn yòng fù yán, zé jī shēng yāo.
景龍二年春,滑州匡城縣民家雞有三足。京房《易妖占》曰:「君用婦言,則 雞生妖。」
xuán zōng hǎo dòu jī, guì chén wài qī jiē shàng zhī, pín zhě huò nòng mù jī, shí zhě yǐ wèi: jī, yǒu shǔ, dì shēng zhī suì yě dòu zhě, bīng xiàng. jìn jī huò yě.
玄宗好鬥雞,貴臣、外戚皆尚之,貧者或弄木雞,識者以為:雞,酉屬,帝生 之歲也;斗者,兵象。近雞禍也。
dà zhōng bā nián jiǔ yuè, kǎo chéng xiàn mín jiā xióng jī huà wèi cí, fú zi ér xióng míng. huà wèi cí, wáng shì jiāng bēi zhī xiàng, fǎn cí fú yě. hàn xuān dì shí, cí jī huà wèi xióng, zhì yuán dì ér wáng shì shǐ méng, gài xún zhì qí huò yě.
大中八年九月,考城縣民家雄雞化為雌,伏子而雄鳴。化為雌,王室將卑之象, 反雌伏也。漢宣帝時,雌雞化為雄,至元帝而王氏始萌,蓋馴致其禍也。
xián tōng liù nián qī yuè, xú zhōu péng chéng mín jiā jī shēng jué. jiǎo, bīng xiàng, jī, xiǎo chù, yóu jiàn lèi yě.
咸通六年七月,徐州彭城民家雞生角。角,兵象,雞,小畜,猶賤類也。
xià tǐ shēng shàng zhī ē.
下體生上之痾。
xián tōng shí sì nián qī yuè, sòng zhōu xiāng yì yǒu liè zhě dé zhì, wǔ zú, sān zú chū bèi shàng. zú chū yú bèi zhě, xià gàn shàng zhī xiàng wǔ zú zhě, zhòng yě.
咸通十四年七月,宋州襄邑有獵者得雉,五足,三足出背上。足出於背者,下 幹上之象;五足者,眾也。
qīng shěng qīng xiáng.
青眚青祥。
zhēn guān shí qī nián sì yuè, lì jìn wáng wèi tài zǐ, yǒu qīng qì rào dōng gōng diàn. shǐ cè mìng ér yǒu jìn, bù xiáng. shí bā nián liù yuè rén xū, yǒu qīng hēi qì guǎng liù chǐ, guàn yú chén xū, qí zhǎng gèn tiān.
貞觀十七年四月,立晉王為太子,有青氣繞東宮殿。始冊命而有祲,不祥。十 八年六月壬戌,有青黑氣廣六尺,貫於辰戌,其長亘天。
dà hé jiǔ nián, zhèng zhù qiè zhōng yào huà wèi yíng shù wàn fēi qù. zhù shǐ yǐ yào shù jìn, huà wèi yíng zhě, bài sǐ zhī xiàng. jìn qīng shěng yě. gàn yuán sān nián liù yuè, hūn, xī běi yǒu qīng qì sān.
大和九年,鄭注篋中藥化為蠅數萬飛去。注始以藥術進,化為蠅者,敗死之象。 近青眚也。干元三年六月,昏,西北有青氣三。
shǔ yāo
○鼠妖
wǔ dé yuán nián qiū, lǐ mì wáng shì chōng gé luò shuǐ xiàng jù, mì yíng zhōng shǔ, yī xī dù shuǐ jǐn qù. zhàn yuē: shǔ wú gù jiē yè qù, yì yǒu bīng.
武德元年秋,李密、王世充隔洛水相拒,密營中鼠,一夕渡水盡去。占曰: 「鼠無故皆夜去,邑有兵。」
zhēn guān shí sān nián, jiàn zhōu shǔ hài jià. èr shí yī nián, yú zhōu shǔ hài jià.
貞觀十三年,建州鼠害稼。二十一年,渝州鼠害稼。
xiǎn qìng sān nián, zhǎng sūn yuán jì dì yǒu dà shǔ jiàn yú tíng, yuè yú chū rù wú cháng, hòu hū rán sǐ.
顯慶三年,長孫元忌第有大鼠見於庭,月余出入無常,後忽然死。
lóng shuò yuán nián shí yī yuè, luò zhōu māo shǔ tóng chù. shǔ yǐn fú xiàng dào qiè, māo zhí bǔ niè, ér fǎn yǔ shǔ tóng, xiàng sī dào zhě fèi zhí róng jiān.
龍朔元年十一月,洛州貓鼠同處。鼠隱伏象盜竊,貓職捕齧,而反與鼠同,象 司盜者廢職容奸。
hóng dào chū, liáng zhōu cāng yǒu dà shǔ, zhǎng èr chǐ yú, wèi māo suǒ niè, shù bǎi shǔ fǎn niè māo. shǎo xuǎn, jù wàn yú shǔ, zhōu qiǎn rén bǔ jī shā zhī, yú jiē qù.
弘道初,梁州倉有大鼠,長二尺余,為貓所齧,數百鼠反齧貓。少選,聚萬餘 鼠,州遣人捕擊殺之,余皆去。
jǐng yún zhōng, yǒu shé shǔ dòu yú yòu wēi wèi yíng dōng jiē huái shù, shé wèi shǔ suǒ shāng. dòu zhě, bīng xiàng.
景雲中,有蛇鼠斗於右威衛營東街槐樹,蛇為鼠所傷。斗者,兵象。
jǐng lóng yuán nián, jī zhōu shǔ hài jià.
景龍元年,基州鼠害稼。
kāi yuán èr nián, sháo zhōu shǔ hài jià, qiān wàn wèi qún.
開元二年,韶州鼠害稼,千萬為群。
tiān bǎo yuán nián shí yuè, wèi jùn māo shǔ tóng rǔ. tóng rǔ zhě, shén yú tóng chù.
天寶元年十月,魏郡貓鼠同乳。同乳者,甚於同處。
dà lì shí sān nián liù yuè, lǒng yòu jié dù shǐ zhū cǐ yú bīng jiā dé māo shǔ tóng rǔ yǐ xiàn.
大曆十三年六月,隴右節度使硃泚於兵家得貓鼠同乳以獻。
dà hé sān nián, chéng dū māo shǔ xiāng rǔ.
大和三年,成都貓鼠相乳。
kāi chéng sì nián, jiāng xī shǔ hài jià.
開成四年,江西鼠害稼。
xián tōng shí èr nián zhēng yuè, fén zhōu xiào yì xiàn mín jiā shǔ duō xián hāo chú cháo shù shàng. shǔ xué jū, qù xué dēng mù, jiàn rén jiāng guì zhī xiàng.
咸通十二年正月,汾州孝義縣民家鼠多銜蒿芻巢樹上。鼠穴居,去穴登木,賤 人將貴之象。
gān fú sān nián qiū, hé dōng zhū zhōu duō shǔ, xué wū huài yī, sān yuè zhǐ. shǔ, dào yě, tiān jiè ruò yuē: jiāng yǒu dào yǐ.
乾符三年秋,河東諸州多鼠,穴屋、壞衣,三月止。鼠,盜也,天戒若曰: 「將有盜矣。」
gān níng mò, shǎn zhōu yǒu shé shǔ dòu yú nán mén zhī nèi, shé sǐ ér shǔ wáng qù.
乾寧末,陝州有蛇鼠斗於南門之內,蛇死而鼠亡去。
jīn lì mù
○金沴木
wǔ dé yuán nián bā yuè wù xū, tū jué shǐ bì kě zhī yá zhàng wú gù zì huài.
武德元年八月戊戌,突厥始畢可汁衙帳無故自壞。
zhōng zōng jí wèi, jīn jī gān zhé. shù jī gān suǒ yǐ sì shè, shǐ fā dà hào ér jī gān zhé, bù xiáng.
中宗即位,金雞竿折。樹雞竿所以肆赦,始發大號而雞竿折,不祥。
shén lóng zhōng, yǒu qún hú rù yù shǐ dài fū lǐ chéng jiā dì, qí táng wú gù huài yòu bǐng bǐ ér guǎn zhí liè, yì zhī yòu liè.
神龍中,有群狐入御史大夫李承嘉第,其堂無故壞;又秉筆而管直裂,易之又 裂。
kāi yuán wǔ nián zhēng yuè guǐ mǎo, tài miào sì shì huài.
開元五年正月癸卯,太廟四室壞。
tiān bǎo shí sì zài shí èr yuè, gē shū hàn shuài shī shǒu tóng guān, qián jūn qǐ xíng, yá mén qí zhì fāng mén, chù luò qiāng rèn, zhòng yǐ wèi bù xiáng.
天寶十四載十二月,哥舒翰帥師守潼關,前軍啟行,牙門旗至坊門,觸落槍刃, 眾以為不祥。
yǒng qín èr nián sān yuè xīn yǒu, zhōng shū chì kù huài.
永秦二年三月辛酉,中書敕庫壞。
zhēn yuán sì nián zhēng yuè gēng xū shuò, dé zōng yù hán yuán diàn shòu cháo hè, zhì míng, diàn jiē jí lán kǎn sān shí yú jiān zì huài, wèi shì sǐ zhě shí yú rén. hán yuán lù qǐn, dà cháo huì zhī suǒ yù yě zhēng yuè shuò, yī suì zhī yuán. wáng zhě zhī shì, tiān suǒ yǐ jǐng zhě zhòng yǐ.
貞元四年正月庚戌朔,德宗御含元殿受朝賀,質明,殿階及欄檻三十餘間自壞, 衛士死者十餘人。含元路寢,大朝會之所御也;正月朔,一歲之元。王者之事,天 所以儆者重矣。
dà hé jiǔ nián, zhèng zhù wèi fèng xiáng jié dù shǐ, jiāng zhī zhèn, chū kāi yuǎn mén, qí gān zhé.
大和九年,鄭注為鳳翔節度使,將之鎮,出開遠門,旗竿折。
guāng qǐ chū, yáng zhōu fǔ shǔ mén wū zì huài, gù suí zhī xíng tái mén yě, zhì dù shén hóng lì yún.
光啟初,揚州府署門屋自壞,故隋之行台門也,制度甚宏麗雲。
wǔ xíng chuán yuē: qì fǎ lǜ, zhú gōng chén, shā tài zǐ, yǐ qiè wèi qī, zé huǒ bù yán shàng. wèi huǒ shī qí xìng ér wèi zāi yě. jīng fáng yì chuán yuē: shàng bù jiǎn, xià bù jié, shèng huǒ shù qǐ, fán gōng shì. gài huǒ zhǔ lǐ yún. yòu yuē: shì zhī bù míng, shì wèi bù zhé. jué jiù shū, jué fá cháng yù, jué jí jí. shí zé yǒu cǎo yāo, shí zé yǒu yǔ chóng zhī niè, shí zé yǒu yáng huò, shí zé yǒu mù ē, shí zé yǒu chì shěng chì xiáng, wéi shuǐ lì huǒ.
《五行傳》曰:「棄法律,逐功臣,殺太子,以妾為妻,則火不炎上。」謂火 失其性而為災也。京房《易傳》曰:「上不儉,下不節,盛火數起,燔宮室。」蓋 火主禮雲。又曰:「視之不明,是謂不哲。厥咎舒,厥罰常燠,厥極疾。時則有草 妖,時則有羽蟲之孽,時則有羊禍,時則有目痾,時則有赤眚赤祥,惟水沴火。」
huǒ bù yán shàng
○火不炎上
zhēn guān sì nián zhēng yuè guǐ sì, wǔ dé diàn běi yuàn huǒ. shí sān nián sān yuè rén yín, yún yáng shí rán, fāng zhàng, zhòu zé rú huī, yè zé yǒu guāng, tóu cǎo mù zé fén, lì nián nǎi zhǐ. huǒ shī qí xìng ér lì jīn yě. èr shí sān nián sān yuè, jiǎ nǔ kù huǒ.
貞觀四年正月癸巳,武德殿北院火。十三年三月壬寅,雲陽石燃,方丈,晝則 如灰,夜則有光,投草木則焚,歷年乃止。火失其性而沴金也。二十三年三月,甲 弩庫火。
yǒng huī wǔ nián shí èr yuè yǐ sì, shàng shū sī xūn kù huǒ.
永徽五年十二月乙巳,尚書司勛庫火。
xiǎn qìng yuán nián jiǔ yuè wù chén, ēn zhōu jí zhōu huǒ, fén cāng lǐn jiǎ zhàng mín jū èr bǎi yú jiā. shí yī yuè jǐ sì, ráo zhōu huǒ.
顯慶元年九月戊辰,恩州、吉州火,焚倉廩、甲仗、民居二百餘家。十一月己 巳,饒州火。
zhèng shèng yuán nián zhēng yuè bǐng shēn yè, míng táng huǒ, wǔ tài hòu yù bì zhèng diàn, chè lè. zǎi xiàng yáo yǐ wèi huǒ yīn rén, fēi tiān zāi yě, bù yí biǎn sǔn. hòu nǎi yù duān mén guān pú, yǐn jiàn zhāng gù shì, fù zuò míng táng yǐ yàn zhī. shì suì, nèi kù zāi, fán èr bǎi yú qū.
證聖元年正月丙申夜,明堂火,武太后欲避正殿,徹樂。宰相姚以為火因人, 非天災也,不宜貶損。後乃御端門觀酺,引建章故事,復作明堂以厭之。是歲,內 庫災,燔二百餘區。
wàn suì dēng fēng yuán nián sān yuè rén yín, fǔ zhōu huǒ.
萬歲登封元年三月壬寅,撫州火。
jiǔ shì yuán nián bā yuè rén zǐ, píng zhōu huǒ, fán qiān yú jiā.
久視元年八月壬子,平州火,燔千餘家。
jǐng lóng sì nián èr yuè, dōng dōu líng kōng guān zāi.
景龍四年二月,東都凌空觀災。
kāi yuán wǔ nián shí yī yuè yǐ mǎo, dìng líng qǐn diàn huǒ. shì suì, hóng zhōu tán zhōu zāi, yán shāo zhōu shǔ, zhōu rén jiàn yǒu wù chì ér tūn tūn fēi lái, xuán jí huǒ fā. shí wǔ nián qī yuè jiǎ xū, xìng jiào mén lóu zhù zāi. shì nián, héng zhōu zāi, yán shāo sān bǎi yú jiā, zhōu rén jiàn yǒu wù dà rú wèng, chì rú zhú lóng, suǒ zhì huǒ jí fā. shí bā nián èr yuè bǐng yín, dà yǔ xuě, é ér léi zhèn, zuǒ fēi lóng jiù zāi. zhàn yuē: tiān huǒ shāo jiù, bīng dà qǐ. shí yuè yǐ chǒu, dōng dōu gōng fó guāng sì huǒ.
開元五年十一月乙卯,定陵寢殿火。是歲,洪州、潭州災,延燒州署,州人見 有物赤而暾暾飛來,旋即火發。十五年七月甲戌,興教門樓柱災。是年,衡州災, 延燒三百餘家,州人見有物大如甕,赤如燭籠,所至火即發。十八年二月丙寅,大 雨雪,俄而雷震,左飛龍廄災。占曰:「天火燒廄,兵大起。」十月乙丑,東都宮 佛光寺火。
tiān bǎo èr nián liù yuè, dōng dōu yīng tiān mén guān zāi, yán shāo zuǒ yòu yán fú mén, jīng rì bù miè. jīng fáng yì chuán yuē: jūn bù sī dào, tiān huǒ fán qí gōng shì. jiǔ zài sān yuè, huá yuè miào zāi, shí dì jiāng fēng xī yuè, yǐ miào zāi nǎi zhǐ. shí zài bā yuè bǐng chén, wǔ kù zāi, fán bīng qì sì shí yú wàn. wǔ kù, jiǎ bīng zhī běn yě.
天寶二年六月,東都應天門觀災,延燒左、右延福門,經日不滅。京房《易傳》 曰:「君不思道,天火燔其宮室。」九載三月,華岳廟災,時帝將封西嶽,以廟災 乃止。十載八月丙辰,武庫災,燔兵器四十餘萬。武庫,甲兵之本也。
bǎo yīng yuán nián shí èr yuè jǐ yǒu, tài fǔ zuǒ cáng kù huǒ.
寶應元年十二月己酉,太府左藏庫火。
guǎng dé yuán nián shí èr yuè xīn mǎo yè, è zhōu dà fēng, huǒ fā jiāng zhōng, fén zhōu sān qiān sōu, yán jí àn shàng mín jū èr qiān yú jiā, sǐ zhě shù qiān rén.
廣德元年十二月辛卯夜,鄂州大風,火發江中,焚舟三千艘,延及岸上民居二 千餘家,死者數千人。
dà lì shí nián èr yuè, zhuāng yán sì fú tú zāi. chū yǒu jí fēng zhèn diàn, é ér huǒ cóng fú tú zhōng chū.
大曆十年二月,莊嚴寺浮圖災。初有疾風震電,俄而火從浮圖中出。
zhēn yuán yuán nián, jiāng líng dù zhī yuàn huǒ, fén jiāng dōng zū fù bǎi yú wàn. shí sān nián zhēng yuè, dōng dōu shàng shū shěng huǒ. shí jiǔ nián sì yuè, jiā lìng sì huǒ.
貞元元年,江陵度支院火,焚江東租賦百餘萬。十三年正月,東都尚書省火。 十九年四月,家令寺火。
èr nián qī yuè, hóng zhōu huǒ, fán mín shě wàn qī qiān jiā. yuán hé qī nián liù yuè, zhèn zhōu jiǎ zhàng kù zāi, zhǔ lì zuò sǐ zhě bǎi yú rén. bā nián, jiāng líng dà huǒ. shí yī nián shí yī yuè jiǎ xū, yuán líng huǒ. lǐ shī dào qǐ gōng shì yú yùn zhōu, jiāng móu luàn, jì chéng ér huǒ.
二年七月,洪州火,燔民舍萬七千家。元和七年六月,鎮州甲仗庫災,主吏坐 死者百餘人。八年,江陵大火。十一年十一月甲戌,元陵火。李師道起宮室於鄆州, 將謀亂,既成而火。
dà hé èr nián shí yī yuè jiǎ chén, jìn zhōng zhāo dé sì huǒ, yán zhì xuān zhèng dōng yuán jí mén xià shěng, gōng rén sǐ zhě shù bǎi rén. sān nián shí yuè guǐ chǒu, zhàng nèi huǒ. sì nián sān yuè, chén zhōu xǔ zhōu huǒ, shāo wàn yú jiā. shí yuè, zhè xī huǒ. shí yī yuè, yáng zhōu hǎi líng huǒ. bā nián sān yuè, yáng zhōu huǒ. jiē fán mín shě qiān qū. wǔ yuè jǐ sì, fēi lóng shén jū zhōng jiù huǒ. shí yuè, yáng zhōu shì huǒ, fán mín shě shù qiān qū. shí èr yuè, jìn zhōng zhāo chéng sì huǒ.
大和二年十一月甲辰,禁中昭德寺火,延至宣政東垣及門下省,宮人死者數百 人。三年十月癸丑,仗內火。四年三月,陳州、許州火,燒萬餘家。十月,浙西火。 十一月,揚州海陵火。八年三月,揚州火。皆燔民舍千區。五月己巳,飛龍神駒中 廄火。十月,揚州市火,燔民舍數千區。十二月,禁中昭成寺火。
kāi chéng èr nián liù yuè, xú zhōu huǒ, yán shāo mín jū sān bǎi yú jiā. sì nián shí èr yuè yǐ mǎo, qián líng huǒ. dīng chǒu huì, yáng zhōu shì huǒ, fán mín shě shù qiān jiā.
開成二年六月,徐州火,延燒民居三百餘家。四年十二月乙卯,乾陵火。丁丑 晦,揚州市火,燔民舍數千家。
huì chāng yuán nián wǔ yuè, lù zhōu shì huǒ. sān nián liù yuè, xī nèi shén lóng sì huǒ wàn nián xiàn dōng shì huǒ, fén lú shě shén zhòng. liù nián bā yuè, zàng wǔ zōng, xīn wèi, líng jià cì sān yuán xiàn, yè dà fēng, xíng gōng màn chéng huǒ.
會昌元年五月,潞州市火。三年六月,西內神龍寺火;萬年縣東市火,焚廬舍 甚眾。六年八月,葬武宗,辛未,靈駕次三原縣,夜大風,行宮幔城火。
gān fú sì nián shí yuè, dōng dōu shèng shàn sì huǒ.
乾符四年十月,東都聖善寺火。
dà shùn èr nián liù yuè yǐ yǒu, yōu zhōu shì lóu zāi, yán jí shù bǎi bù. qī yuè guǐ chǒu jiǎ yè, biàn zhōu xiāng guó sì fú gé zāi. shì rì mù, wēi yǔ zhèn diàn, huò jiàn yǒu chì kuài zhuǎn mén qiào téng wǎng zhōng, zhōu ér huǒ zuò. qǐng zhī, chì kuài běi fēi, zhuǎn fú gé téng wǎng zhōng, yì zhōu ér huǒ zuò. jì ér dà yǔ bào zhì, píng dì shuǐ shēn shù chǐ, huǒ yì shén, yán jí mín jū, sān rì bù miè.
大順二年六月乙酉,幽州市樓災,延及數百步。七月癸丑甲夜,汴州相國寺佛 閣災。是日暮,微雨震電,或見有赤塊轉門譙藤網中,周而火作。頃之,赤塊北飛, 轉佛閣藤網中,亦周而火作。既而大雨暴至,平地水深數尺,火益甚,延及民居, 三日不滅。
cháng yù
○常燠
tiān bǎo yuán nián dōng, wú bīng. xiān rú yǐ wèi yīn shī jié yě. yòu yuē: zhī zuì bù zhū, qí fá yù, xià zé shǔ shā rén, dōng zé wù huá shí. gài dāng hán fǎn yù, xiàng yí xíng ér shǎng zhī yě.
天寶元年冬,無冰。先儒以為陰失節也。又曰:「知罪不誅,其罰燠,夏則暑 殺人,冬則物華實。」蓋當寒反燠,象宜刑而賞之也。
zhēn yuán shí sì nián xià, dà yù.
貞元十四年夏,大燠。
yuán hé jiǔ nián liù yuè, dà yù.
元和九年六月,大燠。
zhǎng qìng èr nián dōng, shǎo xuě, shuǐ bù bīng dòng, cǎo mù méng tí rú zhēng yuè.
長慶二年冬,少雪,水不冰凍,草木萌荑如正月。
guǎng míng yuán nián shí yī yuè, nuǎn rú zhòng chūn.
廣明元年十一月,暖如仲春。
cǎo yāo
○草妖
wǔ dé sì nián, yì zhōu xiàn zhī cǎo rú rén zhuàng. zhàn yuē: wáng dé jiāng shuāi, xià rén jiāng qǐ, zé yǒu mù shēng wèi rén zhuàng. cǎo, yì mù lèi yě.
武德四年,益州獻芝草如人狀。占曰:』王德將衰,下人將起,則有木生為人 狀。」草,亦木類也。
jǐng lóng èr nián, qí zhōu méi xiàn mín wáng shàng bīn jiā, yǒu kǔ mǎi cài gāo sān chǐ yú, shàng guǎng chǐ yú, hòu èr fēn. jìn cǎo yāo yě. sān nián, nèi chū suàn tiáo, shàng zhòng shēng suàn. suàn, è cǎo yě zhòng shēng zhě, qí lèi zhòng yě. sì nián, jīng jī lán tián shān zhú shí rú mài. zhàn yuē: dà jī.
景龍二年,岐州郿縣民王上賓家,有苦蕒菜高三尺余,上廣尺余,厚二分。近 草妖也。三年,內出蒜條,上重生蒜。蒜,惡草也;重生者,其類眾也。四年,京 畿藍田山竹實如麥。占曰:「大飢。」
kāi yuán èr nián, zhōng nán shān zhú yǒu huá, shí rú mài, lǐng nán yì rán, zhú bìng kū sǐ, shì suì dà jī, mín cǎi shí zhī. zhàn yuē: guó zhōng zhú bǎi kū, bù chū sān nián yǒu sàng. shí qī nián, mù zhōu zhú shí.
開元二年,終南山竹有華,實如麥,嶺南亦然,竹並枯死,是歲大飢,民採食 之。占曰:「國中竹、柏枯,不出三年有喪。」十七年,睦州竹實。
tiān bǎo chū, lín chuān jùn rén lǐ jiā yìn wū zhù shēng zhī cǎo, zhuàng rú tiān zūn xiàng.
天寶初,臨川郡人李嘉胤屋柱生芝草,狀如天尊像。
shàng yuán èr nián qī yuè jiǎ chén, yán yīng diàn yù zuò shàng shēng bái zhī, yī jīng sān huā. bái, sàng xiàng yě.
上元二年七月甲辰,延英殿御座上生白芝,一莖三花。白,喪象也。
dà hé jiǔ nián dōng, zhèng zhù zhī jīn dài yǒu jūn shēng. jìn cǎo yāo yě.
大和九年冬,鄭注之金帶有菌生。近草妖也。
kāi chéng sì nián liù yuè, xiāng zhōu shān zhú yǒu shí chéng mǐ, mín cǎi shí zhī.
開成四年六月,襄州山竹有實成米,民採食之。
guāng qǐ yuán nián qī yuè, hé zhōng jiě yǒng lè shēng cǎo, yè zì xiāng jiū jié, rú jīng qí zhī zhuàng, shí rén yǐ wèi qí zi cǎo. yī nián qī yuè, fèng xiáng lín yóu cǎo shēng rú qí zhuàng. zhàn yuē: qí yě yǒu bīng.
光啟元年七月,河中解、永樂生草,葉自相樛結,如旌旗之狀,時人以為「旗 子草」。一年七月,鳳翔麟遊草生如旗狀。占曰:「其野有兵。」
yǔ chóng zhī niè
○羽蟲之孽
wǔ dé chū, suí jiāng yáo jūn sù shǒu pú zhōu, yǒu què cháo qí pào jī.
武德初,隋將堯君素守蒲州,有鵲巢其砲機。
zhēn guān shí qī nián chūn, qí wáng yòu wèi qí zhōu cì shǐ, hǎo chù yā, yǒu zhū niè yā, tóu duàn zhě sì shí yú. shì suì sì yuè bǐng xū, lì jìn wáng wèi tài zǐ, cí zhì jí tài jí diàn qián, xióng zhì jí dōng gōng xiǎn dé diàn qián. tài jí, sān cháo suǒ huì yě.
貞觀十七年春,齊王祐為齊州刺史,好畜鴨,有豬齧鴨,頭斷者四十餘。是歲 四月丙戌,立晉王為太子,雌雉集太極殿前,雄雉集東宮顯德殿前。太極,三朝所 會也。
yǒng huī sì nián, sòng zhōu rén cài dào jī shě bàng yǒu shòu gāo zhàng yú, tóu lèi yáng, yī jiǎo, lù xíng, mǎ tí, niú wěi, wǔ sè, yǒu chì. zhàn yuē: niǎo rú chù xíng zhě, yǒu dà bīng. wǔ nián qī yuè xīn sì. wàn nián gōng yǒu xiǎo niǎo rú què, shēng zǐ dà rú shī jiū.
永徽四年,宋州人蔡道基舍傍有獸高丈余,頭類羊,一角,鹿形,馬蹄,牛尾, 五色,有翅。占曰:「鳥如畜形者,有大兵。」五年七月辛巳。萬年宮有小鳥如雀, 生子大如鳲鳩。
diào lù yuán nián, míng zhuó qún fēi rù sāi, xiāng jì bì yě, zhì èr nián zhēng yuè, hái fù běi fēi, zhì líng xià běi, xī duò dì ér sǐ, shì zhī jiē wú shǒu.
調露元年,鳴叕群飛入塞,相繼蔽野,至二年正月,還復北飛,至靈夏北, 悉墮地而死,視之皆無首。
wén míng hòu, tiān xià lǚ zòu cí zhì huà wèi xióng, huò bàn huà zhě.
文明後,天下屢奏雌雉化為雄,或半化者。
jǐng lóng sì nián liù yuè xīn sì shuò, wū jí tài jí diàn liáng, qū zhī bù qù.
景龍四年六月辛巳朔,烏集太極殿梁,驅之不去。
kāi yuán shí sān nián shí yī yuè wù zǐ, xióng zhì xún fēi tài shān zhāi gōng nèi. fēng chán, suǒ yǐ gào chéng gōng, sì shì wú zhòng yú cǐ zhě, ér yě niǎo xún fēi, bù jì jìn wèi, bù xiáng. èr shí wǔ nián sì yuè, pú zhōu liǎng wū liǎng què liǎng qú yù tóng cháo. lǒng zhōu què bǔ cí wū. èr shí bā nián sì yuè gēng chén, cí wū cháo xuān zhèng diàn gǒng. xīn sì, yòu cháo xuān zhèng diàn gǒng.
開元十三年十一月戊子,雄雉馴飛泰山齋宮內。封禪,所以告成功,祀事無重 於此者,而野鳥馴飛,不忌禁衛,不祥。二十五年四月,濮州兩烏、兩鵲、兩瞿 鵒同巢。隴州鵲哺慈烏。二十八年四月庚辰,慈烏巢宣政殿栱。辛巳,又巢宣政殿 栱。
tiān bǎo shí sān zài, yè xiàn yǒu què cháo yú chē zhé zhōng. bù cháo mù ér cháo dì, shī qí suǒ yě.
天寶十三載,葉縣有鵲巢於車轍中。不巢木而巢地,失其所也。
zhì dé èr zài sān yuè, ān lù shān jiāng wǔ lìng xún wéi nán yáng, yǒu què cháo yú chéng zhōng pào jī zhě sān, chú chéng nǎi qù.
至德二載三月,安祿山將武令珣圍南陽,有鵲巢於城中砲機者三,雛成乃去。
dà lì bā nián jiǔ yuè, wǔ gōng huò dà niǎo, ròu chì hú shǒu, sì zú yǒu zhǎo, zhǎng sì chǐ yú, máo chì rú biān fú, qún niǎo suí ér zào zhī. jìn yǔ chóng niè yě. shí sān nián wǔ yuè, zuǒ yǔ lín jūn yǒu qú yù rǔ què èr.
大曆八年九月,武功獲大鳥,肉翅狐首,四足有爪,長四尺余,毛赤如蝙蝠, 群鳥隨而噪之。近羽蟲孽也。十三年五月,左羽林軍有瞿鵒乳鵲二。
zhēn yuán sì nián sān yuè, zhōng shū shěng wú tóng shù yǒu què yǐ ní wèi cháo. què cháo zhī suì cì, yú yǔ chóng wèi yǒu zhī, jīn yǐ ní lù cháo, yù fēng yǔ huài yǐ. shì suì xià, zhèng biàn jìng nèi wū jiē qún fēi, jí wèi bó tián xù zī qīng lǐ nà jìng nèi, xián mù wèi chéng, gāo èr sān chǐ, fāng shí lǐ, xù nà è ér fén zhī, xìn sù yòu rán, wū kǒu jiē liú xiě. jiǔ nián chūn, xǔ zhōu què bǔ wū chú. shí nián sì yuè, yǒu dà niǎo fēi jí gōng zhōng, shí zá gǔ shù rì, huò zhī, bù shí sǐ. liù yuè xīn wèi huì, shuǐ niǎo jí zuǒ cáng kù. shí sān nián shí yuè, huái zhōu jiá cháo nèi yǒu huáng què wǎng lái bǔ shí. shí sì nián qiū, yǒu yì niǎo, sè qīng, lèi jiū què, jiàn yú sòng zhōu jiāo wài, suǒ zhǐ zhī chù, qún niǎo yì wèi, zhāo xī qiǎn dào liáng yǐ bǔ zhī, suī yáng rén shì yě jù guān zhě xún rì. shí bā nián liù yuè wū jí xú zhōu zhī téng xiàn, jiān chái wèi chéng, zhōng yǒu bái wū yī, bì wū yī.
貞元四年三月,中書省梧桐樹有鵲以泥為巢。鵲巢知歲次,於羽蟲為有知,今 以泥露巢,遇風雨壞矣。是歲夏,鄭、汴境內烏皆群飛,集魏博田緒、淄青李納境 內,銜木為城,高二三尺,方十里,緒、納惡而焚之,信宿又然,烏口皆流血。九 年春,許州鵲哺烏雛。十年四月,有大鳥飛集宮中,食雜骨數日,獲之,不食死。 六月辛未晦,水鳥集左藏庫。十三年十月,懷州鵊巢內有黃雀往來哺食。十四年 秋,有異鳥,色青,類鳩、鵲,見於宋州郊外,所止之處,群鳥翼衛,朝夕嗛稻粱 以哺之,睢陽人適野聚觀者旬日。十八年六月烏集徐州之滕縣,兼柴為城,中有 白烏一,碧烏一。
yuán hé yuán nián, cháng zhōu guàn cháo yú píng dì. sì nián shí èr yuè, qún wū yè jí yú tài háng shān shàng. shí sān nián chūn, zī qīng fǔ shǔ jí chéng zhōng wū què hù qǔ qí chú, gè yǐ bǔ zi, gèng xiāng bó jī, bù néng jìn.
元和元年,常州鸛巢於平地。四年十二月,群烏夜集於太行山上。十三年春, 淄青府署及城中烏、鵲互取其雛,各以哺子,更相搏擊,不能禁。
bǎo lì yuán nián shí yī yuè bǐng shēn, qún wū yè míng.
寶曆元年十一月丙申,群烏夜鳴。
kāi chéng yuán nián rùn wǔ yuè bǐng xū, wū jí táng ān sì, yú yuè sàn. què jí xuán fǎ sì, yàn jí xiāo wàng zhī zhǒng. èr nián sān yuè. zhēn xìng mén wài què cháo yú gǔ zhǒng. què cháo zhī bì suì, ér gǔ zhàn yòu yǐ gāo xià bo shuǐ hàn, jīn bù cháo yú mù ér xué yú zhǒng, bù xiáng. qiū, tū jué niǎo zì sài běi qún fēi rù sāi. wǔ nián liù yuè, yǒu tū qiū qún fēi jí jìn yuàn. qiū, shuǐ niǎo yě.
開成元年閏五月丙戌,烏集唐安寺,逾月散。雀集玄法寺,燕集蕭望之冢。二 年三月。真興門外鵲巢於古冢。鵲巢知避歲,而古占又以高下卜水旱,今不巢於木 而穴於冢,不祥。秋,突厥鳥自塞北群飛入塞。五年六月,有禿鶖群飛集禁苑。鶖, 水鳥也。
huì chāng yuán nián, lù zhōu zhǎng zi yǒu bái jǐng wū yǔ què dòu.
會昌元年,潞州長子有白頸烏與鵲斗。
dà zhōng shí nián sān yuè, shū zhōu wú táng yàn yǒu zhòng qín chéng cháo, kuò qī chǐ, gāo yī chǐ. shuǐ qín shān niǎo, wú bù xún xiá. zhōng yǒu rú rén miàn lǜ máo, gàn zhǎo zī zhě, qí shēng yuē gān, rén wèi zhī gān chóng. zhàn yuē: yǒu niǎo fēi cháng, lái sù yú yì zhōng, guó yǒu bīng, rén xiāng shí.
大中十年三月,舒州吳塘堰有眾禽成巢,闊七尺,高一尺。水禽山鳥,無不馴 狎。中有如人面、綠毛,紺爪觜者,其聲曰「甘」,人謂之「甘蟲」。占曰:「有 鳥非常,來宿於邑中,國有兵,人相食。」
xián tōng qī nián, jīng zhōu líng tái bǎi lǐ shù yǒu què shēng yàn, zhì dà jù fēi qù. jīng fáng yì chuán yuē: zéi chén zài guó, jué yāo yàn shēng què. què shēng yàn tóng shuō. shí yī nián xià, zhì jí hé nèi xiàn shǔ. xián tōng zhōng, wú yuè yǒu yì niǎo jí dà, sì mù sān zú, míng shān lín, qí shēng yuē luó píng. zhàn yuē: guó yǒu bīng, rén xiāng shí.
咸通七年,涇州靈台百里戍有雀生燕,至大俱飛去。京房《易傳》曰:「賊臣 在國,厥妖燕生雀。」雀生燕同說。十一年夏,雉集河內縣署。咸通中,吳、越有 異鳥極大,四目三足,鳴山林,其聲曰「羅平」。占曰:「國有兵,人相食。」
gān fú sì nián chūn, lú jiāng xiàn běi què cháo yú dì. liù nián xià, chī zhì jí yú yǎn shī nán lóu jí xiàn shǔ. liú xiàng shuō: yě niǎo rù chù, gōng shì jiāng kōng.
乾符四年春,廬江縣北鵲巢於地。六年夏,鴟、雉集於偃師南樓及縣署。劉向 說:「野鳥入處,宮室將空。」
guǎng míng yuán nián chūn, jiàng zhōu yì chéng xiàn yǒu xiū liú niǎo qún fēi jí xiàn shǔ, zhòng niǎo zhú ér zào zhī. guāng qǐ yuán nián èr nián, fù rú zhī, xiū liú, yī míng xùn hú.
廣明元年春,絳州翼城縣有鵂鶹鳥群飛集縣署,眾鳥逐而噪之。光啟元年、二 年,復如之,鵂鶹,一名訓狐。
zhōng hé yuán nián sān yuè, chén liú yǒu wū biàn wèi què. èr nián, yǒu què biàn wèi wū. gǔ zhě yǐ wū bo jūn zhī shèng fù. wū biàn wèi què, mín cóng zéi zhī xiàng què fù biàn wèi wū, zéi fù wèi mín zhī xiàng. sān nián, xīn ān xiàn lì jiā bǔ dé zhì yǎng zhī, yǔ jī xún, yuè yú xiāng yǔ dòu sǐ. sì nián, lín huái lián shuǐ mín jiā yīng huà wèi é, ér fú néng yóu. yīng yǐ zhì ér jī, wǔ chén xiàng yě é suī máo yǔ qīng jié, ér fēi bù néng yuǎn, wú bó jī zhī yòng, chōng páo chú ér yǐ.
中和元年三月,陳留有烏變為鵲。二年,有鵲變為烏。古者以烏卜軍之勝負。 烏變為鵲,民從賊之象;鵲復變為烏,賊復為民之象。三年,新安縣吏家捕得雉養 之,與雞馴,月余相與斗死。四年,臨淮漣水民家鷹化為鵝,而弗能游。鷹以鷙而 擊,武臣象也;鵝雖毛羽清潔,而飛不能遠,無搏擊之用,充庖廚而已。
guāng qǐ yuán nián shí èr yuè, shǎn zhōu píng lù jí jīn shān yǒu zhì èr shǒu xiàng bèi ér lián jǐng zhě, qī jí jīn cāng wǔ hòu, shù yuè, qún zhì shù bǎi lái dòu shā zhī. èr nián zhēng yuè, wén xiāng hú chéng yě zhì jí yuān yè míng. qī yuè, zhōng tiáo shān què fén qí cháo. sān nián qī yuè, què fù fén cháo. jīng fáng yì chuán yuē: rén jūn bào nüè, niǎo fén qí shě. sān nián shí yuè, cí zhōu wǔ chéng xiāo yǔ chī dòu xiāng shā.
光啟元年十二月,陝州平陸集津山有雉二首向背而連頸者,棲集津倉廡後,數 月,群雉數百來斗殺之。二年正月,閺鄉、湖城野雉及鳶夜鳴。七月,中條山鵲焚 其巢。三年七月,鵲復焚巢。京房《易傳》曰:「人君暴虐,鳥焚其舍。」三年十 月,慈州仵城梟與鴟斗相殺。
guāng huà èr nián, yōu zhōu jié dù shǐ liú rén gōng tú bèi zhōu qù, yè yǒu xiū liú niǎo shí shù fēi rù zhàng zhōng, zhú qù fù lái.
光化二年,幽州節度使劉仁恭屠貝州去,夜有鵂鶹鳥十數飛入帳中,逐去復來。
zhāo zōng shí, yǒu tū qiū niǎo cháo qǐn diàn yú, dì qīn shè shā zhī.
昭宗時,有禿鶖鳥巢寢殿隅,帝親射殺之。
tiān fù èr nián, dì zài fèng xiáng, shí yī yuè dīng sì, rì nán zhì, yè zhòu fēng, yǒu wū shù qiān, qì míng fēi zào, shù rì bù zhǐ. zì chē jià zài qí, cháng yǒu wū shù wàn qī diàn qián zhū shù, qí rén wèi zhī shén yā. sān nián, xuān zhōu yǒu niǎo rú zhì ér dà, wěi yǒu huǒ guāng rú sàn xīng, jí yú jǐ mén, míng rì dà huǒ, cáo jú jiē jǐn, wéi bīng xiè cún.
天復二年,帝在鳳翔,十一月丁巳,日南至,夜驟風,有烏數千,迄明飛噪, 數日不止。自車駕在岐,常有烏數萬棲殿前諸樹,岐人謂之神鴉。三年,宣州有鳥 如雉而大,尾有火光如散星,集於戟門,明日大火,曹局皆盡,惟兵械存。
yáng huò
○羊禍
yì níng èr nián sān yuè bǐng chén, lín yóu xiàn yǒu gāo shēng ér wú wěi. shì yuè yǐ chǒu, tài yuán xiàn gǔ yáng, wú tóu ér bù sǐ.
義寧二年三月丙辰,麟遊縣有羔生而無尾。是月乙丑,太原獻羖羊,無頭而不 死。
kāi yuán èr nián zhēng yuè, yuán zhōu xiàn ròu jiǎo yáng. èr nián sān yuè, fù píng xiàn yǒu ròu jiǎo yáng.
開元二年正月,原州獻肉角羊。二年三月,富平縣有肉角羊。
huì chāng èr nián chūn, dài zhōu guō xiàn yáng shēng èr shǒu lián tóu, liǎng wěi. zhàn yuē: èr shǒu, shàng bù yī yě.
會昌二年春,代州崞縣羊生二首連頭,兩尾。占曰:「二首,上不一也。」
xián tōng sān nián xià, píng táo mín jiā yáng shēng gāo rú dú.
咸通三年夏,平陶民家羊生羔如犢。
gān fú èr nián, luò yáng jiàn chūn mén wài yīn bào yǔ, yǒu wù duò dì rú gǔ yáng, bù shí, qǐng zhī rù dì zhōng, qí jī yuè yú bù miè, huò yǐ wèi yǔ tǔ yě. zhàn yuē: dāng hàn.
乾符二年,洛陽建春門外因暴雨,有物墮地如羖羊,不食,頃之入地中,其跡 月余不滅,或以為雨土也。占曰:「當旱。」
chì shěng chì xiáng
○赤眚赤祥
wǔ dé qī nián, hé jiān wáng xiào gōng zhēng fǔ gōng tuō, yàn qún shuài yú zhōu zhōng, xiào gōng yǐ jīn wǎn zhuó jiāng shuǐ, jiāng yǐn zhī, zé huà wèi xuè. xiào gōng yuē: wǎn zhōng zhī xuè, gōng tuō shòu shǒu zhī xiáng.
武德七年,河間王孝恭征輔公袥,宴群帥於舟中,孝恭以金碗酌江水,將飲之, 則化為血。孝恭曰:「碗中之血,公袥授首之祥。」
wǔ dé chū, tū jué guó zhōng yǔ xuè sān rì.
武德初,突厥國中雨血三日。
guāng zhái chū, zōng shì qí zhōu cì shǐ chóng zhēn zhī zǐ héng háng děng yè yàn, hū yǒu qì rú xuè xīng.
光宅初,宗室岐州刺史崇真之子橫、杭等夜宴,忽有氣如血腥。
wǔ hòu shí, lái jùn chén jiā jǐng shuǐ biàn chì rú xuè, jǐng zhōng yè yǒu xū jiē tàn wǎn shēng, jùn chén yǐ mù zhàn zhī, mù hū zì tóu shí bù wài. zhǎng ān zhōng, bīng zhōu jìn cí shuǐ chì rú xuè.
武后時,來俊臣家井水變赤如血,井中夜有吁嗟嘆惋聲,俊臣以木棧之,木忽 自投十步外。長安中,并州晉祠水赤如血。
zhōng zōng shí, chéng wáng qiān lǐ jiā yǒu xuè diǎn dì, jí lián xiāng shàng yǒu xuè lín lì, xīng wén shù bù. yòu zhōng láng jiāng dōng yí rén máo pó luó chuī fàn, yī xī huà wèi xuè.
中宗時,成王千里家有血點地,及奩箱上有血淋瀝,腥聞數步。又中郎將東夷 人毛婆羅炊飯,一夕化為血。
jǐng lóng èr nián qī yuè guǐ sì, chì qì jì tiān, guāng zhú dì, sān rì nǎi zhǐ. chì qì, xuè xiáng yě.
景龍二年七月癸巳,赤氣際天,光燭地,三日乃止。赤氣,血祥也。
tiān bǎo liù zài, shǎo líng yuán yáng shèn jīn fù mù fēng yù nèi, cǎo rén jiē liú xiě, shèn jīn lìng fú tú shǐ jìng sī ráng zhī, tuì cháo luǒ ér zhì gù yú cóng jí jiān, rú shì shù xún ér liú xiě bù zhǐ. shí èr zài, lǐ lín fǔ dì dōng běi yú měi yè huǒ guāng qǐ, huò yǒu rú xiǎo ér chí huǒ chū rù zhě. jìn chì xiáng yě.
天寶六載,少陵原楊慎矜父墓封域內,草人皆流血,慎矜令浮屠史敬思禳之, 退朝裸而桎梏於叢棘間,如是數旬而流血不止。十二載,李林甫第東北隅每夜火光 起,或有如小兒持火出入者。近赤祥也。
bǎo yīng yuán nián bā yuè gēng wǔ yè, yǒu chì guāng gèn tiān, guàn zǐ wēi, jiàn yí dōng běi, mí màn bàn tiān.
寶應元年八月庚午夜,有赤光亘天,貫紫微,漸移東北,瀰漫半天。
dà lì shí sān nián èr yuè, tài pú sì yǒu ní xiàng, zuǒ bì shàng yǒu hēi hàn dī xià, yǐ zhǐ chéng zhī, xuè yě.
大曆十三年二月,太僕寺有泥像,左臂上有黑汗滴下,以紙承之,血也。
zhēn yuán èr nián shí yī yuè rén wǔ, rì méi, yǒu chì qì wǔ, chū yú hēi yún zhōng, gèn tiān. shí èr nián jiǔ yuè guǐ mǎo, yè yǒu chì qì rú huǒ, jiàn běi fāng, shàng zhì běi dǒu. shí qī nián, fú zhōu jiàn chí shuǐ chì rú xuè. èr shí yī nián zhēng yuè jiǎ xū, yǔ chì xuě yú jīng shī.
貞元二年十一月壬午,日沒,有赤氣五,出於黑雲中,亘天。十二年九月癸卯, 夜有赤氣如火,見北方,上至北斗。十七年,福州劍池水赤如血。二十一年正月甲 戌,雨赤雪於京師。
yuán hé shí sì nián èr yuè, yùn zhōu cóng shì yuàn mén qián dì yǒu xuè, fāng chǐ yú, sè shén xiān chì, bù zhī suǒ cóng lái, rén yǐ wèi zì kōng ér duò yě.
元和十四年二月,鄆州從事院門前地有血,方尺余,色甚鮮赤,不知所從來, 人以為自空而墮也。
zhǎng qìng yuán nián qī yuè wù wǔ, hé shuǐ chì, sān rì zhǐ.
長慶元年七月戊午,河水赤,三日止。
bǎo lì yuán nián shí èr yuè yǐ yǒu yè, xī běi yǒu wù qǐ, xū yú biàn tiān, wù zhǐ, yǒu chì qì, huò qiǎn huò shēn, jiǔ ér nǎi sàn.
寶曆元年十二月乙酉夜,西北有霧起,須臾遍天,霧止,有赤氣,或淺或深, 久而乃散。
dà hé yuán nián sì yuè gēng xū, běi fāng yǒu chì qì, zhōng yǒu shù bái qì jiān zhī. liù yuè yǐ mǎo yè, xī běi yǒu chì qì. bā yuè guǐ mǎo, jīng shī jiàn chì qì mǎn tiān. èr nián rùn sān yuè yǐ mǎo, běi fāng yǒu chì qì rú xuè.
大和元年四月庚戌,北方有赤氣,中有數白氣間之。六月乙卯夜,西北有赤氣。 八月癸卯,京師見赤氣滿天。二年閏三月乙卯,北方有赤氣如血。
xián tōng qī nián, zhèng zhōu yǒng fú hú shuǐ chì rú níng xuè zhě sān rì.
咸通七年,鄭州永福湖水赤如凝血者三日。
gān fú liù nián, zhōng shū zhèng shì táng hū dàn yǒu sǐ rén, xuè wū mǎn dì, bù zhī zhǔ míng. yòu yù jǐng shuǐ sè chì ér xīng, xiè zhī, dé yī sǐ nǚ zǐ fǔ làn, jìn chì xiáng yě.
乾符六年,中書政事堂忽旦有死人,血污滿地,不知主名。又御井水色赤而腥, 渫之,得一死女子腐爛,近赤祥也。
zhōng hé èr nián qī yuè bǐng wǔ yè, xī běi fāng chì qì rú jiàng, jì tiān.
中和二年七月丙午夜,西北方赤氣如絳,際天。
guāng qǐ yuán nián zhēng yuè, rùn zhōu jiāng shuǐ chì, fán shù rì.
光啟元年正月,潤州江水赤,凡數日。
shuǐ lì huǒ
○水沴火
yōu zhōu fāng gǔ dì cháng yǒu huǒ, zhǎng qìng sān nián xià, suì jī shuǐ wèi chí. jìn shuǐ lì huǒ yě.
幽州坊谷地常有火,長慶三年夏,遂積水為池。近水沴火也。