yuán wáng lí yáng yán dòu
元王黎杨严窦
yuán zài, zì gōng fǔ, fèng xiáng qí shān rén. fù shēng, běn jǐng shì. cáo wáng míng fēi yuán shì cì tián zài fú fēng, shēng zhǔ qí zū rù, yǒu láo, qǐng yú fēi, mào wèi yuán shì. zài shǎo gū, jì zhǎng, shì xué, gōng zhǔ wén. tiān bǎo chū, xià zhào jǔ míng zhuāng lǎo liè wén sì zǐ xué zhě, zài cè rù gāo dì, bǔ xīn píng wèi. wéi jiàn jiān xuǎn qián zhōng, miáo jìn qīng dōng dōu liú shǒu, jiē shǔ pàn guān, jìn yǐ míng wén. zhì dé chū, jiāng dū cǎi fǎng shǐ lǐ xī yán biǎo zài zì fù, zhuó cí bù yuán wài láng hóng zhōu cì shǐ. rù wèi dù zhī láng zhōng, zhàn zòu mǐn gěi, sù zōng yì zhī. lèi qiān hù bù shì láng, chōng dù zhī jiāng huái zhuǎn yùn děng shǐ.
元载,字公辅,凤翔岐山人。父昇,本景氏。曹王明妃元氏赐田在扶风,昇主 其租入,有劳,请于妃,冒为元氏。载少孤,既长,嗜学,工属文。天宝初,下诏 举明庄、老、列、文四子学者,载策入高第,补新平尉。韦鉴监选黔中,苗晋卿东 都留守,皆署判官,浸以名闻。至德初,江都采访使李希言表载自副,擢祠部员外 郎、洪州刺史。入为度支郎中,占奏敏给,肃宗异之。累迁户部侍郎,充度支、江 淮转运等使。
dì bù yù, lǐ fǔ guó yòng shì, fǔ guó qī, zài zōng nǚ yě, yīn xiāng dì nì. huì jīng zhào yǐn quē, fǔ guó bái yòng zài, zài yì shǔ guó bǐng, gù cí, fǔ guó xiǎo zhī, yì rì, bài tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, lǐng shǐ rú gù. dài zōng lì, fǔ guó shì yù zhòng, shù chēng qí cái, jìn bài zhōng shū shì láng xǔ chāng xiàn zi. zài yǐ dù zhī fán hào, yǒu lì shì dū zé, sǔn wēi chǒng, nǎi xī tiān xià qián gǔ wěi liú yàn. wèi jǐ, pàn tiān xià yuán shuài xíng jūn sī mǎ.
帝不豫,李辅国用事,辅国妻,载宗女也,因相缔昵。会京兆尹缺,辅国白用 载,载意属国柄,固辞,辅国晓之,翌日,拜同中书门下平章事,领使如故。代宗 立,辅国势愈重,数称其才,进拜中书侍郎、许昌县子。载以度支繁浩,有吏事督 责,损威宠,乃悉天下钱谷委刘晏。未几,判天下元帅行军司马。
dào shā lǐ fǔ guó, zài yīn yǔ qí móu. nǎi fù jié zhōng rén dǒng xiù, hòu dàn yǐ jīn, shǐ cì qǔ mì zhǐ, dì yǒu suǒ shǔ, bì xiān zhī zhī, tàn wēi chuāi duān, wú bù xié qì, gù dì rèn bù yí. huá yuán lìng gù yáo shàng fēng bái fà qí sī, dì fāng yǐ yǐ dāng guó, nǎi chì yáo, chú míng wéi mín. yú cháo ēn jiāo hèng zhèn tiān xià, yǔ zài bù yè, dàn zhī, suī dì yì xián huì, nǎi chéng jiàn zòu zhū cháo ēn, dì wèi yǒu biàn, zài jié qí ài jiàng wèi zhù. cháo ēn yǐ zhū, zài dé yì shén, yì jīn sì. shí nǐ zòu wén wǔ guān gōng zhuàng duō miù chuǎn, zài yú yǒu sī bó zhèng, nǎi qǐng bié chì shòu liù pǐn yǐ xià guān, lì bù bīng bù jí fù jiǎ tuán zòu, bù xū jiǎn kān, yù shì quán chū yú jǐ. yòu yǔ wáng jìn qǐng yǐ hé zhōng wèi zhōng dōu, póu guān fǔ hé dōng shí zhōu shuì fèng jīng shī, xuǎn bīng wǔ wàn tún zhōng dōu, zhèn yù sì fāng, miǎo qiū xíng xìng, shàng chūn hái, kě yǐ bì qiāng róng huàn. zài yǐ yì rù, jí cóng, qián chì suǒ yóu lì yú hé zhōng jīng tú gōng diàn, zhù sī dì. dì wén, è zhī, zhì qí yì.
盗杀李辅国,载阴与其谋。乃复结中人董秀,厚啖以金,使刺取密旨,帝有所 属,必先知之,探微揣端,无不谐契,故帝任不疑。华原令顾繇上封白发其私,帝 方倚以当国,乃斥繇,除名为民。鱼朝恩骄横震天下,与载不叶,惮之,虽帝亦衔 恚,乃乘间奏诛朝恩,帝畏有变,载结其爱将为助。朝恩已诛,载得意甚,益矜肆。 时拟奏文武官功状多谬舛,载虞有司驳正,乃请别敕授六品以下官,吏部、兵部即 附甲团奏,不须检勘,欲示权出于己。又与王缙请以河中为中都,裒关辅河东十州 税奉京师,选兵五万屯中都,镇御四方,杪秋行幸,上春还,可以避羌戎患。载以 议入,即从,前敕所由吏于河中经图宫殿,筑私第。帝闻,恶之,置其议。
chū, sì zhèn běi tíng xíng yíng jié dù shǐ jì zhì jīng zhōu, dà lì bā nián, tǔ bō kòu bīn níng, yì zhě wèi sān fǔ yǐ xī wú jīn dài zhī gù, ér jīng zhōu sàn dì bù zú shǒu. zài cháng zài xī zhōu, jù zhī hé xī lǒng yòu yào lǐng, nǎi yán yú dì yuē: " guó jiā xī jìng jí yú pān yuán, tǔ bō fáng shù nǎi zài cuī shā bǎo, ér yuán zhōu jiè qí jiān, cǎo jiàn shuǐ gān, jiù lěi cún yān, bǐ tǔ bō huǐ yí yuán yōng, qì bù jū, qí yòu zé jiān mù gù dì, jù qiàn zhǎng háo, chóng fù shēn gù. yuán zhōu suī zǎo shuāng bù kě yì, ér píng liáng zài qí dōng, dú gēng yī xiàn, kě yǐ zú shí. qǐng xǐ jīng xī jūn shù yuán zhōu, chéng jiàn zhù zuò, èr xún kě qì, zhù sù yī suì. róng rén xià mù qīng hǎi shàng, yǔ shū bǐ zhì, zé wǒ gōng jí yǐ. xǐ zi yí dà jūn zài jīng, yǐ wèi gēn běn, fēn bīng shǒu shí mén mù xiá, lǒng shān zhī guān, běi dǐ yú hé, jiē lián shān jùn xiǎn, kòu bù kě yuè. shāo zhì míng shā xiàn fēng ān jūn wèi zhī yǔ yì, běi dài líng wǔ wǔ chéng, wèi zhī xíng shì, rán hòu jǔ lǒng yòu zhī dì, yǐ zhì ān xī, shì wèi duàn xī róng jìng, cháo tíng gāo zhěn yǐ." yīn tú shàng dì xíng, shǐ lì jiān rù yuán zhōu dù shuǐ quán, jì tú yōng, chē chéng běn zhá zhī qì xī jù. ér tián shén gōng jǔ duǎn qí yì, nǎi yuē:" xīng shī liào dí, lǎo jiàng suǒ nán, bì xià xìn yī shū shēng yán, jǔ guó cóng zhī, wù yǐ." dì yóu shì yí bù jué.
初,四镇北庭行营节度使寄治泾州,大历八年,吐蕃寇邠宁,议者谓三辅以西 无襟带之固,而泾州散地不足守。载尝在西州,具知河西、陇右要领,乃言于帝曰: “国家西境极于潘原,吐蕃防戍乃在摧沙堡,而原州界其间,草荐水甘,旧垒存焉, 比吐蕃毁夷垣墉,弃不居,其右则监牧故地,巨堑长壕,重复深固。原州虽早霜不 可蓺,而平凉在其东,独耕一县,可以足食。请徙京西军戍原州,乘间筑作,二旬 可讫,贮粟一岁。戎人夏牧青海上,羽书比至,则我功集矣。徙子仪大军在泾,以 为根本,分兵守石门、木峡,陇山之关,北抵于河,皆连山峻险,寇不可越。稍置 鸣沙县、丰安军为之羽翼,北带灵武五城,为之形势,然后举陇右之地,以至安西, 是谓断西戎胫,朝廷高枕矣。”因图上地形,使吏间入原州度水泉,计徒庸,车乘 畚闸之器悉具。而田神功沮短其议,乃曰:“兴师料敌,老将所难,陛下信一书生 言,举国从之,误矣。”帝由是疑不决。
zài zhì lüè kāi guǒ, jiǔ dé jūn, yǐ wéi wén wǔ cái lüè mò jǐ ruò. wài wěi zhǔ shū zhuō yīng qiàn lǐ dài róng, nèi jié fù yán, zòng zhū zǐ guān tōng huò huì. jīng shī yào sī jí fāng miàn, jiē jǐ qiǎn zhōng liáng, jìn tān wěi. fán shì jìn gàn qǐng, bù jié zǐ dì, zé yè zhǔ shū. chéng zhōng kāi nán běi èr dì, shì yǔ shē guǎng, dāng shí wéi guān. jìn jiāo zuò guān xiè, zhàng yì shén qì bù xǐ ér gōng. gāo yú bié shù, jiāng zhěn xiāng wàng, qiě shù shí qū. míng shū yì jì, suī jìn zhōng bù dǎi. dì jǐn dé qí zhuàng. zài cháng dú jiàn, dì shēn jiè zhī, áo rán bù quān. kè yǒu fù dōu lú xún tóng piān fěng qí wēi, zài qì xià ér bù zhī wù. huì lǐ shǎo liáng shàng shū dǐ qí chǒu zhuàng, zài nù, zòu shā shǎo liáng, dào lù mù yǔ, bù gǎn fù yì. zài yóu shì fēi dǎng yǔ bù fù jiē, shēng píng dào yì jiāo jiē xiè jué.
载智略开果,久得君,以为文武才略莫己若。外委主书卓英倩、李待荣,内劫 妇言,纵诸子关通货贿。京师要司及方面,皆挤遣忠良,进贪猥。凡仕进干请,不 结子弟,则谒主书。城中开南北二第,室宇奢广,当时为冠。近郊作观榭,帐帟什 器不徙而供。膏腴别墅,疆畛相望,且数十区。名姝异伎,虽禁中不逮。帝尽得其 状。载尝独见,帝深戒之,謷然不悛。客有赋《都卢寻橦篇》讽其危,载泣下而不 知悟。会李少良上书诋其丑状,载怒,奏杀少良,道路目语,不敢复议。载由是非 党与不复接,生平道义交皆谢绝。
dì jī nù, dà lì shí èr nián sān yuè gēng chén, zhàng xià, dì yù yán yīng diàn, qiǎn zuǒ jīn wú dà jiàng jūn wú còu shōu zǎi jí wáng jìn, xì zhèng shì táng, fēn bǔ qīn lì zhū zǐ xià yù. zhào lì bù shàng shū liú yàn yù shǐ dài fū lǐ hán sàn qí cháng shì xiāo xīn bīng bù shì láng yuán yǎo lǐ bù shì láng cháng gǔn jiàn yì dài fū dù yà xùn zhuàng, ér zé biàn duān mù jiē chū jìn zhōng. qiǎn zhōng shǐ lín jí yīn shì, jiē fú. nǎi xià zhào cì zài zì jìn, qī wáng jí zi yáng zhōu bīng cáo cān jūn bó hé cí bù yuán wài láng zhòng wǔ jiào shū láng jì néng bìng cì sǐ, fā qí zǔ fù zhǒng, guān qì shī, huǐ sī miào zhǔ jí dà níng ān rén lǐ èr dì, yǐ cì bǎi guān shǔ shě, pò dōng dōu dì zhù zhì jìn yuàn.
帝积怒,大历十二年三月庚辰,仗下,帝御延英殿,遣左金吾大将军吴凑收载 及王缙,系政事堂,分捕亲吏、诸子下狱。诏吏部尚书刘晏、御史大夫李涵、散骑 常侍萧昕、兵部侍郎袁騕、礼部侍郎常衮、谏议大夫杜亚讯状,而责辨端目皆出禁 中。遣中使临诘阴事,皆服。乃下诏赐载自尽,妻王及子扬州兵曹参军伯和、祠部 员外郎仲武、校书郎季能并赐死,发其祖、父冢,棺弃尸,毁私庙主及大宁、安仁 里二第,以赐百官署舍,破东都第助治禁苑。
wáng shì, hé xī jié dù shǐ zhōng sì nǚ, hàn jiāo lì dá, zài pǒ jìn. ér zhū zǐ móu zéi, jù liǎn wú yá yì, qīng fú zhě bēn zǒu. zhēng xù jì qiè, wèi chàng yōu xiè xì, qīn zú huán guān bù kuì yě. jí sǐ, xíng lù wú jiē yǐn zhě. jí qí jiā, zhōng rǔ wǔ bǎi liǎng, zhào fēn cì zhōng shū mén xià tái shěng guān, hú jiāo zhì bā bǎi shí, tā wù chēng shì. nǚ zhēn yī, shǎo wèi ní, mò rù yè tíng. dé zōng shí, shǐ gào yǐ zài sǐ, hào yǒng tóu dì, zuǒ yòu ā zhǐ, dì yuē:" ān yǒu wén qīn sàng zé qí āi yǔn hū?" mìng fú chū.
王氏,河西节度使忠嗣女,悍骄戾沓,载叵禁。而诸子牟贼,聚敛无涯艺,轻 浮者奔走。争蓄妓妾,为倡优亵戏,亲族环观不愧也。及死,行路无嗟隐者。籍其 家,钟乳五百两,诏分赐中书、门下台省官,胡椒至八百石,它物称是。女真一, 少为尼,没入掖庭。德宗时,始告以载死,号踊投地,左右呵止,帝曰:“安有闻 亲丧责其哀殒乎?”命扶出。
dì wèi tài zǐ yě, shí yòng zài yì. xìng yuán yuán nián, zhào fù qí guān, tīng gǎi zàng. gù lì xǔ chū yáng jiǎo jì tāo děng hé zī yǐ zàng, shì yuē huāng, hòu gǎi yuē chéng zòng. zài bài, dǒng xiù zhuō yīng qiàn lǐ dài róng shù zhě lǐ jì lián xī lùn sǐ. qí tā yǔ zài hòu shàn zuò biǎn zhě, ruò yáng yán wáng áng sòng huì hán huí wáng dìng bāo jí xú yǎn péi jì wáng jì hán huì děng fán shù shí bǎi rén.
帝为太子也,实用载议。兴元元年,诏复其官,听改葬。故吏许初、杨晈、纪 慆等合赀以葬,谥曰荒,后改曰成纵。载败,董秀、卓英倩、李待荣、术者李季连 悉论死。其它与载厚善坐贬者,若杨炎、王昂、宋晦、韩洄、王定、包佶、徐縯、 裴冀、王纪、韩会等凡数十百人。
yīng qiàn dì yīng lín, jiā jīn zhōu, zhōu rén yuán yǐ shòu guān zhě yì bǎi yú, háo zhì xiāng qū, jù wú lài shào nián yǐ cì biàn, shì zài quán, mù zǎi mò gǎn wèn. zài zhū, yīng lín dào kù bīng jù xiǎn yǐ pàn. zhào fā jìn bīng jí shān nán xī dào bīng èr qiān tǎo bǔ, cì shǐ sūn dào píng qín shā zhī. zhào gěi fù qí zhōu sān nián.
英倩弟英璘,家金州,州人缘以授官者亦百馀,豪制乡曲,聚无赖少年以伺变, 恃载权,牧宰莫敢问。载诛,英璘盗库兵据险以叛。诏发禁兵及山南西道兵二千讨 捕,刺史孙道平禽杀之。诏给复其州三年。
lǐ shǎo liáng zhě, yǐ lì zhì yóu zhū shuài fǔ qiān lèi diàn zhōng shì yù shǐ. bà, yóu jīng shī, bú jiàn diào, fèn zài bù fǎ, shū lùn qí è, dì liú shǎo liáng kè shěng, yù jiū qí shì. qí yǒu wéi sòng zhě hòu zhī, lòu yán yú lù tǐng. zài zhào tǐng wèn zhī zhī, nǎi zòu xià shǎo liáng yù shǐ tái, hé qí lòu jìn zhōng yǔ, bìng yǔ sòng tǐng lùn shā zhī. tǐng, shàn jīng zi, yǔ sòng jí shǎo liáng shàn, yòu xiá zài zǐ dì qīn dǎng, gù zài lián dé qí móu. chū, zài shèng shí, rén jiē jí yàn zhī. dà lì bā nián, yǒu jìn zhōu nán zǐ huán mó yǐ má zǒng fā, chí zhú sì wěi xí, xíng kū cháng ān dōng shì, rén wèn zhī, yuē:" wǒ yǒu zì sān shí, yù yǐ xiàn shàng, zì yán yī shì, jí bù zhōng, yǐ sì zhù shī, xí guǒ ér qì zhī." jīng zhào yǐ wén, dì zhào jiàn, cì yǐ yī, guǎn nèi kè shěng, wèn zhuàng, duō jī qiè zài. qí yán" tuán" zhě, yuàn bà zhū zhōu tuán liàn shǐ, qí yán " jiān" zhě, qǐng bà zhū dào jiān jūn, dà dǐ lèi cǐ. xiān shì, tiān xià bīng xìng, fán yào zhōu quán shǔ tuán liàn cì shǐ. zài yòng shì, shòu cì shǐ zhě xī dài tuán liàn yǐ yuè rén xīn, gù mó zhǐ ér cì yún.
李少良者,以吏治由诸帅府迁累殿中侍御史。罢,游京师,不见调,愤载不法, 疏论其恶,帝留少良客省,欲究其事。其友韦颂者候之,漏言于陆珽。载召珽问知 之,乃奏下少良御史台,劾其漏禁中语,并与颂、珽论杀之。珽,善经子,与颂及 少良善,又狎载子弟亲党,故载廉得其谋。初,载盛时,人皆疾厌之。大历八年, 有晋州男子郇谟以麻总发,持竹笥、苇席,行哭长安东市,人问之,曰:“我有字 三十,欲以献上,字言一事,即不中,以笥贮尸,席裹而弃之。”京兆以闻,帝召 见,赐以衣,馆内客省,问状,多讥切载。其言“团”者,愿罢诸州团练使,其言 “监”者,请罢诸道监军,大抵类此。先是,天下兵兴,凡要州权署团练、刺史。 载用事,授刺史者悉带团练以悦人心,故谟指而刺云。
wáng jìn, zì xià qīng, běn tài yuán qí rén, hòu kè hé zhōng. shǎo hào xué, yǔ xiōng wéi jù yǐ míng wén. jǔ cǎo zé wén cí qīng lì kē shàng dì, lì shì yù shǐ wǔ bù yuán wài láng. lù shān luàn, zhuó tài yuán shǎo yǐn, zuǒ lǐ guāng bì, yǐ gōng jiā xiàn bù shì láng, qiān bīng bù. shǐ cháo yì píng, zhào xuān wèi hé běi, shǐ hái yǒu zhǐ, é bài huáng mén shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. jìn shì zhōng, chí jié dū tǒng hé nán huái xī shān nán dōng dào zhū jié dù xíng yíng shì. cí shì zhōng, jiā dōng dōu liú shǒu. suì yú, bài hé nán fù yuán shuài, sǔn jūn zī qián sì shí wàn mín, yíng wán gōng shì. zhū xī cǎi shā lǐ huái xiān yě, zhào bài lú lóng jié dù shǐ, zhì yōu zhōu, wěi jūn yú xī cǎi nǎi hái. huì xīn yún jīng zú, jiān lǐng hé dōng jié dù, ràng hái hé nán fù yuán shuài dōng dōu liú shǒu. tài yuán jiāng wáng wú zòng zhāng fèng zhāng shì gōng, yǐ jìn rú zhě yì zhī, bù rú lǜ lìng, jìn zhǎn yǐ xùn, zhū jiàng gǔ lì. zài suì hái, yǐ běn guān fù zhī zhèng shì. shí yuán zài zhuān cháo, tiān zǐ gǒng shǒu, jìn qū yì fù lí, wú gǎn wǔ. yòu shì cái duō suǒ xiá wǔ, suī zài yì jí qí líng jìn yě. jīng zhào yǐn lí gàn shù lùn zhí, zài è zhī, jìn shé qián yuē:" yǐn, nán fāng gū shēng, ān xiǎo cháo tíng shì?"
王缙,字夏卿,本太原祁人,后客河中。少好学,与兄维俱以名闻。举草泽、 文辞清丽科上第,历侍御史、武部员外郎。禄山乱,擢太原少尹,佐李光弼,以功 加宪部侍郎,迁兵部。史朝义平,诏宣慰河北,使还有指,俄拜黄门侍郎、同中书 门下平章事。进侍中,持节都统河南、淮西、山南东道诸节度行营事。辞侍中,加 东都留守。岁馀,拜河南副元帅,损军资钱四十万缗,营完宫室。硃希彩杀李怀仙 也,诏拜卢龙节度使,至幽州,委军于希彩乃还。会辛云京卒,兼领河东节度,让 还河南副元帅、东都留守。太原将王无纵、张奉璋恃功,以缙儒者易之,不如律令, 缙斩以徇,诸将股栗。再岁还,以本官复知政事。时元载专朝,天子拱手,缙曲意 附离,无敢忤。又恃才多所狎侮,虽载亦疾其凌靳也。京兆尹黎干数论执,载恶之, 缙折干曰:“尹,南方孤生,安晓朝廷事?”
jìn sù fèng fú, bù rú hūn shí ròu, wǎn jié yóu jǐn. qī sǐ, yǐ dào zhèng lǐ dì wèi fú cí, zhū dào jié dù guān chá shǐ lái zhāo, bì yāo zhì qí suǒ, fěng lìng chū cái zuǒ yíng zuò. chū, dài zōng xǐ cí sì, ér wèi zhòng fú tú fǎ, měi cóng róng wèn suǒ yǐ rán, jìn yǔ yuán zài shèng chén fú yè bào yìng, dì yì xiàng zhī. yáo shì jìn zhōng sì fú, fěng bei zhāi xūn, hào " nèi dào chǎng", yǐn nèi shā mén rì bǎi yú, zhuàn gōng zhēn zī, chū rù chéng jiù mǎ, dù zhī jù bǐng gěi. huò yí dí rù kòu, bì hé zhòng shā mén sòng hù guó rén wáng jīng wèi ráng yàn, xìng qí qù, zé héng jiā xī yǔ, bù zhī jì jí. hú rén guān zhì qīng jiān fēng guó gōng zhě, zhe jí jìn shěng, shì qīng gōng wáng, qún jū lài chǒng, gèng xiāng líng duó, fán jīng jī shàng tián měi chǎn, duō guī fú tú. suī cáng jiān sù luàn zhǒng xiāng dǎi, ér dì zhōng bù wù, zhào tiān xià guān sī bù dé chuí rǔ sēng ní. chū, wǔ tái shān cí zhù tóng wèi wǎ, jīn tú zhī, fèi yì wàn jì. jìn gěi zhōng shū fú, qiǎn fú tú shù shí bèi xíng zhōu xiàn, liǎn gài zī huò. jìn wèi shàng yán:" guó jiā qìng zuò líng zhǎng, fú bào suǒ féng, suī shí duō nàn, wú zú dào zhě. lù shān sī míng dú luàn fāng shān, ér jiē yǒu zi huò, pū gù huái ēn lín luàn ér bó, xī róng nèi kòu, wèi jí jī zhé qù, fēi rén shì yě." gù dì xìn yù dǔ. qī yuè wàng rì, gōng zhōng zào yú lán pén, zhuì shì liú yǐn bèi, shè gāo zǔ yǐ xià qī shèng wèi, fān jié yì guān jiē jù, gè yǐ dì hào shí qí fān, zì jìn nèi fēn yì dào fú cí, náo chuī gǔ wǔ, bēn zǒu xiàng shǔ. shì rì lì zhàng, bǎi guān bān guāng shùn mén, fèng yíng dǎo cóng, suì yǐ wéi cháng. qún chén chéng fēng, jiē yán shēng sǐ bào yìng, gù rén shì zhì ér bù xiū, dà lì zhèng xíng, rì yǐ yīn líng, yóu jìn yǔ yuán zài dù hóng jiàn chàng zhī yě.
缙素奉佛,不茹荤食肉,晚节尤谨。妻死,以道政里第为佛祠,诸道节度、观 察使来朝,必邀至其所,讽令出财佐营作。初,代宗喜祠祀,而未重浮屠法,每从 容问所以然,缙与元载盛陈福业报应,帝意向之。繇是禁中祀佛,讽呗斋薰,号 “内道场”,引内沙门日百馀,馔供珍滋,出入乘厩马,度支具禀给。或夷狄入寇, 必合众沙门诵《护国仁王经》为禳厌,幸其去,则横加锡与,不知纪极。胡人官至 卿监、封国公者,著籍禁省,势倾公王,群居赖宠,更相凌夺,凡京畿上田美产, 多归浮屠。虽藏奸宿乱踵相逮,而帝终不悟,诏天下官司不得棰辱僧尼。初,五台 山祠铸铜为瓦,金涂之,费亿万计。缙给中书符,遣浮屠数十辈行州县,敛丐赀货。 缙为上言:“国家庆祚灵长,福报所冯,虽时多难,无足道者。禄山、思明毒乱方 煽,而皆有子祸,仆固怀恩临乱而踣,西戎内寇,未及击辄去,非人事也。”故帝 信愈笃。七月望日,宫中造盂兰盆,缀饰镠饮琲,设高祖以下七圣位,幡节、衣冠 皆具,各以帝号识其幡,自禁内分诣道佛祠,铙吹鼓舞,奔走相属。是日立仗,百 官班光顺门,奉迎导从,岁以为常。群臣承风,皆言生死报应,故人事置而不脩, 大历政刑,日以堙陵,由缙与元载、杜鸿渐倡之也。
xìng tān mào, zòng qīn qī ní mán zhāo nà cái huì, wěi xiè xiāng jī, ruò shì jiǎ rán. jí bài, liú yàn děng jū qí zuì, tóng zài lùn sǐ, yàn yuē:" zhòng xíng zài fù, yǒu guó cháng diǎn, kuàng dà chén hū! fǎ yǒu shǒu cóng, bù róng jù sǐ." yú shì yǐ wén, shàng mǐn qí mào, bù jiā xíng, nǎi biǎn kuò zhōu cì shǐ. jiǔ zhī, qiān tài zǐ bīn kè, fēn sī dōng dōu. jiàn zhōng èr nián sǐ, nián bā shí èr.
性贪冒,纵亲戚尼姏招纳财贿,猥屑相稽,若市贾然。及败,刘晏等鞫其罪, 同载论死,晏曰:“重刑再覆,有国常典,况大臣乎!法有首从,不容俱死。”于 是以闻,上悯其耄,不加刑,乃贬括州刺史。久之,迁太子宾客,分司东都。建中 二年死,年八十二。
lí gàn, róng zhōu rén. shàn xīng wěi shù, dé dài zhào hàn lín, zhuó lèi jiàn yì dài fū, fēng shòu chūn gōng. zì fù qí biàn, zhān zhān xǐ yì lùn. chū, táng jiā jiāo jì tiān dì, yǐ gāo zǔ shén yáo huáng dì pèi. bǎo yìng yuán nián, dù hóng jiàn wèi tài cháng qīng lǐ yí shǐ, yú shì lǐ yí pàn guān xuē qí jí xián xiào lǐ guī chóng jìng děng gòng jiàn:" shén yáo dú shòu mìng zhī zhǔ, fēi shǐ fēng jūn, bù dé mào tài zǔ pèi tiān dì. jǐng huáng dì shòu fēng yú táng, jí shāng zhī qì zhōu zhī hòu jì, qǐng fèng jǐng huáng dì pèi tiān dì, yú lǐ yí shén." gàn fēi zhī, nǎi shàng shí jí shí nán, fù jīng yì, dǐ zhèng xuán, yǐ zhé qí chóng jìng děng, yuē:" qí děng yǐn dì zhě zhì rì jì tiān yú yuán qiū, zhōu rén yǐ yuǎn zǔ pèi, jīn yí yǐ jǐng huáng dì wèi shǐ zǔ, pèi hào tiān yuán qiū. chén gàn yī jí: guó yǔ chēng yǒu yú shì xià hòu shì bìng dì huáng dì, shāng dì shùn, zhōu dì kù. èr jí: shāng sòng' cháng fà, dà dì yě'. sān jí: zhōu sòng' yōng, dì tài zǔ yě'. sì jí: jì fǎ, yú xià bìng dì huáng dì, shāng zhōu jù dì kù. wǔ jí: dà chuán' bù wáng bù dì, wáng zhě dì qí zǔ zhī suǒ zì chū, yǐ qí zǔ pèi zhī'. liù jí: ěr yǎ' dì, dà jì yě'. qī jí: jiā yǔ' fán sì dài dì wáng suǒ jiāo, jiē yǐ pèi tiān suǒ wèi dì, wǔ nián dà jì yě'. bā jí: lú zhí yǐ' dì, jì míng. dì, dì yě, shì qǔ míng dì, gù yún'. jiǔ jí: wáng sù yán' dì, wǔ nián dà jì'. shí jí: guō pú yì yún. cǐ jīng zhuàn xiān rú jiē bù yán jì hào tiān yú yuán qiū, gēn zhèng zhāng zhāng, gù chén wèi dì zhǐ wǔ nián zōng miào dà jì, liǎo wú yí huì."
黎干,戎州人。善星纬术,得待诏翰林,擢累谏议大夫,封寿春公。自负其辩, 沾沾喜议论。初,唐家郊祭天地,以高祖神尧皇帝配。宝应元年,杜鸿渐为太常卿、 礼仪使,于是礼仪判官薛颀、集贤校理归崇敬等共建:“神尧独受命之主,非始封 君,不得冒太祖配天地。景皇帝受封于唐,即商之契、周之后稷,请奉景皇帝配天 地,于礼宜甚。”干非之,乃上《十诘》、《十难》,傅经谊,抵郑玄,以折颀、 崇敬等,曰:“颀等引禘者至日祭天于圆丘,周人以远祖配,今宜以景皇帝为始祖, 配昊天圆丘。臣干一诘:《国语》称有虞氏、夏后氏并禘黄帝,商禘舜,周禘喾。 二诘:《商颂‘《长发》,大禘也’。三诘:《周颂》‘《雍》,禘太祖也’。四 诘:《祭法》,虞、夏并禘黄帝,商、周俱禘喾。五诘:《大传》‘不王不禘,王 者禘其祖之所自出,以其祖配之’。六诘:《尔雅》‘禘,大祭也’。七诘:《家 语》‘凡四代帝王所郊,皆以配天;所谓禘,五年大祭也’。八诘:卢植以‘禘, 祭名。禘,谛也,事取明谛,故云’。九诘:王肃言‘禘,五年大祭’。十诘:郭 璞亦云。此经传先儒皆不言祭昊天于圆丘,根证章章,故臣谓禘止五年宗庙大祭, 了无疑晦。”
qí shí nán, yī yuē:" zhōu sòng yōng zhī xù yuē:' dì, jì tài zǔ yě.' zhèng xuán shuō ' dì, dà jì yě. tài zǔ, wèi wén wáng yě'. shāng sòng' cháng fà, dà dì yě' xuán yuē' dà dì, jì tiān yě.' shāng zhōu liǎng sòng, tóng wén yì jiě, suǒ xuán zhī yì, yǐ dì jiā' dà', yīn yuē' jì tiān'. chén wèi chūn qiū' dà shì yú tài miào', suī yuē' dà', dé jì tiān hū? yú xià shāng zhōu dì huáng dì yǔ kù, lǐ' bù wáng bù dì', jiē bù yán' dà', xuán ān dé chēng jì tiān hū? cháng fà suǒ sòng, bù jí kù yǔ gǎn shēng dì, gù zhī bù wéi jì tiān yòu kù míng yǐ. shāng zhōu wǔ dì dà jì jiàn yú jīng zhě shén xiáng, ér dì zhǔ miào, bù zhǔ tiān. jīn bèi kǒng zǐ zhī xùn yán, qǔ xuán zhī piān yì, wū móu sì diǎn, bú jiàn qí kě."
其《十难》,一曰:“《周颂》《雍》之序曰:‘禘,祭太祖也。’郑玄说 ‘禘,大祭也。太祖,谓文王也’。《商颂》‘《长发》,大禘也’玄曰;‘大禘, 祭天也。’商、周两《颂》,同文异解,索玄之意,以禘加‘大’,因曰‘祭天’。 臣谓《春秋》‘大事于太庙’,虽曰‘大’,得祭天乎?虞、夏、商、周禘黄帝与 喾,《礼》‘不王不禘’,皆不言‘大’,玄安得称祭天乎?《长发》所颂,不及 喾与感生帝,故知不为祭天侑喾明矣。商、周五帝大祭见于经者甚详,而禘主庙, 不主天。今背孔子之训言,取玄之偏谊,诬缪祀典,不见其可。”
èr yuē:"' bù wáng bù dì, wáng zhě dì qí zǔ zhī suǒ zì chū, yǐ qí zǔ pèi zhī'. cǐ yán wéi tiān zǐ dāng dì. rú yú xià chū huáng dì, shāng zhōu chū kù, yǐ jìn zǔ pèi zhī. zì chū zhī zǔ wú miào, jí zì wài zhì. zì wài zhì zhě, tóng zhī tiān dì, dé zhǔ ér zhǐ. yòu zì chū zhě zài mǔ yì rán. chūn qiū chuán' chén, zé wǒ zhōu zhī zì chū'. jù kě wèi chū tài wēi wǔ dì hū? xuán yǐ yī' dì' wèi sān yì, zài jì fǎ zé yuē' jì hào tiān yú yuán qiū'. zài chūn qiū chuán zé' jiāo yǐ hòu jì pèi líng wēi yǎng'. zài shāng sòng yuē' jì tiān'. zài zhōu sòng zé dì yuē ' dà yú sì shí jì, ér xiǎo yú xiá'. běn mò bó chuǎn, yì pàn zì sī, bù zú yǐ xùn."
二曰:“‘不王不禘,王者禘其祖之所自出,以其祖配之’。此言惟天子当禘。 如虞、夏出黄帝,商、周出喾,以近祖配之。自出之祖无庙,及自外至。自外至者, 同之天地,得主而止。又自出者在母亦然。《春秋传》‘陈,则我周之自出’。讵 可谓出太微五帝乎?玄以一‘禘’为三谊,在《祭法》则曰‘祭昊天于圆丘’。在 《春秋传》则‘郊以后稷配灵威仰’。在《商颂》曰‘祭天’。在《周颂》则禘曰 ‘大于四时祭,而小于祫’。本末驳舛,臆判自私,不足以训。”
sān yuē:" shāng zhōu zhī qián, dì suǒ zì chū. zì hàn wèi yǐ lái, kuàng qiān yú suì, qí lǐ bù jiǎng. gài xuán suǒ shuō bù dàng yú jīng, bù zhì yú shèng, xiān rú zhì zhī bù yòng, shì wèi qì yán."
三曰:“商、周之前,禘所自出。自汉、魏以来,旷千馀岁,其礼不讲。盖玄 所说不当于经,不质于圣,先儒置之不用,是为弃言。”
sì yuē:" jīn lǐ jiā xíng yú shì zhě, jiē běn xuán xué. chén qǐng qǔ xuán zhī xì, hái pò qí děng suǒ jiàn. qí děng yuē: ' jǐng huáng dì wèi shǐ zǔ, yǐ pèi tiān.' àn wáng zhì' tiān zǐ qī miào'. xuán yuē:' zhōu lǐ yě. tài zǔ yǔ wén wǔ zhī tiāo, hé qīn miào sì ér qī. shāng shì liù miào, qì yǔ tāng hé èr zhāo èr mù ér liù.' jù xuán, zé xià bù yǐ gǔn zhuān xū chāng yì wèi shǐ zǔ, shì yòu yǔ xuán guāi bèi. zì gǔ wèi yǒu yǐ rén chén wèi shǐ zǔ zhě, wéi shāng yǐ qì, zhōu yǐ jì. fū jì qì jiē tiān zǐ yuán fēi zǐ. jiǎn dí tūn xuán niǎo luǎn ér shēng qì, qì zuǒ yǔ yǒu dà gōng, shùn fēng zhī shāng, qí shī yuē:' tiān mìng xuán niǎo, jiàng ér shēng shāng, zhái yīn tǔ máng máng.' hòu jì mǔ yuē jiāng yuán, chū yě lǚ jù jī ér shēng jì, jì qín jià sè, yáo jǔ wèi nóng shī, shùn fēng zhī tái, hào yuē hòu jì. qí shī yuē:' lǚ dì wǔ mǐn xīn, yōu jiè yōu zhǐ.'' jí yǒu tái jiā shì.' shùn yǔ yǒu tiān xià, qì jì zài yān. chuán yuē:' gōng shī yú rén zé sì zhī, yǐ sǐ qín shì zé sì zhī.' qì wèi sī tú, ér rén jí mù, jì qín bǎi gǔ ér shān sǐ, jiē zài sì diǎn. jí zǐ sūn ér yǒu tiān xià, gù zūn ér zǔ zhī."
四曰:“今礼家行于世者,皆本玄学。臣请取玄之隙,还破颀等所建。颀等曰: ‘景皇帝为始祖,以配天。’按《王制》‘天子七庙’。玄曰:‘周礼也。太祖与 文、武之祧,合亲庙四而七。商氏六庙,契与汤合二昭二穆而六。’据玄,则夏不 以鮌、颛顼、昌意为始祖,是又与玄乖背。自古未有以人臣为始祖者,唯商以契, 周以稷。夫稷、契皆天子元妃子。简狄吞玄鸟卵而生契,契佐禹有大功,舜封之商, 其《诗》曰:‘天命玄鸟,降而生商,宅殷土芒芒。’后稷母曰姜嫄,出野履巨迹 而生稷,稷勤稼穑,尧举为农师,舜封之邰,号曰后稷。其诗曰:‘履帝武敏歆, 攸介攸止。’‘即有邰家室。’舜、禹有天下,契、稷在焉。《传》曰:‘功施于 人则祀之,以死勤事则祀之。’契为司徒,而人辑睦,稷勤百谷而山死,皆在祀典。 及子孙而有天下,故尊而祖之。”
wǔ yuē:" jì yòng xuán shuō, xiǎo dé pèi guǎ, ér hòu jì zhǐ pèi yī dì, bù dé quán pèi wǔ dì. jīn yǐ jǐng dì pèi hào tiān, yú xuán wèi kě wèi bù kě hū?"
五曰:“既用玄说,小德配寡,而后稷止配一帝,不得全配五帝。今以景帝配 昊天,于玄为可为不可乎?”
liù yuē:" zhòng jí chén yuē:' shàng dì yī dì, zhōu guān: sì tiān lǚ shàng dì, sì dì lǚ sì wàng. lǚ, zhòng yě. zé shàng dì shì wǔ dì.' chén yuē:' fǒu, lǚ yǒu zhòng yì, chū yú ěr yǎ. yòu wèi jì míng, yì yuē chén yě. rú qián suǒ jí, lǚ shàng dì wèi wǔ dì, zé jì shì lǚ yú tài shān kě dé wèi sì zhèn xié?'"
六曰:“众诘臣曰:‘上帝一帝,《周官》:祀天旅上帝,祀地旅四望。旅, 众也。则上帝是五帝。’臣曰:‘否,旅有众义,出于《尔雅》。又为祭名,亦曰 陈也。如前所诘,旅上帝为五帝,则季氏旅于泰山可得为四镇邪?’”
qī yuē:" yuán xuán zhī yán, zé jǐng dì qīn jǐn, zhǔ yīng zài tiāo, fǎn pèi tiān dì, lǐ bù xiāng zhí. fū suǒ wèi shǐ zǔ zhě, jīng lún cǎo mèi, gōng pǔ tǐ dà, yǐ bǐ yuán qì hán fù guǎng dà zhě yě. gù yuē wàn wù zhī shǐ, tiān yě rén zhī shǐ, zǔ yě rì zhī shǐ, zhì yě. sǎo dì ér jì, zé zhì qì yòng táo páo, zé xìng shēng yòng dú, zé chéng zhào yú nán jiāo, zé jiù yáng. zhì zūn zhì zhì, bù gǎn tóng yú xiān zǔ yě." bái hǔ tōng yì yuē:' jì tiān suì yī zhě hé? shì zhī bù gǎn dú yě.' gù yīn suì zhī yáng qì shǐ dá ér jì zhī. jīn yī suì sì jì, dú mò dà yān. shàng dì wǔ dì, sì quē bù jǔ, dài shú shén yān? dú yǔ dài, jiē shī yě. chén wén qīn yǒu xiàn, zǔ yǒu cháng, shèng rén zhì lǐ bù yǐ qíng biàn. táng jiā lěi shèng, lì sì bǎi nián, fēi bù zhī jǐng dì wèi shǐ fēng. dāng shí tōng rú jù gōng zūn gāo zǔ yǐ pèi tiān, zōng tài zōng yǐ pèi shàng dì, rén shén kè yàn, wèi rì jì jiǔ. nǎi jīn yǐ shén yáo jiàng yòu hán shū niǔ, ér tài zōng réng pèi shàng dì, zé shū niǔ shàng dì zuǒ yě. yǐ zi xiān fù, fēi tiān dì zǔ zōng zhī yì."
七曰:“援玄之言,则景帝亲尽,主应在祧,反配天地,礼不相值。夫所谓始 祖者,经纶草昧,功普体大,以比元气含覆广大者也。故曰万物之始,天也;人之 始,祖也;日之始,至也。扫地而祭,则质;器用陶匏,则性;牲用犊,则诚;兆 于南郊,则就阳。至尊至质,不敢同于先祖也。”《白虎通议》曰:‘祭天岁一者 何?事之不敢黩也。’故因岁之阳气始达而祭之。今一岁四祭,黩莫大焉。上帝五 帝,祀阙不举,怠孰甚焉?黩与怠,皆失也。臣闻亲有限,祖有常,圣人制礼不以 情变。唐家累圣,历祀百年,非不知景帝为始封。当时通儒钜工尊高祖以配天,宗 太宗以配上帝,人神克厌,为日既久。乃今以神尧降侑含枢纽,而太宗仍配上帝, 则枢纽上帝佐也。以子先父,非天地祖宗之意。”
bā yuē:" jǐng huáng dì fēi zào wǒ qū xià, bù dé yǔ xià zhī yǔ shāng zhī qì zhōu zhī jì hàn gāo dì wèi wǔ dì jìn xuān dì táng shén yáo huáng dì bìng gōng, zé zhì pèi yuán qiū, shàng yǔ tiān pǐ, céng wèi yuán qiū bù rú lín fàng hū?"
八曰:“景皇帝非造我区夏,不得与夏之禹、商之契、周之稷、汉高帝、魏武 帝、晋宣帝、唐神尧皇帝并功,则陟配圜丘,上与天匹,曾谓圜丘不如林放乎?”
jiǔ yuē:" wèi yǐ wǔ dì jìn yǐ xuān dì wèi shǐ zǔ zhě, fū cāo yǔ yì jiē rén jié yě. yōng tiān xià qiáng bīng, xié ruò zhǔ, zhì hǎi nèi zhī mìng, míng suī wèi chén, shì shí wèi jūn, hòu shì yīn zhī yǐ chéng dì yè, zūn ér zǔ zhī, bù yì kě hū?"
九曰:“魏以武帝、晋以宣帝为始祖者,夫操与懿皆人杰也。拥天下强兵,挟 弱主,制海内之命,名虽为臣,势实为君,后世因之以成帝业,尊而祖之,不亦可 乎?”
shí yuē:" shén yáo zhěng suí shì zhī luàn, zhèn bì dà hū, jì rén tú tàn, xùn sǎo dàng rǎng, qún xiōng wú yú, chū rù bù shù nián ér chéng wáng yè, hàn zǔ zhī gōng bù néng jiā yān. xià yǐ yǔ, hàn yǐ gāo dì, wǒ yǐ shén yáo wèi shǐ zǔ, dìng xià fǎ hàn, yú yì hé xián? jīn qí chóng jìng gé tiān duì, yì zǔ miào, shì zhī dà zhě bù jī yú gǔ, nán yǐ yí wén pì shuō dìng zhī. chén guān yǐ jiàn wéi míng, bù gǎn bù jìn yú."
十曰:“神尧拯隋室之乱,振臂大呼,济人涂炭,汛扫荡攘,群凶无馀,出入 不数年而成王业,汉祖之功不能加焉。夏以禹,汉以高帝,我以神尧为始祖,订夏 法汉,于义何嫌?今颀、崇敬革天对,易祖庙,事之大者不稽于古,难以疑文僻说 定之。臣官以谏为名,不敢不尽愚。”
yì wén, dài zōng bù wěi qí yán. qí hòu míng rú dà yì, ér jǐng dì pèi tiān zú zhe yú lǐ.
议闻,代宗不韪其言。其后名儒大议,而景帝配天卒著于礼。
é qiān jīng zhào yǐn, pō yǐ zhì chēng. jīng shī kǔ qiáo xīn fá, gàn dù kāi cáo qú, xìng nán shān gǔ kǒu, wěi rù yú yuàn, yǐ biàn yùn zài. dì wèi yù ān fú mén guān zhī. gàn mì jù tóng chuán zuò chàng yōu shuǐ xī, jì yǐ mèi dì. jiǔ zhī, qú bù jiù. é gǎi xíng bù shì láng. yú cháo ēn bài, zuò jiāo tōng, chū wèi guì guǎn guān chá shǐ. dà lì bā nián, fù zhào wèi jīng zhào yǐn. shí dà hàn, gàn zào tǔ lóng, zì yǔ wū xí duì wǔ, mí yuè bù yīng. yòu dǎo kǒng zǐ miào, dì xiào yuē:" qiū zhī dǎo jiǔ yǐ." shǐ huǐ tǔ lóng, dì jiǎn shàn jié yòng, jì ér yín yǔ. shí sān nián, jīng shuǐ yōng gé, qǐng kāi zhèng bái zhī qú, fù qín hàn gù dào yǐ gài mín tián, fèi niǎn wéi bā shí yú suǒ.
俄迁京兆尹,颇以治称。京师苦樵薪乏,干度开漕渠,兴南山谷口,尾入于苑, 以便运载。帝为御安福门观之。干密具同船作倡优水嬉,冀以媚帝。久之,渠不 就。俄改刑部侍郎。鱼朝恩败,坐交通,出为桂管观察使。大历八年,复召为京兆 尹。时大旱,干造土龙,自与巫觋对舞,弥月不应。又祷孔子庙,帝笑曰:“丘之 祷久矣。”使毁土龙,帝减膳节用,既而霪雨。十三年,泾水拥隔,请开郑、白支 渠,复秦、汉故道以溉民田,废碾硙八十馀所。
gàn xìng tān bào, jì fù yòng, bù xiá niàn zhì, zhuān xùn cái sè, fù huì bì jìn, xié zuǒ dào xī zhǔ ēn, dì shén huò zhī. dé zōng zài dōng gōng, gān yù huàn zhě tè jìn liú zhōng yì yīn móu, jǐ wēi zōng sì. jí jí wèi, yòu guǐ dào xī jìn, mì chéng chē yè zhōng yì. shì jué, chú míng cháng liú, jì xíng, shì rén shù bǎi qún zào tóu lì cóng zhī, é cì sǐ lán tián yì.
干性贪暴,既复用,不暇念治,专徇财色,附会嬖近,挟左道希主恩,帝甚惑 之。德宗在东宫,干与宦者特进刘忠翼阴谋,几危宗嗣。及即位,又诡道希进,密 乘车谒忠翼。事觉,除名长流,既行,市人数百群噪投砾从之,俄赐死蓝田驿。
zhōng yì běn míng qīng tán, yǔ zuǒ wèi jiāng jūn dǒng xiù jiē yǒu chǒng yú dài zōng. dāng shèng shí, jué shǎng zài qí kǒu wěn, póu mào cái huì, zī chǎn lèi jiē jù wàn. zhì shì, jī qián zuì, bìng jí zhū.
忠翼本名清潭,与左卫将军董秀皆有宠于代宗。当盛时,爵赏在其口吻,掊冒 财贿,赀产累皆巨万。至是,积前罪,并及诛。
yáng yán, zì gōng nán, fèng xiáng tiān xìng rén. zēng zǔ dà bǎo, wǔ dé chū wèi lóng mén lìng, liú wǔ zhōu gōng zhī, sǐ yú shǒu, zèng quán jié hóu. zǔ zhé, yǐ xiào xíng chēng. fù bō, jǔ jìn shì, tuì jū qiú zhì, xuán zōng zhào bài jiàn yì dài fū, qì guān guī yǎng. sù zōng shí, jí jiā bài sàn qí cháng shì, hào xuán jìng xiān shēng. yán měi xū méi, jùn fēng yǔ, wén zǎo xióng wèi, rán háo shuǎng shàng qì. hé xī jié dù shǐ lǚ chóng bēn pì zhǎng shū jì. shén wū lìng lǐ tài jiǎn cháng zuì rǔ zhī, yán lìng zuǒ yòu fǎn jiē, bàng èr bǎi yú, jǐ sǐ, chóng bēn ài qí cái, bù wèn. lǐ guāng bì biǎo wèi pàn guān, bù yīng. zhào bài qǐ jū shè rén, gù cí. fù sāng, lú mù cè, hào mù bù fèi shēng, yǒu zǐ zhī bái què zhī xiáng, zhào biǎo qí lǘ. yán sān shì yǐ xiào xíng wén, zhì mén shù liù quē, gǔ suǒ wèi yǒu. zhōng sàng, wèi sī xūn yuán wài láng, qiān zhōng shū shè rén, yǔ cháng gǔn tóng shí zhī zhì gào. gǔn cháng yú chú shū, ér yán shàn dé yīn, zì kāi yuán hòu yán zhì zhào zhě, chēng" cháng yáng" yún. zǎi xiàng yuán zài yǔ yán tóng jùn, yán yòu yuán chū yě, gù zhuó yán lì bù shì láng shǐ guǎn xiū zhuàn. zài dāng guó, yīn zé cái kě dài jǐ zhě, yǐn yǐ zì jìn, chū dé lǐ bù shì láng liú dān, huì zú, fù qǔ lì bù shì láng xuē yōng, yōng zuò shì biǎn, hòu dé yán, qīn zhòng wú bǐ. huì zài bài, zuò biǎn dào zhōu sī mǎ.
杨炎,字公南,凤翔天兴人。曾祖大宝,武德初为龙门令,刘武周攻之,死于 守,赠全节侯。祖哲,以孝行称。父播,举进士,退居求志,玄宗召拜谏议大夫, 弃官归养。肃宗时,即家拜散骑常侍,号玄靖先生。炎美须眉,峻风宇,文藻雄蔚, 然豪爽尚气。河西节度使吕崇贲辟掌书记。神乌令李太简尝醉辱之,炎令左右反接, 搒二百馀,几死,崇贲爱其才,不问。李光弼表为判官,不应。召拜起居舍人,固 辞。父丧,庐墓侧,号慕不废声,有紫芝白雀之祥,诏表其闾。炎三世以孝行闻, 至门树六阙,古所未有。终丧,为司勋员外郎,迁中书舍人,与常衮同时知制诰。 衮长于除书,而炎善德音,自开元后言制诏者,称“常杨”云。宰相元载与炎同郡, 炎又元出也,故擢炎吏部侍郎、史馆脩撰。载当国,阴择才可代己者,引以自近, 初得礼部侍郎刘单,会卒,复取吏部侍郎薛邕,邕坐事贬,后得炎,亲重无比。会 载败,坐贬道州司马。
dé zōng zài dōng gōng, yǎ zhī qí míng, yòu cháng dé yán suǒ wéi lǐ kǎi luò bēi, zhì yú bì, rì fěng wán zhī. jí jí wèi, cuī yòu fǔ jiàn yán kě qì rèn, jí bài mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì.
德宗在东宫,雅知其名,又尝得炎所为《李楷洛碑》,寘于壁,日讽玩之。及 即位,崔祐甫荐炎可器任,即拜门下侍郎、同中书门下平章事。
jiù zhì, tiān xià cái fù jiē rù zuǒ cáng kù, ér tài fǔ sì shí yǐ shù wén, shàng shū bǐ bù fù chū nà, jǔ wú gān qī. jí dì wǔ qí wèi dù zhī yán tiě shǐ, jīng shī háo jiāng qiú qǔ wú jié, qí bù néng jìn, nǎi xī zū fù jìn dà yíng nèi kù. tiān zǐ yǐ gěi qǔ wèi biàn, gù bù fù chū. zì shì tiān xià gōng fù wéi rén jūn sī cáng, yǒu sī bù dé jì yíng shǎo. ér huàn guān yǐ rǒng míng chí bù zhě sān bǎi rén, fèng gěi qí jiān, gēn dǐ lián jié bù kě dòng. jí yán wèi xiāng, yán yú dì yuē:" cái fù zhě, bāng guó dà běn, ér shēng rén zhī hóu mìng, tiān xià zhì luàn zhòng qīng xì yān. xiān cháo quán zhì, yǐ zhōng rén lǐng qí zhí, wǔ chǐ huàn shù, cāo bāng zhī bǐng, fēng jiǎn yíng xū, suī dà chén bù dé zhī, zé wú yǐ jì tiān xià lì hài. bì xià zhì dé, wéi rén shì xù, cān jì bì dù, mò yǔ sī shén. chén qǐng chū zhī, yǐ guī yǒu sī. dù gōng zhōng jīng fèi yī suì jǐ hé, liàng shù fèng rù, bù gǎn yǐ quē. rú cǐ, rán hòu kě yǐ yì zhèng, wéi bì xià shěn chá." dì cóng zhī. nǎi zhào suì zhōng cái qǔ yǐ rù dà yíng, dù zhī jù shù xiān wén.
旧制,天下财赋皆入左藏库,而太府四时以数闻,尚书比部覆出纳,举无干欺。 及第五琦为度支、盐铁使,京师豪将求取无节,琦不能禁,乃悉租赋进大盈内库。 天子以给取为便,故不复出。自是天下公赋为人君私藏,有司不得计赢少。而宦官 以冗名持簿者三百人,奉给其间,根柢连结不可动。及炎为相,言于帝曰:“财赋 者,邦国大本,而生人之喉命,天下治乱重轻系焉。先朝权制,以中人领其职,五 尺宦竖,操邦之柄,丰俭盈虚,虽大臣不得知,则无以计天下利害。陛下至德,惟 人是恤,参计敝蠹,莫与斯甚。臣请出之,以归有司。度宫中经费一岁几何,量数 奉入,不敢以阙。如此,然后可以议政,惟陛下审察。”帝从之。乃诏岁中裁取以 入大盈,度支具数先闻。
chū, dìng lìng yǒu zū fù yōng diào fǎ, zì kāi yuán chéng píng jiǔ, bù wéi bǎn jí, fǎ dù wán bì. ér dīng kǒu zhuǎn sǐ, tián mǔ huàn yì, pín fù shēng jiàng, xī fēi xiàng shí, ér hù bù suì yǐ kōng wén shàng zhī. yòu shù biān zhě, juān qí zū yōng, liù suì miǎn guī. xuán zōng shì yí dí, shù zhě duō sǐ, biān jiāng huì bù yǐ wén, gù guàn jí bù chú. tiān bǎo zhōng, wáng jīn gòng wèi hù kǒu shǐ, fāng wù jù liǎn, yǐ qí jí cún ér dīng bù zài, shì yǐn kè bù chū, nǎi àn jiù jí, chú dāng miǎn zhě, jī sān shí nián, zé qí zū yōng, rén kǔ wú gào, gù fǎ suì dà bì. zhì dé hòu, tiān xià bīng qǐ, yīn yǐ jī lì, bǎi yì bìng zuò, rén hù diāo hào, bǎn tú kōng xū. jūn guó zhī yòng, yǎng jǐ yú dù zhī zhuǎn yùn shǐ sì fāng zhēng zhèn, yòu zì gěi yú jié dù dōu tuán liàn shǐ. fù liǎn zhī sī shù sì, mò xiāng tǒng shè, gāng mù dà huài. cháo tíng bù néng fù zhū shǐ, zhū shǐ bù néng fù zhū zhōu. sì fāng gòng xiàn, xī rù nèi kù, quán chén qiǎo lì, yīn dé páng yuán, gōng tuō jìn xiàn, sī wèi zāng dào zhě, dòng wàn wàn jì. hé nán shān dōng jīng xiāng jiàn nán zhòng bīng chù, jiē hòu zì fèng yǎng, wáng fù suǒ rù wú jǐ. kē liǎn fán shù bǎi míng, fèi zhě bù xuē, zhòng zhě bù qù, xīn jiù réng jī, bù zhī qí yá. bǎi xìng jié gāo xuè, yù qīn ài, xún shū yuè sòng, wú yǒu xiū xī. lì yīn qí kē, cán shí yú rén. fù rén duō dīng zhě, yǐ huàn xué shì lǎo dé miǎn, pín rén wú suǒ rù zé dīng cún. gù kè miǎn yú shàng, ér fù zēng yú xià. shì yǐ tiān xià cán cuì, dàng wèi fú rén, xiāng jū dì zhù zhě bǎi bù sì wǔ. yán jí qí bì, nǎi qǐng wèi" liǎng shuì fǎ" yǐ yī qí zhì. fán bǎi yì zhī fèi, yī qián zhī liǎn, xiān dù qí shù ér fù yú rén, liàng chū zhì rù. hù wú zhǔ kè, yǐ jiàn jū wèi bù rén wú dīng zhōng, yǐ pín fù wèi chà. bù jū chǔ ér háng shāng zhě, zài suǒ zhōu xiàn shuì sān shí zhī yī, dù suǒ qǔ yǔ jū zhě jūn, shǐ wú jiǎo lì. jū rén zhī shuì, qiū xià liǎng rù zhī, sú yǒu bù biàn zhě sān zhī. qí zū yōng zá yáo xī shěng, ér dīng é bù fèi. qí tián mǔ zhī shuì, lǜ yǐ dà lì shí sì nián kěn tián zhī shù wéi zhǔn, ér jūn shōu zhī. xià shuì jǐn liù yuè, qiū shuì jǐn shí yī yuè, suì zhōng yǐ hù fù zēng shī jìn tuì zhǎng lì, ér shàng shū dù zhī zǒng yān. dì shàn zhī, shǐ yù zhōng wài. yì zhě jǔ jí, yǐ wéi zū yōng lìng xíng shù bǎi nián, bù kě qīng gǎi. dì bù tīng. tiān xià guǒ lì zhī. zì shì rén bù tǔ duàn ér dì zhe, fù bù jiā liǎn ér zēng rù, bǎn jí bù zào ér dé qí xū shí, lì bù jiè ér jiān wú suǒ qǔ, qīng zhòng zhī quán shǐ guī cháo tíng yǐ.
初,定令有租赋庸调法,自开元承平久,不为版籍,法度玩敝。而丁口转死, 田亩换易,贫富升降,悉非向时,而户部岁以空文上之。又戍边者,蠲其租、庸, 六岁免归。玄宗事夷狄,戍者多死,边将讳不以闻,故贯籍不除。天宝中,王钅共 为户口使,方务聚敛,以其籍存而丁不在,是隐课不出,乃按旧籍,除当免者,积 三十年,责其租、庸,人苦无告,故法遂大敝。至德后,天下兵起,因以饥疠,百 役并作,人户凋耗,版图空虚。军国之用,仰给于度支、转运使;四方征镇,又自 给于节度、都团练使。赋敛之司数四,莫相统摄,纲目大坏。朝廷不能覆诸使,诸 使不能覆诸州。四方贡献,悉入内库,权臣巧吏,因得旁缘,公托进献,私为赃盗 者,动万万计。河南、山东、荆襄、剑南重兵处,皆厚自奉养,王赋所入无几。科 敛凡数百名,废者不削,重者不去,新旧仍积,不知其涯。百姓竭膏血,鬻亲爱, 旬输月送,无有休息。吏因其苛,蚕食于人。富人多丁者,以宦、学、释、老得免, 贫人无所入则丁存。故课免于上,而赋增于下。是以天下残瘁,荡为浮人,乡居地 著者百不四五。炎疾其敝,乃请为“两税法”以一其制。凡百役之费,一钱之敛, 先度其数而赋于人,量出制入。户无主客,以见居为簿;人无丁中,以贫富为差。 不居处而行商者,在所州县税三十之一,度所取与居者均,使无侥利。居人之税, 秋夏两入之,俗有不便者三之。其租、庸、杂徭悉省,而丁额不废。其田亩之税, 率以大历十四年垦田之数为准,而均收之。夏税尽六月,秋税尽十一月,岁终以户 赋增失进退长吏,而尚书度支总焉。帝善之,使谕中外。议者沮诘,以为租庸令行 数百年,不可轻改。帝不听。天下果利之。自是人不土断而地著,赋不加敛而增入, 版籍不造而得其虚实,吏不诫而奸无所取,轻重之权始归朝廷矣。
yán xìng lǐng biǎo, yǐ dān yì wù tiān zǐ, zhōng wài xī rán zhǔ wàng wèi xián xiàng. jū shù yuè, cuī yòu fǔ jí, bù néng shì, qiáo lín miǎn, yán dú dāng guó, suì duō biàn yòu fǔ zhī zhèng, jiǎn báo hù yuán líng gōng yōu, rén shǐ bù yuè. yòu qǐng kāi fēng zhōu líng yáng qú, fā jī xiàn mín yì zuò, lǘ lǐ sāo rán, qú zú bù jiù.
炎兴岭表,以单议悟天子,中外翕然属望为贤相。居数月,崔祐甫疾,不能事, 乔琳免,炎独当国,遂多变祐甫之政,减薄护元陵功优,人始不悦。又请开丰州陵 阳渠,发畿县民役作,闾里骚然,渠卒不就。
sù dé yuán zài, sī yǒu yǐ bào zhī, yú shì fù yì chéng yuán zhōu, jié dù shǐ duàn xiù shí wèi" ān biān què dí, yí yǐ huǎn jì, fāng nóng shì, bù kě jù xìng gōng." yán nù, zhuī xiù shí wèi sī nóng qīng, yǐ bīn níng lǐ huái guāng dū zuò, qiǎn zhū cǐ cuī níng tǒng bīng gè wàn rén yì zhī. zhào shū xià, jīng jūn huì yuē:" wú jūn wèi guó xī píng shí yú nián. shǐ zì bīn tǔ, nóng sāng dì zhe zhī ān, xǐ cǐ zhēn mǎng zhōng, shǒu pī zú jiàn, jì lì chéng lěi, zé yòu tóu zhī sài wài, qiě ān zhì cǐ hū?" yòu huái guāng chí fǎ yán, jǔ jūn wèi zhī. pí jiàng liú wén xǐ yīn rén zhī yuàn, nǎi shàng shū qiú xiù shí zhū cǐ wèi shǐ. zhào yǐ cǐ dài huái guāng, wén xǐ bù fèng zhào, bì chéng jù shǒu, zhì qí zi tǔ bō yǐ qiú yuán. shí fāng yáng hàn, rén qíng sāo xié, qún chén jiē qǐng shè wén xǐ, dì bù tīng. zhào jiǎn fú yù gěi jūn, qiě qù shī jīng zhōu, shì dāng shòu chūn fú zhě jiē jí cì. mìng cǐ huái guāng lǜ jūn gōng zhī, lěi huán qí zhōu. bié jiāng liú hǎi bīn zhǎn wén xǐ, xiàn qí shǒu, jīng zhōu píng, ér yuán zú bù néng chéng. yòu yǐ liú yàn hé zài, yǐ zuò biǎn, nǎi chū yàn zhōng zhōu, yòng yǔ zhǔn wèi jīng nán jié dù shǐ, wū yàn shā zhī, cháo yě cè mù. lǐ zhèng jǐ biǎo qǐng yàn zuì, yán jù, nǎi qiǎn fù xīn fēn zǒu zhū dào: péi jì shǐ dōng dōu hé yáng wèi bó, sūn chéng shǐ zé lù cí xíng yōu zhōu, lú dōng měi shǐ hé nán zī qīng, lǐ zhōu shǐ shān nán hú nán, wáng dìng shǐ huái xī. shēng yán xuān wèi, ér shí zì biàn jiě, yán" yàn wǎng cháng fù huì jiān xié, móu lì dú gū fēi wèi hòu, dì zì è zhī, fēi tā guò yě". dì wén, shǐ zhōng rén fù qí yán yú zhèng jǐ, hái bào xìn rán, yú shì dì yì xián zhī, wèi fā yě.
素德元载,思有以报之,于是复议城原州,节度使段秀实谓“安边却敌,宜以 缓计,方农事,不可遽兴功。”炎怒,追秀实为司农卿,以邠宁李怀光督作,遣硃 泚、崔宁统兵各万人翼之。诏书下,泾军恚曰:“吾军为国西屏十馀年。始自邠土, 农桑地著之安,徙此榛莽中,手披足践,既立城垒,则又投之塞外,且安寘此乎?” 又怀光持法严,举军畏之。裨将刘文喜因人之怨,乃上疏求秀实、硃泚为使。诏以 泚代怀光,文喜不奉诏,闭城拒守,质其子吐蕃以求援。时方炀旱,人情骚携,群 臣皆请赦文喜,帝不听。诏减服御给军,且趣师泾州,士当受春服者皆即赐。命泚、 怀光率军攻之,垒环其州。别将刘海宾斩文喜,献其首,泾州平,而原卒不能城。 又以刘晏劾载,已坐贬,乃出晏忠州,用庾准为荆南节度使,诬晏杀之,朝野侧目。 李正己表请晏罪,炎惧,乃遣腹心分走诸道:裴冀使东都、河阳、魏博,孙成使泽 潞、礠邢、幽州,卢东美使河南、淄青,李舟使山南、湖南,王定使淮西。声言宣 慰,而实自辩解,言“晏往尝傅会奸邪,谋立独孤妃为后,帝自恶之,非它过也”。 帝闻,使中人复其言于正己,还报信然,于是帝意衔之,未发也。
huì lú qǐ yǐ mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, jìn yán zhōng shū shì láng, tóng bǐng zhèng. qǐ wú shù xué, mào me lòu, yán báo zhī, tuō jí bù yù huì shí, qǐ yīn wèi hàn. jiù zhì, zhōng shū shè rén fēn yā shàng shū liù cáo, yǐ píng zòu bào. kāi yuán chū, fèi qí zhí. qǐ qǐng fù zhī, yán gù yǐ wéi bù kě, qǐ yì nù. yòu mì qǐ zhǔ shū guò jiù, zhú zhī, yán yuē:" zhǔ shū, wú jú lì yě, wú dāng zì zhì zhī, nài hé xiāng qīn xié?" shǐ, yán hái cháo, dào xiāng hàn, yīn quàn liáng chóng yì rù cháo, hòu yòu shǐ lǐ zhōu yāo shuō zhī, chóng yì yì fǎn cè. jí qí pàn, yì zhě guī jiù yán, yǐ wéi qù chéng zhī. dì yù yǐ huái xī lǐ xī liè tǒng zhū jūn zhì tǎo, yán yuē:" xī liè shǐ yǔ lǐ zhōng chén wèi zi, zhú zhōng chén qǔ qí wèi, cǐ kě yǐ rèn hū? jū wú chǐ cùn gōng, yóu jué jiàng bù fèng fǎ, shè shǐ píng zéi, bì xià jiāng hé yǐ zhì zhī?" dì bù néng píng, huì yuē:" qú bù néng shí wú yán." suì yòng xī liè. yòu cháng fǎng qún chén kě dà rèn zhě, qǐ jiàn zhāng yì yán yǐng, ér yán jǔ cuī zhāo zhào huì bó. dì yǐ yán lùn yì shū kuò, suì bà wèi shàng shū zuǒ pú yè. jì xiè, duì yán yīng qì, bù zhì zhōng shū, qǐ nù, yì yù zhōng zhī.
会卢杞以门下侍郎同中书门下平章事,进炎中书侍郎,同秉政。杞无术学,貌 么陋,炎薄之,托疾不与会食,杞阴为憾。旧制,中书舍人分押尚书六曹,以平奏 报。开元初,废其职。杞请复之,炎固以为不可,杞益怒。又密启主书过咎,逐之, 炎曰:“主书,吾局吏也,吾当自治之,奈何相侵邪?”始,炎还朝,道襄、汉, 因劝梁崇义入朝,后又使李舟邀说之,崇义益反侧。及其叛,议者归咎炎,以为趣 成之。帝欲以淮西李希烈统诸军致讨,炎曰:“希烈始与李忠臣为子,逐忠臣取其 位,此可以任乎?居无尺寸功,犹倔强不奉法,设使平贼,陛下将何以制之?”帝 不能平,恚曰:“氍不能食吾言。”遂用希烈。又尝访群臣可大任者,杞荐张镒、 严郢,而炎举崔昭、赵惠伯。帝以炎论议疏阔,遂罢为尚书左仆射。既谢,对延英 讫,不至中书,杞怒,益欲中之。
xiān shì, yán yǐng wèi jīng zhào yǐn, bù fù yán, yán fěng yù shǐ zhāng zhe hé zhī, bà jiān yù shǐ zhōng chéng. yuán xiū yǔ yǐng bù shàn, zì liú rén zhuó xiū wèi jīng zhào shǎo yǐn, lìng cì yǐng guò. xiū fǎn yǔ yǐng shàn, yán nù. huì zhāng guāng chéng móu shā huí hé qiú shuài, nǎi shǐ xiū shǐ huí hé. yǐng zuò dù tián bù shí, xià chú dà lǐ qīng. zhì shì yán bà, qí zi hóng yè qiú lù láng jí, gù qǐ yǐn yǐng wèi yù shǐ dài fū àn zhī, bìng dé tā guò. huì bó wèi hé nán yǐn shí, cháng shì yán dì wèi guān xiè. yù shǐ hé yán zǎi xiàng yì lì shì sī dì, guì qǔ qí zhí. qǐ zhào dà lǐ zhèng tián jìn píng zuì, jìn yuē:" zǎi xiàng yú shù guān bǐ jiān lín, jì xiàn lì, zuì duó guān." qǐ nù, zhé jìn héng zhōu sī mǎ. yú shì dāng jiān zhǔ zì dào, zuì jiǎo. kāi yuán shí, xiāo sōng cháng dù qǔ jiāng nán, yù lì sī miào, yǐ wéi tiān zǐ lín xìng chù nǎi zhǐ, hòu yán fù qǔ yǐ lì miào. fēi yǔ yún:" dì yǒu wáng qì, gù yán qǔ zhī." dì wén, zhèn nù, huì yù jù, zhào sān sī tóng fù, biǎn yá zhōu sī mǎ tóng zhèng. wèi zhì bǎi lǐ, cì sǐ, nián wǔ shí wǔ. biǎn huì bó duō tián wèi, yì shā zhī.
先是,严郢为京兆尹,不附炎,炎讽御史张著劾之,罢兼御史中丞。源休与郢 不善,自流人擢休为京兆少尹,令伺郢过。休反与郢善,炎怒。会张光晟谋杀回纥 酋帅,乃使休使回纥。郢坐度田不实,下除大理卿。至是炎罢,其子弘业赇赂狼藉, 故杞引郢为御史大夫按之,并得它过。惠伯为河南尹时,尝市炎第为官廨。御史劾 炎宰相抑吏市私第,贵取其直。杞召大理正田晋评罪,晋曰:“宰相于庶官比监临, 计羡利,罪夺官。”杞怒,谪晋衡州司马。于是当监主自盗,罪绞。开元时,萧嵩 尝度曲江南,欲立私庙,以为天子临幸处乃止,后炎复取以立庙。飞语云:“地有 王气,故炎取之。”帝闻,震怒,会狱具,诏三司同覆,贬崖州司马同正。未至百 里,赐死,年五十五。贬惠伯多田尉,亦杀之。
chū, yán jiǎo chì zhì jié, pō dé míng. jì fù huì yuán zài dǐ zuì, é ér dé zhèng, rán zhì hài gēn zhōng, bù néng zì zhǐ. zì yá bì chóu, guǒ yú yòng sī, zhōng yǐ cǐ jí huò. zì dào zhōu hái yě, jiā rén yǐ lǜ páo mù jiǎn qì zhī, yán zhǐ yuē:" wú lǐng shàng yī zhú lì, chāo dēng shàng tái, kě cháng zāi? qiě yǒu fēi cháng zhī fú, bì yǒu fēi cháng zhī huò, ān kě qì shì hū?" jí biǎn, hái suǒ fú. jiǔ zhī, zhào fù qí guān, shì sù mǐn, zuǒ chéng kǒng bó zhī, gèng yuē píng lì.
初,炎矫饬志节,颇得名。既傅会元载抵罪,俄而得政,然忮害根中,不能自 止。眦睚必雠,果于用私,终以此及祸。自道州还也,家人以绿袍木简弃之,炎止 曰:“吾岭上一逐吏,超登上台,可常哉?且有非常之福,必有非常之祸,安可弃 是乎?”及贬,还所服。久之,诏复其官,谥肃愍,左丞孔驳之,更曰平厉。
yǔ zhǔn zhě, cháng zhōu rén. wú xué shù, yǐ róu mèi zì jìn, de xìng yú wáng jìn, zhòu zhì zhōng shū shè rén, shí liú chī báo zhī. zài qiān shàng shū yòu chéng. jìn dé zuì, chū wèi rǔ zhōu cì shǐ. fù rù wèi sī nóng qīng. yòu shàn yán, gù yán shǐ jié dù jīng nán yàn yǐ wū sǐ, yǐn wèi shàng shū zuǒ chéng. jiàn zhōng sān nián zú, zèng gōng bù shàng shū.
庾准者,常州人。无学术,以柔媚自进,得幸于王缙,骤至中书舍人,时流嗤 薄之。再迁尚书右丞。缙得罪,出为汝州刺史。复入为司农卿。又善炎,故炎使节 度荆南;晏已诬死,引为尚书左丞。建中三年卒,赠工部尚书。
yán yǐng, zì shū áo, huá zhōu huá yīn rén. fù zhèng huì, yǐ cái lì gèng qī jùn zhōng jiāng nán xī dào cǎi fǎng shǐ. yǐng jí jìn shì dì, bǔ tài cháng xié lǜ láng, shǒu dōng dōu tài miào. lù shān luàn, yǐng qǔ shén zhǔ mì yú jiā, zhì dé chū, dìng luò yáng, yǒu sī dé yǐ fèng yíng hái miào, zhuó dà lǐ sī zhí. lǚ yīn zhèn jiāng líng, biǎo wèi pàn guān. fāng shì shēn tài zhī yǐ shù dé xìng sù zōng, áo yóu hú héng jiān, yǐ yāo huàn guǐ zhòng, jiān zāng jù wàn, tán zhōu cì shǐ páng chéng dǐng àn zhì. dì bù xìn, zhào hái tài zhī, xià chéng dǐng jiāng líng yù. yǐng jù yán tài zhī zuǒ dào, dì qiǎn zhōng rén yǔ yīn zá xùn yǒu zhuàng, dì bù wéi rán. yù shǐ zhōng chéng jìng yǔ bái dài tài zhī, yǐng fāng rù cháo, jí biàn zhī. dì nù, chì yǐng qù. yǐng fù yuē:" chéng dǐng hé tài zhī guǐ dá yǒu shí, tài zhī yán chéng dǐng yàn zuǒ bù cún. jīn huǎn yǒu zuì, jí wú zuì, chén sǐ bù gǎn rú zhào." dì zú shā chéng dǐng, liú yǐng jiàn zhōu. tài zhī hòu zuò yāo wàng bù dào zhū. dài zōng chū, zhuī huán chéng dǐng guān, zhào yǐng wèi jiān chá yù shǐ, lián shǔ shuài fǔ sī mǎ. guō zi yí biǎo wèi guān nèi hé dōng fù yuán shuài fǔ pàn guān, qiān xíng jūn sī mǎ. zi yí zhèn bīn zhōu, xí yǐng zhǔ liú wù. hé zhōng shì zú bù lè shù bīn, duō táo hái. yǐng qǔ qú shǒu shī zhī, nǎi dìng. suì yú, zhào zhì jīng shī, yuán zài jiàn zhī dì, shí zài dé zuì, bú jiàn yòng. yù shǐ dài fū lǐ qī yún yì jiàn yǐng, dì yuē:" shì yuán zài suǒ hòu, kě hū?" dá yuē:" rú yǐng cái lì, bì xià bù zì qǔ, ér liú wèi jiān rén yòng xié?" jí rì bài hé nán yǐn shuǐ lù yùn shǐ. dà lì mò, jìn bài jīng zhào yǐn. yán míng chí fǎ lìng, jí è fǔ qióng, gǎn zhū shā, dào zéi yī shuāi, jiǎn lì guān jiàng dīng shù bǎi qiān rén, hào chèn zhí yǐn.
严郢,字叔敖,华州华阴人。父正诲,以才吏更七郡、终江南西道采访使。郢 及进士第,补太常协律郎,守东都太庙。禄山乱,郢取神主秘于家,至德初,定洛 阳,有司得以奉迎还庙,擢大理司直。吕諲镇江陵,表为判官。方士申泰芝以术得 幸肃宗,遨游湖、衡间,以妖幻诡众,奸赃钜万,潭州刺史庞承鼎按治。帝不信, 召还泰芝,下承鼎江陵狱。郢具言泰芝左道,帝遣中人与諲杂讯有状,帝不为然。 御史中丞敬羽白贷泰芝,郢方入朝,亟辨之。帝怒,叱郢去。郢复曰:“承鼎劾泰 芝诡沓有实,泰芝言承鼎验左不存。今缓有罪,急无罪,臣死不敢如诏。”帝卒杀 承鼎,流郢建州。泰芝后坐妖妄不道诛。代宗初,追还承鼎官,召郢为监察御史, 连署帅府司马。郭子仪表为关内、河东副元帅府判官,迁行军司马。子仪镇邠州, 檄郢主留务。河中士卒不乐戍邠,多逃还。郢取渠首尸之,乃定。岁余,召至京师, 元载荐之帝,时载得罪,不见用。御史大夫李栖筠亦荐郢,帝曰:“是元载所厚, 可乎?”答曰:“如郢材力,陛下不自取,而留为奸人用邪?”即日拜河南尹、水 陆运使。大历末,进拜京兆尹。严明持法令,疾恶抚穷,敢诛杀,盗贼一衰,减隶 官匠丁数百千人,号称职尹。
zǎi xiàng yáng yán qǐng tún tián fēng zhōu, fā guān fǔ mín záo líng yáng qú, yǐng xí shuò biān bìng lì, jí zòu:" jiù tún féi ráo dì, jīn shí bù kěn yī, shuǐ tián shén guǎng, lì bù jí ér fèi. ruò fā èr jīng guān fǔ mín jùn fēng qú yíng tián, rǎo ér wú lì. qǐng yǐ nèi yuàn shí dào yàn zhī, qín dì gāo yú, tián shàng shàng, gēng zhě jiē jī rén, yuè yī dài, gōng shén yì, yòu rén gěi qián yuè bā qiān, liáng bù zài, rán yǒu sī cháng mù bù néng zú. hé fǔ xiàn gòng zhī, jì yī nóng suì qián jiǔ wàn liù qiān, mǐ yuè qī hú èr dòu, dà dǐ suì jiù dīng sān bǎi, qián èr qiān bā bǎi bā shí wàn, mǐ èr qiān yī bǎi liù shí hú, chén kǒng zhōng suì huò bù chóu fèi. kuàng èr qiān lǐ fā rén chū sài, ér suì yī dài hū? yòu zì tài yuán zhuǎn liáng yǐ bǔ, sī chū zī fèi bèi zhī, shì xū jī diān, shì kōng yáo yě." yǐng yòu yán:" wǔ chéng jiù tún dì zhì guǎng, qǐng yǐ záo qú liáng bǐ zhū chéng, xià dài dōng shū, qǔ qú gōng bù bó gěi tián zhě, lìng jù zhí zhuǎn gǔ, zé guān fǔ miǎn diào fā, ér zhū chéng pì tián." yán bù xǔ, qú zú bù chéng, qì zhī.
宰相杨炎请屯田丰州,发关辅民凿陵阳渠,郢习朔边病利,即奏:“旧屯肥饶 地,今十不垦一,水田甚广,力不及而废。若发二京关辅民浚丰渠营田,扰而无利。 请以内苑莳稻验之,秦地膏腴,田上上,耕者皆畿人,月一代,功甚易,又人给钱 月八千,粮不在,然有司常募不能足。合府县共之,计一农岁钱九万六千,米月七 斛二斗,大抵岁僦丁三百,钱二千八百八十万,米二千一百六十斛,臣恐终岁获不 酬费。况二千里发人出塞,而岁一代乎?又自太原转粮以哺,私出资费倍之,是虚 畿甸,事空徭也。”郢又言:“五城旧屯地至广,请以凿渠粮俾诸城,夏贷冬输, 取渠工布帛给田者,令据直转谷,则关辅免调发,而诸城辟田。”炎不许,渠卒不 成,弃之。
yù shǐ tái qǐng tiān xià duàn yù yī qiè dài bào, wéi shā rén xǔ cháng sǐ, lùn tú zhě dé xī xǐ biān. yǐng yán:" zuì rén xǐ biān, jí liú yě. liú yǒu sān, ér yī yòng zhī, chéng nán. qiě shā rén wài yóu yǒu shí è wěi zào yòng fú yìn qiáng guāng huǒ zhū dào, jīn yī xǐ zhī, fǎ tài qīng, bù zú jìn è. yòu zuì dǐ tú, kē bié chà shū, huò ōu shāng fū fù lí fēi yì jué yǎng nán bié xìng lì dí bù rú shì sī dù guān mào hù děng bù kě xī, ér yǔ shí è tóng xǐ, jí qīng zhòng bù lún. yòu àn, jīng shī tiān xià jù, lùn tú zhě zhì guǎng, lì bù fù yàn, jīn ruò xī dài bào, yǒu sī duàn jué yǒu chéng, yuè bù chì wǔ qiān yù, zhèng kǒng dié àn tián wěi, zhāng chéng wěn náo. qiě biān jí jìn biān fàn sǐ tú liú zhě, ruò hé wéi chà? qǐng xià yǒu sī gèng yì." yán è yì jǐ, yīn fěng yù shǐ zhāng zhe hé yǐng nì fā mín jùn qú, shǐ yuàn guī shàng. xì jīn wú. cháng ān zhōng rì shù qiān rén zhē jiàn fú mén sòng yǐng yuān, dì wēi zhī zhī, xuē jiān yù shǐ zhōng chéng. rén zhī yǐng dé yuán, jiē yíng bài. huì qiū hàn, yǐng qǐng juān zū shuì, yán lìng dù zhī yù shǐ àn fù, yǐ bù shí, bà wèi dà lǐ qīng.
御史台请天下断狱一切待报,唯杀人许偿死,论徒者得悉徙边。郢言:“罪人 徙边,即流也。流有三,而一用之,诚难。且杀人外犹有十恶、伪造用符印、强光 火诸盗,今一徙之,法太轻,不足禁恶。又罪抵徒,科别差殊,或殴伤、夫妇离非 义绝、养男别姓、立嫡不如式、私度关、冒户等不可悉,而与十恶同徙,即轻重不 伦。又按,京师天下聚,论徒者至广,例不覆谳,今若悉待报,有司断决有程,月 不啻五千狱,正恐牒按填委,章程紊挠。且边及近边犯死徒流者,若何为差?请下 有司更议。”炎恶异己,阴讽御史张著劾郢匿发民浚渠,使怨归上。系金吾。长安 中日数千人遮建福门讼郢冤,帝微知之,削兼御史中丞。人知郢得原,皆迎拜。会 秋旱,郢请蠲租税,炎令度支御史按覆,以不实,罢为大理卿。
yán zhī bà, lú qǐ yǐn yǐng wèi yù shǐ dài fū, gòng móu yán zuì. jí dài bǔ hé zhōng guān chá shǐ zhào huì bó xià yù, chǔ lüè cǎn jí, duàn chéng qí zuì, zú zhú yán yá zhōu, huì bó fèi zhōu. tiān xià yǐ yǐng xié zǎi xiàng bào chóu wèi bù zhí. rán qǐ yòng yǐng bài yán, nèi jì yǐng cái, yīn àn cài tíng yù shì, shā yù shǐ zhèng zhān, chū yǐng wèi fèi zhōu cì shǐ. dào féng jiù bìn, wèn zhī, huò yuē:" zhào huì bó zhī bìn." yǐng nèi cán, hū hū suì yú zú.
炎之罢,卢杞引郢为御史大夫,共谋炎罪。即逮捕河中观察使赵惠伯下狱,楚 掠惨棘,锻成其罪,卒逐炎崖州,惠伯费州。天下以郢挟宰相报仇为不直。然杞用 郢败炎,内忌郢才,因按蔡廷玉事,杀御史郑詹,出郢为费州刺史。道逢柩殡,问 之,或曰:“赵惠伯之殡。”郢内惭,忽忽岁余卒。
dòu cān, zì shí zhōng, xíng bù shàng shū dàn sì shì sūn. xué lǜ lìng, wéi rén jīn yán xìng zhí, guǒ yú duàn. yǐ yìn lèi wèi wàn nián wèi. tóng shě dāng xī zhí zhě, wén qīn jí huáng jù, cān wèi dài zhī. huì shī qiú, jīng zhào àn zhí bù hé qí rén, cān yuē:" bǐ yǐ bù jí yè ér wǎng, cān dāng zuò." nǎi biǎn jiāng xià wèi, rén jiē yì zhī. qiān fèng xiān wèi. nán zǐ cáo fēn xiōng dì lì běi jūn, zuì bào qí mèi, fù jiù bù zhǐ, huì fù jǐng sǐ. cān dāng xiōng dì zhòng pì, zhòng qǐng qí miǎn sàng, cān yuē:" fù yáo zi sǐ, ruò yǐ sàng yán, shì shā fù bù zuò." jiē bǎng shā zhī, yī xiàn wèi fú.
窦参,字时中,刑部尚书诞四世孙。学律令,为人矜严悻直,果于断。以廕累 为万年尉。同舍当夕直者,闻亲疾惶遽,参为代之。会失囚,京兆按直簿劾其人, 参曰:“彼以不及谒而往,参当坐。”乃贬江夏尉,人皆义之。迁奉先尉。男子曹 芬兄弟隶北军,醉暴其妹,父救不止,恚赴井死。参当兄弟重辟,众请俟免丧,参 曰:“父繇子死,若以丧延,是杀父不坐。”皆榜杀之,一县畏伏。
jìn dà lǐ sī zhí, àn jiāng huái yù yáng zhōu, jié dù shǐ chén shǎo yóu yǎn jiǎn bù jiāo yíng, qiǎn jūn lì zhì wèn, cān lì cí qiáo ràng, shǎo yóu cán, wǎng yè cān, cān bù gù jí qù. wù zhōu cì shǐ dèng tǐng dào zāng bā qiān mín, zǎi xiàng yòu tǐng, yù miǎn shū qí cái, zhào bǎi guān jí shàng shū shěng yì, duō xī yì wèi zhù, cān dú chí fǎ, zú shū rù zhī. qiān jiān chá yù shǐ. hú nán pàn guān mǎ yí fā bù lìng zāng qiān wàn, lìng zhī zǐ yīn quán xìng wū zòu yí, cān wǎng àn, zhí qí qīn miè. yí hòu zuǒ cáo wáng gāo, yǐ gàn zhí wén zhě yě.
进大理司直,按江淮狱扬州,节度使陈少游偃蹇不郊迎,遣军吏致问,参厉辞 谯让,少游惭,往谒参,参不顾即去。婺州刺史邓珽盗赃八千缗,宰相右珽,欲免 输其财,诏百官集尚书省议,多希意为助,参独持法,卒输入之。迁监察御史。湖 南判官马彝发部令赃千万,令之子因权幸诬奏彝,参往按,直其侵衊。彝后佐曹王 皋,以干直闻者也。
rù wèi yù shǐ zhōng chéng, jǔ hé wú suǒ huí jì. dé zōng shù zhào jiàn, yǔ tiān xià shì, huò jué dà yì, dì qì zhī. rán duō yǔ zǎi xiàng bó yì, shù wèi pái què, zú wú yǐ shāng. cān yóu shì wú suǒ dàn, huò lǜ qíng zhì shì yǐ. shí dìng bǎi guān bān bǐng, cān cháng wèi dà lǐ sī zhí, gù duō qí rù, shǐ zài chéng shàng. è zhān shì lǐ shēng, yì qí bān zài zhū fǔ shǎo yǐn xià. zhōng wài shāo è qí zhuān.
入为御史中丞,举劾无所回忌。德宗数召见,语天下事,或决大议,帝器之。 然多与宰相驳异,数为排却,卒无以伤。参由是无所惮,或率情制事矣。时定百官 班禀,参尝为大理司直,故多其入,使在丞上。恶詹事李昇,抑其班在诸府少尹下。 中外稍恶其专。
jìn jiān hù bù shì láng. mín jiā shēng shǐ èr shǒu sì zú, yǒu sī yù yǐ wén, cān yuē:" cǐ nǎi shǐ huò." píng bù zòu. chén shǎo yóu sǐ, zi qǐng xí fēng, cān dà shǔ shěng mén yuē:" shǎo yóu wèi jiàng xiàng, yǐ jiān wēi yì jié, shàng hán gòu bù rěn fā, qí xī róng dé chuán xí xié?" shén cè jiāng jūn mèng huá zhàn yǒu gōng, huò wū yǐ fǎn, lóng wǔ jiàng jūn lǐ jiàn yù xiàn tǔ fān zì bá guī, bù qǔ gào yǔ lǔ tōng, jiē lùn sǐ. cān xī zhì chū zhī, rén shǐ zhǔ wàng.
进兼户部侍郎。民家生豕二首四足,有司欲以闻,参曰:“此乃豕祸。”屏不 奏。陈少游死,子请袭封,参大署省门曰:“少游位将相,以艰危易节,上含垢不 忍发,其息容得传袭邪?”神策将军孟华战有功,或诬以反,龙武将军李建玉陷吐 蕃自拔归,部曲告与虏通,皆论死。参悉治出之,人始属望。
é yǐ zhōng shū shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, lǐng dù zhī yán tiě shǐ. měi yán yīng duì, tā xiāng bà, cān bì liú, yǐ dù zhī wèi yán, shí zhuān zhèng yě. rán cān wú xué shù, bù néng jī gǔ lì shì, wéi shù qīn dǎng, duō suǒ yán jiōng chá, sì fāng wèi zhī. yú shì zī qīng lǐ nà hòu kuì cān, wài shì yán wèi, shí lù dì qīn jìn wèi jiān, gù zuǒ yòu zhēng huǐ duǎn zhī.
俄以中书侍郎同中书门下平章事,领度支、盐铁使。每延英对,它相罢,参必 留,以度支为言,实专政也。然参无学术,不能稽古立事,惟树亲党,多所讠冋察, 四方畏之。于是淄青李纳厚馈参,外示严畏,实赂帝亲近为间,故左右争毁短之。
shēn, qí zú zi yě, wèi jǐ shì zhōng, cān qīn ài, měi chú lì duō fǎng shēn, shēn yīn dé zhāo lù, lòu jìn mì yǔ, gù shēn suǒ zhì, rén mù wèi" xǐ què". dì wén, yǐ jiè cān, qiě yuē:" shì bì wèi lèi, bù rú chì zhī." cān yǐ qíng sù yuē:" chén wú qiáng zǐ xìng, shēn suī shū shǔ, wú tā è." dì yuē:" ér suī zì bǎo, rú wài yán hé?" cān gù chén gài.
申,其族子也,为给事中,参亲爱,每除吏多访申,申因得招赂,漏禁密语, 故申所至,人目为“喜鹊”。帝闻,以戒参,且曰:“是必为累,不如斥之。”参 以情诉曰:“臣无强子姓,申虽疏属,无它恶。”帝曰:“而虽自保,如外言何?” 参固陈丐。
chū, lù zhì yǔ cān bù píng, wú tōng xuán xiōng dì jiē zài hàn lín, yǔ zhì xuān zhì bù dé, shēn jiù sì guó wáng zé zhī yǔ tōng wēi děng shàn, suì gòng zèn zhì. dì dé qí jiān, zhú shēn wèi dào zhōu sī mǎ. bù jiā rì, biǎn cān chēn zhōu bié jià. xuān wǔ liú shì níng xiǎng cān juàn wǔ qiān, hú nán guān chá shǐ lǐ xùn gù yǔ cān xì, yǐ zhuàng wén, yòu zhōng rén wéi zhī yàn zuǒ, dì dà nù, yǐ wéi wài jiāo róng chén, yù shā cān. zhì suī yuàn, rán yì yǐ shā zhī tài zhòng, nǎi biǎn huān zhōu sī mǎ, zhú qí xī jǐng bó yú quán zhōu, nǚ ní yú chēn zhōu, mò rù zī chǎn nú bì. dì yòu yù shā shēn zé zhī jí shǔ rén róng, zhì gù zhēng:" fǎ yǒu shǒu cóng, shǒu yuán zé cóng jiǎn. róng yǔ cān suī shàn, rán chū wú xié pì, shù jī fèn yǒu zhí yán, wǎn pō shū jì, qǐng biǎn róng yuǎn guān, shēn zé zhī chú míng liú lǐng nán." zhào kě. shí huàn shì bàng jǔ bù yǐ, cān jìng cì sǐ yú yōng zhōu, nián liù shí. ér zhàng shā shēn, miǎn róng sǐ, zhū dòu bìng zhú yún.
初,陆贽与参不平,吴通玄兄弟皆在翰林,与贽轩轾不得,申舅嗣虢王则之与 通微等善,遂共谮贽。帝得其奸,逐申为道州司马。不浃日,贬参郴州别驾。宣武 刘士宁饷参绢五千,湖南观察使李巽故与参隙,以状闻,又中人为之验左,帝大怒, 以为外交戎臣,欲杀参。贽虽怨,然亦以杀之太重,乃贬驩州司马,逐其息景伯于 泉州,女尼于郴州,没入赀产奴婢。帝又欲杀申、则之及属人荣,贽固争:“法有 首从,首原则从减。荣与参虽善,然初无邪僻,数激愤有直言,晚颇疏忌,请贬荣 远官,申、则之除名流岭南。”诏可。时宦侍谤沮不已,参竟赐死于邕州,年六十。 而杖杀申,免荣死,诸窦并逐云。
wú tōng xuán zhě, hǎi zhōu rén, yǔ dì tōng wēi jiē bó xué shàn wén zhāng. fù dào guàn, yǐ dào shì zhào shòu tài zǐ zhū wáng jīng, gù tōng xuán děng jiē dé shì tài zǐ yóu, tài zǐ dài zhī shén shàn. shǐ, tōng xuán jǔ shén tóng, bǔ mì shū zhèng zì. yòu zhuó wén cí qīng lì kē, diào tóng zhōu sī hù cān jūn. dé zōng lì, dì xiōng zhǒng zhào wèi hàn lín xué shì. qǐng zhī, tōng wēi qiān zhí fāng láng zhōng, tōng xuán qǐ jū shè rén, bìng zhī zhì gào. fán dì yǒu zhuàn shù, fēi tōng xuán bǐ wèi cháng qiàn.
吴通玄者,海州人,与弟通微皆博学善文章。父道瓘,以道士诏授太子诸王经, 故通玄等皆得侍太子游,太子待之甚善。始,通玄举神童,补秘书正字。又擢文辞 清丽科,调同州司户参军。德宗立,弟兄踵召为翰林学士。顷之,通微迁职方郎中, 通玄起居舍人,并知制诰。凡帝有撰述,非通玄笔未尝慊。
yǔ lù zhì jí zhōng fú wéi zhí yì bìng wèi. zhì wén gāo yǒu móu, tè wèi dì qì yù, qiě gèng xiǎn nán, yǒu gōng. tōng xuán děng tè yǐ dōng gōng ēn jiù jìn, nì ér bù lǐ, jiàn zhì zhòu zhuó, pō mào hèn. zhì zì shì jìn zhèng, lǚ duǎn tōng xuán yú dì qián, yù chì yuǎn zhī, jí jiàn yán:" chéng píng shí, gōng yì shū huà zhī rǒng, jiē dài zhào hàn lín ér wú xué shì, zhì dé yǐ lái, mìng jí xián xué shì rù jìn zhōng cǎo shū zhào, dài jìn zhǐ yú hàn lín yuàn, yīn yǐ míng guān. jīn sì fāng wú shì, zhì shū zhí fèn yí guī zhōng shū shè rén, qǐng bà xué shì." dì bù xǔ. tōng xuán yuàn rì jié, móu duó qí nèi zhí. huì zhì quán zhī bīng bù shì láng, zhǔ gòng jǔ, nǎi mìng wéi zhēn. zhēn yuán shí nián, tōng xuán bài jiàn yì dài fū, zì yǐ jiǔ cì, dāng de zhōng shū shě rén, dà yuàn wàng. zhì yǔ dòu cān jiāo wù, cān cóng zǐ shēn cóng jiù sì guó wáng zé zhī fāng wèi jīn wú jiāng jūn, gù shēn jiè zhī shǐ jié tōng xuán xiōng dì, gòng wēi zhì. ér tōng xuán yǐ zōng shì nǚ wèi wài fù, dì zhī, wèi jí zé. zé zhī fēi bàng yún:" zhì shì jìn shì, shòu huì xiè." dì è wū gòu, dà nù, bà cān zǎi xiàng, zhú zé zhī zhāo zhōu sī mǎ, tōng xuán quán zhōu sī mǎ. yòu xián yín wū jìn shǔ shì, zì jí zhī, bù gǎn dá, cì sǐ cháng chéng yì. zhì suì xiāng yǐ.
与陆贽、吉中孚、韦执谊并位。贽文高有谋,特为帝器遇,且更险难,有功。 通玄等特以东宫恩旧进,昵而不礼,见贽骤擢,颇媢恨。贽自恃劲正,屡短通玄于 帝前,欲斥远之,即建言:“承平时,工艺书画之冗,皆待诏翰林而无学士,至德 以来,命集贤学士入禁中草书诏,待进止于翰林院,因以名官。今四方无事,制书 职分宜归中书舍人,请罢学士。”帝不许。通玄怨日结,谋夺其内职。会贽权知兵 部侍郎,主贡举,乃命为真。贞元十年,通玄拜谏议大夫,自以久次,当得中书舍 人,大怨望。贽与窦参交恶,参从子申从舅嗣虢王则之方为金吾将军,故申介之使 结通玄兄弟,共危贽。而通玄以宗室女为外妇,帝知,未及责。则之飞谤云:“贽 试进士,受贿谢。”帝恶诬构,大怒,罢参宰相,逐则之昭州司马,通玄泉州司马。 又衔淫污近属事,自诘之,不敢答,赐死长城驿。贽遂相矣。
tōng xuán sǐ, tōng wēi bái yī dài zuì yú mén, dì yòu zhī, nèi jù huò, bù gǎn xíng sāng fú.
通玄死,通微白衣待罪于门,帝宥之,内惧祸,不敢行丧服。
zàn yuē: yuán zài yáng yán gè yǐ cái zī fèn, shì zhǔ àn yōng, gù zhì wèi fǔ xiāng. ruò qí jiǎn yān yǐn, chéng yuán zhōu yǐ móu xī xià, hái zuǒ cáng yǒu sī, yī zū fù yǐ jiǎn zhì yǒu wáng, chéng yǒu qǔ yān. rán zài běn yǔ fǔ guó yǐ lì hé, xiǎn kè zhe zhū xīn, xī hè zhī yù, fā hū wú yàn. yán qiān lián zǎi shì, xìng chǒu yì, bǐng guó wéi gāng, fǎn wèi zài fù chóu, shì yán yú jūn, zú yǔ qī zǐ bìng zhū, bào xiān gǔ, jí mìng yú dào, gài zì qǔ zhī yě. fū jiān rén duō cái, wèi shǐ bù wéi huàn, gù fēng shū yǐ jùn sǐ, ér dèng xī yǐ biàn wáng. ruò liǎng rén zhě, suǒ wèi duō cái zhě xié! jìn yán fú yè bào yìng, cān dé jūn zì sī, wú kě lùn zhě. yì chēng" dǐng zhé zú, qí xíng wū liàng zāi!
赞曰:元载、杨炎各以才资奋,适主暗庸,故致位辅相。若其翦阉尹,城原州 以谋西夏,还左藏有司,一租赋以检制有亡,诚有取焉。然载本与辅国以利合,险 刻著诸心,溪壑之欲,发乎无厌。炎牵连载势,兴丑裔,秉国维纲,返为载复雠, 释言于君,卒与妻子并诛,暴先骨,殛命于道,盖自取之也。夫奸人多才,未始不 为患,故鄷舒以俊死,而邓析以辩亡。若两人者,所谓多才者邪!缙言福业报应, 参得君自私,无可论者。《易》称“鼎折足,其刑剭谅哉!