èr lǐ yuán niú yáng
二李元牛楊

lǐ féng jí, zì xū zhōu, xì chū lǒng xī. fù yán, yǒu gù jí, féng jí zì liào yī jì, suì tōng fāng shū. jǔ míng jīng, yòu zhuó jìn shì dì. fàn xī cháo biǎo wèi zhèn wǔ zhǎng shū jì, jiàn zhī dé zōng, bài zuǒ shí yí. yuán hé shí, qiān gěi shì zhōng huáng tài zǐ shì dú. gǎi zhōng shū shè rén, zhī lǐ bù gòng jǔ. wèi yǐ shì, bài mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. zhào lǐ bù shàng shū wáng bō shǔ bǎng.
李逢吉，字虛舟，系出隴西。父顏，有錮疾，逢吉自料醫劑，遂通方書。舉明 經，又擢進士第。范希朝表為振武掌書記，薦之德宗，拜左拾遺。元和時，遷給事 中、皇太子侍讀。改中書舍人，知禮部貢舉。未已事，拜門下侍郎、同中書門下平 章事。詔禮部尚書王播署榜。

féng jí xìng jì kè, xiǎn jué duō duān. jí de wèi, wù cháng hǎo è. péi dù tǎo huái xī, féng jí lǜ chéng gōng, mì tú jǔ zhǐ, qù hé yì zhě qǐng bà zhū dào bīng. xiàn zōng zhī ér è zhī, chū wèi jiàn nán dōng chuān jié dù shǐ.
逢吉性忌刻，險譎多端。及得位，務償好惡。裴度討淮西，逢吉慮成功，密圖 沮止，趣和議者請罷諸道兵。憲宗知而惡之，出為劍南東川節度使。

mù zōng jí wèi, xǐ shān nán dōng dào. yuán jiǎng shì ēn, yīn jié jìn xìng. zhǎng qìng èr nián, zhào rù wèi bīng bù shàng shū. shí dù yǔ yuán zhěn zhī zhèng, dù cháng tiáo zhěn xiān nìng, féng jí yǐ wèi qí xì yì chéng, suì bìng zhōng zhī, qiǎn rén shàng biàn, yán: hé wáng fù yú fāng jié kè, yù wèi zhěn cì dù. dì mìng shàng shū zuǒ pú shè hán gāo gěi shì zhōng zhèng tán yǔ féng jí cān jū fāng, wú zhuàng, zhěn dù zuò shì jiē bà, féng jí dài wèi mén xià shì láng píng zhāng shì. yīn yǐ ēn jué dòng guǐ báo zhě, gèng xiāng tǐng yǐ dǐ shāng dù, yú shì lǐ shēn wéi chù hòu děng sòng yán dù wèi féng jí pái zé, dù chū dé liú. shí yǐ shī hé shuò, wáng zhì xìng yǐ xú pàn, lǐ yǎo yǐ biàn pàn, guó wēi bù zhèn, tiān xià yán jǐng qí xiāng dù, ér zhōng wài jiāo zhāng yán zhī, dì qì bù xǐng, dù suì wài qiān. yǎo píng, jìn shàng shū yòu pú shè.
穆宗即位，徙山南東道。緣講侍恩，陰結近幸。長慶二年，召入為兵部尚書。 時度與元稹知政，度嘗條稹憸佞，逢吉以為其隙易乘，遂並中之，遣人上變，言： 「和王傅於方結客，欲為稹刺度。」帝命尚書左僕射韓皋、給事中鄭覃與逢吉參鞠 方，無狀，稹、度坐是皆罷，逢吉代為門下侍郎、平章事。因以恩爵動詭薄者，更 相挺以詆傷度，於是李紳、韋處厚等誦言度為逢吉排迮，度初得留。時已失河朔， 王智興以徐叛，李騕以汴叛，國威不振，天下延頸俟相度，而中外交章言之，帝訖 不省，度遂外遷。騕平，進尚書右僕射。

dì bào jí, zhōng wài zǔ è, féng jí yīn zhōng rén liáng shǒu qiān liú hóng guī wáng shǒu chéng yì, qǐng lì jǐng wáng wèi huáng tài zi, dì bù néng yán, hàn zhī ér yǐ. míng rì xià zhào, huáng tài zǐ suì dìng. zhèng zhù de xìng yú wáng shǒu chéng, féng jí qiǎn cóng zi xùn lù zhù, jié shǒu chéng wèi ào yuán, zì shì sì zhì wú suǒ dàn. qí dǎng yǒu zhāng yòu xīn lǐ xù zhāng quán yú liú qī chǔ lǐ yú chéng xī fàn jiāng qià jí xùn bā rén, ér fù huì zhě yòu bā rén, jiē rèn yào jù, gù hào bā guān shí liù zi. yǒu suǒ qiú qǐng, xiān lù guān zi, hòu dá yú féng jí, wú bù dé suǒ yù. wèi jǐ, fēng liáng guó gōng.
帝暴疾，中外阻遏，逢吉因中人梁守謙、劉弘規、王守澄議，請立景王為皇太 子，帝不能言，頷之而已。明日下詔，皇太子遂定。鄭注得幸於王守澄，逢吉遣從 子訓賂注，結守澄為奧援，自是肆志無所憚。其黨有張又新、李續、張權輿、劉棲 楚、李虞、程昔范、姜洽及訓八人，而傅會者又八人，皆任要劇，故號「八關十六 子」。有所求請，先賂關子，後達於逢吉，無不得所欲。未幾，封涼國公。

jìng zōng xīn lì, dù qiú rù jìn, féng jí bù zì ān, zhāng quán yú wèi zuò chèn yán yǐ jǔ dù, ér wéi chù hòu jí wèi dì yán zhī, jì zú bù xíng. yǒu wǔ zhāo zhě, chén liú rén, guǒ gǎn ér biàn. dù zhī tǎo cài, qiǎn shuō wú yuán jì, yuán jì lín yǐ bīng, cí bù náo, hòu lǐ qiǎn hái, dù shǔ yǐ jūn zhí, cóng zhèn tài yuán, chú shí zhōu cì shǐ. bà guī bù de yòng, yuàn wàng, yǔ tài xué bó shì lǐ shè jīn wú bīng cáo cān jūn máo huì jū zhǎng ān zhōng, yǐ qì xiá xiāng xǔ. féng jí yǔ lǐ chéng tóng zhí zhèng, bù yè. chéng zú rén réng shū wèi zhāo yuē: chéng xiàng yù yòng jūn, gù féng jí chí bù kě. zhāo yù fèn, jiǔ suǒ, yǔ qí yǒu liú shěn, yù cì féng jí. shěn qiè yǔ quán yú, féng jí yīn huì zhào jiàn zhāo, hòu xiāng jié nà, fèn xì dé jiě. féng jí sù hòu dài huì, cháng yǔ shū yuē: zú xià dāng yǐ zì qiú zì pū, wú dāng yǐ lì jiàn zì jūn. cí pō wěi nì. jí dù jiāng hái, fù mìng rén fā zhāo shì. yóu shì zhāo huì jiē xià yù, mìng yù shǐ zhōng chéng wáng bō àn zhī. xùn fěng huì shǐ wū zhāo yǔ lǐ chéng tóng móu, bù rán qiě sǐ. huì bù kě, yuē: wū rén yǐ zì miǎn, bù wèi yě! yù chéng, zhāo bǎng sǐ, huì liú yá zhōu, shè kāng zhōu, réng shū biǎn dào zhōu sī mǎ, xùn liú xiàng zhōu. zhuó shěn zhǎng shòu zhǔ bù. ér féng jí móu yì lù. zhāo sǐ, rén jiē yuān zhī.
敬宗新立，度求入覲，逢吉不自安，張權輿為作讖言以沮度，而韋處厚亟為帝 言之，計卒不行。有武昭者，陳留人，果敢而辯。度之討蔡，遣說吳元濟，元濟臨 以兵，辭不撓，厚禮遣還，度署以軍職，從鎮太原，除石州刺史。罷歸不得用，怨 望，與太學博士李涉、金吾兵曹參軍茅匯居長安中，以氣俠相許。逢吉與李程同執 政，不葉。程族人仍叔謂昭曰：「丞相欲用君，顧逢吉持不可。」昭愈憤，酒所， 語其友劉審，欲刺逢吉。審竊語權輿，逢吉因匯召見昭，厚相結納，忿隙得解。逢 吉素厚待匯，嘗與書曰：「足下當以『自求』字仆，吾當以『利見』字君。」辭頗 猥昵。及度將還，復命人發昭事。由是昭、匯皆下獄，命御史中丞王播按之。訓諷 匯使誣昭與李程同謀，不然且死。匯不可，曰：「誣人以自免，不為也！」獄成， 昭榜死，匯流崖州，涉康州，仍叔貶道州司馬，訓流象州。擢審長壽主簿。而逢吉 謀益露。昭死，人皆冤之。

chū, féng jí xìng zhāo yù yǐ zhǐ dù rù ér bù guǒ, tiān zǐ zhī dù zhōng, zú xiāng zhī. féng jí yú shì jìn shū, yǐ jiǎn xiào sī kōng píng zhāng shì wèi shān nán dōng dào jié dù shǐ, biǎo lǐ xù zì fù, zhāng yòu xīn xíng jūn sī mǎ. qǐng zhī, jiǎn xiào sī tú. chū, mén xià shǐ tián pī yǐ féng jí qīn xìn, gù cái lì, jìn bì, bì zhī. pī zuò shì nì féng jí jiā, míng bǔ fú huò. jí chū zhèn, biǎo suí jūn, mǎn suì bù gǎn jí, shǐ rén wěi guò mén xià shěng, diào fáng zhōu sī mǎ. wèi yǒu sī suǒ fā, jí xiāng zhōu bǔ zhī, guǐ lán bù qiǎn. yù shǐ hé zòu, zhào duó yī jì fèng, yīn shì biǎn xù wèi fú zhōu cì shǐ, yòu xīn tīng zhōu cì shǐ. jiǔ nǎi xǐ xuān wǔ, yǐ tài zǐ tài shī wèi dōng dōu liú shǒu. jí xùn yòng shì, zhào bài shàng shū zuǒ pú shè, zú bìng bù néng cháo, yǐ sī tú zhì shì. zú, nián qī shí bā, zèng tài wèi, shì yuē chéng. wú zi, yǐ cóng dì zǐ zhí sì.
初，逢吉興昭獄以止度入而不果，天子知度忠，卒相之。逢吉於是浸疏，以檢 校司空、平章事為山南東道節度使，表李續自副，張又新行軍司馬。頃之，檢校司 徒。初，門下史田伾倚逢吉親信，顧財利，進婢，嬖之。伾坐事匿逢吉家，名捕弗 獲。及出鎮，表隨軍，滿歲不敢集，使人偽過門下省，調房州司馬。為有司所發， 即襄州捕之，詭讕不遣。御史劾奏，詔奪一季俸，因是貶續為涪州刺史，又新汀州 刺史。久乃徙宣武，以太子太師為東都留守。及訓用事，召拜尚書左僕射，足病不 能朝，以司徒致仕。卒，年七十八，贈太尉，諡曰成。無子，以從弟子植嗣。

yuán zhěn, zì wēi zhī, hé nán hé nán rén. liù dài zǔ yán, wèi suí bīng bù shàng shū. zhěn yòu gū, mǔ zhèng xián ér wén, qīn shòu shū chuán. jiǔ suì gōng shǔ wén, shí wǔ zhuó míng jīng, pàn rù děng, bǔ xiào shū láng. yuán hé yuán nián jǔ zhì kē, duì cè dì yī, bài zuǒ shí yí. xìng míng ruì, yù shì zhé jǔ.
元稹，字微之，河南河南人。六代祖岩，為隋兵部尚書。稹幼孤，母鄭賢而文， 親授書傳。九歲工屬文，十五擢明經，判入等，補校書郎。元和元年舉制科，對策 第一，拜左拾遺。性明銳，遇事輒舉。

shǐ, wáng shū wén wáng pī méng xìng tài zǐ gōng ér ráo guó zhèng, zhěn wèi yí xuǎn zhèng rén fǔ dǎo, yīn xiàn shū yuē:
始，王叔文、王伾蒙幸太子宮而橈國政，稹謂宜選正人輔導，因獻書曰：

fú jiàn bì xià jiàng míng zhào, xiū fèi xué, zēng zhòu zǐ, rán ér shì yǒu xiān yú cǐ, chén gǎn mèi sǐ yán zhī.
伏見陛下降明詔，脩廢學，增胄子，然而事有先於此，臣敢昧死言之。

jiǎ yì yǒu yán: sān dài zhī jūn rén qiě jiǔ zhě, jiào zhī rán yě. zhōu chéng wáng běn zhōng cái, jìn guǎn cài zé chán rù, rèn zhōu zhào zé shàn wén. qǐ tiān cōng míng zāi? ér kè zhōng yú dào zhě, jiào yě. shǐ wèi tài zǐ yě, tài gōng wèi shī, zhōu gōng wèi fù, zhào gōng wèi bǎo, bó qín táng shū yǔ yóu, mù bù yuè yín yàn, ěr bù wén yōu xiào, jū bù jìn yōng xié, wán bù bèi zhēn yì. jí wèi jūn yě, xuè qì jì dìng, yóu xí jì chéng, suī yǒu fàng xīn, bù néng duó yǐ chéng zhī xìng. zé bǐ dào dé zhī yán, gù wú suǒ xí wén, chén zhī zhě yì yù yān huí nìng yōng wéi, gù wú suǒ jī jù, chǎn zhī zhě yì biàn yān. rén zhī qíng mò bù yào suǒ néng, dǎng suǒ jìn, gǒu dé zhì, bì kuài qí suǒ yùn. wù xìng yì rán, gù yú dé shuǐ ér yóu, niǎo chéng fēng ér xiáng, huǒ dé xīn ér chì. fū chéng wáng suǒ yùn, dào dé yě suǒ jìn, shèng xián yě. kuài qí yùn, zé xìng lǐ lè, cháo zhū hóu, cuò xíng fá, jiào zhī zhì yě.
賈誼有言：「三代之君仁且久者，教之然也。」周成王本中才，近管、蔡則讒 入，任周、召則善聞。豈天聰明哉？而克終於道者，教也。始為太子也，太公為師， 周公為傅，召公為保，伯禽、唐叔與游，目不閱淫艷，耳不聞優笑，居不近庸邪， 玩不備珍異。及為君也，血氣既定，游習既成，雖有放心，不能奪已成之性。則彼 道德之言，固吾所習聞，陳之者易諭焉；回佞庸違，固吾所積懼，諂之者易辯焉。 人之情莫不耀所能，黨所近，苟得志，必快其所蘊。物性亦然，故魚得水而游，鳥 乘風而翔，火得薪而熾。夫成王所蘊，道德也；所近，聖賢也。快其蘊，則興禮樂， 朝諸侯，措刑罰，教之至也。

qín zé bù rán, miè xiān wáng zhī xué, chù shī bǎo zhī wèi. hú hài zhī shēng yě, shī shū bù dé wén, shèng xián bù dé jìn. bǐ zhào gāo, xíng yú zhī rén, fù zhī yǐ cán rěn qiāng zéi zhī shù, rì zì suī, tiān xià zhī rén wèi jǐn yú, ér hài bù néng fēn mǎ lù yǐ gāo zhī wēi shè tiān xià, ér hài zì yōu shēn gōng yǐ. ruò qín wáng, zé yǒu yǐ zhì zhī yě.
秦則不然，滅先王之學，黜師保之位。胡亥之生也，《詩》、《書》不得聞， 聖賢不得近。彼趙高，刑餘之人，傅之以殘忍戕賊之術，日恣睢，天下之人未盡愚， 而亥不能分馬鹿矣；高之威懾天下，而亥自幽深宮矣。若秦亡，則有以致之也。

tài zōng wèi tài zǐ, xuǎn zhī dào dé zhě shí bā rén yǔ zhī yóu jí wèi hòu, suī jiān yàn yǐn shí, shí bā rén zhě jiē zài. shàng zhī shī wú bù yán, xià zhī qíng wú bù dá, bù sì sān nián ér míng gāo shèng gǔ, sī yóu xí zhī zhì yě. zhēn guān yǐ lái, bǎo fù jiē zǎi xiàng jiān lǐng, yú guān yì shí zhòng xuǎn, gù mǎ zhōu hèn wèi gāo bù wèi sī yì láng, qí yàn yě.
太宗為太子，選知道德者十八人與之游；即位後，雖間宴飲食，十八人者皆在。 上之失無不言，下之情無不達，不四三年而名高盛古，斯游習之致也。貞觀以來， 保、傅皆宰相兼領，余官亦時重選，故馬周恨位高不為司議郎，其驗也。

mǔ hòu lín cháo, jiǎn qì wáng shì, zhōng ruì wèi tài zǐ, suī yǒu gǔ gěng gǎn yán zhī shì, bù dé zài diào hù bǎo ān zhí, jí chán yán zhōng shāng, wéi lè gōng pōu fù wèi zhèng, qǐ bù āi zāi! bǐ lái zī bì yóu shén, shī zī bǎo fù, bù jí fèi mào mù guì, jí xiū róng bà shuài zhě chù zhī. yòu yǐ pì zhì huá shǒu zhī rú bèi shì zhí shì dú, yuè yuè yú shí bù dé zhào. fū yǐ pǐ shì zhī ài qí zi, yóu qiú míng zhé cí huì zhī shī, qǐ tiān xià yuán liáng ér fǎn bù jí hū?
母后臨朝，剪棄王室，中、睿為太子，雖有骨鯁敢言之士，不得在調護保安職， 及讒言中傷，惟樂工剖腹為證，豈不哀哉！比來茲弊尤甚，師資保傅，不疾廢眊目 貴，即休戎罷帥者處之。又以僻滯華首之儒備侍直、侍讀，越月逾時不得召。夫以 匹士之愛其子，猶求明哲慈惠之師，豈天下元良而反不及乎？

chén yǐ wèi gāo zǔ zhì bì xià shí yī shèng, shēng ér shén míng, zhǎng ér rén shèng, yǐ shì wèi xiè xiè zhě, gù bù zhī shěng. shè wàn shì zhī hòu, yǒu zhōu chéng zhōng cái, shēng yú shēn gōng, wú bǎo zhù zhī jiào, zé jiāng bù néng zhī xǐ nù āi lè suǒ zì, kuàng jià sè jiān nán hū! yuàn lìng huáng tài zǐ jì zhū wáng chǐ zhòu jiǎng yè, xíng yán shī wèn dào zhī lǐ, chuò qín sè zhī yú, zī yóu xí zhī shàn, qǐ bù měi zāi!
臣以為高祖至陛下十一聖，生而神明，長而仁聖，以是為屑屑者，故不之省。 設萬世之後，有周成中才，生於深宮，無保助之教，則將不能知喜怒哀樂所自，況 稼穡艱難乎！願令皇太子洎諸王齒胄講業，行嚴師問道之禮，輟禽色之娛，資游習 之善，豈不美哉！

yòu zì yǐ zhí jiàn zhèng, bù dé shù zhào jiàn, shàng shū yuē:
又自以職諫諍，不得數召見，上疏曰：

chén wén zhì luàn zhī shǐ, gè yǒu méng xiàng. róng zhí yán, guǎng shì tīng, gōng qín shù wù, wěi xìn dà chén, shǐ zuǒ yòu jìn xí bù dé bì shū yuǎn zhī rén, cǐ zhì xiàng yě. dà chén bù qīn, zhí yán bù jìn, dǐ jì huì zhě shā, fàn zuǒ yòu zhě xíng, yǔ yī èr jìn xí jué shì shēn gōng zhōng, qún chén mò de yǔ, cǐ luàn méng yě. rén jūn shǐ jí wèi, méng xiàng wèi jiàn, bì yǒu kuáng zhí gǎn yán zhě. shàng huò jī ér jìn zhī, zé tiān xià jūn zǐ wàng fēng yuē: bǐ kuáng ér róng yú shàng, qí yù lái tiān xià shì hū? wú zhī dào kě yǐ xíng yǐ! qí xiǎo rén zé sǒng lì yuē: bǐ zhī zhí, de xìng yú shàng, wú jiāng zhí yán yǐ jiǎo lì hū! yóu shì tiān xià xián bù xiào gè yǐ suǒ zhōng gòng yú shàng, shàng xià zhī zhì, pèi rán ér tōng. hé tiān xià zhī zhì, zhì wàn wù zhī xīn, rén rén lè dé qí suǒ, dài qí shàng rú chì zǐ zhī qīn cí mǔ yě, suī yù yòu zhī wèi luàn, kě dé hū? jí fū jìn jì zhě rù, ér zhí yán zhě lù, zé tiān xià jūn zǐ nèi móu yuē: yǔ qí yán bù yòng ér shēn wèi lù, wú níng wēi xíng yán xùn yǐ bǎo qí zhōng hū! qí xiǎo rén zé zé lì yuē: wú jūn suǒ è zhě fú xīn nì ěr, wú jiāng gǒu shùn shì fēi yǐ shì zhī. yóu shì jìn jiàn zhě gé ér bù nèi, yán shì zhě qǐn ér bù wén, ruò cǐ zé shí bù zhī shì bù dé jiàn, kuàng tiān xià sì fāng zhī yuǎn hū! gù yuē: lóng gǔ zhī jūn fēi wú ěr mù, zuǒ yòu qián hòu zhě píng bì zhī, bù shǐ shì tīng, yù bù luàn, kě dé zāi?
臣聞治亂之始，各有萌象。容直言，廣視聽，躬勤庶務，委信大臣，使左右近 習不得蔽疏遠之人，此治象也。大臣不親，直言不進，抵忌諱者殺，犯左右者刑， 與一二近習決事深宮中，群臣莫得與，此亂萌也。人君始即位，萌象未見，必有狂 直敢言者。上或激而進之，則天下君子望風曰：「彼狂而容於上，其欲來天下士乎？ 吾之道可以行矣！」其小人則竦利曰：「彼之直，得幸於上，吾將直言以徼利乎！」 由是天下賢不肖各以所忠貢於上，上下之志，霈然而通。合天下之智，治萬物之心， 人人樂得其所，戴其上如赤子之親慈母也，雖欲誘之為亂，可得乎？及夫進計者入， 而直言者戮，則天下君子內謀曰：「與其言不用而身為戮，吾寧危行言遜以保其終 乎！」其小人則擇利曰：「吾君所惡者拂心逆耳，吾將苟順是非以事之。」由是進 見者革而不內，言事者寢而不聞，若此則十步之事不得見，況天下四方之遠乎！故 曰：聾瞽之君非無耳目，左右前後者屏蔽之，不使視聽，欲不亂，可得哉？

tài zōng chū jí wèi, tiān xià mò yǒu yán zhě, sūn fú jiā yǐ xiǎo shì chí jiàn, hòu cì yǐ miǎn zhī. zì shì lùn shì zhě wéi jù yán bù zhí jiàn bù jí bù néng jī shàng zhī shèng yì, céng bù yǐ jì huì wèi yú. yú shì fáng dù wáng wèi yì kě fǒu yú qián, sì fāng yán dé shī yú wài, bù shù nián dà zhì. qǐ wén huáng dú yùn cōng míng yú shàng zāi? gài xià jǐn qí yán, yǐ xuān yáng fā chàng zhī yě. fū lè quán ān, è lù rǔ, gǔ jīn qíng yī yě, qǐ dú zhēn guān zhī rén qīng fàn jì huì ér hǎo lù rǔ zāi? gài shàng jī ér jìn zhī yě. xǐ shùn cóng, nù jiǎn fàn, yì gǔ jīn qíng yī yě, qǐ dú wén huáng gān nì ěr nù cóng xīn zāi? gài yǐ shùn cóng zhī lì qīng, ér wēi wáng zhī huò dà, sī wèi zi sūn jiàn yǒng ān jì yě. wèi hòu sì zhě, qí kě shùn yī cháo yì, ér miè wén huáng zhī tiān xià hū?
太宗初即位，天下莫有言者，孫伏伽以小事持諫，厚賜以勉之。自是論事者唯 懼言不直、諫不極、不能激上之盛意，曾不以忌諱為虞。於是房、杜、王、魏議可 否於前，四方言得失於外，不數年大治。豈文皇獨運聰明於上哉？蓋下盡其言，以 宣揚發暢之也。夫樂全安，惡戮辱，古今情一也，豈獨貞觀之人輕犯忌諱而好戮辱 哉？蓋上激而進之也。喜順從，怒謇犯，亦古今情一也，豈獨文皇甘逆耳、怒從心 哉？蓋以順從之利輕，而危亡之禍大，思為子孫建永安計也。為後嗣者，其可順一 朝意，而蔑文皇之天下乎？

bì xià jí wèi yǐ yī suì, bǎi pì qīng shì tiān xià sì fāng zhī rén, céng wèi yǒu xiàn yī jì jìn yī yán ér shòu shǎng zhě zuǒ yòu qián hòu shí yí bǔ què, yì wèi yǒu zòu fēng zhí jiàn ér méng quàn zhě. shè jiàn gǔ, zhì guǐ hán, céng wèi wén xuě yuān jué shì míng chá yōu zhī yì zhě. yǐ bì xià ruì bó hóng shēn, lì jīng qiú zhì, qǐ yán ér bù yòng zāi? gài xià bù néng yǒu suǒ fā míng ěr! chéng gù wèn zhě, dú yī èr zhí zhèng, duì bù jí qǐng ér bà, qǐ xiá chén zhì ān yì jiào huà zāi? tā yǒu sī huò shí zhào jiàn, jǐn néng fèng bù shū jì qián gǔ dēng jiàng ěr. yǐ bì xià zhī zhèng, shì zhēn guān hé rú zāi? zhēn guān shí, shàng yǒu fáng dù wáng wèi fǔ yì zhī zhì, rì yǒu xiàn kě tì fǒu zhě. jīn bì xià dāng zhì zhì zhī chū, ér yán shì jìn jì zhě suì wú yī rén, qǐ fēi qún xià yīn xún qiè wèi zhī zuì hū? zhé mèi sǐ tiáo shàng shí shì: yī jiào tài zǐ, zhèng bāng běn èr fēng zhū wáng, gù pán shí sān chū gōng rén sì jià zōng nǚ wǔ shí zhào zǎi xiàng jiǎng shù zhèng liù cì duì qún chén, guǎng cōng míng qī fù zhèng yá zòu shì bā xǔ fāng fú jiū dàn jiǔ jìn fēi shí gòng xiàn shí shěng chū rù yóu tián.
陛下即位已一歲，百辟卿士、天下四方之人，曾未有獻一計進一言而受賞者； 左右前後拾遺補闕，亦未有奏封執諫而蒙勸者。設諫鼓，置匭函，曾未聞雪冤決事、 明察幽之意者。以陛下睿博洪深，勵精求治，豈言而不用哉？蓋下不能有所發明耳！ 承顧問者，獨一二執政，對不及頃而罷，豈暇陳治安、議教化哉？它有司或時召見， 僅能奉簿書計錢穀登降耳。以陛下之政，視貞觀何如哉？貞觀時，尚有房、杜、王、 魏輔翊之智，日有獻可替否者。今陛下當致治之初，而言事進計者歲無一人，豈非 群下因循竊位之罪乎？輒昧死條上十事：一、教太子，正邦本；二、封諸王，固磐 石；三、出宮人；四、嫁宗女；五、時召宰相講庶政；六、次對群臣，廣聰明；七、 復正衙奏事；八、許方幅糾彈；九、禁非時貢獻；十、省出入游畋。

yú shí lùn cān gāo hóng běn dòu lú jìng děng chū wèi cì shǐ, yuè xún, zhuī hái zhào shū. zhěn jiàn: zhào lìng shù yì, bù néng xìn tiān xià. yòu chén xī běi biān shì. xiàn zōng yuè, zhào wèn dé shī. dāng lù zhě è zhī, chū wèi hé nán wèi, yǐ mǔ sàng jiě. fú chú, bài jiān chá yù shǐ. àn yù dōng chuān, yīn hé zòu jié dù shǐ yán lì wéi zhào guò fù shù bǎi wàn, méi rù tú shān fǔ děng bā shí yú jiā tián chǎn nú bì. shí lì yǐ sǐ, qī cì shǐ jiē duó fèng, lì dǎng nù. é fēn sī dōng dōu.
於時論傪、高弘本、豆盧靖等出為刺史，閱旬，追還詔書。稹諫：「詔令數易， 不能信天下。」又陳西北邊事。憲宗悅，召問得失。當路者惡之，出為河南尉，以 母喪解。服除，拜監察御史。按獄東川，因劾奏節度使嚴礪違詔過賦數百萬，沒入 塗山甫等八十餘家田產奴婢。時礪已死，七刺史皆奪俸，礪黨怒。俄分司東都。

shí zhè xī guān chá shǐ hán gāo zhàng ān jí lìng sūn xiè, shù rì sǐ wǔ níng wáng shào hù sòng jiān jūn mèng shēng sàng chéng yì, nèi sàng yóu zhōng, lì bù gǎn zhǐ nèi yuán shàn xì rén yú nián, tái bù jí zhī hé nán yǐn wū shā zhū shēng yǐn tài jiē fēi lóng shǐ yòu wáng mìng nú wèi yǎng zi tián jì ān dào qǔ luò yáng yì guān nǚ biàn zhōu méi rù sǐ jiǎ qián qiān wàn. fán shí yú shì, xī lùn zòu. huì hé nán yǐn fáng shì zuò zuì, zhěn jǔ hé, àn gù shì zhuī shè, yí shū tíng wù. zhào báo shì zuì, zhào zhěn hái. cì fū shuǐ yì, zhōng rén chóu shì liáng yè zhì, zhěn bù ràng, zhōng rén nù, jī zhěn bài miàn. zǎi xiàng yǐ zhěn nián shào qīng shù wēi, shī xiàn chén tǐ, biǎn jiāng líng shì cáo cān jūn, ér lǐ jiàng cuī qún bái jū yì jiē lùn qí wǎng. jiǔ nǎi xǐ tōng zhōu sī mǎ, gǎi guó zhōu zhǎng shǐ. yuán hé mò, zhào bài shàn bù yuán wài láng.
時浙西觀察使韓皋杖安吉令孫澥，數日死；武寧王紹護送監軍孟升喪乘驛，內 喪郵中，吏不敢止；內園擅系人逾年，台不及知；河南尹誣殺諸生尹太階；飛龍使 誘亡命奴為養子；田季安盜取洛陽衣冠女；汴州沒入死賈錢千萬。凡十餘事，悉論 奏。會河南尹房式坐罪，稹舉劾，按故事追攝，移書停務。詔薄式罪，召稹還。次 敷水驛，中人仇士良夜至，稹不讓，中人怒，擊稹敗面。宰相以稹年少輕樹威，失 憲臣體，貶江陵士曹參軍，而李絳、崔群、白居易皆論其枉。久乃徙通州司馬，改 虢州長史。元和末，召拜膳部員外郎。

zhěn yóu zhǎng yú shī, yǔ jū yì míng xiāng liè, tiān xià chuán fěng, hào yuán hé tǐ, wǎng wǎng bō lè fǔ. mù zōng zài dōng gōng, fēi pín jìn xí jiē sòng zhī, gōng zhōng hū yuán cái zǐ. zhěn zhī zhé jiāng líng, shàn lín jūn cuī tán jùn. zhǎng qìng chū, tán jùn fāng qīn xìng, yǐ zhěn gē cí shù shí bǎi piān zòu yù, dì dà yuè, wèn: zhěn jīn ān zài? yuē: wèi nán gōng sàn láng. jí zhuó cí bù láng zhōng, zhī zhì gào. biàn zhào shū tǐ, wù chún hòu míng qiè, shèng chuán yī shí. rán qí jìn fēi gōng yì, wèi shì lèi zī báo. zhěn nèi bù píng, yīn jiè fēng sú zhào lì dǐ qún yǒu sī, yǐ chěng qí hàn.
稹尤長於詩，與居易名相埒，天下傳諷，號「元和體」，往往播樂府。穆宗在 東宮，妃嬪近習皆誦之，宮中呼元才子。稹之謫江陵，善臨軍崔潭峻。長慶初，潭 駿方親幸，以稹歌詞數十百篇奏御，帝大悅，問：「稹今安在？」曰：「為南宮散 郎。」即擢祠部郎中，知制誥。變詔書體，務純厚明切，盛傳一時。然其進非公議， 為士類訾薄。稹內不平，因《誡風俗詔》歷詆群有司，以逞其憾。

é qiān zhōng shū shè rén hàn lín chéng zhǐ xué shì. shù zhào rù, lǐ yù yì hòu, zì wèi dé yán tiān xià shì. zhōng rén zhēng yǔ zhěn jiāo, wèi hóng jiǎn zài shū mì, yóu xiāng shàn. péi dù chū tún zhèn zhōu, yǒu suǒ lùn zòu, gòng jǔ què zhī. dù sān shàng shū hé hóng jiǎn zhěn qīng luàn guó zhèng: bì xià yù píng zéi, dāng xiān qīng cháo tíng nǎi kě. dì pò qún yì, nǎi bà hóng jiǎn, ér chū zhěn wèi gōng bù shì láng. rán juàn yǐ bù shuāi. wèi jǐ, jìn tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, cháo yě zá rán qīng xiào, zhěn sī lì qí jié bào tiān zǐ yǐ yàn rén xīn. shí wáng tíng còu fāng wéi niú yuán yì yú shēn zhōu, zhěn suǒ shàn yú fāng yán: wáng zhāo yú yǒu míng jiē háo shì, yǎ yóu yàn zhào jiān, néng dé zéi yào lǐng, kě shǐ fǎn jiān ér chū yuán yì. yuàn yǐ jiā zī bàn xíng, dé bīng bù xū gào èr shí, yǐ pián yí mù shì. zhěn rán zhī. lǐ féng jí zhī qí móu, yīn lìng lǐ shǎng xù péi dù yuē: yú fāng wèi zhěn jié kè, jiāng cì gōng. dù yǐn bù fā. shén cè jūn zhōng wèi yǐ wén, zhào hán gāo zhèng tán jí féng jí zá zhì, wú cì dù zhuàng, ér fāng jì bào wén, suì yǔ dù xié bà zǎi xiàng, chū wèi tóng zhōu cì shǐ. jiàn guān zhēng yán dù bù dāng miǎn, ér chù zhěn qīng. dì dú lián zhěn, dàn xuē zhǎng chūn gōng shǐ. chū, yù wèi jù, jīng zhào liú zūn gǔ qiǎn lì luó jìn zhěn dì, zhěn sù zhī, dì nù, zé jīng zhào, miǎn bǔ zéi wèi, shǐ shǐ zhě wèi zhěn. zài qī, xǐ zhè dōng guān chá shǐ. míng zhōu suì gòng hān, yì yóu zi wàn rén, bù shèng qí pí, zhěn zòu bà zhī.
俄遷中書舍人、翰林承旨學士。數召入，禮遇益厚，自謂得言天下事。中人爭 與稹交，魏弘簡在樞密，尤相善。裴度出屯鎮州，有所論奏，共沮卻之。度三上疏 劾弘簡、稹傾亂國政：「陛下欲平賊，當先清朝廷乃可。」帝迫群議，乃罷弘簡， 而出稹為工部侍郎。然眷倚不衰。未幾，進同中書門下平章事，朝野雜然輕笑，稹 思立奇節報天子以厭人心。時王廷湊方圍牛元翼於深州，稹所善於方言：「王昭、 於友明皆豪士，雅游燕、趙間，能得賊要領，可使反間而出元翼。願以家貲辦行， 得兵部虛告二十，以便宜募士。」稹然之。李逢吉知其謀，陰令李賞訹裴度曰： 「於方為稹結客，將刺公。」度隱不發。神策軍中尉以聞，詔韓皋、鄭覃及逢吉雜 治，無刺度狀，而方計暴聞，遂與度偕罷宰相，出為同州刺史。諫官爭言度不當免， 而黜稹輕。帝獨憐稹，但削長春宮使。初，獄未具，京兆劉遵古遣吏羅禁稹第，稹 訴之，帝怒，責京兆，免捕賊尉，使使者慰稹。再期，徙浙東觀察使。明州歲貢蚶， 役郵子萬人，不勝其疲，稹奏罷之。

tài hé sān nián, zhào wèi shàng shū zuǒ chéng, wù zhèn gāng jì, chū láng guān yóu wú zhuàng zhě qī rén. rán zhěn sù wú jiǎn, wàng qīng, bù wèi gōng yì suǒ yòu. wáng bō zú, móu fù fǔ zhèng shén lì, qì bù suí. é bài wǔ chāng jié dù shǐ. zú, nián wǔ shí sān, zèng shàng shū yòu pú shè.
太和三年，召為尚書左丞，務振綱紀，出郎官尤無狀者七人。然稹素無檢，望 輕，不為公議所右。王播卒，謀復輔政甚力，訖不遂。俄拜武昌節度使。卒，年五 十三，贈尚書右僕射。

suǒ lùn zhe shén duō, xíng yú shì. zài yuè shí, pì dòu gǒng. gǒng, tiān xià gōng wèi shī, yǔ zhī chóu hè, gù jìng hú qín wàng zhī qí yì chuán, shí hào lán tíng jué chàng. zhěn shǐ yán shì qiào zhí, yù yǐ lì míng, zhōng jiàn chì fèi shí nián, xìn dào bù jiān, nǎi sàng suǒ shǒu. fù huàn guì dé zǎi xiàng, jū wèi cái sān yuè bà. wǎn jié mí jǔ sàng, jiā lián jié bù shì yún.
所論著甚多，行於世。在越時，辟竇鞏。鞏，天下工為詩，與之酬和，故鏡湖 秦望之奇益傳，時號「蘭亭絕唱」。稹始言事峭直，欲以立名，中見斥廢十年，信 道不堅，乃喪所守。附宦貴得宰相，居位才三月罷。晚節彌沮喪，加廉節不飾雲。

niú sēng rú, zì sī àn, suí pú shè qí zhāng gōng hóng zhī yì. yòu gū, xià dù fán xiāng yǒu cì tián shù qǐng, yī yǐ wèi shēng. gōng shǔ wén, dì jìn shì. yuán hé chū, yǐ xián liáng fāng zhèng duì cè, yǔ lǐ zōng mǐn huáng fǔ shí jù dì yī, tiáo zhǐ shī zhèng, qí yán gěng jié, bù bì zǎi xiàng. zǎi xiàng nù, gù yáng yú líng zhèng jìng wéi guàn zhī lǐ yì děng zuò kǎo fēi qí yí, jiē diào qù. sēng rú diào yī què wèi, gǎi hé nán, qiān jiān chá yù shǐ, jìn lèi kǎo gōng yuán wài láng jí xián diàn zhí xué shì.
牛僧孺，字思黯，隋僕射奇章公弘之裔。幼孤，下杜樊鄉有賜田數頃，依以為 生。工屬文，第進士。元和初，以賢良方正對策，與李宗閔、皇甫湜俱第一，條指 失政，其言鯁訐，不避宰相。宰相怒，故楊於陵、鄭敬、韋貫之、李益等坐考非其 宜，皆調去。僧孺調伊闕尉，改河南，遷監察御史，進累考工員外郎、集賢殿直學 士。

mù zōng chū, yǐ kù bù láng zhōng zhī zhì gào. xǐ yù shǐ zhōng chéng, àn zhì bù fǎ, nèi wài chéng sù. sù zhōu cì shǐ lǐ zhí chén zuò qiú dāng sǐ, lù huàn shì wèi zhù, jù yù shàng. dì yuē: zhí chén yǒu cái, zhèn yù dài ér yòng zhī. sēng rú yuē: bǐ bù cái zhě, chí lù qǔ róng ěr. tiān zǐ zhì fǎ, suǒ yǐ shù fù yǒu cái zhě. lù shān zhū cǐ yǐ cái guò rén, gù luàn tiān xià. dì yì qí yán, nǎi zhǐ. cì jīn zǐ fú, yǐ hù bù shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
穆宗初，以庫部郎中知制誥。徙御史中丞，按治不法，內外澄肅。宿州刺史李 直臣坐賕當死，賂宦侍為助，具獄上。帝曰：「直臣有才，朕欲貸而用之。」僧孺 曰：「彼不才者，持祿取容耳。天子製法，所以束縛有才者。祿山、硃泚以才過人， 故亂天下。」帝異其言，乃止。賜金紫服，以戶部侍郎同中書門下平章事。

shǐ, hán hóng rù cháo, qí zi gōng wǔ yòng cái lù quán guì, dù sè yán zhě. é ér hóng gōng wǔ zú, sūn ruò bù néng shì, dì qiǎn shǐ zhě zhì qí jiā, xī shōu zī bù, xiào jì chū rù. suǒ yǐ xiǎng zhōng cháo chén zhě jiē zài, zhì sēng rú, dú zhù qí zuǒ yuē: mǒu yuè rì, sòng qián qiān wàn, bù nà. dì shàn zhī, wèi zuǒ yòu yuē: wú bù miù zhī rén. yáo shì suì yǐ xiāng. xún qiān zhōng shū shì láng.
始，韓弘入朝，其子公武用財賂權貴，杜塞言者。俄而弘、公武卒，孫弱不能 事，帝遣使者至其家，悉收貲簿，校計出入。所以餉中朝臣者皆在，至僧孺，獨注 其左曰：「某月日，送錢千萬，不納。」帝善之，謂左右曰：「吾不謬知人。」繇 是遂以相。尋遷中書侍郎。

jìng zōng lì, jìn fēng qí zhāng jùn gōng. shì shí zhèng chū jìn xìng, sēng rú shù biǎo qù wèi, dì wèi yú è zhōu zhì wǔ chāng jūn, shòu wǔ chāng jié dù shǐ tóng píng zhāng shì. è chéng tǔ è jí pǐ, suì zēng zhú, fù suō máo yú mín, lì yǐ wèi rǎo. sēng rú táo pì yǐ chéng, wǔ nián bì, è rén wú fù suì fèi. yòu fèi miǎn zhōu yǐ shěng rǒng guān.
敬宗立，進封奇章郡公。是時政出近幸，僧孺數表去位，帝為於鄂州置武昌軍， 授武昌節度使、同平章事。鄂城土惡亟圮，歲增築，賦蓑茅於民，吏倚為擾。僧孺 陶甓以城，五年畢，鄂人無復歲費。又廢沔州以省冗官。

wén zōng lì, lǐ zōng mǐn dāng guó, lǚ chēng sēng rú xián, bù yí qì wài. fù yǐ bīng bù shàng shū píng zhāng shì. yōu zhōu luàn, yáng zhì chéng zhú lǐ zài yì, dì bù shí zhào zǎi xiàng wèn jì, sēng rú yuē: shì bù zú wèi cháo tíng yōu. fū fàn yáng zì ān shǐ hòu, guó jiā wú suǒ xì xiū qī, qián rì liú zǒng qiè jìng guī guó, huāng cái hào lì qiě bǎi wàn, zhōng bù dé fàn yáng chǐ bó dòu sù rù tiān fǔ, é fù shī zhī. jīn zhì chéng yáo xiàng zài yì yě, dì fù yǐ jié shǐ gǎn xī qì dān, bǐ qiě zì lì, bù zú yǐ nì shùn zhì yě. dì yuē: wú chū bù jì cǐ, gōng yán shì yě. yīn qiǎn shǐ wèi fǔ zhī. jìn mén xià shì láng hóng wén guǎn dà xué shì.
文宗立，李宗閔當國，屢稱僧孺賢，不宜棄外。復以兵部尚書平章事。幽州亂， 楊志誠逐李載義，帝不時召宰相問計，僧孺曰：「是不足為朝廷憂。夫范陽自安、 史後，國家無所系休戚，前日劉總挈境歸國，荒財耗力且百萬，終不得范陽尺帛斗 粟入天府，俄復失之。今志誠繇向載義也，第付以節使扞奚、契丹，彼且自力，不 足以逆順治也。」帝曰：「吾初不計此，公言是也。」因遣使慰撫之。進門下侍郎、 弘文館大學士。

shì shí, tǔ bō qǐng hé, yuē chí bīng, ér dà qiú xī dá móu jǔ wéi zhōu rù zhī jiàn nán, yú shì lǐ dé yù shàng yán: wéi gāo jīng lüè xī shān, zhì sǐ hèn bù néng zhì, jīn yǐ shēng qiāng èr qiān rén shāo shí sān qiáo, dǎo lǔ zhī xū, kě yǐ dé zhì. dì shǐ jūn chén dà yì, qǐng rú dé yù cè. sēng rú chí bù kě, yuē: tǔ bō mián dì wàn lǐ, shī yī wéi zhōu, wú hài qí qiáng. jīn xiū hǎo shǐ zhě shàng wèi zhì, jù fǎn qí yán. qiě zhōng guó yù róng, shǒu xìn wèi shàng, yīng dí cì zhī. bǐ lái zé yuē: hé gù shī xìn? zàn pǔ mù mǎ wèi rú chuān, ruò dōng xí lǒng bǎn, yǐ qí zhuì huí zhōng, bù sān rì dǐ xián yáng qiáo, zé jīng shī jiè yán, suī dé bǎi wéi zhōu hé yì! dì rán zhī, suì zhào fǎn jiàng zhě. shí jiē wèi sēng rú xié sù yuàn, héng yì jǔ jiě zhī, dì yì yǐ wèi bù zhí.
是時，吐蕃請和，約弛兵，而大酋悉怛謀舉維州入之劍南，於是李德裕上言： 「韋皋經略西山，至死恨不能致，今以生羌二千人燒十三橋，搗虜之虛，可以得志。」 帝使君臣大議，請如德裕策。僧孺持不可，曰：「吐蕃綿地萬里，失一維州，無害 其強。今脩好使者尚未至，遽反其言。且中國御戎，守信為上，應敵次之。彼來責 曰：『何故失信？』贊普牧馬蔚茹川，若東襲隴坂，以騎綴回中，不三日抵咸陽橋， 則京師戒嚴，雖得百維州何益！」帝然之，遂詔返降者。時皆謂僧孺挾素怨，橫議 沮解之，帝亦以為不直。

huì zhōng rén wáng shǒu chéng yǐn xiān rén qiè yì cháo zhèng, tā rì yán yīng zhào jiàn zǎi xiàng yuē: gōng děng yǒu yì yú tài píng hū? hé dào yǐ zhì zhī? sēng rú yuē: chén dài zuì zǎi xiàng, bù néng kāng jì, rán tài píng yì wú xiàng. jīn sì yí bù nèi rǎo, bǎi xìng ān shēng yè, sī shì wú qiáng jiā, shàng bù yōng bì, xià bù yuàn dú, suī wèi jí zhì shèng, yì zú wèi zhì yǐ. ér gèng qiú tài píng, fēi chén suǒ jí. tuì wèi tā zǎi xiàng yuē: shàng zé chéng rú shì, wú kě jiǔ chù cǐ yé? gù qǐng bà, nǎi jiǎn xiào shàng shū zuǒ pú shè píng zhāng shì, wèi huái nán jié dù fù dà shǐ. tiān zǐ jì jí yú zhì, gù lǐ xùn děng tóu xì dé shòu qí wàng, jǐ zhì wáng guó.
會中人王守澄引纖人竊議朝政，它日延英召見宰相曰：「公等有意於太平乎？ 何道以致之？」僧孺曰：「臣待罪宰相，不能康濟，然太平亦無象。今四夷不內擾， 百姓安生業，私室無強家，上不壅蔽，下不怨讟，雖未及至盛，亦足為治矣。而更 求太平，非臣所及。」退謂它宰相曰：「上責成如是，吾可久處此耶？」固請罷， 乃檢校尚書左僕射平章事，為淮南節度副大使。天子既急於治，故李訓等投隙得售 其妄，幾至亡國。

kāi chéng chū, biǎo jiě jù zhèn, yǐ jiǎn xiào sī kōng wèi dōng dōu liú shǒu. sēng rú zhì dì luò zhī guī rén lǐ, duō zhì jiā shí měi mù, yǔ bīn kè xiāng yú lè. sān nián, zhào wèi shàng shū zuǒ pú shè. sēng rú rù cháo, huì zhuāng kè tài zǐ hōng, jì jiàn, chén fù zǐ jūn chén rén lún dà jīng, yǐ wù dì yì, dì xuàn rán liú tì. yǐ zú jí bù rèn yè, jiǎn xiào sī kōng píng zhāng shì, wèi shān nán dōng dào jié dù shǐ. cì yí zūn lóng sháo, zhào yuē jīng jīn gǔ qì yǐ bǐ kuàng jūn zǐ, qīng yí shǎo liú. sēng rú gù qǐng, nǎi xíng.
開成初，表解劇鎮，以檢校司空為東都留守。僧孺治第洛之歸仁里，多致嘉石 美木，與賓客相娛樂。三年，召為尚書左僕射。僧孺入朝，會莊恪太子薨，既見， 陳父子君臣人倫大經，以悟帝意，帝泫然流涕。以足疾不任謁，檢校司空、平章事， 為山南東道節度使。賜彝樽、龍勺，詔曰；「精金古器以比況君子，卿宜少留。」 僧孺固請，乃行。

huì chāng yuán nián, hàn shuǐ yì, huài chéng guō, zuò bù jǐn fáng, xià qiān tài zǐ shǎo bǎo. jìn shǎo shī. míng nián, yǐ tài zi tài fù liú shǒu dōng dōu. liú zhěn zhū, ér shí xióng jūn lì dé cóng jiàn yǔ sēng rú lǐ zōng mǐn jiāo jié zhuàng. yòu hé nán shǎo yǐn lǚ shù yán: sēng rú wén zhěn zhū, hèn tàn zhī. wǔ zōng nù, chù wèi tài zǐ shǎo bǎo, fēn sī dōng dōu, lèi biǎn xún zhōu zhǎng shǐ. xuān zōng lì, xǐ héng rǔ èr zhōu, hái wèi tài zǐ shǎo shī. zú, zèng tài wèi, nián liù shí jiǔ. shì yuē wén jiǎn.
會昌元年，漢水溢，壞城郭，坐不謹防，下遷太子少保。進少師。明年，以太 子太傅留守東都。劉稹誅，而石雄軍吏得從諫與僧孺、李宗閔交結狀。又河南少尹 呂述言：「僧孺聞稹誅，恨嘆之。」武宗怒，黜為太子少保，分司東都，累貶循州 長史。宣宗立，徙衡、汝二州，還為太子少師。卒，贈太尉，年六十九。諡曰文簡。

zhū zi wèi cóng zuì xiǎn.
諸子蔚、叢最顯。

wèi, zì dà zhāng, shǎo zhuó liǎng jīng, yòu dì jìn shì, yáo jiān chá yù shǐ wèi yòu bǔ què. dà zhōng chū, lǚ tiáo qiè zhèng, xuān zōng xǐ yuē: niú shì guǒ yǒu zi, chà wèi rén yì. chū jīn zhōu cì shǐ, qiān lèi lì bù láng zhōng. shī quán xìng yì, biǎn guó zi bó shì, fēn sī dōng dōu. fù yǐ lì bù zhào, jiān shǐ guǎn xiū zhuàn.
蔚，字大章，少擢兩經，又第進士，繇監察御史為右補闕。大中初，屢條切政， 宣宗喜曰：「牛氏果有子，差尉人意。」出金州刺史，遷累吏部郎中。失權幸意， 貶國子博士，分司東都。復以吏部召，兼史館修撰。

xián tōng zhōng, jìn zhì hù bù shì láng, xí qí zhāng hóu. zuò lèi miǎn, wèi yī suì, fù guān. jiǔ zhī, jiǎn xiào bīng bù shàng shū shān nán xī dào jié dù shǐ. zhì liáng sān nián, xú zhōu dào qǐ, shén cè liǎng zhōng wèi fěng zhū fān xī cái zhù jūn, wèi suǒ fǔ bó sān wàn yǐ xiàn, zhōng rén xián qí lìn, yòng wú xíng lǔ dài zhī. huáng cháo rù jīng shī, dùn shān nán, gù lì mín xǐ wèi zhì, zhēng yíng hòu. yīn qǐng lǎo, yǐ shàng shū yòu pú shè zhì shì, zú. zi huī.
咸通中，進至戶部侍郎，襲奇章侯。坐累免，未一歲，復官。久之，檢校兵部 尚書、山南西道節度使。治梁三年，徐州盜起，神策兩中尉諷諸籓悉財助軍，蔚索 府帛三萬以獻，中人嫌其吝，用吳行魯代之。黃巢入京師，遁山南，故吏民喜蔚至， 爭迎候。因請老，以尚書右僕射致仕，卒。子徽。

huī jǔ jìn shì, lèi zhuó lì bù yuán wài láng. gān fú zhōng xuǎn làn, lì duō jiān, suì diào sì qiān yuán, huī zhì yǐ gāng míng, nǐ dù gàn qǐng, fǎ dù fù zhèn.
徽舉進士，累擢吏部員外郎。乾符中選濫，吏多奸，歲調四千員，徽治以剛明， 柅杜干請，法度復振。

wèi bì dì yú liáng, dào bìng, huī yǔ zi fú lán yú, lì gé lù, dào jī qí shǒu, xuè liú miàn, chí yú bù xī. dào pò zhī, huī bài yuē: rén jiē yǒu fù, jīn qīn lǎo ér jí, xìng wú hài jīng. dào gǎn zhī, nǎi zhǐ. jí qián gǔ, yòu féng dào, zhé xiāng yǔ yuē: cǐ xiào zǐ yě! gòng jǔ yú shě zhī jiā, jìn bó guǒ chuàng, yǐ zhān yǐn fèng wèi, liú xìn sù qù. dǐ liáng, huī qū shǔ yè xíng zài, gài guī shì qīn jí. huì bài jiàn yì dài fū, gù cí, jiàn zǎi xiàng dù ràng néng yuē: shàng qiān xìng dāng cóng, qīn yǒu jí dāng shì, ér huī xiōng zài cháo tíng, shēn qǐ hái yíng yī yào. shí xiōng xún yǐ wèi gěi shì zhōng, xǔ zhī. fù sàng, kè liáng hàn. zhōng sàng, yǐ zhōng shū shè rén zhào, cí jí, gǎi gěi shì zhōng, liú chén cāng.
蔚避地於梁，道病，徽與子扶籃輿，歷閣路，盜擊其首，血流面，持輿不息。 盜迫之，徽拜曰：「人皆有父，今親老而疾，幸無駭驚。」盜感之，乃止。及前谷， 又逢盜，輒相語曰：「此孝子也！」共舉輿舍之家，進帛裹創，以饘飲奉蔚，留信 宿去。抵梁，徽趨蜀謁行在，丐歸侍親疾。會拜諫議大夫，固辭，見宰相杜讓能曰： 「上遷幸當從，親有疾當侍，而徽兄在朝廷，身乞還營醫藥。」時兄循已位給事中， 許之。父喪，客梁、漢。終喪，以中書舍人召，辭疾，改給事中，留陳倉。

zhāng jùn fá tài yuán, yǐn wèi pàn guān, chì zài suǒ dūn qiǎn. huī tài xī yuē: wáng shì fāng fù, kuài cáng dān hào, dāng xié hé zhū hóu yǐ wèi fān píng, ér yòu jì yǐ bīng, zhū hóu lí xīn, bì yǒu hòu yōu. bù kěn qǐ. jùn guǒ bài. fù zhào wèi gěi shì zhōng.
張濬伐太原，引為判官，敕在所敦遣。徽太息曰：「王室方復，廥藏殫耗，當 協和諸侯以為籓屏，而又濟以兵，諸侯離心，必有後憂。」不肯起。濬果敗。復召 為給事中。

yáng fù gōng pàn shān nán, lǐ mào zhēn qǐng jiǎ zhāo tǎo jié fá zhī, wèi bào, ér yǔ wáng xíng yú zhé chū bīng. zhāo zōng nù, chí zòu bù xià. mào zhēn jí qǐng, dì zhào qún chén yì, wú gǎn yán. huī yuē: wáng shì duō nán, mào zhēn chéng yǒu gōng. jīn fù gōng zǔ bīng ér tǎo zhī, zuì zài bù qí mìng ěr. chén wén liǎng zhèn bīng duō shā shāng, bù zǎo yǒu suǒ zhì, zé liáng hàn zhī rén jǐn yǐ. qǐng jiǎ yǐ jié, míng yuē shù, zé jūn yǒu suǒ wèi. dì yuē: rán. nǎi yǐ zhāo tǎo shǐ shòu mào zhēn, guǒ yǒu gōng, rán yì yǎn jiǎn, dì shǐ zǎi xiàng dù ràng néng jiāng bīng zhū tǎo, huī jiàn yuē: qí, guó xī mén. mào zhēn píng qí zhòng ér bào, ruò lìng wàn fēn yī bù lì, qū wēi zhòng nài hé? yuàn xú zhì zhī. bù tīng. shī chū, dì fù zhào huī yuē: jīn fá mào zhēn, bǐ zhòng wū hé, qǔ bì wàn quán, qīng jì hé rì yǒu jié? duì yuē: chén zhí jiàn zhēng, suǒ yán zhě jūn guó dà tǐ, rú suǒ zéi píng zhī qī, yuàn bì xià kǎo shī guī, zé jiāng shuài, fēi chén zhí yě. jì ér shī guǒ bài, suì shā dà chén, wáng shì yì ruò.
楊復恭叛山南，李茂貞請假招討節伐之，未報，而與王行瑜輒出兵。昭宗怒， 持奏不下。茂貞亟請，帝召群臣議，無敢言。徽曰：「王室多難，茂貞誠有功。今 復恭阻兵而討之，罪在不俟命爾。臣聞兩鎮兵多殺傷，不早有所制，則梁、漢之人 盡矣。請假以節，明約束，則軍有所畏。」帝曰：「然。」乃以招討使授茂貞，果 有功，然益偃蹇，帝使宰相杜讓能將兵誅討，徽諫曰：「岐，國西門。茂貞憑其眾 而暴，若令萬分一不利，屈威重奈何？願徐制之。」不聽。師出，帝復召徽曰： 「今伐茂貞，彼眾烏合，取必萬全，卿計何日有捷？」對曰：「臣職諫爭，所言者 軍國大體，如索賊平之期，願陛下考蓍龜，責將帥，非臣職也。」既而師果敗，遂 殺大臣，王室益弱。

é yóu zhōng shū shè rén wèi xíng bù shì láng, xí qí zhāng nán. cuī yìn jì huī zhī zhèng, huàn zuǒ sàn cháng shì, xǐ tài zǐ bīn kè, yǐ xíng bù shàng shū zhì shì, guī fán chuān. zú, zèng lì bù shàng shū.
俄由中書舍人為刑部侍郎，襲奇章男。崔胤忌徽之正，換左散常侍，徙太子賓 客，以刑部尚書致仕，歸樊川。卒，贈吏部尚書。

cóng, zì biǎo líng, dì jìn shì, yóu fān shuài mù fǔ rèn bǔ què, shù yán shì. huì zǎi xiàng qǐng guǎng jiàn yuán, xuān zōng yuē: jiàn chén wéi néng jǔ zhí wèi kě, xī yòng zhòng yé? jīn zhāng fú zhào lín niú cóng shǐ zhèn wén suǒ wèi wén, sān rén zú yǐ. yǐ sī xūn yuán wài láng wèi mù zhōu cì shǐ, dì láo yuē: qīng fēi děi yuàn zǎi xiàng hū? duì yuē: bì xià bǐ zhào, bù yóu cì shǐ xiàn lìng, bù rèn jìn chén, zǎi xiàng yǐ shì zhuó chén, fēi xián yě. jí cì jīn zǐ, xiè yuē: chén jīn yī cì shǐ suǒ jiǎ fēi, jí cì zǐ, wèi yuè děng. nǎi cì yín fēi.
叢，字表齡，第進士，由籓帥幕府任補闕，數言事。會宰相請廣諫員，宣宗曰： 「諫臣惟能舉職為可，奚用眾耶？今張符、趙璘、牛叢使朕聞所未聞，三人足矣。」 以司勛員外郎為睦州刺史，帝勞曰：「卿非得怨宰相乎？」對曰：「陛下比詔，不 由刺史縣令，不任近臣，宰相以是擢臣，非嫌也。」即賜金紫，謝曰：「臣今衣刺 史所假緋，即賜紫，為越等。」乃賜銀緋。

xián tōng mò, bài jiàn nán xī chuān jié dù shǐ. shí mán fàn biān, dǐ dà dù, jìn lüè lí yǎ kòu qióng lái guān, mán shū qiú rù cháo, qiě yuē jiǎ dào. cóng qiú qí shǐ sì shí rén, shì èr rén hái zhī, mán jù, jí yǐn qù.
咸通末，拜劍南西川節度使。時蠻犯邊，抵大渡，進略黎、雅、叩邛崍關，謾 書求入朝，且曰假道。叢囚其使四十人，釋二人還之，蠻懼，即引去。

xī zōng xìng shǔ, shòu tài cháng qīng. yǐ bìng qiú wèi bā zhōu cì shǐ, bù xǔ. hái jīng, wèi lì bù shàng shū. sì xiāng wáng luàn, cóng kè sǐ tài yuán.
僖宗幸蜀，授太常卿。以病求為巴州刺史，不許。還京，為吏部尚書。嗣襄王 亂，叢客死太原。

lǐ zōng mǐn, zì sǔn zhī, zhèng wáng yuán yì sì shì sūn. zhuó jìn shì, diào huá zhōu cān jūn shì. jǔ xián liáng fāng zhèng, yǔ niú sēng rú dǐ qiè shí zhèng, chù zǎi xiàng, lǐ jí fǔ è zhī, bǔ luò yáng wèi. jiǔ liú luò bù ǒu, qù cóng fān fǔ pì shǔ. rù shòu jiān chá yù shǐ lǐ bù yuán wài láng. péi dù fá cài, yǐn wèi zhāng yì guān chá pàn guān. cài píng, qiān jià bù láng zhōng, zhī zhì gào. mù zōng jí wèi, jìn zhōng shū shè rén. shí wèi huá zhōu cì shǐ, fù zǐ tóng bài, shì yǐ wèi chǒng.
李宗閔，字損之，鄭王元懿四世孫。擢進士，調華州參軍事。舉賢良方正，與 牛僧孺詆切時政，觸宰相，李吉甫惡之，補洛陽尉。久流落不偶，去從籓府辟署。 入授監察御史、禮部員外郎。裴度伐蔡，引為彰義觀察判官。蔡平，遷駕部郎中， 知制誥。穆宗即位，進中書舍人。時為華州刺史，父子同拜，世以為寵。

zhǎng qìng chū, qián huī diǎn gòng jǔ, zōng mǐn tuō suǒ qīn yú huī, ér lǐ dé yù lǐ shēn yuán zhěn zài hàn lín, yǒu chǒng yú dì, gòng bái huī nà gàn gài, qǔ shì bù yǐ shí, zōng mǐn zuò biǎn jiàn zhōu cì shǐ. yóu shì xián jì xiǎn jié, shù dǎng xiāng mó yà, fán sì shí nián, jìn shēn zhī huò bù néng jiě. é fù wèi zhōng shū shè rén, diǎn gòng jǔ, suǒ qǔ duō zhī míng shì, ruò táng chōng xuē xiáng yuán dōu děng, shì wèi zhī yù sǔn. bǎo lì chū, lèi jìn bīng bù shì láng, fù sàng jiě. tài hé zhōng, yǐ lì bù shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. shí dé yù zì zhè xī zhào, yù yǐ xiāng, ér zōng mǐn zhōng zhù duō, xiān dé jìn, jí yǐn sēng rú tóng bǐng zhèng, xiāng chàng hè, qù yì jǐ zhě, dé yù suǒ shàn jiē zhú zhī. qiān zhōng shū shì láng.
長慶初，錢徽典貢舉，宗閔托所親於徽，而李德裕、李紳、元稹在翰林，有寵 於帝，共白徽納干丐，取士不以實，宗閔坐貶劍州刺史。由是嫌忌顯結，樹黨相磨 軋，凡四十年，搢紳之禍不能解。俄復為中書舍人，典貢舉，所取多知名士，若唐 沖、薛庠、袁都等，世謂之「玉筍」。寶曆初，累進兵部侍郎，父喪解。太和中， 以吏部侍郎同中書門下平章事。時德裕自浙西召，欲以相，而宗閔中助多，先得進， 即引僧孺同秉政，相唱和，去異己者，德裕所善皆逐之。遷中書侍郎。

jiǔ zhī, dé yù wèi xiāng, yǔ zōng mǐn gòng dāng guó. dé yù rù xiè, wén zōng yuē: ér zhī cháo tíng yǒu péng dǎng hū? dé yù yuē: jīn zhōng cháo bàn wèi dǎng rén, suī hòu lái zhě, qū lì ér mí, wǎng wǎng xiàn zhī. bì xià néng yòng zhōng lì wú sī zhě, dǎng yǔ pò yǐ. dì yuē: zhòng yǐ yáng yú qīng zhāng yuán fū xiāo huàn wèi dǎng kuí. dé yù yīn qǐng jiē chū wèi cì shǐ, dì rán zhī. jí yǐ yú qīng wèi cháng zhōu, yuán fū wèi rǔ zhōu, xiāo huàn wèi zhèng zhōu. zōng mǐn yuē: yú qīng wèi gěi shì zhōng, zhōu bù róng zài yuán fū xià. dé yù jū wài jiǔ, qí zhī dǎng rén bù rú chén zhī xiáng. yú qīng rì jiàn bīn kè yú dì, shì hào xíng zhōng shū, gù chén wèi cháng yǔ měi guān. dé yù zhì zhī yuē: gěi shì zhōng fēi měi guān yún hé? zōng mǐn dà jǔ, bù dé duì. é yǐ tóng píng zhāng shì wèi shān nán xī dào jié dù shǐ.
久之，德裕為相，與宗閔共當國。德裕入謝，文宗曰：「而知朝廷有朋黨乎？」 德裕曰：「今中朝半為黨人，雖後來者，趨利而靡，往往陷之。陛下能用中立無私 者，黨與破矣。」帝曰：「眾以楊虞卿、張元夫、蕭澣為黨魁。」德裕因請皆出為 刺史，帝然之。即以虞卿為常州，元夫為汝州，蕭澣為鄭州。宗閔曰：「虞卿位給 事中，州不容在元夫下。德裕居外久，其知黨人不如臣之詳。虞卿日見賓客於第， 世號行中書，故臣未嘗與美官。」德裕質之曰：「給事中非美官云何？」宗閔大沮， 不得對。俄以同平章事為山南西道節度使。

lǐ xùn zhèng zhù shǐ yòng shì, jí dé yù, gòng zī duǎn zhī. nǎi bà dé yù, fù zhào zōng mǐn zhī zhèng shì, jìn fēng xiāng wǔ xiàn hóu, zì sì fù tuō. huì yú qīng yǐ jīng zhào yǐn dé zuì, jí yán yíng jiě, dì nù chì yuē: ěr cháng yǐ zhèng tán wèi yāo qì, jīn zì wèi yāo yé? jí chū wèi míng zhōu cì shǐ, biǎn chù zhōu zhǎng shǐ. xùn zhù nǎi hé: zōng mǐn yì shí yīn jié fù mǎ dū wèi shěn nèi rén sòng ruò xiàn huàn zhě wéi yuán sù wáng jiàn yán děng qiú zǎi xiàng, qiě yán qǐng shàng yǒu jí, mì wèn shù jiā lǚ huá, yíng kǎo mìng lì, yuē: è shí èr yuè. ér jiàn yán jiān jūn jiàn nán, shòu dé yù qiú, fù yǔ zōng mǐn jiā sī. nǎi biǎn zōng mǐn cháo zhōu sī hù cān jūn shì, zhú liǔ zhōu, yuán sù děng xī liú lǐng nán, qīn xìn bìng chì. shí xùn zhù yù yǐ quán shì tiān xià, fán bù fù jǐ zhě, jiē zhǐ yǐ èr rén dǎng, zhú qù zhī. rén rén hài lì, lián yuè wù huì. dì nǎi zhào zōng mǐn dé yù yīn jiā mén shēng gù lì, zì jīn yī qiè bù wèn, suǒ yǐ wèi ān zhōng wài. cháng tàn yuē: qù hé běi zéi yì, qù cǐ péng dǎng nán!
李訓、鄭注始用事，疾德裕，共訾短之。乃罷德裕，復召宗閔知政事，進封襄 武縣侯，恣肆附托。會虞卿以京兆尹得罪，極言營解，帝怒叱曰：「爾嘗以鄭覃為 妖氣，今自為妖耶？」即出為明州刺史，貶處州長史。訓、注乃劾：「宗閔異時陰 結駙馬都尉沈、內人宋若憲、宦者韋元素、王踐言等求宰相，且言頃上有疾，密問 術家呂華，迎考命歷，曰：『惡十二月。』而踐言監軍劍南，受德裕賕，復與宗閔 家私。」乃貶宗閔潮州司戶參軍事，逐柳州，元素等悉流嶺南，親信並斥。時訓、 注欲以權市天下，凡不附己者，皆指以二人黨，逐去之。人人駭栗，連月雺晦。帝 乃詔宗閔、德裕姻家門生故吏，自今一切不問，所以慰安中外。嘗嘆曰：「去河北 賊易，去此朋黨難！」

kāi chéng chū, yōu zhōu cì shǐ yuán zhōng hé yáng lǐ zài yì lèi biǎo lùn xǐ, nǎi xǐ wèi qú zhōu sī mǎ. yáng sì fù fǔ zhèng, yǔ zōng mǐn shàn, yù fù yòng, ér wèi zhèng tán, nǎi tuō huàn rén fěng dì. dì yīn zǐ chén duì tán yuē: zhèn niàn zōng mǐn jiǔ chì, yīng shòu yī guān. tán yuē: bì xià xǐ lìng shǎo jìn zé kě, ruò zài yòng, chén qǐng qián miǎn. chén yí xíng yuē: zōng mǐn zhī zuì, bù jí sǐ wèi xìng. bǎo lì shí, lǐ xù zhāng yòu xīn děng hào bā guān shí liù zǐ, péng bǐ xiǎn wàng, cháo tíng jǐ wēi. lǐ jué yuē: cǐ lǐ féng jí zuì. jīn xù sàng què, bù kě bù rèn yǐ guān. yí xíng yuē: bù rán, shùn zhú sì xiōng tiān xià zhì, cháo tíng hé xī shù xiān rén, shǐ luàn jì gāng? sì fù yuē: shì dāng shì yí, bù kě yǐ zēng ài duó. dì yuē: zhōu cì shǐ kě hū? tán qǐng shòu hóng zhōu bié jià. yí xíng yuē: zōng mǐn shǐ bì zhèng zhù, jiē qí huò, jǐ fù guó. sì fù yuē: bì xià xiàng yù guān zhèng zhù, ér zōng mǐn bù fèng zhào, shàng dāng jì zhī. tán zhì yuē: sì fù dǎng zōng mǐn zhě, bǐ qí è shì lǐ lín fǔ. sì fù yuē: tán yán guò yǐ. lín fǔ shí xián jì gōng, yí miè shí yú zú, zōng mǐn gù wú zhī. shǐ, zōng mǐn yǔ dé yù jù dé zuì, dé yù zài xǐ zhèn, ér zōng mǐn gù zài biǎn dì. fū chéng quàn yí yī, bù kě wèi dǎng. yīn zhé tán yuē: bǐ yīn yòu wèi hán yì qiú guān, chén yǐ qí xī zuò zāng, bù xǔ. tán tuō chén wù lùn, shì qǐ bù wèi dǎng hū? suì zhuó zōng mǐn háng zhōu cì shǐ. qiān tài zǐ bīn kè, fēn sī dōng dōu.
開成初，幽州刺史元忠、河陽李載義累表論洗，乃徙為衢州司馬。楊嗣復輔政， 與宗閔善，欲復用，而畏鄭覃，乃托宦人諷帝。帝因紫宸對覃曰：「朕念宗閔久斥， 應授一官。」覃曰：「陛下徙令少近則可，若再用，臣請前免。」陳夷行曰：「宗 閔之罪，不即死為幸。寶曆時，李續、張又新等號『八關十六子』，朋比險妄，朝 廷幾危。」李珏曰：「此李逢吉罪。今續喪闋，不可不任以官。」夷行曰：「不然， 舜逐四凶天下治，朝廷何惜數憸人，使亂紀綱？」嗣復曰：「事當適宜，不可以憎 愛奪。」帝曰：「州刺史可乎？」覃請授洪州別駕。夷行曰：「宗閔始庇鄭注，階 其禍，幾覆國。」嗣復曰：「陛下向欲官鄭注，而宗閔不奉詔，尚當記之。」覃質 曰：「嗣復黨宗閔者，彼其惡似李林甫。」嗣復曰：「覃言過矣。林甫石賢忌功， 夷滅十餘族，宗閔固無之。始，宗閔與德裕俱得罪，德裕再徙鎮，而宗閔故在貶地。 夫懲勸宜一，不可謂黨。」因折覃曰：「比殷侑為韓益求官，臣以其昔坐贓，不許。 覃托臣勿論，是豈不為黨乎？」遂擢宗閔杭州刺史。遷太子賓客，分司東都。

jì ér tán yí xíng qù wèi, sì fù móu yǐn zōng mǐn fù fǔ zhèng, wèi jí ér wén zōng bēng. huì chāng zhōng, liú zhěn yǐ zé lù pàn, dé yù jiàn yán zōng mǐn sù hòu cóng jiàn, jīn shàng dǎng jìn dōng dōu, nǎi bài zōng mǐn hú zhōu cì shǐ. zhěn bài, dé jiāo tōng zhuàng, biǎn zhāng zhōu zhǎng shǐ, liú fēng zhōu. xuān zōng jí wèi, xǐ liǔ zhōu sī mǎ, zú.
既而覃、夷行去位，嗣復謀引宗閔復輔政，未及而文宗崩。會昌中，劉稹以澤 潞叛，德裕建言宗閔素厚從諫，今上黨近東都，乃拜宗閔湖州刺史。稹敗，得交通 狀，貶漳州長史，流封州。宣宗即位，徙柳州司馬，卒。

zōng mǐn xìng jī jǐng, shǐ yǒu dāng shì lìng míng, jì jìn guì, xǐ quán shì. chū wèi péi dù yǐn bá, hòu dù jiàn dé yù kě wèi xiāng, zōng mǐn suì yǔ wèi yuàn. hán yù wèi zuò nán shān měng hǔ xíng guī zhī. ér zōng mǐn chóng sī dǎng, xūn chì zhōng wài, zú yǐ shì bài.
宗閔性機警，始有當世令名，既浸貴，喜權勢。初為裴度引拔，後度薦德裕可 為相，宗閔遂與為怨。韓愈為作《南山》、《猛虎行》規之。而宗閔崇私黨，薰熾 中外，卒以是敗。

zi kūn zàn, jiē zhuó jìn shì. líng hú táo zuò xiāng, ér zàn yǐ zhī zhì gào lì hàn lín xué shì. táo bà, yì wèi guì guǎn guān chá shǐ. bù shàn yù jūn, wèi shì zú suǒ zhú, biǎn sǐ.
子琨、瓚，皆擢進士。令狐綯作相，而瓚以知制誥歷翰林學士。綯罷，亦為桂 管觀察使。不善御軍，為士卒所逐，貶死。

zōng mǐn dì zōng rǎn, qí zi tāng, lèi guān jīng zhào yǐn, huáng cháo xiàn zhǎng ān, shā zhī.
宗閔弟宗冉，其子湯，累官京兆尹，黃巢陷長安，殺之。

yáng sì fù, zì jì zhī. fù yú líng, shǐ jiàn shí yú zhè xī guān chá shǐ hán huàng, qī yǐ qí nǚ. guī wèi qī yuē: wú yuè rén duō yǐ, hòu guì qiě shòu wú ruò shēng zhě, yǒu zi bì wèi zǎi xiàng. jì ér shēng sì fù, huàng fǔ qí dǐng yuē: míng yǔ wèi jiē yú qí fù, yáng shì zhī qìng yě. yīn zì yuē qìng mén. bā suì zhī shǔ wén, hòu zhuó jìn shì bó xué hóng cí, yǔ péi dù liǔ gōng chuò jiē wèi wǔ yuán héng suǒ zhī, biǎo shǔ jiàn nán mù fǔ. jìn yòu shí yí, zhí shǐ guǎn. yóu shàn lǐ jiā xué, gǎi tài cháng bó shì, zài qiān lǐ bù yuán wài láng. shí yú líng wèi hù bù shì láng, sì fù bì tóng shěng, huàn tā guān, yǒu zhào: tóng sī, qīn dà gōng yǐ shàng, fēi lián pàn jù jiǎn guān zhǎng, jiē wù bì. guān tóng zhí yì, suī fù zǐ xiōng dì wú xián. qiān lèi zhōng shū shè rén.
楊嗣復，字繼之。父於陵，始見識於浙西觀察使韓滉，妻以其女。歸謂妻曰： 「吾閱人多矣，後貴且壽無若生者，有子必位宰相。」既而生嗣復，滉撫其頂曰： 「名與位皆逾其父，楊氏之慶也。」因字曰慶門。八歲知屬文，後擢進士、博學宏 辭，與裴度、柳公綽皆為武元衡所知，表署劍南幕府。進右拾遺，直史館。尤善禮 家學，改太常博士，再遷禮部員外郎。時於陵為戶部侍郎，嗣復避同省，換他官， 有詔：「同司，親大功以上，非聯判句檢官長，皆勿避。官同職異，雖父子兄弟無 嫌。」遷累中書舍人。

sì fù yǔ niú sēng rú lǐ zōng mǐn yǎ xiàng shàn, èr rén fǔ zhèng, yǐn zhī, rán bù yù yuè fù dāng guó, gù quán zhī lǐ bù shì láng. fán èr qī, dé shì liù shí bā rén, duō xiǎn guān. wén zōng sì wèi, jìn hù bù shì láng. yú líng lǎo, qiú shì bù xǔ. sàng chú, zhuó shàng shū zuǒ chéng. tài hé zhōng, zōng mǐn bà, sì fù chū wèi jiàn nán dōng chuān jié dù shǐ. zōng mǐn fù xiāng, xǐ xī chuān.
嗣復與牛僧孺、李宗閔雅相善，二人輔政，引之，然不欲越父當國，故權知禮 部侍郎。凡二期，得士六十八人，多顯官。文宗嗣位，進戶部侍郎。於陵老，求侍 不許。喪除，擢尚書左丞。太和中，宗閔罷，嗣復出為劍南東川節度使。宗閔復相， 徙西川。

kāi chéng chū, yǐ hù bù shì láng zhào, lǐng zhū dào yán tiě zhuǎn yùn shǐ. é yǔ lǐ jué bìng bài tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, hóng nóng xiàn bó, réng lǐng yán tiě. hòu zǐ chén zòu shì, sì fù wèi dì yán: lù wū píng jū mín jiān, ér shàng shū lùn bīng, kě quàn yǐ guān. jué qù hé yuē: tǔ duō qū jìng, néng jiǎng wū, tān fū lián yǐ. bǐ dòu xún zhí yǐ lùn shì jiàn shǎng, tiān xià shì rán, kuàng guān wū yé! dì yuē: zhèn shǎng xún zhí, bāo qí xīn ěr. zhèng tán bù píng yuē: bǐ bāo cáng gù wèi yì zhī. sì fù yuē: xún zhí wú xié, chén zhī zhī. tán yuē: bì xià dāng chá péng dǎng. sì fù yuē: tán yí chén dǎng, chén yīng miǎn. jí zài bài qí bà. jué jiàn yán qiè, móu yuē: péng dǎng gù shǎo mǐ. tán yuē: fù lí fù shēng. dì yuē: xiàng suǒ wèi dǎng yǔ, bù yǐ jǐn hū? tán yuē: yáng hàn gōng zhāng yòu xīn lǐ xù gù zài. jué nǎi chén biān shì, yù jué qí yǔ. tán yuē: lùn biān shì ān wēi, chén bù rú jué jí péng bǐ, jué bù rú chén. sì fù yuē: chén wén zuǒ yòu pèi jiàn, bǐ cǐ xiāng xiào, wèi zhī tán guǒ wèi shuí wèi péng dǎng xié? yīn dāng xiāng àn dùn shǒu yuē: chén wèi zǎi xiàng, bù néng jìn xián tuì bù xiào, yǐ péng dǎng huò jī, fēi suǒ yǐ zhòng cháo tíng. gù qǐ bà, dì fāng wěi yǐ zhèng, gù wèi ān zhī.
開成初，以戶部侍郎召，領諸道鹽鐵轉運使。俄與李珏並拜同中書門下平章事， 弘農縣伯，仍領鹽鐵。後紫宸奏事，嗣復為帝言：「陸洿屏居民間，而上書論兵， 可勸以官。」珏趣和曰：「土多趨競，能獎洿，貪夫廉矣。比竇洵直以論事見賞， 天下釋然，況官洿耶！」帝曰：「朕賞洵直，褒其心爾。」鄭覃不平曰：「彼苞藏 固未易知。」嗣復曰：「洵直無邪，臣知之。」覃曰：「陛下當察朋黨。」嗣復曰： 「覃疑臣黨，臣應免。」即再拜祈罷。珏見言切，繆曰：「朋黨固少弭。」覃曰： 「附離復生。」帝曰：「向所謂黨與，不已盡乎？」覃曰：「楊漢公、張又新、李 續故在。」珏乃陳邊事，欲絕其語。覃曰：「論邊事安危，臣不如珏；嫉朋比，珏 不如臣。」嗣復曰：「臣聞左右佩劍，彼此相笑，未知覃果謂誰為朋黨邪？」因當 香案頓首曰：「臣位宰相，不能進賢退不肖，以朋黨獲譏，非所以重朝廷。」固乞 罷，帝方委以政，故尉安之。

tā rì, dì wèn: fú chèn kě xìn hū? hé cóng ér shēng? sì fù yuē: hàn guāng wǔ yǐ chèn jué shì, suí wén dì yì xǐ zhī, gù qí shū màn tiān xià. bān biāo wáng mìng lùn yǒu suǒ yǐn shù, tè yǐ zhǐ zéi luàn, fēi zhòng zhī yě. jué yuē: zhì luàn yí zhí tuī rén shì ěr. dì yuē: rán. yòu wèn: tiān hòu shí yǒu qǐ bù yī wèi zǎi xiàng zhě, guǒ kě yòng hū? sì fù yuē: tiān hòu zhòng yòng xíng, qīng yòng guān, zì wèi zhī jì ěr. bì zé néng fǒu, yào dài lì shì nǎi kě.
它日，帝問：「符讖可信乎？何從而生？」嗣復曰：「漢光武以讖決事，隋文 帝亦喜之，故其書蔓天下。班彪《王命論》有所引述，特以止賊亂，非重之也。」 珏曰：「治亂宜直推人事耳。」帝曰：「然。」又問：「天后時有起布衣為宰相者， 果可用乎？」嗣復曰：「天后重用刑，輕用官，自為之計耳。必責能否，要待歷試 乃可。」

shì shí yán yīng fǎng duì, shǐ guān bù jí zhī. sì fù jiàn yán: gù shì, zhèng yá, qǐ jū zhù zài qián biàn zuò, wú suǒ jì lù. yáo zhào jǐng jiē qǐng zhì shí zhèng jì, bù néng xíng. chén qǐng yán yīng duì zǎi xiàng yǔ guān dào dé xíng zhèng zhě, wěi zhōng shū mén xià zhí rì jì lù, yuè fù shǐ guān. tā zǎi xiàng yì bù tóng, zhǐ. jiǔ zhī, dì yòu wèn: yán yīng zhèng shì, shú dāng jì zhī? jué jiān xiū guó shǐ, duì yuē: chén zhī zhí yě. chén yí xíng yuē: zǎi xiàng suǒ lù, kǒng yǎn bì shèng dé, zì dào měi míng. chén xiàng yán bù yù wēi quán zài xià zhě, cǐ yě. jué yuē: yí xíng yí zǎi xiàng mài wēi quán, huò xíng shǎng. bù rán, hé zì jū wèi ér wèi cǐ yán xié? chén dé bà wèi xìng. tán yuē: bì xià kāi chéng chū zhèng shén shàn, sān nián hòu, rì bù dǎi qián. sì fù yuē: kāi chéng chū, tán yí xíng dāng guó, sān nián hòu, chén yǔ lǐ jué tóng jìn. chén bù néng xī xīn fèng zhí, shǐ zhèng shì rì bù dǎi qián, chén zhī zuì yě. zòng bì xià bù rěn jiā zhū, dāng zì tiǎn miè. jí kòu tóu qǐng cóng cǐ cí, bù gǎn gèng zhì zhōng shū, nǎi qū chū. dì shǐ shǐ zhě zhào hái, yuē: tán yán shī, hé jí cǐ xié? tán qǐ xiè yuē: chén yú bù zhī jì huì, jìn shì suī shàn, yóu wèi jǐn gōng. chén fēi zhuān chì sì fù, ér jù qiú qù, nǎi bù shǐ chén yán ěr. sì fù yuē: bì xià yuè fèi fèng bǐng shù shí wàn, shí xīn yì cì bì xiān jí, jiāng zé chén fǔ shèng gōng, qiú zhì zhì yě. shǐ bù jí chū, qǐ chén dāng sǐ, lèi bì xià zhī dé, nài hé? wéi bì xià bié qiú xián yǐ zì fǔ. dì yuē: tán ǒu jí zhī, xī zhí jiù? sì fù hé mén bù kěn qǐ, dì nǎi miǎn tán yí xíng xiāng, ér sì fù zhuān tiān xià shì.
是時延英訪對，史官不及知。嗣復建言：「故事，正衙，起居注在前；便坐， 無所紀錄。姚、趙憬皆請置時政記，不能行。臣請延英對宰相語關道德刑政者， 委中書門下直日紀錄，月付史官。」它宰相議不同，止。久之，帝又問：「延英政 事，孰當記之？」珏監修國史，對曰：「臣之職也。」陳夷行曰：「宰相所錄，恐 掩蔽聖德，自盜美名。臣向言不欲威權在下者，此也。」珏曰：「夷行疑宰相賣威 權，貨刑賞。不然，何自居位而為此言邪？臣得罷為幸。」覃曰：「陛下開成初政 甚善，三年後，日不逮前。」嗣復曰：「開成初，覃、夷行當國，三年後，臣與李 珏同進。臣不能悉心奉職，使政事日不逮前，臣之罪也。縱陛下不忍加誅，當自殄 滅。」即叩頭請從此辭，不敢更至中書，乃趨出。帝使使者召還，曰：「覃言失， 何及此邪？」覃起謝曰：「臣愚不知忌諱，近事雖善，猶未盡公。臣非專斥嗣復， 而遽求去，乃不使臣言耳。」嗣復曰：「陛下月費俸稟數十萬，時新異賜必先及， 將責臣輔聖功，求至治也。使不及初，豈臣當死，累陛下之德，奈何？惟陛下別求 賢以自輔。」帝曰：「覃偶及之，奚執咎？」嗣復闔門不肯起，帝乃免覃、夷行相， 而嗣復專天下事。

jìn mén xià shì láng. jiàn yán: shǐ fǔ guān shǔ duō, yí shěng. dì yuē: wú fǎn zhì cái hū? duì yuē: cái zhě zì yì, tài qù bǐ zǐ zhě, jīng huá nǎi chū. dì yuē: xī xiāo fù chéng zhèng, nán yán zhě bì yán, qīng qí zhì zhī!
進門下侍郎。建言：「使府官屬多，宜省。」帝曰：「無反滯才乎？」對曰： 「才者自異，汰去粃滓者，菁華乃出。」帝曰：「昔蕭復乘政，難言者必言，卿其 志之！」

wèi jǐ, dì bēng, zhōng wèi chóu shì liáng fèi yí zhào, lì wǔ zōng. dì zhī lì, fēi zǎi xiàng yì, gù nèi báo zhí zhèng chén, bù jiā lǐ, zì yòng lǐ dé yù ér bà sì fù wèi lì bù shàng shū, chū wèi hú nán guān chá shǐ. huì zhū xuē jì léng liú hóng yì, zhōng rén duō yán cháng fù sì fù jué, bù lì yú bì xià. dì gāng jí, jí zhào zhōng shǐ fēn dào zhū sì fù děng, dé yù yǔ cuī yùn cuī gǒng děng yì yán yīng yán: gù shì, dà chén fēi è zhuàng míng bái, wèi yǒu zhū sǐ zhě. xī tài zōng xuán zōng dé zōng sān dì, jiē cháng yòng zhòng xíng, hòu wú bù huǐ, yuàn xú sī qí yí, shǐ tiān xià zhī shèng dé yǒu suǒ róng, bù yù rén yǐ wèi yuān. dì yuē: zhèn zuǎn sì zhī jì, zǎi xiàng hé cháng bǐ shù! qiě jué děng gè yǒu fù huì, ruò jué jì léng shǔ chén wáng, yóu shì xiān dì yì. rú sì fù hóng yì shǔ ān wáng, nǎi nèi wèi yáng fēi móu. qiě qí suǒ dài shū yuē: gū hé bù xiào tiān hòu? dé yù yuē: fēi yǔ nán biàn. dì yuē: fēi xī yǒu jí, xiān dì xǔ qí dì rù shì, dé tōng qí móu. jìn zhōng zhèng zuǒ yóu jù, wǒ bù yù bào yú wài. shǐ ān wáng lì, kěn róng wǒ yé? yán bì qī rán, nǎi yuē: wèi qīng shè zhī! yīn zhuī shǐ zhě hái, biǎn sì fù cháo zhōu cì shǐ.
未幾，帝崩，中尉仇士良廢遺詔，立武宗。帝之立，非宰相意，故內薄執政臣， 不加禮，自用李德裕而罷嗣復為吏部尚書，出為湖南觀察使。會誅薛季棱、劉弘逸， 中人多言嘗附嗣復、珏，不利於陛下。帝剛急，即詔中使分道誅嗣復等，德裕與崔 鄆、崔珙等詣延英言：「故事，大臣非惡狀明白，未有誅死者。昔太宗、玄宗、德 宗三帝，皆嘗用重刑，後無不悔，願徐思其宜，使天下知盛德有所容，不欲人以為 冤。」帝曰：「朕纘嗣之際，宰相何嘗比數！且珏等各有附會，若珏、季棱屬陳王， 猶是先帝意。如嗣復、弘逸屬安王，乃內為楊妃謀。且其所紿書曰：『姑何不斅天 後？』」德裕曰：「飛語難辨。」帝曰：「妃昔有疾，先帝許其弟入侍，得通其謀。 禁中證左尤具，我不欲暴於外。使安王立，肯容我耶？」言畢戚然，乃曰：「為卿 赦之！」因追使者還，貶嗣復潮州刺史。

xuān zōng lì, qǐ wèi jiāng zhōu cì shǐ. yǐ lì bù shàng shū zhào, dào yuè zhōu zú, nián liù shí liù, zèng shàng shū zuǒ pú shè, shì yuē xiào mù.
宣宗立，起為江州刺史。以吏部尚書召，道岳州卒，年六十六，贈尚書左僕射， 諡曰孝穆。

sì fù lǐng gòng jǔ shí, yú líng zì luò rù cháo, nǎi lǜ mén shēng chū yíng, zhì jiǔ dì zhōng, yú líng zuò táng shàng, sì fù yǔ zhū shēng zuò liǎng xù. shǐ yú líng zài kǎo gōng, zhuó zhè dōng guān chá shǐ lǐ shī jì jí dì, shí yì zài yān. rén wèi yáng shì shàng xià mén shēng, shì yǐ wèi měi.
嗣復領貢舉時，於陵自洛入朝，乃率門生出迎，置酒第中，於陵坐堂上，嗣復 與諸生坐兩序。始於陵在考功，擢浙東觀察使李師稷及第，時亦在焉。人謂楊氏上 下門生，世以為美。

sì fù wǔ zǐ, qí xiǎn zhě: shòu sǔn.
嗣復五子，其顯者：授、損。

shòu, zì dé fú, yú kūn dì zuì xián. yóu jìn shì dì qiān lèi hù bù shì láng, yǐ mǔ bìng qiú wèi mì shū jiān. hòu yǐ xíng bù shàng shū cóng zhāo zōng xìng huá, xǐ tài zǐ shǎo bǎo, zú, zèng shàng shū zuǒ pú shè.
授，字得符，於昆弟最賢。由進士第遷累戶部侍郎，以母病求為秘書監。後以 刑部尚書從昭宗幸華，徙太子少保，卒，贈尚書左僕射。

zi jiǒng, zì gōng yǐn, lèi zhuó zuǒ shí yí. zhāo zōng chū lì, shù yóu yàn, shàng shū jí jiàn. lì hù bù yuán wài láng. cuī yìn zhāo zhū quán zhōng rù jīng shī, jiǒng qiè zú kè hú nán. zhōng jiàn yì dài fū.
子煚，字公隱，累擢左拾遺。昭宗初立，數游宴，上疏極諫。歷戶部員外郎。 崔胤招硃全忠入京師，煚挈族客湖南。終諫議大夫。

sǔn, zì zi mò, yáo yìn bǔ lán tián wèi, zhì diàn zhōng shì yù shǐ. jiā xīn chāng lǐ, yǔ lù yán dì jiē. yán fāng wèi xiāng, yù yì qí jiù yǐ guǎng dì. sǔn zú shì zhě shí yú rén, yì yuē: jiā shì shèng shuāi, xì quán zhě xǐ nù, bù kě jù. sǔn yuē: jīn chǐ cùn tǔ jiē xiān rén jiù zī, fēi wú děng suǒ yǒu, ān kě fèng quán chén xié? qióng dá, mìng yě! zú bù yǔ. yán bù yuè, shǐ sǔn àn yù qián zhōng, yú nián hái. sān qiān jiàng zhōu cì shǐ. yán bà qù, zhào wèi gěi shì, qiān jīng zhào yǐn. yǔ zǎi xiàng lú xié yǎ bù yè, fù chú gěi shì zhōng. shǎn guó jūn luàn, zhú guān chá shǐ cuī ráo, mìng sǔn dài zhī, zhì zé jǐn zhū yǒu zuì zhě. bài píng lú jié dù shǐ, xǐ tiān píng, wèi fù fù liú, zú guān xià.
損，字子默，繇廕補藍田尉，至殿中侍御史。家新昌里，與路岩第接。岩方為 相，欲易其廄以廣第。損族仕者十餘人，議曰：「家世盛衰，系權者喜怒，不可拒。」 損曰：「今尺寸土皆先人舊貲，非吾等所有，安可奉權臣邪？窮達，命也！」卒不 與。岩不悅，使損按獄黔中，逾年還。三遷絳州刺史。岩罷去，召為給事，遷京兆 尹。與宰相盧攜雅不葉，復除給事中。陝虢軍亂，逐觀察使崔蕘，命損代之，至則 盡誅有罪者。拜平盧節度使，徙天平，未赴復留，卒官下。

zàn yuē: fū kǒu dào xiān wáng yǔ, xíng rú shì rén, qí míng yuē dào rú. sēng rú zōng mǐn yǐ fāng zhèng gǎn yán jìn, jì dāng guó, fǎn fèn sī nì dǎng, pái jī suǒ zēng, shì shí quán zhèn tiān xià, rén zhǐ yuē niú lǐ, fēi dào wèi hé? féng jí xiǎn xié, zhěn fú zào, sì fù biàn gěi, gù wú zú yán. xìng zhǔ càn hūn, bù dǐ yú lù, zhì shì zhī zuì rén yú!
贊曰：夫口道先王語，行如市人，其名曰「盜儒」。僧孺、宗閔以方正敢言進， 既當國，反奮私昵黨，排擊所憎，是時權震天下，人指曰「牛李」，非盜謂何？逢 吉險邪，稹浮躁，嗣復辯給，固無足言。幸主孱昏，不底於戮，治世之罪人歟！