qǐ róu zhào dūn zāng qī yuè, jǐn qiáng yǔ xié qià sì yuè, fán shí yuè.
起柔兆敦牂七月,盡強圉協洽四月,凡十月。
qīn zōng gōng wén shùn dé rén xiào huáng dì jìng kāng yuán nián jīn tiān huì sì nián
○欽宗恭文順德仁孝皇帝靖康元年(金天會四年)
qiū, qī yuè, yǐ chǒu shuò, chú yuán fú shàng shū xié děng zhī jìn.
秋,七月,乙丑朔,除元符上書邪等之禁。
sòng zhāo xiān yǐ shàng shū jiàn gōng liáo, biǎn lián zhōu gēng wǔ, zhào fù dōu.
宋昭先以上書諫攻遼,貶連州;庚午,詔赴都。
yǐ hài, cài jīng yí dān zhōu ān zhì, yōu yí léi zhōu.
乙亥,蔡京移儋州安置,攸移雷州。
bǐng zǐ, tóng guàn yí jí yáng jūn ān zhì.
丙子,童貫移吉陽軍安置。
jiǎ shēn, cài jīng xíng zhì tán zhōu, sǐ, nián bā shí. zi sūn èr shí sān rén, fēn cuàn yuǎn dì zhě, yù shè bù xǔ liàng yí.
甲申,蔡京行至潭州,死,年八十。子孫二十三人,分竄遠地者,遇赦不許量移。
jīng tiān zī xiǎn jué, wǔ zhì yǐ yù rén zhǔ, zài rén zhǔ qián, zuǒ jū yòu cì, zhuān wèi gù wèi zhī jì. zhōng shǐ chí yī shuō, wèi dāng yuè jū luán zhī sú, jié jiǔ zhōu sì hǎi zhī lì yǐ zì fèng. dào jūn suī fù guì zhī, yì yīn zhī qí jiān yú, bù kě yǐ tuō guó, gù lǚ qǐ lǚ pū. cháng shōu qí sù suǒ bù hé zhě, rú zhào tǐng zhī zhāng shāng yīng liú qìng fū zhèng jū zhōng wáng fǔ zhī shǔ, dié jū tái sī yǐ nǐ zhī. jīng měi wén jiāng bà tuì, zhé rù gōng qiú jiàn, kòu tóu qí āi, wú lián chǐ. yān shān zhī yì qǐ, yōu shí zài háng, jīng sòng zhī yǐ shī, yáng wèi bù kě zhī yán, jì shì zhī bù chéng, dé yǐ zì jiě. mù nián, jí jiā wèi fǔ, gàn jìn zhī tú, jǔ jí qí mén, shū huò tóng nú yǐ dé měi guān zhě zhǒng xiāng niè, gāng jì fǎ dù, yī qiè wèi xū wén. huàn shī zhī xīn, wú suǒ bù zhì, gēn jié pán gù, láo bù kě tuō. zú yǐ zhào xìn wù guó, wèi zōng shè qí huò, suī yǐ qiǎn sǐ, ér hǎi nèi duō yǐ bù zhèng diǎn xíng wèi hèn yún.
京天資險譎,舞智以御人主,在人主前,左狙右伺,專為固位之計。終始持一說,謂當越拘攣之俗,竭九州四海之力以自奉。道君雖富貴之,亦陰知其奸諛,不可以托國,故屢起屢仆。嘗收其素所不合者,如趙挺之、張商英、劉慶夫、鄭居中、王黼之屬,迭居台司以柅之。京每聞將罷退,輒入宮求見,叩頭祈哀,無廉恥。燕山之役起,攸實在行,京送之以詩,陽為不可之言,冀事之不成,得以自解。暮年,即家為府,干進之徒,舉集其門,輸貨僮奴以得美官者踵相躡,綱紀法度,一切為虛文。患失之心,無所不至,根結盤固,牢不可脫。卒以召釁誤國,為宗社奇禍,雖以譴死,而海內多以不正典刑為恨雲。
dīng hài, lìng shì cóng guān gǎi xiū xuān rén shèng liè huáng hòu bàng shǐ.
丁亥,令侍從官改修宣仁聖烈皇后謗史。
xīn mǎo, zhào: tóng guàn suí suǒ zhì zhōu jūn xíng xíng qì, hán shǒu fù què.
辛卯,詔:「童貫隨所至州軍行刑訖,函首赴闕。」
guàn wò bīng èr shí nián, quán qīng yī shí, bēn zǒu qī huì, guò yú zhì chì. cháng yǒu lùn qí guò zhě, zhào fāng shào wǎng chá. shào yī dòng yī xī, guàn xī zhēn dé zhī, xiān mì yǐ bái, qiě xiàn yǐ tā shì, shào fǎn dé zuì zhú sǐ. guàn zhuàng kuí wú, yí xià shēng xū shí shù, pí gǔ jìn rú tiě, bù lèi yān rén. yǒu dù liàng, néng shū cái, hòu gōng zì fēi pín yǐ xià, jiē xiàn kuì jié nà, zuǒ yòu fù sì, yù yán rì wén. chǒng shān xī hè, tíng hù zá tà chéng shì, yuè mù fǔ bì, duō chū qí mén, qióng jiān rěn huò, liú dú sì hǎi, sǐ bù zú cháng zé.
貫握兵二十年,權傾一時,奔走期會,過於制敕。嘗有論其過者,詔方劭往察。劭一動一息,貫悉偵得之,先密以白,且陷以它事,劭反得罪逐死。貫狀魁梧,頤下生須十數,皮骨勁如鐵,不類閹人。有度量,能疏財,後宮自妃嬪以下,皆獻饋結納,左右婦寺,譽言日聞。寵煽翕赫,庭戶雜遝成市,岳牧輔弼,多出其門,窮奸稔禍,流毒四海,死不足償責。
chū, zhào liáng sì yǐ yù shǐ hú shùn zhì lùn qí zuì, yǐ cuàn liǔ zhōu, zhì shì zhào guǎng xī zhuǎn yùn fù shǐ lǐ shēng zhī, jí suǒ zhì xiāo qí shǒu, xǐ qī zǐ yú wàn ān jūn.
初,趙良嗣以御史胡舜陟論其罪,已竄柳州,至是詔廣西轉運副使李升之,即所至梟其首,徙妻子於萬安軍。
rén chén, shì yù shǐ lǐ guāng yuǎn zuò yán shì biǎn jiān dāng.
壬辰,侍御史李光遠坐言事貶監當。
jīn xiāo zhòng gōng shǐ sòng hái, yǐ suǒ chí dì yǔ yē lǜ yī dōu là shū zì chén.
金蕭仲恭使宋還,以所持帝與耶律伊都蠟書自陳。
xiān shì zhòng gōng lái suǒ suǒ xǔ jīn bó, yú yuè bù qiǎn. qí fù zhào lún jù jiàn liú, nǎi gěi guǎn bàn xíng jìng yuē: jīn yǒu yē lǜ yī dōu zhě, lǐng qì dān bīng shén zhòng, èr yú jīn rén, yí jié zhī shǐ nán xiàng, zōng hàn zōng wàng kě xí ér qǔ yě. xú chù rén wú mǐn yǐ yī dōu zhòng gōng jiē liáo guì qī jiù chén, ér yòng shì yú jīn, dāng yǒu wáng guó zhī wēi, xìn zhī, nǎi yǐ là shū mìng zhòng gōng zhì zhī yī dōu, shǐ wèi nèi yīng. zhì shì zhòng gōng yǐ shū xiàn, zōng wàng yǐ wén, jīn zhǔ dà nù, fù yì nán fá yǐ.
先是仲恭來索所許金帛,逾月不遣。其副趙倫懼見留,乃給館伴邢倞曰:「金有耶律伊都者,領契丹兵甚眾,貳於金人,宜結之使南向,宗翰、宗望可襲而取也。」徐處仁、吳敏以伊都、仲恭皆遼貴戚舊臣,而用事於金,當有亡國之威,信之,乃以蠟書命仲恭致之伊都,使為內應。至是仲恭以書獻,宗望以聞,金主大怒,複議南伐矣。
bā yuè, jiǎ wǔ shuò, lù chén guàn hòu.
八月,甲午朔,錄陳瓘後。
lǐ gāng liú hé yáng shí yú rì, liàn shì zú, xiū zhěng qì jiǎ zhī shǔ, jìn cì huái zhōu, zào zhàn chē, qī bīng jí dà jǔ ér cháo tíng jiàng zhào bà jiǎn suǒ qǐ bīng. gāng shàng shū yán: hé běi hé dōng rì gào wēi jí, wèi yǒu yī rén yī qí yǐ fù qí qiú, nài hé fǔ jí zhī bīng, yòu jiē sàn qiǎn? qiě yǐ jūn fǎ chì zhū lù qǐ bīng, ér yǐ cùn zhǐ bà zhī, chén kǒng hòu shí yǒu suǒ hào zhào, wú fù yīng zhě yǐ. shū zòu, bù bào, qū fù tài yuán.
李綱留河陽十餘日,練士卒,修整器甲之屬,進次懷州,造戰車,期兵集大舉;而朝廷降詔罷減所起兵。綱上疏言:「河北、河東日告危急,未有一人一騎以副其求,奈何甫集之兵,又皆散遣?且以軍法敕諸路起兵,而以寸紙罷之,臣恐後時有所號召,無復應者矣。」疏奏,不報,趨赴太原。
gāng nǎi qiǎn jiě qián tún wēi shèng jūn, liú gé tún liáo zhōu, mù guān wáng yǐ níng yǔ dōu tǒng zhì zhé kě qiú zhāng sī zhèng děng tún fén zhōu, fàn qióng tún nán běi guān, jiē qù tài yuán wǔ yì, yuē sān dào bìng jìn. shí zhū jiāng jiē chéng shòu yù huà, shì jiē zhuān dá, jìn tuì zì rú, xuān fǔ sī tú yǒu jié dù zhī míng, duō bù zūn mìng. gāng cháng jù lùn zhī, suī jiàng yuē shù, ér chéng shòu zhuān dá zì ruò.
綱乃遣解潛屯威勝軍,劉韐屯遼州,幕官王以寧與都統制折可求、張思正等屯汾州,范瓊屯南北關,皆去太原五驛,約三道並進。時諸將皆承受御畫,事皆專達,進退自如,宣撫司徒有節度之名,多不遵命。綱嘗具論之,雖降約束,而承受專達自若。
yú shì liú gé bīng xiān jìn, jīn rén bìng lì yù zhī, gé bīng kuì. qián yǔ dí yù yú guān nán, yì dà bài. sī zhèng děng lǐng bīng shí qī wàn, yǔ zhāng hào yè xí jīn luò suǒ jūn yú wén shuǐ, xiǎo jié míng rì zhàn, fù dà bài, sǐ zhě shù wàn rén. kě qiú shī kuì yú zi xià shān. yú shì wēi shèng jūn lóng dé fǔ fén jìn zé jiàng mín jiē dù hé nán bēn, zhōu xiàn jiē kōng.
於是劉韐兵先進,金人併力御之,韐兵潰。潛與敵遇於關南,亦大敗。思正等領兵十七萬,與張灝夜襲金洛索軍於文水,小捷;明日戰,復大敗,死者數萬人。可求師潰於子夏山。於是威勝軍、隆德府、汾、晉、澤、絳民皆渡河南奔,州縣皆空。
bǐng shēn, fù yǐ zhǒng shī dào wèi liǎng hé xuān fǔ shǐ.
丙申,復以种師道為兩河宣撫使。
lǐ gāng yǐ zhāng hào děng wéi jié zhì ér bài, yòu shàng shū jí lùn jié zhì bù zhuān zhī bì, qiě yán fēn lù jìn bīng, dí yǐ quán lì zhì wú gū jūn, bù ruò hé dà bīng yóu yí lù jìn. jí fàn shì xióng yǐ hú nán bīng zhì, yīn jiàn wèi xuān fǔ pàn guān, yù hé zhòng qīn lǜ jī dí. huì yǐ yì hé, zhǐ gāng jìn bīng, gāng yì qiú bà, suì zhào hái, yǐ shī dào dài zhī.
李綱以張灝等違節制而敗,又上疏極論節制不專之弊,且言分路進兵,敵以全力制吾孤軍,不若合大兵由一路進。及范世雄以湖南兵至,因薦為宣撫判官,欲合眾親率擊敵。會以議和,止綱進兵,綱亦求罷,遂召還,以師道代之。
gēng zǐ, yǐ huì xīng, bì diàn, jiǎn shàn, lìng cóng guān jù mín jiān jí kǔ yǐ wén.
庚子,以彗星,避殿,減膳,令從官具民間疾苦以聞。
jīn rén jì dé xiāo zhòng gōng suǒ shàng là shū, huì lín fǔ shuài zhé kě qiú yòu yán xī liáo zài xī xià zhī běi, yù jié sòng yǐ fù yuàn yú jīn, wú mǐn quàn dì zhì shū xī liáo, yóu hé dōng zhī lín fǔ, yì wèi zōng hàn suǒ de, fù yǐ wén, yú shì jué jì nán fá. dīng wèi, yǐ zōng hàn wèi zuǒ fù yuán shuài, zōng wàng wèi yòu fù yuán shuài, réng fēn liǎng dào, zōng hàn fā yún zhōng, zōng wàng fā bǎo zhōu.
金人既得蕭仲恭所上蠟書,會麟府帥折可求又言西遼在西夏之北,欲結宋以復怨於金,吳敏勸帝致書西遼,由河東之麟府,亦為宗翰所得,復以聞,於是決計南伐。丁未,以宗翰為左副元帥,宗望為右副元帥,仍分兩道,宗翰發雲中,宗望發保州。
wù shēn, lù zhāng tíng jiān hòu.
戊申,錄張庭堅後。
wù wǔ, xǔ hàn bà zhī bó zhōu. jǐ wèi, xú chù rén bà zhī dōng píng fǔ, wú mǐn bà zhī yáng zhōu. yǐ táng kè wèi shǎo zǎi jiān zhōng shū shì láng, hé wèi zhōng shū shì láng, lǐ bù shàng shū chén guò tíng wèi shàng shū yòu chéng, kāi fēng fǔ yǐn niè chāng tóng zhī shū mì yuàn shì.
戊午,許翰罷知亳州。己未,徐處仁罷知東平府,吳敏罷知揚州。以唐恪為少宰兼中書侍郎,何為中書侍郎,禮部尚書陳過庭為尚書右丞,開封府尹聶昌同知樞密院事。
shí hàn chù rén zhǔ yòng bīng, ér wú mǐn gěng nán zhòng yù hé, yì bù hé. hàn xiān bà, chù rén yòu yǔ mǐn zhēng yú dì qián, chù rén nù, zhì bǐ zhōng mǐn miàn. nán zhòng yǔ kè chāng yù pái qù èr rén ér dài zhī wèi, fěng zhōng chéng lǐ huí lùn zhī, yú shì jù bà.
時翰、處仁主用兵,而吳敏、耿南仲欲和,議不合。翰先罷,處仁又與敏爭於帝前,處仁怒,擲筆中敏面。南仲與恪、昌欲排去二人而代之位,諷中丞李回論之,於是俱罷。
chū, mǐn yǐ chāng měng lì, kě shǐ zhù jǐ, zì héng zhōu zhào zhī kāi fēng bù shù yuè, bài tóng zhī shū mì, rù xiè, jí chén gǎn yù zhī cè yuē: sān guān sì zhèn, guó jiā fān lí yě, wén yù yǐ bì dí, yī zhāo yú méng, hé yǐ zhì zhī! yuàn wù qīng yǔ, ér xí tiān xià bīng jí dōu jī, jiān chéng shǒu yǐ è qí chōng, jiǎn jìn lǚ yǐ bèi chū qù, yōng hé liú yǐ duàn guī lù. qián yǒu jiān chéng, hòu yǒu dà hé, jìn bīng sì miàn ér zhì, bǐ huò nán xià, duò wú wǎng yǐ. chén yuàn jī hé yǒng yì zhī shì, shè fú kāi guān, chū qí bù yì, sǎo qí yíng yǐ bào. dì zhuàng zhī, mìng tí jǔ shǒu yù, dé yǐ pián yí xíng shì. wèi jǐ, yán zhě lùn mǐn yīn cài jīng jìn yòng, ān zhì fú zhōu.
初,敏以昌猛厲,可使助己,自衡州召知開封;不數月,拜同知樞密,入謝,即陳扞御之策曰:「三關、四鎮,國家籓籬也,聞欲以畀敵,一朝渝盟,何以制之!願勿輕與,而檄天下兵集都畿,堅城守以遏其沖,簡禁旅以備出去,壅河流以斷歸路。前有堅城,後有大河,勁兵四面而至,彼或南下,墮吾網矣。臣願激合勇義之士,設伏開關,出其不意,掃其營以報。」帝壯之,命提舉守御,得以便宜行事。未幾,言者論敏因蔡京進用,安置涪州。
xiān shì qiǎn liú cén lǐ ruò shuǐ fèn shǐ jīn jūn yǐ qiú huǎn shī. cén děng hái, yán zōng wàng suǒ guī cháo guān jí suǒ qiàn jīn yín, zōng hàn zé bù yán jīn yín, zhuān lùn sān zhèn. gēng shēn, nǎi qiǎn wáng yún wǎng, xǔ yǐ sān zhèn fù rù zhī shù.
先是遣劉岑、李若水分使金軍以求緩師。岑等還,言宗望索歸朝官及所欠金銀,宗翰則不言金銀,專論三鎮。庚申,乃遣王雲往,許以三鎮賦入之數。
shì yuè, fú zhōu jūn luàn, shā zhī zhōu liǔ tíng jùn.
是月,福州軍亂,殺知州柳庭俊。
jiǔ yuè, bǐng yín, jīn rén pò tài yuán fǔ.
九月,丙寅,金人破太原府。
shí zōng hàn chéng shèng jí gōng, zhī fǔ zhāng xiào chún lì jié bù néng zhī, chéng pò, xiào chún bèi zhí, jì ér shì yòng zhī. fù dōu zǒng guǎn wáng bǐng sǐ zhī.
時宗翰乘勝急攻,知府張孝純力竭不能支,城破,孝純被執,既而釋用之。副都總管王稟死之。
bǐng yǔ xiào chún tóng shǒu tài yuán, zōng hàn lǚ qiǎn rén zhāo yù, bù cóng. zhì shì, bìng lì gōng chéng, liè pào sān shí zuò, fán jǔ yī pào, tīng gǔ shēng qí fā, pào shí rù chéng zhě dà yú dòu, lóu lǔ zhōng pào, wú bù huài zhě. bǐng nǎi xiān shè xū shān, xià yòu zhì kāng bù dài zài lóu lǔ shàng, suī wèi suǒ huài, jí shí fù chéng. zōng hàn yòu wèi tián háo zhī fǎ, xiān yòng dòng zǐ, xià zhì chē zhuǎn lún, shàng ān jù mù, zhuàng shì wū xíng, yǐ shēng niú pí màn shàng, guǒ yǐ tiě yè, rén zài qí nèi, tuī ér xíng zhī, jié cì yǐ xù, fán wǔ shí yú liàng, jiē yùn tǔ mù zǐ xīn yú qí zhōng. qí tián háo, xiān yòng dà zhī xīn chái, cì yǐ jiàn fù, rán hòu zhì tǔ zài shàng, zēng fù rú chū. bǐng yù chuān bì wèi qiào, zhì huǒ gōu zài nèi, qí qí xīn duō, jí fàng dēng yú shuǐ, qí dēng xià shuǐ xún mù, néng rán shī xīn, huǒ jì jiàn shèng, lìng rén gǔ gōu, qí yàn gèn tiān, fén zhī lì jǐn. zōng hàn yòu wèi chē rú é xíng, xià yì yòng chē lún, guàn yǐ pí tiě, shǐ shù bǎi rén tuī xíng, yù shàng chéng lóu. bǐng yú chéng zhōng shè tiào lóu, yì rú é xíng, shǐ rén zài nèi yíng dí, xiān yǐ suǒ luò jù shí, zhì bǐ é chē shàng, yòu lìng rén zài xià yǐ dā gōu jí shéng zhuāi zhī, qí chē qián dào bù néng jìn. rán rén zhòng liáng fá, sān jūn xiān shí niú mǎ luó, cì pēng gōng nǔ pí jiǎ, bǎi xìng zhǔ píng shí kāng hé cǎo jiāo yǐ chōng fù, jì ér rén xiāng shí. chéng pò, bǐng yóu lǜ léi zú xiàng zhàn, tū wéi chū, jīn bīng zhuī zhī jí, suì fù tài yuán miào zhōng tài zōng yù róng fù fén shuǐ sǐ, zi gé mén zhī hòu xún xùn zhī. tōng pàn wáng yì zì fén sǐ, zhuǎn yùn pàn guān wáng bì tí jǔ cháng píng dān xiào zhōng yì sǐ yú nán.
稟與孝純同守太原,宗翰屢遣人招諭,不從。至是,並力攻城,列砲三十座,凡舉一砲,聽鼓聲齊發,砲石入城者大於斗,樓櫓中砲,無不壞者。稟乃先設虛柵,下又置糠布袋在樓櫓上,雖為所壞,即時復成。宗翰又為填濠之法,先用洞子,下置車轉輪,上安巨木,狀似屋形,以生牛皮縵上,裹以鐵葉,人在其內,推而行之,節次以續,凡五十餘輛,皆運土木紫薪於其中。其填濠,先用大枝薪柴,次以薦覆,然後置土在上,增覆如初。稟預穿壁為竅,致火鞲在內,俟其薪多,即放燈於水,其燈下水尋木,能燃濕薪,火既漸盛,令人鼓鞲,其焰亘天,焚之立盡。宗翰又為車如鵝形,下亦用車輪,冠以皮鐵,使數百人推行,欲上城樓。稟於城中設跳樓,亦如鵝形,使人在內迎敵,先以索絡巨石,置彼鵝車上,又令人在下以搭鈎及繩拽之,其車前倒不能進。然人眾糧乏,三軍先食牛馬騾,次烹弓弩皮甲,百姓煮萍實、糠籺、草茭以充腹,既而人相食。城破,稟猶率羸卒巷戰,突圍出,金兵追之急,遂負太原廟中太宗御容赴汾水死,子閤門祗候荀殉之。通判王逸自焚死,轉運判官王毖、提舉常平單孝忠亦死於難。
tài yuán jì pò, zhī cí zhōu zōng zé, shàn chéng jùn huáng, zhì qì xiè, mù yì yǒng, wèi gù shǒu zhī jì, shàng yán: xíng míng cí zhào xiāng wǔ zhōu, gè xù jīng bīng èr wàn, dí gōng yī jùn, zé sì jùn jiē yīng, shì yī jùn zhī bīng, cháng yǒu shí wàn rén yě. dì jiā zhī.
太原既破,知磁州宗澤,繕城浚隍,治器械,募義勇,為固守之計,上言:「邢、洺、磁、趙、相五州,各蓄精兵二萬,敵攻一郡,則四郡皆應,是一郡之兵,常有十萬人也。」帝嘉之。
chū, zé zhī lái zhōu yē xiàn, bù shǐ zhě dé zhǐ shì niú huáng, zé bào yuē: fāng shí yì lì, niú yǐn qí dú, zé jié wèi huáng. jīn hé qì héng liú, niú ān dé huáng! shǐ zhě nù, yù hé yì guān, zé yuē: cǐ zé yì yě. dú xián yǐ wén, yī xiàn huò miǎn.
初,澤知萊州掖縣,部使者得旨市牛黃,澤報曰:「方時疫癘,牛飲其毒,則結為黃。今和氣橫流,牛安得黃!」使者怒,欲劾邑官,澤曰:「此澤意也。」獨銜以聞,一縣獲免。
jǐ sì, jīn fù yǐ nán jīng wèi píng zhōu.
己巳,金復以南京為平州。
rén shēn, chén liáo yán: cài yōu zhī zuì, bù jiǎn nǎi fù, yān shān zhī yì, huò jí tiān xià, jiāo shē yín yì, zài jí suǒ wú, ruò bù cuàn zhī hǎi wài, kǒng bù zú yǐ zhèng xiōng rén zhī zuì. zhào yí wàn ān jūn. xíng jūn lǐng wài, dì qiǎn shǐ yǐ shǒu zhá suí suǒ zhì cì sǐ, bìng zhū qí dì xiāo jí zhū miǎn.
壬申,臣僚言:「蔡攸之罪,不減乃父,燕山之役,禍及天下,驕奢淫佚,載籍所無,若不竄之海外,恐不足以正凶人之罪。」詔移萬安軍。行軍嶺外,帝遣使以手札隨所至賜死,並誅其弟翛及硃勔。
yǐ hài, zhào: biān xiū chì lìng suǒ qǔ jìng kāng yǐ qián cài jīng suǒ qǐ yù bǐ shǒu zhào, cān zǔ zōng fǎ jí jīn suǒ xíng zhě, shān xiū chéng shū.
乙亥,詔:「編修敕令所取靖康以前蔡京所乞御筆手詔,參祖宗法及今所行者,刪修成書。」
dīng chǒu, yǐ lǐ bù shàng shū wáng wèi shàng shū zuǒ chéng.
丁丑,以禮部尚書王為尚書左丞。
wù yín, mìng lǐ gāng chū zhī yáng zhōu.
戊寅,命李綱出知揚州。
zhōng shū shè rén hú ān guó, chū wèi tài xué bó shì, zú bù jí quán mén. cài jīng è qí yì jǐ. huì ān guó jǔ yǒng zhōu bù yī wáng huì dèng zhāng yí yì, jīng yǐ sān rén nǎi fàn chún rén zōu hào zhī kè, zhì yù tuī zhì, ān guó zuò chú míng zhāng shāng yīng wèi xiāng, shǐ dé fù guān. dì jí wèi, zhào fù jīng shī, rù duì, yán: míng jūn yǐ wù xué wèi jí, shèng xué yǐ zhèng xīn wèi yào. yòu yán: jì nà shàng wěn, fēng sú yì shuāi, shī zhì guāi fāng, jǔ dòng fán rǎo. dà chén zhēng jìng ér péng dǎng zhī huàn méng, bǎi zhí kuī yú ér jìn rùn zhī jiān zuò. yòng rén shī dāng ér míng qì yù qīng, chū lìng shù gèng ér shì mín bù xìn. ruò bù sǎo chú jiù zhì, chéng shì gèng zhāng, qiào kǒng dà shì yī qīng, bù kě fù zhèng. yǔ shén kǎi qiè, rì zè shǐ tuì. gěng nán zhòng wén qí yán ér è zhī, lì zèn yú dì, dì bù dá. xǔ hàn rù jiàn, dì wèi yuē: qīng shí hú ān guó fǒu? hàn duì yuē: zì cài jīng dé zhèng, shì dài fū wú bù shòu qí lóng luò, chāo rán yuǎn jī bù wèi suǒ wū rú ān guó zhě shí shǎo. suì chú zhōng shū shè rén.
中書舍人胡安國,初為太學博士,足不及權門。蔡京惡其異己。會安國舉永州布衣王繪、鄧璋遺逸,京以三人乃范純仁、鄒浩之客,置獄推治,安國坐除名;張商英為相,始得復官。帝即位,召赴京師,入對,言:「明君以務學為急,聖學以正心為要。」又言:「紀納尚紊,風俗益衰,施置乖方,舉動煩擾。大臣爭競而朋黨之患萌,百執窺覦而浸潤之奸作。用人失當而名器愈輕,出令數更而士民不信。若不掃除舊制,乘勢更張,竅恐大勢一傾,不可復正。」語甚剴切,日昃始退。耿南仲聞其言而惡之,力譖於帝,帝不答。許翰入見,帝謂曰:「卿識胡安國否?」翰對曰:「自蔡京得政,士大夫無不受其籠絡,超然遠跡不為所污如安國者實少。」遂除中書舍人。
jí yán zhě lùn lǐ gāng zhuān zhǔ zhàn yì, sàng shī fèi cái, gāng suì chū shǒu. shè rén liú jué dāng zhì, wèi gāng yǒng yú bào guó lì bù shì láng féng xiè, yán jué wèi gāng yóu shuō, jué zuò biǎn. ān guó fēng hái cí tóu, qiě lùn xiè yuè zhí yán shì. gěng nán zhòng dà nù, hé cóng ér jǐ zhī, suì chū zhī tōng zhōu.
及言者論李綱專主戰議,喪師費財,綱遂出守。舍人劉珏當制,謂綱勇於報國;吏部侍郎馮澥,言珏為綱遊說,珏坐貶。安國封還詞頭,且論澥越職言事。耿南仲大怒,何從而擠之,遂出知通州。
ān guó zài shěng yī yuè, duō zài gào zhī rì, jí chū, bì yǒu suǒ lùn liè. huò yuē: shì zhī xiǎo zhě, hé gū zhì zhī? ān guó yuē: shì zhī dà zhě, wú bù qǐ yú xì wēi. jīn yǐ xiǎo shì wèi bù bì yán, zhì yú dà shì yòu bù gǎn yán, shì wú shí kě yán yě. rén fú qí lùn.
安國在省一月,多在告之日,及出,必有所論列。或曰:「事之小者,盍姑置之?」安國曰:「事之大者,無不起於細微。今以小事為不必言,至於大事又不敢言,是無時可言也。」人服其論。
rén wǔ, xiāo tóng guàn shǒu yú dū shì.
壬午,梟童貫首於都市。
jiǎ shēn, rì yǒu liǎng ěr bèi qì.
甲申,日有兩珥背氣。
bǐng xū, jiàn sān jīng jí dèng zhōu wèi dōu zǒng guǎn fǔ, fēn zǒng sì dào, yǐ zhī dà míng fǔ zhào yě zǒng běi dào, zhī hé nán fǔ wáng xiāng zǒng xī dào, zhī dèng zhōu zhāng shū yè zǒng nán dào, zhī yīng tiān fǔ hú zhí rú zǒng dōng dào.
丙戌,建三京及鄧州為都總管府,分總四道,以知大名府趙野總北道,知河南府王襄總西道,知鄧州張叔夜總南道,知應天府胡直孺總東道。
bà zhī yáng zhōu lǐ gāng tí jǔ dòng xiāo gōng.
罷知揚州李綱提舉洞霄宮。
jīn shī rì bī, nán dào zǒng guǎn zhāng shū yè shǎn xī zhì zhì shǐ qián gài, gè tǒng bīng fù què. táng kè gěng nán zhòng zhuān zhǔ hé yì, jí xí zhǐ zhū jūn wù qián. xīn mǎo, qiǎn gěi shì zhōng huáng è yóu hǎi dào shǐ jīn yì hé.
金師日逼,南道總管張叔夜、陝西制置使錢蓋,各統兵赴闕。唐恪、耿南仲專主和議,亟檄止諸軍勿前。辛卯,遣給事中黃鍔由海道使金議和。
shì yuè, xià rén xiàn xī ān zhōu.
是月,夏人陷西安州。
dōng, shí yuè, guǐ yǐ shuò, yù diàn, fù shàn.
冬,十月,癸已朔,御殿,復膳。
biǎn lǐ gāng wèi bǎo jìng jūn jié dù fù shǐ, ān zhì jiàn chāng jūn.
貶李綱為保靜軍節度副使,安置建昌軍。
dīng yǒu, yǒu liú xīng rú bēi.
丁酉,有流星如杯。
jīn rén pò zhēn dìng fǔ, zhī fǔ lǐ miǎo bīng mǎ dōu qián xiá liú yì sǐ zhī.
金人破真定府,知府李邈、兵馬都鈐轄劉翊死之。
zhǒng shī dào jí jīn zōng wàng zhàn yú jǐng xíng, bài jī. zōng wàng suì rù tiān wēi jūn, gōng zhēn dìng, yì lǜ zhòng zhòu yè bó zhàn, jiǔ zhī, chéng pò, yì xiàng zhàn, huī xià shāo wáng, yì gù qí dì yuē: wǒ dà jiāng yě, kě shòu lù hū! yīn tǐng rèn yù duó mén chū, bù guǒ, zì yì sǐ.
种師道及金宗望戰於井陘,敗績。宗望遂入天威軍,攻真定,翊率眾晝夜搏戰,久之,城破,翊巷戰,麾下稍亡,翊顧其弟曰:「我大將也,可受戮乎!」因挺刃欲奪門出,不果,自縊死。
chū, miǎo wén dí zhì, jiān dào zǒu là shū shàng wén, sān shí sì zòu, jiē bù bào. chéng bèi wéi, qiě zhàn qiě shǒu, xiāng chí sì xún. jì pò, jiāng fù jǐng, zuǒ yòu chí zhī, bù dé rù. zōng wàng xié zhī bài, bù qū, yǐ huǒ liǎo qí xū méi jí liǎng bì, yì bù gù, nǎi jū yú yān shān fǔ. yù yǐ miǎo zhī cāng zhōu, xiào ér bù dá. hòu mìng zhī yì fú, miǎo fèn, dà mà, jīn rén wō qí kǒu, yóu shǔn xuè xùn zhī, jīn rén dà nù, suì yù hài. jiāng sǐ, yán sè bù biàn, nán miàn zài bài, duān zuò shòu lù. hòu shì zhōng zhuàng.
初,邈聞敵至,間道走蠟書上聞,三十四奏,皆不報。城被圍,且戰且守,相持四旬。既破,將赴井,左右持之,不得入。宗望脅之拜,不屈,以火燎其鬚眉及兩髀,亦不顧,乃拘於燕山府。欲以邈知滄州,笑而不答。後命之易服,邈憤,大罵,金人撾其口,猶吮血噀之,金人大怒,遂遇害。將死,顏色不變,南面再拜,端坐受戮。後諡忠壯。
wù xū, jīn shǐ yáng tiān jí wáng ruì lái yì shì, qǔ cài jīng tóng guàn wáng fǔ wú mǐn lǐ gāng děng jiǔ rén jiā shǔ, mìng wáng shí yōng cáo méng guǎn zhī. shí yōng yì yǐ sān zhèn suǒ rù suì bì bìng zǔ zōng nèi fǔ suǒ cáng zhēn wán xī guī èr shuài, qiě yǐ hé dōng sù shī bào lù rì jiǔ, yù hòu kào zhī. tiān jí ruì pō hàn qí shuō, xiān qǔ kào shī juàn shí wàn pǐ yǐ xíng.
戊戌,金使楊天吉、王汭來議事,取蔡京、童貫、王黼、吳敏、李綱等九人家屬,命王時雍、曹矇館之。時雍議以三鎮所入歲幣並祖宗內府所藏珍玩悉歸二帥,且以河東宿師暴露日久,欲厚犒之。天吉、汭頗頷其說,先取犒師絹十萬匹以行。
shí jì qiǎn shǐ jiǎng hé, jīn rén yáng xǔ, ér gōng lüè zì rú. zhū jiāng yǐ hé yì gù, jiē bì bì bù chū. yù shǐ zhōng chéng lǚ hǎo wèn, nǎi qǐng jí jí cāng huá xíng xiāng zhī shù yǐ è bēn chōng, ér liè qún qín wáng zhī shī yú jī yì yǐ wèi jīng chéng, shū rù, bù xǐng. jīn rén pò zhēn dìng, gōng zhōng shān, shàng xià zhèn hài, tíng jù hú yí xiāng gù, yóu yǐ hé yì wèi cí. hǎo wèn lǜ tái shǔ hé dà chén wèi nuò wù guó, zuò biǎn zhī yuán zhōu dì mǐn qí zhōng, xià qiān lì bù shì láng.
時既遣使講和,金人陽許,而攻略自如。諸將以和議故,皆閉壁不出。御史中丞呂好問,乃請亟集滄、滑、邢、相之戍以遏奔沖,而列群勤王之師於畿邑以衛京城,疏入,不省。金人破真定,攻中山,上下震駭,廷巨狐疑相顧,猶以和議為辭。好問率台屬劾大臣畏懦誤國,坐貶知袁州;帝閔其忠,下遷吏部侍郎。
gēng zǐ, rì yǒu chì qīng huáng dài qì.
庚子,日有赤青黃戴氣。
jīn rén gōng fén zhōu, zhī zhōu zhāng kè jiǎn bì lì gǎn yù, chéng pò, yóu xiàng zhàn, bù kè, nǎi suǒ cháo fú, fén xiāng, nán xiàng bài wǔ, zì yǐn jué, yī mén sǐ zhě bā rén. bīng mǎ dōu jiān jiǎ dǎn yì sǐ zhī.
金人攻汾州,知州張克戩畢力扞御,城破,猶巷戰,不克,乃索朝服,焚香,南向拜舞,自引決,一門死者八人。兵馬都監賈亶亦死之。
jīn rén gōng píng dìng jūn.
金人攻平定軍。
xīn chǒu, xià āi tòng zhào, mìng hé běi hé dōng zhū lù shuài chén chuán xí suǒ bù, dé pián yí xíng shì.
辛丑,下哀痛詔,命河北、河東諸路帥臣傳檄所部,得便宜行事。
rén yín, tiān níng jié, lǜ qún chén yì lóng dé gōng shàng shòu.
壬寅,天寧節,率群臣詣龍德宮上壽。
jiǎ chén, zhào yòng cài jīng wáng fǔ tóng guàn suǒ jiàn rén.
甲辰,詔用蔡京、王黼、童貫所薦人。
bǐng wǔ, jí cóng guān yú shàng shū shěng, yì gē sān zhèn, zhào zhǒng shī dào hái. shī dào héng cì hé yáng, yù wáng ruì, chuāi dí bì dà jǔ, jí shàng shū, qǐng xìng zhǎng ān yǐ bì qí fēng. dà chén yǐ wèi qiè, gù zhào hái zhī.
丙午,集從官於尚書省,議割三鎮,召种師道還。師道行次河陽,遇王汭,揣敵必大舉,亟上疏,請幸長安以避其鋒。大臣以為怯,故召還之。
dīng wèi, yǐ lǐ bù shàng shū féng xiè zhī shū mì yuàn shì.
丁未,以禮部尚書馮澥知樞密院事。
gēng xū, yǐ fàn nè wèi hé běi hé dōng lù xuān fǔ shǐ, dài zhǒng shī dào yě.
庚戌,以范訥為河北、河東路宣撫使,代种師道也。
liáo gù jiāng xiǎo hū lǔ gōng pò lín zhōu, zhī jiàn níng zhài yáng zhèn sǐ zhī.
遼故將小呼魯攻破麟州,知建寧砦楊震死之。
wáng yún qiǎn shǐ chén zhì zì zhēn dìng, bào jīn rén yǐ jiǎng hé, bù fù yì gē sān zhèn, dàn suǒ wǔ hé guān miǎn jí shàng zūn hào děng shì, qiě xū kāng wáng qīn dào, yì nǎi kě chéng. rén zǐ, zhào tài cháng lǐ guān jí yì jīn zhǔ zūn hào, mìng kāng wáng gòu shǐ zōng wàng jūn, shàng shū zuǒ chéng wáng fù zhī, cí, yǐ féng xiè xíng, zhī dōng shàng gé mén shì gāo shì zé chōng cān yì guān. xún biǎn wèi dān zhōu tuán liàn fù shǐ.
王雲遣使臣至自真定,報金人已講和,不複議割三鎮,但索五輅、冠冕及上尊號等事,且須康王親到,議乃可成。壬子,詔太常禮官集議金主尊號,命康王構使宗望軍,尚書左丞王副之,辭,以馮澥行,知東上閤門事高世則充參議官。尋貶為單州團練副使。
yǐ mǎo, yǔ mù bīng.
乙卯,雨木冰。
bǐng chén, jīn rén rù píng yáng fǔ.
丙辰,金人入平陽府。
chū, fén zhōu jì pò, yì zhě wèi fén zhī nán yǒu huí niú lǐng, xiǎn jùn rú bì, kě yǐ kòng è, nǎi mìng jiāng yǐ shǒu, cháo yì yòu qiǎn liú wǎn tǒng zhòng zhù píng yáng yǐ gǎn běi biān. rán guó yòng fá jié, cāng lǐn bù zú, shì zhī shǒu huí niú zhě, rì gěi wān dòu èr shēng huò chén mài ér yǐ. shì xiào yuē: jūn shí rú cǐ, ér shǐ wǒ zhàn hū! jīn rén lǐng ruì shī gōng lǐng, yú shān shàng yǎng wàng guān bīng yuē: bǐ ruò yǐ shǐ shí zì shàng ér xià, wú cáo bìng yǐ, wèi zhī nài hé? pái huái wèi gǎn jìn. é ér guān jūn kuì sàn, suì yuè lǐng zhì píng yáng. wǎn lǐng bīng dùn qù, chéng suì pò, guān lì jiē zhuì chéng ér chū. yǐ ér wēi shèng lóng dé zé zhōu jiē pò.
初,汾州既破,議者謂汾之南有回牛嶺,險峻如壁,可以控扼,乃命將以守,朝議又遣劉琬統眾駐平陽以扞北邊。然國用乏竭,倉廩不足,士之守回牛者,日給豌豆二升或陳麥而已。士笑曰:「軍食如此,而使我戰乎!」金人領銳師攻嶺,於山上仰望官兵曰:「彼若以矢石自上而下,吾曹病矣,為之奈何?」徘徊未敢進。俄而官軍潰散,遂越嶺至平陽。琬領兵遁去,城遂破,官吏皆縋城而出。已而威勝、隆德、澤州皆破。
gēng shēn, rì yǒu liǎng ěr jí bèi qì.
庚申,日有兩珥及背氣。
shì yù shǐ hú shùn zhì qǐng yuán zhōng shān, bù xǐng.
侍御史胡舜陟請援中山,不省。
xīn yǒu, jiǎn xiào shǎo fù zhèn táo jūn jié dù shǐ zhǒng shī dào zú.
辛酉,檢校少傅、鎮洮軍節度使种師道卒。
shí yī yuè, jiǎ zǐ, kāng wáng gòu rù cí, dì cì yǐ yù dài, fǔ wèi shén hòu. wáng chū chéng běi, quán liú dìng lín yuàn, hòu guān fú lǐ wù chéng ér xíng.
十一月,甲子,康王構入辭,帝賜以玉帶,撫慰甚厚。王出城北,權留定林院,候冠服禮物成而行。
bǐng yín, xià rén xiàn huái dé jūn, zhī jūn shì liú quán tōng pàn dù yì shì sǐ zhī.
丙寅,夏人陷懷德軍,知軍事劉銓、通判杜翊世死之。
chū, jīng lüè shǐ xí gòng dié quán zhī huái dé jūn, quán fèng xí, jí rì jiù dào. xià rén sù wén quán míng, nǎi tún bīng mián gèn shù shí lǐ ér wéi zhī. quán zhòu yè xiū zhàn shǒu zhī bèi, zéi bǎi jì gōng chéng, quán xī yǐ shù pò zhī. hòu shǐ jǐn liáng jué, quán dù lì bù zhī, nǎi tóng yì shì jù fén fǔ kù, huán yá bīng wèi sān zā, chū zhàn qiào mén zhōng, guān jūn jiān yān. yì shì tóng qī zhāng shì yì bù shòu rǔ, suì huǒ qí shì, jǔ jiā sǐ yú liè yàn zhōng, yì shì zì yì sǐ. quán yù zì cái, yǐ wèi dí suǒ zhí. xià tài zǐ qiǎn rén zhì zhī bié shì, jiāng guān zhī, quán mà yuē: wǒ níng sǐ, gù kěn jiàng zéi xié! wǒ gǒu bù sǐ, jué bù dài rǔ! suì yù hài.
初,經略使席貢牒銓知懷德軍,銓奉檄,即日就道。夏人素聞銓名,乃屯兵綿亘數十里而圍之。銓晝夜修戰守之備,賊百計攻城,銓悉以術破之。後矢盡糧絕,銓度力不支,乃同翊世聚焚府庫,環牙兵為三匝,出戰譙門中,官軍殲焉。翊世同妻張氏義不受辱,遂火其室,舉家死於烈焰中,翊世自縊死。銓欲自裁,已為敵所執。夏太子遣人置之別室,將官之,銓罵曰:「我寧死,顧肯降賊邪!我苟不死,決不貸汝!」遂遇害。
jí tán zhěn jiā.
籍譚稹家。
kāng wáng wèi xíng, ér chē hé zhì zhǎng yuán, wèi jīn rén suǒ què, wáng suì bù xíng. wù chén, wáng yún zhì zì jīn jūn, yán shì shì zhōng biàn, bì yù de sān zhèn, bù rán zé jìn qǔ biàn dōu, zhōng wài dà hài. kāng wáng fù rù mén. bà féng xiè wèi tài zǐ bīn kè.
康王未行,而車輅至長垣,為金人所卻,王遂不行。戊辰,王雲至自金軍,言事勢中變,必欲得三鎮,不然則進取汴都,中外大駭。康王復入門。罷馮澥為太子賓客。
jǐ sì, jí bǎi guān yì sān zhèn yú yán hé diàn, gè gěi bǐ zhá, wén wǔ fēn liè láng wǔ, fán bǎi yú rén. wéi méi zhí lǐ sūn fù lǚ hǎo wèn hóng chú qín guì chén guó cái děng sān shí liù rén yán bù kě yǔ, zì fàn zōng yǐn yǐ xià qī shí rén jiē yù yǔ zhī. zōng yǐn yán zuì qiè, zhì fú dì liú tì, qǐ yǔ zhī yǐ shū huò. yǐ ér huáng mén chí zōng yǐn zhāng shū shì zhòng yuē: cháo tíng yǒu dìng yì, bù dé yì lùn. huì lǐ ruò shuǐ guī zì zōng hàn jūn, tòng kū yú tíng, bì yù cóng qí qíng. hé chū zhǔ bù yǔ, jí tuì, wèi táng kè yuē: sān zhèn zhī dì, gē zhī zé shāng hé wài zhī qíng, bù gē zé tài yuán zhēn dìng yǐ shī yǐ. bù ruò rèn zhī, dàn chì shǒu bèi yǐ dài. kè wěi wěi. méi zhí lǐ jiàn yì qīng yě, xún zhào sūn fù jí zhí lǐ rù duì, yì suì dìng.
己巳,集百官議三鎮於延和殿,各給筆札,文武分列廊廡,凡百餘人。惟梅執禮、孫傅、呂好問、洪芻、秦檜、陳國材等三十六人言不可與,自范宗尹以下七十人皆欲與之。宗尹言最切,至伏地流涕,乞予之以紓禍。已而黃門持宗尹章疏示眾曰:「朝廷有定議,不得異論。」會李若水歸自宗翰軍,慟哭於庭,必欲從其情。何初主不與,及退,謂唐恪曰:「三鎮之地,割之則傷河外之情,不割則太原、真定已失矣。不若任之,但飭守備以待。」恪唯唯。梅執禮建議清野,尋召孫傅及執禮入對,議遂定。
gēng wǔ, zhào: hé běi hé dōng jīng jī qīng yě, lìng liú mín dé zhàn guān shě sì guān yǐ jū.
庚午,詔:「河北、河東、京畿清野,令流民得占官舍、寺觀以居。」
xīn wèi, yǒu liú xīng rú bēi.
辛未,有流星如杯。
rén shēn, jìn jīng shī mín yǐ fú yán xiāng dòng zhě.
壬申,禁京師民以浮言相動者。
jīn zōng hàn zì tài yuán qū biàn, guān lì qì chéng zǒu zhě, yuǎn jìn xiāng wàng. guǐ yǒu, zhì hé wài, xuān fǔ fù shǐ zhé yàn zhì lǐng bīng shí èr wàn yǔ zhī duì lěi. shí qiān shū shū mì yuàn shì lǐ huí yǐ wàn qí fáng hé, yì zhì hé shàng. dí fā shù shí qí lái chān, huí bào qí shuài yuē: nán bīng yì shèng, wèi kě qīng dù. huò yù zhěng bīng qí zhàn, luò suǒ yuē: nán bīng suī duō, bù zú wèi yě. yǔ zhī zhàn zé shèng fù wèi kě zhī, bù ruò jiā yǐ xū shēng, jǐn qǔ zhàn gǔ, jī zhī dá dàn, yǐ guān qí biàn. zhòng yǐ wèi rán. lí míng, hé shàng zhī shī xī kuì, suì zhǎng qū ér nán. jiǎ xū, jīn bīng xī dù. zhī hé yáng yàn yīng xī dào zǒng guǎn wáng xiāng jiē qì chéng zǒu, yǒng ān jūn zhèng zhōu bìng jiàng yú jīn.
金宗翰自太原趨汴,官吏棄城走者,遠近相望。癸酉,至河外,宣撫副使折彥質領兵十二萬與之對壘。時僉書樞密院事李回以萬騎防河,亦至河上。敵發數十騎來覘,回報其帥曰:「南兵亦盛,未可輕渡。」或欲整兵俟戰,洛索曰:「南兵雖多,不足畏也。與之戰則勝負未可知,不若加以虛聲,盡取戰鼓,擊之達旦,以觀其變。」眾以為然。黎明,河上之師悉潰,遂長驅而南。甲戌,金兵悉渡。知河陽燕瑛、西道總管王襄皆棄城走,永安軍、鄭州並降於金。
zōng wàng tún bīng qìng yuán chéng xià, yù wèi gōng chéng zhī jì, xuān fǔ fàn nè tǒng bīng wǔ wàn shǒu huá jùn yǐ gǎn zhī. zōng wàng zhī yǒu bèi, nǎi yóu ēn zhōu gǔ yú dù qū dà míng.
宗望屯兵慶源城下,欲為攻城之計,宣撫范訥統兵五萬守滑、浚以扞之。宗望知有備,乃由恩州古榆渡趨大名。
wáng yún gù qǐng kāng wáng wǎng shǐ. yǐ hài, mìng yún fù kāng wáng gòu zài shǐ zōng wàng jūn, xǔ gē sān zhèn, bìng fèng gǔn miǎn chē hé yǐ xíng, réng zūn jīn zhǔ wèi huáng bó, shàng zūn hào yuē dà jīn chóng tiān jì xù zhāo dé dìng gōng xiū rén dūn xìn xiū wén chéng wǔ guāng shèng huáng dì.
王雲固請康王往使。乙亥,命雲副康王構再使宗望軍,許割三鎮,並奉袞冕、車輅以行,仍尊金主為皇伯,上尊號曰大金崇天繼序昭德定功休仁惇信修文成武光聖皇帝。
bǐng zǐ, wáng jí zhī tóng jīn shǐ wáng ruì lái, yán jūn yǐ zhì xī jīng, bù fù qǐng sān zhèn, zhí yù huà hé wèi jiè bì duì shū bù xùn, yǒu jiān chén fǔ àn zhǔ zhī yǔ. shàng xià xiōng jù, jí xǔ zhī, qiě yǐ liǎng fǔ èr rén xíng. táng kè jì shū chì, hé dà hài yuē: bù fèng sān zhèn zhī zhào, ér cóng huà hé zhī mìng, hé yě? bù kěn shū, yīn qǐng bà.
丙子,王及之同金使王汭來,言軍已至西京,不復請三鎮,直欲畫河為界;陛對殊不遜,有「奸臣輔暗主」之語。上下洶懼,即許之,且以兩府二人行。唐恪既書敕,何大駭曰:「不奉三鎮之詔,而從畫河之命,何也?」不肯書,因請罷。
shì rì, jīn rén yóu sì shuǐ guān dù hé. jīng xī tí xíng xǔ gāo, hé běi tí xíng xǔ kàng, gè tǒng bīng fáng luò kǒu, wàng fēng ér kuì.
是日,金人由汜水關渡河。京西提刑許高,河北提刑許亢,各統兵防洛口,望風而潰。
jīng shī wén zhī, shì mén qīng yě, zhào bǎi guān jí sù shàng chéng. qiǎn féng xiè lǐ ruò shuǐ shǐ zōng hàn jūn, xíng zhì zhōng mù, shǒu hé bīng xiāng jīng, yǐ wèi jīn bīng zhì. zuǒ yòu móu qǔ jiān dào qù, xiè wèn hé rú, ruò shuǐ yuē: shù bīng wèi dí ér kuì, nài hé xiào zhī? jīn zhèng yǒu sǐ ěr, gǎn yán tuì zhě zhǎn! ruò shuǐ lǚ fù zòu, yán hé yì bì bù kě xié, qǐ shēn chì shǒu bèi, xià āi tòng zhào, zhēng bīng yú sì fāng.
京師聞之,士門清野,詔百官疾速上城。遣馮澥、李若水使宗翰軍,行至中牟,守河兵相驚,以為金兵至。左右謀取間道去,澥問何如,若水曰:「戍兵畏敵而潰,奈何效之?今正有死爾,敢言退者斬!」若水屢附奏,言和議必不可諧,乞申飭守備,下哀痛詔,徵兵於四方。
dīng chǒu, hé bà wèi kāi fēng yǐn yǐ shàng shū zuǒ chéng chén guò tíng wèi zhōng shū shì láng.
丁丑,何罷為開封尹;以尚書左丞陳過庭為中書侍郎。
bīng bù shàng shū sūn fù, yīn dú qiū jùn gǎn shì shī yǒu guō jīng yáng shì liú wú jì zhī yǔ, yú shì rén zhōng fǎng dé wú jì, yú lóng wèi zhōng de jīng. hào shì zhě yán jīng néng shī liù jiǎ fǎ, kě yǐ shēng qín jīn èr shuài, ér sǎo dàng wú yú, qí fǎ yòng qī qiān qī bǎi qī shí qī rén. cháo tíng shēn xìn bù yí, mìng yǐ guān, cì jīn bó shù wàn, shǐ zì mù bīng, wú wèn jì yì néng fǒu, dàn zé nián mìng hé liù jiǎ zhě, suǒ de jiē shì jǐng fú duò, xún rì ér zú. dí gōng yì jí, jīng tán xiào zì rú, yún zé rì chū bīng sān bǎi, kě zhì tài píng, zhí xí jī zhì yīn shān nǎi zhǐ, fù yǔ hé yóu zūn xìn zhī. huò wèi fù yuē: zì gǔ wèi wén yǐ cǐ chéng gōng zhě. zhèng huò tīng zhī, gū shǎo fù yǐ bīng, qí yǒu chǐ cùn gōng, nǎi shāo jìn rèn. jīn wěi zhī tài guò, jù bì wèi guó jiā xiū. fù nù yuē: jīng dài wèi shí ér shēng, dí zhōng suǒ wēi, wú bù zhī zhě. xìng jūn yǔ fù yán, ruò gào tā rén, jiāng zuò jǔ shī zhī zuì. yī shǐ chū.
兵部尚書孫傅,因讀丘浚《感事詩》有「郭京、楊適、劉無忌」之語,於市人中訪得無忌,於龍衛中得京。好事者言京能施六甲法,可以生擒金二帥,而掃蕩無餘,其法用七千七百七十七人。朝廷深信不疑,命以官,賜金帛數萬,使自募兵,無問技藝能否,但擇年命合六甲者,所得皆市井浮惰,旬日而足。敵攻益急,京談笑自如,雲擇日出兵三百,可致太平,直襲擊至陰山乃止,傅與何尤尊信之。或謂傅曰:「自古未聞以此成功者。正或聽之,姑少付以兵,俟有尺寸功,乃稍進任。今委之太過,懼必為國家羞。」傅怒曰:「京殆為時而生,敵中瑣微,無不知者。幸君與傅言,若告它人,將坐沮師之罪。」揖使出。
yòu yǒu liú xiào jié děng mù zhòng, huò chēng lì shì, huò chēng běi dǒu shén bīng, huò chēng tiān què dà jiāng, dà shuài xiào jīng suǒ wèi. shí zhě wēi zhī.
又有劉孝竭等募眾,或稱力士,或稱北斗神兵,或稱天闕大將,大率效京所為。識者危之。
wáng yún gěng yán xǐ gāo shì zé děng cóng kāng wáng gòu chū chéng. yún bái wáng yuē: jīng chéng lóu lǔ, tiān xià suǒ wú. rán zhēn dìng chéng gāo jǐ yī bèi, jīn rén shǐ yún děng zuò guān, bù yí shí pò zhī. cǐ suī lóu lǔ rú huà, yì bù zú shì yě. wáng bù dá.
王雲、耿延禧、高世則等從康王構出城。雲白王曰:「京城樓櫓,天下所無。然真定城高几一倍,金人使雲等坐觀,不移時破之。此雖樓櫓如畫,亦不足恃也。」王不答。
xíng cì zhǎng yuán, bǎi xìng xuān hū zhē dào, zhì dǐng pén fén xiāng, qǐ qǐ bīng è dí, bù yí běi qù.
行次長垣,百姓喧呼遮道,至頂盆焚香,乞起兵扼敵,不宜北去。
wù yín, jìn lóng dé gōng wǎn róng wéi shì wèi xián fēi, kāng wáng gòu wèi ān guó ān wǔ jūn jié dù shǐ.
戊寅,進龍德宮婉容韋氏為賢妃,康王構為安國、安武軍節度使。
shì rì, kāng wáng gòu fà zhǎng yuán, zhì huá zhōu: gēng chén, zhì xiāng zhōu. rén wǔ, cí zhōu shǒu chén zōng zé yíng yè yuē: sù wáng yī qù bù fǎn, jīn jīn yòu guǐ cí yǐ zhì dài wáng, qí bīng yǐ pò, fù qù hé yì! yuàn wù xíng. xiān shì wáng yún fèng shǐ guò cí xiāng, quàn liǎng jùn chè jìn chéng mín shě, yùn sù rù bǎo, wèi qīng yě zhī jì, mín yuàn zhī. jí wáng cì cí, chū yè jiā yīng shén cí, yún zài hòu, bǎi xìng zhē dào jiàn wáng wù běi qù, lì shēng zhǐ yún yuē: qīng yě zhī rén, zhēn jiān xì yě! wáng chū miào, xíng rén zào, zhí yún, shā zhī.
是日,康王構髮長垣,至滑州:庚辰,至相州。壬午,磁州守臣宗澤迎謁曰:「肅王一去不返,今金又詭辭以致大王,其兵已迫,復去何益!願勿行。」先是王雲奉使過磁、相,勸兩郡撤近城民舍,運粟入保,為清野之計,民怨之。及王次磁,出謁嘉應神祠,雲在後,百姓遮道諫王勿北去,厲聲指雲曰:「清野之人,真奸細也!」王出廟,行人噪,執雲,殺之。
shí zōng wàng jūn jì hé, yóu yì rì zhì cí chéng xià, zōng jī wáng suǒ zài. zhī xiāng zhōu wāng bó yàn jí yǐ bó shū qǐng wáng rú xiāng, gōng fú tuó jiān, bù bīng yǐ yíng yú hé shàng. wáng lìng hán gōng yì fǎng dé jiān dào, qián shī yè fā, cí rén wú yī zhī zhě. chí míng, zhì xiāng, láo bó yàn yuē: tā rì jiàn shàng, dāng shǒu yǐ jīng zhào jiàn. yóu shì shòu zhī. shì yì yě, yì zhě yǐ wèi yún bù sǐ, wáng bì wú fù hái zhī lǐ.
時宗望軍濟河,游奕日至磁城下,蹤跡王所在。知相州汪伯彥亟以帛書請王如相,躬服橐鞬,部兵以迎於河上。王令韓公裔訪得間道,潛師夜發,磁人無一知者。遲明,至相,勞伯彥曰:「它日見上,當首以京兆薦。」由是受知。是役也,議者以為雲不死,王必無復還之理。
tāng yīn rén yuè fēi, shǎo fù qì jié, jiā pín lì xué, yóu hǎo zuǒ shì chūn qiū sūn wú bīng fǎ, lì néng wǎn gōng sān bǎi jīn, nǔ bā shí. liú gé xuān fǔ zhèn dìng, mù gǎn zhàn shì, fēi yǔ yān, lǚ qín jù zéi. zhì shì yīn liú hào yǐ jiàn, wáng yǐ wèi chéng xìn láng.
湯陰人岳飛,少負氣節,家貧力學,尤好《左氏春秋》、孫、吳兵法,力能挽弓三百斤,弩八石。劉韐宣撫鎮、定,募敢戰士,飛與焉,屢擒劇賊。至是因劉浩以見,王以為承信郎。
jīn zōng wàng qiǎn yáng tiān jí wáng ruì děng lái yì gē dì, yù yǐ huáng hé wèi jiè, dì xǔ zhī. ruì yòu qǐng bào shǐ xū qīn xìn dà chén, dì mìng gěng nán zhòng, yǐ lǎo cí gǎi mìng niè chāng, yǐ qīn cí. chén guò tíng yuē: zhǔ yōu chén rǔ, yuàn xiào sǐ! dì wèi huī lèi tài xī, ér nù nán zhòng chāng, gù qiǎn nán zhòng shǐ hé běi zōng wàng jūn, chāng shǐ hé běi zōng hàn jūn. chāng yán: liǎng hé zhī rén, zhōng yì yǒng jìn, wàn yī wèi suǒ zhí, sǐ bù míng mù yǐ. xíng zhì jiàng, jiàng rén guǒ jiān bì jù zhī. chāng chí zhào dǐ chéng xià, zhuì ér dēng. qián xiá zhào zi qīng huī zhòng shā chāng, jué qí mù ér luán zhī.
金宗望遣楊天吉、王汭等來議割地,欲以黃河為界,帝許之。汭又請報使須親信大臣,帝命耿南仲,以老辭;改命聶昌,以親辭。陳過庭曰:「主憂臣辱,願效死!」帝為揮淚太息,而怒南仲、昌,固遣南仲使河北宗望軍,昌使河北宗翰軍。昌言:「兩河之人,忠義勇勁,萬一為所執,死不瞑目矣。」行至絳,絳人果堅壁拒之。昌持詔抵城下,縋而登。鈐轄趙子清麾眾殺昌,抉其目而臠之。
chū, nán zhòng yǔ wú jiān jiān qǐng gē dì yǐ chéng hé hǎo, gù zhàn shǒu zhī bèi jiē bà, zhì jīn shī rì bī. zhì shì yǔ jīn shǐ wáng ruì xié xíng zhì wèi zhōu, wèi xiāng bīng yù zhí ruì, ruì tuō qù. nán zhòng suì zǒu xiàng zhōu, yǐ dì zhǐ yù kāng wáng qǐ hé běi bīng, rù wèi jīng shī, yīn lián shǔ mù bīng bǎng jiē zhī, rén qíng shǐ ān.
初,南仲與吳幵堅請割地以成和好,故戰守之備皆罷,致金師日逼。至是與金使王汭偕行至衛州,衛鄉兵欲執汭,汭脫去。南仲遂走相州,以帝旨諭康王起河北兵,入衛京師,因連署募兵榜揭之,人情始安。
jiǎ shēn, yǐ sūn fù tóng zhī shū mì yuàn shì, yù shǐ zhōng chéng cáo fǔ qiān shū shū mì yuàn shì.
甲申,以孫傅同知樞密院事,御史中丞曹輔僉書樞密院事。
yǐ jīng zhào fǔ lù ān fǔ shǐ fàn zhì xū wèi shǎn xī wǔ lù xuān fǔ shǐ, lìng dū qín wáng bīng rù yuán.
以京兆府路安撫使范致虛為陝西五路宣撫使,令督勤王兵入援。
yǐ yǒu, jīn zōng wàng jūn zhì chéng xià, tún yú liú jiā sì.
乙酉,金宗望軍至城下,屯於劉家寺。
chū, zhǒng shī dào wén zhēn dìng tài yuán jiē pò, xí zhào xī nán liǎng dào bīng fù què. huì shī dào zú, táng kè gěng nán zhòng zhuān wù yì hé, nǎi zhǐ liǎng dào bīng wú dé wàng dòng, suì sàn guī. jí jīn rén fù chéng, sì fāng bīng wú yī rén zhì zhě, chéng zhōng wéi qī wàn rén. yú shì diàn qián sī yǐ jīng chéng zhū yíng bīng wàn rén fēn zuò wǔ jūn, yǐ bèi huǎn jí jiù hù: qián jūn tún shùn tiān mén, zuǒ jūn zhōng jūn tún wǔ yuè guān yáo yǒu zhòng tǒng zhī yòu jūn tún shàng qīng gōng, hòu jūn tún jǐng yáng mén, xīn kàng zōng tǒng zhī. yòu yǐ wǔ wàn qī qiān rén fēn sì bì shǒu yù. qiǎn shǐ yǐ là shū jiān xíng chū guān zhào bīng, bìng yuē kāng wáng jí hé běi shǒu jiāng lái yuán, duō wèi jīn luó bīng suǒ huò.
初,种師道聞真定、太原皆破,檄召西南兩道兵赴闕。會師道卒,唐恪、耿南仲專務議和,乃止兩道兵毋得妄動,遂散歸。及金人傅城,四方兵無一人至者,城中唯七萬人。於是殿前司以京城諸營兵萬人分作五軍,以備緩急救護:前軍屯順天門,左軍、中軍屯五嶽觀、姚友仲統之;右軍屯上清宮,後軍屯景陽門,辛亢宗統之。又以五萬七千人分四壁守御。遣使以蠟書間行出關召兵,並約康王及河北守將來援,多為金邏兵所獲。
dīng hài, dà fēng fà wū zhé mù.
丁亥,大風髮屋折木。
qiān shū shū mì yuàn shì lǐ huí bà.
僉書樞密院事李回罷。
wù zǐ, jīn rén gōng tōng jīn mén, fàn qióng chū bīng fén qí zhài.
戊子,金人攻通津門,范瓊出兵焚其寨。
jǐ chǒu, nán dào dōu zǒng guǎn zhāng shū yè jiāng bīng qín wáng, zhì yù jīn yuán. dì yù nán xūn mén jiàn zhī, jūn róng shén zhěng, yǐ shū yè wèi yán kāng diàn xué shì.
己丑,南道都總管張叔夜將兵勤王,至玉津園。帝御南薰門見之,軍容甚整,以叔夜為延康殿學士。
shí táng kè jì wú suǒ chū, mì yán yú dì yuē: táng zì tiān bǎo ér hòu, lǚ shī ér fù xìng zhě, yǐ tiān zǐ zài wài, kě yǐ hào zhào sì fāng yě. jīn yí jǔ jǐng dé gù shì, liú tài zǐ jū shǒu ér xìng xī luò, lián jù qín yōng, lǐng tiān xià bīng qīn zhēng, yǐ tú xìng fù. dì jiāng cóng zhī. lǐng kāi fēng fǔ hé rù jiàn, yǐn sū shì suǒ lùn, wèi zhōu zhī shī jì, wèi yǒu rú dōng qiān zhī shèn zhě. dì fān rán ér gǎi, yǐ zú dùn dì yuē: jīn dāng yǐ sǐ shǒu shè jì! jí shū yè rù duì, yì yán dí fēng shén ruì, yuàn rú míng huáng zhī bì lù shān, zàn yì xiāng yáng yǐ tú xìng yōng, dì bù dá.
時唐恪計無所出,密言於帝曰:「唐自天寶而後,屢失而復興者,以天子在外,可以號召四方也。今宜舉景德故事,留太子居守而幸西洛,連據秦雍,領天下兵親征,以圖興復。」帝將從之。領開封府何入見,引蘇軾所論,謂周之失計,未有如東遷之甚者。帝翻然而改,以足頓地曰:「今當以死守社稷!」及叔夜入對,亦言敵鋒甚銳,願如明皇之避祿山,暫詣襄陽以圖幸雍,帝不答。
jīn zōng wàng qiǎn liú yàn lái, yào dì chū méng.
金宗望遣劉晏來,要帝出盟。
gēng yín, xìng dōng bì láo jūn.
庚寅,幸東壁勞軍。
zhào sān xǐng zhǎng guān míng xī yī yuán fēng jiù zhì. yǐ lǐng kāi fēng fǔ hé wèi mén xià shì láng.
詔三省長官名悉依元豐舊制。以領開封府何為門下侍郎。
rùn yuè, rén chén shuò, jīn rén gōng shàn lì mén, tǒng zhì yáo yǒu zhòng yù zhī.
閏月,壬辰朔,金人攻善利門,統制姚友仲御之。
táng kè cóng dì xún chéng, rén yù jī zhī, yīn qiú qù, bà wèi zhōng tài yī gōng shǐ. yǐ mén xià shì láng hé wèi shàng shū yòu pú shè jiān zhōng shū shì láng.
唐恪從帝巡城,人慾擊之,因求去,罷為中太一宮使。以門下侍郎何為尚書右僕射兼中書侍郎。
guǐ sì, jīng shī kǔ hán, yòng rì zhě yán, jiè tǔ niú yíng chūn.
癸巳,京師苦寒,用日者言,借土牛迎春。
dōu rén shā dōng bì tǒng zhì guān xīn kàng zōng. bà mín chéng chéng, dài yǐ bǎo jiǎ.
都人殺東壁統制官辛亢宗。罷民乘城,代以保甲。
jīn zōng hàn jūn zì hé yáng lái huì, zhì chéng xià.
金宗翰軍自河陽來會,至城下。
jiǎ wǔ, yì zhào lǐ gāng wèi zī zhèng diàn dà xué shì, lǐng kāi fēng fǔ.
甲午,驛召李綱為資政殿大學士,領開封府。
jīn rén pò huái zhōu, zhī zhōu huò ān guó sǐ zhī.
金人破懷州,知州霍安國死之。
ān guó bèi wéi, gǎn yù bù yí lì. dǐng lǐ bīng yì zhì, xiāng yǔ gòng shǒu, lì jǐn, chéng nǎi pò, jiāng guān wáng měi tóu háo sǐ. zōng hàn yǐn ān guó yǐ xià fēn wèi sì háng, wèn bù jiàng zhě wèi shuí, ān guó yuē: shǒu chén huò ān guó yě! wèn yú rén, tōng pàn lín yuān, qián xiá zhāng péng nián, dōu jiān zhào shì zhǔ zhāng chén yú qián, dǐng lǐ jiāng shěn dūn zhāng xíng zhōng jí duì jiāng wǔ rén tóng cí duì yuē: yuān děng yǔ zhī zhōu yī tǐ, jiē bù kěn jiàng! zōng hàn lìng yǐn yú dōng běi xiāng, wàng qí guó bài jiàng, jiē bù qū. nǎi jiě yī miàn fù, shā shí sān rén ér shì qí yú. ān guó yī mén wú jiào lèi.
安國被圍,扞御不遺力。鼎澧兵亦至,相與共守,力盡,城乃破,將官王美投濠死。宗翰引安國以下分為四行,問不降者為誰,安國曰:「守臣霍安國也!」問餘人,通判林淵,鈐轄張彭年,都監趙士詝、張諶、於潛,鼎澧將沈敦、張行中及隊將五人同辭對曰:「淵等與知州一體,皆不肯降!」宗翰令引於東北鄉,望其國拜降,皆不屈。乃解衣面縛,殺十三人而釋其餘。安國一門無噍類。
shí yǔ xuě jiāo zuò, dì bèi jiǎ dēng chéng, yǐ yù shàn cì shì zú, yì huǒ fàn yǐ jìn, rén jiē gǎn tì. jīn rén gōng tōng jīn mén, shù bǎi rén zhuì chéng yù zhī, fén qí pào jià wǔ, é chē èr.
時雨雪交作,帝被甲登城,以御膳賜士卒,易火飯以進,人皆感涕。金人攻通津門,數百人縋城御之,焚其砲架五,鵝車二。
yǐ wèi, jīn rén rù qīng chéng, gōng cháo yáng mén.
乙未,金人入青城,攻朝陽門。
féng xiè zhì zì jīn jūn. shí xiè yǔ lǐ ruò shuǐ zhì huái zhōu, jīn shǐ xiāo qìng děng xié yǔ jù hái.
馮澥至自金軍。時澥與李若水至懷州,金使蕭慶等挾與俱還。
bǐng shēn, xìng xuān huà mén, dì chéng mǎ xíng ní nào zhōng, mín jiē gǎn qì.
丙申,幸宣化門,帝乘馬行泥淖中,民皆感泣。
zhāng shū yè shù zhàn yǒu gōng, dì zhào jiàn, shòu zī zhèng diàn xué shì.
張叔夜數戰有功,帝召見,授資政殿學士。
dōng dào zǒng guǎn hú zhí rú jiāng bīng rù wèi, yǔ jīn rén yù yú gǒng zhōu, bīng bài, bèi zhí, suì pò gǒng zhōu.
東道總管胡直孺將兵入衛,與金人遇於拱州,兵敗,被執,遂破拱州。
dīng yǒu, chì qì gèn tiān.
丁酉,赤氣亘天。
jīn rén chū zhì, jí lì gōng dōng bì. liú yán qìng liàn biān shì, cuò zhì pō yǒu fǎ yù yè, jí chéng xià jī cǎo shù bǎi, ruò zhī yǐ jǐng. shí yǒu yì zhì jiǔ niú pào zhě, suī wéi mó jiē kě shī, yú dōng bì yòng zhī, cháng suì qí yún tī, zhào fēng hù guó dà jiāng jūn. jīn zhī dōng bì bù kě gōng, yú shì guò nán bì, yǐ dòng zǐ zì bì, yùn xīn tǔ shí hù lóng hé, hé shuǐ suì hé.
金人初至,即力攻東壁。劉延慶練邊事,措置頗有法;遇夜,即城下積草數百,爇之以警。時有議置九牛砲者,雖磑磨皆可施,於東壁用之,嘗碎其雲梯,詔封護國大將軍。金知東壁不可攻,於是過南壁,以洞子自蔽,運薪土實護龍河,河水遂涸。
yǐ féng xiè wèi shàng shū zuǒ chéng.
以馮澥為尚書左丞。
wù xū, diàn qián fù dōu zhǐ huī shǐ wáng zōng chǔ lǜ yá bīng qiān yú xià chéng, yǔ jīn rén zhàn, tǒng zhì guān gāo shī dàn sǐ zhī.
戊戌,殿前副都指揮使王宗濋率牙兵千餘下城,與金人戰,統制官高師旦死之。
jǐ hài, zhào huǐ gěn yuè wèi pào shí. jīn fù yú hù lóng hé dié qiáo qǔ dào, yáo yǒu zhòng xuǎn ruì zú xià chéng, fēn bù nǔ pào, yòu yú chéng shàng fù xū péng, shì zhòng shān lì, jiàn xià rú yǔ, qiáo bù néng cùn jìn, nǎi qì qù, yì zào huǒ tī yún tī piān qiáo zhuàng gān é chē dòng zǐ zhū gōng chéng zhī jù.
己亥,詔毀艮岳為砲石。金復於護龍河疊橋取道,姚友仲選銳卒下城,分布弩砲,又於城上縛虛棚,士眾山立,箭下如雨,橋不能寸進,乃棄去,益造火梯、雲梯、偏橋、撞竿、鵝車、洞子諸攻城之具。
gēng zǐ, zhāng shū yè qiān shū shū mì yuàn shì, jiāng bīng rù chéng.
庚子,張叔夜僉書樞密院事,將兵入城。
jīn rén gōng xuān huà mén, yáo yǒu zhòng yù zhī.
金人攻宣化門,姚友仲御之。
shì rì, xìng dōng bì. jīn rén fù qiǎn xiāo qìng děng lái dài liáng, qiě yì hé.
是日,幸東壁。金人復遣蕭慶等來貸糧,且議和。
xīn chǒu, jīn rén gōng nán bì, shā shāng xiāng dāng.
辛丑,金人攻南壁,殺傷相當。
rén yín, zhào hé běi shǒu chén jǐn qǐ jūn mín bèi dào rù yuán.
壬寅,詔河北守臣盡起軍民倍道入援。
guǐ mǎo, xìng ān sù mén. zhì cháo yáng mén, jīn rén jiàn jí jià qián qí xià. lìng jūn shì sān bǎi yú rén zhuì chéng chū zhàn, shā dí shù bǎi, fù zhuì ér shàng, mìng yǐ guān zhě shù shí rén. jīn rén zhú wàng tái, dù gāo bǎi chǐ, xià chān chéng zhōng, yǐ fēi huǒ pào fán lóu lǔ, jiāng shì yán jǐng bèi, xuán jí shàn zhì. yòu zào yún tī, shī dà lún, yǐ gé mào zhī, chéng xià tuī yǐ kòu lěi, jiāng shì chū gōu gān zhǔ zhī, shǐ bù dé jìn, jìn zhě yǐ gōu máo qǔ zhī, fā huǒ fén tī, dí shù yǐn què. fù yòng é chē dòng zǐ gōng běi chéng, jūn shì shè yǐ jiǔ niú nǔ, yī fā ér guàn sān rén. zhào mù rén fén dí pào jià é chē dòng zǐ jí bā fēn zhě, bái shēn shòu tuán liàn shǐ, yú yǐ cì shòu shǎng. zhāng shū yè wén nán bì fēi shí jī lóu lǔ, yǔ fàn qióng fēn huī xià bīng xí dí yíng, yù fán qí pào jià, yáo jiàn tiě qí, jūn shì bù kè chén ér bēn, zì xiāng dǎo jí, nì huáng sǐ zhě yǐ qiān shù.
癸卯,幸安肅門。至朝陽門,金人箭及駕前旗下。令軍士三百餘人縋城出戰,殺敵數百,復縋而上,命以官者數十人。金人築望台,度高百尺,下覘城中,以飛火砲燔樓櫓,將士嚴警備,旋即繕治。又造雲梯,施大輪,以革冒之,乘罅推以叩壘,將士出鈎竿拄之,使不得進,近者以鈎矛取之,發火焚梯,敵數引卻。復用鵝車、洞子攻北城,軍士射以九牛弩,一發而貫三人。詔募人焚敵砲架、鵝車、洞子及八分者,白身授團練使,餘以次授賞。張叔夜聞南壁飛石擊樓櫓,與范瓊分麾下兵襲敵營,欲燔其砲架,遙見鐵騎,軍士不克陳而奔,自相蹈籍,溺隍死者以千數。
jiǎ chén, dà yǔ xuě.
甲辰,大雨雪。
jīn rén pò bó zhōu.
金人破亳州。
qiǎn jiān shǐ zhào zhū dào bīng qín wáng.
遣間使召諸道兵勤王。
yǐ sì, dà hán, shì zú jìn zhàn, bù néng zhí bīng, yǒu jiāng pū zhě. dì zài jìn zhōng tú xiǎn qí qíng.
乙巳,大寒,士卒噤戰,不能執兵,有僵仆者。帝在禁中徒跣祈晴。
bǐng wǔ, yǔ mù bīng.
丙午,雨木冰。
dīng wèi, shǐ bì zhèng diàn.
丁未,始避正殿。
wù shēn, jīn rén guò dēng tiān qiáo, lái gōng tōng jīn mén.
戊申,金人過登天橋,來攻通津門。
shí qín wáng bīng bù zhì, chéng zhōng bīng kě yòng zhě wéi wèi shì sān wàn, rán yì shí shī wǔ liù, yīn shí lìng tiāo zhàn yǐ shì gǎn dí. jīn rén fù lái, yán bù xū dì chū chéng, qǐng qīn wáng jí hé wǎng yì, zhào yuè wáng wǎng. jiāng xíng, ér zōng hàn yǐ bīng lái yà, wáng nǎi zhǐ. yú shì jīn rén xuān yán shī xìn, zài qiǎn shǐ lái qù qīn wáng chū méng. jǐ yǒu, qiǎn féng xiè cáo fǔ yǔ zōng shì zhòng wēn shì yán bù shǐ jīn jūn qǐng hé. jì zhì, zōng hàn jí qiǎn hái, bù yǔ yī yǔ.
時勤王兵不至,城中兵可用者唯衛士三萬,然亦十失五六,因時令挑戰以示敢敵。金人復來,言不須帝出城,請親王及何往議,詔越王往。將行,而宗翰以兵來迓,王乃止。於是金人宣言失信,再遣使來趣親王出盟。己酉,遣馮澥、曹輔與宗室仲溫、士訁布使金軍請和。既至,宗翰即遣還,不與一語。
mìng kāng wáng gòu wèi hé běi bīng mǎ dà yuán shuài.
命康王構為河北兵馬大元帥。
diàn zhōng shì yù shǐ hú táng lǎo yán: kāng wáng fèng shǐ zhì cí, wèi shì mín suǒ liú, nǎi tiān yì yě. qǐ jiù bài wèi dà yuán shuài, bǐ lǜ tiān xià bīng rù yuán. hé yǐ wèi rán, mì cǎo zhào gǎo shàng zhī. dì lìng mù sǐ shì, dé qín zǐ liú dìng děng sì rén, qiǎn chí là zhào rú xiāng zhōu, bài wáng wèi dà yuán shuài, chén gòu wèi yuán shuài, zōng zé wāng bó yàn fù yuán shuài, shǐ jǐn hé běi bīng sù rù wèi, pì guān xíng shì, bìng cóng pián yí. zǐ xiān zhì xiāng, yú dǐng fā zhōng chū zhào, wáng dú zhī wū yàn, jūn mín gǎn dòng.
殿中侍御史胡唐老言:「康王奉使至磁,為士民所留,乃天意也。乞就拜為大元帥,俾率天下兵入援。」何以為然,密草詔稿上之。帝令募死士,得秦仔、劉定等四人,遣持蠟詔如相州,拜王為大元帥,陳遘為元帥,宗澤、汪伯彥副元帥,使盡河北兵速入衛,辟官行事,並從便宜。仔先至相,於頂發中出詔,王讀之嗚咽,軍民感動。
xīn hài, jīn rén fù qiǎn shǐ lái yì hé, yào qīn wáng chū méng.
辛亥,金人復遣使來議和,要親王出盟。
rén zǐ, fù qiǎn cáo fǔ féng xiè jí zhòng wēn shì yán bù shǐ jīn yíng. guǐ chǒu, zhòng wēn shì yán bù hái, yún jīn rén xū qīn wáng bìng hé zhì jūn qián.
壬子,復遣曹輔、馮澥及仲溫、士訁布使金營。癸丑,仲溫、士訁布還,雲金人須親王並何至軍前。
jīn rén gōng tōng jīn xuān huà mén, fàn qióng yǐ qiān rén chū zhàn, dù hé, bīng liè, méi zhě wǔ bǎi yú rén, zì shì shì qì yì cuò.
金人攻通津、宣化門,范瓊以千人出戰,渡河,冰裂,沒者五百餘人,自是士氣益挫。
jiǎ yín, dà fēng zì běi qǐ, é xuě xià shù chǐ, lián rì yè bù zhǐ.
甲寅,大風自北起,俄雪下數尺,連日夜不止。
yǐ mǎo, jīn rén fù shǐ liú yàn lái qù qīn wáng zǎi xiàng chū méng.
乙卯,金人復使劉晏來趣親王、宰相出盟。
hé lǚ qù guō jīng chū shī, jīng tú qī zài sān, yuē: fēi zhì wēi jí, wú shī bù chū. bǐng chén, dà fēng xuě, jīng nǎi lìng shǒu yù zhě xī xià chéng, wú dé qiè kuī. yīn dà qǐ xuān huà mén, chū gōng jīn jūn, jīng yǔ zhāng shū yè zuò chéng lóu shàng. jīn rén fēn sì yì, zào ér qián, jīng bīng bài zǒu, duò sǐ yú hù lóng hé, chéng mén jí bì. jīng xiàng shū yè yuē: xū zì xià zuò fǎ. yīn xià chéng, yǐn yú zhòng nán dùn.
何屢趣郭京出師,京徒期再三,曰:「非至危急,吾師不出。」丙辰,大風雪,京乃令守御者悉下城,毋得竊窺。因大啟宣化門,出攻金軍,京與張叔夜坐城樓上。金人分四翼,噪而前,京兵敗走,墮死於護龍河,城門急閉。京向叔夜曰:「須自下作法。」因下城,引餘眾南遁。
jīn rén suì dēng chéng, zhòng jiē pī mǐ, sì bì bīng jiē kuì. jīn rén rù nán xūn zhū mén, tǒng zhì yáo yǒu zhòng sǐ yú luàn bīng. sì bì shǒu yù shǐ liú yán qìng duó mén chū bēn, wèi zhuī qí suǒ shā. huàn zhě huáng jīng zì fù huǒ sǐ. tǒng zhì hé yīng yán chén kè lǐ zhōng shū shè rén gāo zhèn lì zhàn, yǔ qí jiā rén jiē bèi hài. jīng chéng suì pò. dì tòng kū yuē: zhèn bù yòng zhǒng shī dào yán, yǐ zhì yú cǐ!
金人遂登城,眾皆披靡,四壁兵皆潰。金人入南薰諸門,統制姚友仲死於亂兵。四壁守御使劉延慶奪門出奔,為追騎所殺。宦者黃經自赴火死。統制何應言、陳克禮、中書舍人高振力戰,與其家人皆被害。京城遂破。帝慟哭曰:「朕不用种師道言,以至於此!」
wèi shì rù dōu tíng yì, zhí jīn shǐ liú yàn, shā zhī.
衛士入都亭驛,執金使劉晏,殺之。
jūn mín shù wàn, fǔ zuǒ yē mén qiú jiàn tiān zǐ, dì yù lóu yù qiǎn zhī. wèi shì zhǎng jiǎng xuān lǜ qí zhòng shù bǎi, yù yāo chéng yú fàn wéi ér chū zuǒ yòu bēn cuàn, dú sūn fù méi zhí lǐ lǚ hǎo wèn shì. xuān kàng shēng yuē: guó shì zhì cǐ, jiē zǎi xiàng xìn rèn jiān chén, bù yòng zhí yán suǒ zhì. sūn fù ā zhī, xuān yǐ yǔ qīn fù. hǎo wèn pì xiǎo zhī yuē: ruò shǔ wàng jiā, yù mào zhòng wéi wèi shàng yǐ chū, chéng zhōng yì, rán chéng yú jiāng jià, bì jiǎ chéng wú quē ér hòu dòng, jù kě qīng xié! xuān qū fú, yuē: shàng shū zhēn zhī jūn qíng. huī qí tú tuì.
軍民數萬,斧左掖門求見天子,帝御樓諭遣之。衛士長蔣宣率其眾數百,欲邀乘輿犯圍而出;左右奔竄,獨孫傅、梅執禮、呂好問侍。宣抗聲曰:「國事至此,皆宰相信任奸臣,不用直言所致。」孫傅呵之,宣以語侵傅。好問譬曉之曰:「若屬忘家,欲冒重圍衛上以出,誠忠義,然乘輿將駕,必甲乘無缺而後動,詎可輕邪!」宣屈服,曰:「尚書真知軍情。」麾其徒退。
hé yù qīn lǜ dōu mín xiàng zhàn, jīn rén xuān yán yì hé tuì shī, nǎi zhǐ.
何欲親率都民巷戰,金人宣言議和退師,乃止。
dīng sì, qiǎn jí jì wáng xǔ shǐ jīn jūn yǐ qǐng chéng, jù, bù gǎn xíng, dì gù qiǎn zhī, yóu chí huí liáng jiǔ bù jué. lǐ ruò shuǐ mān mà yuē: zhì guó jiā rú cǐ, jiē ěr bèi wù shì. jīn shè jì qīng wēi, ěr bèi wàn sǐ hé zú sāi zé! bù dé yǐ, nǎi shàng mǎ, ér zú zhàn bù néng kuà, zuǒ yòu fú shàng, běi chū zhū què mén, suǒ zhí biān sān duò dì. jì zhì, zōng hàn zōng wàng yuē: zì gǔ yǒu nán jí yǒu běi, bù kě xiāng wú yě. jīn zhī suǒ yì, qī zài gē dì ér yǐ. hái, yán jīn yù yāo shàng huáng chū jiāo, dì yuē: shàng huáng jīng yōu ér jí, bì yù zhī chū, zhèn dāng qīn wǎng. xǐ hé yì chéng, jì guī dōu táng, zuò huì yǐn jiǔ, tán xiào zhōng rì.
丁巳,遣及濟王栩使金軍以請成,懼,不敢行,帝固遣之,猶遲回良久不決。李若水嫚罵曰:「致國家如此,皆爾輩誤事。今社稷傾危,爾輩萬死何足塞責!」不得已,乃上馬,而足戰不能跨,左右扶上,北出硃雀門,所執鞭三墮地。既至,宗翰、宗望曰:「自古有南即有北,不可相無也。今之所議,期在割地而已。」還,言金欲邀上皇出郊,帝曰:「上皇驚憂而疾,必欲之出,朕當親往。」喜和議成,既歸都堂,作會飲酒,談笑終日。
zì yǐ mǎo xuě dà zuò bù zhǐ, tiān dì míng huì. huò xuě wèi xià shí, yú yīn yún zhōng yǒu xuě sī zhǎng shù cùn duò dì. shì yè, xuě jì, huì xīng jiàn, yǒu bái qì chū tài wēi yuán.
自乙卯雪大作不止,天地冥晦。或雪未下時,於陰雲中有雪絲長數寸墮地。是夜,雪霽,彗星見,有白氣出太微垣。
jǐ wèi, qiǎn hé zài wǎng jīn jūn. zhào yuē: dà jīn jiān yù shàng huáng chū jiāo, zhèn yǐ zōng miào shēng líng zhī gù, yì dāng qīn wǎng. zī ěr zhòng shù, wú zhì jīng yí.
己未,遣何再往金軍。詔曰:「大金堅欲上皇出郊,朕以宗廟生靈之故,義當親往。咨爾眾庶,毋致驚疑。」
gēng shēn, rì chì rú huǒ wú guāng.
庚申,日赤如火無光。
xīn yǒu, chē jià yì qīng chéng, hé chén guò tíng sūn fù děng cóng. dì wàng zhāi gōng mén jí xià mǎ, bù rù yī xiǎo wèi zhōng. jīn rén yāo qǐng chéng mǎ rén, dì bù tīng. yǔ èr shuài xiāng jiàn, zōng hàn yǐ wèi dé jīn zhǔ zhī mìng, yǐ hǎo yǔ xiāng wèi jí, zōng wàng wěi wěi ér yǐ. dōu rén zì xuān dé lóu zhì nán xūn mén, lì ní xuě zhōng yǐ qí jià huí.
辛酉,車駕詣青城,何、陳過庭、孫傅等從。帝望齋宮門即下馬,步入一小位中。金人邀請乘馬人,帝不聽。與二帥相見,宗翰以未得金主之命,以好語相慰籍,宗望唯唯而已。都人自宣德樓至南薰門,立泥雪中以俟駕回。
shí èr yuè, rén xū shuò, dì liú qīng chéng. zōng hàn qiǎn xiāo qìng rù chéng, jū shàng shū shěng, cháo tíng dòng jìng, bìng xiān guān bái.
十二月,壬戌朔,帝留青城。宗翰遣蕭慶入城,居尚書省,朝廷動靜,並先關白。
shì rì, kāng wáng kāi dà yuán shuài fǔ yú xiāng zhōu, yǒu bīng wàn rén, fēn wèi wǔ jūn ér jìn jì dù hé, cì yú dà míng. zōng zé yǐ èr qiān rén yǔ jīn rén lì zhàn, pò qí sān shí yú zhài, lǚ bīng dù hé, jiàn wáng yuē: jīng chéng shòu wéi rì jiǔ, rù yuán bù kě huǎn. wáng nà zhī. jì ér zhī xìn dé fǔ liáng yáng zǔ yǐ sān qiān rén zhì, zhāng jùn miáo fù yáng yí zhōng tián shī zhōng děng jiē zài huī xià, bīng wēi shāo zhèn. huì dì qiǎn cáo fǔ jī là zhào zhì, yún jīn rén dēng chéng bù xià, fāng yì hé hǎo, kě tún bīng jìn diān wú dòng. wāng bó yàn děng jiē xìn zhī, zōng zé dú yuē: dí rén jiǎo jué, shì yù kuǎn wú shī ěr. jūn fù zhī wàng rù yuán, hé chì jī kě! yí jí yǐn jūn zhí qū chán yuān, yǐ jiě jīng chéng zhī wéi! bó yàn děng nán zhī, quàn wáng qiǎn zé xiān xíng, zì shì zé bù dé yǔ shuài fǔ shì yǐ. gěng nán zhòng jí bó yàn qǐng yí jūn dōng píng, wáng cóng zhī.
是日,康王開大元帥府於相州,有兵萬人,分為五軍而進;既渡河,次於大名。宗澤以二千人與金人力戰,破其三十餘砦,履冰渡河,見王曰:「京城受圍日久,入援不可緩。」王納之。既而知信德府梁揚祖以三千人至,張俊、苗傅、楊沂中、田師中等皆在麾下,兵威稍振。會帝遣曹輔齎蠟詔至,雲「金人登城不下,方議和好,可屯兵近甸毋動。」汪伯彥等皆信之,宗澤獨曰:「敵人狡譎,是欲款吾師耳。君父之望入援,何啻饑渴!宜急引軍直趨澶淵,以解京城之圍!」伯彥等難之,勸王遣澤先行,自是澤不得與帥府事矣。耿南仲及伯彥請移軍東平,王從之。
guǐ hài, dì zhì zì qīng chéng, shì shù jí tài xué shēng yíng yè, dì yǎn miàn dà kū yuē: zǎi xiàng wù wǒ fù zǐ! guān zhě wú bù liú tì.
癸亥,帝至自青城,士庶及太學生迎謁,帝掩面大哭曰:「宰相誤我父子!」觀者無不流涕。
jiǎ zǐ, jīn qiǎn shǐ lái, suǒ jīn yī qiān wàn dìng, yín èr qiān wàn dìng, bó yī qiān wàn pǐ. yú shì dà kuò jīn yín, jīn jià zhì wǔ shí qiān, yín zhì sān qiān wǔ bǎi. jīn yòu suǒ jīng chéng luó mǎ, kuò dé qī qiān yú pǐ, xī guī zhī.
甲子,金遣使來,索金一千萬錠,銀二千萬錠,帛一千萬匹。於是大括金銀,金價至五十千,銀至三千五百。金又索京城騾馬,括得七千餘匹,悉歸之。
jīn zhǔ zhào yuán shuài fǔ yuē: jiāng shuài shì zú lì gōng zhě, dì qí gōng zhī gāo xià qiān shǎng zhī. qí yǔn shēn xíng chén, mò yú wáng shì zhě, hòu xù qí jiā. cì zèng guān jué, wù cóng yōu hòu. shǐ wán yán xù jiù jūn zhōng láo cì, zōng hàn zōng wàng jiē zhí qí shǒu yǐ láo zhī. zōng hàn děng wèn xù suǒ yù, xù yuē: wéi hǎo shū ěr. zài shù chē ér hái.
金主詔元帥府曰:「將帥士卒立功者,第其功之高下遷賞之。其殞身行陳,歿於王事者,厚恤其家。賜贈官爵,務從優厚。」使完顏勖就軍中勞賜,宗翰、宗望皆執其手以勞之。宗翰等問勖所欲,勖曰:「惟好書耳。」載數車而還。
bǐng yín, qiǎn chén guò tíng zhé yàn zhì wǎng liǎng hé, gē dì yǐ bì jīn, yòu fēn qiǎn ōu yáng xún děng èr shí rén chí zhào ér wǎng.
丙寅,遣陳過庭、折彥質往兩河,割地以畀金,又分遣歐陽珣等二十人持詔而往。
xún cháng shàng shū, jí yán zǔ zōng zhī dì chǐ cùn bù kě yǐ yǔ rén. jí shì jí, huì qún chén yì, xún zhì, fù kàng lùn: dāng yǔ lì zhàn, zhàn bài ér shī dì, tā rì qǔ zhī zhí bù zhàn ér gē dì, tā rì qǔ zhī qū. shí zǎi nù, yù shā xún, nǎi yǐ xún wèi jiāng zuò jiān chéng, fèng shǐ gē shēn zhōu. xún zhì shēn zhōu chéng xià, tòng kū wèi chéng shàng rén yuē: cháo tíng wèi jiān chén suǒ wù zhì cǐ, wú yǐ bàn yī sǐ lái yǐ! rǔ děng yí miǎn wèi zhōng yì bào guó! jīn rén nù, zhí sòng yàn, yǐ fén sǐ.
珣嘗上書,極言祖宗之地尺寸不可以與人。及事急,會群臣議,珣至,復抗論:「當與力戰,戰敗而失地,它日取之直;不戰而割地,它日取之曲。」時宰怒,欲殺珣,乃以珣為將作監丞,奉使割深州。珣至深州城下,慟哭謂城上人曰:「朝廷為奸臣所誤至此,吾已辦一死來矣!汝等宜勉為忠義報國!」金人怒,執送燕,以焚死。
xīn wèi, dìng jīng shī mǐ jià, quàn tiào yǐ zhèn mín.
辛未,定京師米價,勸糶以賑民。
yǐ hài, kāng wáng rú běi jīng.
乙亥,康王如北京。
bǐng zǐ, shàng shū shěng huǒ.
丙子,尚書省火。
gēng chén, yǔ báo.
庚辰,雨雹。
jīn zhǔ zhào yuē: zhèn wéi guó jiā sì jìng suī yuǎn ér bīng gé wèi xī, tián yě suī guǎng ér quǎn mǔ wèi pì, bǎi gōng suī bèi ér lù zhì wèi jūn, fāng gòng suī xiū ér bīn guǎn wèi shàn. shì jiē chū hū mín lì, gǒu bù wù běn yè ér yì yóu shǒu, yù shàng xià jiē zú, qí kě dé hū! qí lìng suǒ zài zhǎng lì dūn quàn nóng sāng.
金主詔曰:「朕惟國家四境雖遠而兵革未息,田野雖廣而畎畝未辟,百工雖備而祿秩未均,方貢雖修而賓館未贍。是皆出乎民力,苟不務本業而抑游手,欲上下皆足,其可得乎!其令所在長吏敦勸農桑。」
guǐ wèi, dà xuě, zòng mín fá zǐ yún guǎn huā mù yǐ wèi xīn.
癸未,大雪,縱民伐紫筠館花木以為薪。
gēng yín, kāng wáng rú dōng píng fǔ.
庚寅,康王如東平府。
chū, fàn zhì xū wén biàn jīng wéi jí, huì xī dào zǒng guǎn wáng xiāng shǎn xī zhì zhì shǐ qián gài zhī shī, fán shí wàn rén fù yuán. zhì yǐng chāng, wén biàn jīng xiàn, xiāng gài dùn qù, zhì xū dú yǔ xī dào fù zǒng guǎn sūn zhāo yuǎn huán qìng shuài wáng shì xī hé shuài wáng yǐ lǜ bù qí hào èr shí wàn, mìng mǎ yòu chāng tǒng zhī yǐ qū biàn, yǐ sēng zhào zōng yìn wèi cān yì guān. zhì xū jiāng dà jūn zūn lù, zōng yìn jiāng zhōu shī qū xī jīng. zōng yìn yòu yǐ sēng wèi yī jūn, hào zūn shèng duì, tóng xíng wèi yī jūn, hào jìng shèng duì. zhì xū yǒng ér wú móu, wěi jǐ yǐ tīng yú zōng yìn, zōng yìn tú dà yán, shí wèi cháng zhī bīng. shī chū wǔ guān, zhì dèng zhōu qiān qiū zhèn, jīn jiāng luò suǒ yǐ jīng qí chōng zhī, bù zhàn ér kuì, sǐ zhě guò bàn. wáng shì wáng yǐ sūn zhāo yuǎn děng liú shǎn fǔ, zhì xū shōu yú bīng rù tóng guān.
初,范致虛聞汴京圍急,會西道總管王襄、陝西制置使錢蓋之師,凡十萬人赴援。至潁昌,聞汴京陷,襄、蓋遁去,致虛獨與西道副總管孫昭遠、環慶帥王似、熙河帥王倚率步騎號二十萬,命馬祐昌統之以趨汴,以僧趙宗印為參議官。致虛將大軍遵陸,宗印將舟師趨西京。宗印又以僧為一軍,號尊勝隊,童行為一軍,號淨勝隊。致虛勇而無謀,委己以聽於宗印,宗印徒大言,實未嘗知兵。師出武關,至鄧州千秋鎮,金將洛索以精騎沖之,不戰而潰,死者過半。王似、王倚、孫昭遠等留陝府,致虛收餘兵入潼關。
chū, jīn tài zǔ dìng yān jīng, shǐ yòng hàn guān zǎi xiàng, zhì zhōng shū shěng shū mì yuàn yú guǎng níng fǔ, ér cháo tíng zǎi xiàng zì yòng běn guó guān hào. jīn zhǔ chū lì, yí zhì zhōng shū shū mì yú píng zhōu, fù yí zhì yān jīng. jí zōng gàn dāng guó, quàn jīn zhǔ gǎi nǚ zhí jiù zhì, yòng hàn guān zhì dù. shì suì, shǐ dìng guān zhì, lì shàng shū shěng, yǐ tiān xià zhū sī fǔ sì zhào yù zhōng wài.
初,金太祖定燕京,始用漢官宰相,置中書省、樞密院於廣寧府,而朝廷宰相自用本國官號。金主初立,移置中書、樞密於平州,復移置燕京。及宗幹當國,勸金主改女直舊制,用漢官制度。是歲,始定官制,立尚書省,以天下諸司府寺詔諭中外。
qīn zōng gōng wén shùn dé rén xiào huáng dì jìng kāng èr nián jīn tiān huì wǔ nián
○欽宗恭文順德仁孝皇帝靖康二年(金天會五年)
chūn, zhēng yuè, xīn mǎo shuò, yì yán fú gōng cháo tài shàng huáng dì. mìng jì wáng xǔ jǐng wáng qǐ chū hè jīn èr shuài èr shuài yì qiǎn rén rù hè.
春,正月,辛卯朔,詣延福宮朝太上皇帝。命濟王栩、景王杞出賀金二帥、二帥亦遣人入賀。
gāo lì qiǎn shǐ rú jīn hè zhēng shuò, zì hòu suì yǐ wèi cháng.
高麗遣使如金賀正朔,自後歲以為常。
rén chén, jīn rén fù qù zhào kāng wáng, qiǎn zhōng shū shè rén zhāng zhēng jī zhào yǐ xíng, yǐ qián cǐ cáo fǔ wǎng yíng, bù jiàn wáng ér hái gù yě.
壬辰,金人復趣召康王,遣中書舍人張徵齎詔以行,以前此曹輔往迎,不見王而還故也。
guǐ sì, kāng wáng cì dōng píng fǔ.
癸巳,康王次東平府。
jīn yuán shuài zōng hàn zōng wàng qiǎn rén zòu jié, bìng chéng dì zhī jiàng biǎo.
金元帥宗翰、宗望遣人奏捷,並呈帝之降表。
zhào shǐ chū gē liǎng hé dì, mín jiān shǒu bù fèng zhào, fán lěi yuè, jīn rén zhǐ dé shí zhōu. jiǎ wǔ, zhào liǎng hé mín kāi mén chū jiàng.
詔使出割兩河地,民堅守不奉詔,凡累月,金人止得石州。甲午,詔兩河民開門出降。
yǐ wèi, yǒu dà xīng chū jiàn xīng xī nán, liú rù yú zhuó méi.
乙未,有大星出建星西南,流入於濁沒。
jīn zhī shū mì yuàn shì liú yàn zōng, shàng biǎo qǐng fù lì zhào shì, jīn zhǔ bù tīng.
金知樞密院事劉彥宗,上表請復立趙氏,金主不聽。
dīng yǒu, yǔ mù bīng.
丁酉,雨木冰。
jǐ hài, yīn yì, fēng xùn fā. yè, xī běi yīn yún zhōng yǒu guāng rú huǒ.
己亥,陰曀,風迅發。夜,西北陰雲中有光如火。
gēng zǐ, dì fù yì qīng chéng. shí jīn rén suǒ jīn yín yì jí, yù zòng bīng rù chéng. dì yǐ wèn xiāo qìng, qìng yuē: xū bì xià qīn jiàn yuán shuài nǎi kě. dì yǒu nán sè, hé lǐ ruò shuǐ yǐ wèi wú yú, quàn dì xíng. dì nǎi mìng sūn fù fǔ tài zǐ jiān guó, ér yǔ ruò shuǐ děng wǎng. táng kè wén zhī yuē: yī zhī wèi shén, qí kě zài hū! gé mén xuān zàn shè rén wú gé yì bái yuē: tiān wén dì zuò shén qīng, chē jià ruò chū, bì duò dí jì. bù tīng.
庚子,帝復詣青城。時金人索金銀益急,欲縱兵入城。帝以問蕭慶,慶曰:「須陛下親見元帥乃可。」帝有難色,何、李若水以為無虞,勸帝行。帝乃命孫傅輔太子監國,而與、若水等往。唐恪聞之曰:「一之為甚,其可再乎!」閤門宣贊舍人吳革亦白曰:「天文帝座甚傾,車駕若出,必墮敵計。」不聽。
xīn chǒu, dì liú qīng chéng. yùn wáng kǎi hé féng xiè cáo fǔ wú jiān mò chóu sūn dí tán shì jī wāng zǎo jiē fēn jū qīng chéng zhāi gōng, yú bìng lìng xiān guī. chū, dì yuē wǔ rì bì hái, zhì shì mín yǐ jīn yín wèi zú, gè jié qí jiā suǒ yǒu xiàn zhī. yǒu fú tián yuàn pín mín, yì nà jīn èr liǎng, yín qī liǎng. ér jīn rén lái suǒ bù yǐ, yú shì zēng shì láng guān èr shí sì yuán zài gēn kuò, yòu fēn qiǎn sōu jué qī lǐ zōng shì nèi shì sēng dào jì shù chàng yōu zhī jiā.
辛丑,帝留青城。鄆王楷、何、馮澥、曹輔、吳幵、莫儔、孫覿、譚世勣、汪藻皆分居青城齋宮,餘並令先歸。初,帝約五日必還,至是民以金銀未足,各竭其家所有獻之。有福田院貧民,亦納金二兩,銀七兩。而金人來索不已,於是增侍郎官二十四員再根括,又分遣搜掘戚里、宗室、內侍、僧道、伎術、倡優之家。
dì zài qīng chéng, shě yú qīn wáng wèi, gōng zhāng xiāo rán, kuì xiǎng bù jì. jīn rén chí bīng shǒu hūn, wéi yǐ tiě shéng, yè zé rán xīn jī tuò, chuán hū dá dàn. qún chén xiāng gù shī sè, dì měi duì zhī liú tì.
帝在青城,舍於親王位,供張蕭然,饋餉不繼。金人持兵守閽,維以鐵繩,夜則然薪擊柝,傳呼達旦。群臣相顧失色,帝每對之流涕。
yǐ sì, jí liáng shī chéng jiā.
乙巳,籍梁師成家。
bǐng wǔ, tài xué shēng xú kuí yì nán xūn mén, yǐ shū bái shǒu mén zhě, qǐ dá èr shuài, qǐng chē jià hái què. èr shuài qǔ kuí fù jūn zhōng jié nán, kuí lì shēng kàng lùn, wèi suǒ shā.
丙午,太學生徐揆詣南薰門,以書白守門者,乞達二帥,請車駕還闕。二帥取揆赴軍中詰難,揆厲聲抗論,為所殺。
shì rì, tōng fèng dài fū liú gé sǐ yú jīn yíng.
是日,通奉大夫劉韐死於金營。
gé wèi hé dōng gē dì shǐ, jīn rén lìng pú shè hán zhèng guǎn zhī sēng shè, wèi yuē: guó xiāng zhī jūn, jīn yòng jūn yǐ. gé yuē: tōu shēng yǐ shì èr xìng, yǒu sǐ bù wèi yě. zhèng yuē: jūn zhōng yì lì yì xìng, yù yǐ jūn wèi zhèng dài. yǔ qí tú sǐ, bù ruò běi qù qǔ fù guì. gé yǎng tiān dà hū yuē: yǒu shì hū! nǎi shū piàn zhǐ yuē: zhēn nǚ bù shì èr fū, zhōng chén bù shì èr jūn. kuàng zhǔ yōu chén rǔ, zhǔ rǔ chén sǐ, cǐ yǔ suǒ yǐ bù gǎn tōu shēng yě! shǐ qīn xìn chí guī, bào qí zi zǐ yǔ děng, jí mù yù gēng yī, zhuó zhī jiǔ ér yì. jīn rén tàn qí zhōng, yì zhī sì xī gāng shàng, biàn tí chuāng bì yǐ shí qí chù. fán bā shí rì, nǎi jiù liǎn, yán sè rú shēng.
韐為河東割地使,金人令僕射韓正館之僧舍,謂曰:「國相知君,今用君矣。」韐曰:「偷生以事二姓,有死不為也。」正曰:「軍中議立異姓,欲以君為正代。與其徒死,不若北去取富貴。」韐仰天大呼曰:「有是乎!」乃書片紙曰:「貞女不事二夫,忠臣不事二君。況主憂臣辱,主辱臣死,此予所以不敢偷生也!」使親信持歸,報其子子羽等,即沐浴更衣,酌卮酒而縊。金人嘆其忠,瘞之寺西岡上,遍題窗壁以識其處。凡八十日,乃就斂,顏色如生。
dīng wèi, dà wù sì sāi, jīn rén xià hán huī mén piāo lüè, fén wǔ yuè guān.
丁未,大霧四塞,金人下含輝門剽掠,焚五嶽觀。
fù yuán shuài zōng zé zì dà míng zhì kāi dé, yǔ jīn rén shí sān zhàn, jiē jié, suì yǐ shū quàn kāng wáng xí zhū dào bīng huì jīng chéng. yòu yí huì běi dào zǒng guǎn zhào yě liǎng hé xuān fǔ fàn nè zhī xìng rén fǔ céng mào hé bīng rù yuán. sān rén jiē yǐ zé wèi kuáng, bù dá. zé suì yǐ gū jūn jìn zhì wèi nán, xiān qū yún qián yǒu dí yíng, zé huī zhòng zhí qián, lián zhàn, bài zhī, zhuǎn zhàn ér dōng. dí yì shēng bīng zhì, zé jiāng wáng xiào zhōng zhàn sǐ, qián hòu jiē dí lěi, zé xià lìng yuē: jīn rì jìn tuì děng sǐ, bù kě bù sǐ zhōng qiú shēng. shì zú zhī bì sǐ, wú bù yī dāng bǎi, zhǎn shǒu shù qiān, jīn rén dà bài, tuì què shù shí lǐ. zé jì qí shì bì fù lái, nǎi jí xǐ qí yíng, jīn rén yè zhì, dé kōng yíng, dà jīng, zì shì dàn zé, bù gǎn fù chū bīng. zé chū qí bù yì, qiǎn bīng guò dà hé xí jī, yòu bài zhī.
副元帥宗澤自大名至開德,與金人十三戰,皆捷,遂以書勸康王檄諸道兵會京城。又移會北道總管趙野、兩河宣撫范訥、知興仁府曾楙合兵入援。三人皆以澤為狂,不答。澤遂以孤軍進至衛南,先驅雲前有敵營,澤揮眾直前,連戰,敗之,轉戰而東。敵益生兵至,澤將王孝忠戰死,前後皆敵壘,澤下令曰:「今日進退等死,不可不死中求生。」士卒知必死,無不一當百,斬首數千,金人大敗,退卻數十里。澤計其勢必復來,乃亟徙其營,金人夜至,得空營,大驚,自是憚澤,不敢復出兵。澤出其不意,遣兵過大河襲擊,又敗之。
èr yuè, xīn yǒu shuò, dì zài qīng chéng. dōu rén rì chū yíng jià, ér zōng hàn bù qiǎn.
二月,辛酉朔,帝在青城。都人日出迎駕,而宗翰不遣。
bǐng yín, jīn zhǔ zhào fèi dì jí shàng huáng wèi shù rén. xiāo qìng cù dì yì fú. cóng chén zhèn jù, bù zhī suǒ wèi, lǐ ruò shuǐ dú chí dì yuē: bì xià bù kě yì fú! jīn rén yè zhī qù, ruò shuǐ dà hū yuē: ruò bèi bù dé wú lǐ! yīn jiā chǒu dǐ, jīn rén jī zhī pò miàn, qì jié pū dì, liáng jiǔ nǎi sū.
丙寅,金主詔廢帝及上皇為庶人。蕭慶促帝易服。從臣震懼,不知所為,李若水獨持帝曰:「陛下不可易服!」金人曳之去,若水大呼曰:「若輩不得無禮!」因加醜詆,金人擊之破面,氣結仆地,良久乃蘇。
shì yè, jīn rén qiàn nán xūn mén, lìng wú jiān mò chóu rù chéng, tuī lì yì xìng kān wèi rén zhǔ zhě. xiān shì zōng hàn yù liú xiāo qìng shǒu biàn, yòu yǒu tuī liú yàn zōng zhě, èr rén cí bù gǎn dāng, suì yǒu bié zé zhī yì.
是夜,金人塹南薰門,令吳幵、莫儔入城,推立異姓堪為人主者。先是宗翰欲留蕭慶守汴,又有推劉彥宗者,二人辭不敢當,遂有別擇之議。
dīng mǎo, fàn qióng bī shàng huáng jí tài hòu fù jīn yíng, shàng huáng yuē: ruò yǐ wǒ wèi zhì, dé huáng dì guī bǎo zōng shè, yì wú suǒ cí. yòu qǔ yù pèi dāo fù cóng chén, nǎi yù dú chē chū nán xūn mén. shàng huáng dùn zú yú zhōng yuē: shì biàn yǐ! hū qǔ pèi dāo, yǐ bèi sōu qù. zōng wàng lìng qí lǐ bù shì láng liú sī lái yì fú, yǐ tiě qí yōng zhī ér qù. dōu rén hào kū, qióng lì zhǎn shù rén yǐ xùn.
丁卯,范瓊逼上皇及太后赴金營,上皇曰:「若以我為質,得皇帝歸保宗社,亦無所辭。」又取御佩刀付從臣,乃御犢車出南薰門。上皇頓足輿中曰:「事變矣!」呼取佩刀,已被搜去。宗望令其禮部侍郎劉思來易服,以鐵騎擁之而去。都人號哭,瓊立斬數人以徇。
jīn rén yǐ nèi shì dèng shù suǒ jù zhū huáng zǐ jí hòu gōng wèi hào, jǐn qǔ rù jūn. shí sù wáng shū yǐ chū zhì, yùn wáng kǎi děng jiǔ rén xiān cóng dì zài qīng chéng, yú shì ān kāng jùn wáng wò děng jiǔ rén jí wáng guì fēi qiáo guì fēi wéi xián fēi zhū hòu gōng, kāng wáng fū rén xíng shì yǔ wáng fū rén dì jī jì shàng huáng shí sì sūn jiē chū, wéi guǎng píng jùn wáng jié nì mín jiān, jīn rén xí kāi fēng yǐn xú bǐng zhé qǔ zhī, qì bù miǎn.
金人以內侍鄧述所具諸皇子及後宮位號,盡取入軍。時肅王樞已出質,鄆王楷等九人先從帝在青城,於是安康郡王楃等九人及王貴妃、喬貴妃、韋賢妃諸後宮,康王夫人邢氏與王夫人、帝姬暨上皇十四孫皆出,唯廣平郡王捷匿民間,金人檄開封尹徐秉哲取之,迄不免。
shì rì, sūn fù lǜ bǎi liáo shēn zhuàng jīn èr shuài, qǐng lì huáng tài zǐ wèi jūn, jīn rén bù tīng.
是日,孫傅率百僚申狀金二帥,請立皇太子為君,金人不聽。
jīn rén pò shàng huáng lìng zhào huáng hòu tài zǐ, sūn fù liú tài zǐ bù qiǎn, wú jiān mò chóu dū xié shén jí, fàn qióng kǒng biàn shēng, yǐ wēi yán zhé wèi shì, xīn wèi, suì yōng huáng hòu tài zǐ gòng chē ér chū. sūn fù yuē: wú wèi tài zǐ fù, dāng tóng shēng sǐ. suì yǐ liú shǒu shì fù wáng shí yōng, cóng tài zǐ chū, zhì nán xūn mén, shǒu mén rén bù xǔ, fù suì sù mén xià yǐ dài mìng.
金人迫上皇令召皇后、太子,孫傅留太子不遣,吳幵、莫儔督脅甚急,范瓊恐變生,以危言讋衛士,辛未,遂擁皇后、太子共車而出。孫傅曰:「吾為太子傅,當同生死。」遂以留守事付王時雍,從太子出,至南薰門,守門人不許,傅遂宿門下以待命。
lǐ ruò shuǐ zài jīn yíng xún rì, mà bù jué kǒu, nǎi liè jǐng duàn shé ér sǐ. jīn rén xiāng yǔ yán yuē: liáo guó zhī wáng, sǐ yì zhě shí shù, nán cháo wéi lǐ shì láng yī rén. ruò shuǐ jiān sǐ wú bù sè. fù shǐ xiāng zhōu guān chá shǐ wáng lǚ yì sǐ zhī.
李若水在金營旬日,罵不絕口,乃裂頸斷舌而死。金人相與言曰:「遼國之亡,死義者十數,南朝唯李侍郎一人。」若水監死無怖色。副使相州觀察使王履亦死之。
shì rì, liú shǒu wáng shí yōng zhào bǎi guān huì yì suǒ lì, zhòng yù jǔ zài jūn qián zhě yī rén. zuǒ sī yuán wài láng sòng qí yù shì zì wài zhì, huò wèn yǐ dí yì suǒ zài, qí yù xiě zhāng bāng chāng sān zì shì zhī, yì suì dìng. shí bù shū yì zhuàng zhě, wéi sūn fù zhāng shū yè, jīn rén suì qǔ èr rén wǎng jūn zhōng. tài táng sì zhǔ bù zhāng jùn kāi fēng shì cáo zhào dǐng sī mén yuán wài láng hú yín jiē táo rù tài xué, bù shū míng.
是日,留守王時雍召百官會議所立,眾欲舉在軍前者一人。左司員外郎宋齊愈適自外至,或問以敵意所在,齊愈寫張邦昌三字示之,議遂定。時不書議狀者,唯孫傅、張叔夜,金人遂取二人往軍中。太堂寺主簿張浚、開封士曹趙鼎、司門員外郎胡寅皆逃入太學,不書名。
guǐ yǒu, wáng shí yōng méi zhí lǐ zhào bǎi guān shì shù sēng dào jūn mín jí yì tuī dài shì. shí sūn fù zhāng shū yè yǐ chū, dú shí yōng zhǔ qí shì, kǒng bǎi guān bù kěn shū, nǎi xiān zì shū yǐ lǜ zhī, bǎi guān yì suí yǐ shū. yù shǐ mǎ shēn dú fèn yuē: wú cáo zhí wèi zhèng chén, qǐ róng zuò shì! nǎi yǔ yù shǐ wú gěi yuē zhōng chéng qín guì gòng wèi yì zhuàng, yuàn fù sì jūn yǐ ān sì fāng, guì bù dá. yǒu qǐng, shēn gǎo jiù, shǒu yǐ chéng guì. guì yóu yù, shēn lǜ tóng liáo hé cí lì qǐng, guì bù dé yǐ shǐ shū míng. shēn qiǎn rén chí dá jīn jūn, bìng lùn zhāng bāng chāng dāng shàng huáng shí dù guó luàn zhèng yǐ zhì qīng wēi zhī zuì. wú jiān mò chóu chí zhuàng yì jūn qián. míng rì, jī jīn dié zhì, yán yǐ jù suǒ yóu zòu běn guó, cè lì zhāng xiāng wèi huáng dì qì, lìng qǔ cè bǎo jí yī xíng cè mìng lǐ shù.
癸酉,王時雍、梅執禮召百官、士庶、僧道、軍民集議推戴事。時孫傅、張叔夜已出,獨時雍主其事,恐百官不肯書,乃先自書以率之,百官亦隨以書。御史馬伸獨奮曰:「吾曹職為諍臣,豈容坐視!」乃與御史吳給約中丞秦檜共為議狀,願復嗣君以安四方,檜不答。有頃,伸稿就,首以呈檜。檜猶豫,伸率同僚合詞立請,檜不得已始書名。伸遣人馳達金軍,並論張邦昌當上皇時蠹國亂政以致傾危之罪。吳幵、莫儔持狀詣軍前。明日,齎金牒至,言已據所由奏本國,冊立張相為皇帝訖,令取冊寶及一行冊命禮數。
yǐ hài, jīn rén qǔ qín guì bìng tài xué shēng sān shí rén, bó shì zhèng lù shí yuán hé yǐ xià suí jià zài jūn qián rén, bìng qǔ jiā shǔ.
乙亥,金人取秦檜並太學生三十人,博士、正、錄十員;何已下隨駕在軍前人,並取家屬。
gēng chén, kāng wáng rú jì zhōu.
庚辰,康王如濟州。
shí wáng yǒu zhòng bā wàn, tún jì pú zhū zhōu, gāo yáng guān lù ān fǔ shǐ huáng qián shàn, zǒng guǎn yáng wéi zhōng, yì bù bīng shù qiān zhì dōng píng, wáng qiǎn zhēn dìng zǒng guǎn wáng yuān yǐ sān qiān rén rù wèi zōng miào. jīn rén wén zhī, qiǎn jiǎ shì jí zhōng shū shè rén zhāng zhēng jī là zhào zì biàn jīng zhì, mìng wáng yǐ bīng fù fù shuài ér hái jīng. wáng wèn jì yú zuǒ yòu, hòu jūn tǒng zhì zhāng jùn yuē: cǐ jīn rén zhà móu ěr. jīn dài wáng jū wài, cǐ tiān shòu, qǐ kě tú wǎng! wáng suì rú jì zhōu.
時王有眾八萬,屯濟、濮諸州,高陽關路安撫使黃潛善,總管楊惟忠,亦部兵數千至東平,王遣真定總管王淵以三千人入衛宗廟。金人聞之,遣甲士及中書舍人張徵齎蠟詔自汴京至,命王以兵付副帥而還京。王問計於左右,後軍統制張俊曰:「此金人詐謀耳。今大王居外,此天授,豈可徒往!」王遂如濟州。
jì ér jīn rén móu yǐ wǔ qiān qí qǔ kāng wáng, lǚ hǎo wèn wén zhī, qiǎn rén yǐ shū bái wáng yuē: dài wáng zhī bīng, dù néng jī zhī bù rán, jí yí yuǎn bì. qiě yán: dài wáng ruò bù zì lì, kǒng yǒu bù dāng lì ér lì zhě.
既而金人謀以五千騎取康王,呂好問聞之,遣人以書白王曰:「大王之兵,度能擊之;不然,即宜遠避。」且言:「大王若不自立,恐有不當立而立者。」
guǐ wèi, chéng nèi fù yǐ jīn qī wàn wǔ qiān bā bǎi liǎng yín yī bǎi shí sì wàn wǔ qiān liǎng yī duàn sì wàn bā shí sì pǐ nà jūn qián.
癸未,城內復以金七萬五千八百兩、銀一百十四萬五千兩、衣緞四萬八十四匹納軍前。
guān wén diàn dà xué shì zhōng tài yī gōng shǐ táng kè zì shā. shí jīn rén bī bǎi guān lì zhāng bāng chāng, kè jì shū míng, yǎng yào ér sǐ.
觀文殿大學士、中太一宮使唐恪自殺。時金人逼百官立張邦昌,恪既書名,仰藥而死。
yǐ yǒu, jīn rén yǐ kuò jīn wèi zú, shā hù bù shàng shū méi zhí lǐ, shì láng chén zhī zhì, xíng bù shì láng chéng zhèn, gěi shì zhōng ān fú, xiāo qí shǒu, nǎi xià lìng yuē: gēn jù guān yǐ zhèng diǎn xíng, jīn yín huò shàng wèi zú, dāng zòng bīng zì suǒ. jì ér hàn jūn dōu tǒng liú yàn zōng yán yú zōng hàn zōng wàng yuē: xiāo hé rù guān, qiū háo wú fàn, wéi shōu tú jí. liáo tài zōng rù biàn, zài lù chē fǎ fú shí jīng yǐ guī, jiē lìng zé yě. zōng hàn děng pō nà qí yán.
乙酉,金人以括金未足,殺戶部尚書梅執禮,侍郎陳知質,刑部侍郎程振,給事中安扶,梟其首,乃下令曰:「根據官已正典刑,金銀或尚未足,當縱兵自索。」既而漢軍都統劉彥宗言於宗翰、宗望曰:「蕭何入關,秋毫無犯,惟收圖籍。遼太宗入汴,載路車、法服、石經以歸,皆令則也。」宗翰等頗納其言。
dīng hài, zhī zhōng shān fǔ chén gòu wèi bù jiāng shā zhèn suǒ hài, zhàng xià zú zhí zhèn shā zhī.
丁亥,知中山府陳遘為部將沙振所害,帳下卒執振殺之。
shì rì, jiàn níng gōng huǒ. yuán yòu mèng huáng hòu tú bù chū jū xiāng guó sì qián tōng zhí láng jūn qì jiān mèng zhōng hòu jiā. shí liù gōng yǒu wèi hào zhě jiē běi xǐ, wéi hòu yǐ fèi dé cún.
是日,建寧宮火。元祐孟皇后徒步出居相國寺前通直郎、軍器監孟忠厚家。時六宮有位號者皆北徙,惟後以廢得存。
wù zǐ, yè, bái qì guàn dòu.
戊子,夜,白氣貫斗。
sān yuè, xīn mǎo shuò, dì zài qīng chéng.
三月,辛卯朔,帝在青城。
zhāng bāng chāng yóu nán xūn mén rù jū shàng shū lìng tīng.
張邦昌由南薰門入居尚書令廳。
dīng yǒu, jīn rén fèng cè bǎo lì zhāng bāng chāng, bǎi guān huì yú shàng shū shěng. bāng chāng qì, jí shàng mǎ, zhì xī fǔ mén, yáng wèi xin hūn kuì yù pū, lì mǎ, shǎo sū, fù hào tòng, dǎo zhì xuān dé mén xī què xià, rù mù cì, fù tòng. jīn rén chí yù yī hóng sǎn lái, shè yú cì chù. bāng chāng chū cì wài, bù zhì yù jiē rù wèi, wàng jīn guó bài wǔ, guì shòu cè, lüè yuē: zī ěr zhāng bāng chāng, yí jí huáng dì wèi, guó hào dà chǔ, dōu jīn líng. bāng chāng yù hóng sǎn hái cì qì, jīn rén yī, shàng mǎ chū mén, bǎi guān yǐn dǎo rú yí. bāng chāng bù rù zì xuān dé mén, yóu dà qìng diàn zhì wén dé diàn qián, jìn niǎn, què wù yù, bù shēng diàn yú yù chuáng xī cè, bié zhì yī yǐ, zuò shòu jūn yuán děng hè qì, wén wǔ hé bān, bāng chāng nǎi qǐ lì, qiǎn gé mén chuán yún: běn wèi shēng líng, fēi gǎn qiè wèi. chuán lìng wù bài. wáng shí yōng děng kěn zòu, chuán yún: rú bù méng tīng cóng, jí dāng guī bì. shí yōng lǜ bǎi guān jù bài, bāng chāng dàn dōng miàn gǒng lì.
丁酉,金人奉冊寶立張邦昌,百官會於尚書省。邦昌泣,即上馬,至西府門,佯為忄昬憒欲仆,立馬,少蘇,復號慟,導至宣德門西闕下,入幕次,復慟。金人持御衣紅傘來,設於次處。邦昌出次外,步至御街褥位,望金國拜舞,跪受冊,略曰:「咨爾張邦昌,宜即皇帝位,國號大楚,都金陵。」邦昌御紅傘還次訖,金人揖,上馬出門,百官引導如儀。邦昌步入自宣德門,由大慶殿至文德殿前,進輦,卻勿御,步升殿於御床西側,別置一椅,坐受軍員等賀訖,文武合班,邦昌乃起立,遣閤門傳云:「本為生靈,非敢竊位。」傳令勿拜。王時雍等懇奏,傳云:「如不蒙聽從,即當歸避。」時雍率百官遽拜,邦昌但東面拱立。」
gé mén xuān zàn shè rén wú gé, chǐ qū jié yì xìng, lǜ nèi qīn shì guān shù bǎi rén, jiē xiān shā qí qī nú, fén suǒ jū, jǔ yì bīng dōng mén wài. fàn qióng zhà yǔ hé móu, lìng xī qì bīng zhàng, nǎi cóng hòu xí zhī, shā bǎi yú rén, zhí gé, xié yǐ cóng nì. gé mà bù jué kǒu, yǐn jǐng shòu rèn, yán sè bù biàn, bìng qí zi shā zhī yòu qín zhǎn shí yú rén.
閤門宣贊舍人吳革,恥屈節異姓,率內親事官數百人,皆先殺其妻孥,焚所居,舉義兵東門外。范瓊詐與合謀,令悉棄兵仗,乃從後襲之,殺百餘人,執革,脅以從逆。革罵不絕口,引頸受刃,顏色不變,並其子殺之;又擒斬十餘人。
shì rì, fēng mái, rì yūn wú guāng, bǎi guān cǎn jǔ, bāng chāng yì biàn sè, wéi shí yōng jí wú jiān mò chóu fàn qióng děng, xīn rán yǐ wèi yǒu zuǒ mìng gōng. bāng chāng xīn bù ān, bài guān jiē jiā quán zì. dà dǐ wǎng lái yì shì zhě, jiān chóu yě bī zhú shàng huáng yǐ xià zhě, shí yōng bǐng zhé yě xié jù dōu rén zhě, fàn qióng yě suì jiē zhuó yòng.
是日,風霾,日暈無光,百官慘沮,邦昌亦變色,惟時雍及吳幵、莫儔、范瓊等,欣然以為有佐命功。邦昌心不安,拜官皆加權字。大抵往來議事者,幵、儔也;逼逐上皇以下者,時雍、秉哲也;脅懼都人者,范瓊也;遂皆擢用。
bāng chāng jiàn bǎi guān chēng yǔ, shǒu zhào yuē shǒu shū. suī bù gǎi yuán, ér bǎi guān wén yí bì qù nián hào. quán qiān shū shū mì yuàn shì lǚ hǎo wèn suǒ xíng wén shū, dú chēng jìng kāng èr nián. bǎi guān yóu wèi yǐ dì lǐ shì bāng chāng, wéi shí yōng měi yán shì, chēng chén qǐ bì xià yòu quàn bāng chāng zuò zǐ chén chuí gǒng diàn yǐ jiàn jīn shǐ, hǎo wèn zhēng zhī, nǎi zhǐ. shí yōng fù yì sì shè, hǎo wèn yuē: sì bì zhī wài, jiē fēi wǒ yǒu, jiāng shuí shè xié! nǎi dàn shè chéng zhōng, ér xuǎn láng guān wèi sì fāng mì yù shǐ.
邦昌見百官稱予,手詔曰手書。雖不改元,而百官文移必去年號。權僉書樞密院事呂好問所行文書,獨稱靖康二年。百官猶未以帝禮事邦昌,唯時雍每言事,稱「臣啟陛下」;又勸邦昌坐紫宸、垂拱殿以見金使,好問爭之,乃止。時雍複議肆赦,好問曰:「四壁之外,皆非我有,將誰赦邪!」乃但赦城中,而選郎官為四方密諭使。
gēng zǐ, jīn rén fù lái qǔ zōng shì, xú bǐng zhé lìng fāng xiàng wǔ jiā wèi bǎo, wú dé cáng nì, fán sān qiān yú rén, xī lìng yā fù jūn qián, yī mèi lián shǔ ér wǎng. jì wáng fū rén cáo shì, bì nán tā chū, bǔ ér jū zhī guì zhōng, yú yǐ chū chéng. kāi fēng fǔ zhuō shì shǐ chén dòu jiàn yuē: shēng wèi dà sòng zhī chén, hé rěn yǐ dà sòng zōng zú jiāo yǔ dí rén! zì yì ér sǐ.
庚子,金人復來取宗室,徐秉哲令坊巷五家為保,毋得藏匿,凡三千餘人,悉令押赴軍前,衣袂連屬而往。濟王夫人曹氏,避難它出,捕而拘之櫃中,舁以出城。開封府捉事使臣竇鑒曰:「生為大宋之臣,何忍以大宋宗族交與敵人!」自縊而死。
yǐ sì, zhāng bāng chāng wǎng qīng chéng jiàn èr shuài zhì xiè, qiě miàn yì qī shì: yī qǐ bù huǐ zhào shì líng miào èr qǐ miǎn qǔ jīn bó sān qǐ cún liú lóu lǔ sì qǐ qí jiāng níng fǔ xiū shàn bì, sān nián nèi qiān dōu wǔ qǐ wǔ rì bān shī liù qǐ yǐ dì wèi hào, chēng dà chǔ dì, qī qǐ jiè jīn yín kào shǎng. jiē xǔ zhī. yòu qǐng guī féng xiè cáo fǔ lù yǔn dí sūn dí zhāng chéng tán shì jī wāng zǎo kāng zhí quán yuán kě dāng shěn huì huáng xià qīng dèng sù guō zhòng xún tài xué liù jú guān mì shū shěng guān, yì cóng zhī. wéi hé sūn fù zhāng shū yè qín guì sī mǎ pǔ děng, lìng jǔ jiā běi qiān.
乙巳,張邦昌往青城見二帥致謝,且面議七事:一、乞不毀趙氏陵廟;二、乞免取金帛;三、乞存留樓櫓;四、乞俟江寧府修繕畢,三年內遷都;五、乞五日班師;六、乞以帝為號,稱大楚帝,七、乞借金銀犒賞。皆許之。又請歸馮澥、曹輔、路允迪、孫覿、張澂、譚世勣、汪藻、康執權、元可當、沈晦、黃夏卿、鄧肅、郭仲荀、太學、六局官、秘書省官,亦從之。唯何、孫傅、張叔夜、秦檜、司馬朴等,令舉家北遷。
guǐ chǒu, jīn rén guī féng xiè děng, qiě lìng quán zhǐ gēn kuò jīn bó.
癸丑,金人歸馮澥等,且令權止根括金帛。
dīng sì, zhāng bāng chāng lǜ bǎi guān yì nán xūn mén wǔ yuè guān nèi, wàng jūn qián yáo cí èr dì. bāng chāng kū, bǎi guān jūn mín jiē kū, yǒu hào jué bù néng zhǐ zhě.
丁巳,張邦昌率百官詣南薰門、五嶽觀內,望軍前遙辭二帝。邦昌哭,百官軍民皆哭,有號絕不能止者。
shì rì, jīn shuài zōng wàng tuì shī, dào jūn huáng dì běi qiān, níng dé huáng hòu jí zhū qīn wáng fēi pín yǐ xià, yǐ niú chē shù bǎi chéng yóu huá zhōu jìn fā, xíng jiē shēng lù, wú rén jī, zhì zhēn dìng fǔ, nǎi rù chéng.
是日,金帥宗望退師,道君皇帝北遷,寧德皇后及諸親王、妃嬪以下,以牛車數百乘由滑州進發,行皆生路,無人跡,至真定府,乃入城。
wù wǔ, jīn bīng xià chéng, jǐn zhú nán shī, fēn sì bì tún shǒu. zhāng bāng chāng yì jīn yíng cí, fú zhě páo, zhāng hóng sǎn, suǒ guò qǐ jū bìng rú cháng yí, cóng xíng zhě wáng shí yōng xú bǐng zhé wú jiān mò chóu.
戊午,金兵下城,盡逐南師,分四壁屯守。張邦昌詣金營辭,服赭袍,張紅傘,所過起居並如常儀,從行者王時雍、徐秉哲、吳幵、莫儔。
xià, sì yuè, gēng shēn shuò, jīn shuài zōng hàn tuì shī, dì běi qiān, huáng hòu huáng tài zǐ jiē xíng, yóu zhèng zhōu lù jìn fā. fán fǎ jià lǔ bù, huáng hòu yǐ xià chē hé lǔ bù guān fú lǐ qì fǎ wù dà lè jiào fāng lè qì jì qì bā bǎo jiǔ dǐng guī bì hún tiān yí tóng rén kè lòu gǔ qì jǐng líng gōng gōng qì, tài qīng lóu mì gé sān guǎn shū, tiān xià zhōu fǔ tú jí guān lì nèi rén nèi shì jì yì gōng jiàng chàng yōu, fǔ kù xù jī, wèi zhī yī kōng. dì zài jūn zhōng, dǐng qīng zhān lì, chéng mǎ, hòu yǒu jiān jūn suí zhī, zì zhèng mén ér běi, měi guò yī chéng, zhé yǎn miàn hào qì.
夏,四月,庚申朔,金帥宗翰退師,帝北遷,皇后、皇太子皆行,由鄭州路進發。凡法駕、鹵簿,皇后以下車輅、鹵簿、冠服、禮器、法物、大樂、教坊樂器、祭器、八寶、九鼎、圭璧、渾天儀、銅人、刻漏、古器、景靈宮供器,太清樓、祕閣、三館書,天下州府圖及官吏、內人、內侍、技藝工匠、倡優,府庫蓄積,為之一空。帝在軍中,頂青氈笠,乘馬,後有監軍隨之,自鄭門而北,每過一城,輒掩面號泣。
chū, jīn rén jiāng hái, yì liú bīng yǐ wèi bāng chāng, lǚ hǎo wèn yuē: nán běi yì yí, kǒng běi bīng bù xí fēng tǔ, bì bù xiāng ān. jīn rén yuē: liú yī bèi lēi tǒng zhī kě yě. hǎo wèn yuē: bèi lēi guì rén, yǒu rú chù fā zhì bìng, zé fù zuì yì shēn. jīn rén nǎi bù liú bīng ér qù.
初,金人將還,議留兵以衛邦昌,呂好問曰:「南北異宜,恐北兵不習風土,必不相安。」金人曰:「留一貝勒統之可也。」好問曰:「貝勒貴人,有如觸發至病,則負罪亦深。」金人乃不留兵而去。
zōng zé zài wèi, wén èr dì běi shòu, jí tí jūn qū huá, zǒu lí yáng, zhì dà míng, yù jìng dù hé, jù jīn rén guī lù, yāo hái èr dì, ér qín wáng zhī bīng zú wú yī zhì zhě, suì bù guǒ.
宗澤在衛,聞二帝北狩,即提軍趨滑,走黎陽,至大名,欲徑渡河,據金人歸路,邀還二帝,而勤王之兵卒無一至者,遂不果。
jiǎ zǐ, zhāng bāng chāng yíng yuán yòu huáng hòu yú sī dì, rù jū yán fú gōng.
甲子,張邦昌迎元祐皇后於私第,入居延福宮。
lǚ hǎo wèn wèi bāng chāng yuē: xiàng gōng zhēn yù lì xié, yì gū sāi dí yì ér xú wèi zhī tú xié? bāng chāng yuē: shì yán hé yě? hǎo wèn yuē: xiàng gōng zhī zhōng guó rén qíng suǒ xiàng hū? tè wèi nǚ zhí bīng wēi ěr. nǚ zhí jì qù, néng bǎo rú jīn rì hū? dà yuán shuài zài wài, yuán yòu huáng hòu zài nèi, cǐ dài tiān yì. hé jí hái zhèng, kě zhuǎn huò wèi fú. qiě shěng zhōng fēi rén chén suǒ chù, yí yù zhí diàn lú, wú lìng wèi shì jiā bì. dí suǒ yí páo dài, fēi róng rén zài fú fú. chē jià wèi hái, suǒ xià wén shū bù dāng chēng shèng zhǐ. wèi jīn jì zhě, dāng yíng yuán yòu huáng hòu, qǐng kāng wáng zǎo zhèng dà wèi, shù huò bǎo quán. bāng chāng yǐ wèi rán, nǎi yíng yuán yòu huáng hòu rù yán fú gōng, zūn wèi sòng tài hòu. qí cè wén yǒu yuē: shàng niàn sòng shì zhī chū, shǒu chóng xī gōng zhī lǐ. gài yòng tài zǔ jí wèi yíng zhōu tài hòu rù xī gōng gù shì. shí zhě yǒu yǐ chān bāng chāng zhī yì, fēi zhēn wèi zhào shì yě.
呂好問謂邦昌曰:「相公真欲立邪,抑姑塞敵意而徐為之圖邪?」邦昌曰:「是言何也?」好問曰:「相公知中國人情所向乎?特畏女直兵威耳。女直既去,能保如今日乎?大元帥在外,元祐皇后在內,此殆天意。盍亟還政,可轉禍為福。且省中非人臣所處,宜寓直殿廬,毋令衛士夾陛。敵所遺袍帶,非戎人在弗服。車駕未還,所下文書不當稱聖旨。為今計者,當迎元祐皇后,請康王早正大位,庶獲保全。」邦昌以為然,乃迎元祐皇后入延福宮,尊為宋太后。其冊文有曰:「尚念宋氏之初,首崇西宮之禮。」蓋用太祖即位迎周太后入西宮故事。識者有以覘邦昌之意,非真為趙氏也。
guō jīng zì dū chéng zǒu, yán lù chēng sǎ dòu chéng bīng, jiǎ huàn huò zhòng, zhì xiāng yáng, yǒu zhòng qiān yú, tún dòng shān sì, yù lì zōng shì wèi dì. qián gài wáng xiāng jí zhāng sī zhèng děng zhǐ zhī, bù cóng. huì yǒu zì biàn lái zhě, jù shuō jīng qī wǎng shì, sī zhèng qiú jīng, cì shā zhī.
郭京自都城走,沿路稱撒豆成兵,假幻惑眾,至襄陽,有眾千餘,屯洞山寺,欲立宗室為帝。錢蓋、王襄及張思正等止之,不從。會有自汴來者,具說京欺罔事,思正囚京,刺殺之。
bǐng yín, zhāng bāng chāng qiǎn qí shēng wú hé jí wáng jiù wéi yuān tóng jī shū yú kāng wáng, dà lüè yán: chén fēng fǔ kù yǐ dài, chén suǒ yǐ bù sǐ zhě, yǐ jūn wáng zhī zài wài yě. wáng zhào hé děng, yǐn yǐ jiǔ, cì yǔ liáng hòu.
丙寅,張邦昌遣其甥吳何及王舅韋淵同齎書於康王,大略言:「臣封府庫以待,臣所以不死者,以君王之在外也。」王召何等,飲以酒,賜予良厚。
dīng mǎo, xiè kè jiā yǐ bāng chāng zhī mìng, jī yù xǐ zhì dà yuán shuài fǔ, qí zhuàn wén yuē dà sòng shòu mìng zhī bǎo. gěng nán zhòng wāng bó yàn děng yǐn kè jiā pěng bǎo guì jìn, wáng qiān jù zài sān, tòng kū bù shòu, mìng bó yàn sī zhī.
丁卯,謝克家以邦昌之命,齎玉璽至大元帥府,其篆文曰「大宋受命之寶」。耿南仲、汪伯彥等引克家捧寶跪進,王謙拒再三,慟哭不受,命伯彥司之。
jiān chá yù shǐ mǎ shēn shàng shū, qǐng zhāng bāng chāng yì fú guī shěng, shù shì bǐng qǔ tài hòu mìng lìng ér hòu xíng, réng sù yíng fèng kāng wáng guī jīng, shù jǐ zhōng wài shì yí, zhuǎn huò wèi fú, qiě yuē: rú yǐ shēn yán wèi bù rán, jí xiān cì jiù lù. shēn yǒu sǐ ér yǐ, bì bù gǎn fǔ xiàng gōng, wèi sòng cháo pàn chén yě! bāng chāng dú qí shū, qì jǔ. wù chén, jiàng shǒu shū, qǐng yuán yòu huáng hòu chuí lián tīng zhèng, yǐ qí fù pì. shū jì xià, zhōng wài dà yuè. zhuī huí zhū lù shè wén, bìng huǐ suǒ lì sòng tài hòu shǒu shū bù yòng.
監察御史馬伸上書,請張邦昌易服歸省,庶事稟取太后命令而後行,仍速迎奉康王歸京,庶幾中外釋疑,轉禍為福,且曰:「如以伸言為不然,即先次就戮。伸有死而已,必不敢輔相公,為宋朝叛臣也!」邦昌讀其書,氣沮。戊辰,降手書,請元祐皇后垂簾聽政,以俟復辟。書既下,中外大悅。追回諸路赦文,並毀所立宋太后手書不用。
yuán yòu huáng hòu qiǎn shàng shū zuǒ chéng féng xiè wèi fèng yíng shǐ, quán shàng shū yòu chéng lǐ huí fù zhī, chí zhào wǎng jì zhōu yíng kāng wáng. wáng lǎn shū, mìng yí xí zhū dào shuài chén, jù yán zhāng bāng chāng gōng shùn zhī yì, yǐ wèi dé zhì jīng, yǐ zhì zhě wú zhé rù.
元祐皇后遣尚書左丞馮澥為奉迎使,權尚書右丞李回副之,持詔往濟州迎康王。王覽書,命移檄諸道帥臣,具言張邦昌恭順之意,以未得至京,已至者毋輒入。
gēng wǔ, tài hòu yù nèi dōng mén xiǎo diàn, chuí lián tīng zhèng, zhāng bāng chāng yǐ tài zǎi tuì chù zī shàn táng, qún chén yì xiáng xī diàn qǐ jū tài hòu bì, bāng chāng fú zǐ páo, dú bān guī liǎng fǔ mù cì. zì jiàn wèi hào zhì shì fán sān shí sān rì.
庚午,太后御內東門小殿,垂簾聽政,張邦昌以太宰退處資善堂,群臣詣祥曦殿起居太后畢,邦昌服紫袍,獨班歸兩府幕次。自僭位號至是凡三十三日。
rén shēn, zài jīng wén wǔ bǎi guān shàng biǎo kāng wáng quàn jìn, zōng zé yì yǐ zhuàng shēn qǐng, wáng bù xǔ.
壬申,在京文武百官上表康王勸進,宗澤亦以狀申請,王不許。
jiǎ xū, tài hòu shǒu shū gào tiān xià yuē: bǐ yǐ dí guó xìng shī, dū chéng shī shǒu, jìn chán gōng què, jì èr dì zhī méng chén, wū jí zōng bēng, wèi sān líng zhī gǎi bo. zhòng kǒng zhōng yuán zhī wú tǒng, gū lìng jiù bì yǐ lín cháo, fú jiǔ miào zhī qīng wēi, miǎn yī chéng zhī cǎn kù. nǎi yǐ shuāi lóng zhī zhì, qǐ yú xián fèi zhī zhōng, yíng zhì gōng wéi, jìn jiā wèi hào, jǔ qīn shèng yǐ hái zhī diǎn, chéng jìng kāng yù fù zhī xīn. yǒng yán yùn shù zhī tún, zuò shì jiā bāng zhī fù, fǔ gōng dú zài, liú tì hé cóng! miǎn wéi yì zǔ zhī kāi jī, shí zì gāo qióng zhī juàn mìng, lì nián èr bǎi, rén bù zhī bīng, chuán xù jiǔ jūn, shì wú shī dé. suī jǔ zú yǒu běi yuán zhī xìn, ér fū tiān tóng zuǒ tǎn zhī xīn. nǎi juàn xián wáng, yuè jū jìn fú, yǐ xùn qún chén zhī qǐng, bǐ yīng shén qì zhī guī, yáo kāng dǐ zhī jiù fān, sì wǒ cháo zhī dà tǒng. hàn jiā zhī è shí shì, yí guāng wǔ zhī zhōng xìng xiàn gōng zǐ zhī jiǔ rén, wéi zhòng ěr zhī shàng zài. zī wèi tiān yì, fū qǐ rén móu! shàng qī zhōng wài zhī xié xīn, tóng dìng ān wēi zhī zhì jì, shù zhēn xiǎo kài, jiàn dǐ pī píng.
甲戌,太后手書告天下曰:「比以敵國興師,都城失守,祲纏宮闕,既二帝之蒙塵,誣及宗祊,謂三靈之改卜。眾恐中原之無統,姑令舊弼以臨朝,扶九廟之傾危,免一城之慘酷。乃以衰癃之質,起於閒廢之中,迎置宮闈,進加位號,舉欽聖已還之典,成靖康欲復之心。永言運數之屯,坐視家邦之覆,撫躬獨在,流涕何從!緬維藝祖之開基,實自高穹之眷命,歷年二百,人不知兵,傳序九君,世無失德。雖舉族有北轅之釁,而敷天同左袒之心。乃眷賢王,越居近服,已徇群臣之請,俾膺神器之歸,繇康邸之舊籓,嗣我朝之大統。漢家之厄十世,宜光武之中興;獻公子之九人,唯重耳之尚在。茲為天意,夫豈人謀!尚期中外之協心,同定安危之至計,庶臻小愒,漸底丕平。」
yǐ hài, jīn rén pò shǎn zhōu, wǔ jīng láng quán zhī zhōu shì zhǒng guǎng sǐ zhī, tǒng lǐng jūn mǎ liú kuí zhàn sǐ, qí shǔ zhū biàn sūn dàn xī yù hài.
乙亥,金人破陝州,武經郎、權知州事種廣死之,統領軍馬劉逵戰死,其屬硃弁、孫旦悉遇害。
dīng chǒu, yuán yòu huáng hòu shǒu shū zhì jì zhōu, bǎi guān shàng biǎo quàn jìn. kāng wáng dá yǐ qí rù jīng chéng gōng yè zōng miào shí, ruò luán yú wèi fǎn, jí fǔ dìng jūn mín, quán tīng guó shì.
丁丑,元祐皇后手書至濟州,百官上表勸進。康王答以俟入京城躬謁宗廟時,若鑾輿未返,即撫定軍民,權聽國事。
zhí lóng tú gé dōng dào fù zǒng guǎn quán yīng tiān fǔ zhū shèng fēi zhì jì zhōu.
直龍圖閣、東道副總管、權應天府硃勝非至濟州。
xiān shì jīn fēn bīng qīn yīng tiān, shèng fēi táo nì mín jiān. huì xuān zǒng sī qián jūn tǒng zhì jiā zhōu fáng yù shǐ hán shì zhōng jiāng jūn yáng jìn jī pò zhī, shèng fēi fù chū shì shì. zhì shì yǐ jūn fù shuài fǔ, wèi wáng rú nán.
先是金分兵侵應天,勝非逃匿民間。會宣總司前軍統制、嘉州防禦使韓世忠、將軍楊進擊破之,勝非復出視事。至是以軍赴帥府,衛王如南。
gēng chén, wáng fā jì zhōu. liú guāng shì yǐ suǒ bù lái huì, yǐ guāng shì wèi wǔ jūn dōu tí jǔ. lù yǔn dí fàn zōng yǐn zì jīng shī fèng yíng jìn fā. xīn sì, cì dān zhōu, zhào zi sōng hé zhì tóng yǐ bīng lái huì. rén wǔ, wáng zhì yú chéng. guǐ wèi, zhì nán jīng, zhù jūn fǔ zhì. jiǎ wǔ, wáng lǜ liáo shǔ yì hóng qìng gōng, cháo sān diàn yù róng, kū yí shí. yǐ yǒu, wáng shí yōng děng fèng chéng yú fú yù zhì nán jīng, zhāng bāng chāng jì zhì, fú dì tòng kū qǐng sǐ, wáng yǐ kè lǐ jiàn, qiě fǔ wèi zhī.
庚辰,王發濟州。劉光世以所部來會,以光世為五軍都提舉。路允迪、范宗尹自京師奉迎進發。辛巳,次單州,趙子崧、何志同以兵來會。壬午,王至虞城。癸未,至南京,駐軍府治。甲午,王率僚屬詣鴻慶宮,朝三殿御容,哭移時。乙酉,王時雍等奉乘輿服御至南京,張邦昌繼至,伏地慟哭請死,王以客禮見,且撫慰之。
bǐng xū, jīn yǐ liù bù lù dōu tǒng wán yán chāng wèi yuán shuài zuǒ jiān jūn, yǐ nán jīng lù dōu tǒng dòng mó wèi yuán shuài zuǒ dōu jiān.
丙戌,金以六部路都統完顏昌為元帥左監軍,以南京路都統棟摩為元帥左都監。
chū, jīn rén pò jìn jiàng jiāng jí tóng zhōu, táng zhòng dù bù néng shǒu, kāi mén zòng bǎi xìng chū, zì yǔ cán bīng shù bǎi jū chéng zhōng. dí yí yǒu bèi, bù fù dù hé. zhòng wén wáng zài jì, jí yí xí chuān qín shí jùn shuài chén, jù qǐ fèng yíng, qiě zhāo chéng dū lù zhuǎn yùn pàn guān zhào kāi rù guān jì shì.
初,金人破晉、絳、將及同州,唐重度不能守,開門縱百姓出,自與殘兵數百居城中。敵疑有備,不復渡河。重聞王在濟,即移檄川、秦十郡帥臣,具啟奉迎,且招成都路轉運判官趙開入關計事。