strong shōu rén yāo quán píng shé zhàn　 jiào dú hǔ běn cǐ rén xīn strong
收人妖全憑舌戰　教毒虎本此仁心

sān jiān shī tú wén shuō dōng yuè duō xiān, jí jí qián bēn, bù jiǔ yǐ dǐ shān lù. shī tú zài líng guān diàn zàn sù yī xiāo, céng dié ér dēng, zhí dào fēng dǐng. qí jiān miào yǔ kuān guǎng, tíng tái xiǎo xiè qū zhé kě rén. miào zhōng zhù chí yì shǔ dào shì, shī tú bài jiàn hòu, zhī kè xiǎo dào dǎo zhì miào zuǒ zhī liú huā gé sù zhī. tiān yǐ hūn hēi, miào zhī měi hǎo wèi néng xiáng chān, shī tú wǔ rén gè rù tà suǒ yòng gōng. dài miào nèi xiǎo zhōng qiāo hòu, sān jiān dú chū tà suǒ, lái zhì gé mén. mén lián shū yún: gé jìng cháng lín xiān zǐ jià, chūn shēn yīng yǒu yì huā liú. yóu gé zhuǎn dōng, yǒu yī xiǎo xiàng, zì xiàng zhí chū, zé qū jìng zài yān. sān jiān jìng cóng qū jìng qióng zhī, rù yī xiǎo xiè, nèi yǒu èr lǎo duì yì qí jiān, jiàn dé sān jiān, tíng yì wèi yuē: ěr hé dì sì guān lái yé? sān jiān bài ér yán yuē: wú fēi sì guān zhōng zhī dào shì yě. èr lǎo yuē: ěr wú sì guān, ěr jiāng hé wèi? sān jiān yuē: mìng fèng wú shī, sì hǎi yún yóu, yǐ jī wài gōng zhě. lǎo rén yuē: ěr zài yún yóu, kě dào jiǔ yè yuán zhōng, dé huì xuán míng tóng zǐ, tīng ěr shǐ mìng fǒu? sān jiān yuē: nèi huǒ shàng wèi jīng chún, ān dé dà hái zhī lè. lǎo rén yuē: wú jiàn ěr xíng dòng gàn tǐ wèi chéng, yǐ qí sān yáng wèi bǔ hū sān yīn yě. xū yú shì chù yòng gōng, fāng néng chéng qí gàn tǐ. sān jiān dé cǐ zhǐ diǎn, bài ér shòu zhī, yì yù zài qiú zhǐ chén, zhuǎn shùn zhī jiān, èr lǎo tū rán bù jiàn.
三緘師徒聞說東嶽多仙，急急前奔，不久已抵山麓。師徒在靈官殿暫宿一宵，層迭而登，直到峰頂。其間廟宇寬廣，亭台小榭曲折可人。廟中住持亦屬道士，師徒拜見後，知客小道導至廟左之留花閣宿之。天已昏黑，廟之美好未能詳覘，師徒五人各入榻所用功。待廟內曉鐘敲候，三緘獨出榻所，來至閣門。門聯書云：「閣靜常臨仙子駕，春深應有異花留。」由閣轉東，有一小巷，自巷直出，則曲徑在焉。三緘竟從曲徑窮之，入一小榭，內有二老對奕其間，見得三緘，停奕謂曰：「爾何地寺觀來耶？」三緘拜而言曰：「無非寺觀中之道士也。」二老曰：「爾無寺觀，爾將何為？」三緘曰：「命奉吾師，四海雲遊，以積外功者。」老人曰：「爾在雲遊，可到九液源中，得會玄冥童子，聽爾使命否？」三緘曰：「內火尚未精純，安得大還之樂。」老人曰：「吾見爾行動干體未成，以其三陽未補乎三陰也。須於是處用功，方能成其干體。」三緘得此指點，拜而受之，意欲再求指陳，轉瞬之間，二老突然不見。

sān jiān chàng wàng liáng jiǔ, xià xiè ér hái. gāng zhì qū jìng, qì hǎi sān fú yǔ běn miào dào shì jiàn ér jīng yuē: wú shī hé wǎng, yǐ sān rì bù jiàn yé. dì zǐ yú shì miào zhōng tíng gé tái xiè jù yǐ xún biàn, zōng jī quán wú. èr hú yǐ wèi shī xiān xià shān, jǐ yù zhuī fǎng, wú yǐ wèi shī xíng bì lǜ dì zǐ, wàn bù kěn dú zì tā shì, jīn guǒ rán yǐ. wú shī jiū hé wǎng zāi? sān jiān yuē: wú chén qǐ chū gé, yóu cǐ jìng lái, jí rù xiǎo xiè, nèi yǒu èr lǎo duì yì, yīn wú zhì ér yán tán shù jù, shū hū bù jiàn. shí shì wèi jiǔ, hé jí sān rì hū? yán cǐ, èr hú yì zhì yuē: cǐ xiè wú xiōng dì yǐ zhì sān cì, wèi jiàn yǒu shī, bìng wèi jiàn yǒu lǎo rén, hé yě? běn miào dào shì yuē: wú miào wú yǒu yì zhě, shì bì xiān shén zài cǐ, wèi ěr shī tú zhǐ diǎn dà dào ěr. tán tán lùn lùn, shī tú réng guī liú huā gé, miào zhōng dào shì rì kuǎn zhāi yán. sān jiān zhù gé yuè yú, jì qí fù yǒu shén xiān zhī yù, wú nǎi wǎng lái suī zhòng, lǜ jiē táng fū sú zǐ, miǎo wú xiān jī yān. zhǐ de shī tú xià cǐ fēng tóu, yáng biān ér qù.
三緘悵望良久，下榭而還。剛至曲徑，棄海、三服與本廟道士見而驚曰：「吾師何往，已三日不見耶。弟子於是廟中亭閣台榭俱已尋遍，蹤跡全無。二狐以為師先下山，幾欲追訪，吾以為師行必率弟子，萬不肯獨自他逝，今果然矣。吾師究何往哉？」三緘曰：「吾晨起出閣，由此徑來，即入小榭，內有二老對奕，因吾至而言談數句，倏忽不見。時似未久，何即三日乎？」言此，二狐亦至曰：「此榭吾兄弟已至三次，未見有師，並未見有老人，何也？」本廟道士曰：「吾廟無有奕者，是必仙神在此，為爾師徒指點大道耳。」談談論論，師徒仍歸留花閣，廟中道士日款齋筵。三緘住閣月余，冀其復有神仙之遇，無乃往來雖眾，率皆唐夫俗子，渺無仙跡焉。只得師徒下此峰頭，揚鞭而去。

qián xíng liù qī rì, piē jiàn gāo yú wàn qǐng, qīng chóu lǜ yě, shān shuǐ huí huán. xún shì cūn míng, yǒu gào zhī zhě yuē: cǐ fù liáng cūn yě. sān jiān shén ài shì cūn yōu yǎ, huō rén xīn mù, nài fǎng zhū rén, rén jiē yán cūn zhōng wú yǒu sì guān, yù qì cǐ tā wǎng, xīn yòu bù shě, yīn bàng dào zuǒ chuí yáng, tuō yǐ xī jiān ér wèi qiú sù jì. xī zú jì jiǔ, lù wú xíng rén, gāng yù qián zhēng, yī sǒu yǔ lóu ér lái, yì xī zú yú chuí yáng zhī xià. sān jiān yuē: lǎo sǒu xī zì? lǎo sǒu yuē: fù shì ér guī ěr. sān jiān wén shuō yǒu shì, yīn xún zhī yuē: cǐ qù shì chán, tú chéng jǐ xǔ? wú děng kě rù ér bù wǎn hū? lǎo sǒu yáo shǒu yuē: rì xī yǐ, bù kě zhì yǐ. sān jiān wén shì bù kě zhì, nǎi yuē: wú děng jīn yè wú suǒ yī guī, lǎo sǒu fǔ dì fēi yáo, kěn róng jiè sù fǒu? lǎo sǒu yuē: rú bù xián jiǎo ài, yī xiǔ hé fáng. sān jiān yuē: zhǐ yào néng róng shī tú zhī shēn, hé bì kuān chǎng. lǎo sǒu yuē: rú shì kě suí wú guī.
前行六七日，瞥見膏腴萬頃，青疇綠野，山水迴環。詢是村名，有告之者曰：「此富良村也。」三緘甚愛是村幽雅，豁人心目，奈訪諸人，人皆言村中無有寺觀，欲棄此他往，心又不舍，因傍道左垂楊，托以息肩而為求宿計。息足既久，路無行人，剛欲前征，一叟傴僂而來，亦息足於垂楊之下。三緘曰：「老叟奚自？」老叟曰：「赴市而歸耳。」三緘聞說有市，因詢之曰：「此去市廛，途程幾許？吾等可入而不晚乎？」老叟搖首曰：「日夕矣，不可至矣。」三緘聞市不可至，乃曰：「吾等今夜無所依歸，老叟府第非遙，肯容借宿否？」老叟曰：「如不嫌湫隘，一宿何妨。」三緘曰：「止要能容師徒之身，何必寬敞。」老叟曰：「如是可隨吾歸。」

sān jiān shī tú jí suí zhī xíng. jí zhì jū zhǐ, nǎi yī dà dì. zhái sǒu dǎo rù, sān jiān jí mù sì gù, lóu tái yī qiè suī yǐ tuí mí, mó fàn yóu cún, shì yì shì zú jù jiā zhuǎn ér wèi nóng zhě. yí shí, lǎo sǒu xiàn míng, zhǎn qì bù fán, zhì shè zhāi yán, ér wǎn zhù jīng gōng, yóu fēi xún cháng suǒ yǒu. shī tú shí hòu, lǎo sǒu wèi sān jiān yuē: wú guān dào zhǎng qì yǔ xuān áng, liàng shǔ dé dào zhě liú, fán guǐ guài yāo mó, jù kě shōu fú. sān jiān wèi jí huí dá, hú yí zài páng yuē: wú shī tú qiú sù lǎo sǒu guì zhái, bù jiǎng kuā mài hǎi kǒu, shì shōu yāo yī shì, wú lùn néng fēi néng zǒu, néng tǔ dùn shuǐ dùn huǒ dùn jīn mù èr dùn, yǐ jí wú xíng wú yǐng de guǐ yāo, shàn jià yún wù de tiān yāo, jiē jǔ shǒu kě qín yān. lǎo sǒu yuē: guì shī tú yǒu cǐ miào dào, wú zhān guāng yǐ. hú yí yuē: lǎo sǒu zhī jiā, mò fēi yǒu yāo hū? rú qí yǒu zhī, wú děng bù shì shí xià wū shī, yào chǔ jù jiǔ shēng fāng kě yǐ qín yě. lǎo sǒu yuē: ěr shī tú jù jìng yǎng piàn shí, dài yāo lái hòu, wú diū gè miàn sè, ěr jí qín zhī. rán wú jiā zhè yāo zuì shàn jià yún, ěr děng bù kě dà yì. tǎng yǒu fǎ bǎo, xū yào suí dài shēn biān. hú yí yuē: yāo néng jià yún qín zhī gēng yì. yán yǐ, lǎo sǒu dǎo rù dǒu shì ér chū.
三緘師徒即隨之行。及至居址，乃一大第。宅叟導入，三緘極目四顧，樓台一切雖已頹靡，模範猶存，似亦世族巨家轉而為農者。移時，老叟獻茗，盞器不凡，至設齋筵，而碗箸精工，尤非尋常所有。師徒食後，老叟謂三緘曰：「吾觀道長器宇軒昂，諒屬得道者流，凡鬼怪妖魔，俱可收伏。」三緘未及回答，狐疑在旁曰：「吾師徒求宿老叟貴宅，不講夸賣海口，是收妖一事，無論能飛能走，能土遁、水遁、火遁、金木二遁，以及無形無影的鬼妖，善駕雲霧的天妖，皆舉手可擒焉。」老叟曰：「貴師徒有此妙道，吾沾光矣。」狐疑曰：「老叟之家，莫非有妖乎？如其有之，吾等不似時下巫師，要楮炬酒牲方可以擒也。」老叟曰：「爾師徒俱靜養片時，待妖來後，吾丟個面色，爾即擒之。然吾家這妖最善駕雲，爾等不可大意。倘有法寶，須要隨帶身邊。」狐疑曰：「妖能駕雲、擒之更易。」言已，老叟導入斗室而出。

tiān gāng hūn hēi, sān jiān shī tú zhèng zài shì zhōng jìng zuò dài yāo. hū rán shì mén kāi chù, lái yī shào nián zǐ dì, bù guò èr xún, jiàn le shī tú, měi rén yī yī. hú yí xún yuē: ěr yāo hū, rén hū? shào nián xiào yuē: wú lǎo sǒu zhī zǐ yě. hú yí yuē: ěr kūn zhòng jǐ hé? shào nián yuē: zhǐ wú yī rén. hú yí yuē: ěr hé míng yé? shào nián yuē: wú zú yè shì, jiàn hào zǐ guāng. hú yí yuē: ěr rù shì hé shì? zǐ guāng yuē: wú zì wài guī, lǎo mǔ duì wú yán yǒu gāo rén zài zī, tè mìng bài jiàn ěr. hú yí yuē: ěr fù yán ěr jiā yǒu yāo hū? shào nián yuē: shuí jiā wú yāo, zhì wú shì zhī yāo, zé wú wèi jiàn. yán tán sān liǎng, rù nèi ér qù. lǎo sǒu yù zhe, niǔ dìng jī zhī. zǐ guāng bēi tí, shēng dá hù wài. hú yí jīng yuē: lǎo sǒu shì nèi yāo shí rén hū? bù rán, hé kū qì zhī zhì rú cǐ xiōng hàn. shǒu chí bǎo qì, jiāng yào chū hù, lǎo sǒu yǐ kǔn zǐ guāng rù shì, xiàng sān jiān ér qì, yuē: cǐ jí wú jiā zhī è yāo yě, wàng dào zhǎng shōu zhī. sān jiān yuē: cǐ xì sǒu zi, shí cái bài jiàn wú děng, hé yǐ yāo chēng?
天剛昏黑，三緘師徒正在室中靜坐待妖。忽然室門開處，來一少年子弟，不過二旬，見了師徒，每人一揖。狐疑詢曰：「爾妖乎，人乎？」少年笑曰：「吾老叟之子也。」狐疑曰：「爾昆仲幾何？」少年曰：「只吾一人。」狐疑曰：「爾何名耶？」少年曰：「吾族葉氏，賤號紫光。」狐疑曰：「爾入室何事？」紫光曰：「吾自外歸，老母對吾言有高人在茲，特命拜見耳。」狐疑曰：「爾父言爾家有妖乎？」少年曰：「誰家無妖，至吾室之妖，則吾未見。」言談三兩，入內而去。老叟遇着，扭定擊之。紫光悲啼，聲達戶外。狐疑驚曰：「老叟室內妖食人乎？不然，何哭泣之至如此兇悍。」手持寶器，將要出戶，老叟已捆紫光入室，向三緘而泣，曰：「此即吾家之惡妖也，望道長收之。」三緘曰：「此系叟子，時才拜見吾等，何以妖稱？」

lǎo sǒu shǒu zhǐ zǐ guāng, qiě qì qiě yán yuē: wú fū fù sì xún wú zi, qiú shén bài fó, sì shí yǒu wǔ shǐ chǎn shì chǔn cái. fū fù ài zhī, bù chì gǒng bì, shāo yǒu wēi jí, yào bù lí kǒu, fán táng shí guǒ pǐn wán hǎo zhī wù, suí yù ér tóu. zhǎng sòng gōng shū, dà xiǎo hūn xīng, cháng mìng jiā pú sòng rù guǎn nèi. féng shǔ yī gé, yù hán yǔ mín, wú yī bù shùn cǐ zi zhī xīn. shú zhī nián dào èr jiǔ, yù yín yǒu jiǎng chūn gōng sù liǔ mián huā, biàn wèi yín yāo. yóu yín ér dǔ, jiāng wú lì nián suǒ jī gài xíng shū jǐn, zhì jīn wú yín yòng dù, jiā nèi yī kōng, shì wèi dǔ yāo. shū rén qián yín, àn dì qǐng zhèng gōng mài zǔ zōng yí yè, wú zhī bù xǔ, bǐ zé lì yán xiāng chù, shì wèi nì yāo. qiě wú èr rén nián jiù shuāi mài, gè zhì lǎo yī shù jiàn, yǐ bèi bù yú. bǐ mǔ zhī yī, cǐ zi jiǎ wèi yí niáng jiè yòng, mǔ wèi suǒ kuáng, fù rù shì zhèn shòu zhī, shì yòu jià yún yāo yě. ruò wú zhī yī jǐn suǒ xiāng nèi, bǐ yú qián rì yòu fù àn qiè yǐ qù, bù yì wèi dào yāo hū? zǒng ér yán zhī, wèi zhī rén yāo. qí dào zhǎng jiāng cǐ rén yāo xiáng fú, bǐ wú èr lǎo bù zhì tí jī hào hán, guì shī tú shèng yú lǐ fú cháo shān, wú fū fù ēn míng fèi fǔ yǐ.
老叟手指紫光，且泣且言曰：「吾夫婦四旬無子，求神拜佛，四十有五始產是蠢才。夫婦愛之，不啻拱璧，稍有微疾，藥不離口，凡糖食果品玩好之物，隨欲而投。長送攻書，大小葷腥，常命家僕送入館內。逢暑衣葛，遇寒予緡，無一不順此子之心。孰知年到二九，遇淫友講春宮宿柳眠花，變為淫妖。由淫而賭，將吾歷年所積概行輸盡，至今無銀用度，家內一空，是為賭妖。輸人錢銀，暗地請證恭賣祖宗遺業，吾知不許，彼則厲言相觸，是謂逆妖。且吾二人年就衰邁，各制老衣數件，以備不虞。彼母之衣，此子假為姨娘借用，母為所誑，負入市鎮售之，是又駕雲妖也。若吾之衣緊鎖箱內，彼於前日又復暗竊以去，不亦為盜妖乎？總而言之，謂之人妖。祈道長將此人妖降伏，俾吾二老不至啼飢號寒，貴師徒勝於禮佛朝山，吾夫婦恩銘肺腑矣。」

yán bà, dà fàng bēi shēng yuē: wú bèi cǐ yāo shí shí hài de xīn shāng yě! qí qī yì dài lèi hén, zhí zhàng qián lái, quàn zhī ér rù.
言罷，大放悲聲曰：「吾被此妖實實害得心傷也！」其妻亦帶淚痕，執杖前來，勸之而入。

sān jiān jiàn cǐ qíng jǐng, mò mò wú yán jiǔ zhī. hú huò yuē: ěr zài lǎo sǒu qián kuā xià dà kǒu, jīn yāo zài cǐ, ěr qù jiàng zhī. hú yí yuē: zhè gè yāo guài bù néng shì rén, yì bù hài rén, shī mìng wú jiàng líng fú yě zhì bù xià, kǒu jué shǒu jué yě jiàng bù zháo, jiāng yòng hé fǎ hū? sān jiān yuē: ěr dòng kuā shī tú dào fǎ gāo miào, fēi zǒu jià yún de ěr dōu néng qín, cǐ yì jià yún yāo yě, ěr hé bù qù qín yé? hú yí yuē: shān yāo shuǐ guài wǒ huì dé duō, yì qín dé duō, shì zhè rén yāo, fāng huì tóu cì, dì zǐ wú cǐ fǎ lì, ràng shī jiàng zhī. sān jiān yuē: liàng ěr nán jiàng, qiě dài wèi shī yǔ bǐ dà zhàn jǐ hé. hú yí yuē: rú cǐ wǒ děng gè zhí fǎ bǎo, qián lái zhù zhàn yān. sān jiān bù huāng bù máng, jiāng zǐ guāng zhī kǔn sōng què, mìng bǐ zuò dìng, zhěng zhěng jīng shén ér xún zhī yuē: ěr hé bù tīng fù mǔ jiào xùn, ér hǎo cǐ piáo dǔ hū? zǐ guāng yuē: wú suī zhì yú, lüè zhī shèng xián cū yì, qí bù tǐ fù mǔ zhī jiào zhě, yì xiào wú fù zhī xíng ěr. fù yú shǎo shí, tǎng ruò bù piáo bù dǔ, wú jiā jīn rì ān zhì kōng fá rú sī? wú wén zhèng rén bì xiān zhèng jǐ, wú fù jiào wǒ yǐ zhèng, qí rú bǐ zhī bù chū yú zhèng hé?
三緘見此情景，默默無言久之。狐惑曰：「爾在老叟前夸下大口，今妖在此，爾去降之。」狐疑曰：「這個妖怪不能噬人，亦不駭人，師命吾降靈符也治不下，口訣手訣也降不着，將用何法乎？」三緘曰：「爾動夸師徒道法高妙，飛走駕雲的爾都能擒，此亦駕雲妖也，爾何不去擒耶？」狐疑曰：「山妖水怪我會得多，亦擒得多，似這人妖，方會頭次，弟子無此法力，讓師降之。」三緘曰：「諒爾難降，且待為師與彼大戰幾合。」狐疑曰：「如此我等各執法寶，前來助戰焉。」三緘不慌不忙，將紫光之捆松卻，命彼坐定，整整精神而詢之曰：「爾何不聽父母教訓，而好此嫖賭乎？」紫光曰：「吾雖至愚，略知聖賢粗義，其不體父母之教者，亦效吾父之行耳。父於少時，倘若不嫖不賭，吾家今日安致空乏如斯？吾聞正人必先正己，吾父教我以正，其如彼之不出於正何？」

sān jiān àn sī: cǐ qiāng cì dé lì hài. nǎi lìng rù zhèn mén yuē: ěr fù xiān nián tān yú piáo dǔ, yì rú ěr jīn rì zhī mí, xǐng ér hòu zhī suǒ wèi zhī shī yě. ěr fù zhī qián cǐ zhī shī, ér guī ěr yǐ jīn zī zhī shī, ěr yí sù gǎi qí suǒ shī, yǐ miǎn hòu rén yòu jiù ěr shī yān. zǐ guāng yuē: wú fù qián bù zì zé qí shī, yǐ jiāng jiā yè bō xuē wú yú, jīn shǐ wèi wú zé zhī, bù zhī wú bù zī hū piáo zé jiā wú qí qī wú qī zhě, wú fù zhī piáo dǔ suǒ hài yě. wú bù zī hū dǔ zé jiā yòng wú chū, shì bù yì wú fù zhī piáo dǔ hài zhī hū? jū jīn rì ér yǐ piáo dǔ lùn, wú jiē zì fù zhī piáo dǔ shǐ. fù bù zì zé ér fǎn zé wú yān, jì yǐ zuǒ yǐ, yòu hé guài kuáng yī dào qián wèi bù xiào yé? dào zhǎng wú dé duō yán, wú yú tā rì jí jiāng yí yè sàng jǐn fú sǐ, wú fù yì gān yuàn dāng cǐ bù xiào zhī míng ér yǐ. sān jiān yuē: zi yán guò yǐ. wú yǐ tiān ér pì zi zhī fù yān. tiān yú sì jì zhī jiān yǔ hū shí ruò, rén mín dé qí fēng měi, rú fù mǔ ài zi, yī shí wú bù lìng zhī fēng zú yě. wèi zi zhě dé qí ēn, yí sī suǒ yǐ bào qí ēn, bù dài fù mǔ yán zhī yǐ. zhì yǒu shí ér jiǔ qíng bù yǔ, huò shí ér jiǔ yǔ bù qíng, tiān zāi liú xíng, háo wú shōu huò, shēng mín fú sǐ, gōu huì jiē yíng, ěr suī bēi tiān yuàn tiān, yòu jiāng tiān rú zhī hé zāi? zǒng zhī fù mǔ rú tiān dà, zòng fù mǔ yǒu guò, shàng yí yǐn zhī kuàng fù mǔ jiào zǐ, yuán wàng zǐ chéng, fēi hài zi yě. ěr hé bù qián qiān gǎi qù, yǐ shùn fù mǔ zhī xīn? rú héng bù shùn lǐ, wéi yǐ fù mǔ zhī bú shì wèi huái, fù mǔ yī dàn fú wáng, shī hái ěr bì cuò zhī, ěr jí bù cuò, wú fēi pāo yú yě wài, wèi shòu shāng shǔ yǎo zhǐ yǐ.
三緘暗思：此槍刺得厲害。乃另入陣門曰：「爾父先年貪於嫖賭，亦如爾今日之迷，醒而後知所為之失也。爾父知前此之失，而規爾以今茲之失，爾宜速改其所失，以免後人又咎爾失焉。」紫光曰：「吾父前不自責其失，已將家業剝削無餘，今始為吾責之，不知吾不資乎嫖則家無其妻；無妻者，吾父之嫖賭所害也。吾不資乎賭則家用無出，是不亦吾父之嫖賭害之乎？居今日而以嫖賭論，吾皆自父之嫖賭始。父不自責而反責吾焉，計已左矣，又何怪誑衣盜錢為不肖耶？道長毋得多言，吾於他日即將遺業喪盡莩死，吾父亦甘願當此不肖之名而已。」三緘曰：「子言過矣。吾以天而譬子之父焉。天於四季之間雨昒時若，人民得其豐美，如父母愛子，衣食無不令之豐足也。為子者得其恩，宜思所以報其恩，不待父母言之矣。至有時而久晴不雨，或時而久雨不晴，天災流行，毫無收穫，生民莩死，溝澮皆盈，爾雖悲天怨天，又將天如之何哉？總之父母如天大，縱父母有過，尚宜隱之；況父母教子，原望子成，非害子也。爾何不前愆改去，以順父母之心？如橫不順理，惟以父母之不是為懷，父母一旦莩亡，屍骸爾必厝之，爾即不厝，無非拋於野外，為獸傷鼠咬止矣。

wú wèn ěr zhī hòu sì, yòu ān bì bù rú shì dài ěr? jí bù rú shì dài ěr, yīn cáo fǎ lǜ jí yán, néng lòu wǎng yú shēng, qǐ néng róng ěr yú sǐ zāi? zǐ guāng dé cǐ dǐng mén yī zhēn, qì rán liú tì ér huǐ yuē: wú guò yǐ, wú guò yǐ. wú yuàn gǎi huǐ qián qiān, ér bù fù yǒu tā qí zhī huò yǐ. sān jiān yú shì qǐng lǎo sǒu fū fù chū, zǐ guāng kòu tóu huǐ guò. rén yāo yǐ jiàng, lǎo sǒu hòu zhì zhāi yán yǐ kuǎn.
吾問爾之後嗣，又安必不如是待爾？即不如是待爾，陰曹法律極嚴，能漏網於生，豈能容爾於死哉？」紫光得此頂門一針，泣然流涕而悔曰：「吾過矣，吾過矣。吾願改悔前愆，而不復有他歧之惑矣。」三緘於是請老叟夫婦出，紫光叩頭悔過。人妖已降，老叟厚治齋筵以款。

shī tú zhù cǐ shù rì, bié ér zhī tā. hú yí zài tú, wèn jí sān jiān yuē: wú shī hé néng shōu cǐ rén yāo ér shǐ zhī xīn yuè hū? sān jiān yuē: shān yāo shuǐ guài, guǐ mèi mó jīng, fēi fǎ bǎo líng fú bù néng zhì fú. ruò rén zhī wèi shàn wèi è, zài hu yī xīn, néng jiāng xīn zhī suǒ mí kān dé tòu, dǎ dé pò, zé xīn qīng qì shuǎng, rú yōu gǔ rán dēng, yī zhào jí míng, wèi yǒu bù shǒu kěn zhě yě. lǎo sǒu yán qí zi wèi rén yāo, wú zhí yǐ wèi xīn yāo ěr. hú yí yuē: rú cǐ kàn lái, wéi yǒu rén yāo nán zhì, shè yù qín shòu zhī shǔ, yì rú wú shī zhī suǒ wèi xīn yāo zhě, kě dé ér pò zhī fǒu? sān jiān yuē: rén wèi wàn wù líng, kě yǐ yán yǔ dòng zhī. qín shòu chǔn wù yě, ān kě dòng yǐ yán. hú yí yuē: ruò huò yù cǐ, yòu jiāng hé rú? sān jiān yuē: zì cǐ rù rén shì zhōng, ěr wú kuā xiáng yāo zhī shù, zé yāo bù néng zhì, xiào zhī wú rén zú yǐ, tā hé shuō zāi! hú yí yuē: bù kuā qí shù, yī xiǔ kǒng nán róng yǐ, yān wàng hòu kuǎn? sān jiān yuē: ěr yì yī shù zhōng zhī tú mài kǒu jué zhě yé? hú yí bù gǎn zài dá.
師徒住此數日，別而之他。狐疑在途，問及三緘曰：「吾師何能收此人妖而使之心悅乎？」三緘曰：「山妖水怪，鬼魅魔精，非法寶靈符不能治伏。若人之為善為惡，在乎一心，能將心之所迷勘得透，打得破，則心清氣爽，如幽谷燃燈，一照即明，未有不首肯者也。老叟言其子為人妖，吾直以為心妖耳。」狐疑曰：「如此看來，惟有人妖難治，設遇禽獸之屬，亦如吾師之所謂心妖者，可得而破之否？」三緘曰：「人為萬物靈，可以言語動之。禽獸蠢物也，安可動以言。」狐疑曰：「若或遇此，又將何如？」三緘曰：「自此入人室中，爾無夸降妖之術，則妖不能治，笑之無人足矣，他何說哉！」狐疑曰：「不夸其術，一宿恐難容矣，焉望厚款？」三緘曰：「爾亦醫術中之徒賣口角者耶？」狐疑不敢再答。

sān jiān fǔ shǒu qū bēn, hū jiàn qián tú wǎng wǎng lái lái, xíng rén pō zhòng. sān jiān yuē: qián miàn qí yǒu shì hū? fǒu zé xíng rén hé rú shì zhī duō yě. páng rén yuē: dào zhǎng wèn shì, dé wú yù xī jiān yú? lì cǐ bù yuǎn jí píng yáng zhèn ěr. sān jiān wén shuō, wèi qí dì zǐ yuē: wú shī tú yǒu suǒ guī sù yǐ, kě jiān chéng ér jìn. wú hé, zhì zhèn sù yú lín quán gé zhōng. gé zhōng zhù chí yì shǔ dào shì, shī tú bài jiàn hòu, dào shì yǐ yī shì ān zhī.
三緘俯首趨奔，忽見前途往往來來，行人頗眾。三緘曰：「前面其有市乎？否則行人何如是之多也。」旁人曰：「道長問市，得毋欲息肩歟？歷此不遠即平陽鎮耳。」三緘聞說，謂其弟子曰：「吾師徒有所歸宿矣，可兼程而進。」無何，至鎮宿於臨泉閣中。閣中住持亦屬道士，師徒拜見後，道士以一室安之。

sān jiān jì dé qí suǒ, dú chū gé wài xián yóu. yáo jiàn shī zuò xiǎo shān, cǎo sè rú cuì.
三緘既得其所，獨出閣外閒遊。遙見屍座小山，草色如翠。

sān jiān wàng cǐ chěng bù, zhí shàng shān dǐng. sì xià guān wàng, sān miàn píng tǎn, tián lián qiān mò, wéi nán yī miàn shān dà ér xiǎn, chán yá guài shí, qì rú bì lì yān. sān jiān sī zhī: duì shān xiǎn jùn, lín mù rú má, yá tóu yān shēng, gù shǔ shān chuān chū yún, bù zú wèi yì. hé yǐ hè nèi yǒu hóng lǜ zhī qì yāo ráo qí zhōng, cǐ fēi jù mǎng suǒ wèi, bì dú chóng suǒ chū, dàn bù zhī yǒu hài yú rén fǒu. rú xì hài rén zhī wù, wú bì chú zhī. guān wàng yú shí, tiān sè yǐ míng, guī lái xún zhī gé zhōng dào shì yuē: shì wài yī xiǎo xiǎo shān ér, sān miàn jiē gāo yú zhī dì, wéi xiàng nán wàng, yī shān gāo xiǎn, shì hé míng hū? dào shì yuē: shì míng é guàn lǐng. yǐ qí gāo yá suì shí zhī shàng, guàn sù é guàn, yú cǐ shēng zǐ. gǔ chuán rú shì, jīn réng yǐ qí míng míng zhī. sān jiān yuē: lǐng xià yě hè zhōng zhàng yān shí qǐ, hóng lǜ èr sè yāo ráo kōng jì, qí jiān qǐ wú yāo niè rǎo hài cūn rén?
三緘望此逞步，直上山頂。四下觀望，三面平坦，田連阡陌，惟南一面山大而險，巉崖怪石，訖如壁立焉。三緘思之：「對山險峻，林木如麻，崖頭煙生，固屬山川出雲，不足為異。何以壑內有紅綠之氣妖嬈其中，此非巨蟒所為，必毒蟲所出，但不知有害於人否。如系害人之物，吾必除之。」觀望逾時，天色已暝，歸來詢之閣中道士曰：「市外一小小山兒，三面皆膏腴之地，惟向南望，一山高險，是何名乎？」道士曰：「是名『鵝鸛嶺』。以其高崖碎石之上，慣宿鵝鸛，於此生子。古傳如是，今仍以其名名之。」三緘曰：「嶺下野壑中瘴煙時起，紅、綠二色妖嬈空際，其間豈無妖孽擾害村人？」

dào shì yuē: wú zì yún yóu lái zī, cūn rén yǐ wú chéng dǔ, mìng jū cǐ gé jīng lǐ xiāng huǒ. shì lǐng suī jìn, cóng wèi zhì zhī. jìn wén chū yī dú hǔ, lèi yú cūn nèi jué rén ér shí, cūn rén kè suì céng yuē lín jū shù bǎi, gè chí xiè qì bǔ cǐ dú hǔ, lǐng yǐ sōu biàn, miǎo wú zōng jī. shuí zhī cǐ hǔ qián zài chán yá xué zhōng, bèi yī zhuàng dīng jiàn zhī, yǐ pào zhōng chū, shēn dà yú dú, tí guò yú jī. gāng chū xué shí, yǎng tiān yī hū, shān gǔ jiē zhèn. dǎn qiè zhě qì xiè zhuì dì, dāi lì bù dòng, jí zhī qū bēn zhě, ér yòu diān pū lěi lěi. cǐ rì suǒ shāng rén shù èr shí yǒu bā, jǐn shí qí èr, shǒu zú yóu cún, yú zé huò yāo shāng, huò tóu pò, yì huò zú zhé shǒu duàn, ér shī chén lǐng zhī shàng xià. fù mǔ suī jí tòng chǔ, bù gǎn shōu zhī yǐ guī. zì wèi cūn rén sōu bǔ yǐ hòu, yù sì qí dú, shǐ ér yè chū dào shí cūn jiān zǐ nǚ, jì zé zhòu yì rú sī. jìn lǐng jū mín, hù hù qiáo qiān, tián dì jiǔ jiù huāng wú yǐ. suǒ yì zhě, lǐng shàng zhāi xīng gé yī bái fà lǎo dào, xià lǐng rù shì, wǎng lái shí yǔ hǔ yù, hǔ fǎn yáo wěi xiāng qīn, yíng sòng wú nì. zì lǎo dào wài, wú rén gǎn dào lǐng tóu yān.
道士曰：「吾自雲遊來茲，村人以吾誠篤，命居此閣經理香火。是嶺雖近，從未至之。近聞出一毒虎，累於村內攫人而食，村人客歲曾約鄰居數百，各持械器捕此毒虎，嶺已搜遍，渺無蹤跡。誰知此虎潛在巉崖穴中，被一壯丁見之，以炮中出，身大於犢，蹄過於箕。剛出穴時，仰天一呼，山谷皆震。膽怯者器械墜地，呆立不動，即知趨奔者，而又顛仆累累。此日所傷人數二十有八，僅食其二，手足猶存，余則或腰傷，或頭破，亦或足折手斷，而屍陳嶺之上下。父母雖極痛楚，不敢收之以歸。自為村人搜捕已後，愈肆其毒，始而夜出盜食村間子女，繼則晝亦如斯。近嶺居民，戶戶喬遷，田地久就荒蕪矣。所異者，嶺上摘星閣一白髮老道，下嶺入市，往來時與虎遇，虎反搖尾相親，迎送無逆。自老道外，無人敢到嶺頭焉。」

sān jiān yuē: chéng rú ěr yán, shì hǔ bù chú, zhè hài fú xiào. dào shì yuē: jīn suì shèng shǔ shí, shì zhī qǐ liáng ér wò diàn wài zhě, měi shī wú zōng, rén yǐ wèi lǐng wú jū mín, dú hǔ yuǎn bǔ rén shí. dàn hèn shì dì wú xióng wěi zhī fū, rú yǒu qí rén, néng sǐ cǐ hǔ, hé cūn gǎn jī bù jǐn yǐ. sān jiān yuē: dài wú míng rì shàng lǐng yī guān. dào shì yuē: dào xiōng yuǎn lái, kě yǐ bù bì. sān jiān yuē: rú hé? dào shì yuē: hǔ, měng shòu yě, háo bù tōng dá rén qíng. xiōng yǐ xiū dào zhī shēn, lì cǐ xiǎn jué zhī dì, rú yù dú hǔ, jū yú nǎi fù, shǒu shēn zhī dào hé cún? sān jiān wén yán, wèi dá suǒ yǐ.
三緘曰：「誠如爾言，是虎不除，這害弗校。」道士曰：「今歲盛暑時，市之乞涼而臥店外者，每失無蹤，人以為嶺無居民，毒虎遠捕人食。但恨是地無雄偉之夫，如有其人，能死此虎，合村感激不盡矣。」三緘曰：「待吾明日上嶺一觀。」道士曰：「道兄遠來，可以不必。」三緘曰：「如何？」道士曰：「虎，猛獸也，毫不通達人情。兄以修道之身，厲此險絕之地，如遇毒虎，居於乃腹，守身之道何存？」三緘聞言，未答所以。

cì zǎo cuī cù tú zhòng, xiàng é guàn lǐng ér tóu. xíng yuē niàn lǐ zhī duō, yǐ dào lǐng xià, huǎn yóu yě jìng zhí dēng shān dǐng, xún dé zhāi xīng gé ér rù zhī. lǎo dào píng ér jīng yuē: dào xiōng hé lái? sān jiān yuē: zì píng yáng zhì cǐ ěr. lǎo dào yuē: dào xiōng lái cǐ gù wú jīng bù, tè kǒng nán xià shì lǐng yān. sān jiān yuē: lǎo dào xiōng zhī jīng yà zhě, mò fēi wèi hǔ zhī dú yú? lǎo dào yuē: rán. sān jiān yuē: wú zhèng wèi shì hǔ ér lái yě. yán yóu wèi yǐ, gé wài yī shēng dà zhèn, guā qǐ kuáng fēng. lǎo dào yuē: dú hǔ lín yǐ.
次早催促徒眾，向鵝鸛嶺而投。行約廿里之多，已到嶺下，緩由野徑直登山頂，尋得摘星閣而入之。老道平而驚曰：「道兄何來？」三緘曰：「自平陽至此耳。」老道曰：「道兄來此固無驚怖，特恐難下是嶺焉。」三緘曰：「老道兄之驚訝者，莫非謂虎之毒歟？」老道曰：「然。」三緘曰：「吾正為是虎而來也。」言猶未已，閣外一聲大震，颳起狂風。老道曰：「毒虎臨矣。」

sān jiān qǔ chū cháng fú zi, wàng kōng pāo qù, háo guāng yī pī, dāng jiāng dú hǔ jǐn shù, zhēn yán niàn dòng, tí rù gé zhōng. sān jiān zuò yú jǐ jiān, yǐ shǒu xiàng hǔ yī zhǐ, qí hǔ tóu chù zhǎo wǔ, hū tǔ rén yán yuē: xiān guān ráo què, zì zī chǔn shòu bù gǎn sì nüè yǐ. sān jiān yuē: ěr yú qián jié suǒ zuò hé shì, huà cǐ hǔ xíng? hǔ bái: wú xì shì yì zǒng yì, xīn cháng zuì dú, fán yǒu cí sòng yù wú zhě, wú bù qīng jiā pò chǎn, zi sàn qī lí, è guàn mǎn yíng, bì yú qīng guān zhàng xià. yīn cáo jí xíng shòu jǐn, niú yáng quǎn shǐ yǐ huà shù jié, bù néng bì zài shēng zhī gū. míng wáng hèn wú xīn dú rú hǔ, yīn yǐ hǔ pí pī tǐ ér huà shì xíng yān. sān jiān yuē: jì huà wèi hǔ, yīng liǎn jī shēn shān, wèi hé zài cǐ lǐng tóu shāng rén xìng mìng? hǔ yuē: wú suǒ tūn shì zhě, jiē bù xiào bù tì zhī zǐ sūn yě. sān jiān yuē: ěr jīn rù wú zhǎng wò, yòu jiāng rú hé? hǔ yuē: yuàn gǎi è cóng shàn, wàng xiān guān yòu zhī. sān jiān yuē: ěr wàng wú yòu, xū cóng cǐ qián xíng liǎn jī, wú dé dú shí cūn rén. zǎo wǎn zhī jiān, bài tiān dá dì. hòu ěr xīn niàn yì wèi cí xiáng, wú zì yǒu ān zhì zhī qū. dú hǔ bù shèng huān xīn, bài wǔ mí yǐ. sān jiān shōu huí cháng fú, yòu zhǔ zhī yuē: dǎn gǎn bèi mìng, rú qián sì nüè, wú bì zhū zhī. yán qì, mìng zhī chū gé, hǔ shì yī yī bù shě. sān jiān yuē: ěr yù tuō máo yī, lì niàn zǒng wú qī rén xīn cháng zài bào, rén xíng zì kě qī. hǔ wén shì yán, ruò yǒu huì yì, yáo wěi jìng qù, bù zhī suǒ zhi.
三緘取出腸紼子，望空拋去，毫光一披，當將毒虎緊束，真言念動，提入閣中。三緘坐於幾間，以手向虎一指，其虎頭觸爪舞，忽吐人言曰：「仙官饒卻，自茲蠢獸不敢肆虐矣。」三緘曰：「爾於前劫所作何事，化此虎形？」虎白：「吾系是邑總役，心腸最毒，凡有詞訟遇吾者，無不傾家破產，子散妻離，惡貫滿盈，斃於清官杖下。陰曹極刑受盡，牛羊犬豕已化數劫，不能蔽在生之辜。冥王恨吾心毒如虎，因以虎皮披體而化是形焉。」三緘曰：「既化為虎，應斂跡深山，為何在此嶺頭傷人性命？」虎曰：「吾所吞噬者，皆不孝不悌之子孫也。」三緘曰：「爾今入吾掌握，又將如何？」虎曰：「願改惡從善，望仙官宥之。」三緘曰：「爾望吾宥，須從此潛形斂跡，毋得毒食村人。早晚之間，拜天答地。候爾心念易為慈祥，吾自有安置之區。」毒虎不勝歡欣，拜舞靡已。三緘收回腸紼，又囑之曰：「膽敢背命，如前肆虐，吾必誅之。」言訖，命之出閣，虎似依依不捨。三緘曰：「爾欲脫毛衣，立念總無欺；仁心常在抱，人形自可期。」虎聞是言，若有會意，搖尾竟去，不知所謢。