dù péi lǐ wéi
杜裴李韋
dù huáng shang, zì zūn sù, jīng zhào wàn nián rén. zhuó jìn shì dì, yòu zhōng hóng cí. guō zi yí pì zuǒ shuò fāng fǔ, zi yí rù cháo, shǐ zhǔ liú shì. lǐ huái guāng yǔ jiān jūn yīn móu jiǎo zhào zhū dà jiāng děng, yǐ dòng zhòng xīn, yù dài zi yí. huáng shang dé zhào, pàn qí fēi, yǐ zhì huái guāng, huái guāng liú hàn fú zuì. yú shì zhū jiāng hěn jiāo nán zhì zhě, huáng shang jiē yǐ zi yí lìng yì zhì, zhòng bù gǎn luàn.
杜黃裳,字遵素,京兆萬年人。擢進士第,又中宏辭。郭子儀辟佐朔方府,子 儀入朝,使主留事。李懷光與監軍陰謀矯詔誅大將等,以動眾心,欲代子儀。黃裳 得詔,判其非,以質懷光,懷光流汗服罪。於是諸將狠驕難制者,黃裳皆以子儀令 易置,眾不敢亂。
rù wèi shì yù shǐ, wèi péi yán líng suǒ è, shí qī bù qiān. zhēn yuán mò, bài tài zǐ bīn kè, jū wéi qū. shí zhōng rén yù qǐng qí dì cì gōng zhǔ, dé zōng yuē: chéng nán dù shì xiāng lǐ, bù kě yì. qiān tài cháng qīng. shí wáng shū wén yòng shì, huáng shang wèi cháng guò qí mén. xù wéi zhí yì fǔ zhèng, huáng shang quàn qǐng tài zǐ jiān guó, zhí yì yuē: gōng shǐ dé yī guān, jù kāi kǒu yì jìn zhōng shì! huáng shang nù yuē: wú shòu ēn sān cháo, qǐ yǐ yī guān jiàn mài! jí fú yī chū.
入為侍御史,為裴延齡所惡,十期不遷。貞元末,拜太子賓客,居韋曲。時中 人慾請其地賜公主,德宗曰:「城南杜氏鄉里,不可易。」遷太常卿。時王叔文用 事,黃裳未嘗過其門。婿韋執誼輔政,黃裳勸請太子監國,執誼曰:「公始得一官, 遽開口議禁中事!」黃裳怒曰:「吾受恩三朝,豈以一官見賣!」即拂衣出。
huáng tài zǐ zǒng jūn guó shì, zhuó huáng shang mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. yú shì, xià suī yín jié dù shǐ hán quán yì xiān nìng wú gōng, yīn qí lái cháo, bái bà zhī. é ér liú pì pàn, yì zhě yǐ pì shì xiǎn, tǎo zhī huò shēng shì, wéi huáng shang gù quàn bù shè, yīn zòu bà zhōng rén jiān jūn, ér zhuān wěi gāo chóng wén. fán bīng jìn tuì, huáng shang zì zhōng zhǐ shòu, wú bù qiè yú jī. chóng wén sù dàn liú yōng, huáng shang shǐ rén wèi yuē: gōng bù fèn mìng zhě, dāng yǐ yōng dài. chóng wén jù, yī sǐ lì fù zéi yǐ xiàn. shǔ píng, qún chén hè, xiàn zōng mù huáng shang yuē: shí qīng zhī gōng.
皇太子總軍國事,擢黃裳門下侍郎、同中書門下平章事。於是,夏綏銀節度使 韓全義憸佞無功,因其來朝,白罷之。俄而劉辟叛,議者以辟恃險,討之或生事, 唯黃裳固勸不赦,因奏罷中人監軍,而專委高崇文。凡兵進退,黃裳自中指授,無 不切於機。崇文素憚劉澭,黃裳使人謂曰:「公不奮命者,當以澭代。」崇文懼, 一死力縛賊以獻。蜀平,群臣賀,憲宗目黃裳曰:「時卿之功。」
shǐ, dé zōng chuàng ài duō nán, wù gū xī fān zhèn, měi shuài chén sǐ, qiǎn zhōng rén cì qí jūn, guān zhòng suǒ yù lì zhě, gù dà jiāng sī jīn bì jié zuǒ yòu, yǐ qiú jié zhì, yàn nián yóu shén, fāng zhèn xuǎn bù chū cháo tíng. huáng shang měi cóng róng jù yán: bì xià yí jiàn zhēn yuán zhī bì, zhěng fǎ dù, jùn sǔn zhū hóu, zé tiān xià zhì. dì cháng wèn qián gǔ wáng zhě suǒ yǐ zhì luàn yún yún, huáng shang zhī dì ruì yú zhì, kǒng bù dé qí yào, yīn tuī yán: wáng zhě zhī dào, zài xiū jǐ rèn xián ér yǐ. cāo zhí gāng lǐng, yào de qí dà zhě, zhì bù shū yù sòng, bǎi lì néng fǒu, běn fēi rén zhǔ suǒ zì rèn. xī qín shǐ huáng dì qīn chéng jué shì, jiàn chī qián shì wèi míng dì yù àn shàng shū shì, chén jiǎo bù cóng suí wén dì rì zè tīng zhèng, wèi shì chuán cān, tài zōng xiào zhī. gù wáng zhě zé rén rèn ér zé chéng, jiàn gōng bì shǎng, yǒu zuì xìn fá, shú gǎn bù lì? kǒng zǐ zhī chēng dì shùn gōng jǐ nán miàn, yǐ qí néng jǔ shí liù xiāng, qù sì xiōng, ér zhì wú wèi. qǐ bì wán shén pí tǐ, láo ěr mù zhī chá, rán hòu wèi zhì zāi? dì yǐ huáng shang yán zhōng, jiā nà zhī. yóu shì píng xià jiǎn qí miè cài fù liǎng hé, yǐ jī bǐng hái zǎi xiāng, jì lǜ shè zhāng, hè rán hào zhōng xìng, zì huáng shang qǐ zhī.
始,德宗創艾多難,務姑息籓鎮,每帥臣死,遣中人伺其軍,觀眾所欲立者, 故大將私金幣結左右,以求節制,晏年尤甚,方鎮選不出朝廷。黃裳每從容具言: 「陛下宜鑒貞元之弊,整法度,晙損諸侯,則天下治。」帝嘗問前古王者所以治亂 云云,黃裳知帝銳於治,恐不得其要,因推言:「王者之道,在修己任賢而已。操 執綱領,要得其大者,至簿書獄訟,百吏能否,本非人主所自任。昔秦始皇帝親程 決事,見嗤前世;魏明帝欲按尚書事,陳矯不從;隋文帝日昃聽政,衛士傳餐,太 宗笑之。故王者擇人任而責成,見功必賞,有罪信罰,孰敢不力?孔子之稱帝舜恭 己南面,以其能舉十六相,去四凶,而至無為。豈必刓神疲體,勞耳目之察,然後 為治哉?」帝以黃裳言忠,嘉納之。由是平夏、翦齊、滅蔡、復兩河,以機秉還宰 相,紀律設張,赫然號中興,自黃裳啟之。
yuán hé èr nián, yǐ jiǎn xiào sī kōng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, wèi hé zhōng jìn jiàng jié dù shǐ, é fēng bīn guó gōng. míng nián zú, nián qī shí, zèng sī tú, shì yuē xuān xiàn.
元和二年,以檢校司空同中書門下平章事,為河中、晉絳節度使,俄封邠國公。 明年卒,年七十,贈司徒,諡曰宣獻。
huáng shang dá quán biàn, yǒu wáng zuǒ dà lüè. xìng yǎ dàn, wèi shǐ wǔ wù. chū bù wèi zhí yì suǒ lǐ, jí bài, xī lì yíng jiù jì sǐ, biǎo hái qí jiù zàng yān. cháng bèi jí, yī zhě wù jìn yào, jí suì shén, zhōng bù nù qiǎn. rán chú lì bù shén bié liú pǐn, tōng kuì xiè, wú jié bái míng. dāng dà zhèng wèi jiǔ, bù jiù qí cái, jí chù wài, tiān xià cháng suǒ shǔ yì. zú hòu shù nián, yù shǐ hé zòu huáng shang nà bīn níng jié dù shǐ gāo chóng wén qián sì wàn wǔ qiān mín, àn gù lì wú píng jí huáng shang zi zài, cí fú. dì niàn jiù gōng, dàn liú píng zhāo zhōu, yuán zài bù wèn. zài zhōng tài pú shǎo qīng.
黃裳達權變,有王佐大略。性雅澹,未始忤物。初不為執誼所禮,及敗,悉力 營救;既死,表還其柩葬焉。嘗被疾,醫者誤進藥,疾遂甚,終不怒譴。然除吏不 甚別流品,通饋謝,無潔白名。當大政未久,不究其才,及處外,天下常所屬意。 卒後數年,御史劾奏黃裳納邠寧節度使高崇文錢四萬五千緡,按故吏吳憑及黃裳子 載,辭服。帝念舊功,但流憑昭州,原載不問。載終太僕少卿。
zài dì shèng, zì bīn qīng, bǎo lì chū zhuó jìn shì dì. yáng sì fù shù jiàn cái kān jiàn guān, bù wèi zhèng tán suǒ yòu. xuān zōng gǎn zhāng wǔ jiù shì, yuán hé shí dà chén zǐ ruò sūn zài zhě, duō zhèn bá zhī. dì cháng wèn shèng, shèng jù dào huáng shang shǒu jiàn xiàn zōng jiān guó yì, dì jiā tàn, bài gěi shì zhōng, qiān hù bù shì láng pàn dù zhī, yù yǐ wèi zǎi xiàng. jí xiāo yè bà, wèi zhōng rén jǔ huǐ, ér gèng yòng jiǎng shēn, yǐ shèng jiǎn xiào lǐ bù shàng shū, chū wèi tiān píng jié dù shǐ, bù dé yì, zú.
載弟勝,字斌卿,寶曆初擢進士第。楊嗣複數薦材堪諫官,不為鄭覃所佑。宣 宗感章武舊事,元和時大臣子若孫在者,多振拔之。帝嘗問勝,勝具道黃裳首建憲 宗監國議,帝嘉嘆,拜給事中,遷戶部侍郎判度支,欲倚為宰相。及蕭鄴罷,為中 人沮毀,而更用蔣伸,以勝檢校禮部尚書,出為天平節度使,不得意,卒。
péi jì, zì hóng zhōng, jiàng zhōu wén xǐ rén. zhuó jìn shì dì, yǐ xián liáng fāng zhèng duì cè dì yī bǔ měi yuán wèi. fān fǔ jiāo pì, bù jiù. sì qiān kǎo gōng yuán wài láng. lì bù shì láng zhèng xún yú wěi jì xiào cí pàn, yán hé jīng mì, jiē zhí cái shí. xiàn zōng yuán hé chū, zhào rù hàn lín wèi xué shì, zài qiān zhōng shū shè rén. lǐ jí fǔ shǐ zhí zhèng, yǐ qíng wèi jì yuē: wú luò tuò yuǎn yì, gèng shí nián, shǐ xiāng tiān zǐ, bǐ rì rén wù, wú měng bù jí zhī qiě zǎi xiàng zhí dāng jìn xián rèn néng, jūn jīng jiàn, wèi wǒ yán zhī. jì jí yá lüè shū sān shí xǔ rén, jí fǔ jí yǐ jiàn yú cháo, tiān xià xī rán chēng dé rén. zuò fù shì huáng fǔ shí niú sēng rú děng duì cè fēi shì, bà xué shì, wèi hù bù shì láng. dì qì jì fāng zhí, yǐ wèi rèn gōng qīng, báo qí guò, juàn xìn mí hòu. jí fǔ bà, nǎi bài jì zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. jiā jí xián diàn dà xué shì, jiān xiū guó shǐ.
裴垍,字弘中,絳州聞喜人。擢進士第,以賢良方正對策第一補美原尉。籓府 交辟,不就。四遷考功員外郎。吏部侍郎鄭珣瑜委垍校辭判,研核精密,皆值才實。 憲宗元和初,召入翰林為學士,再遷中書舍人。李吉甫始執政,以情謂垍曰:「吾 落魄遠裔,更十年,始相天子,比日人物,吾懵不及知;且宰相職當進賢任能,君 精鑒,為我言之。」垍即崖略疏三十許人,吉甫籍以薦於朝,天下翕然稱得人。坐 覆視皇甫湜、牛僧孺等對策非是,罷學士,為戶部侍郎。帝器垍方直,以為任公卿, 薄其過,眷信彌厚。吉甫罷,乃拜垍中書侍郎、同中書門下平章事。加集賢殿大學 士,監修國史。
jì shǐ chéng zhǐ hàn lín, tiān zǐ xīn jiǎn shǔ luàn, lì jīng zhì zhì, zhōng wài jī guǎn, jì duō suǒ cān yǔ, yǐ xiǎo xīn shèn mò chēng dì yì. jì dāng guó, qǐng shéng bù guǐ, kè lì zhì, fēn míng shū tè, dì jiàng yì shùn nà. tǔ tū chéng cuǐ zì dōng gōng dé shì, ēn gù qīn wò, chéng jiān yù yǒu guān shuō, dì dàn jì, jiè shǐ wù yán. dì zài diàn zhōng, cháng hū jì guān ér bù míng. lǐng nán jié dù shǐ yáng yú líng wèi jiān jūn xǔ suì zhèn suǒ wū, zhào shòu rǒng guān. jì yuē: yǐ yī zhōng rén zuì fān chén, bì xià zhī fǎ ān zài? gèng shòu měi guān. yán shòu shǒu tài yuán, zhèng yī chū jiān jūn lǐ fǔ guāng, jì hé qí nuò, yǐ lǐ yōng fù dài zhī.
垍始承旨翰林,天子新翦蜀亂,厲精緻治,中外機筦,垍多所參與,以小心慎 默稱帝意。既當國,請繩不軌,課吏治,分明淑慝,帝降意順納。吐突承璀自東宮 得侍,恩顧親渥,承間欲有關說,帝憚垍,誡使勿言。帝在殿中,常呼垍官而不名。 嶺南節度使楊於陵為監軍許遂振所誣,詔授冗官。垍曰:「以一中人罪籓臣,陛下 之法安在?」更授美官。嚴綬守太原,政一出監軍李輔光,垍劾其懦,以李庸阝代 之。
wáng chéng zōng shàn xí jié dù, fāng dì lǚ xuē pàn zú, yì bì qǔ zhī, yòu tǔ tū chéng cuǐ měi yù náo jì quán, yīn tàn dì yì, zì qǐng wǎng. yú shí zé lù lú cóng shǐ guǐ xiàn zhēng tǎo jì, jì gù zhēng, yǐ wèi: cóng shǐ bāo nì jié, nèi lián chéng zōng, wài qǐng xìng shī, yǐ tú shēn lì. qiě wǔ jùn yǒu gōng yú guó, bì xià qián yǐ dì shòu lǐ shī dào, ér jīn yù duó chéng zōng dì yǒu zhī, shǎng fá bù yī, jǔ quàn fèi yǐ. dì yī wéi bù néng jué. jiǔ zhī, zú yòng chéng cuǐ móu. huì bīng tǎo chéng zōng, cóng shǐ guǒ fǎn fù, bīng jiǔ bào wú gōng, wáng shī gào bìng. jì ér cóng shǐ qiǎn bù jiāng wáng yì yuán zòu shì, jì cóng róng yǐ yǔ dòng zhī, yì yuán yīn yán cóng shǐ è rěn kě tú zhuàng, jì bǐ qiǎn wǎng, dé qí dà jiāng wū zhòng yìn děng yào lǐng. jì nǎi wèi dì chén: cóng shǐ bào lì bù jūn, shì chéng cuǐ ruò xiǎo ér, wǎng lái shén cè jūn bù shèn jiè, kě yīn qí jī zhì zhī, hòu wú xìng shī zhī láo. dì chū qú rán, xú nǎi xǔ zhī. jì qǐng mì qí jì, dì yuē: wéi lǐ jiàng liáng shǒu qiān zhī zhī. é ér chéng cuǐ fù cóng shǐ xiàn yú cháo, yīn bān shī. jì zòu: chéng cuǐ shǒu móu wú gōng, bì xià suī qū fǎ, rén xīn bù yàn, qǐng liú chì yǐ xiè tiān xià. nǎi bà suǒ lǐng bīng.
王承宗擅襲節度,方帝屢削叛族,意必取之,又吐突承璀每欲撓垍權,因探帝 意,自請往。於時澤潞盧從史詭獻征討計,垍固爭,以為:「從史苞逆節,內連承 宗,外請興師,以圖身利。且武俊有功於國,陛下前以地授李師道,而今欲奪承宗 地有之,賞罰不一,沮勸廢矣。」帝猗違不能決。久之,卒用承璀謀。會兵討承宗, 從史果反覆,兵久暴無功,王師告病。既而從史遣部將王翊元奏事,垍從容以語動 之,翊元因言從史惡稔可圖狀,垍比遣往,得其大將烏重胤等要領。垍乃為帝陳: 「從史暴戾不君,視承璀若小兒,往來神策軍不甚戒,可因其機致之,後無興師之 勞。」帝初瞿然,徐乃許之。垍請秘其計,帝曰:「惟李絳、梁守謙知之。」俄而 承璀縛從史獻於朝,因班師。垍奏:「承璀首謀無功,陛下雖詘法,人心不厭,請 流斥以謝天下。」乃罷所領兵。
xiān shì, tiān xià fù fǎ yǒu sān: yuē shàng gòng, yuē sòng shǐ, yuē liú zhōu. jiàn zhōng chū, lí dìng cháng fù, ér wù zhòng qián qīng. qí hòu qīng zhòng xiāng fǎn, mín shū lǜ yī bèi qí chū, ér suǒ zài yǐ liú zhōu sòng shǐ zhī rù, shě gōng gū, gèng shí sī zhí yǐ zì rùn, gù fù yì kē, qí mín zhòng kùn. jì zòu jìn zhī, yī yǐ gōng gū zhǔn wù, guān chá shǐ de yòng suǒ zhì zhōu zū diào, zhì bù zú, nǎi qǔ zhī jùn yǐ shàn, gù sòng shǐ zhī cái xī wèi shàng gòng. zì shì qǐ huái jiāng ér nán, mín shǎo xī yǐ.
先是,天下賦法有三:曰上供,曰送使,曰留州。建中初,厘定常賦,而物重 錢輕。其後輕重相反,民輸率一倍其初,而所在以留州、送使之入,舍公估,更實 私直以自潤,故賦益苛,齊民重困。垍奏禁之,一以公估准物,觀察使得用所治州 租調,至不足,乃取支郡以贍,故送使之財悉為上供。自是起淮、江而南,民少息 矣。
jì qì jú jùn zhěng, chí fǎ dù, suī sù guì qián wàng zào yì, bù gǎn gàn yǐ sī. jiàn guān yán dé shī, dà dǐ zhí zhèng duō jì zhī, wéi jì jiǎng lì shǐ jǐn yán. chū, shí yí dú gū yù lǐ zhèng cí yán xiū fù sān rén jiē qiān, jí guò xiè jì, jì dú ràng xiū fù yuē: jūn yì fū èr rén zī zī xiàn nà zhě, qián rì jìn nǐ, shàng gù wèi yí. xiū fù dà cán. jì wèi xué shì shí, yǐn lǐ jiàng cuī qún yǔ tóng liè. jí xiāng, yòu zhuó wéi guàn zhī péi dù zhī zhì gào, lǐ yí jiǎn yù shǐ zhōng chéng, jiē zhǒng niè wèi fǔ xiāng, hào míng chén. zì tā xuǎn rèn, wǎng bù jīng míng, rén wú yì yán. shì dài fū bù yǐ jì nián shào bǐng yòng wèi xián, gù yuán hé zhī zhì, bǎi dù xiū jǔ, chēng cháo wú xìng rén.
垍器局峻整,持法度,雖宿貴前望造詣,不敢幹以私。諫官言得失,大抵執政 多忌之,惟垍獎勵使盡言。初,拾遺獨孤郁、李正辭、嚴休復三人皆遷,及過謝垍, 垍獨讓休復曰:「君異夫二人孜孜獻納者,前日進擬,上固為疑。」休復大慚。垍 為學士時,引李絳、崔群與同列。及相,又擢韋貫之、裴度知制誥,李夷簡御史中 丞,皆踵躡為輔相,號名臣。自它選任,罔不精明,人無異言。士大夫不以垍年少 柄用為嫌,故元和之治,百度修舉,稱朝無幸人。
wǔ nián, bào fēng bì, dì chàng xī, qiǎn shǐ zhì wèn, yào shàn jìn tuì zhé shū wén. jū sān yuè, yì gù, nǎi bà wèi bīng bù shàng shū. jì zhī jìn, lǐ jí fǔ jiàn pō lì, jí jū zhōng, duō biàn gèng jí fǔ shí yuē shù, jí fǔ fù yòng, xián zhī. huì jì yǔ shǐ guān jiǎng wǔ děng shàng dé zōng shí lù, jí fǔ yǐ jì yǐn jí jiě shǐ rèn, bù yí mào zòu, nǎi xǐ jì tài zǐ bīn kè, bà wǔ děng shǐ guān. huì zú, bù jiā zèng, gěi shì zhōng liú bó chú biǎo qí zhōng, dì nǎi zèng tài zǐ tài fù.
五年,暴風痹,帝悵惜,遣使致問,藥膳進退輒疏聞。居三月,益痼,乃罷為 兵部尚書。垍之進,李吉甫薦頗力,及居中,多變更吉甫時約束,吉甫復用,銜之。 會垍與史官蔣武等上《德宗實錄》,吉甫以垍引疾解史任,不宜冒奏,乃徙垍太子 賓客,罷武等史官。會卒,不加贈,給事中劉伯芻表其忠,帝乃贈太子太傅。
jì shǐ xiāng, jiàn yán: jí xián yuàn guān, dēng cháo zì wǔ pǐn shàng wèi xué shì, xià wèi zhí xué shì, yú jiē xiào lǐ, shǐ guǎn yǐ dēng cháo zhě wèi xiū zhuàn, fǒu zhě zhí shǐ guǎn, yǐ zhǔn liù diǎn. suì zhe yú lìng.
垍始相,建言:「集賢院官,登朝自五品上為學士,下為直學士,余皆校理, 史館以登朝者為修撰,否者直史館,以准《六典》。」遂著於令。
jīng zhào shǎo yǐn péi wǔ shǐ wáng chéng zōng hái, dé dé dì èr zhōu, yǐ ér dì bù rù. huò yán: wǔ hái, xiān jiàn jì, míng rì nǎi cháo. dì nù, zhào xué shì lǐ jiàng yì chì wǔ, jiàng yán: jì shēn bèi zǎi xiàng, míng liàn shí shì, shì bù róng xiān jiàn wǔ. dì wù, shì zhī. yì zhě wèi dì zhī jì míng, yǐ rèn fāng dǔ, shàng bù miǎn yí xián, yǐ xìn chù wèi zhī nán yún.
京兆少尹裴武使王承宗還,得德、棣二州,已而地不入。或言:「武還,先見 垍,明日乃朝。」帝怒,召學士李絳議斥武,絳言:「垍身備宰相,明練時事,勢 不容先見武。」帝悟,釋之。議者謂帝知垍明,倚任方篤,尚不免疑嫌,以信處位 之難雲。
lǐ fān, zì shū hàn, qí xiān zhào zhōu rén. fù chéng shì, wèi hú nán guān chá shǐ, yǒu míng yú shí. fān shǎo shěn jìng yǒu jiǎn jú, zī zhì xián měi, mǐn yú xué. jū fù sàng, jiā běn ráo cái, yīn shǔ lái diào, yǒu chí qù zhě, wèi cháng wèn, yì wù shī yǔ, jū shù nián lüè jǐn. nián sì shí yú, kùn guǎng líng jiān, bù zì zhèn, qī zǐ zhuī jiù, fān yàn rú yě. dù yà jū shǒu dōng dōu, biǎo zhì fǔ zhōng. yà cháng yí yá jiāng líng hú yùn wèi dào, lüè fú zhī, fān zhēng bù cóng, zhé qù. hòu guǒ huò zhēn dào, shāo zhī míng.
李籓,字叔翰,其先趙州人。父承仕,為湖南觀察使,有名於時。籓少沈靖有 檢局,姿制閒美,敏於學。居父喪,家本饒財,姻屬來吊,有持去者,未嘗問,益 務施與,居數年略盡。年四十餘,困廣陵間,不自振,妻子追咎,籓晏如也。杜亞 居守東都,表致府中。亞嘗疑牙將令狐運為盜,掠服之,籓爭不從,輒去。後果獲 真盜,稍知名。
xú zhōu zhāng jiàn fēng pì jié dù fǔ, wèi cháng chá kē xì. jiàn fēng zú, háo zhōu cì shǐ dù jiān jí qū zhì, yīn yǒu yǐ wàng, fān qì wèi yuē: gōng jīn sàng, jūn yí jǐn shǒu tǔ, hé qì ér lái? yí sù hái, fǒu zé yǐ fǎ hé jūn! jiān cuò wǔ qù, hèn zhī, yīn wū zòu jiàn fēng sǐ, fān hàn qí jūn, yǒu fēi wàng. dé zōng nù, mì zhào xú sì jié dù shǐ dù yòu shā zhī. yòu yǎ qì fān, dé zhào, shí rì bù fā, zhào jiàn fān yuē: shì wèi shēng sǐ bào yīng, yàn hū? fān yuē: dài rán. yuē: shěn ruò cǐ, jūn yí yù shì wú kǒng. yīn chū zhào shì fān, fān sè bù biàn, yuē: xìn hū, dù jiān zhī bào yě! yòu yuē: shèn wú wèi, wú yǐ hé mén bǎo jūn yǐ. dì wèi zhī xìn, jí zhuī fān. jì rù, dì wàng qí zhuàng mào, yuē: shì qǐ zuò luàn rén xié? shì zhī, bài mì shū láng.
徐州張建封辟節度府,未嘗察苛細。建封卒,濠州刺史杜兼疾驅至,陰有顗望, 籓泣謂曰:「公今喪,君宜謹守土,何棄而來?宜速還,否則以法劾君!」兼錯忤 去,恨之,因誣奏「建封死,籓撼其軍,有非望」。德宗怒,密詔徐泗節度使杜佑 殺之。佑雅器籓,得詔,十日不發,召見籓曰:「世謂生死報應,驗乎?」籓曰: 「殆然。」曰:「審若此,君宜遇事無恐。」因出詔示籓,籓色不變,曰:「信乎, 杜兼之報也!」佑曰:「慎毋畏,吾以闔門保君矣。」帝未之信,亟追籓。既入, 帝望其狀貌,曰:「是豈作亂人邪?」釋之,拜秘書郎。
shí wáng shào dé jūn, yāo fān yǔ xiāng jiàn, dāng jí yòng, zhōng bù yì. wáng zhòng shū yǔ tóng shě láng wéi chéng jì lǚ dòng rì zhì jiǔ yāo bīn kè xiāng lè, mù fān míng, qiáng zhì zhī. zhòng shū děng wèi pái shuō sōu yǔ xiāng xiá nì, fān yī jiàn, xiè bù wǎng, yuē: wú yǔ zhōng rì, bù xiǎo suǒ yǔ hé zāi! hòu zhòng shū děng guǒ zuò chì fèi. xiàn zōng wèi huáng tài zǐ, wáng shào bì tài zi huì, shǐ gǎi míng, shí yì yǐ wèi chǎn. fān yuē: zì gǔ gù shì, yóu bù shí tǐ zhī rén bài zhī, bù kě fù zhèng, suī shào hé zhū? lèi zhuó lì bù láng zhōng. zuò xiǎo lèi, zuǒ shòu zhù zuò láng, zài qiān gěi shì zhōng. zhì yǒu bù biàn, jiù chì wěi pī què zhī, lì jīng, qǐng lián tā zhǐ, fān yuē: lián zhǐ shì dié, qǐ yuē chì xié? péi jì bái xiàn zōng, wèi fān yǒu zǎi xiàng qì. huì zhèng yīn bà, yīn bài mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
時王紹得君,邀籓與相見,當即用,終不詣。王仲舒與同舍郎韋成季、呂洞日 置酒邀賓客相樂,慕籓名,強致之。仲舒等為俳說廋語相狎昵,籓一見,謝不往, 曰:「吾與終日,不曉所語何哉!」後仲舒等果坐斥廢。憲宗為皇太子,王紹避太 子諱,始改名,時議以為諂。籓曰:「自古故事,由不識體之人敗之,不可復正, 雖紹何誅?」累擢吏部郎中。坐小累,左授著作郎,再遷給事中。制有不便,就敕 尾批卻之,吏驚,請聯它紙,籓曰:「聯紙是牒,豈曰敕邪?」裴垍白憲宗,謂籓 有宰相器。會鄭絪罷,因拜門下侍郎、同中書門下平章事。
fān zhōng jǐn, hǎo chǒu bì yán, dì yǐ wèi wú yǐn. cháng wèn qián shì suǒ yǐ jiā gěi huò guó guì fá zhě hé zhì ér rán jí qí ráng zhī shù, fān jù duì: jiǎn zé zú yòng, dūn běn zé bǎi xìng fù, fǎn shì zé guì. yòu yán: kǒng zǐ bìng, zhǐ zǐ lù zhī dǎo. hàn wén dì měi jì, chì yǒu sī jìng ér bù qí. shǐ shén wú zhī, zé bù néng jiàng fú yǒu zhī, gù bù kě sī jǐ qiú mèi ér yuè zhī yě. qiě yì yú rén zhě hé yú shén, rén nǎi shén zhī zhǔ, rén ān ér fú zhì. dì yuè yuē: dāng yǔ gōng děng shàng xià xiāng xù, yǐ bǎo cǐ yán. hòu fù wèn shén xiān zhǎng nián shì, fān zhī dì qiě yǒu suǒ huò, jí chén huāng wàng mán dàn bù kě xìn. hòu rù liǔ mì děng yǔ, guǒ wèi lèi yún.
籓忠謹,好醜必言,帝以為無隱。嘗問前世所以家給或國匱乏者何致而然及祈 禳之數,籓具對:「儉則足用,敦本則百姓富,反是則匱。」又言:「孔子病,止 子路之禱。漢文帝每祭,敕有司敬而不祈。使神無知,則不能降福;有知,固不可 私己求媚而悅之也。且義於人者和於神,人乃神之主,人安而福至。」帝悅曰: 「當與公等上下相勖,以保此言。」後復問神仙長年事,籓知帝且有所惑,極陳荒 妄謾誕不可信。後入柳泌等語,果為累雲。
hé dōng jié dù shǐ wáng è lù quán jìn qiú jiān zǎi xiàng, mì zhào zhōng shū mén xià yuē: è kě jiān zǎi xiàng. fān jù qǔ bǐ miè zǎi xiàng zì, shǔ qí zuǒ yuē: bù kě. hái zòu zhī. zǎi xiàng quán dé yú shī sè yuē: yǒu bù kě, yīng bié wèi zòu, kě yǐ bǐ tú zhào xié? fān yuē: shì pò yǐ, chū jīn rì biàn bù kě zhǐ. jì ér shì dé qǐn.
河東節度使王鍔賂權近求兼宰相,密詔中書門下曰:「鍔可兼宰相。」籓遽取 筆滅「宰相」字,署其左曰:「不可。」還奏之。宰相權德輿失色曰:「有不可, 應別為奏,可以筆塗詔邪?」籓曰:「勢迫矣,出今日便不可止。」既而事得寢。
lǐ jí fǔ fù xiāng, fān pō jǔ zhǐ. huì wú shǎo yáng xí huái xī jié dù, jí fǔ yǐ jiàn dì, qián yù zhōng fān, jí zòu yuē: dào féng zhōng rén jiǎ yìn jié yǔ wú shǎo yáng, chén wèi bì xià hèn zhī. dì biàn sè bù píng. yì rì, bà fān wèi tài zi zhān shì. hòu shù yuè, dì fù sī fān, zhào duì diàn zhōng, shì jìn shì. míng nián, wèi huá zhōu cì shǐ. wèi xíng, zú, nián wǔ shí bā, zèng hù bù shàng shū, shì yuē zhēn jiǎn.
李吉甫復相,籓頗沮止。會吳少陽襲淮西節度,吉甫已見帝,潛欲中籓,即奏 曰:「道逢中人假印節與吳少陽,臣為陛下恨之。」帝變色不平。翌日,罷籓為太 子詹事。後數月,帝復思籓,召對殿中,事浸釋。明年,為華州刺史。未行,卒, 年五十八,贈戶部尚書,諡曰貞簡。
fān cái néng bù jí wéi guàn zhī péi jì, rán rén wù qīng zhěng, shì qí liú yà yún.
籓材能不及韋貫之、裴垍,然人物清整,是其流亞雲。
wéi guàn zhī, míng chún, bì xiàn zōng huì, yǐ zì xíng. hòu zhōu zhù guó xiòng bā shì sūn. fù zhào, dà lì zhōng wèi zhōng shū shè rén, lèi shàng shū yán dé shī, wèi yuán zài suǒ è, zuǒ qiān jīng zhào shǎo yǐn. jiǔ zhī, gǎi mì shū shǎo jiān. zài yuē: zhào ruò guò wǒ, dāng zé shàn dì chù zhī. zhōng bù kěn yì. zài zhū, chú lì bù shì láng. dài zōng yù xiāng zhī, huì zú, shì yuē zhēn.
韋貫之,名純,避憲宗諱,以字行。後周柱國夐八世孫。父肇,大曆中為中書 舍人,累上疏言得失,為元載所惡,左遷京兆少尹。久之,改秘書少監。載曰: 「肇若過我,當擇善地處之。」終不肯詣。載誅,除吏部侍郎。代宗欲相之,會卒, 諡曰貞。
guàn zhī jí jìn shì dì, wèi xiào shū láng, zhuó xián liáng fāng zhèng yì děng, bǔ yī què wèi nán wèi. hé zhōng zhèng yuán zé lù xī shì měi yǐ hòu bì zhào, jiē bù yīng. jū pín, dàn dòu mí zì gěi. zài qiān zhǎng ān chéng. huò jiàn zhī jīng zhào yǐn lǐ shí, shí jǔ hù shì suǒ jì yuē: cǐ qí xìng míng yě, yǔ wǒ tóng lǐ, sù wén qí xián, yuàn shí zhī ér jìn yú shàng. huò zhě xǐ, yǐ gào yuē: zi jīn rì yì shí, ér míng rì hè zhě zhì yǐ! guàn zhī wěi wěi, bù wǎng, guān yì bù qiān.
貫之及進士第,為校書郎,擢賢良方正異等,補伊闕、渭南尉。河中鄭元、澤 潞郗士美以厚幣召,皆不應。居貧,啖豆糜自給。再遷長安丞。或薦之京兆尹李實, 實舉笏示所記曰:「此其姓名也,與我同里,素聞其賢,願識之而進於上。」或者 喜,以告曰:「子今日詣實,而明日賀者至矣!」貫之唯唯,不往,官亦不遷。
yǒng zhēn shí, shǐ wèi jiān chá yù shǐ, jǔ qí dì xūn zì dài. jí wèi yòu bǔ què, xūn dài wèi yù shǐ, yì zhě bù wèi zhī sī. zǎi xiàng dù yòu zi cóng yù wèi bǔ què, guàn zhī yǔ cuī qún chí bù kě, huàn zuǒ shí yí, fù zòu: shí yí bǔ què wèi jiàn guān děng, zǎi xiàng zhèng yǒu de shī, shǐ cóng yù yì, shì zi ér yì fù, dài bù kě xùn. zú gǎi tā guān. qiān lǐ bù yuán wài láng. xīn luó rén jīn zhōng yì yǐ gōng qiǎo xìng, zhuó shào fǔ jiān, yìn zi bǔ zhāi láng, guàn zhī bù yǔ, yuē: shì jiāng fèng jiāo miào cí jì, jiē wèi shǒu zǎi zhě, ān kě yǐ jiàn gōng zi wèi zhī? yòu hé zhōng yì bù yí wū cháo jí, zhōng yì jìng bà. yú shì quán xìng cè mù.
永貞時,始為監察御史,舉其弟纁自代。及為右補闕,纁代為御史,議者不謂 之私。宰相杜佑子從郁為補闕,貫之與崔群持不可,換左拾遺,復奏:「拾遺、補 闕為諫官等,宰相政有得失,使從郁議,是子而議父,殆不可訓。」卒改它官。遷 禮部員外郎。新羅人金忠義以工巧幸,擢少府監,廕子補齋郎,貫之不與,曰: 「是將奉郊廟祠祭,階為守宰者,安可以賤工子為之?」又劾忠義不宜污朝籍,忠 義竟罷。於是權幸側目。
jìn lì bù yuán wài láng, zuò kǎo xián liáng fāng zhèng niú sēng rú děng cè dú shǔ zòu, chū wèi guǒ zhōu cì shǐ, bàn dào biǎn bā zhōu. jiǔ zhī, zhào wèi dōu guān láng zhōng, zhī zhì gào, jìn zhōng shū shè rén. zǎi xiàng péi jì cháng sān zòu shì, xiàn zōng bù cóng. guàn zhī yuē: gōng yì yǐ jìn tuì jué qǐng hū? jì yuē: fèng jiào. shì guǒ jiàn tīng. jì yīn yuē: jūn yì shí dāng wèi yú cǐ. gǎi lǐ bù shì láng. suǒ qǔ shì, yì fú huá, xiān xíng shí, yú shí liú jìng wèi xī. cháng cóng róng zòu yuē: lǐ bù shì láng zhòng yú zǎi xiàng. dì yuē: shì láng shì zǎi xiàng chú, ān dé zhòng? yuē: rán wèi bì xià jiǎn zǎi xiāng zhě, dé wú zhòng hū? dì měi qí yán. gǎi shàng shū yòu chéng, é tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. qiān zhōng shū shì láng.
進吏部員外郎,坐考賢良方正牛僧孺等策獨署奏,出為果州刺史,半道貶巴州。 久之,召為都官郎中,知制誥,進中書舍人。宰相裴垍嘗三奏事,憲宗不從。貫之 曰:「公亦以進退決請乎?」垍曰:「奉教。」事果見聽。垍因曰:「君異時當位 於此。」改禮部侍郎。所取士,抑浮華,先行實,於時流競為息。嘗從容奏曰: 「禮部侍郎重於宰相。」帝曰:「侍郎是宰相除,安得重?」曰:「然為陛下柬宰 相者,得無重乎?」帝美其言。改尚書右丞,俄同中書門下平章事。遷中書侍郎。
tǎo wú yuán jì yě, guàn zhī qǐng shì zhèn zhōu, zhuān lì huái xī, qiě yán: bì xià qǐ bù zhī jiàn zhōng shì hū? shǐ yú cài jí ér wèi yīng yě, qí zhào tóng qǐ, dé zōng yǐn tiān xià bīng zhū zhī, wù lì dān qū, gù zhū cǐ chéng yǐ wèi luàn. cǐ fēi tā, sù yú pū miè yě. jīn bì xià dú bù néng shǎo rěn, qí cài píng ér zhū zhèn xié? shí dì yè yǐ tǎo zhèn, bù cóng. zhōng zhī, cài píng, zhèn nǎi fú. chū, tǎo cài, yǐ xuān wǔ hán hóng wèi dōu tǒng, yòu zhào hé yáng wū zhòng yìn zhōng wǔ lǐ guāng yán hé bīng yǐ jìn. guàn zhī jiàn zhū jiāng zhàn fāng lì, jīn ruò zhì dōu tǒng, yòu lìng èr shuài lián yíng, zé gè chí zhòng yǎng wēi, wèi kě suì yuè xià yě. yì bù cóng. hòu sì nián nǎi kè cài, jiē rú guàn zhī cè yún.
討吳元濟也,貫之請釋鎮州,專力淮西,且言:「陛下豈不知建中事乎?始於 蔡急而魏應也,齊、趙同起,德宗引天下兵誅之,物力殫屈,故硃泚乘以為亂。此 非它,速於撲滅也。今陛下獨不能少忍,俟蔡平而誅鎮邪?」時帝業已討鎮,不從。 終之,蔡平,鎮乃服。初,討蔡,以宣武韓弘為都統,又詔河陽烏重胤、忠武李光 顏合兵以進。貫之諫諸將戰方力,今若置都統,又令二帥連營,則各持重養威,未 可歲月下也。亦不從。後四年乃克蔡,皆如貫之策雲。
dì yǐ duàn wén chāng zhāng zhòng sù wèi hàn lín xué shì. guàn zhī wèi xué shì suǒ yǐ bèi gù wèn, bù yí zhuān qǔ cí yì, zòu bà zhī. huáng fǔ bó zhāng sù jiē yǐ xìng jìn. sù shǐ zī qīng, péi dù yù wèi qǐng yín fēi, guàn zhī yuē: sù jiān nìng, wú děng zòng bù néng chì, nài hé yù jiǎ yǐ chǒng hū? yóu shì sù děng yuàn, yīn gòu zhī, yòu yǔ dù lùn bīng dì qián, yì pō bó, gù bà wèi lì bù shì láng. yú shì hàn lín xué shì zuǒ shí yí guō qiú shàng shū shēn lǐ, zhào miǎn qiú xué shì, chū guàn zhī wèi hú nán guān chá shǐ. bù sān rì, wéi yǐ lǐ zhèng cí xuē gōng gàn lǐ xuān wéi chù hòu cuī sháo zuò yǔ guàn zhī hòu shàn, xī biǎn wèi zhōu cì shǐ. yǐ zhèng cí chù hòu jiē qīng zhèng, yǐ gōu dǎng qù, yóu shì zhōng wài shǐ dà è sù.
帝以段文昌、張仲素為翰林學士。貫之謂學士所以備顧問,不宜專取辭藝,奏 罷之。皇甫鎛、張宿皆以幸進。宿使淄青,裴度欲為請銀緋,貫之曰:「宿奸佞, 吾等縱不能斥,奈何欲假以寵乎?」由是宿等怨,陰構之,又與度論兵帝前,議頗 駁,故罷為吏部侍郎。於是翰林學士、左拾遺郭求上疏申理,詔免求學士,出貫之 為湖南觀察使。不三日,韋顗、李正辭、薛公幹、李宣、韋處厚、崔韶坐與貫之厚 善,悉貶為州刺史。顗、正辭、處厚皆清正,以鈎黨去,由是中外始大惡宿。
shí guó yòng bù zú, qiǎn yán tiě fù shǐ chéng yì dū zhū dào fù zū, yì fěng zhōu xiàn hòu liǎn yǐ xiàn. guàn zhī bù rěn héng fù, ér suǒ xiàn bù zhōng yì yì, yīn qǔ shǔ nèi liù zhōu liú qián jì zhī. zuǒ qiān tài zǐ zhān shì, fēn sī dōng dōu. mù zōng lì, jí bài hé nán yǐn, yǐ gōng bù shàng shū zhào. wèi xíng, zú, nián liù shí èr, zèng shàng shū yòu pú shè, shì yuē zhēn, hòu gèng shì yuē wén.
時國用不足,遣鹽鐵副使程異督諸道賦租,異諷州縣厚斂以獻。貫之不忍橫賦, 而所獻不中異意,因取屬內六州留錢繼之。左遷太子詹事,分司東都。穆宗立,即 拜河南尹,以工部尚書召。未行,卒,年六十二,贈尚書右僕射,諡曰貞,後更諡 曰文。
guàn zhī shěn hòu guǎ yán, yǔ rén jiāo, zhōng suì wú kuǎn qǔ, bù wèi wěi cí yǐ yuè rén. wèi yòu chéng shí, nèi sēng zào mén yuē: jūn qiě xiāng. guàn zhī mìng zuǒ yòu yǐn chū, yuē: cǐ wàng rén yě. jū fǔ xiāng, yán shēn lǜ xià, yǐ zhèng yì cái wù, shì jū wú suǒ gǎi yì. péi jūn zi chí wàn jiān qǐng zhuàn xiān míng, dá yuē: wú níng è sǐ, qǐ néng wèi shì zāi! shēng píng wèi cháng tōng kuì yí, gù jiā wú xiàn cái.
貫之沈厚寡言,與人交,終歲無款曲,不為偽辭以悅人。為右丞時,內僧造門 曰:「君且相。」貫之命左右引出,曰:「此妄人也。」居輔相,嚴身律下,以正 議裁物,室居無所改易。裴均子持萬縑請撰先銘,答曰:「吾寧餓死,豈能為是哉!」 生平未嘗通饋遺,故家無羨財。
zi ào, zì zi péi, dì jìn shì, fù zhuó hóng cí. fāng jìng guǎ yù, shí nián bù kěn diào. yù shǐ zhōng chéng gāo yuán yù yǔ qí xiōng wēn shàn, yù jiàn yòng zhī, fěng ào yè jǐ. wēn guī yǐ gào, ào bù dá. wēn yuē: yuán yù duān shì, ruò qīng zhī xié? ào yuē: rán kǒng wú chéng shēn yù shǐ.
子澳,字子裴,第進士,復擢宏辭。方靜寡慾,十年不肯調。御史中丞高元裕 與其兄溫善,欲薦用之,諷澳謁己。溫歸以告,澳不答。溫曰:「元裕端士,若輕 之邪?」澳曰:「然恐無呈身御史。」
zhōu chí jié dù zhèng huá, biǎo shǔ mù fǔ. huì chí rù xiàng, sī wèi yuē: hé yǐ jiào wǒ? ào yuē: yuàn gōng wú quán. chí è yí, ào yuē: jué shǎng xíng fá, rén zhǔ zhī bǐng, gōng wú yǐ xǐ nù xíng zhī, bǐ shù guān gè jǔ qí zhí, zé gōng liǎn rèn miào táng shàng, tiān xià zhì yǐ. wū yòng quán? chí tàn yuē: wú xiān jū cǐ, dé wú kuì hū!
周墀節度鄭滑,表署幕府。會墀入相,私謂曰:「何以教我?」澳曰:「願公 無權。」墀愕眙,澳曰:「爵賞刑罰,人主之柄,公無以喜怒行之,俾庶官各舉其 職,則公斂衽廟堂上,天下治矣。烏用權?」墀嘆曰:「吾先居此,得無愧乎!」
zhuó kǎo gōng yuán wài láng shǐ guǎn xiū zhuàn. suì zhōng zhī zhì gào, zhào wèi hàn lín xué shì. lèi qiān bīng bù shì láng, jìn xué shì chéng zhǐ. yǔ xiāo zhì jiē wèi xuān zōng lǐ yù, měi liǎng rén zhí, bì xié zhào wèn zhèng dé shī. cháng yè bèi zhǐ cǎo zhào shū, shì yǒu bù ān zhě, jí qiān yán xū jiàn dì, kāi chén kě fǒu, wèi cháng bù shùn nà. yī rì zhào rù, píng zuǒ yòu wèn yuē: zhèn yú chì shǐ hé rú? ào chén dì wēi zhì qián shì wú bǐ. dì yáo shǒu yuē: wèi yě. cè ān chū? ào cāng zú dá yuē: ruò móu zhī wài tíng, zé tài hé shì kě yòng zhuī jiàn, bù ruò jiù zé kě rèn zhě yǔ jì shì. dì yuē: zhèn gù xíng zhī yǐ. zì huáng zhì lǜ, zì lǜ zhì fēi, yóu kě, yī zǐ jí hé wèi yī yǐ. ào kuì hàn bù néng duì, nǎi bà. gǎi jīng zhào yǐn.
擢考功員外郎、史館修撰。歲中知制誥,召為翰林學士。累遷兵部侍郎,進學 士承旨。與蕭寘皆為宣宗禮遇,每兩人直,必偕召問政得失。嘗夜被旨草詔書,事 有不安者,即遷延須見帝,開陳可否,未嘗不順納。一日召入,屏左右問曰:「朕 於敕使何如?」澳陳帝威制前世無比。帝搖首曰:「未也。策安出?」澳倉卒答曰: 「若謀之外廷,則太和事可用追鑒,不若就擇可任者與計事。」帝曰:「朕固行之 矣。自黃至綠,自綠至緋,猶可,衣紫即合為一矣。」澳愧汗不能對,乃罷。改京 兆尹。
dì jiù zhèng guāng zhǔ shù lì háo sì, jī nián bù shū guān fù, ào dǎi xì zhī. tā rì yán yīng, dì wèn qí gù. ào jù dào jiān zhuàng, qiě yán bì zhì yǐ fǎ. dì yuē: kě dài fǒu? dá yuē: bì xià zì nèi shǔ zhuó chén yǐn jīng yì, ān kě shǐ huà yī fǎ dú xíng yú pín xià hū? dì rù bái tài hòu yuē: shì bù kě fàn. hòu wèi shū zū, nǎi miǎn. yóu shì háo yòu liǎn jī.
帝舅鄭光主墅吏豪肆,積年不輸官賦,澳逮系之。它日延英,帝問其故。澳具 道奸狀,且言必寘以法。帝曰:「可貸否?」答曰:「陛下自內署擢臣尹京邑,安 可使畫一法獨行於貧下乎?」帝入白太后曰:「是不可犯。」後為輸租,乃免。由 是豪右斂跡。
huì hù bù què pàn shǐ, dì yǐ wèn ào, ào sān bù duì. dì yuē: rèn qīng kě hū? yuē: chén lǎo yǐ, lì pí qì hào, fán jù fēi suǒ rèn zhě. dì mò bù lè. chū wèi qí shēng liǔ cǐ yuē: wú běn bù wèi zǎi xiàng zhī, shàng biàn wěi yǐ shǐ wù, tuō wèi wú tā qí ér dé, zú wú yǐ zì bái. jīn shí shì jìn è, jiē wú bèi tān jué wèi zhì rán. wèi jǐ, shòu hé yáng jié dù shǐ. rù cí, dì yuē: qīng zì biàn ér yuǎn wǒ, fēi wǒ qù qīng.
會戶部闕判使,帝以問澳,澳三不對。帝曰:「任卿可乎?」曰:「臣老矣, 力疲氣耗,煩劇非所任者。」帝默不樂。出謂其甥柳玼曰:「吾本不為宰相知,上 便委以使務,脫謂吾他岐而得,卒無以自白。今時事浸惡,皆吾輩貪爵位致然。」 未幾,授河陽節度使。入辭,帝曰:「卿自便而遠我,非我去卿。」
yì zōng lì, xǐ píng lú jūn, rù wèi lì bù shì láng, fù chū wèi bīn níng jié dù shǐ. zǎi xiàng dù shěn quán sù bù yuè ào, zuò lì bù shí shǐ dào bù shū wèi jiān, biǎn mì shū jiān, fēn sī dōng dōu. jiù qiān hé nán yǐn, cí jí bù bài, gài guī fán chuān. yú nián, yǐ lì bù shì láng zhào, bù qǐ. zú, zèng hù bù shàng shū, shì yuē zhēn.
懿宗立,徙平盧軍,入為吏部侍郎,復出為邠寧節度使。宰相杜審權素不悅澳, 坐吏部時史盜簿書為奸,貶秘書監,分司東都。就遷河南尹,辭疾不拜,丐歸樊川。 逾年,以吏部侍郎召,不起。卒,贈戶部尚書,諡曰貞。
ào zài hé yáng lěi nián, xuān zōng qiǎn shǐ zhì wèi bó, dào chū ào suǒ, dì yǐ bù zhǐ shǒu zuò zhào cì ào yuē: mì chì zhuāng, qiū dāng jiàn qīng. gài jiāng yǐ wèi xiāng yě. yīn wèn fǔ yǎng shù, ào jù yán jīn shí fēi kě yù, fāng shì guài wàng, yí chì yuǎn zhī. qí bā yuè, dì bēng, bù guǒ xiāng. wèi xué shì shí, dì cháng yuē: zhèn měi qiǎn fāng zhèn cì shǐ, yù gè xī zhōu jùn fēng sú zhě, qīng wèi zhèn zhuàn yī shū. ào nǎi qǔ shí dào sì fāng zhì, shǒu jiā cì, tí wèi chù fēn yǔ. hòu dèng zhōu cì shǐ xuē hóng zōng zhōng xiè, dì chì jiè zhōu shì, rén rén jīng fú.
澳在河陽累年,宣宗遣使至魏博,道出澳所,帝以簿紙手作詔賜澳曰:「密飭 裝,秋當見卿。」蓋將以為相也。因問輔養術,澳具言金石非可御,方士怪妄,宜 斥遠之。其八月,帝崩,不果相。為學士時,帝嘗曰:「朕每遣方鎮刺史,欲各悉 州郡風俗者,卿為朕撰一書。」澳乃取十道四方志,手加次,題為《處分語》。 後鄧州刺史薛弘宗中謝,帝敕戒州事,人人驚服。
shòu, guàn zhī xiōng. jǔ xiào lián, yòu gòng jìn shì, lǐ bù shì láng pān yán jiāng yǐ wèi jǔ shǒu, shòu yǐ qí yǒu yáng níng qīn lǎo, gù ràng zhī, bù duì cè zhé qù, níng suì jí dì. hòu zhuó míng jīng, pì dōng dōu mù fǔ.
綬,貫之兄。舉孝廉,又貢進士,禮部侍郎潘炎將以為舉首,綬以其友楊凝親 老,故讓之,不對策輒去,凝遂及第。後擢明經,辟東都幕府。
dé zōng shí, yǐ zuǒ bǔ què wèi hàn lín xué shì, mì zhèng duō suǒ cān dǎi. dì cháng xìng qí yuàn, wéi fēi cóng, huì shòu fāng qǐn, xué shì zhèng yīn yù chí gào zhī, dì bù xǔ, shí dà hán, yǐ fēi shǔ shì xié páo fù ér qù, qí dài yù ruò cǐ. měi rù zhí, yú yuè bù dé xiū. yǐ mǔ lǎo, lǚ gài jiě zhí, měi qǐng, dì zhé bù yuè. chū rù bā nián, ér xìng jǐn wèi shén. wǎn nǎi gǎn xīn jí, bà hái dì, bù jí yú yòng. jiǔ yuè jiǔ rì, dì wèi huáng jú gē, gù zuǒ yòu yuē: ān kě bù shì wéi shòu! jí qiǎn shǐ chí wǎng, shòu jù fèng hé, fù shǐ jìn. dì yuē: wèi wén bù yǐ, qǐ yí yǎng xié? chì zì jīn wù fù ěr. zhōng zuǒ sàn qí cháng shì.
德宗時,以左補闕為翰林學士,密政多所參逮。帝嘗幸其院,韋妃從,會綬方 寢,學士鄭絪欲馳告之,帝不許,時大寒,以妃蜀礻頡袍覆而去,其待遇若此。每 入直,逾月不得休。以母老,屢丐解職,每請,帝輒不悅。出入八年,而性謹畏甚。 晚乃感心疾,罷還第,不極於用。九月九日,帝為《黃菊歌》,顧左右曰:「安可 不示韋綬!」即遣使持往,綬遽奉和,附使進。帝曰:「為文不已,豈頤養邪?」 敕自今勿復爾。終左散騎常侍。
dì xūn, yǒu jīng shí, wèi shì lín qì xǔ, xiōng dì jiē míng zhòng dāng shí.
弟纁,有精識,為士林器許,兄弟皆名重當時。
shòu zi wēn. wēn, zì hóng yù. fāng qī suì, rì sòng shū shù qiān yán. shí yī, jǔ liǎng jīng jí dì, yǐ bá cuì gāo děng bǔ xián yáng wèi. fù è rán, yí jiǎ quán yè jìn, zhào ér shì zhū tíng, wén jiù wú liú yì, xǐ yuē: ér wú kuì yǐ! rù wèi jiān chá yù shǐ, yǐ tái zhì kē yán, bù kě yǐ shěng yǎng, bù bài. huàn zhù zuò láng, jì xiè, zhé jiě guī. shì qīn jí, diào shì tāng jì, mí èr shí nián, yī bù chí dài. jì jū sàng, huǐ jí bù zhī. fú chú, lǐ féng jí pì zhì xuān wǔ fǔ. pín qiān yòu bǔ què. zǎi xiàng sòng shēn xī bèi gòu, zuì bù cè, wēn chàng yuē: chéng xiàng cāo lǚ yǒu chū, bù yí fǎn, nǎi jiān rén xiàn zhī. wú děng qǐ bì léi tíng, shǐ shàng méng wù jiù xié! lǜ tóng shě fú gé qiè zhēng, yóu shì yì zhī míng.
綬子溫。溫,字弘育。方七歲,日誦書數千言。十一,舉兩經及第,以拔萃高 等補咸陽尉。父愕然,疑假權謁進,召而試諸廷,文就無留意,喜曰:「兒無愧矣!」 入為監察御史,以台制苛嚴,不可以省養,不拜。換著作郎,既謝,輒解歸。侍親 疾,調適湯劑,彌二十年,衣不弛帶。既居喪,毀瘠不支。服除,李逢吉辟置宣武 府。頻遷右補闕。宰相宋申錫被構,罪不測,溫倡曰:「丞相操履有初,不宜反, 乃奸人陷之。吾等豈避雷霆,使上濛霧咎邪!」率同舍伏閣切爭,由是益知名。
tài hé wǔ nián, tài miào shì lòu xià, zhào zōng zhèng jiāng zuò yíng zhì, bù shí bì, wén zōng nù, zé qīng lǐ ruì jiān wáng kān, duó qí bǐng, zì chì zhōng rén qì zhī. wēn jiàn: lì jǔ qí zhí, guó yǐ zhì shì guī yú zhèng, fǎ yǐ xiū. fū shè zhì dù, lì guān sī, dù jīng fèi, zé zōng miào zuì zhòng yě. bǐ zhào xià yuè yuè, yǒu sī chí duò bù lì, zhèng kě chù màn guān, chéng bù kè, zé kě rèn zhě shàn wán zhī, zé lì jǔ zhí, shì guī zhèng yǐ. jīn màn lì duó bǐng, ér yì yǐ zhōng rén, shì xǔ bǎi sī gōng fèi zhí, yǐ zōng miào zhī zhòng, wèi bì xià suǒ sī, chén qiè xī zhī. qǐng hái jiāng zuò, zé guān xiū yè yǐ. dì nǎi bà huàn rén. huì qún chén qǐng shàng zūn hào, wēn gù jiàn: jīn hé nán shuǐ, jiāng huái hàn qiàn, jīng shī xuě jī wǔ chǐ, lǎo zhì dòng pū, cǐ fēi chóng shì xū míng shí. dì shùn nà, nǎi xiè qún chén. gǎi shì yù shǐ.
太和五年,太廟室漏罅,詔宗正、將作營治,不時畢,文宗怒,責卿李銳、監 王堪,奪其稟,自敕中人葺之。溫諫:「吏舉其職,國以治;事歸於正,法以修。 夫設制度,立官司,度經費,則宗廟最重也。比詔下閱月,有司弛墯不力,正可黜 慢官,懲不恪,擇可任者繕完之,則吏舉職,事歸正矣。今慢吏奪稟,而易以中人, 是許百司公廢職,以宗廟之重,為陛下所私,臣竊惜之。請還將作,則官修業矣。」 帝乃罷宦人。會群臣請上尊號,溫固諫:「今河南水,江淮旱歉,京師雪積五尺, 老稚凍仆,此非崇飾虛名時。」帝順納,乃謝群臣。改侍御史。
lǐ dé yù rù fǔ, zhuó lǐ bù yuán wài láng. huò yán yǎ wèi niú sēng rú hòu, dé yù yuē: shì zi jiān zhèng, kě yǐ sī fèi hū? zhèng zhù jié dù fèng xiáng, biǎo wèi fù, wēn yuē: jù zé yuǎn chù, cóng zhī huò bù cè, wú yān néng wèi zhù qǐ xié? zhù zhū, yóu kǎo gōng yuán wài láng bài jiàn yì dài fū. wèi jǐ, wèi hàn lín xué shì. xiān shì, shòu zài jìn tíng, jī yōu wèi bìng fèi, gù jiè wēn bù dé rèn jìn zhí, zhì shì gù cí. dì nù yuē: níng shòu zhì mìng xié? lǐ bù shì láng cuī lí yuē: wēn yòng luàn mìng, yì suǒ yǐ wèi xiào. dì yì shì, huàn zhī zhì gào. yǐn jí xǐ tài cháng shǎo qīng. zǎi xiàng lǐ gù yán jiàn wēn gěi shì zhōng, dì yuē: wēn sù bì shì, kěn wèi wǒ lùn bó hū? xū tài zǐ zhǎng, yǐ wèi bīn kè. jiǔ zhī, zú wèi gěi shì zhōng.
李德裕入輔,擢禮部員外郎。或言雅為牛僧孺厚,德裕曰:「是子堅正,可以 私廢乎?」鄭注節度鳳翔,表為副,溫曰:「拒則遠黜,從之禍不測,吾焉能為注 起邪?」注誅,由考功員外郎拜諫議大夫。未幾,為翰林學士。先是,綬在禁廷, 積憂畏病廢,故誡溫不得任近職,至是固辭。帝怒曰:「寧綬治命邪?」禮部侍郎 崔蠡曰:「溫用亂命,益所以為孝。」帝意釋,換知制誥。引疾徙太常少卿。宰相 李固言薦溫給事中,帝曰:「溫素避事,肯為我論駁乎?須太子長,以為賓客。」 久之,卒為給事中。
chū, jiān zhuāng kè tài zǐ shì dú, chén yì gōng, rì zhōng jiàn tài zǐ, jiàn yuē: diàn xià shèng nián, yí jī míng zǎo zuò, wèn ān tiān zǐ, rú wén wáng gù shì. tài zǐ bù yuè. cí shì dú, jiàn tīng. wáng yàn píng bà líng wǔ jié dù shǐ, yǐ mǎ jí kǎi zhàng zì suí, biǎn kāng zhōu sī hù cān jūn, hòu lù guì jìn, jiā rì, gǎi fǔ zhōu sī mǎ, lè gōng wèi chí zhāng shòu guāng zhōu zhǎng shǐ, wēn xī fēng shàng zhào shū. tài zǐ dé zuì, zhào yù qún chén, wēn yuē: bì xià xùn zhī bù zǎo, fēi dú tài zǐ zuì. shí pō zhí qí yán. qiān shàng shū yòu chéng. yán tiě tuī guān yáo xù àn dà yù, dì yǐ wèi néng, zhuó zhí fāng yuán wài láng, jiāng qū shěng, wēn shǐ hù zhǐ, jí shàng yán: láng guān qīng xuǎn, bù kě shǎng néng lì. dì mìng zhòng rén yù sòng, wēn zhí yì bù yí, zhào gǎi xù jiǎn xiào lǐ bù láng zhōng. dì wèn gù yú yáng sì fù, duì yuē: xù, míng chén hòu, zhì xíng wú cī. ruò lì cái gàn ér bù rù qīng xuǎn, tuó rì shú kěn dāng jù shì zhě? cǐ shuāi jìn fēng, bù kě yǐ fǎ. dì sù zhòng wēn, chū wèi shǎn guó guān chá shǐ. mín dāng shū zū ér mài wèi shú, lì bái dū zhī, wēn yuē: shǐ mín huò tián zhōng suì yǐ gōng fù, kě hū? wèi huǎn qī ér fù bàn.
初,兼莊恪太子侍讀,晨詣宮,日中見太子,諫曰:「殿下盛年,宜雞鳴蚤作, 問安天子,如文王故事。」太子不悅。辭侍讀,見聽。王晏平罷靈武節度使,以馬 及鎧仗自隨,貶康州司戶參軍,厚賂貴近,浹日,改撫州司馬,樂工尉遲璋授光州 長史,溫悉封上詔書。太子得罪,詔諭群臣,溫曰:「陛下訓之不早,非獨太子罪。」 時頗直其言。遷尚書右丞。鹽鐵推官姚勖按大獄,帝以為能,擢職方員外郎,將趨 省,溫使戶止,即上言:「郎官清選,不可賞能吏。」帝命中人諭送,溫執議不移, 詔改勖檢校禮部郎中。帝問故於楊嗣復,對曰:「勖,名臣後,治行無疵。若吏材 干而不入清選,佗日孰肯當劇事者?此衰晉風,不可以法。」帝素重溫,出為陝虢 觀察使。民當輸租而麥未熟,吏白督之,溫曰:「使民貨田中穗以供賦,可乎?」 為緩期而賦辦。
wǔ zōng lì, zhuó lì bù shì láng. lǐ dé yù yù yǐn tóng fǔ zhèng, wēn kǔ yán lǐ hàn kě shì, dé yù chàng rán, chū xuān shè guān chá shǐ. chí mín sòng cì shǐ, hé wú zhuàng, bǎng shā zhī, wēi xíng bù zhōng. jì jí, zhào qīn shǔ, fù shòu shī zài shì kuì wū lòu, yīn qì xià yuē: jīn zhī méi shēn bù fù sī jiè yǐ! zú, nián wǔ shí bā, zèng gōng bù shàng shū, shì yuē xiào.
武宗立,擢吏部侍郎。李德裕欲引同輔政,溫苦言李漢可釋,德裕悵然,出宣 歙觀察使。池民訟刺史,劾無狀,榜殺之,威行部中。既疾,召親屬,賦綬詩「在 室愧屋漏」,因泣下曰:「今知沒身不負斯誡矣!」卒,年五十八,贈工部尚書, 諡曰孝。
wēn xìng gāng jùn, rén wàng jiàn wú gǎn xì màn zhě. yǔ yáng sì fù lǐ jué shàn, cháng quàn yǔ lǐ dé yù píng gù hàn, èr rén bù cóng, jí jiē zhé, wēn tàn yuē: yòng wú yán, shú zhì shì xié! yī nǚ, guī xuē méng. nǚ gōng shǔ wén, xù cáo dà jiā nǚ xùn, xíng yú shì. wēn shǎo hé, suǒ shàn wéi xiāo yòu.
溫性剛峻,人望見無敢戲慢者。與楊嗣復、李珏善,嘗勸與李德裕平故憾,二 人不從,及皆謫,溫嘆曰:「用吾言,孰至是邪!」一女,歸薛蒙。女工屬文,續 曹大家《女訓》,行於世。溫少合,所善惟蕭祐。
yòu zhě, zì yòu zhī, yí dàn jūn zǐ yě. shǎo pín jù, yǐn jū, yǐ xiào yǎng wén. sī nóng qīng lǐ shí dū guān zū, yòu jū sàng, wèi jí shū, zhào zhì, jiāng zé zhī. huì yǒu cì yǔ, qiàn yòu wèi zòu, shí chēng shàn, jí jiàn yú cháo. zhōng zhì, yǐ chù shì bài zuǒ shí yí. lèi qiān jiàn yì dài fū, zhōng guì zhōu guān chá shǐ, zèng yòu sàn qí cháng shì. jīng huà jí shū, zì zhōng wáng xiāo zhāng yǐ lái, jiē néng shí qí zhēn. áo rán bù yǐ chén shì zì méng, gù wēn hào shān lín yǒu yún.
祐者,字祐之,夷澹君子也。少貧窶,隱居,以孝養聞。司農卿李實督官租, 祐居喪,未及輸,召至,將責之。會有賜與,倩祐為奏,實稱善,即薦於朝。終制, 以處士拜左拾遺。累遷諫議大夫,終桂州觀察使,贈右散騎常侍。精畫及書,自鍾、 王、蕭、張以來,皆能識其真。謷然不以塵事自蒙,故溫號「山林友」雲。
zàn yuē: dù huáng shang shàn móu, péi jì néng chí fǎ, lǐ fān gěng tǐng, wéi guàn zhī zhōng shí, jiē zú mù tiān zài, jīng guó tǐ, bō shuāi fèn wáng, zāi rǎng sì fāng. xiàn zōng zhōng xìng, níng bù wèi dé rén ér zhì rán xié? xī zi gòng kǒng táng gāo dì ér huò zhí, hán ān guó hàn míng zǎi ér zī tān, huáng shang yì yǐ shòu xiǎng jiàn cī, zhì yú zhōng liè yáo rán, zé bù kě yǎn yǐ.
贊曰:杜黃裳善謀,裴垍能持法,李籓鯁挺,韋貫之忠實,皆足穆天縡,經國 體,撥衰奮王,菑攘四方。憲宗中興,寧不謂得人而致然邪?昔子貢孔堂高第而貨 殖,韓安國漢名宰而資貪,黃裳亦以受餉見疵,至於忠烈嶢然,則不可掩已。