qǐ róu zhào dūn zāng zhēng yuè, jǐn liù yuè, fán liù yuè.
起柔兆敦牂正月,盡六月,凡六月。
huì huán, huī zōng zhǎng zi, mǔ yuē gōng xiǎn huáng hòu wáng shì. yuán fú sān nián sì yuè jǐ yǒu, shēng yú kūn níng diàn. chū míng dǎn, fēng hán guó gōng míng nián liù yuè, jìn fēng jīng zhào jùn wáng chóng níng yuán nián èr yuè jiǎ wǔ, gēng míng xuǎn shí yī yuè dīng hài, yòu gǎi jīn míng. dà guān èr nián zhēng yuè, jìn fēng dìng wáng zhèng hé sān nián zhēng yuè, jiā tài bǎo wǔ nián èr yuè yǐ sì, lì wèi huáng tài zǐ xuān hé qī nián shí èr yuè wù wǔ, chú kāi fēng mù gēng shēn, shòu nèi chán.
諱桓,徽宗長子,母曰恭顯皇后王氏。元符三年四月己酉,生於坤寧殿。初名亶,封韓國公;明年六月,進封京兆郡王;崇寧元年二月甲午,更名烜;十一月丁亥,又改今名。大觀二年正月,進封定王;政和三年正月,加太保;五年二月乙巳,立為皇太子;宣和七年十二月戊午,除開封牧;庚申,受內禪。
qīn zōng gōng wén shùn dé rén xiào huáng dì jìng kāng yuán nián jīn tiān huì sì nián
○欽宗恭文順德仁孝皇帝靖康元年(金天會四年)
zhēng yuè, dīng mǎo shuò, shòu qún chén cháo hè, tuì, yì lóng dé gōng, hè dào jūn huáng dì. zhào zhōng wài chén shù shí fēng yán dé shī.
正月,丁卯朔,受群臣朝賀,退,詣龍德宮,賀道君皇帝。詔中外臣庶實封言得失。
jīn jiān jūn zōng wàng shǐ zòu yú jīn zhǔ yuē: zì guō yào shī jiàng, yì zhī sòng zhī xū shí, qǐng yǐ wèi yān jīng liú shǒu. jí dǒng cái jiàng, yì zhī sòng zhī dì lǐ, qǐng rèn yǐ jūn shì. jīn zhǔ jù cì xìng wán yàn shì, jiē gěi yǐ jīn pái.
金監軍宗望使奏於金主曰:「自郭藥師降,益知宋之虛實,請以為燕京留守。及董才降,益知宋之地里,請任以軍事。」金主俱賜姓完彥氏,皆給以金牌。
wù chén, jīn zōng bì qǔ tāng yīn, gōng jùn zhōu. nèi shì liáng fāng píng lǐng bīng zài huáng hé běi àn, dí qí yǎn zhì, cāng zú bēn kuì. shí nán àn shǒu qiáo zhě wàng jiàn jīn rén qí zhì, shāo duàn qiáo lǎn, xiàn méi fán shù qiān rén, jīn bīng yīn dé bù jì. fāng píng jì dùn, hé guàn jūn yì wàng fēng kuì sàn, shǒu bīng zài hé nán zhě wú yī rén.
戊辰,金宗弼取湯陰,攻濬州。內侍梁方平領兵在黃河北岸,敵騎奄至,倉卒奔潰。時南岸守橋者望見金人旗幟,燒斷橋纜,陷沒凡數千人,金兵因得不濟。方平既遁,何灌軍亦望風潰散,守兵在河南者無一人。
chū, jīn rén zhì hán dān, qiǎn guō yào shī wèi qián qū, fù yǐ qiān qí, yào shī qiú yì, fù yǐ qiān qí yǔ zhī. yào shī jí chí sān bǎi lǐ, zhì míng, suì zhì jùn, jù yán zhōu xiàn wú bèi. qí hòu jīn rén yāo qǔ jīn zēng bào lüè gōng jìn shì, jiē yào shī dǎo zhī yě.
初,金人至邯鄲,遣郭藥師為前驅,付以千騎,藥師求益,復以千騎與之。藥師疾馳三百里,質明,遂至浚,具言州縣無備。其後金人邀取金繒、暴掠宮禁事,皆藥師導之也。
jǐ sì, xià zhào qīn zhēng, lìng yǒu sī bìng yī zhēn zōng xìng chán yuān gù shì. mìng wú mǐn wèi qīn zhēng xíng yíng fù shǐ, xǔ pián yí cóng shì bīng bù shì láng lǐ gāng zhī kāi fēng fǔ niè shān wèi cān móu guān, tuán jié bīng mǎ yú diàn qián sī.
己巳,下詔親征,令有司並依真宗幸澶淵故事。命吳敏為親征行營副使,許便宜從事;兵部侍郎李綱、知開封府聶山為參謀官,團結兵馬於殿前司。
zhào zì jīn chú shòu chù zhì jí ēn shù děng shì, bìng cān zhuó zǔ zōng jiù zhì. bà nèi wài guān sī jú suǒ yī bǎi wǔ chù.
詔「自今除授黜陟及恩數等事,並參酌祖宗舊制。」罷內外官司局所一百五處。
yǐ wú mǐn zhī shū mì yuàn shì, lì bù shàng shū lǐ zhuó tóng zhī shū mì yuàn shì.
以吳敏知樞密院事,吏部尚書李梲同知樞密院事。
shì rì, wén jùn zhōu bù shǒu, yè lòu èr gǔ, dào jūn chē jià dōng xìng, chū tōng jīn mén.
是日,聞濬州不守,夜漏二鼓,道君車駕東幸,出通津門。
zhū miǎn fàng guī tián lǐ. zé wáng fǔ wèi chóng xìn jūn jié dù shǐ, yǒng zhōu ān zhì. cì lǐ yàn sǐ, réng jí qí jiā zī.
硃勔放歸田裡。責王黼為崇信軍節度使,永州安置。賜李彥死,仍藉其家貲。
gēng wǔ, yǐ bīng bù shì láng lǐ gāng wèi shàng shū yòu chéng dōng jīng liú shǒu, tóng zhī shū mì yuàn lǐ zhuó fù zhī, niè shān wèi suí jūn zhuǎn yùn shǐ.
庚午,以兵部侍郎李綱為尚書右丞、東京留守,同知樞密院李梲副之,聶山為隨軍轉運使。
shí cóng guān yǐ biān shì qiú jiàn zhě, jiē fēi shí cì duì. gāng shì bān yán hé diàn zhōng, shì zǎi zhí zòu shì, yì yù fèng luán yú chū shòu xiāng dèng. gāng yǔ zhī dōng shàng gé mén shì zhū xiào zhuāng yuē: yǒu jí qiè gōng shì, yù yǔ zǎi zhí tíng biàn. xiào zhuāng yuē: jiù lì wèi yǒu zǎi zhí wèi tuì ér cóng guān qiú duì zhě. gāng yuē: cǐ hé shí, ér yòng lì yě! xiào zhuāng jí jù zòu. zhào yǐn gāng lì yú zhí zhèng zhī mò, yīn qǐ zòu yuē: wén zhū dào lù, zǎi zhí yù fèng bì xià chū shòu bì dí, guǒ yǒu zhī, zōng shè wēi yǐ. qiě dào jūn huáng dì yǐ zōng shè zhī gù chuán wèi bì xià, jīn shě zhī ér qù, kě hū? dì mò rán. bái shí zhōng yuē: dū chéng qǐ kě yǐ shǒu? gāng yuē: tiān xià chéng chí, qǐ fù yǒu rú dū chéng zhě? qiě zōng miào shè jì bǎi guān wàn mín suǒ zài, shě cǐ yù hé zhī? ruò néng lǜ lì jiāng shì, wèi ān mín xīn, qǐ yǒu bù kě shǒu zhī lǐ! shí nèi shì chén liáng bì lǐng jīng chéng suǒ, zì nèi diàn chū zòu yuē: jīng chéng lóu lǔ chuàng xiū, bǎi wèi jí yī èr. yòu, chéng dōng fán jiā gāng yī dài, háo hé qiǎn xiá, jué nán bǎo shǒu, yuàn xiáng yì zhī. dì gù gāng yuē: qīng kě tóng cài mào liáng bì wǎng guān, zhèn yú cǐ hòu qīng. gāng yì dōng bì guān chéng háo, huí zòu yán hé diàn, dì gù wèn: rú hé? gāng yuē: chéng jiān qiě gāo. lóu lǔ chéng wèi bèi, rán suǒ yǐ shǒu bù zài cǐ. háo hé wéi fán jiā gāng yī dài, yǐ jìn dì bù xǔ kāi zhī, chéng wèi qiǎn xiá, rán kě yǐ jīng bīng qiáng nǔ jù yě. dì gù dà chén yuē: cè jiāng ān chū? jiē mò rán. gāng jìn yuē: jīn rì zhī jì, mò rú zhěng lì shì mǎ, shēng yán chū zhàn, gù jié mín xīn, xiāng yǔ jiān shǒu, yǐ dài qín wáng zhī shī. dì yuē: shuí kě jiāng zhě? gāng yuē: cháo tíng píng rì yǐ gāo jué hòu lù fù yǎng dà chén, gài jiāng yòng zhī yú yǒu shì zhī rì. jīn bái shí zhōng lǐ bāng yàn děng, suī shū shēng wèi bì zhī bīng, rán jí qí wèi hào, fǔ yù jiāng shì yǐ kàng dí fēng, nǎi qí zhí yě. shí zhōng lì shēng yuē: lǐ gāng mò néng chū zhàn fǒu? gāng yuē: bì xià bù yǐ chén wèi nuò, tǎng shǐ zhì jūn, yuàn yǐ sǐ bào dì rén wēi guān bēi, kǒng bù zú yǐ zhèn fú shì zú. dì wèn zhí zhèng yǒu hé què, zhào yě yǐ shàng shū yòu chéng duì, shí yǔ wén cuì zhōng hù cóng dōng xìng gù yě dì jí mìng chú gāng yòu chéng. shí zǎi zhí yóu shǒu bì dí zhī yì, gāng yuē: chén jīn zhèng xiè, yóu fú lǜ, fēi suǒ yǐ shì zhōng wài. jí shí cì páo dài bìng hù, gāng fú zhī yǐ xiè, qiě yán: fāng shí jiān nán, chén bù gǎn cí. dì rù, jìn shàn, cì zǎi zhí shí yú chóng zhèng diàn mén wài wǔ, zài zhào duì yú fú níng diàn, qù liú zhī jì yóu wèi jué yě. nǎi mìng gāng zhuó wèi liú shǒu. gāng lì chén suǒ yǐ bù kě qù zhī yì, qiě yán: táng míng huáng wén tóng guān shī shǒu, jí shí xìng shǔ, zōng shè cháo tíng, suì yú zéi shǒu, lěi nián hòu jǐn néng fù zhī, fàn zǔ yǔ wèi qí shī zài yú bù néng jiān shǒu yǐ dài qín wáng zhī shī. jīn bì xià chū jí dà wèi, zhōng wài xīn dài, sì fāng zhī bīng, bù rì yún jí, dí qí bì bù néng jiǔ liú. shě cǐ ér qù, rú lóng tuō yú yuān, chē jià cháo fā ér dū chéng xī luàn, suī chén děng liú shǒu, hé bǔ yú shì! zōng miào cháo tíng, qiě jiāng qiū xū, yuàn bì xià shěn sī zhī. dì yì pō huí, ér nèi shì wáng xiào jié cóng páng zòu yuē: zhōng gōng guó gōng yǐ xíng, bì xià qǐ kě liú cǐ! dì sè biàn, jiàng tà yuē: qīng děng wú zhí, zhèn jiāng qīn wǎng shǎn xī, qǐ bīng yǐ fù dū chéng, jué bù kě liú cǐ! gāng qì bài fǔ fú, yǐ sǐ qǐng. huì yàn yuè èr wáng zhì, yì yǐ gù shǒu wèi rán, dì yì shāo dìng, jí qǔ zhǐ, shū kě huí èr zì, yòng bǎo, bǐ zhōng shǐ zhuī hái zhōng gōng guó gōng. gù wèi gāng yuē: zhèn jīn wèi qīng liú, zhì bīng yù kòu, zhuān yǐ wěi qīng. gāng shòu mìng, yǔ zhuó tóng chū, sù yú shàng shū shěng. zhōng yè, dì fù qiǎn zhōng shǐ yù zǎi zhí, yù jié dàn jué xíng. zhì míng, gāng rù cháo, jiàn jìn wèi huàn jiǎ, chéng yú fú yù, jiē yǐ chén liè, liù gōng fú bèi jiāng shēng chē. gāng lì shēng wèi jìn wèi yuē: ěr děng yuàn yǐ sǐ shǒu zōng shè hū? yuàn hù cóng yǐ xún xìng hū? jiē hū yuē: yuàn yǐ sǐ shǒu! gāng chū, yǔ diàn shuài wáng zōng chǔ děng rù jiàn yuē: bì xià yǐ xǔ chén liú, jīn fù jiè xíng, hé yě? liù jūn zhī fù mǔ qī zǐ, jiē zài dū chéng, qǐ kěn shě qù, wàn yī zhōng dào sàn guī, bì xià shú yǔ wèi wèi? qiě dí qí yǐ bī, bǐ zhī chéng yú zhī qù wèi yuǎn, yǐ jiàn mǎ jí zhuī, hé yǐ yù zhī? dì gǎn wù, shǐ mìng chuò xíng. gāng chuán zhǐ yǔ zuǒ yòu yuē: shàng yì yǐ dìng, gǎn fù yǒu yán qù zhě zhǎn! yīn chū chuán zhǐ, jìn wèi jiē bài fú hū wàn suì.
時從官以邊事求見者,皆非時賜對。綱侍班延和殿中,適宰執奏事,議欲奉鑾輿出狩襄、鄧。綱語知東上閤門事硃孝莊曰:「有急切公事,欲與宰執廷辨。」孝莊曰:「舊例未有宰執未退而從官求對者。」綱曰:「此何時,而用例也!」孝莊即具奏。詔引綱立於執政之末,因啟奏曰:「聞諸道路,宰執欲奉陛下出狩避敵,果有之,宗社危矣。且道君皇帝以宗社之故傳位陛下,今舍之而去,可乎?」帝默然。白時中曰:「都城豈可以守?」綱曰:「天下城池,豈復有如都城者?且宗廟、社稷、百官、萬民所在,舍此欲何之?若能率勵將士,慰安民心,豈有不可守之理!」時內侍陳良弼領京城所,自內殿出奏曰:「京城樓櫓創修,百未及一二。又,城東樊家岡一帶,濠河淺狹,決難保守,願詳議之。」帝顧綱曰:「卿可同蔡懋、良弼往觀,朕於此候卿。」綱詣東壁觀城濠,回奏延和殿,帝顧問:「如何?」綱曰:「城堅且高。樓櫓誠未備,然所以守不在此。濠河唯樊家岡一帶,以禁地不許開之,誠為淺狹,然可以精兵強弩據也。」帝顧大臣曰:「策將安出?」皆默然。綱進曰:「今日之計,莫如整厲士馬,聲言出戰,固結民心,相與堅守,以待勤王之師。」帝曰:「誰可將者?」綱曰:「朝廷平日以高爵厚祿富養大臣,蓋將用之於有事之日。今白時中、李邦彥等,雖書生未必知兵,然藉其位號,撫馭將士以抗敵鋒,乃其職也。」時中厲聲曰:「李綱莫能出戰否?」綱曰:「陛下不以臣為懦,儻使治軍,願以死報;第人微官卑,恐不足以鎮服士卒。」帝問執政有何闕,趙野以尚書右丞對,時宇文粹中扈從東幸故也;帝即命除綱右丞。時宰執猶守避敵之議,綱曰:「臣今正謝,猶服綠,非所以示中外。」即時賜袍帶並笏,綱服之以謝,且言:「方時艱難,臣不敢辭。」帝入,進膳,賜宰執食於崇政殿門外廡,再召對於福寧殿,去留之計猶未決也。乃命綱、梲為留守。綱力陳所以不可去之意,且言:「唐明皇聞潼關失守,即時幸蜀,宗社朝廷,碎於賊手,累年後僅能復之,范祖禹謂其失在於不能堅守以待勤王之師。今陛下初即大位,中外欣戴,四方之兵,不日雲集,敵騎必不能久留。舍此而去,如龍脫於淵,車駕朝發而都城夕亂,雖臣等留守,何補於事!宗廟朝廷,且將丘墟,願陛下審思之。」帝意頗回,而內侍王孝竭從旁奏曰:「中宮、國公已行,陛下豈可留此!」帝色變,降榻曰:「卿等毋執,朕將親往陝西,起兵以復都城,決不可留此!」綱泣拜俯伏,以死請。會燕、越二王至,亦以固守為然,帝意稍定,即取紙,書「可回」二字,用寶,俾中使追還中宮、國公。顧謂綱曰:「朕今為卿留,治兵禦寇,專以委卿。」綱受命,與梲同出,宿於尚書省。中夜,帝復遣中使諭宰執,欲詰旦決行。質明,綱入朝,見禁衛擐甲,乘輿服御,皆已陳列,六宮襆被將升車。綱厲聲謂禁衛曰:「爾等願以死守宗社乎?願扈從以巡幸乎?」皆呼曰:「願以死守!」綱出,與殿帥王宗濋等入見曰:「陛下已許臣留,今復戒行,何也?六軍之父母妻子,皆在都城,豈肯捨去,萬一中道散歸,陛下孰與為衛?且敵騎已逼,彼知乘輿之去未遠,以健馬疾追,何以御之?」帝感悟,始命輟行。綱傳旨語左右曰:「上意已定,敢復有言去者斬!」因出傳旨,禁衛皆拜伏呼萬歲。
xīn wèi, yù xuān dé mén, bǎi guān jiāng shì bān lóu qián qǐ jū. dì jiàng niǎn láo wèn jiāng shì, mìng lǐ gāng wú mǐn xù jīn rén yú méng, yù wēi zōng shè, jué cè gù shǒu, gè lìng miǎn lì zhī yì, bǐ gé mén guān xuān yù liù jūn, jiāng shì jiē gǎn qì liú tì, yú shì gù shǒu zhī yì shǐ jué. cì zhū jūn bān zhí mín qián yǒu chà. mìng gāng wèi qīn zhēng xíng yíng shǐ, shì wèi qīn jūn mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ cáo méng fù zhī, zhì sī yú dà chéng fǔ, pì zhì guān shǔ, cì yín qián gè bǎi wàn, cháo yì wǔ gōng dài fū yǐ xià jí jiāng xiào guān gào xuān tiē sān qiān dào, xǔ pián yí cóng shì.
辛未,御宣德門,百官將士班樓前起居。帝降輦勞問將士,命李綱、吳敏敘金人渝盟,欲危宗社,決策固守,各令勉厲之意,俾閤門官宣諭六軍,將士皆感泣流涕,於是固守之議始決。賜諸軍班直緡錢有差。命綱為親征行營使,侍衛親軍馬軍都指揮使曹曚副之,置司於大晟府,辟置官屬,賜銀錢各百萬,朝議、武功大夫以下及將校官誥宣貼三千道,許便宜從事。
tài zǎi jiān mén xià shì láng bái shí zhōng bà, yǐ lǐ bāng yàn wèi tài zǎi jiān mén xià shì láng, zhāng bāng chāng wèi shǎo zǎi jiān zhōng shū shì láng, zhào yě wèi mén xià shì láng, hàn lín xué shì chéng zhǐ wáng xiào dí wèi zhōng shū shì láng, tóng zhī shū mì yuàn shì cài mào wèi shàng shū zuǒ chéng.
太宰兼門下侍郎白時中罷,以李邦彥為太宰兼門下侍郎,張邦昌為少宰兼中書侍郎,趙野為門下侍郎,翰林學士承旨王孝迪為中書侍郎,同知樞密院事蔡懋為尚書左丞。
rén shēn, jīn rén dù hé.
壬申,金人渡河。
qiǎn shǐ dū zhū lù qín wáng bīng rù yuán.
遣使督諸路勤王兵入援。
tài xué shēng chén dōng shàng shū yuē: chén qiè zhī shàng huáng yǐ xìng bó shè, cài jīng zhū miǎn fù zǐ jí tóng guàn děng tǒng bīng èr wàn cóng xíng. chén shēn lǜ cǐ shù zéi suì yǐn shàng huáng yí lǐ nán dù, wàn yī biàn shēng, shí kě hán xīn. gài dōng nán zhī dì, wò rǎng shù qiān lǐ, qí jiān sī zhōu xiàn guān, lǜ jiē shù zéi mén shēng, yī shí jiān xióng háo qiáng jí shì jǐng è shǎo, wú bù fù zhī. jìn chú fā yùn shǐ sòng huàn, shì jīng zi yōu qī dǎng guàn zuó tǎo fāng kòu, shì ēn yì zhòng, jiān wén sī yǎng sǐ shì, zì wèi zhī bèi. chén qiè kǒng shù zéi nán dù zhī hòu, jiǎ shàng huáng zhī wēi, zhèn bì yī hū, qún è xiǎng yīng, lí jiān bì xià fù zǐ, shì bì yǒu zhì nán yán zhě. wàng sù zhuī shù zéi, xī zhèng diǎn xíng bié xuǎn zhōng xìn kě wěi zhī rén, hù cóng shàng huáng rú bó, shù quán bì xià fù zǐ zhī ēn yǐ ān zōng miào. dì rán zhī.
太學生陳東上書曰:「臣竊知上皇已幸亳社,蔡京、硃勔父子及童貫等統兵二萬從行。臣深慮此數賊遂引上皇迤邐南渡,萬一變生,實可寒心。蓋東南之地,沃壤數千里,其監司、州縣官,率皆數賊門生,一時奸雄豪強及市井惡少,無不附之。近除發運使宋奐,是京子攸妻黨;貫昨討方寇,市恩亦眾,兼聞私養死士,自為之備。臣竊恐數賊南渡之後,假上皇之威,振臂一呼,群惡響應,離間陛下父子,事必有至難言者。望速追數賊,悉正典刑;別選忠信可委之人,扈從上皇如亳,庶全陛下父子之恩以安宗廟。」帝然之。
guǐ yǒu, jīn zōng wàng jūn zhì jīng chéng xī běi, tún móu tuó gāng. tiān sì jiān chú dòu shān jī, yì shí guō yào shī lái cháo, dé zhǐ dǎ qiú yú qí jiān, jīn rén bīng zhì, jìng qù qí suǒ, yào shī dǎo zhī yě. zì jīn qí kòu hé, liáng fāng píng fén qiáo ér dùn, jīn rén bù dé jù dù, qǔ xiǎo zhōu néng róng shù rén zhě yǐ jì, fán wǔ rì, qí bīng fāng jué, bù bīng yóu wèi jí yě xuán jì xuán xíng, wú fù duì wǔ. jì jù móu tuó gāng, huò mǎ èr wàn pǐ, xiào wèi shěn guǎn yuē: nán cháo kě wèi wú rén, ruò yǐ yī èr qiān rén níng hé, wǒ bèi qǐ dé dù zāi?
癸酉,金宗望軍至京城西北,屯牟駝岡。天駟監芻豆山積,異時郭藥師來朝,得旨打球於其間,金人兵至,徑趣其所,藥師導之也。自金騎叩河,梁方平焚橋而遁,金人不得遽渡,取小舟能容數人者以濟,凡五日,騎兵方絕,步兵猶未集也;旋濟旋行,無復隊伍。既據牟駝岡,獲馬二萬匹,笑謂沈琯曰:「南朝可謂無人,若以一二千人寧河,我輩豈得渡哉?」
shì rì, jīn rén gōng xuān zé mén, yǐ huǒ chuán shù shí shùn liú ér xià. lǐ gāng lín chéng, mù gǎn sǐ shì èr qiān rén, sǐ bù guǎi zǐ chéng xià, huǒ chuán zhì, zhāi yǐ zhǎng gōu, tóu shí suì zhī yòu yú zhōng liú pái zhì chā mù, jí yùn cài jīng jiā shān shí dié mén dào jiān, jiù shuǐ zhōng zhǎn huò bǎi yú rén, dài dàn shǐ dìng.
是日,金人攻宣澤門,以火船數十順流而下。李綱臨城,募敢死士二千人,死布拐子城下,火船至,摘以長鈎,投石碎之;又於中流排置杈木,及運蔡京家山石疊門道間,就水中斬獲百餘人,迨旦始定。
zì dì yù lóu zhī hòu, fāng zhì dū chéng sì bì shǒu jù, yǐ bǎi bù fǎ fēn bīng bèi yù, měi bì yòng zhèng bīng wàn èr qiān yú rén, ér bǎo jiǎ jū mín xiāng jūn zhī shǔ bù yǔ yān. xiū lóu lǔ, guà zhān mù, ān pào zuò, shè nǔ chuáng, yùn zhuān shí, shī liáo jù, chuí léi mù, bèi huǒ yóu, fán fáng shǒu zhī jù bì bèi. sì bì gè yǐ cóng guān zōng shì wǔ chén wèi tí jǔ guān, zhū mén jiē yǐ zhōng guì dà xiǎo shǐ chén fēn dì ér shǒu. yòu tuán jié mǎ bù jūn sì wàn rén wèi qián hòu zuǒ yòu jūn, zhōng jūn bā qiān rén, yǒu tǒng zhì tǒng lǐng jiāng lǐng duì jiāng děng, rì yì xí zhī. yǐ qián jūn jū tōng jīn mén wài, hù yán fēng cāng, cāng yǒu dòu sù sì shí yú wàn shí, qí hòu qín wáng zhī shī jí chéng wài zhě, lài zhī yǐ jì. hòu jūn jū cháo yáng mén, zhàn fán jiā gāng, shǐ jīn qí bù gǎn jìn. ér zuǒ yòu zhōng jūn jū chéng zhōng yǐ bèi huǎn jí. zì wǔ rì zhì bā rì, zhì zhàn shǒu zhī jù cū bì, ér dí bīng dǐ chéng xià yǐ.
自帝御樓之後,方治都城四壁守具,以百步法分兵備御,每壁用正兵萬二千餘人,而保甲、居民、廂軍之屬不與焉。修樓櫓,掛氈幕,安砲座,設弩床,運磚石,施燎炬,垂櫑木,備火油,凡防守之具畢備。四壁各以從官、宗室、武臣為提舉官,諸門皆以中貴大小使臣分地而守。又團結馬步軍四萬人為前後左右軍,中軍八千人,有統制、統領、將領、隊將等,日肄習之。以前軍居通津門外,護延豐倉,倉有豆粟四十餘萬石,其後勤王之師集城外者,賴之以濟。後軍居朝陽門,占樊家岡,使金騎不敢近。而左、右、中軍居城中以備緩急。自五日至八日,治戰守之具粗畢,而敵兵抵城下矣。
yǐ jià bù yuán wài láng zhèng wàng zhī chōng jūn qián jì yì shǐ, qīn wèi dài fū gāo shì zé fù zhī. wàng zhī fèng mìng jí xíng, shǎo qǐng, jīn yì qiǎn wú xiào mín lái, jǔ biān yǔ wàng zhī yáo xiāng yī, yuē xiào mín zhì chéng xī xiāng jiàn. shì yè, wàng zhī děng zhuì chéng xià, rù hé guàn zhàng zhōng. xiào mín yì zhì, yán yù gē dà hé wèi jiè, fù yǐ kào jūn jīn bó. wàng zhī yǔ biàn lùn zhī jiǔ, xiào mín bù dá, suì yǔ wàng zhī jù lái.
以駕部員外郎鄭望之充軍前計議使,親衛大夫高世則副之。望之奉命即行,少頃,金亦遣吳孝民來,舉鞭與望之遙相揖,約孝民至城西相見。是夜,望之等縋城下,入何灌帳中。孝民亦至,言欲割大河為界,副以犒軍金帛。望之與辯論之久,孝民不答,遂與望之俱來。
jiǎ xū, wàng zhī rù zòu shǐ shì, tuì, yǐn jiàn jīn shǐ xiào mín, yán yuàn qiǎn qīn wáng zǎi xiàng dào jūn qián yì hé, dì gù zǎi zhí, wèi yǒu duì zhě. lǐ gāng qǐng xíng, dì bù xǔ, mìng lǐ zhuó fèng shǐ, wàng zhī shì zé fù zhī. zǎi zhí tuì, gāng dú liú, wèn suǒ yǐ bù qiǎn zhī zhǐ. dì yuē: qīng xìng gāng, bù kě yǐ wǎng. gāng duì yuē: dí qì tài ruì, wú dà bīng wèi jí, gù bù kě yǐ bù hé. rán suǒ yǐ hé zhě dé cè, zé zhōng guó zhī shì suì ān bù rán, huò huàn wèi yǐ. zōng shè ān wēi, zài cǐ yī jǔ. lǐ zhuó róu nuò, kǒng wù guó shì. yīn yán: dí rén tān lán wú yàn, yòu yǒu yàn rén jiǎo kuài yǐ wèi zhī móu, bì qiě zhāng dà shēng shì, guò yǒu yāo qiú. rú cháo tíng bù wèi zhī dòng, cuò zhì hé yí, bǐ dāng jí liǎn ér tuì. ruò cháo tíng zhèn jù, yī qiè yǔ zhī, bǐ zhī zhōng guó wú rén, yì sì kǎi yú, yōu wèi yǐ yě.
甲戌,望之入奏使事,退,引見金使孝民,言願遣親王、宰相到軍前議和,帝顧宰執,未有對者。李綱請行,帝不許,命李梲奉使,望之、世則副之。宰執退,綱獨留,問所以不遣之旨。帝曰:「卿性剛,不可以往。」綱對曰:「敵氣太銳,吾大兵未集,固不可以不和。然所以和者得策,則中國之勢遂安;不然,禍患未已。宗社安危,在此一舉。李梲柔懦,恐誤國事。」因言:「敵人貪婪無厭,又有燕人狡獪以為之謀,必且張大聲勢,過有邀求。如朝廷不為之動,措置合宜,彼當戢斂而退。若朝廷震懼,一切與之,彼知中國無人,益肆凱覦,憂未已也。」
gāng jì tuì, zhuó yǔ wàng zhī zài duì, dì xǔ zēng suì bì sān wǔ bǎi wàn liǎng, miǎn gē dì. cì lùn jí kào jūn, xǔ yín sān wǔ bǎi wàn liǎng. yòu mìng zhuó yā jīn yī wàn liǎng jí jiǔ guǒ cì zōng wàng.
綱既退,梲與望之再對,帝許增歲幣三五百萬兩,免割地。次論及犒軍,許銀三五百萬兩。又命梲押金一萬兩及酒果賜宗望。
shǐ rén zhì, zōng wàng nán xiàng zuò jiàn zhī, qiǎn yàn rén wáng ruì děng chuán dào yǔ yán, wèi: dū chéng pò zài qǐng kè, suǒ yǐ liǎn bīng bù gōng zhě, wèi zhào shì zōng shè yě. yì hé suǒ xū kào shī jīn yín juàn cǎi gè yǐ qiān wàn jì, mǎ tuó lǘ luó zhī shǔ gè yǐ wàn jì. zūn qí guó zhǔ wèi bó fù, fán yàn yún zhī rén zài hàn zhě xī guī zhī. gē tài yuán zhōng shān hé jiān sān zhèn zhī dì, yòu yǐ qīn wáng zǎi xiàng wèi zhì. zhuó děng bù gǎn yǒu yán, dì yuē: yǒu huáng dì cì dào jīn wàn liǎng jí jiǔ guǒ. zōng wàng lìng wú xiào mín shòu zhī. yè, sù zī shēng jiān, jīn rén qiǎn xiāo sān bǎo nǔ děng lái yán: nán cháo duō shī xìn, xū yī qīn wáng wèi zhì gē dì bì yǐ hé wèi jiè. wàng zhī dàn xǔ zēng suì bì sān bǎi wàn, sān bǎo nǔ bù yuè ér tuì.
使人至,宗望南向坐見之,遣燕人王汭等傳道語言,謂:「都城破在頃刻,所以斂兵不攻者,為趙氏宗社也。議和所須犒師金銀絹采各以千萬計,馬駝驢騾之屬各以萬計。尊其國主為伯父,凡燕、雲之人在漢者悉歸之。割太原、中山、河間三鎮之地,又以親王、宰相為質。」梲等不敢有言,第曰:「有皇帝賜到金萬兩及酒果。」宗望令吳孝民受之。夜,宿孳生監,金人遣蕭三寶努等來言:「南朝多失信,須一親王為質;割地必以河為界。」望之但許增歲幣三百萬,三寶努不悅而退。
shì rì, jīn rén yí bì kāi yuǎn mén.
是日,金人移壁開遠門。
yǐ lì bù shàng shū táng kè tóng zhī shū mì yuàn shì.
以吏部尚書唐恪同知樞密院事。
yǐ hài, lǐ gāng fāng rù duì, wài bào dí gōng tōng tiān jǐng yáng mén yī dài shén jí. dì mìng gāng dū jiāng shì hàn yù, gāng qǐng jìn wèi bān zhí shàn shè zhě qiān rén yǐ cóng. dí fāng dù háo, yǐ yún tī gōng chéng, bān zhí chéng chéng shè zhī, jiē yīng xián ér dào, jiāng shì wú bù jiǎ yǒng, jìn zhě yǐ shǒu pào lèi mù jī zhī, yuǎn zhě yǐ shén bì gōng shè zhī, yòu yuǎn zhě yǐ chuáng zi nǔ zuò pào jí zhī. ér jīn rén yǒu chéng fá dù háo ér nì zhě, yǒu dēng tī ér zhuì zhě, yǒu zhōng shǐ shí ér bó zhě, fēn fēn shén zhòng. yòu mù zhuàng shì shù bǎi rén zhuì chéng ér xià, shāo yún tī shù shí zuò, zhǎn huò qiú shǒu shù shí jí. dí yòu gōng chén qiáo fēng qiū wèi zhōu děng mén, shǐ jí chéng shàng rú wèi máo, gāng dēng chéng dū zhàn, dì qiǎn zhōng shǐ láo wèn, shǒu zhá bāo yù, gěi nèi kù jiǔ yín wǎn cǎi juàn děng yǐ bān jiāng shì, rén jiē huān hū. zì mǎo zhì wèi shēn jiān, shā huò fán shù qiān, nǎi tuì. wǔ tài jūn jié dù shǐ hé guàn sǐ zhī.
乙亥,李綱方入對,外報敵攻通天、景陽門一帶甚急。帝命綱督將士捍禦,綱請禁衛班直善射者千人以從。敵方渡壕,以雲梯攻城,班直乘城射之,皆應弦而倒,將士無不賈勇,近者以手砲、檑木擊之,遠者以神臂弓射之,又遠者以床子弩坐砲及之。而金人有乘筏渡壕而溺者,有登梯而墜者,有中矢石而踣者,紛紛甚眾。又募壯士數百人縋城而下,燒雲梯數十座,斬獲酋首數十級。敵又攻陳橋、封丘、衛州等門,矢集城上如胃毛,綱登城督戰,帝遣中使勞問,手札褒諭,給內庫酒、銀碗、采絹等以頒將士,人皆歡呼。自卯至未、申間,殺獲凡數千,乃退。武泰軍節度使何灌死之。
jīn yóu qí sì chū, chāo lüè jī xiàn, wéi dōng míng tài kāng yōng qiū fú gōu yān líng jǐn cún. jīn rén chǐ xiǎo yì bù pò, zài yì qí sān qiān, jí gōng dōng míng, jīng dōng jiāng dǒng yǒu lín lǜ zhòng jù zhī, zhǎn shǒu shí yú jí.
金游騎四出,抄掠畿縣,唯東明、太康、壅丘、扶溝、鄢陵僅存。金人恥小邑不破,再益騎三千,急攻東明,京東將董有鄰率眾拒之,斬首十餘級。
zhèng wàng zhī děng zài jīn yíng, zōng wàng yuē jiàn zhī, yǐn lǐ yè shěn guǎn yú qí zuò hòu, xū jīn wǔ bǎi wàn liǎng, yín wǔ qiān wàn liǎng, niú mǎ wàn pǐ, biǎo duàn bǎi wàn pǐ, gē tài yuán zhōng shān hé jiān sān zhèn dì, bìng zǎi xiàng qīn wáng wèi zhì. chū yù dài yù bì dāo míng mǎ gè yī, qiǎn xiāo sān bǎo nǔ yē lǜ zhōng wáng ruì lái xiàn, yè, dào yì. zhuó wàng zhī rù duì fú níng diàn, jù zòu suǒ yán, dì lìng yǔ dà chén yán zhī.
鄭望之等在金營,宗望約見之,引李鄴、沈琯於其坐後,需金五百萬兩,銀五千萬兩,牛馬萬匹,表緞百萬匹,割太原、中山、河間三鎮地,並宰相、親王為質。出玉帶、玉篦刀、名馬各一,遣蕭三寶努、耶律忠、王汭來獻,夜,到驛。梲、望之入對福寧殿,具奏所言,帝令與大臣言之。
shì rì, yān shān dōu jiān wǔ hàn yīng zhī xìn dé fǔ yáng xìn gōng jí lǐ yè shěn guǎn děng bìng guī zì dí yíng.
是日,燕山都監武漢英、知信德府楊信功及李鄴、沈琯等並歸自敵營。
bǐng zǐ, bì zhèng diàn, jiǎn cháng shàn.
丙子,避正殿,減常膳。
zhào kuò jiè sī jiā jīn yín, yǒu gǎn yǐn bì zhuǎn cáng zhě, bìng xíng jūn fǎ chàng yōu zé jí qí cái. dé jīn èr shí wàn liǎng, yín sì bǎi wàn liǎng, ér mín jiān yǐ kōng.
詔括借私家金銀,有敢隱庇轉藏者,並行軍法;倡優則籍其財。得金二十萬兩,銀四百萬兩,而民間已空。
zhōng shū shěng yán: zhōng shān tài yuán hé jiān fǔ bìng shǔ xiàn jí yǐ běi zhōu jūn, yǐ yú shì shū yì dìng jiāo gē, rú yǒu bù kěn tīng cóng zhī chù, jí jiāng suǒ pí zhōu fǔ lìng guī jīn guó. cóng zhī, mìng jiàng zhào sān zhèn.
中書省言:「中山、太原、河間府並屬縣及以北州軍,已於誓書議定交割,如有不肯聽從之處,即將所毘州府令歸金國。」從之,命降詔三鎮。
shí sù wáng shū jí kāng wáng gòu jū jīng shī, dì tuì cháo, kāng wáng rù, yì rán qǐng xíng, yuē: dí bì yù qīn wáng chū zhì, chén wèi zōng shè dà jì, qǐ yīng cí bì! jí yǐ wèi jūn qián jì yì shǐ, zhāng bāng chāng gāo shì zé fù zhī. zhào chēng jīn guó jiā dà zì, mìng yǐn kāng wáng yì diàn gé, jiàn zǎi zhí. lǐ zhuó yuē: dà jīn kǒng nán cháo shī xìn, gù yù qīn wáng sòng zhì hé ěr. wáng zhèng sè yuē guó jiā yǒu jí, sǐ yì hé bì! wén zhě sǒng rán.
時肅王樞及康王構居京師,帝退朝,康王入,毅然請行,曰:「敵必欲親王出質,臣為宗社大計,豈應辭避!」即以為軍前計議使,張邦昌、高世則副之。詔稱金國加大字,命引康王詣殿閣,見宰執。李梲曰:「大金恐南朝失信,故欲親王送至河耳。」王正色曰;「國家有急,死亦何避!」聞者悚然。
dīng chǒu, zǎi zhí jìn chéng jīn rén suǒ xū zhī mù, lǐ gāng lì zhēng, wèi: kào shī jīn bì, qí shù tài duō, suī jié tiān xià zhī cái qiě bù zú, kuàng dū chéng hū? tài yuán hé jiān zhōng shān, guó jiā píng bì, hào wèi sān zhèn, qí shí shí yú jùn dì táng luò xiǎn zǔ jiē zài yān, gē zhī hé yǐ lì guó! yòu bǎo sāi, yì zǔ shùn zǔ xī zǔ líng qǐn suǒ zài, zi sūn nài hé yǔ rén! zhì yú qiǎn shǐ, zǎi xiàng dāng wǎng, qīn wáng bù dāng wǎng. jīn rì zhī jì, mò ruò zé shǐ gū yǔ zhī yì suǒ yǐ kě bù kě zhě, jīn bì zhī shù, lìng yǒu sī huì jì. shǎo chí shù rì, dà bīng sì jí, bǐ yǐ gū jūn shēn rù zhòng dì, shì bù néng jiǔ liú, bì qiú sù guī, rán hòu yǔ zhī méng, zé bù gǎn qīng zhōng guó, ér hé kě jiǔ yě. zǎi zhí yì bù hé, gāng yīn qiú qù, dì wèi yù yuē: qīng dì chū zhì bīng, yì gù chéng shǒu, cǐ shì dāng xú yì zhī. gāng fù yuē: jīn rén suǒ xū, zǎi zhí yù yī qiè xǔ zhī, bù guò yù tuō yī shí zhī huò, tā rì fù zhī hé rén? bì xià yuàn gèng shěn chù, kǒng hòu huǐ wú jí. dì bù tīng, jí yǐ shì shū shòu lǐ yè wǎng. gāng shàng liú sān zhèn zhào shū bù qiǎn, jì shǎo chí yán, yǐ qí qín wáng bīng jí, xú wèi hòu tú yě.
丁丑,宰執進呈金人所須之目,李綱力爭,謂:「犒師金幣,其數太多,雖竭天下之財且不足,況都城乎?太原、河間、中山,國家屏蔽,號為三鎮,其實十餘郡地塘濼險阻皆在焉,割之何以立國!又保塞,翼祖、順祖、僖祖陵寢所在,子孫奈何與人!至於遣使,宰相當往,親王不當往。今日之計,莫若擇使姑與之議所以可不可者,金幣之數,令有司會計。少遲數日,大兵四集,彼以孤軍深入重地,勢不能久留,必求速歸,然後與之盟,則不敢輕中國,而和可久也。」宰執議不合,綱因求去,帝慰諭曰:「卿第出治兵,益固城守,此事當徐議之。」綱復曰:「金人所須,宰執欲一切許之,不過欲脫一時之禍,它日付之何人?陛下願更審處,恐後悔無及。」帝不聽,即以誓書授李鄴往。綱尚留三鎮詔書不遣,冀少遲延,以俟勤王兵集,徐為後圖也。
gēng chén, zhāng bāng chāng cóng kāng wáng yì jīn yíng, zì wǔ zhì yè fēn shǐ dá.
庚辰,張邦昌從康王詣金營,自午至夜分始達。
shí qín wáng zhī shī zhǒng zhì, rì huò shù wàn rén, sì bì gè zhì tǒng zhì guān jiū jí, gěi chú liáng, shòu qì jiǎ, lì yíng zhài, tuán duì wǔ, jiē xíng yíng sī zhǔ zhī.
時勤王之師踵至,日或數萬人,四壁各置統制官糾集,給芻糧,授器甲,立營寨,團隊伍,皆行營司主之。
xīn sì, dào jūn xìng zhèn jiāng.
辛巳,道君幸鎮江。
yǐ bīng bù shàng shū lù yǔn dí qiān shū shū mì yuàn shì.
以兵部尚書路允迪僉書樞密院事。
jīn rén pò yáng wǔ xiàn, zhī xiàn jiǎng xìng zǔ sǐ zhī. xìng zǔ, yí xìng rén yě.
金人破陽武縣,知縣蔣興祖死之。興祖,宜興人也。
rén wǔ, dà fēng zǒu shí, jìng rì nǎi zhǐ.
壬午,大風走石,竟日乃止。
tǒng zhì guān mǎ zhōng yǐ jīng xī mù bīng zhì, yù jīn rén yú shùn tiān mén wài, chéng shì jī zhī, shā huò shén zhòng. fàn qióng jiāng wàn qí zì jīng dōng lái, yíng yú mǎ jiān zhī cè, wáng shī shāo zhèn.
統制官馬忠以京西募兵至,遇金人於順天門外,乘勢擊之,殺獲甚眾。范瓊將萬騎自京東來,營於馬監之側,王師稍振。
chū, qín wáng bīng wèi jí, jīn rén qì jiāo shén, héng xíng zhū yì, páng ruò wú rén. zhì shì shǐ jù, yóu qí bù gǎn páng chū. zì jīng chéng yǐ nán, mín shāo diàn jū yǐ.
初,勤王兵未集,金人氣驕甚,橫行諸邑,旁若無人。至是始懼,游騎不敢旁出。自京城以南,民稍奠居矣。
jiǎ shēn, shěng lián fǎng shǐ zhě guān, bà chāo páng dìng tiē qián jí zhū zhōu miǎn xíng qián, yǐ zhū lù shàn xué hù jué tián chǎn guī cháng píng sī.
甲申,省廉訪使者官,罷鈔旁定貼錢及諸州免行錢,以諸路贍學戶絕田產歸常平司。
dīng hài, hé běi hé dōng lù zhì zhì shǐ zhǒng shī dào, wǔ ān jūn chéng xuān shǐ yáo píng zhòng, yǐ jīng yuán qín fèng bīng zhì.
丁亥,河北、河東路制置使种師道,武安軍承宣使姚平仲,以涇原、秦鳳兵至。
chū, shī dào bèi zhào qín wáng, wén mìng jí xíng, guò yáo píng zhòng, yǒu bù qí qī qiān yǔ zhī jù. bǐ zhì luò yáng, wén zōng wàng yǐ tún jīng chéng xià, huò yán dí shì fāng ruì, yuàn shǎo zhù sì shuǐ yǐ móu wàn quán. shī dào yuē: wú bīng shǎo, ruò chí huí bù jìn, xíng jiàn qíng lù, zhǐ qǔ rǔ ěr. jīn gǔ xíng ér qián, bǐ ān néng cè wǒ xū shí. dōu rén zhī wú lái, shì qì zì zhèn, hé yōu dí zāi! jiē bǎng yán dào, yán zhǒng shǎo bǎo lǐng xī bīng bǎi wàn lái, suì qū biàn shuǐ nán, jìng bī jīn yíng. jīn rén jù, xǐ zhài shāo běi, liǎn yóu qí, dàn shǒu móu tuó gāng, zēng lěi zì wèi.
初,師道被詔勤王,聞命即行,過姚平仲,有步騎七千與之俱。比至洛陽,聞宗望已屯京城下,或言敵勢方銳,願少駐汜水以謀萬全。師道曰:「吾兵少,若遲回不進,形見情露,只取辱耳。今鼓行而前,彼安能測我虛實。都人知吾來,士氣自振,何憂敵哉」!」揭榜沿道,言種少保領西兵百萬來,遂趨汴水南,徑逼金營。金人懼,徙砦稍北,斂游騎,但守牟駝岡,增壘自衛。
shí shī dào nián gāo, tiān xià chēng wèi lǎo zhǒng. dì wén qí zhì, xǐ shén, kāi ān shàng mén, mìng lǐ gāng yíng láo. shí yǐ yì hé, rù jiàn, dì wèn yuē: jīn rì zhī shì, qīng yì rú hé? duì yuē: jīn rén bù zhī bīng, qǐ yǒu gū jūn shēn rù rén jìng ér néng shàn guī hū! dì yuē yè yǐ jiǎng hé yǐ. duì yuē: chén yǐ jūn lǚ zhī shì shì bì xià, yú fēi suǒ gǎn zhī yě.
時師道年高,天下稱為老種。帝聞其至,喜甚,開安上門,命李綱迎勞。時已議和,入見,帝問曰:「今日之事,卿意如何?」對曰:「金人不知兵,豈有孤軍深入人境而能善歸乎!」帝曰;「業已講和矣。」對曰:「臣以軍旅之事事陛下,餘非所敢知也。」
lǐ gāng yán yú dì yuē: qín wáng zhī shī jiàn jí, bīng jiā jì fēn, fēi jié zhì guī yī bù néng jì, yuàn chì shī dào píng zhòng liǎng jiāng tīng chén jié zhì. dì bù tīng, yuē: shī dào lǎo ér zhī bīng, qiě zhí wèi yǐ gāo, yǔ qīng tóng guān, tì cáo méng kě yě. yú shì bié zhì xuān fǔ shǐ, lìng shī dào wèi zhī, yǐ píng zhòng wèi dōu tǒng zhì. yīng sì fāng qín wáng bīng, bìng lì xuān fǔ sī, yòu bō qián hòu jūn zhī zài chéng zhě shǔ zhī, ér xíng yíng sī suǒ tǒng zhě, dú zuǒ yòu zhōng jūn ér yǐ. dì lǚ shēn chì liǎng sī bù dé qīn wěn, ér jié zhì jì fēn, bù xiāng tǒng yī, xuān fǔ sī suǒ yù xíng zhě, wǎng wǎng tuō yǐ jī mì, bù fù guān bào, zì shì quán shǐ fēn.
李綱言於帝曰:「勤王之師漸集,兵家忌分,非節制歸一不能濟,願敕師道、平仲兩將聽臣節制。」帝不聽,曰:「師道老而知兵,且職位已高,與卿同官,替曹矇可也。」於是別置宣撫使,令師道為之,以平仲為都統制。應四方勤王兵,並隸宣撫司,又撥前後軍之在城者屬之,而行營司所統者,獨左、右、中軍而已。帝屢申飭兩司不得侵紊,而節制既分,不相統壹,宣撫司所欲行者,往往托以機密,不復關報,自是權始分。
xīn mǎo, kāi fēng fǔ yán: gù tài fù wáng fǔ, xíng zhì yōng qiū xiàn nán èr shí lǐ fǔ gù cūn, wèi dào suǒ shā, bǎi xìng suì wèi zhī fù guó cūn. zhào jí qí zī. xiǎo rén chéng xì zhēng rù fǔ dì, lüè qǔ juàn qī qiān yú pǐ, qián sān shí yú wàn mín, sì bì dàng rán.
辛卯,開封府言:「故太傅王黼,行至雍丘縣南二十里輔固村,為盜所殺,百姓遂謂之負國村。」詔籍其貲。小人乘隙爭入黼第,掠取絹七千餘匹,錢三十餘萬緡,四壁蕩然。
xiān shì wú mǐn lǐ gāng qǐng zhū fǔ, shì xià kāi fēng fǔ niè shān, shān fāng xié sù yuàn, qiǎn wǔ shì qiāng zhī mín jiā. dì yǐ chū jí wèi, nán yú zhū dà chén, tuō yán dào shā zhī. yì zhě yǐ bù zhèng tiān tǎo wèi shī xíng yún.
先是吳敏、李綱請誅黼,事下開封府聶山,山方挾宿怨,遣武士戕之民家。帝以初即位,難於誅大臣,託言盜殺之。議者以不正天討為失刑雲。
guǐ hài, dà wù sì sāi.
癸亥,大霧四塞。
lǐ gāng lǐ bāng yàn wú mǐn zhǒng shī dào yáo píng zhòng zhé yàn zhì tóng duì yú fú níng diàn, yì suǒ yǐ yòng bīng zhě. gāng zòu yuē: jīn rén zhāng dà qí shì, rán bīng shí bù guò liù wàn, yòu dà bàn jiē xī qì dān bó hǎi bù luò. wú qín wáng zhī shī jí chéng xià zhě èr shí yú wàn, gù yǐ shù bèi zhī yǐ. bǐ yǐ gū jūn rù zhòng dì, yóu hǔ bào zì tóu kǎn jǐng zhōng, dāng yǐ jì qǔ zhī, bù kě yǔ jiǎo yī dàn zhī lì. wèi jīn zhī cè, mò ruò è guān jīn, jué liáng dào, jìn chāo lüè, fēn bīng yǐ fù jī běi jùn yì, qí bǐ yóu qí chū zé jī zhī,. yǐ zhòng bīng lín dí yíng, jiān bì wù zhàn, rú zhōu yà fū suǒ yǐ kùn qī guó zhě, dài qí liáng jǐn lì pí, rán hòu yǐ jiāng shuài xí qǔ shì shū, fù sān zhèn, zòng qí běi guī, zhōng dù ér hòu jī zhī, cǐ bì shèng zhī jì yě. dì rán zhī.
李綱、李邦彥、吳敏、种師道、姚平仲、折彥質同對於福寧殿,議所以用兵者。綱奏曰:「金人張大其勢,然兵實不過六萬,又大半皆奚、契丹、渤海部落。吾勤王之師集城下者二十餘萬,固已數倍之矣。彼以孤軍入重地,猶虎豹自投檻阱中,當以計取之,不可與角一旦之力。為今之策,莫若扼關津,絕糧道,禁抄掠,分兵以復畿北郡邑,俟彼游騎出則擊之,。以重兵臨敵營,堅壁勿戰,如周亞夫所以困七國者,待其糧盡力疲,然後以將帥檄取誓書,復三鎮,縱其北歸,中渡而後擊之,此必勝之計也。」帝然之。
jiǎ wǔ, tài xué shēng chén dōng yán: zuó wén dào lù zhī yán yuē: gāo jié jìn shōu qí xiōng qiú shēn děng shū, bào shàng huáng chū zhì nán jīng, bù yù qián mài, fù wèi cài jīng tóng guàn zhū miǎn děng xié zhī ér qù. dài zhì sì zhōu, yòu zhà chuán shàng huáng yù bǐ, lìng gāo qiú shǒu yù fú qiáo, bù dé nán lái, suì xié shàng huáng dù huái yǐ qū jiāng zhè. chì huí suí jià wèi shì, zhì yú pān wàng tòng kū, tóng guàn suì lìng qīn bīng yǐn gōng shè zhī, wèi shì zhōng shǐ ér bó zhě fán bǎi yú rén. wén qiú fù zǐ xiōng dì zài páng, jǐn dé yī wàng shàng huáng, jūn chén xiāng gù qì xià, yì ruò yǒu suǒ yán zhě. ér qún zéi zhī dǎng, biàn mǎn dōng nán, jiē píng shí yīn jié yǐ wèi bèi zhě, yī dàn chéng shì qiè fā, kòng chí dà jiāng zhī xiǎn, dōng nán jùn xiàn bì fēi cháo tíng yǒu, bì xià hé wèi shàng bù rěn yú cǐ? dé fēi liáng shī chéng yīn yǒu yíng móu ér rán xié? shī chéng wēi shēng qì yàn, zhèn zhuó zhōng wài. guó jiā zhì gōng zhī xuǎn, wú rú kē jǔ zhī qǔ shì, ér shī chéng nǎi jiàn qí mén lì shǐ chén chǔ hóng, tíng shì cì dì, réng lìng bèi yì. xuān hé liù nián chūn, qīn dì jìn shì, qí zhōng bǎi yú rén, jiē fù shāng háo zi, měi míng suǒ xiàn zhì qī bā qiān mín. yòu chuàng zhì běi sī yǐ jù bù jí zhī wù, zhuān lǐng shū yì jú yǐ jìn shì jǐng yóu shǒu wú lài zhī bèi. làn ēn héng cì, mí fèi bǎi duān. shī chéng zhī è rú cǐ, ér zhì jīn bù qù, qún zéi yǐ wèi ào yuán, bì xià suī yù dà míng zhū shǎng, hú kě dé zāi!
甲午,太學生陳東言:「昨聞道路之言曰:高傑近收其兄俅、伸等書,報上皇初至南京,不欲前邁,復為蔡京、童貫、硃勔等挾之而去。迨至泗州,又詐傳上皇御筆,令高俅守御浮橋,不得南來,遂挾上皇渡淮以趨江、浙。斥回隨駕衛士,至於攀望慟哭,童貫遂令親兵引弓射之,衛士中矢而踣者凡百餘人。聞俅父子兄弟在旁,僅得一望上皇,君臣相顧泣下,意若有所言者。而群賊之黨,遍滿東南,皆平時陰結以為備者,一旦乘勢竊發,控持大江之險,東南郡縣必非朝廷有,陛下何為尚不忍於此?得非梁師成陰有營謀而然邪?師成威聲氣焰,震灼中外。國家至公之選,無如科舉之取士,而師成乃薦其門吏使臣儲宏,廷試賜第,仍令備役。宣和六年春,親第進士,其中百餘人,皆富商豪子,每名所獻至七八千緡。又創置北司以聚不急之務,專領書藝局以進市井游手無賴之輩。濫恩橫賜,糜費百端。師成之惡如此,而至今不去,群賊倚為奧援,陛下雖欲大明誅賞,胡可得哉!」
yǐ wèi, zhào bào shī chéng péng fù wáng fǔ zhī zuì, zé shòu zhāng huà jūn jié dù fù shǐ, qiǎn shǐ chén yā fù biǎn suǒ xíng zhì bā jiǎo zhèn, cì sǐ.
乙未,詔暴師成朋附王黼之罪,責授彰化軍節度副使,遣使臣押赴貶所;行至八角鎮,賜死。
chū, wáng fǔ cháng wèi yùn wáng kǎi yīn huà duó zōng zhī jì, shī chéng lì bǎo hù tài zǐ, dé bù dòng yáo. jí dào jūn dōng xìng, bì chén duō cóng yǐ bì zuì, shī chéng zì yǐ jiù ēn liú jīng shī. zhì shì chén dōng shū qí zuì, bù yī zhāng bǐng yì yǐ wèi yán, suì biǎn sǐ.
初,王黼嘗為鄆王楷陰畫奪宗之計,師成力保護太子,得不動搖。及道君東幸,嬖臣多從以避罪,師成自以舊恩留京師。至是陳東疏其罪,布衣張炳亦以為言,遂貶死。
dì yǐ jīn rén suǒ jīn yín shù zhì duō, yù qǔ jìn zhōng zhū yù yǐ chōng zhé, lìng jù zhì xuān hé diàn. shì rì, lǐ zhuó zhèng wàng zhī rù duì, mìng yuè suǒ liè zhū yù, xī jīn zhì jīn yíng.
帝以金人索金銀數至多,欲取禁中珠玉以充折,令聚置宣和殿。是日,李梲、鄭望之入對,命閱所列珠玉,悉津至金營。
èr yuè, dīng yǒu shuò, lǐ zhuó zhèng wàng zhī zhì jīn yíng, jīn rén xiān qiǎn zhuó guī. shì yè, xuān fǔ sī dōu tǒng zhì yáo píng zhòng lǜ bù qí wàn rén jié jīn yíng, yǐ bài hái.
二月,丁酉朔,李梲、鄭望之至金營,金人先遣梲歸。是夜,宣撫司都統制姚平仲率步騎萬人劫金營,以敗還。
chū, zhǒng shī dào yǐ sān zhèn bù kě qì, chéng xià bù kě zhàn. cháo tíng gù jiān shǒu hé yì, qí yáo gǔ lái, bīng shì yì shén, rán hòu shǐ rén wǎng yù jīn rén, yǐ sān zhèn xì guó jiā biān yào, jué bù kě gē, níng yǐ qí fù rù zēng zuò suì bì, shù dé hé hǎo jiǔ yuǎn. rú cǐ sān liǎng fǎn, shì xū dòu liú bàn yuè. zhòng bīng mì ěr, bǐ bì bù gǎn yuǎn qù jié lüè. zī shēng jiān liáng cǎo jiàn jié, bù miǎn běi hái, qí qí guò hé, yǐ qí bīng wěi xí. zhì zhēn dìng zhōng shān liǎng zhèn, bì bù kěn xià. bǐ fù bèi shòu dí, kě yǐ dé zhì. huì lǐ gāng zhǔ píng zhòng zhī móu, shī dào yán zú bù yòng. píng zhòng, gǔ zhī yǎng zi yě. dì yǐ qí xiāo yǒng, lǚ zhào duì nèi diàn, cì yǔ shén hòu, xǔ yǐ chéng gōng dāng shòu jié yuè. píng zhòng yì yù yè kòu jīn yíng, shēng qín zōng wàng, fèng kāng wáng yǐ guī, ér qí móu xiè, jīn xiān shì shè bèi, gù fǎn wèi suǒ bài. jīn rén yǐ shì zé kāng wáng, zhāng bāng chāng kǒng jù tì qì, wáng bù wèi dòng.
初,种師道以「三鎮不可棄,城下不可戰。朝廷固堅守和議,俟姚古來,兵勢益甚,然後使人往諭金人,以三鎮系國家邊要,決不可割,寧以其賦入增作歲幣,庶得和好久遠。如此三兩返,勢須逗留半月。重兵密邇,彼必不敢遠去劫掠。孳生監糧草漸竭,不免北還,俟其過河,以騎兵尾襲。至真定、中山兩鎮,必不肯下。彼腹背受敵,可以得志。」會李綱主平仲之謀,師道言卒不用。平仲,古之養子也。帝以其驍勇,屢召對內殿,賜予甚厚,許以成功當受節鉞。平仲議欲夜叩金營,生擒宗望,奉康王以歸,而其謀泄,金先事設備,故反為所敗。金人以是責康王,張邦昌恐懼涕泣,王不為動。
lǐ gāng huì xíng yíng zuǒ yòu jūn jiāng shì, zhì míng, chū jǐng yáng mén, yǔ jīn rén áo zhàn yú mù tiān pō, zhǎn huò shén zhòng. fù gōng zhōng jūn, gāng qīn lǜ jiāng shì yǐ shén bì gōng shè què zhī.
李綱會行營左右軍將士,質明,出景陽門,與金人鏖戰於幕天坡,斬獲甚眾。復攻中軍,綱親率將士以神臂弓射卻之。
shī dào fù yán: jié zhài yǐ wù, rán bīng jiā yì yǒu chū qí bù yì zhě. jīn xī zài qiǎn bīng fēn dào gōng zhī, yì yī qí yě. rú yóu bù shèng, rán hòu měi xī yǐ shù qiān rén rǎo zhī, bù shí rì, dí rén dùn yǐ. lǐ bāng yàn děng wèi nuò bù néng yòng.
師道復言:「劫寨已誤,然兵家亦有出其不意者。今夕再遣兵分道攻之,亦一奇也。如猶不勝,然後每夕以數千人擾之,不十日,敵人遁矣。」李邦彥等畏懦不能用。
dì mǎn yì píng zhòng bì chéng gōng, jì ér shī lì, zǎi zhí tái jiàn jiāo yán xī bīng qín wáng zhī shī jí qīn zhēng xíng yíng sī bīng wèi dí suǒ jiān, wú fù cún zhě, dì dà jīng, yǒu zhào bù dé jìn bīng. suì bà gāng shàng shū yòu chéng qīn zhēng xíng yíng shǐ, yǐ cài mào dài zhī. yīn fèi xíng yíng shǐ sī, zhǐ yǐ shǒu yù shǐ zǒng bīng shì, gài yù zuì gāng yǐ xiè dí yě.
帝滿意平仲必成功,既而失利,宰執台諫交言西兵勤王之師及親征行營司兵為敵所殲,無復存者,帝大驚,有詔不得進兵。遂罷綱尚書右丞、親征行營使,以蔡懋代之。因廢行營使司,止以守御使總兵事,蓋欲罪綱以謝敵也。
jǐ hài, lǐ gāng yì chóng zhèng diàn qiú duì, jì zhì diàn mén, wén bà mìng, nǎi tuì chù yù táng dài zuì. cài mào huì wèn, xíng yíng sī bīng suǒ shī cái bǎi yú rén, ér xī bīng jí qín wáng zhī shī zhé shāng qiān yú rén, yú bìng rú gù. shì xī, dì jiàng qīn bǐ láo gāng, cì bái jīn wǔ bǎi liǎng, qián wǔ shí wàn, qiě lìng wú mǐn yù fù yòng zhī yì, gāng gǎn qì yǐ xiè.
己亥,李綱詣崇政殿求對,既至殿門,聞罷命,乃退處浴堂待罪。蔡懋會問,行營司兵所失才百餘人,而西兵及勤王之師折傷千餘人,餘並如故。是夕,帝降親筆勞綱,賜白金五百兩,錢五十萬,且令吳敏諭復用之意,綱感泣以謝。
zōng wàng qiǎn wáng ruì lái wèn jǔ bīng zhī gù. xīn chǒu, qiǎn zī zhèng diàn dà xué shì yǔ wén xū zhōng zhī dōng shàng gé mén shì wáng qiú shǐ jīn jūn.
宗望遣王汭來問舉兵之故。辛丑,遣資政殿大學士宇文虛中、知東上閤門事王俅使金軍。
shí xū zhōng wén jīng shī jí, chí guī, shōu shí sàn zú, dé dōng nán jūn bīng èr wàn rén, yǐ pián yí qǐ lǐ miǎo lǐng zhī, lìng zhù biàn hé. huì yáo píng zhòng shī lì, yuán bīng xī lái zhě jiē kuì, xū zhōng zhuì ér rù chéng. dì yù qiǎn shǐ biàn jié yíng fēi cháo tíng yì, qiě jiāng jiā zuì qí rén, réng jiù yíng kāng wáng. dà chén jiē bù yù xíng, xū zhōng chéng mìng, kǎi rán ér wǎng.
時虛中聞京師急,馳歸,收拾散卒,得東南軍兵二萬人,以便宜起李邈領之,令駐汴河。會姚平仲失利,援兵西來者皆潰,虛中縋而入城。帝欲遣使辯劫營非朝廷意,且將加罪其人,仍就迎康王。大臣皆不欲行,虛中承命,慨然而往。
shì rì, tài xué shēng chén dōng lǜ zhū shēng shù bǎi rén fú xuān dé mén xià, shàng shū yuē: lǐ gāng fèn yǒng bù gù, yǐ shēn rèn tiān xià zhī zhòng, suǒ wèi shè jì zhī chén yě. lǐ bāng yàn bái shí zhōng zhāng bāng chāng zhào yě wáng xiào dí cài mào lǐ zhuó zhī tú, yōng móu bù cái, jì jí xián néng, dòng wèi shēn móu, bù xù guó jì, suǒ wèi shè jì zhī zéi yě. bì xià bá gāng wèi zhí zhèng, zhōng wài xiāng qìng ér bāng yàn děng jí rú chóu chóu, kǒng qí chéng gōng, yīn yuán jǔ bài, guī zuì yú gāng. fū yī shèng yī fù, bīng jiā cháng shì, qǐ kě jù yǐ cǐ qīng dòng rèn shì zhī chén! qiě bāng yàn děng bì yù gē dì, céng bù sī hé běi shí cháo tíng gēn běn, wú sān guān sì zhèn, shì qì hé běi yě. qì hé běi, cháo tíng néng fù dōu dà liáng hū! yòu bù zhī gē dì zhī hòu, bāng yàn děng néng bǎo jīn rén bù fù gǎi méng fǒu yě? qiè sī dí bīng nán xiàng, dà liáng bù kě dōu, bì jiāng qiān ér zhī jīn líng, zé zì jiāng yǐ běi, fēi cháo tíng yǒu. kuàng jīn líng zhèng lǜ tóng guàn cài yōu zhū miǎn děng wǎng shēng biàn luàn, suī yù qiān ér dōu zhī, yòu bù kě dé, bì xià jiāng yú hé dì diàn zōng shè xié? bāng yàn děng bù wèi guó jiā zhǎng jiǔ jì, yòu yù jǔ gāng chéng móu yǐ kuài sī fèn. bà mìng yī chuán, bīng mín sāo dòng, zhì yú liú tì, xián wèi bù rì wèi dí qín yǐ. bà gāng fēi tè duò bāng yàn děng jì zhōng, yòu duò dí jì zhōng yě. qǐ fù yòng gāng ér chì bāng yàn děng, qiě yǐ kǔn wài fù zhǒng shī dào. zōng shè cún wáng, zài cǐ yī jǔ!
是日,太學生陳東率諸生數百人伏宣德門下,上書曰:「李綱奮勇不顧,以身任天下之重,所謂社稷之臣也。李邦彥、白時中、張邦昌、趙野、王孝迪、蔡懋、李梲之徒,庸繆不才,忌嫉賢能,動為身謀,不恤國計,所謂社稷之賊也。陛下拔綱為執政,中外相慶;而邦彥等疾如仇讎,恐其成功,因緣沮敗,歸罪於綱。夫一勝一負,兵家常勢,豈可遽以此傾動任事之臣!且邦彥等必欲割地,曾不思河北實朝廷根本,無三關、四鎮,是棄河北也。棄河北,朝廷能復都大梁乎!又不知割地之後,邦彥等能保金人不復改盟否也?竊思敵兵南向,大梁不可都,必將遷而之金陵,則自江以北,非朝廷有。況金陵正慮童貫、蔡攸、硃勔等往生變亂,雖欲遷而都之,又不可得,陛下將於何地奠宗社邪?邦彥等不為國家長久計,又欲沮綱成謀以快私憤。罷命一傳,兵民騷動,至於流涕,咸謂不日為敵擒矣。罷綱非特墮邦彥等計中,又墮敵計中也。乞復用綱而斥邦彥等,且以閫外付种師道。宗社存亡,在此一舉!」
shū zòu, jūn mín bù qī ér jí zhě shù wàn rén. huì bāng yàn tuì cháo, zhòng shù qí zuì, mān mà, qiě yù ōu zhī, bāng yàn jí qū yǐ miǎn. dì lìng zhōng rén chuán zhǐ, kě qí zòu. yǒu yù sàn zhě, zhòng hōng rán yuē: ān zhī fēi wěi xié? xū jiàn lǐ yòu chéng zhǒng xuān fǔ fù yòng nǎi tuì. wú mǐn chuán xuān yún: lǐ gāng yòng bīng shī lì, bù dé yǐ bà zhī, qí jīn rén shāo tuì, lìng fù zhí. zhòng yóu mò kěn qù, fāng wō huài dēng wén gǔ, xuān hū dòng dì. kāi fēng yǐn wáng shí yōng zhì, wèi zhū shēng yuē: xié tiān zǐ kě hū? hú bù tuì? zhū shēng yīng zhī yuē: yǐ zhōng yì xié tiān zǐ, bù yù yú yǐ jiān nìng xié zhī hū? fù yù qián ōu zhī, shí yōng táo qù. diàn shuài wáng zōng chǔ kǒng shēng biàn, zòu dì miǎn cóng zhī. dì nǎi qiǎn gěng nán zhòng hào yú zhòng yuē: yǐ dé zhǐ xuān lǐ gāng yǐ. nèi shì zhū gǒng zhī xuān gāng hòu qī, zhòng luán ér zhé zhī, bìng shā nèi shì shù shí rén. gāng huáng jù rù duì, qì bài qǐng sǐ. dì jí fù gāng yòu chéng, chōng jīng chéng sì bì shǒu yù shǐ, gāng gù cí, dì bù xǔ, bǐ chū wài xuān yù, zhòng yòu yuàn jiàn zhǒng shī dào, zhào cù shī dào rù chéng dàn yā. shī dào chéng chē ér zhì, zhòng qiān lián shì zhī yuē guǒ wǒ gōng yě! shǐ xiāng shuài shēng nuò ér sàn.
書奏,軍民不期而集者數萬人。會邦彥退朝,眾數其罪,嫚罵,且欲毆之,邦彥疾驅以免。帝令中人傳旨,可其奏。有欲散者,眾哄然曰:「安知非偽邪?須見李右丞、種宣撫復用乃退。」吳敏傳宣云:「李綱用兵失利,不得已罷之,俟金人稍退,令復職。」眾猶莫肯去,方撾壞登聞鼓,喧呼動地。開封尹王時雍至,謂諸生曰:「脅天子可乎?胡不退?」諸生應之曰:「以忠義脅天子,不愈於以奸佞脅之乎?」復欲前毆之,時雍逃去。殿帥王宗濋恐生變,奏帝勉從之。帝乃遣耿南仲號於眾曰:「已得旨宣李綱矣。」內侍硃拱之宣綱後期,眾臠而磔之,並殺內侍數十人。綱惶懼入對,泣拜請死。帝即復綱右丞,充京城四壁守御使,綱固辭,帝不許,俾出外宣諭,眾又願見种師道,詔促師道入城彈壓。師道乘車而至,眾褰簾視之曰;「果我公也!」始相率聲喏而散。
rén yín, zhuī fēng fàn zhòng yān wèi guó gōng, zèng sī mǎ guāng tài shī, zhāng shāng yīng tài bǎo. chú yuán yòu xué shù dǎng jí zhī jìn.
壬寅,追封范仲淹魏國公,贈司馬光太師,張商英太保。除元祐學術黨籍之禁。
fèi yuàn yòu gōng guān kě yǐ yǔ mín zhě.
廢苑囿宮觀可以與民者。
zhào zhū shì mín shā nèi shì wèi shǒu zhě, jìn fú què shàng shū. wáng shí yōng yù jǐn zhì tài xué zhū shēng yú yù, rén rén zhuì kǒng. huì cháo tíng jiāng yòng yáng shí wèi jì jiǔ, qiǎn niè chāng yì xué xuān yù, rán hòu dìng. chāng, jí shān yě, dì cháng yǐ qí yǒu zhōu chāng kàng jié zhī yì, gù gǎi míng chāng.
詔誅士民殺內侍為首者,禁伏闕上書。王時雍欲盡致太學諸生於獄,人人惴恐。會朝廷將用楊時為祭酒,遣聶昌詣學宣諭,然後定。昌,即山也,帝嘗以其有周昌抗節之義,故改名昌。
guǐ mǎo, yǐ zhù zuò zuǒ láng shěn huì cóng huáng dì sù wáng shū shǐ jīn jūn.
癸卯,以著作佐郎沈晦從皇弟肅王樞使金軍。
yǐ xú chù rén wèi zhōng shū shì láng, yǔ wén xū zhōng qiān shū shū mì yuàn shì. cài mào bà.
以徐處仁為中書侍郎,宇文虛中籤書樞密院事。蔡懋罷。
yǐ sì, kāng wáng jí yǔ wén xū zhōng zhāng bāng chāng hái zì jīn yíng.
乙巳,康王及宇文虛中、張邦昌還自金營。
zōng wàng yù tuì shī, qiǎn hán guāng yì lái gào cí. dì qiǎn xū zhōng jī lǐ gāng suǒ liú gē sān zhèn zhào shū yǐ wǎng. chū, jīn rén gōng chéng, cài mào jìn bù dé zhé shī shǐ shí, jiāng shì jī fèn. jí lǐ gāng fù yòng, xià lìng néng shā dí zhě hòu shǎng, zhòng wú bù fèn yuè, jīn rén shāo yǒu jù xīn. jì dé sān zhèn zhào shū, yòu xiāo wáng wèi zhì, suì bù qí jīn bì shù zú, yǐn bīng běi qù. jīng shī jiě yán.
宗望欲退師,遣韓光裔來告辭。帝遣虛中齎李綱所留割三鎮詔書以往。初,金人攻城,蔡懋禁不得輒施矢石,將士積憤。及李綱復用,下令能殺敵者厚賞,眾無不奮躍,金人稍有懼心。既得三鎮詔書,又蕭王為質,遂不俟金幣數足,引兵北去。京師解嚴。
zhǒng shī dào qǐng chéng jīn rén bàn jì jī zhī, dì bù xǔ. shī dào yuē: yì rì bì wèi zhōng guó huàn. yù shǐ zhōng chéng lǚ hǎo wèn yán yú dì yuē: jīn rén dé zhì, yì qīng zhōng guó, qiū dōng bì qīng guó fù lái, yù dí zhī bèi, dāng sù jiǎng qiú. bù tīng.
种師道請乘金人半濟擊之,帝不許。師道曰:「異日必為中國患。」御史中丞呂好問言於帝曰:「金人得志,益輕中國,秋冬必傾國復來,禦敵之備,當速講求。」不聽。
bǐng wǔ, yǐ kāng wáng gòu wèi tài fù jìng jiāng fèng níng jūn jié dù shǐ.
丙午,以康王構為太傅、靜江、奉寧軍節度使。
shěng míng táng bān shuò bù zhèng guān.
省明堂班朔布政官。
dīng wèi, rì yǒu liǎng ěr.
丁未,日有兩珥。
wù shēn, shè tiān xià. zhào yù shì mín: zì jīn shù shì bìng zūn yòng zǔ zōng jiù zhì, fán dù guó hài mín zhī shì, yī qiè qǐn bà.
戊申,赦天下。詔諭士民:「自今庶事並遵用祖宗舊制,凡蠹國害民之事,一切寢罷。」
qiǎn wáng qiú shǐ jīn jūn yíng sù wáng.
遣王俅使金軍迎肅王。
jǐ běn, bà zǎi zhí jiān shén xiāo yù qīng wàn shòu gōng shǐ.
己本,罷宰執兼神霄、玉清、萬壽宮使。
zhào yòng zǔ zōng gù shì, zé wǔ chén dé jūn xīn zhě wèi tóng zhī qiān shū shū mì yuàn, biān jiāng yǒu wēi wàng zhě wèi sān yá.
詔用祖宗故事,擇武臣得軍心者為同知、僉書樞密院,邊將有威望者為三衙。
yǐ jīn rén jiǎng hé, zhào: guān mín xī cháng fù jīn ér fù guī běn cháo zhě, gè hái qí xiāng guó.
以金人講和,詔:「官民昔嘗附金而復歸本朝者,各還其鄉國。」
lǐ gāng yán: chán yuān zhī yì, suī yǔ liáo rén méng yuē, jí qí tuì yě, yóu qiǎn zhòng bīng hù sòng zhī, gài kǒng qí wú suǒ jì dàn, sì xíng lǔ lüè gù yě. jīn rén zhī qù sān rì yǐ, chū wèi qí yǐ chuán fá dù hé, jīn xì qiáo jì shī, yī rì ér bì. hé qiǎn dà bīng yòng chán yuān gù shì hù sòng zhī! dì kě qí qǐng. yú shì fēn qiǎn jiāng shì, yǐ zú wàn yú shù dào bìng jìn, qiě jiè zhū jiāng dù biàn lì, kě jī jí jī zhī. jiāng shì shòu mìng, yǒng yuè yǐ xíng. ér zǎi xiàng jiù gāng jǐn qiǎn chéng xià bīng zhuī dí, kǒng cāng zú wú cuò, jí zhēng zhū jiāng. yǐ zhuī jí jīn rén yú xíng zhào jiān, jù dé hái shī zhī mìng, wú bù è wàn. bǐ gāng lì zhēng fù zhuī, ér jiāng shì jiě tǐ yǐ.
李綱言:「澶淵之役,雖與遼人盟約,及其退也,猶遣重兵護送之,蓋恐其無所忌憚,肆行擄掠故也。金人之去三日矣,初謂其以船筏渡河,今系橋濟師,一日而畢。盍遣大兵用澶淵故事護送之!」帝可其請。於是分遣將士,以卒萬餘數道並進,且戒諸將度便利,可擊即擊之。將士受命,踴躍以行。而宰相咎綱盡遣城下兵追敵,恐倉卒無措,急征諸將。已追及金人於邢、趙間,遽得還師之命,無不扼腕。比綱力爭復追,而將士解體矣。
gēng xū, lǐ bāng yàn bà. yǐ zhāng bāng chāng wèi tài zǎi jiān mén xià shì láng, wú mǐn wèi shǎo zǎi jiān zhōng shū shì láng, lǐ gāng zhī shū mì yuàn shì, gěng nán zhòng wèi shàng shū zuǒ chéng, lǐ zhuó wèi shàng shū yòu chéng.
庚戌,李邦彥罷。以張邦昌為太宰兼門下侍郎,吳敏為少宰兼中書侍郎,李綱知樞密院事,耿南仲為尚書左丞,李梲為尚書右丞。
xīn hài, zhào: jiān chá yù shǐ yán shì, rú zǔ zōng fǎ.
辛亥,詔:「監察御史言事,如祖宗法。」
yǔ wén cuì zhōng bà zhī jiāng níng fǔ.
宇文粹中罷知江寧府。
guǐ chǒu, zhǒng shī dào bà wèi zhōng tài yī gōng shǐ.
癸丑,种師道罷為中太一宮使。
zhōng chéng xǔ hàn yán shī dào míng jiāng, shěn yì yǒu móu, bù kě shǐ jiě bīng bǐng. dì wèi qí lǎo, nán yòng, hàn yuē: qín shǐ huáng lǎo wáng jiǎn ér yòng lǐ xìn, bīng rǔ yú chǔ, hàn xuān dì lǎo zhào chōng guó ér zú néng chéng jīn chéng zhī gōng. zì lǚ wàng yǐ lái, yǐ lǎo jiāng shōu gōng zhě, nán yī èr shù. shī dào zhì lì wèi shuāi, suī lǎo, kě yòng yě. dì bù nà. hàn yòu yán: jīn rén cǐ qù, cún wáng suǒ xì, dāng lìng yī dà chuàng, shǐ shī lì qù, zé zhōng yuán kě bǎo, sì yí kě fú. bù rán, jiāng lái zài jǔ, bì yǒu bù jiù zhī huàn. yí qiǎn shī dào yāo jī zhī. dì yì bù tīng.
中丞許翰言師道名將,沈毅有謀,不可使解兵柄。帝謂其老,難用,翰曰:「秦始皇老王翦而用李信,兵辱於楚,漢宣帝老趙充國而卒能成金城之功。自呂望以來,以老將收功者,難一二數。師道智力未衰,雖老,可用也。」帝不納。翰又言:「金人此去,存亡所系,當令一大創,使失利去,則中原可保,四夷可服。不然,將來再舉,必有不救之患。宜遣師道邀擊之。」帝亦不聽。
shǐ, dì shǐ hàn jiàn shī dào, shī dào bù yǔ, hàn yuē: guó jiā yǒu jí zhào, xǔ lái fǎng suǒ yí, gōng wù yǐ shū shēng zhī gù bù kěn yán. shī dào nǎi yuē: wǒ zhòng bǐ guǎ, dàn fēn bīng jié yíng, kòng shǒu yào dì, shǐ bǐ liáng dào bù tōng, zuò yǐ chí jiǔ, kě pò yě. hàn shēn fú zhī.
始,帝使翰見師道,師道不語,翰曰:「國家有急詔,許來訪所疑,公勿以書生之故不肯言。」師道乃曰:「我眾彼寡,但分兵結營,控守要地,使彼糧道不通,坐以持久,可破也。」翰深服之。
guǐ chǒu, zé zhōu yán jīn zōng hàn bīng cì gāo píng.
癸丑,澤州言金宗翰兵次高平。
chū, zōng hàn wén zōng wàng yì hé, yì qiǎn rén lái suǒ lù, zǎi xiàng yǐ qín wáng bīng dà zhì, jū qí shǐ ér bù yǔ. zōng hàn nù, nǎi fēn bīng pò xīn dài, zhé kě qiú yǐ lín fǔ bīng, liú guāng shì yǐ fū yán bīng yuán hé dōng, jiē wèi suǒ bài, suì wéi tài yuán, yuè yú bù néng xià. shì píng yáng yì jūn pàn qù, gōng pò wēi shèng jūn, suì yǐn jīn rén rù nán běi guān, pò lóng dé fǔ, zhī fǔ zhāng què tōng pàn zhào bó zhēn sī lù zhāng yàn yù sǐ zhī. què, bīn zhōu yí lù rén. chū, dào jūn jí wèi, yīng zhào shàng shū yán shí shì, qǐ zhū dà jiān, tuì xiǎo rén, jìn xián néng, kāi jìn gù, qǐ lǎo chéng, zhuó zhōng gěng, xī biān shì, xiū wén dé, guǎng yán lù, róng zhí jiàn. jí shǒu lóng dé, wén jīn rén nán xià, biǎo yán: hé dōng tiān xià gēn běn, wú hé dōng, qǐ tè qín bù kě shǒu, biàn yì bù kě dōu yǐ. ruò dé qín bīng shí wàn rén, yóu zú yǐ kàng dí. shū lèi shàng, bù bào. jīn bīng zhì, què chéng chéng gù shǒu. jīn rén zhī chéng zhōng wú bèi, yù shǐ jiàng, què yuē: què shǒu tǔ chén, dāng yǐ sǐ bào guó, tóu kě duàn, yāo bù kě qū yě! nǎi zhàn ér sǐ.
初,宗翰聞宗望議和,亦遣人來索賂,宰相以勤王兵大至,拘其使而不與。宗翰怒,乃分兵破忻、代,折可求以麟府兵,劉光世以鄜延兵援河東,皆為所敗,遂圍太原,月餘不能下。適平陽義軍叛去,攻破威勝軍,遂引金人入南北關,破隆德府,知府張確、通判趙伯臻、司錄張彥遹死之。確,邠州宜祿人。初,道君即位,應詔上書言十事,乞誅大奸,退小人,進賢能,開禁錮,起老成,擢忠鯁,息邊事,修文德,廣言路,容直諫。及守隆德,聞金人南下,表言:「河東天下根本,無河東,豈特秦不可守,汴亦不可都矣。若得秦兵十萬人,猶足以抗敵。」書累上,不報。金兵至,確乘城固守。金人知城中無備,諭使降,確曰:「確守土臣,當以死報國,頭可斷,腰不可屈也!」乃戰而死。
jīn rén cì gāo píng, jǔ cháo zhèn jù. mìng tǒng zhì guān hǎo huái jiāng bīng yī wàn tún hé yáng, è tài xíng láng chē zhī xiǎn, yǐ zhǒng shī dào wèi hé běi xuān fǔ shǐ, zhù huá zhōu, yǐ yáo gǔ wèi zhì zhì shǐ, zǒng bīng yuán tài yuán, yǐ zhǒng shī zhōng wèi zhì zhì fù shǐ, yuán zhōng shān hé jiān zhū jùn.
金人次高平,舉朝震懼。命統制官郝懷將兵一萬屯河陽,扼太行、琅車之險,以种師道為河北宣撫使,駐滑州,以姚古為制置使,總兵援太原,以种師中為制置副使,援中山、河間諸郡。
zèng yòu zhèng yán chén guàn wèi yòu jiàn yì dài fū.
贈右正言陳瓘為右諫議大夫。
jiǎ yín, shì yù shǐ sūn dí yán: cài jīng sì rèn zǎi xiàng, qián hòu èr shí nián, xié jì zhì shù shì zhī míng, jiàn dù guó hài mín zhī zhèng, zǔ zōng fǎ dù, fèi yí jǐ jǐn. tuō fēng hēng yù dà zhī shuō, chàng qióng shē jí chǐ zhī fēng, ér gōng sī xù jī, sǎo dàng wú yú. lì yù bǐ zhī xiàn yǐ yīn huài fēng bó zhī fǎ, zhì qū xué zhī kē yǐ dù sè jiàn zhēng zhī lù. jí yǐn qún xiǎo, chōng mǎn yào tú, jìn gù zhōng liáng, xī wèi péng dǎng. guī mén hùn zhuó, fù zǐ xuān zhēng. sī yì guān wèi héng xíng, yìng qiè fēng wèi dà guó. qī jūn wǎng shàng, xié shù rèn qíng. shū chuán suǒ jì lǎo jiān jù è, wèi yǒu rú jīng bǐ zhě. shàng huáng lǚ yīn rén yán, zhuó jiàn jiān zhuàng, fán sì bà miǎn, ér xiōng yàn yì sì, fù chū wèi è. yuàn qì chōng sè, shàng gàn yīn yáng rén xīn xié lí, shàng xià jiě tǐ. yú shì dí rén chéng xū gǔ xíng, rú dǎo wú rén zhī jìng. bì xià hè rán wēi duàn, biǎn chì wáng fǔ děng, dà zhèng diǎn xíng, rú jīng zhī è, qǐ kě dú dài! yòu yán: fāng wáng shī zhī fá běi yě, tóng guàn cài yōu wèi xuān fǔ, tí shù shí wàn zhī shī, cuò yú cán liáo yān liú mí suì, zú mǎi kōng chéng, nǎi yǐ huī dìng gù jiāng, mào shòu fēi cháng zhī chǒng. xiāo hòu nà kuǎn, qí shǐ hán fǎng jiàn guàn yōu yú jūn zhōng bēi cí qí āi, yù sǔn suì bì yǐ fù jiù hǎo, cǐ ān wēi zhī jī yě nǎi chì fǎng shǐ qù, fǎng dà hū yú tíng, gào yǐ bì bài. jīn shù zhōu zhī dì, xī fēi wǒ yǒu, ér guó yòng mín lì, cóng ér jié yǐ. dài jīn rén jié hǎo, zé yòu zhāo nà pàn wáng, fǎn fù mài guó, zào yuàn jié huò, shǐ dí rén yīn yǐ jiè kǒu. qián nián qiū, guàn yǐ zhòng bīng tún tài yuán, yù qǔ yún zhōng zhī dì, zú wú chǐ cùn gōng. qù nián dōng, guàn fù chū tài yuán, jīn rén rù sāi, guàn shí cù zhī. yōu jiàn biān bào jǐng jí, guàn dùn táo yǐ hái, màn bù jīng yì, wán bīng zòng dí, yǐ zhì yú cǐ. dài dí rén zhǎng qū, zhèn jīng dū yì, guàn yōu yī dàn xié jīn bó jǐn shì yuǎn qù, céng wú tóng guó xiū qī zhī yì. guàn yōu zhī zuì, shàng tōng yú tiān. yuàn bì xià zǎo zhèng diǎn xíng, yǐ wèi luàn chén zéi zi zhī jiè! zhào: zé shòu jīng shǒu mì shū jiān fēn sī nán jīng, zhì shì, hé nán fǔ jū zhù guàn zuǒ wèi shàng jiāng jūn, zhì shì, chí zhōu jū zhù yōu tài zhōng dài fū tí jǔ bó zhōu péng dào gōng.
甲寅,侍御史孫覿言:「蔡京四任宰相,前後二十年,挾繼志述事之名,建蠹國害民之政,祖宗法度,廢移幾盡。托豐亨豫大之說,倡窮奢極侈之風,而公私蓄積,掃蕩無餘。立御筆之限以陰壞封駁之法,置曲學之科以杜塞諫爭之路。汲引群小,充滿要塗,禁錮忠良,悉為朋黨。閨門混濁,父子喧爭。廝役官為橫行,媵妾封為大國。欺君罔上,挾數任情。書傳所記老奸巨惡,未有如京比者。上皇屢因人言,灼見奸狀,凡四罷免,而凶焰益肆,復出為惡。怨氣充塞,上干陰陽;人心攜離,上下解體。於是敵人乘虛鼓行,如蹈無人之境。陛下赫然威斷,貶斥王黼等,大正典刑,如京之惡,豈可獨貸!」又言:「方王師之伐北也,童貫、蔡攸為宣撫,提數十萬之師,挫於殘遼;淹留彌歲,卒買空城,乃以恢定故疆,冒受非常之寵。蕭後納款,其使韓昉見貫、攸於軍中卑辭祈哀,欲損歲幣以復舊好,此安危之機也;乃叱昉使去,昉大呼於庭,告以必敗。今數州之地,悉非我有,而國用民力,從而竭矣。迨金人結好,則又招納叛亡,反覆賣國,造怨結禍,使敵人因以藉口。前年秋,貫以重兵屯太原,欲取雲中之地,卒無尺寸功。去年冬,貫復出太原,金人入塞,貫實促之。攸見邊報警急,貫遁逃以還,漫不經意,玩兵縱敵,以至於此。迨敵人長驅,震驚都邑,貫、攸一旦攜金帛盡室遠去,曾無同國休戚之意。貫、攸之罪,上通於天。願陛下早正典刑,以為亂臣賊子之戒!」詔:「責授京守秘書監、分司南京,致仕,河南府居住;貫左衛上將軍,致仕,池州居住;攸太中大夫、提舉亳州朋道宮。」
bǐng chén, yǒu èr liú xīng, yī chū zhāng sù rù zhuó méi, yī chū běi hé rù zhěn.
丙辰,有二流星,一出張宿入濁沒,一出北河入軫。
xīn yǒu, liáng fāng píng zuò qì hé jīn fú zhū.
辛酉,梁方平坐棄河津伏誅。
mén xià shì láng wáng xiào dí bà.
門下侍郎王孝迪罷。
mìng gěi shì zhōng wáng yún děng shǐ jīn.
命給事中王雲等使金。
yǐ chǒu, yù diàn, fù shàn.
乙丑,御殿,復膳。
bǐng yín, xià āi tòng zhī zhào yú shǎn xī hé dōng.
丙寅,下哀痛之詔於陝西、河東。
zhāng guàn děng cóng dào jūn nán xìng, wén dū chéng shòu wéi, nǎi zhǐ dōng nán yóu chuán jí qín wáng zhī shī. dào lù jí jí, yán guàn děng wèi biàn, cháo tíng yì qiǎn niè chāng wèi fā yùn shǐ, wǎng tú zhī. lǐ gāng yuē: shǐ chāng suǒ tú guǒ chéng, zhèn jīng tài shàng, cǐ yōu zài bì xià. wàn yī bù guǒ, shì shù rén zhě, xié tài shàng yú dōng nán, qiú jiàn nán yī dào, bì xià jiāng hé yǐ chù zhī? mò ruò bà chāng zhī xíng, qǐng yú tài shàng, qù cǐ shù rén, zì kě bù láo ér dìng. dì cóng zhī.
章貫等從道君南幸,聞都城受圍,乃止東南郵傳及勤王之師。道路籍籍,言貫等為變,朝廷議遣聶昌為發運使,往圖之。李綱曰:「使昌所圖果成,震驚太上,此憂在陛下。萬一不果,是數人者,挾太上於東南,求劍南一道,陛下將何以處之?莫若罷昌之行,請於太上,去此數人,自可不勞而定。」帝從之。
shì yuè, hǎi bīn wáng jiā nú wū qí zhǔ yù wáng qù, jīn zhǔ mìng zhū qí shǒu è, yú xī zhàng zhī.
是月,海濱王家奴誣其主欲亡去,金主命誅其首惡,餘悉杖之。
sān yuè, dīng mǎo shuò, qiǎn huī yóu gé dài zhì sòng huàn fèng biǎo dào jūn huáng dì xíng gōng.
三月,丁卯朔,遣徽猷閣待制宋煥奉表道君皇帝行宮。
zhào shì cóng yán shì.
詔侍從言事。
zhào: fēi sān xǐng shū mì shǐ suǒ fèng zhǐ, zhū sī bù xǔ fèng xíng.
詔:「非三省、樞密使所奉旨,諸司不許奉行。」
bà chuān lù suì suǒ qiǎn shǐ.
罷川路歲所遣使。
wù chén, lǐ zhuó bà wèi hóng qìng gōng shǐ.
戊辰,李梲罷為鴻慶宮使。
jǐ sì, zhāng bāng chāng bà wèi zhōng tài yī gōng shǐ.
己巳,張邦昌罷為中太一宮使。
yǐ xú chù rén wèi tài zǎi jiān mén xià shì láng, táng kè wèi zhōng shū shì láng, hàn lín xué shì hé wèi shàng shū yòu chéng, yù shǐ zhōng chéng xǔ hàn tóng zhī shū mì yuàn shì.
以徐處仁為太宰兼門下侍郎,唐恪為中書侍郎,翰林學士何為尚書右丞,御史中丞許翰同知樞密院事。
dì cháng wèn chù rén gē sān zhèn shì fǒu, chù rén yán bù dāng qì, yǔ wú mǐn yì hé. mǐn jiàn chù rén kě xiāng, suì bài tài zǎi.
帝嘗問處仁割三鎮是否,處仁言不當棄,與吳敏議合。敏薦處仁可相,遂拜太宰。
shí jìn jiàn zhě duō lùn xuān hé jiān shì, kè yán yú dì yuē: gé bì dāng yǐ jiàn, yí zé jīn rì zhī suǒ jí zhě xiān zhī. ér yán zhě bù gù dà tǐ, zhì máo jǔ qián shì yǐ kuài yī shí zhī fèn, qǐ bù shāng tài shàng zhī xīn zāi! jīng yōu guàn fǔ zhī tú, jì cóng cuàn chì, gū kě yǐ yǐ. tā rì biān shì jì dìng, rán hòu bái tài shàng, qǐng xià yī zhào, yǔ tiān xià gòng qì zhī, shuí yuē bù kě! dì yuē: qīng lùn shén shàn, wèi zhèn zuò zhào shū, yǐ cǐ yì bù gào zài wèi.
時進見者多論宣和間事,恪言於帝曰:「革弊當以漸,宜擇今日之所急者先之。而言者不顧大體,至毛舉前事以快一時之憤,豈不傷太上之心哉!京、攸、貫、黼之徒,既從竄斥,姑可已矣。它日邊事既定,然後白太上,請下一詔,與天下共棄之,誰曰不可!」帝曰:「卿論甚善,為朕作詔書,以此意布告在位。」
gēng wǔ, qiān shū shū mì yuàn shì yǔ wén xū zhōng bà, zhī qīng zhōu, yǐ yán zhě hé qí yì hé zhī zuì yě.
庚午,僉書樞密院事宇文虛中罷,知青州,以言者劾其議和之罪也。
guǐ yǒu, mìng zhào yě wèi dào jūn huáng dì xíng gōng fèng yíng shǐ.
癸酉,命趙野為道君皇帝行宮奉迎使。
bǐng zǐ, gǎi xié jǐng yuán wèi níng dé gōng.
丙子,改擷景園為寧德宮。
lù sī mǎ guāng hòu.
錄司馬光後。
rén wǔ, zhào yuē: zhèn chéng dào jūn huáng dì fù tuō zhī zhòng, shí yǒu sì rì, jīn rén zhī shī yǐ jí dū chéng. dà chén jiàn yán juān jīn bó, gē tǔ dì, kě yǐ shū huò. lài zōng shè zhī líng, shǒu bèi fú quē, jiǔ nǎi tuì shī. ér jīn rén yào méng, zhōng fú kě bǎo. jīn sù wáng dù hé běi qù wèi hái, zōng hàn shēn rù nán pò lóng dé, wèi zhì sān zhèn, xiān bài yuán yuē, jí suǒ guò cán pò zhōu xiàn, shā lüè shì nǚ. zhèn sù yè zhuī jiù, hé tòng rú zhī! yǐ zhào yuán zhǔ hé yì lǐ bāng yàn, fèng shǐ xǔ dì lǐ zhuó lǐ yè zhèng wàng zhī, xī xíng bà chù, yòu zhào zhǒng shī dào yáo gǔ zhǒng shī zhōng wǎng yuán sān zhèn. zhèn wéi zǔ zōng zhī dì, chǐ cùn bù kě yǔ rén, qiě bǎo sāi líng qǐn suǒ zài, shì dāng gù shǒu, bù rěn xiàn sān zhèn èr shí zhōu zhī mín, yǐ tōu qǐng kè zhī ān. yǔ mín tóng xīn, yǒng bǎo jiāng tǔ, bō gào zhōng wài, shǐ zhī zhèn yì, réng zhá yǔ sān zhèn shuài chén.
壬午,詔曰:「朕承道君皇帝付託之重,十有四日,金人之師已及都城。大臣建言捐金帛,割土地,可以紓禍。賴宗社之靈,守備弗缺,久乃退師。而金人要盟,終弗可保。今肅王渡河北去未還,宗翰深入南破隆德,未至三鎮,先敗元約,及所過殘破州縣,殺掠士女。朕夙夜追咎,何痛如之!已詔元主和議李邦彥,奉使許地李梲、李鄴、鄭望之,悉行罷黜,又詔种師道、姚古、种師中往援三鎮。朕唯祖宗之地,尺寸不可與人,且保塞陵寢所在,誓當固守,不忍陷三鎮二十州之民,以偷頃刻之安。與民同心,永保疆土,播告中外,使知朕意,仍札與三鎮帥臣。」
zhǒng shī zhōng yǐ bīng dù hé, shàng yán: zōng hàn zài zé zhōu, chén yù yóu xíng xiāng jiān jié chū shàng dǎng, dǎo qí bù yì, dāng kě yǐ chěng. cháo tíng yí bù yòng.
种師中以兵渡河,上言:「宗翰在澤州,臣欲由邢、相間捷出上黨,搗其不意,當可以逞。」朝廷疑不用。
zōng wàng gōng zhōng shān hé jiān, liǎng zhèn jiē gù shǒu bù xià. shī zhōng yīn jìn bīng yǐ bī zhī, zōng wàng suì běi hái.
宗望攻中山、河間,兩鎮皆固守不下。師中因進兵以逼之,宗望遂北還。
guǐ wèi, qiǎn lǐ gāng yíng dào jūn huáng dì yú nán jīng, yǐ xú chù rén wèi lǐ yí shǐ.
癸未,遣李綱迎道君皇帝於南京,以徐處仁為禮儀使。
shí yòng shì zhě yán dào jūn jiāng fù pì yú zhèn jiāng, rén qíng wēi hài. jì ér tài shàng huáng hòu xiān hái, huò wèi hòu jiāng yóu duān mén rù zhí jìn zhōng, nèi shì bèi pō quàn dì yán bèi, dì bù cóng. jì ér dào jūn hái zhì nán jīng, yǐ shū wèn gǎi gé zhèng shì zhī gù, qiě zhào wú mǐn lǐ gāng. huò lǜ dào jūn yì bù kě cè, gāng yuē: cǐ wú tā, bù guò gǔ zhī cháo tíng shì ěr. gāng yì xíng gōng, jù dào: huáng dì shèng xiào sī mù, qǐng bì xià zǎo hái jīng shī. dào jūn xún jìn rì dū chéng gōng wéi shǒu yù cì xù, jù yǐ shí duì. dào jūn yuē: dí tuì, shī fāng zài hé, hé bù yāo jī? gāng yuē: yǐ sù dǐ zài dí yíng gù. dào jūn yuē: wèi zōng shè jì, qǐ fù lùn cǐ! yīn jí xíng gōng zhǐ dì jiǎo děng shì, gāng yuē: dāng shí kǒng jīn rén zhī xíng gōng suǒ zài, fēi yǒu tā yě. yīn yán: huáng dì měi dé jié wèn zhī zhào, zhé yōu jù bù shí. chén qiè pì zhī, jiā zhǎng chū ér qiáng kòu zhì, zǐ dì zhī rèn jiā shì zhě, bù dé bù cóng yí cuò zhì. zhǎng zhě dàn dāng yǐ qí néng bǎo tián yuán dà jì ér wèi láo zhī, gǒu zhū jí xì gù, zé wèi zǐ dì zhě hé suǒ táo qí zé xié! huáng dì chuán wèi zhī chū, shì dāng qiáng dí lái qīn, bù dé bù xiǎo yǒu biàn gèng. bì xià huí luán, chén wèi yí yǒu yǐ dà wèi huáng dì zhī xīn, wù wèn xì gù kě yě. dào jūn gǎn wù, chū yù dài jīn yú xiàng jiǎn cì gāng, qiě yuē: qīng hàn shǒu zōng shè yǒu dà gōng, ruò néng diào hé fù zǐ jiān, shǐ wú yí zǔ, dāng suì chuí míng qīng shǐ. gāng hái, jù yán dào jūn yì, dì shǐ shì rán.
時用事者言道君將復辟於鎮江,人情危駭。既而太上皇后先還,或謂後將由端門入直禁中,內侍輩頗勸帝嚴備,帝不從。既而道君還至南京,以書問改革政事之故,且召吳敏、李綱。或慮道君意不可測,綱曰:「此無它,不過谷知朝廷事耳。」綱詣行宮,具道:「皇帝聖孝思慕,請陛下早還京師。」道君詢近日都城攻圍守御次序,具以實對。道君曰:「敵退,師方在河,何不邀擊?」綱曰:「以肅邸在敵營故。」道君曰:「為宗社計,豈復論此!」因及行宮止遞角等事,綱曰:「當時恐金人知行宮所在,非有它也。」因言:「皇帝每得詰問之詔,輒憂懼不食。臣竊譬之,家長出而強寇至,子弟之任家事者,不得不從宜措置。長者但當以其能保田園大計而慰勞之,苟誅及細故,則為子弟者何所逃其責邪!皇帝傳位之初,適當強敵來侵,不得不小有變更。陛下迴鑾,臣謂宜有以大慰皇帝之心,勿問細故可也。」道君感悟,出玉帶、金魚、象簡賜綱,且曰:「卿捍守宗社有大功,若能調和父子間,使無疑阻,當遂垂名青史。」綱還,具言道君意,帝始釋然。
jīn shǐ ní chǔ hè wéi tài yuán, zōng hàn hái xī jīng. zōng wàng bà cháng shèng jūn, gěi hái yàn rén tián yè, mìng jiāng shì fēn tún ān sù xióng bà guǎng xìn zhī jìng.
金使尼楚赫圍太原,宗翰還西京。宗望罷常勝軍,給還燕人田業,命將士分屯安肅、雄、霸、廣信之境。
yǐ yǒu, yíng dào jūn huáng dì yú yí chūn yuàn, tài hòu rù jū níng dé gōng.
乙酉,迎道君皇帝於宜春苑,太后入居寧德宮。
bǐng xū, zhī zhōng shān fǔ zhān dù wèi zī zhèng diàn dà xué shì, zhī tài yuán fǔ zhāng xiào chún zhī hé jiān fǔ chén gòu bìng wèi zī zhèng diàn xué shì, zhī zé zhōu gāo shì yóu zhí lóng tú gé, shǎng chéng shǒu zhī láo yě.
丙戌,知中山府詹度為資政殿大學士,知太原府張孝純、知河間府陳遘並為資政殿學士,知澤州高世由直龍圖閣,賞城守之勞也。
dīng hài, cháo yú níng dé gōng. zhào: hù cóng xíng gōng guān lì, hòu hái jīng rì, yōu jiā shǎng diǎn chú yǒu zuì zhī rén, pò yú gōng yì yǐ xíng qiǎn wài, yú lìng tái jiàn wù fù yòng qián shì jiū yán.
丁亥,朝於寧德宮。詔:「扈從行宮官吏,候還京日,優加賞典;除有罪之人,迫於公議已行遣外,餘令台諫勿復用前事糾言。」
gēng yín, yáo gǔ fù lóng dé fǔ xīn mǎo, fù wēi shèng jūn.
庚寅,姚古復隆德府;辛卯,復威勝軍。
rén chén, yǒu liú xīng chū zǐ wēi yuán.
壬辰,有流星出紫微垣。
jiǎ wǔ, yǐ hù bù shì láng qián gài wèi shǎn xī zhì zhì shǐ.
甲午,以戶部侍郎錢蓋為陝西制置使。
jiān chá yù shǐ hú shùn zhì yán: bì xià jiàn zuò zhī chū, fàng zhū miǎn yú tián lǐ, tiān xià chēng sòng. rán diǎn xíng wèi zhèng, shì lùn jí jí. zhào: miǎn ān zhì guǎng nán, jí méi qí cái chǎn.
監察御史胡舜陟言:「陛下踐阼之初,放硃勔于田里,天下稱頌。然典刑未正,士論籍籍。」詔:「勔安置廣南,籍沒其財產。」
mìng chén dōng chū pǐn guān, cì tóng jìn shì chū shēn. dōng cí bù bài ér guī.
命陳東初品官,賜同進士出身。東辭不拜而歸。
yǐ wèi, zhào: jīn guī cháo guān mín, wèi fā qiǎn zhě zhǐ zhī.
乙未,詔:「金歸朝官民,未發遣者止之。」
zuǒ sī jiàn chén gōng fǔ zòu qǐ cuàn zhú cài jīng yǐ wèi tiān xià gōng yì. zhì: jīng zé shòu chóng xìn jūn jié dù fù shǐ, dé ān fǔ ān zhì zi yōu qián qù shěng shì.
左司諫陳公輔奏乞竄逐蔡京以慰天下公議。制:「京責授崇信軍節度副使,德安府安置;子攸前去省侍。」
xià, sì yuè, wù xū, xià rén pò zhèn wēi chéng, shè zhī chéng shì zhū zhāo hé mén sǐ zhī. zhāo, fǔ gǔ rén yě.
夏,四月,戊戌,夏人破鎮威城,攝知城事硃昭闔門死之。昭,府穀人也。
chū, jīn zōng hàn qiǎn shǐ xià guó, xǔ gē tiān dé yún nèi jīn sù hé qīng sì jūn jí wǔ zhōu děng bā guǎn zhī dì, yuē gōng lín zhōu, yǐ qiān hé dōng zhī shì. xià rén suì dù hé, qǔ sì jūn bā guǎn zhī dì, yīn gōng zhèn wēi chéng. zhāo lì zhàn ér bài, nǎi jǐn shā qí qī zǐ, nà shī jǐng zhōng, fù shuài shì bó zhàn sǐ, chéng suì pò. jì ér jīn jiāng xī yǐn yǐ shù wàn qí yáng wèi chū liè, yǎn zhì tiān dé, bī zhú xià rén, xī duó yǒu qí dì. xià rén qǐng hé. jīn rén zhí qí shǐ.
初,金宗翰遣使夏國,許割天德、雲內、金肅、河清四軍及武州等八館之地,約攻麟州,以牽河東之勢。夏人遂渡河,取四軍八館之地,因攻鎮威城。昭力戰而敗,乃盡殺其妻子,納屍井中,復帥士搏戰死,城遂破。既而金將希尹以數萬騎陽為出獵,奄至天德,逼逐夏人,悉奪有其地。夏人請和。金人執其使。
jǐ hài, dào jūn huáng dì zhì zì nán jīng, dì yíng yú dōu mén.
己亥,道君皇帝至自南京,帝迎於都門。
dào jūn jiāng zhì, zǎi zhí jìn yíng fèng yí zhù. gěng nán zhòng yì yù píng dào jūn zuǒ yòu, chē jià nǎi jìn. lǐ gāng yán: tiān xià zhī lǐ, chéng yǔ yí míng yǔ àn ér yǐ. zì chéng míng tuī zhī, kě zhì yú yáo shùn zì yí àn tuī zhī, qí huàn yǒu bù kě shèng yán zhě. gěng nán zhòng bù yǐ yáo shùn zhī dào fǔ bì xià, nǎi àn ér duō yí. nán zhòng fú rán yuē: chén shì jiàn zuǒ sī jiàn chén gōng fǔ, nǎi wèi lǐ gāng jié shì mín fú què zhě, qǐ xià yù shǐ zhì duì. dì è rán. gāng yuē: chén yǔ nán zhòng suǒ lùn, guó shì yě, nán zhòng nǎi wèi cǐ yán! yuàn yǐ gōng fǔ shì xià lì. yīn qiú qù, dì bù yǔn.
道君將至,宰執進迎奉儀注。耿南仲議欲屏道君左右,車駕乃進。李綱言:「天下之理,誠與疑、明與暗而已。自誠明推之,可至於堯、舜;自疑暗推之,其患有不可勝言者。耿南仲不以堯、舜之道輔陛下,乃暗而多疑。」南仲怫然曰:「臣適見左司諫陳公輔,乃為李綱結士民伏闕者,乞下御史置對。」帝愕然。綱曰:「臣與南仲所論,國事也,南仲乃為此言!願以公輔事下吏。」因求去,帝不允。
rén yín, cháo yú lóng dé gōng.
壬寅,朝於龍德宮。
guǐ mǎo, lì zhǎng zi chén wèi huáng tài zǐ.
癸卯,立長子諶為皇太子。
yǐ gěng nán zhòng wèi mén xià shì láng.
以耿南仲為門下侍郎。
yǐ sì, zhì chūn qiū bó shì.
乙巳,置《春秋》博士。
wù shēn, zhì xiáng yì sī yú shàng shū shěng, tǎo lùn zǔ zōng fǎ dù.
戊申,置詳議司於尚書省,討論祖宗法度。
jǐ yǒu, gān lóng jié, qún chén shàng shòu yú zǐ chén diàn.
己酉,乾龍節,群臣上壽於紫宸殿。
gēng xū, mén xià shì láng zhào yě bà.
庚戌,門下侍郎趙野罷。
rén zǐ, zhī yīng tiān fǔ dù chōng gǎi zhī lóng dé fǔ.
壬子,知應天府杜充改知隆德府。
jīn zōng wàng qiǎn jiǎ tíng rǎn qǐ gōng yǔ wáng qiú jù lái. shí qiú zhì zhōng shān wàng dū xiàn, zhuī jí sù wáng. zōng wàng yǐ sān zhèn wèi xià, fù lìng wáng huí, gù qiǎn tíng děng lái yì.
金宗望遣賈霆、冉企弓與王俅俱來。時俅至中山望都縣,追及肅王。宗望以三鎮未下,復令王回,故遣霆等來議。
guǐ chǒu, zhào kāi jīng yán.
癸丑,詔開經筵。
fēng tài shī yí guó gōng zhèng shēn wèi lè píng jùn wáng.
封太師、沂國公鄭紳為樂平郡王。
yù shǐ zhōng chéng chén guò tíng yán: cài jīng wáng fǔ tóng guàn, zào wèi luàn jiē, jūn fàn dà è, rán cuàn jí zhī xíng, dú jiā yú fǔ, ér jīng guàn zhǐ yú shàn dì ān zhì, zuì tóng fá yì. nǎi zhào: jīng yí héng zhōu ān zhì guàn zé shòu zhāo huà jūn jié dù fù shǐ, chēn zhōu ān zhì.
御史中丞陳過庭言:「蔡京、王黼、童貫,造為亂階,均犯大惡,然竄殛之刑,獨加於黼,而京、貫止於善地安置,罪同罰異。」乃詔:「京移衡州安置;貫責授昭化軍節度副使,郴州安置。」
chén liáo yòu yán: zhū miǎn fù zǐ, jiē héng zhōu yī chù ān zhì, diǎn xíng wèi zhèng. zhào: miǎn yí sháo zhōu jī guǎn, zi rǔ xián zhí rǔ jí děng bìng gè zhōu jū zhù.
臣僚又言:「硃勔父子,皆衡州一處安置,典刑未正。」詔:「勔移韶州羈管,子汝賢、侄汝楫等並各州居住。」
lìng lì bù jī kǎo shù guān, fán yóu yáng jiǎn lǐ yàn zhī gōng tián, wáng fǔ zhū miǎn zhī yīng fèng, tóng guàn xī běi zhī shī, mèng chāng líng hé fáng zhī yì, kuí shǔ hú nán zhī kāi jiāng, guān shǎn hé dōng zhī gǎi bì, jí jìn xí suǒ yǐn, xiàn sòng kě cǎi, tè fù diàn shì zhī liú, suǒ de jué shǎng xī duó zhī.
令吏部稽考庶官,凡由楊戩、李彥之公田,王黼、硃勔之應奉,童貫西北之師,孟昌齡河防之役,夔、蜀、湖南之開疆,關陝、河東之改幣,及近習所引,獻頌可采,特赴殿試之流,所得爵賞悉奪之。
jiǎ yín, zhǒng shī dào jiā tài wèi tóng zhī shū mì yuàn shì hé běi hé dōng lù xuān fǔ shǐ.
甲寅,种師道加太慰、同知樞密院事、河北、河東路宣撫使。
yǐ mǎo, zhào: zì jīn jià rì tè zuò, bǎi sī wú dé xiū wù.
乙卯,詔:「自今假日特坐,百司毋得休務。」
bǐng chén, zhào: yǒu gào jiān rén wàng yán jīn rén fù zhì yǐ kǒng dòng jū mín zhě, shǎng zhī.
丙辰,詔:「有告奸人妄言金人復至以恐動居民者,賞之。」
jǐ wèi, fù yǐ shī fù qǔ shì, jīn yòng zhuāng lǎo jí wáng ān shí zì shuō.
己未,復以詩賦取士,禁用《莊》、《老》及王安石《字說》。
hù bù shàng shū méi zhí lǐ lǐ bù shì láng shào pǔ zhōng chéng lǚ hǎo wèn zhōng shū shè rén hú ān guó hé zòu: xiǎng yán dòng kě yǐ shī fǎ, qì shí kě yǐ rèn dà, qǐ zhuó yòng zhī. bù bào.
戶部尚書梅執禮、禮部侍郎邵溥、中丞呂好問、中書舍人胡安國合奏:「享言動可以師法,器識可以任大,乞擢用之。」不報。
rén xū, zhào: qīn zhuó tái jiàn guān, zǎi zhí wù dé jiàn jǔ, zhe wèi lìng.
壬戌,詔:「親擢台諫官,宰執勿得薦舉,著為令。」
zhuī zhèng hé yǐ lái dào guān chù shì xiān shēng fēng zèng zòu bǔ děng chì shū.
追政和以來道官、處士、先生封贈奏補等敕書。
guǐ hài, zhào: cài jīng tóng guàn zhū miǎn cài yōu děng, jiǔ jī diǎn xiàn, zhòng yì bù róng. jīng kě yí sháo zhōu, guàn yí yīng zhōu, miǎn yí xún zhōu, yōu zé shòu jié dù fù shǐ yǒng zhōu ān zhì, miǎn zi sūn fēn sòng hú nán.
癸亥,詔:「蔡京、童貫、硃勔、蔡攸等,久稽典憲,眾議不容。京可移韶州,貫移英州,勔移循州,攸責授節度副使、永州安置,勔子孫分送湖南。」
jiǎ zǐ, lìng zài jīng jiān chá yù shǐ zài wài jiān sī jùn shǒu jí lù fēn qián xiá yǐ shàng, jǔ céng jīng biān rèn huò yǒu wǔ yǒng kě yǐ tǒng zhòng chū zhàn zhě, rén èr yuán.
甲子,令在京監察御史、在外監司、郡守及路分鈐轄已上,舉曾經邊任或有武勇、可以統眾出戰者,人二員。
dōng bīng zhèng jiāng gǔ hàng yǔ jīn rén zhàn yú jiāo chéng xiàn, sǐ zhī.
東兵正將古沆與金人戰於交城縣,死之。
yǐ chǒu, zhào: sān yá bìng zhū lù shuài sī, gè jǔ ān liàn biān shì zhì yǒng guò rén, bìng háo jùn qí jié zhòng suǒ tuī fú kān chōng tǒng zhì jiāng lǐng zhě, gè wǔ míng.
乙丑,詔:「三衙並諸路帥司,各舉諳練邊事、智勇過人,並豪俊奇傑、眾所推服、堪充統制將領者,各五名。」
wǔ yuè, bǐng yín shuò, cháo yú lóng dé gōng, lìng tí jǔ guān rì jù tài shàng huáng dì qǐ jū píng ān yǐ wén.
五月,丙寅朔,朝於龍德宮,令提舉官日具太上皇帝起居平安以聞。
dīng mǎo, zhào tiān xià: yǒu néng yǐ cái gǔ zuǒ jūn zhě, yǒu sī yǐ míng wén, tuī ēn yǒu chà.
丁卯,詔天下:「有能以財谷佐軍者,有司以名聞,推恩有差。」
wù chén, guó zi jì jiǔ yáng shí shàng yán: cài jīng yòng shì èr shí nián, yǐ jì shù shén zōng wèi míng, shí xié wáng ān shí yǐ tú shēn lì, gù tuī zūn ān shí, jiā yǐ wáng jué, pèi xiǎng kǒng zǐ miào tíng. jīn rì zhī huò, shí ān shí yǒu yǐ qǐ zhī. ān shí xié guǎn shāng zhī shù, shì liù yì yǐ wén jiān yán, biàn luàn zǔ zōng fǎ dù. dāng shí sī mǎ guāng yǐ yán qí wèi hài dāng jiàn yú shù shí nián zhī hòu, jīn rì zhī shì, ruò hé fú qì. qí zhe wèi xié shuō, yǐ tú xué zhě ěr mù ér bài huài qí xīn shù zhě, bù kě lǚ shù. gū jí yī èr shì míng zhī: xī shén zōng cháng chēng měi hàn wén bù zuò lù tái, ān shí nǎi yán: bì xià ruò néng yǐ yáo shùn zhī dào zhì tiān xià, suī jié tiān xià yǐ zì fèng bù wèi guò. céng bù zhī yáo shùn máo cí tǔ jiē, zé jié tiān xià yǐ zì fèng zhě, bì fēi yáo shùn zhī dào. qí hòu wáng fǔ zhū miǎn yǐ yīng fèng huā shí jié tiān xià zhī lì, shí ān shí zì fèng zhī shuō qǐ zhī yě. qí shì fú yī zhī mò zhāng, zé wèi yǐ dào shǒu chéng zhě, yì shǐ qún zhòng, tài ér bù wèi jiāo zǎi zhì wàn wù, fèi ér bù wèi chǐ. shī zhī suǒ yán, zhèng wèi néng chí yíng, zé shén zhī zǔ kǎo ān lè zhī ér wú hòu jiān ěr, ān shí dú chàng wèi cǐ shuō, yǐ qǐ rén zhǔ zhī chǐ xīn. hòu cài jīng bèi suì qīng fèi wàng yòng, yǐ chǐ mí wèi shì. ān shí xié shuō zhī hài rú cǐ, fú wàng zhuī duó wáng jué, huǐ qù pèi xiǎng zhī xiàng, shǐ xié shuō yín cí bù wèi xué zhě zhī huò. shū zòu, zhào bà ān shí pèi xiǎng, jiàng jū cóng sì zhī liè.
戊辰,國子祭酒楊時上言:「蔡京用事二十年,以繼述神宗為名,實挾王安石以圖身利,故推尊安石,加以王爵,配享孔子廟庭。今日之禍,實安石有以啟之。安石挾管、商之術,飾六藝以文奸言,變亂祖宗法度。當時司馬光已言其為害當見於數十年之後,今日之事,若合符契。其著為邪說,以塗學者耳目而敗壞其心術者,不可縷數。姑即一二事明之:昔神宗嘗稱美漢文不作露台,安石乃言:『陛下若能以堯、舜之道治天下,雖竭天下以自奉不為過。』曾不知堯、舜茅茨、土階,則竭天下以自奉者,必非堯、舜之道。其後王黼、硃勔以應奉花石竭天下之力,實安石自奉之說啟之也。其釋《鳧鷖》之末章,則謂『以道守成者,役使群眾,泰而不為驕;宰制萬物,費而不為侈。』《詩》之所言,正謂能持盈,則神祗祖考安樂之而無後艱耳,安石獨倡為此說,以啟人主之侈心。後蔡京輩遂輕費妄用,以侈靡為事。安石邪說之害如此,伏望追奪王爵,毀去配享之像,使邪說淫詞不為學者之惑。」疏奏,詔罷安石配享,降居從祀之列。
shí zhū shēng xí yòng wáng shì zhī xué yǐ qǔ kē dì, hū wén shí yán, mù wèi xié shuō, qún lùn jí jí. yú shì zhōng chéng chén guò tíng jiàn yì dài fū féng xiè shàng shū dǐ shí, nǎi bà shí jì jiǔ, zhào gǎi gěi shì zhōng. shí lì cí, suì yǐ huī yóu gé dài zhì zhì shì. shí jū jiǔ shí rì, fán suǒ lùn liè, jiē qiè yú shì dào, ér qí dà zhě, zé pì wáng shì, pái hé yì, lùn sān zhèn bù kě qì yún.
時諸生習用王氏之學以取科第,忽聞時言,目為邪說,群論籍籍。於是中丞陳過庭、諫議大夫馮澥上疏詆時,乃罷時祭酒,詔改給事中。時力辭,遂以徽猷閣待制致仕。時居九十日,凡所論列,皆切於世道,而其大者,則辟王氏,排和議,論三鎮不可棄雲。
xīn wèi, jiān chá yù shǐ yú yīng qiú, zuò yán shì yíng hé dà chén bà, zhī wèi zhōu.
辛未,監察御史余應求,坐言事迎合大臣罷,知衛州。
jiǎ xū, qū shè hé běi lù.
甲戌,曲赦河北路。
dīng chǒu, zhì zhì fù shǐ zhǒng shī zhōng, yǔ jīn rén zhàn yú yú cì xiàn, sǐ zhī.
丁丑,制置副使种師中,與金人戰於榆次縣,死之。
shí tài yuán wéi bù jiě, zhào shī zhōng yóu jǐng xíng yǔ yáo gǔ jǐ jiǎo. shī zhōng jìn cì píng dìng jūn, chéng shèng fù shòu yáng yú cì děng xiàn, liú tún zhēn dìng. zōng hàn zhī hái xī jīng yě, liú bīng fēn jiù xù mù, chān zhě yǐ wèi jiāng běi zǒu, gào yú cháo. xǔ hàn xìn zhī, shù qiǎn shǐ qù shī zhōng chū zhàn, zé yǐ dòu náo. shī zhōng tàn yuē: dòu náo, bīng jiā dà lù yě. wú jié fà cóng jūn, jīn lǎo yǐ, rěn shòu cǐ wèi zuì hū! jí rì bàn yán, yuē yáo gǔ jí zhāng hào jù jìn, ér zī zhòng shǎng kào zhī wù jiē bù xiá cóng xíng. shī zhōng dǐ shòu yáng zhī shí kēng, wèi jīn jiāng wán yán hé ní suǒ xí, wǔ zhàn sān shèng, huí qū yú cì, zhì shā xióng lǐng, qù tài yuán bǎi lǐ. yáo gǔ jiāng bīng zhì wēi shèng, tǒng zhì jiāo ān jié wàng chuán zōng hàn jiāng zhì, gù gǔ yǔ hào jiē shī qī bù huì. shī zhōng bīng jī shén, dí zhī zhī, xī zhòng gōng yòu jūn, yòu jūn kuì, ér qián jūn yì bēn. shī zhōng dú yǐ huī xià sǐ zhàn, zì mǎo zhì sì, shì zú fā shén bì gōng shè tuì jīn rén, ér shǎng lài bù jí, jiē fèn yuàn sàn qù, suǒ liú cái bǎi rén. shī zhōng shēn bèi sì chuàng, lì jí dòu sǐ. shī zhōng lǎo chéng chí zhòng, wèi shí míng jiāng. jì sǐ, zhū jūn wú bù duó qì. jīn chéng shèng jìn bīng yíng gǔ, yù yú pán tuó, gǔ bīng kuì, tuì bǎo lóng dé. shì wén, zèng shī zhōng shǎo shī.
時太原圍不解,詔師中由井陘與姚古掎角。師中進次平定軍,乘勝復壽陽、榆次等縣,留屯真定。宗翰之還西京也,留兵分就畜牧,覘者以為將北走,告於朝。許翰信之,數遣使趣師中出戰,責以逗撓。師中嘆曰:「逗撓,兵家大戮也。吾結髮從軍,今老矣,忍受此為罪乎!」即日辦嚴,約姚古及張灝俱進,而輜重賞犒之物皆不暇從行。師中抵壽陽之石坑,為金將完顏和尼所襲,五戰三勝,回趨榆次,至殺熊嶺,去太原百里。姚古將兵至威勝,統制焦安節妄傳宗翰將至,故古與灝皆失期不會。師中兵飢甚,敵知之,悉眾攻右軍,右軍潰,而前軍亦奔。師中獨以麾下死戰,自卯至巳,士卒發神臂弓射退金人,而賞賚不及,皆憤怨散去,所留才百人。師中身被四創,力疾斗死。師中老成持重,為時名將。既死,諸軍無不奪氣。金乘勝進兵迎古,遇於盤陀,古兵潰,退保隆德。事聞,贈師中少師。
jǐ mǎo, kāi fǔ yí tóng sān sī gāo qiú zú, zhào zhuī xuē qí guān.
己卯,開府儀同三司高俅卒,詔追削其官。
xīn sì, sǔn tài guān rì jìn shàn.
辛巳,損太官日進膳。
jiǎ shēn, bà xiáng yì sī.
甲申,罷詳議司。
rén chén, zhào tiān xià jǔ xí wǔ yì bīng shū zhě.
壬辰,詔天下舉習武藝兵書者。
yǐ wèi, zhào yáo gǔ yuán tài yuán.
乙未,詔姚古援太原。
liù yuè, bǐng shēn shuò, yǐ dào jūn huáng dì hái cháo, yù zǐ chén diàn, shòu qún chén cháo hè.
六月,丙申朔,以道君皇帝還朝,御紫宸殿,受群臣朝賀。
gāo lì guó wáng wáng kǎi chēng fān yú jīn.
高麗國王王楷稱籓於金。
zhào jiàn guān jí lùn dé shī. yòu zhèng yán cuī yǎn shàng shū yuē: zhào shū lìng jiàn chén zhí lùn dé shī yǐ qiú shí shì. chén yǐ wèi shù shí nián lái, wáng gōng qīng xiàng, jiē zì cài jīng chū, yào shǐ yī mén shēng sǐ zé yī mén shēng yòng, yī gù lì zhú zé yī gù lì lái, gèng chí zhèng bǐng, wú yī rén lì yì, wú yī rén hài jǐ zhě, cǐ jīng zhī běn móu yě, ān dé shí shì zhī yán wén yú bì xià zāi! ér jiàn yì dài fū féng xiè jìn shàng zhāng yuē: shì wú yì lùn, tài xué zhī shèng yě. xiè shàng gǎn wèi cǐ jiān yán hū! wáng ān shí chú yì jǐ zhī rén, zhe sān jīng zhī shuō yǐ qǔ shì, tiān xià mí rán léi tóng, líng yí zhì yú dà luàn, cǐ wú yì lùn zhī xiào yě. jīng yòu yǐ xué xiào zhī fǎ yù shì rén, rú jūn fǎ zhī yù zú wǔ, yī yǒu yì lùn, lěi jí xué guān, ruò sū shì huáng tíng jiān zhī wén, fàn zhèn shěn kuò zhī zá shuō, xī yǐ yán xíng zhòng shǎng jìn qí shōu cáng, qí kē gù duō shì, yì yǐ mì yǐ, ér xiè yóu yǐ wèi tài xué zhī shèng, qī wǎng bù yǐ shèn hū! zhāng dūn cài jīng, chàng wèi shào shù zhī lùn yǐ qī rén zhǔ. shào shù yī dào dé ér tiān xià yī yú chǎn nìng, shào shù tóng fēng sú ér tiān xià tóng yú qī wǎng, shào shù lǐ cái ér gōng sī yè, shào shù zào shì ér rén cái shuāi, shào shù kāi biān ér sāi chén jí què yǐ. yuán fú yīng zhào shàng shū zhě shù qiān rén, jīng qiǎn fù xīn kǎo dìng zhī, tóng jǐ wèi zhèng, yì jǐ wèi xié xiè yǔ jīng tóng zhě yě, gù liè yú zhèng. jīng zhī shù pò huài tiān xià yǐ jí, shàng rěn shǐ qí yú dù zài pò huài xié! jīng jiān xié zhī jì, dà lèi wáng mǎng, ér péng dǎng zhī zhòng, zé yòu guò zhī. yuàn zhǎn zhī yǐ xiè tiān xià! chū, yǎn yǐ shàng shū xié děng píng qù shí yú zài, jí dì jí wèi, qǐ wèi yòu zhèng yán. zhì shì jí lùn shí zhèng, hū dé luán jí, bù néng xíng, gù qiú qù, nǎi yǔ cí, mìng xià ér zú.
詔諫官極論得失。右正言崔匽上疏曰:「詔書令諫臣直論得失以求實是。臣以為數十年來,王公卿相,皆自蔡京出,要使一門生死則一門生用,一故吏逐則一故吏來,更持政柄,無一人立異,無一人害己者,此京之本謀也,安得實是之言聞於陛下哉!而諫議大夫馮澥近上章曰:「士無異論,太學之盛也。』澥尚敢為此奸言乎!王安石除異己之人,著《三經》之說以取士,天下靡然雷同,陵夷至於大亂,此無異論之效也。京又以學校之法馭士人,如軍法之馭卒伍,一有異論,累及學官,若蘇軾、黃庭堅之文,范鎮、沈括之雜說,悉以嚴刑重賞禁其收藏,其苛錮多士,亦已密矣,而澥猶以為太學之盛,欺罔不已甚乎!章惇、蔡京,倡為紹述之論以欺人主。紹述一道德而天下一於諂佞,紹述同風俗而天下同於欺罔,紹述理財而公私謁,紹述造士而人材衰,紹述開邊而塞塵及闕矣。元符應詔上書者數千人,京遣腹心考定之,同己為正,異己為邪;澥與京同者也,故列於正。京之術破壞天下已極,尚忍使其餘蠹再破壞邪!京奸邪之計,大類王莽,而朋黨之眾,則又過之。願斬之以謝天下!」初,匽以上書邪等屏去十餘載,及帝即位,起為右正言。至是極論時政,忽得攣疾,不能行,固求去,乃予祠,命下而卒。
wù xū, lìng zhōng wài jǔ wén wǔ guān cái kān jiāng shuài zhě.
戊戌,令中外舉文武官才堪將帥者。
yǐ zhī shū mì yuàn shì lǐ gāng wèi hé běi hé dōng lù xuān fǔ shǐ, yuán tài yuán.
以知樞密院事李綱為河北、河東路宣撫使,援太原。
jīng shī zì jīn bīng tuì, shàng xià tián rán, zhì biān shì yú bù wèn. gāng dú yǐ wèi yōu, shàng bèi biān yù dí bā cè, bù jiàn tīng yòng, měi yǒu yì, fù wèi gěng nán zhòng děng suǒ jǔ. jí yáo gǔ zhǒng shī zhōng bài kuì, zhǒng shī dào yǐ bìng gài guī, nán zhòng děng qǐng qì sān zhèn, gāng yán bù kě. nǎi yǐ gāng wèi xuān fǔ shǐ, liú gé fù zhī, yǐ dài shī dào yòu yǐ jiě qián wèi zhì zhì fù shǐ, yǐ dài yáo gǔ. gāng yán: chén shū shēng, shí bù zhī bīng, zài wéi chéng zhōng, bù dé yǐ wèi bì xià liào lǐ bīng shì. jīn shǐ wèi dà shuài, kǒng wù guó shì. yīn bài cí, bù xǔ. tuì ér yí jí, jiān qǐ zhì shì, zhāng shí yú shàng, yì bù yǔn. tái jiàn yán gāng bù kě qù cháo tíng, dì yǐ qí wèi dà chén yóu shuō, chì zhī. huò wèi gāng yuē: gōng zhī suǒ yǐ qiǎn xíng zhī yì hū? cǐ fēi wèi biān shì, yù yuán cǐ yǐ qù gōng, zé dōu rén wú cí ěr. gōng bù qǐ, shàng nù qiě bù cè, nài hé? xǔ hàn fù shū dù yóu èr zì yǐ yí gāng. gāng bù dé yǐ shòu mìng, dì shǒu shū péi dù chuán yǐ cì zhī. gāng yán kòu rǎng wài huàn kě chú, xiǎo rén zài cháo nán qù, yīn shū péi dù lùn yuán zhěn wèi hóng jiǎn zhāng shū yǐ jìn. shí xuān fǔ sī bīng jǐn wàn èr qiān rén, gāng qǐng yín juàn qián gè bǎi wàn, jǐn dé èr shí wàn. shù shì jiē wèi jí, gāng qǐ zhǎn xíng qī, yù pī yǐ wèi qiān yán jù mìng, qù zhào shù sì. gāng rù duì, dì yuē: qīng wèi zhèn xún biān, biàn kě hái cháo. gāng yuē: chén zhī xíng, wú fù hái lǐ. chén yǐ yú zhí bù róng yú cháo, shǐ jì xíng zhī hòu, wú yǒu jǔ nán, zé jìn ér sǐ dí, chén zhī yuàn yě. wàn yī zhāo tíng zhí yì bù jiān, chén zì dù bù néng yǒu wèi, jí dāng qiú qù. bì xià yí chá chén gū zhōng, yǐ quán jūn chén zhī yì. dì wèi gǎn dòng. bì cí, yòu wèi dì dào táng kè niè chāng zhī jiān, rèn zhī bì wù guó, yán shén jī qiè.
京師自金兵退,上下恬然,置邊事於不問。綱獨以為憂,上備邊禦敵八策,不見聽用,每有議,復為耿南仲等所沮。及姚古、种師中敗潰,种師道以病丐歸,南仲等請棄三鎮,綱言不可。乃以綱為宣撫使,劉韐副之,以代師道;又以解潛為制置副使,以代姚古。綱言:「臣書生,實不知兵,在圍城中,不得已為陛下料理兵事。今使為大帥,恐誤國事。」因拜辭,不許。退而移疾,堅乞致仕,章十餘上,亦不允。台諫言綱不可去朝廷,帝以其為大臣遊說,斥之。或謂綱曰:「公知所以遣行之意乎?此非為邊事,欲緣此以去公,則都人無辭耳。公不起,上怒且不測,奈何?」許翰復書「杜郵」二字以遺綱。綱不得已受命,帝手書《裴度傳》以賜之。綱言寇攘外患可除,小人在朝難去,因書裴度論元稹、魏洪簡章疏以進。時宣撫司兵僅萬二千人,綱請銀絹錢各百萬,僅得二十萬。庶事皆未集,綱乞展行期,御批以為遷延拒命,趣召數四。綱入對,帝曰:「卿為朕巡邊,便可還朝。」綱曰:「臣之行,無復還理。臣以愚直不容於朝,使既行之後,無有沮難,則進而死敵,臣之願也。萬一朝廷執議不堅,臣自度不能有為,即當求去。陛下宜察臣孤忠,以全君臣之義。」帝為感動。陛辭,又為帝道唐恪、聶昌之奸,任之必誤國,言甚激切。
tài bái fàn suì xīng.
太白犯歲星。
rén yín, zhào: jīn rì zhèng lìng, wéi zūn fèng shàng huáng zhào shū, xiū fù zǔ zōng gù shì. qún chén shù shì, yì dāng jiǎng kǒng mèng zhī zhèng dào, chá wáng ān shí jiù shuō zhī bù dāng zhě, yǔ yì zhèn zhì, yǐ jì zhōng xìng.
壬寅,詔:「今日政令,唯尊奉上皇詔書,修復祖宗故事。群臣庶士,亦當講孔、孟之正道,察王安石舊說之不當者,羽翼朕志,以濟中興。」
guǐ mǎo, yǐ zhèn xī jūn chéng xuān shǐ wáng bǐng wèi jiàn wǔ jūn jié dù shǐ, lù jiān shǒu tài yuán zhī gōng yě.
癸卯,以鎮西軍承宣使王稟為建武軍節度使,錄堅守太原之功也。
jiǎ chén, qiān shū shū mì yuàn shì lù yǔn dí, bà wèi lǐ quán guān shǐ.
甲辰,僉書樞密院事路允迪,罷為醴泉觀使。
yǐ sì, zuǒ sī jiàn chén gōng fǔ, zé jiān hé zhōu jiǔ wù.
乙巳,左司諫陳公輔,責監合州酒務。
gōng fǔ jū zhí gǎn yán, gěng nán zhòng zhǐ wèi lǐ gāng zhī dǎng. gōng fǔ yīn zì liè, qiě cí wèi, fù yán: lǐ gāng shū shēng, bù zhī jūn lǚ, qiǎn yuán tài yuán, nǎi wèi dà chén suǒ xiàn, hòu bì bài. shí zǎi yì nù, gù yǒu shì zé.
公輔居職敢言,耿南仲指為李綱之黨。公輔因自列,且辭位,復言:「李綱書生,不知軍旅,遣援太原,乃為大臣所陷,後必敗。」時宰益怒,故有是責。
gēng xū, jīn zōng wàng xiàn suǒ huò sān xiàng.
庚戌,金宗望獻所獲三象。
rén zǐ, tiān gǒu zhuì dì, yǒu shēng rú léi.
壬子,天狗墜地,有聲如雷。
bǐng chén, tài bái yíng huò suì zhèn sì xīng jù yú zhāng.
丙辰,太白、熒惑、歲、鎮四星聚於張。
gēng shēn, jīn yǐ zōng wàng wèi yòu fù yuán shuài, jiāng shì qiān shǎng yǒu chà.
庚申,金以宗望為右副元帥,將士遷賞有差。
xīn yǒu, xī hé dōu tǒng zhì jiāo ān jié zuò bù fǎ, lǐ gāng zhǎn zhī.
辛酉,熙河都統制焦安節坐不法,李綱斬之。
rén xū, yáo gǔ zuò yōng bīng dòu liú, biǎn wèi jié dù fù shǐ, ān zhì guǎng zhōu.
壬戌,姚古坐擁兵逗留,貶為節度副使,安置廣州。
shì xī, huì chū zǐ huī yuán, zhǎng shù zhàng, běi fú dì zuò, sǎo wén chāng. dà chén yǒu wèi cǐ nǎi jīn rén jiāng shuāi, fēi zhōng guó zhī yōu zhě tí jǔ lǐ quán guān tán shì jī, miàn zòu chuí xiàng kě wèi, dāng xiū dé yǐ yīng tiān, bù yí huò qí yú shuō.
是夕,彗出紫徽垣,長數丈,北拂帝座,掃文昌。大臣有謂此乃金人將衰,非中國之憂者;提舉醴泉觀譚世勣,面奏垂象可畏,當修德以應天,不宜惑其諛說。
zhào chú mín jiān jí kǔ shí qī shì.
詔除民間疾苦十七事。
jīn qiǎn zhī zhì gào hán fǎng shǐ gāo lì, zé shì biǎo, gāo lì rén duì yuē: xiǎo guó shì liáo sòng èr bǎi nián, wú shì biǎo, wèi cháng shī fān chén lǐ. jīn shì dà guó, dāng yǔ shì liáo sòng tóng lǐ, ér lǚ méng zhǎng luàn, shèng rén suǒ bù yǔ, bì bù gǎn yòng shì biǎo. fǎng yuē: guì guó bì yù yòng gǔ lǐ, gǔ zhě dì wáng xún shòu, zhū hóu cháo yú fāng yuè. jīn tiān zǐ fāng shì xī shòu, zé guì guó dāng cóng cháo huì yǐ. gāo lì rén bù néng duì, nǎi yuē: xú yì zhī. fǎng yuē: shì biǎo cháo huì, yī yán jué ěr. yú shì gāo lì nǎi jìn shì biǎo rú yuē. fǎng hái, bèi lēi zōng gàn dà yuè, yuē: fēi qīng shuí néng bàn cǐ! yīn wèi zhí shì zhě yuē: zì jīn chū jiāng zhī shǐ, jiē yí zé zhī.
金遣知制誥韓昉使高麗,責誓表,高麗人對曰:「小國事遼、宋二百年,無誓表,未嘗失籓臣禮。今事大國,當與事遼、宋同禮,而屢盟長亂,聖人所不與,必不敢用誓表。」昉曰:「貴國必欲用古禮,古者帝王巡狩,諸侯朝於方岳。今天子方事西狩,則貴國當從朝會矣。」高麗人不能對,乃曰:「徐議之。」昉曰:「誓表、朝會,一言決耳。」於是高麗乃進誓表如約。昉還,貝勒宗干大悅,曰:「非卿誰能辦此!」因謂執事者曰:「自今出疆之使,皆宜擇之。」