qǐ chóng guāng chì fèn ruò zhēng yuè, jǐn zhāo yáng dān è sān yuè, fán èr nián yǒu qí.
起重光赤奋若正月,尽昭阳单阏三月,凡二年有奇。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì xuān hé sān nián liáo bǎo dà yuán nián, jīn tiān fǔ wǔ nián
○徽宗体神合道骏烈逊功圣文仁德宪慈显孝皇帝宣和三年(辽保大元年,金天辅五年)
chūn, zhēng yuè, dīng yǒu shuò, rì zhōng yǒu shěng, páng yǒu qīng hēi qì rú shuǐ bō xuán zhuǎn.
春,正月,丁酉朔,日中有眚,旁有青黑气如水波旋转。
liáo yǐ gǎi yuán sì shè.
辽以改元肆赦。
rén yín, dèng xún wǔ zú. dèng shì zì wǎn yǐ lái, shì jì qí jiān, ér xún wǔ ā cài jīng yóu shén. jīng zhī bài luàn tiān xià, huò yuán zì xún wǔ shǐ.
壬寅,邓洵武卒。邓氏自绾以来,世济其奸,而洵武阿蔡京尤甚。京之败乱天下,祸源自洵武始。
jǐ wèi, zhào:" huái nán jiāng nán fú jiàn, gè quán tiān zhì wǔ chén tí xíng yī yuán."
己未,诏:“淮南、江南、福建,各权添置武臣提刑一员。”
dì chū yǐ dōng nán zhī shì fù tóng guàn, qiě yuē:" rú yǒu jí, jí yǐ yù bǐ xíng zhī." guàn zhì wú, jiàn mín kùn huā shí zhī rǎo, zhòng yán zéi bù jí píng, zuò cǐ ěr. guàn jí mìng qí liáo dǒng yún zuò shǒu zhào zuì jǐ, bà sū háng zào zuò jú jí yù qián gāng yùn bìng mù shí cǎi sè děng wù, ér dì yì chù zhū miǎn fù zǐ dì zhí zhī zài zhí zhě, wú mín dà yuè.
帝初以东南之事付童贯,且曰:“如有急,即以御笔行之。”贯至吴,见民困花石之扰,众言贼不亟平,坐此耳。贯即命其僚董耘作手诏罪己,罢苏、杭造作局及御前纲运并木石采色等物,而帝亦黜硃勔父子弟侄之在职者,吴民大悦。
shì yuè, fāng là xiàn wù zhōu, yòu xiàn qú zhōu, shǒu chén péng rǔ fāng sǐ zhī.
是月,方腊陷婺州,又陷衢州,守臣彭汝方死之。
liáo zhǔ yǒu sì zǐ: zhǎng yuē zhào wáng shí nè liè, mǔ zhào zhāo róng cì jìn wáng é lū wēn, mǔ xiāo wén fēi cì qín wáng dìng xǔ wáng níng, jiē yuán fēi suǒ shēng. shū mì shǐ xiāo fèng xiān, yuán fēi zhī xiōng, ér qín xǔ wáng zhī jiù yě, yǐ guó rén zhǔ yì jìn wáng, kǒng qín wáng bù dé lì, yīn qián tú zhī. wén fēi zǐ shì yē lǜ dá hā lēi, mèi shì yē lǜ yī dōu. yī rì, qí zǐ kǔ mèi jù huì jūn qián, fèng xiān fěng rén wū wén fēi yǔ fù mǎ xiāo yù jí dá hā lā yī dōu děng móu lì jìn wáng ér zūn liáo zhǔ wèi tài shàng huáng. liáo zhǔ xìn zhī, suì zhū xiāo yù dá hā lā ér cì wén fēi sǐ. yī dōu zài jūn zhōng, wén zhī dà jù, jí lǜ qiān yú qí pàn rù jīn. liáo zhǔ shǐ zhī xī wáng fǔ shì xiāo xī mò běi fǔ zǎi xiàng xiāo dé gōng sì jūn tài shī xiāo qiān jiāng suǒ bù bīng zhuī zhī, jí zhū lǘ shān xiàn. xī mò děng yì yuē:" zhǔ shàng xìn xiāo fèng xiān yán, shì wú bèi miè rú yě. yī dōu nǎi zōng shì háo jùn, cháng bù kěn wèi fèng xiān xià. ruò qín yī dōu, tā rì wú dǎng jiē yī dōu yě, bù ruò zòng zhī." hái, jí gěi yuē:" zhuī xí bù jí." fèng xiān jì jiàn yī dōu zhī wáng, kǒng hòu rì zhū jiàng xiào yì pàn, suì quàn liáo zhǔ zhòu jiā jué shǎng yǐ jié zhòng xīn, yǐ xiāo xī mò wèi xī wáng, yǐ xiāo dé gōng shì zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiān pàn shàng jīng liú shǒu shì, xiāo gàn wèi zhèn guó dà jiàng jūn.
辽主有四子:长曰赵王实讷埒,母赵昭容;次晋王额噜温,母萧文妃;次秦王定、许王宁,皆元妃所生。枢密使萧奉先,元妃之兄,而秦、许王之舅也,以国人属意晋王,恐秦王不得立,因潜图之。文妃姊适耶律达哈勒,妹适耶律伊都。一日,其姊苦妹俱会军前,奉先讽人诬文妃与驸马萧昱及达哈拉、伊都等谋立晋王而尊辽主为太上皇。辽主信之,遂诛萧昱、达哈拉而赐文妃死。伊都在军中,闻之大惧,即率千馀骑叛入金。辽主使知奚王府事萧锡默、北府宰相萧德恭、四军太师萧千将所部兵追之,及诸闾山县。锡默等议曰:“主上信萧奉先言,视吾辈蔑如也。伊都乃宗室豪俊,常不肯为奉先下。若擒伊都,它日吾党皆伊都也,不若纵之。”还,即给曰:“追袭不及。”奉先既见伊都之亡,恐后日诸将校亦叛,遂劝辽主骤加爵赏以结众心,以萧锡默为奚王,以萧德恭试中书门下平章事兼判上京留守事,萧干为镇国大将军。
èr yuè, jiǎ xū, jiàng zhào zhāo fǔ fāng là.
二月,甲戌,降诏招抚方腊。
yǐ yǒu, bà tiān xià sān shè jí zōng xué bì yōng zhū lù tí jǔ xué guān shì.
乙酉,罢天下三舍及宗学、辟雍、诸路提举学官事。
guǐ sì, shè tiān xià.
癸巳,赦天下。
fāng là xiàn jīng dé xiàn jí chù zhōu. bù jūn dōu yú hòu wáng bǐng fù háng zhōu.
方腊陷旌德县及处州。步军都虞候王禀复杭州。
huái nán dào sòng jiāng yǐ sān shí liù rén héng xíng hé shuò, zhuǎn lüè shí jùn, guān jūn mò gǎn yīng qí fēng. zhī bó zhōu hóu méng shàng shū, yán jiāng cái bì guò rén, bù ruò shè zhī, shǐ tǎo fāng là yǐ zì shú. dì mìng méng zhī dōng píng fǔ, wèi fù ér zú, yòu mìng zhāng shū yè zhī hǎi zhōu. jiāng jiāng zhì, shū yè shǐ jiān zhě chān suǒ xiàng, jiāng jìng qū hǎi bīn, jié jù zhōu shí yú, zài lǔ huò. shū yè mù sǐ shì dé qiān rén, shè fú suǒ chéng, ér chū qīng bīng jù hǎi, yòu zhī zhàn. xiān nì zhuàng zú hǎi páng, cì bīng hé, jǔ huǒ fén qí zhōu. zéi wén zhī, jiē wú dòu zhì, fú bīng chéng zhī, qín qí fù zéi, jiāng nǎi jiàng.
淮南盗宋江以三十六人横行河朔,转掠十郡,官军莫敢撄其锋。知亳州侯蒙上书,言江才必过人,不若赦之,使讨方腊以自赎。帝命蒙知东平府,未赴而卒,又命张叔夜知海州。江将至,叔夜使间者觇所向,江径趋海滨,劫巨舟十馀,载卤获。叔夜募死士得千人,设伏所城,而出轻兵距海,诱之战。先匿壮卒海旁,伺兵合,举火焚其舟。贼闻之,皆无斗志,伏兵乘之,擒其副贼,江乃降。
liáo zhǔ rú yuān yāng luò.
辽主如鸳鸯泺。
xiān shì zhèn guó shàng jiàng jūn táng gǔ, cháng wèi liáo zhǔ yán xiāo dé lēi dài zhī wù guó, chén suī lǎo, yuàn wèi guó pò dí. liáo zhǔ bù nà, zhì shì tīng qí zhì shì.
先是镇国上将军唐古,尝为辽主言萧德勒岱之误国,臣虽老,愿为国破敌。辽主不纳,至是听其致仕。
shì yuè, jīn shǐ hā lū děng zhì dēng zhōu.
是月,金使哈噜等至登州。
chū, nǚ zhí wǎng lái yì lùn, jiē zhǔ tóng guàn, yǐ zhào liáng sì shàng jīng zhī yuē, yù biàn jǔ bīng yīng zhī, gù xuǎn xī jīng sù jiàng huì jīng shī, yòu zhào huán qìng fū yán jūn yǔ hé běi jìn jūn gèng shù. huì fāng là pàn, guàn yǐ xī jīng bīng tǎo zéi, cháo tíng bà gèng shù, zhǐ huī dēng zhōu shǒu chén yǐ tóng guàn wèi huí, liú jīn shǐ bù qiǎn. hā lū juàn fèn, lǚ chū guǎn, yù tú bù rù jīng shī, xún zhào mǎ zhèng wáng xiāng yǐn zhī yì quē.
初,女直往来议论,皆主童贯,以赵良嗣上京之约,欲便举兵应之,故选西京宿将会京师,又诏环庆、鄜延军与河北禁军更戍。会方腊叛,贯以西京兵讨贼,朝廷罢更戍,指挥登州守臣以童贯未回,留金使不遣。哈噜狷忿,屡出馆,欲徒步入京师,寻诏马政、王瓖引之诣阙。
sān yuè, gēng shēn, cì lǐ bù zòu míng jìn shì jí dì chū shēn hé huàn děng liù bǎi sān shí rén.
三月,庚申,赐礼部奏名进士及第、出身何涣等六百三十人。
shì yuè, fāng là zài fàn háng zhōu, bù jūn dōu yú hòu wáng bǐng děng zhàn yú chéng wài, zhǎn shǒu wǔ bǎi jí. guān jūn yǔ zéi zhàn yú tóng lú, bài zhī, suì fù mù zhōu.
是月,方腊再犯杭州,步军都虞候王禀等战于城外,斩首五百级。官军与贼战于桐庐,败之,遂复睦州。
jīn rén wén yē lǜ yī dōu zhī jiàng, xià, sì yuè, yǐ chǒu shuò, zōng hàn yán yú jīn zhǔ yuē:" liáo zhǔ shī dé, zhōng wài lí xīn. wǒ cháo xīng shī, dà yè jì dìng, ér gēn běn fú chú, hòu bì wéi huàn. jīn chéng qí xìn, kě xí qǔ zhī, tiān shí rén shì, bù kě shī yě." jīn zhǔ rán zhī, mìng zhū lù jiè bèi jūn shì.
金人闻耶律伊都之降,夏,四月,乙丑朔,宗翰言于金主曰:“辽主失德,中外离心。我朝兴师,大业既定,而根本弗除,后必为患。今乘其衅,可袭取之,天时人事,不可失也。”金主然之,命诸路戒备军事。
bǐng yín, guì fēi liú shì hōng.
丙寅,贵妃刘氏薨。
fēi běn jiǔ jiā bǎo nǚ, fù zōng yuán, yǐ nǚ guì, wèi xīng níng jié dù shǐ. chū rù gōng, pō bèi gù yù, hòu yǐ shì qiú yú huàn zhě hé jiā, yáng jiǎn zòu qǔ guī, fù dé rù gōng, yóu cái rén lèi qiān zhì guì fēi. xìng yǐng wù, néng yíng zhǐ yì, yòu shàn zhuāng shì, yì guān tú shì yī xīn, shì zhēng xiào zhī. lín líng sù wèi dì wèi cháng shēng dì jūn, fēi wèi jiǔ huá yù zhēn ān fēi, měi shén xiāo jiàng, bì bié zhì ān fēi wèi, tú huà xiào fēi xiàng. shǐ, fēi qiú hé jiā, bù lǐ yān, jí dé zhì, suì xiàn yǐ zuì. zhì shì hōng, nián sān shí sān.
妃本酒家保女,父宗元,以女贵,为兴宁节度使。初入宫,颇被顾遇,后以事囚于宦者何家,杨戬奏取归,复得入宫,由才人累迁至贵妃。性颖悟,能迎旨意,又善装饰,衣冠涂饰一新,世争效之。林灵素谓帝为长生帝君,妃为九华玉真安妃,每神霄降,必别置安妃位,图画肖妃像。始,妃囚何家,不礼焉,及得志,遂陷以罪。至是薨,年三十三。
tóng guàn tán zhěn qián fēng zhì qīng hé yàn, shuǐ lù bìng jìn. fāng là fén guān shě fǔ kù mín jū xiāo dùn, hái qīng xī bāng yuán dòng. guàn děng hé bīng jī zhī, là zhòng shàng èr shí wàn, yǔ guān jūn lì zhàn ér bài, shēn jù yán wū, zhū jiàng mò zhī suǒ rù. wáng yuān pí jiàng hán shì zhōng, qián xíng xī gǔ, wèn yě fù dé jìng, jí tǐng shēn zhàng gē zhí qián dǎo qí xué, gé shā shù shí rén. gēng yín, qín là yǐ chū. shì zhōng, yán ān rén yě. zhōng zhōu fáng yù shǐ xīn xìng zōng, lǐng bīng jié dòng kǒu, lüè wèi jǐ gōng. zhū jiàng bìng qǔ là qī zǐ jí wěi xiāng fāng féi děng wǔ shí èr rén yú dòng shí xué zhōng, shā zéi qī wàn yú rén, qí dǎng jiē kuì. là zhī luàn, fán pò liù zhōu wǔ shí èr xiàn, qiāng píng mín èr bǎi wàn. suǒ lüè fù nǚ, zì zéi dòng táo chū, luǒ ér yì yú lín zhōng zhě, xiāng wàng bǎi yú lǐ.
童贯、谭稹前锋至清河堰,水陆并进。方腊焚官舍、府库、民居宵遁,还青溪帮源洞。贯等合兵击之,腊众尚二十万,与官军力战而败,深据岩屋,诸将莫知所入。王渊裨将韩世忠,潜行溪谷,问野妇得径,即挺身仗戈直前捣其穴,格杀数十人。庚寅,擒腊以出。世忠,延安人也。忠州防御使辛兴宗,领兵截洞口,掠为己功。诸将并取腊妻子及伪相方肥等五十二人于洞石穴中,杀贼七万馀人,其党皆溃。腊之乱,凡破六州、五十二县,戕平民二百万。所掠妇女,自贼洞逃出,裸而缢于林中者,相望百馀里。
zhào:" liǎng zhè jiāng dōng bèi zéi zhōu xiàn, gěi fù sān nián."
诏:“两浙、江东被贼州县,给复三年。”
guǐ sì, rǔ zhōu niú shēng qí lín.
癸巳,汝州牛生麒麟。
wǔ yuè, wù xū, quán lǐng shū mì yuàn shì zhèng jū zhōng luò quán zì.
五月,戊戌,权领枢密院事郑居中落权字。
jīn zhǔ shè liǔ, yàn qún chén, gù wèi zōng hàn yuē:" jīn yì xī zhēng, rǔ qián hòu jì yì, duō hé zhèn yì. zōng shì zhōng suī yǒu cháng yú rǔ zhě, ruò móu yuán shuài, wú yǐ yì rǔ, rǔ dāng zhì bīng yǐ qí shī qī." jīn zhǔ qīn zhuó jiǔ yǐn zhī, qiě mìng zhī lèi, jiě yù yī yǐ yī zhī. qún chén yán shí fāng rù shǔ, nǎi zhǐ.
金主射柳,宴群臣,顾谓宗翰曰:“今议西征,汝前后计议,多合朕意。宗室中虽有长于汝者,若谋元帅,无以易汝,汝当治兵以俟师期。”金主亲酌酒饮之,且命之酹,解御衣以衣之。群臣言时方溽暑,乃止。
jǐ hài, zhào:" háng yuè jiāng níng shǒu chén bìng dài ān fǔ shǐ."
己亥,诏:“杭、越江宁守臣并带安抚使。”
jiǎ chén, zhuī cè guì fēi liú shì wèi huáng hòu, shì yuē míng jié.
甲辰,追册贵妃刘氏为皇后,谥曰明节。
gǎi mù zhōu jiàn dé jūn wèi yán zhōu suì ān jūn, shè zhōu wèi huī zhōu.
改睦州建德军为严州遂安军,歙州为徽州。
bǐng wǔ, hā lǔ děng rù guó mén, zhào guó zǐ sī yè quán bāng yàn guān chá shǐ tóng shī lǐ guǎn zhī. wèi jǐ, shī lǐ chuán zhǐ bāng yàn děng yuē:" liáo yǐ zhī jīn rén hǎi shàng wǎng fǎn, nán yǐ fù rú qián yì, yù qí shǐ zhě lìng guī." bāng yàn jīng yuē:" rú cǐ, zé shī qí huān xīn, qū zài cháo tíng yǐ." shī lǐ rù zòu, fù chuán zhǐ, hòu tóng guàn xú yì zhī.
丙午,哈鲁等入国门,诏国子司业权邦彦、观察使童师礼馆之。未几,师礼传旨邦彦等曰:“辽已知金人海上往返,难以复如前议,谕其使者令归。”邦彦惊曰:“如此,则失其欢心,曲在朝廷矣。”师礼入奏,复传旨,候童贯徐议之。
guǐ hài, zhào:" sān xǐng jué chá tái jiàn wǎng shàng bèi gōng zhě, qǔ zhǐ qiǎn zé."
癸亥,诏:“三省觉察台谏罔上背公者,取旨谴责。”
chū, yù shǐ zhōng chéng chén guò tíng, yǐ mù kòu qiè fā, cháng shàng yán:" zhì kòu zhě cài jīng, yǎng kòu zhě wáng fǔ, cuàn èr rén zé kòu zì píng." yòu yán:" zhū miǎn fù zǐ, běn xíng yú xiǎo rén, jié jiāo quán jìn, qiè qǔ míng qì, zuì è yíng jī, yí zhāo zhèng diǎn xíng, yǐ xiè tiān xià." fǔ shēn hèn zhī, zhì shì xiàn yǐ zuì, bà zhī qí zhōu wèi bàn dào, zé huáng zhōu ān zhì.
初,御史中丞陈过庭,以睦寇窃发,尝上言:“致寇者蔡京,养寇者王黼,窜二人则寇自平。”又言:“硃勔父子,本刑馀小人,结交权近,窃取名器,罪恶盈积,宜昭正典刑,以谢天下。”黼深恨之,至是陷以罪,罢知蕲州;未半道,责黄州安置。
liáo yē lǜ yī dōu zhī jiàng jīn yě, xiān shǐ rén sòng kuǎn, qǐ yuán jiē yú sāng lín dù. jīn zhǔ zhào yuē:" yī dōu dào rì, shǐ yǔ qí guān shǔ xié lái, yú zhòng chù zhī biàn dì." shì yuè, yī dōu zhì xián zhōu, sòng shàng liáo guó xuān gào jí qì jiǎ qí zhì, xiān qiǎn qí jiàng shì hán fú nǔ děng rù xiè, shàng shū jù yán suǒ yǐ jiàng zhī yì, dà lüè wèi:" liáo zhǔ shěn miǎn, huāng yú yóu tián, bù xù zhèng shì, hǎo nìng rén, yuǎn zhōng zhí, yín xíng lìn shǎng, xíng fán fù zhòng, mín bù liáo shēng shū mì shǐ dé lēi dài, běn wú cái néng, dàn ē yú qǔ róng." yòu zì yán:" cū gèng jūn shì, cháng jìn cè yú liáo zhǔ, wèi dé lēi dài suǒ yì, liáo zhǔ yì bù xǐng chá." yòu yuē:" dà jīn jiāng tǔ rì pì, yī dōu zhuó zhī tiān mìng, zì qù nián yǔ yē lǜ shèn sī děng dìng yì, yuē yǐ jīn xià lái jiàng. jìn wén dé lēi dài yù fā qí shì, cāng cù zhī jì, bù jí shōu hé sì yuǎn, dàn shōu bàng jìn bù zú hù sān qiān, chē wǔ bǎi liǎng, xù chǎn shù wàn, běi jūn dū tǒng yǐ bīng xí zhuī, suì qì zī zhòng zhuǎn zhàn zhì cǐ." xuán lǜ qí jiāng lì rù jiàn, jīn zhǔ fǔ wèi zhī, mìng zhī zuò, bān tóng zǎi xiàng, cì yàn, jǐn zuì ér bà. jīn zhǔ mìng yī dōu yǐ jiù guān lǐng suǒ bù, qiě yù zhī yuē:" ruò néng wéi guó lì gōng, bié dāng jiǎng yòng." zì yī dōu jiàng, jīn yì zhī liáo zhī xū shí yǐ.
辽耶律伊都之降金也,先使人送款,乞援接于桑林渡。金主诏曰:“伊都到日,使与其官属偕来,馀众处之便地。”是月,伊都至咸州,送上辽国宣诰及器甲、旗帜,先遣其将士韩福努等入谢,上书具言所以降之意,大略谓:“辽主沈湎,荒于游畋,不恤政事,好佞人,远忠直,淫刑吝赏,刑烦赋重,民不聊生;枢密使德勒岱,本无材能,但阿谀取容。”又自言:“粗更军事,尝进策于辽主,为德勒岱所抑,辽主亦不省察。”又曰:“大金疆土日辟,伊都灼知天命,自去年与耶律慎思等定议,约以今夏来降。近闻德勒岱欲发其事,仓卒之际,不及收合四远,但收傍近部族户三千,车五百两,畜产数万,北军都统以兵袭追,遂弃辎重转战至此。”旋率其将吏入见,金主抚慰之,命之坐,班同宰相,赐宴,尽醉而罢。金主命伊都以旧官领所部,且谕之曰:“若能为国立功,别当奖用。”自伊都降,金益知辽之虚实矣。
rùn yuè, bǐng yín, jiǎn zhū zhōu cáo yuàn guān.
闰月,丙寅,减诸州曹掾官。
wáng fǔ yán yú dì yuē:" fāng là zhī qǐ, yóu chá yán fǎ yě, ér tóng guàn rù jiān yán, guī guò bì xià." dì nù, jiǎ xū, zhào fù yīng fèng jú, mìng fǔ jí liáng shī chéng lǐng zhī, ér zhū miǎn yì fù dé zhì yǐ.
王黼言于帝曰:“方腊之起,由茶盐法也,而童贯入奸言,归过陛下。”帝怒,甲戌,诏复应奉局,命黼及梁师成领之,而硃勔亦复得志矣。
chū, guàn xuān fǔ liǎng zhè, lìng dǒng yún quán zuò shǒu zhào, bà huā shí yǐ ān rén qíng. dì jiàn qí cí, dà bù yuè. jí fù yīng fèng, guàn yòu duì dì tàn yuē:" dōng nán rén jiā fàn guō zi wèi wěn zài, fù zuò cǐ xié?" dì yì nù, dǒng yún yóu shì de zuì.
初,贯宣抚两浙,令董耘权作手诏,罢花石以安人情。帝见其词,大不悦。及复应奉,贯又对帝叹曰:“东南人家饭锅子未稳在,复作此邪?”帝益怒,董耘由是得罪。
xīn sì, jīn gǔ lùn bèi lè sà hā zú. jīn zhǔ wǎng diào, chéng bái mǎ, lí é, kū zhī tòng. jí zàng, fù qīn lín zhī, fèng yǐ suǒ yù mǎ.
辛巳,金古论贝勒萨哈卒。金主往吊,乘白马,剺额,哭之恸。及葬,复亲临之,赗以所御马。
sà hā dūn hòu duō zhì, cháng yú yòng rén. jiā jū chún jiǎn, hǎo jià sè. zì shǐ wèi guó xiāng, néng xún fú zhū bù, sòng yù dé qí qíng, dāng shí yǒu yán:" bú jiàn guó xiāng, shì hé cóng jué!" jí zhǔ bīng fá liáo, sà hā měi yǐ zōng chén wèi nèi wài yī zhòng, bù yǐ zhàn duō wèi qí gōng yě. hòu zhuī shì zhōng yì.
萨哈敦厚多智,长于用人。家居纯俭,好稼穑。自始为国相,能驯服诸部,讼狱得其情,当时有言:“不见国相,事何从决!”及主兵伐辽,萨哈每以宗臣为内外依重,不以战多为其功也。后追谥忠毅。
liù yuè, gēng zǐ, jīn zhǔ mìng qí dì ān bān bèi lè chéng yuē:" rǔ wéi zhèn zhī mǔ dì, yì jūn yī tǐ, shì yòng rǔ èr wǒ guó zhèng. fán jūn shì wéi zhě, yuè shí qí zuì, cóng yí chù zhī, qí yú shì wú dà xiǎo, yī yī běn cháo jiù zhì.
六月,庚子,金主命其弟安班贝勒晟曰:“汝唯朕之母弟,义均一体,是用汝贰我国政。凡军事违者,阅实其罪,从宜处之,其馀事无大小,一依本朝旧制。
shì yuè, hé jué ēn zhōu qīng hé sào.
是月,河决恩州清河埽。
qiū, qī yuè, dīng mǎo, zhèn wēn chù děng bā zhōu.
秋,七月,丁卯,振温、处等八州。
gēng wǔ, lìng sān jīng zhì nǚ dào lù fù dào lù gè yī yuán, jié zhèn zhì dào zhèng fù gè yī yuán, yú zhōu zhì dào zhèng yī yuán, cóng cài yōu zòu qǐng yě.
庚午,令三京置女道录、副道录各一员,节镇置道正、副各一员,馀州置道正一员,从蔡攸奏请也。
gēng chén, jīn zhǔ zhào xián zhōu dū tǒng sī yuē:" zì yī dōu lái, zhuó jiàn liáo guó shì yí, yǐ jué yì qīn zhēng, qí zhì jūn yǐ qí shī qī." xún yǐ lián yǔ, bà qīn zhēng.
庚辰,金主诏咸州都统司曰:“自伊都来,灼见辽国事宜,已决议亲征,其治军以俟师期。”寻以连雨,罢亲征。
liáo zhǔ liè yú tàn shān.
辽主猎于炭山。
chū, kuí xiá guǎng nán biān chén kāi nà shì zhī yì, jiàn lì jūn zhōu, shàng dù guó yòng, xià dān mín cái, zhì shì yán zhě yǐ wéi bìng. dīng hài, zhào fèi chún zī xiáng hēng qí qín chéng bō ēn lóng chōng fú shí èr zhōu jí xī níng zūn yì èr jūn, huò wèi xiàn, huò wèi bǎo sāi.
初,夔峡、广南边臣开纳士之议,建立军州,上蠹国用,下殚民财,至是言者以为病。丁亥,诏废纯、兹、祥、亨、淇、溱、承、播、恩、隆、充、孚十二州及熙宁、遵义二军,或为县,或为堡塞。
shì yuè, hé nán fǔ jī nèi é yán, yǒu wù rú rén huò rú quǎn, qí sè zhèng hēi, bù biàn méi mù, shǐ yè zé lüè xiǎo ér shí zhī, hòu bái zhòu rù rén jiā wéi huàn, suǒ zhì xuān rán bù ān, wèi zhī hēi hàn. yǒu lì zhě yè zhí qiāng zì wèi, yì yǒu tuō yǐ zuò guò zhě. èr nián nǎi xī.
是月,河南府畿内讹言,有物如人或如犬,其色正黑,不辨眉目,始夜则掠小儿食之,后白昼入人家为患,所至喧然不安,谓之黑汉。有力者夜执枪自卫,亦有托以作过者。二年乃息。
bā yuè, jiǎ chén, qū shè liǎng zhè jiāng dōng fú jiàn huái nán lù.
八月,甲辰,曲赦两浙、江东、福建、淮南路。
yǐ sì, yǐ tóng guàn wèi tài shī, tán zhěn jiā jié dù shǐ.
乙巳,以童贯为太师,谭稹加节度使。
dīng wèi, fù míng jié huáng hòu shén zhǔ yú bié miào.
丁未,祔明节皇后神主于别庙。
jīn hā lū děng liú què xià fán yuè yú. rén zǐ, qiǎn hū qìng sòng guī, dàn fù guó shū, bù fù qiǎn shǐ, yòng wáng fǔ yì yě. shū cí yuē:" yuǎn qín zhuān shǐ, jiàn shì huá jiān, jù chéng qì hǎo zhī xiū, shēn xī jiāng fēng zhī yù. wéi sù dūn yú dà xìn, yǐ bèi zài yú qián shū, suǒ yǒu hàn dì děng shì, bìng rú chū yì. qí wén jǔ jūn dào xī jīng de qī, yǐ píng jiā gōng." shí dì shēn huǐ qián jǔ, yì yù bà jié yuē, fǔ jí liáng shī chéng yòu yǔ tóng guàn gèng xiāng máo dùn, gù dì xīn shén lán, ér fú shěn qí cí rú cǐ.
金哈噜等留阙下凡月馀。壬子,遣呼庆送归,但付国书,不复遣使,用王黼议也。书辞曰:“远勤专使,荐示华缄,具承契好之修,深悉疆封之谕。维夙惇于大信,已备载于前书,所有汉地等事,并如初议。俟闻举军到西京的期,以凭夹攻。”时帝深悔前举,意欲罢结约,黼及梁师成又与童贯更相矛盾,故帝心甚阑,而浮沈其辞如此。
bǐng chén, fāng là fú zhū.
丙辰,方腊伏诛。
jiǔ yuè, bǐng yín, yǐ wáng fǔ wèi shǎo fù, zhèng jū zhōng wèi shǎo zǎi. gēng wǔ, jìn zhí zhèng guān yī děng.
九月,丙寅,以王黼为少傅,郑居中为少宰。庚午,进执政官一等。
liáo zhǔ zhì nán jīng.
辽主至南京。
dōng, shí yuè, jiǎ yín, zhào:" zì jīn zāng lì yù jù, lùn jué wù dài."
冬,十月,甲寅,诏:“自今赃吏狱具,论决勿贷。”
tóng guàn fù lǐng shǎn xī liǎng hé xuān fǔ.
童贯复领陕西、两河宣抚。
bǐng chén, yù shén xiāo gōng, qīn shòu wáng fǔ děng yuán yī liù yáng shén xiān mì lù jí bǎo xiān mì lù.
丙辰,御神霄宫,亲授王黼等元一六阳神仙秘箓及保仙秘箓。
shí yī yuè, guǐ hài, liáo yǐ xī jīng liú shǒu zhào wáng shí nà liè wèi tè lǐ gǔn.
十一月,癸亥,辽以西京留守赵王实纳埒为特里衮。
jiǎ zǐ, yù bǐ:" tí jǔ dào lù yuàn jiàn xiū dào shǐ, biǎo bù xū shè. jì duàn zì tiān dì shǐ fēn, yǐ sān qīng wéi shǒu. sān huáng ér xià, dì wáng zhī dé dào zhě, yǐ shì cì xiān hòu liè yú jì zhì, wèi shí èr piān, chuán fēn shí lèi." yòu zhào:" zì hàn zhì wǔ dài wéi dào shǐ, běn cháo wèi dào diǎn."
甲子,御笔:“提举道录院见修《道史》,《表》不须设。《纪》断自天地始分,以三清为首。三皇而下,帝王之得道者,以世次先后列于《纪》、《志》,为十二篇,《传》分十类。”又诏:“自汉至五代为《道史》,本朝为《道典》。”
dīng chǒu, zhōng shū shì láng féng xī zài bà zhī bó zhōu. yǐ zhāng bāng chāng wèi zhōng shū shì láng, wáng ān zhōng wèi shàng shū zuǒ chéng, hàn lín xué shì lǐ bāng yàn wèi shàng shū yòu chéng.
丁丑,中书侍郎冯熙载罢知亳州。以张邦昌为中书侍郎,王安中为尚书左丞,翰林学士李邦彦为尚书右丞。
bāng yàn běn yín gōng zi, jùn shuǎng měi fēng zī. shēng zhǎng lǘ yán, xí wěi bǐ shì, yìng duì biàn jié, shàn ōu xuè, néng cù jū, měi zhuì jiē shì lǐ yán wèi cí qǔ, rén zhēng chuán zhī, zì hào lǐ làng zǐ. yǐ shàn shì zhōng rén, zhēng jiàn yù zhī, suì dēng zhèng fǔ.
邦彦本银工子,俊爽美风姿。生长闾阎,习猥鄙事,应对便捷,善讴谑,能蹴鞠,每缀街市俚言为词曲,人争传之,自号李浪子。以善事中人,争荐誉之,遂登政府。
rén wǔ, guān wén diàn dà xué shì tí jǔ chóng fú gōng zhāng shāng yīng zú. zèng shǎo bǎo.
壬午,观文殿大学士、提举崇福宫张商英卒。赠少保。
chén guàn yǔ rén yuē:" shāng yīng fēi cuì dé, qiě fù cái shū, rán shí rén guī xiàng zhī. jīn qí yún wáng, rén wàng jué yǐ. jìn guān tiān shí rén shì, bì yǒu biàn gé. zhèng kǒng suī yǒu shèng dé zhě, wèi bì fú shàng xià zhī tīng, dài nán jì yě."
陈瓘语人曰:“商英非粹德,且复才疏,然时人归向之。今其云亡,人望绝矣。近观天时人事,必有变革。正恐虽有盛德者,未必孚上下之听,殆难济也。”
shí èr yuè, xīn mǎo shuò, rì zhōng yǒu hēi zǐ rú lǐ dà.
十二月,辛卯朔,日中有黑子如李大。
jīn zōng hàn fù qǐng fá liáo, zhū jūn jiǔ zhù, rén sī zì fèn, mǎ yì qiáng jiàn, yí chéng cǐ shí, jìn nán cháo, qǔ zhōng jīng. xīn chǒu, jīn zhǔ mìng gǎo wèi nèi wài zhū jūn dū tǒng, yǐ yù zōng hàn zōng gàn zōng wàng zōng qìng děng fù zhī, xī shī dù liáo ér xī, yòng yī dōu wèi qián fēng, qū liáo zhōng jīng. jiǎ chén, zhào yuē:" liáo zhèng bù gāng, rén shén gòng qì. jīn mìng rǔ lǜ dà jūn yǐ xíng tǎo fá, ěr qí zé yòng shàn móu, shǎng fá bì xíng, liáng xiǎng bì jì, wù rǎo xiáng fú, wù zòng fú lüè. jiàn kě ér jìn, wú yān shī qī shì yǒu cóng quán, wú xū shēn bǐng." wù shēn, yòu zhào yuē:" ruò kè zhōng jīng, suǒ de lǐ yuè yí zhàng tú shū wén jí, bìng xiān cì jīn fā fù quē."
金宗翰复请伐辽,诸军久驻,人思自奋,马亦强健,宜乘此时,进南朝,取中京。辛丑,金主命杲为内外诸军都统,以昱、宗翰、宗干、宗望、宗磬等副之,悉师渡辽而西,用伊都为前锋,趋辽中京。甲辰,诏曰:“辽政不纲,人神共弃。今命汝率大军以行讨伐,尔其择用善谋,赏罚必行,粮饷必继,勿扰降服,勿纵俘掠。见可而进,无淹师期;事有从权,毋须申禀。”戊申,又诏曰:“若克中京,所得礼乐仪仗、图书文籍,并先次津发赴阙。”
rén zǐ, jìn fēng guǎng píng jùn wáng gòu wèi kāng wáng.
壬子,进封广平郡王构为康王。
shì suì, zhū lù huáng.
是岁,诸路蝗。
yǐ kǒng duān yǒu xí fēng yǎn shèng gōng.
以孔端友袭封衍圣公。
nèi shì yáng jiǎn, shǎo jǐ shì yè tíng, shàn cè cì rén zhǔ yì, zì chóng níng hòu rì yǒu chǒng, shǒu jiàn qī mén xíng xìng shì yǐ gù qí quán, shì yǔ liáng shī chéng liè, lèi guān jié dù shǐ jiǎn jiào shǎo bǎo zhì tài fù.
内侍杨戬,少给事掖庭,善测伺人主意,自崇宁后日有宠,首建期门行幸事以固其权,势与梁师成埒,累官节度使、检校少保至太傅。
yǒu xū lì dù gōng cái zhě, xiàn cè yú jiǎn, lì fǎ suǒ mín tián qì, zì jiǎ zhī yǐ yǐ zhī bǐng, zhǎn zhuǎn jiū xún, zhì wú kě zhèng, zé dù dì suǒ chū, zēng lì fù zū. shǐ yú rǔ zhōu, jìn yín yú jīng dōng xī huái xī běi, kuò fèi tí qì yàn huāng shān tuì tān jí dà hé yū liú zhī chù, jiē lēi mín zhǔ diàn é yí dìng hòu, suī chōng dàng huí fù bù kě jiǎn. yī yì lǜ yú cháng fù wài zēng zū qián zhì shí yú wàn mín shuǐ hàn juān shuì, cǐ bù dé miǎn. zhuó gōng cái wèi guān chá shǐ.
有胥吏杜公才者,献策于戬,立法索民田契,自甲之乙、乙之丙,展转究寻,至无可证,则度地所出,增立赋租。始于汝州,浸淫于京东、西、淮西、北,括废提、弃堰、荒山、退滩及大河淤流之处,皆勒民主佃;额一定后,虽冲荡回复不可减。一邑率于常赋外增租钱至十馀万缗;水旱蠲税,此不得免。擢公才为观察使。
zhì shì jiǎn sǐ, yǐ nèi shì lǐ yàn jì zhī, hěn bì, mì yǔ wáng fǔ biǎo lǐ, zhì jú rǔ zhōu, lín shì yù jù. fán mín jiān měi tián, shǐ tā rén tóu dié gào chén, jiē zhǐ wèi tiān huāng suī zhí yìn quàn, jiē bù xǐng. lǔ shān hé jù jǐn kuò wèi gōng tián, sù zhě zhé jiā xíng wēi, zhì sǐ zhě qiān wàn. tián zhǔ jì shū zū, qí jiù shuì, zhuǎn yùn shǐ yì bù wéi zòu chú, nǎi jūn zhū bié zhōu. jīng xī tí jǔ guān jí jīng dōng zhōu xiàn lì jiē zhù yàn wèi nüè, mín bù shèng fèn tòng. fā wù gòng fèng, dà dǐ lèi zhū miǎn, zé bàn yú mín, wú xiū xī qī, nóng bù dé zhī tián, niú bù dé gēng kěn, dān cái mí chú, lì jié è sǐ, huò zì yì yuán è jiān. rú lóng lín bì lì yī běn, niǎn zhì zhī fèi yú bǎi wàn. xǐ shǎng nù xíng, huò fú zhuǎn shǒu, yīn zhī dé měi guān zhě shén zhòng. yǐng chāng bīng mǎ qián xiá fàn liáo bù wéi qǔ zhú, wū yǐ zuì, lēi tíng. qián zhí zhèng guān guàn dài cāo hù yíng yè mǎ shǒu, yàn chù zhī zì rú. suǒ zhì jù zuò táng shàng, jiān sī jùn shǒu bù gǎn kàng lǐ. yǒu yán yú dì zhě, liáng shī chéng shí shì zài páng, kàng shēng yuē:" wáng rén suī wēi, xù yú zhū hóu zhī shàng, qǐ zú wèi guò!" yán zhě jù, bù gǎn fù yán.
至是戬死,以内侍李彦继之,很愎,密与王黼表里,置局汝州,临事愈剧。凡民间美田,使它人投牒告陈,皆指为天荒;虽执印券,皆不省。鲁山阖具尽括为公田,诉者辄加刑威,致死者千万。田主既输租,其旧税,转运使亦不为奏除,乃均诸别州。京西提举官及京东州县吏皆助彦为虐,民不胜忿痛。发物供奉,大抵类硃勔,责办于民,无休息期,农不得之田,牛不得耕垦,殚财縻刍,力竭饿死,或自缢辕轭间。如龙鳞薜荔一本,辇至之费逾百万。喜赏怒刑,祸福转手,因之得美官者甚众。颍昌兵马钤辖范寥不为取竹,诬以罪,勒停。前执政官冠带操笏迎谒马首,彦处之自如。所至倨坐堂上,监司、郡守不敢抗礼。有言于帝者,梁师成时适在旁,抗声曰:“王人虽微,序于诸侯之上,岂足为过!”言者惧,不敢复言。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì xuān hé sì nián liáo bǎo dà èr nián, jīn tiān fǔ liù nián. rén yín, yī yī èr èr nián
○徽宗体神合道骏烈逊功圣文仁德宪慈显孝皇帝宣和四年(辽保大二年,金天辅六年。壬寅,一一二二年)
chūn, zhēng yuè, dīng mǎo, yǐ cài yōu wèi shǎo bǎo, liáng shī chéng wéi kāi fǔ yí tóng sān sī.
春,正月,丁卯,以蔡攸为少保,梁师成为开府仪同三司。
guǐ yǒu, jīn dū tǒng gǎo kè liáo zhī gāo ēn huí hé èr chéng. yǐ hài, xiàn liáo zhōng jīng, suì xià zé zhōu. liáo zhǔ chū jū yōng guān, zhì yuān yāng luò, wén yī dōu yǐn luò suǒ yǎn zhì, yōu shén. shū mì shǐ xiāo fèng xiān yuē:" yī dōu, zōng zhī yě, qǐ yù liáo wáng zāi? bù guò yù lì qí shēng jìn wáng ěr. ruò wéi shè jì jì, bù xī yī zi, míng qí zuì zhū zhī, kě bù zhàn ér tuì." huì yē lǜ sà bā děng móu lì jìn wáng é lū wēn, shì jué, liáo zhǔ zhào shū mì xiāo dé lēi dài děng yì yuē:" fǎn zhě bì yǐ cǐ ér wéi míng, ruò bù chú qù, hé yǐ fù ān!" dé lēi dài wěi wěi. liáo zhǔ nǎi qiǎn rén yì zhī. huò quàn é lū wēn wáng, é lū wēn yuē:" ān néng wéi zuì ěr zhī qū ér shī chén zǐ zhī jié!" suì jiù sǐ. liáo zhǔ sù fú sān rì. sà bā děng jiē fú zhū. é lū wēn sù yǒu rén wàng, zhū jūn wén qí sǐ, wú bù liú tì, yóu shì rén rén jiě tǐ.
癸酉,金都统杲克辽之高恩、回纥二城。乙亥,陷辽中京,遂下泽州。辽主出居庸关,至鸳鸯泺,闻伊都引洛索奄至,忧甚。枢密使萧奉先曰:“伊都,宗支也,岂欲辽亡哉?不过欲立其甥晋王耳。若为社稷计,不惜一子,明其罪诛之,可不战而退。”会耶律萨巴等谋立晋王额噜温,事觉,辽主召枢密萧德勒岱等议曰:“反者必以此儿为名,若不除去,何以复安!”德勒岱唯唯。辽主乃遣人缢之。或劝额噜温亡,额噜温曰:“安能为蕞尔之躯而失臣子之节!”遂就死。辽主素服三日。萨巴等皆伏诛。额噜温素有人望,诸军闻其死,无不流涕,由是人人解体。
yī dōu yǐn jīn bīng bī liáo zhǔ xíng gōng, liáo zhǔ lǜ wèi shì wǔ qiān yú qí zì yuān yāng luò zǒu xī jīng, zuǒ qǐ gōng jiàn, bù tīng. cāng cù chū zǒu, yí chuán guó xǐ yú sāng gān hé. liáo zhǔ yǐ shēn rù wèi yōu, xiāo fèng xiān yuē:" nǚ zhí suī néng xiàn wǒ zhōng jīng, zhōng bù néng yuǎn lí cháo xué, yuè sān qiān lǐ zhí dǎo yún zhōng yě."
伊都引金兵逼辽主行宫,辽主率卫士五千馀骑自鸳鸯泺走西京,左企弓谏,不听。仓卒出走,遗传国玺于桑乾河。辽主以深入为忧,萧奉先曰:“女直虽能陷我中京,终不能远离巢穴,越三千里直捣云中也。”
jīn dū tǒng gǎo qiǎn rén xiàn jié, jīn zhǔ cì zhào jiā zhī, qiě yuē:" shān hòu ruò wèi kě wǎng, jí yíng tián mù, qí qiū dà jǔ, gèng dāng shú yì, jiàn kě zé xíng. wú shì yī zhàn zhī shèng, zhé zì chí màn."
金都统杲遣人献捷,金主赐诏嘉之,且曰:“山后若未可往,即营田牧,俟秋大举,更当熟议,见可则行。无恃一战之胜,辄自弛慢。”
èr yuè, gēng yín shuò, rì yǒu shí zhī.
二月,庚寅朔,日有食之。
jǐ hài, jīn zōng hàn lǜ piān shī qū běi ān zhōu. liáo xī wáng xiāo xī mò xiān shǐ rén dài jiàng, yǐ ér chū shī wéi zhī. jīn bīng qù mǎ shū sǐ zhàn, bài xī mò bīng, zhuī shā zhì mù, suì qǔ běi ān zhōu.
己亥,金宗翰率偏师趋北安州。辽奚王萧锡默先使人绐降,已而出师围之。金兵去马殊死战,败锡默兵,追杀至暮,遂取北安州。
guǐ mǎo, yǔ báo.
癸卯,雨雹。
shì yuè, guǎn jù tài píng guān chén guàn zú.
是月,管句太平观陈瓘卒。
huò wèn yóu cù yǐ dāng jīn kě yǐ jì shì zhě, cù yuē:" chén le wēng qí rén yě." liú ān shì cháng yīn guàn bìng, shǐ rén miǎn yǐ yī yào zì fǔ, yuē:" tiān xià jiāng yǒu lài yú gōng, dāng lì jiā bǎo yǎng yǐ dài shí yòng." le wēng, guàn bié hào yě. zhì shì zú yú chǔ zhōu.
或问游酢以当今可以济世者,酢曰:“陈了翁其人也。”刘安世尝因瓘病,使人勉以医药自辅,曰:“天下将有赖于公,当力加保养以待时用。”了翁,瓘别号也。至是卒于楚州。
sān yuè, xīn yǒu, xìng mì shū shěng, suì xìng tài xué, cì mì shū shǎo jiān wēng yàn shēn wáng shí yōng guó zǐ jì jiǔ wéi shòu lóng sī yè quán bāng yàn zhāng fú, guǎn zhí xué guān zhū shēng ēn xī yǒu chà.
三月,辛酉,幸秘书省,遂幸太学,赐秘书少监翁彦深、王时雍、国子祭酒韦寿隆、司业权邦彦章服,馆职、学官、诸生恩锡有差。
jīn zōng hàn zhù bīng běi ān, qiǎn xī yǐn lüè jìn dì, huò liáo hù wèi shí nà liè, shǐ zhī liáo zhǔ shā qí zi jìn wáng, zhòng xīn yì lí, xī běi xī nán liǎng lù bīng mǎ, jiē léi ruò bù kě yòng. shǐ rén bào gǎo yuē:" liáo zhǔ qióng pò yú shān xī, yóu shì tián liè, bù xù wēi wáng zì shā qí zi, chén mín shī wàng. gōng qǔ zhī cè, xìng sù jiàn yù." gǎo shǐ hái bào yuē:" qǐng fèng zhào zhǐ, bù lìng biàn qū shān xī, dāng shěn xiáng xú yì." zōng hàn zhī gǎo wú yì jìn qǔ, jí jué cè jìn bīng, fù bào gǎo yuē:" chū shòu mìng, suī wèi lìng biàn qǔ shān xī, yì xǔ pián yí cóng shì. liáo rén kě qǔ, qí shì jǐ jiàn, yī shī jī huì, hòu nán tú yǐ! jīn yǐ jìn bīng, dāng yǐ dà jūn huì yú hé dì, xìng yǐ jiàn bào." zōng gàn wèi gǎo yuē:" zài shǐ lái qǐng, bì fēi qīng jǔ. qiě bǐ fā bīng, bù kě zhōng zhǐ." zài sān yán zhī, gǎo nǎi xǔ huì shī. gǎo chū qǐng lǐng, zōng hàn chū piáo lǐng, qī huì yú yáng chéng luò, zōng wàng zōng bì lǜ bǎi qí xiān jìn. liáo zhǔ wén jīn shī jiāng chū lǐng xī, suì qū bái shuǐ luò. zōng hàn zōng gàn yǐ jīng bīng liù qiān xí zhī, xī yǐn wèi qián qū, yī rì sān bài liáo shī.
金宗翰驻兵北安,遣希尹略近地,获辽护卫实纳埒,始知辽主杀其子晋王,众心益离,西北、西南两路兵马,皆羸弱不可用。使人报杲曰:“辽主穷迫于山西,犹事畋猎,不恤危亡;自杀其子,臣民失望。攻取之策,幸速见谕。”杲使还报曰:“顷奉诏旨,不令便趋山西,当审详徐议。”宗翰知杲无意进取,即决策进兵,复报杲曰:“初受命,虽未令便取山西,亦许便宜从事。辽人可取,其势己见,一失机会,后难图矣!今已进兵,当以大军会于何地,幸以见报。”宗幹谓杲曰:“再使来请,必非轻举。且彼发兵,不可中止。”再三言之,杲乃许会师。杲出请岭,宗翰出瓢岭,期会于羊城泺,宗望、宗弼率百骑先进。辽主闻金师将出岭西,遂趋白水泺。宗翰、宗幹以精兵六千袭之,希尹为前驱,一日三败辽师。
liáo zhǔ zhì mò běi, wén jīn bīng jiāng jìn, jì bù zhī suǒ chū. xiāo fèng xiān qǐng qū jiā shān, liáo zhǔ suì qì zī zhòng, chéng qīng qí rù jiā shān. jì zhì, shǐ wù fèng xiān zhī bù zhōng, nù yuē:" rǔ fù zǐ wù wǒ zhì cǐ, jīn yù zhū rǔ, hé yì yú shì! kǒng jūn xīn fèn nù, ěr cáo bì dí gǒu ān, huò bì jí wǒ, qí wù cóng xíng." fèng xiān xià mǎ kū bài ér qù. xíng wèi shù lǐ, zuǒ yòu zhí qí fù zǐ, fù sòng yú jīn, jīn rén zhǎn qí zhǎng zǐ áng, yǐ fèng xiān jí qí cì zǐ yù xiè sòng jīn zhǔ dào yù liáo jūn, duó yǐ guī guó, bìng cì sǐ. yuán fēi xiāo shì, dé lēi dài zhī gū yě, wèi dé lēi dài yuē:" ěr rèn guó shì, zhì jūn rú cǐ, hé yǐ shēng wèi!" dé lēi dài dàn xiè zuì ér yǐ. míng rì, liáo zhǔ suì zhú zhī, zhào tuō bo jiā diǎn jìn wèi.
辽主至漠北,闻金兵将近,计不知所出。萧奉先请趋夹山,辽主遂弃辎重,乘轻骑入夹山。既至,始悟奉先之不忠,怒曰:“汝父子误我至此,今欲诛汝,何益于事!恐军心忿怒,尔曹避敌苟安,祸必及我,其勿从行。”奉先下马哭拜而去。行未数里,左右执其父子,缚送于金,金人斩其长子昂,以奉先及其次子昱械送金主;道遇辽军,夺以归国,并赐死。元妃萧氏,德勒岱之姑也,谓德勒岱曰:“尔任国事,致君如此,何以生为!”德勒岱但谢罪而已。明日,辽主遂逐之,召托卜嘉典禁卫。
wù chén, liáo tóng zhī diàn qián diǎn jiǎn shì yē lǜ gāo bā lǜ wèi shì jiàng jīn.
戊辰,辽同知殿前点检事耶律高八率卫士降金。
chū, liáo zhǔ zǒu yún zhōng, liú nán fǔ zǎi xiàng zhāng lín, cān zhī zhèng shì lǐ chù wēn yǔ qín jìn guó wáng chún shǒu yān jīng. chù wēn wén liáo zhǔ rù jiā shān, mìng lìng bù tōng, jí yǔ zú dì chù néng jí zi shì, wài jiǎ yuàn jūn, nèi jié dū tǒng xiāo gàn, móu lì chún. chù wēn yāo zhāng lín bái qí shì, lín yuē:" shè zhèng zé kě, jí zhēn zé bù kě." chù wēn yuē:" jīn rì zhī shì, tiān yì rén xīn yǐ dìng, qǐ kě yì yě!" lín bù gǎn zhí, suì yǔ zhū dà chén yē lǜ dá shí zuǒ qǐ gōng yú zhòng wén cáo yǒng yì kāng gōng bì, jí fān hàn bǎi guān zhū jūn jí fù lǎo shù wàn rén yì chún fǔ, yǐn táng líng wǔ gù shì quàn jìn, chún bù xǔ. lǐ shì chí zhě páo bèi zhī, lìng bǎi guān bài wǔ shān hū, chún jīng hài, zài sān cí, bù huò, cóng zhī. qún chén shàng zūn hào yuē tiān xī huáng dì, gǎi yuán jiàn fú, yǐ qī xiāo shì wèi dé fēi. fēi, pǔ xián nǚ yě. jiā chù wēn shǒu tài wèi, lín shǒu tài shī, yú yǔ móu zhě shòu guān yǒu chà. gǎi yuàn jūn wèi cháng shèng jūn. jūn lǚ zhī shì, xī wěi dá shí. yáo jiàng tiān zuò wèi xiāng yīn wáng, suì jù yǒu yàn yún píng jí shàng jīng liáo xī zhī dì. tiān zuò suǒ yǒu, shā mò yǐ běi xī nán xī běi liǎng dū zhāo tǎo fǔ zhū fān bù zú ér yǐ.
初,辽主走云中,留南府宰相张琳,参知政事李处温与秦晋国王淳守燕京。处温闻辽主入夹山,命令不通,即与族弟处能及子奭,外假怨军,内结都统萧干,谋立淳。处温邀张琳白其事,琳曰:“摄政则可,即真则不可。”处温曰:“今日之事,天意人心已定,岂可易也!”琳不敢执,遂与诸大臣耶律达实、左企弓、虞仲文、曹勇义、康公弼,集番、汉百官诸军及父老数万人诣淳府,引唐灵武故事劝进,淳不许。李奭持赭袍被之,令百官拜舞山呼,淳惊骇,再三辞,不获,从之。群臣上尊号曰天锡皇帝,改元建福,以妻萧氏为德妃。妃,普贤女也。加处温守太尉,琳守太师,馀与谋者授官有差。改怨军为常胜军。军旅之事,悉委达实。遥降天祚为湘阴王,遂据有燕、云、平及上京、辽西之地。天祚所有,沙漠以北、西南、西北两都招讨府诸番部族而已。
chún jiāng jiàng shè, yān jīng fù lǎo jù yán nèi kù dōu diǎn jiǎn liú yàn liáng yǐ jiān nìng de xìng yú tiān zuò, zhuān dǎo yǐn wèi shī dé zhī shì qí qī chàng yě, chū rù jìn zhōng, fū fù bìng wèi guó hài. nǎi xiāo yàn liáng fū fù yú shì, rán hòu dà shè.
淳将降赦,燕京父老俱言内库都点检刘彦良以奸佞得幸于天祚,专导引为失德之事;其妻倡也,出入禁中,夫妇并为国害。乃枭彦良夫妇于市,然后大赦。
dá shí, tài zǔ bā shì sūn, tōng liáo hàn zì, shàn qí shè, dēng jìn shì dì, lèi zhuó hàn lín xué shì chéng zhǐ, gù chēng dá shí lín yá yún.
达实,太祖八世孙,通辽、汉字,善骑射,登进士第,累擢翰林学士承旨,故称达实林牙云。
yē lǜ chún qǐng hé yú jīn, dū tǒng gǎo zé qí bù xiān bǐng mìng, zhé chēng dà hào, ruò néng zì guī, dāng yǐ yān jīng liú shǒu chù zhī. chún fù qǐ cún zōng sì, gǎo fù shū yuē:" gé xià xiàng wèi yuán shuài, zǒng tǒng zhū jūn, rèn fēi bù zhòng, céng wú chǐ cùn zhī gōng, yù jù yī chéng yǐ kàng wǒ guó zhī bīng, bù yì nán hū? suǒ rèn yòng zhě jì bù néng sǐ guó, jīn shuí kěn wèi gé xià yòng zhě? yù shì cǐ yǐ chéng gōng, jì yì shū yǐ. mù fǔ fèng zhào, guī zhě guān zhī, nì zhě tǎo zhī, ruò zhí mí bù sòng, qī yú tiǎn miè ér yǐ!" chún nǎi qiǎn shǐ qǐng yú jīn zhǔ, cì yǐ zhào yuē:" rǔ, liáo zhī jìn shǔ, wèi jū jiàng xiàng, bù néng yǔ guó cún wáng, nǎi qiè jù gū chéng, jiàn chēng dà hào, ruò bù jiàng fù, jiāng yǒu hòu huǐ!"
耶律淳请和于金,都统杲责其不先禀命,辄称大号,若能自归,当以燕京留守处之。淳复乞存宗祀,杲复书曰:“阁下向为元帅,总统诸军,任非不重,曾无尺寸之功,欲据一城以抗我国之兵,不亦难乎?所任用者既不能死国,今谁肯为阁下用者?欲恃此以成功,计亦疏矣。幕府奉诏,归者官之,逆者讨之,若执迷不送,期于殄灭而已!”淳乃遣使请于金主,赐以诏曰:“汝,辽之近属,位居将相,不能与国存亡,乃窃据孤城,僭称大号,若不降附,将有后悔!”
mìng tóng guàn wèi hé běi hé dōng lù xuān fǔ shǐ.
命童贯为河北、河东路宣抚使。
mù kòu chū píng, dì yì huǐ yòng bīng. wáng fǔ dú yán yuē:" zhōng guó yǔ liáo suī wèi xiōng dì zhī bāng, rán bǎi yú nián jiān, bǐ zhī suǒ yǐ kāi biān màn wǒ zhě duō yǐ. qiě jiān ruò gōng mèi, wǔ zhī shàn jīng yě. jīn ér bù qǔ yàn yún, nǚ zhí bì qiáng, zhōng yuán gù dì jiāng bù fù wèi wǒ yǒu." dì suì jué yì zhì bīng.
睦寇初平,帝亦悔用兵。王黼独言曰:“中国与辽虽为兄弟之邦,然百馀年间,彼之所以开边慢我者多矣。且兼弱攻昧,武之善经也。今而不取燕、云,女直必强,中原故地将不复为我有。”帝遂决意治兵。
fǔ yú sān xǐng zhì jīng fǔ fáng, zhuān zhì biān shì, bù guān shū mì. kuò tiān xià dīng fū, jì kǒu chū suàn, dé qián liù qiān èr bǎi wàn mín yǐ chōng yòng. fǔ yòu yí tóng guàn shū yuē:" tài shī ruò běi xíng, yuàn jǐn sǐ lì." huì yē lǜ chún qiǎn shǐ gào jí wèi, qiě yán miǎn suì bì, jié qián hǎo. cháo yì wèi jī bù kě shī, nǎi yǐ cài yōu fù guàn, lè bīng shí wǔ wàn xún běi biān yǐ yīng jīn, qiě zhāo yù yōu yàn. yōu tóng yǐ bù xí shì, wèi gōng yè kě tuò shǒu zhì, rù cí zhī rì, sì yán wú jì, dì fú zé.
黼于三省置经抚房,专治边事,不关枢密。括天下丁夫,计口出算,得钱六千二百万缗以充用。黼又遗童贯书曰:“太师若北行,愿尽死力。”会耶律淳遣使告即位,且言免岁币,结前好。朝议谓机不可失,乃以蔡攸副贯,勒兵十五万巡北边以应金,且招谕幽燕。攸童矣不习事,谓功业可唾手致,入辞之日,肆言无忌,帝弗责。
chū, jiā gōng zhī yuē, cài jīng tóng guàn zhǔ zhī. xī hé qián xiá zhào lóng cháng jí yán qí bù kě, guàn yuē:" jūn néng gòng cǐ, dāng yǒu shū bài." lóng yuē:" lóng wǔ fū, qǐ gǎn gàn shǎng yǐ bài zǔ zōng èr bǎi nián zhī hǎo! yì shí qǐ xìn, wàn sǐ bù zú xiè zé." guàn bù yuè. zhèng jū zhōng yì lì chén bù kě, wèi jīng yuē:" gōng shǒu tái yuán lǎo, bù shǒu liǎng guó méng yuē, zhé zào shì duān, chéng fēi miào suàn." jīng yuē:" shàng yàn suì bì wǔ shí wàn gù ěr." jū zhōng yuē:" gōng dú bú jiàn hàn shì hé róng zhī fèi hū? shǐ bǎi wàn shēng líng gān nǎo tú dì, gōng shí wèi zhī!" shí yòu yǒu ān yáo chén zhě, yì shàng shū lùn yàn yún zhī shì yuē:" huàn sì zhuān mìng, chàng wèi běi fá. yàn yún zhī yì xìng, zé biān xìn suì kāi huàn sì zhī quán zhòng, zé huáng gāng bù zhèn. jīn tóng guàn shēn jié cài jīng, nà zhào liáng sì yǐ wéi móu zhǔ, gù jiàn píng yàn zhī yì. chén kǒng yì shí chún wáng chǐ hán, biān jìng yǒu kě chéng zhī xìn, qiáng dí xù ruì sì xì yǐ chěng qí yù, cǐ chén suǒ yǐ rì yè hán xīn. fú wàng sī zǔ zōng jī lěi zhī jiān nán, jiàn lì dài jūn chén zhī dé shī, dù sè biān xì, wù shǒu jiù hǎo, wú shǐ xīn qǐ zhī dí chéng jiàn yǐ kuī zhōng guó, shàng yǐ ān zōng miào, xià yǐ wèi shēng líng." dì rán zhī, yóu shì yì shāo qǐn. jí liáo shì rì cù, guàn nǎi fù qǐ jǔ bīng, jū zhōng yòu yán bù yí xìng zāi ér dòng, dài qí zì bì kě yě, bù tīng.
初,夹攻之约,蔡京、童贯主之。熙河钤辖赵隆尝极言其不可,贯曰:“君能共此,当有殊拜。”隆曰:“隆武夫,岂敢干赏以败祖宗二百年之好!异时启衅,万死不足谢责。”贯不悦。郑居中亦力陈不可,谓京曰:“公首台元老,不守两国盟约,辄造事端,诚非庙算。”京曰:“上厌岁币五十万故尔。”居中曰:“公独不见汉世和戎之费乎?使百万生灵肝脑涂地,公实为之!”时又有安尧臣者,亦上书论燕、云之事曰:“宦寺专命,倡为北伐。燕、云之役兴,则边衅遂开;宦寺之权重,则皇纲不振。今童贯深结蔡京,纳赵良嗣以为谋主,故建平燕之议。臣恐异时脣亡齿寒,边境有可乘之衅,强敌蓄锐伺隙以逞其欲,此臣所以日夜寒心。伏望思祖宗积累之艰难,鉴历代君臣之得失,杜塞边隙,务守旧好,无使新起之敌乘间以窥中国,上以安宗庙,下以慰生灵。”帝然之,由是议稍寝。及辽势日蹙,贯乃复乞举兵,居中又言不宜幸灾而动,待其自毙可也,不听。
liáo yē lǜ chún jiàn lì, huàn běn sú bīng shǎo xiāo gàn jiàn yì jí dōng xī xī jí lǐng wài nán běi dài wáng zhū bù, dé wàn yú hù, hù xuǎn yī rén wéi jūn, wèi zhī shòu jūn, sàn chù zhuō yì jiān, sì wèi qīn lüè, mín shén kǔ zhī.
辽耶律淳僭立,患本俗兵少;萧干建议籍东、西奚及岭外南北大王诸部,得万馀户,户选一人为军,谓之瘦军,散处涿、易间,肆为侵掠,民甚苦之。
xiāo dé lēi dài zhī jiàn zhú yě, dào wèi jīn bīng suǒ zhí cì jiān wáng guī, fù wéi rén zhí sòng yē lǜ chún. dé lēi dài zì zhī bù miǎn, guǐ yuē:" wú bù néng shì jiàn qiè zhī jūn." bù shí shù rì sǐ.
萧德勒岱之见逐也,道为金兵所执;伺间亡归,复为人执送耶律淳。德勒岱自知不免,诡曰:“吾不能事僭窃之君。”不食数日死。
xià, sì yuè, xīn mǎo, liáo xī nán miàn zhāo tǎo shǐ yē lǜ fú dǐng jí yún nèi níng biān dōng shèng děng zhōu bìng jiàng yú jīn.
夏,四月,辛卯,辽西南面招讨使耶律佛顶及云内、宁边、东胜等州并降于金。
jīn huò a sū yǐ guī. jīn rén zhī qǐ bīng yě, yǐ bù guī a sū wèi cí, jí jì huò, bù guò zhàng ér shì zhī. jīn rén jiàn a sū, huò wèn wèi shuí, a sū yuē:" wǒ, pò liáo guǐ yě."
金获阿苏以归。金人之起兵也,以不归阿苏为词,及既获,不过杖而释之。金人见阿苏,或问为谁,阿苏曰:“我,破辽鬼也。”
jīn shī gōng xī jīng, liáo gěng shǒu zhōng jiù zhī. zōng hàn zōng xióng zōng gān děng jì zhì, zōng hàn lǜ huī xià zì qí zhōng chōng jī, shǐ yú bīng qù mǎ cóng páng shè zhī. shǒu zhōng dà bài, xī jīng suì xiàn, xī lù zhōu xiàn bù zú jiē jiàng jīn. liáo zhǔ suì dùn yú é sū lún, wéi běi bù mǎ kè shí jìn mǎ tuó shí yáng yān.
金师攻西京,辽耿守忠救之。宗翰、宗雄、宗干等继至,宗翰率麾下自其中冲击,使馀兵去马从旁射之。守忠大败,西京遂陷,西路州县部族皆降金。辽主遂遁于额苏伦,唯北部玛克实赆马驼食羊焉。
guǐ mǎo, bái hóng guàn rì.
癸卯,白虹贯日。
bǐng wǔ, lìng jùn xiàn fǎng yí shū.
丙午,令郡县访遗书。
jīn dū tǒng gǎo qiǎn zōng wàng rù zòu, qǐng jīn zhǔ lín jūn. wǔ yuè, xīn yǒu, zōng wàng zhì shàng jīng zòu jié, qún chén rù hè, cì yàn. zōng wàng yuē:" jīn yún zhōng xīn dìng, zhū lù liáo bīng shàng shù wàn liáo zhǔ zài yīn shān tiān dé zhī jiān, ér yē lǜ chún zì lì yú yān jīng. xīn jiàng zhī mín, qí xīn wèi gù, shì yǐ zhū jiàng wàng bì xià xìng jūn zhōng jīng." jīn zhǔ xǔ zhī.
金都统杲遣宗望入奏,请金主临军。五月,辛酉,宗望至上京奏捷,群臣入贺,赐宴。宗望曰:“今云中新定,诸路辽兵尚数万;辽主在阴山、天德之间,而耶律淳自立于燕京。新降之民,其心未固,是以诸将望陛下幸军中京。”金主许之。
rén xū, yǐ gāo qiú wèi kāi fǔ yí tóng sān sī.
壬戌,以高俅为开府仪同三司。
jiǎ xū, sì pú wáng zhòng yù hōng, yǐ qí dì zhòng yuán sì.
甲戌,嗣濮王仲御薨,以其弟仲爰嗣。
liáo dū tǒng mǎ gé, shōu jí sàn wáng, huì yú ōu lǐ jǐn, liáo zhǔ mìng zhī běi yuàn shū mì shǐ shì jiān dū tǒng.
辽都统玛格,收集散亡,会于沤里谨,辽主命知北院枢密使事兼都统。
gēng chén, yǐ tán zhěn wèi tài wèi.
庚辰,以谭稹为太尉。
tóng guàn zhì gāo yáng guān, yòng zhī xióng zhōu hé shēn jì, jiàng huáng bǎng jí qí, shù diào mín fá zuì zhī yì, qiě yún:" ruò yǒu háo jié néng yǐ yān jīng lái xiàn zhě, jí chú jié dù shǐ." suì mìng dū tǒng zhì zhǒng shī dào jǐn hù zhū jiàng.
童贯至高阳关,用知雄州和诜计,降黄榜及旗,述吊民伐罪之意,且云:“若有豪杰能以燕京来献者,即除节度使。”遂命都统制种师道尽护诸将。
shī dào jiàn yuē:" jīn rì zhī jǔ, pì rú dào rù lín jiā, bù néng jiù, yòu chéng zhī ér fēn qí shì yān, wú nǎi bù kě hū!" guàn bù tīng. fēn bīng wèi liǎng dào, shī dào zǒng dōng lù zhī bīng qū bái gōu, xīn xìng zōng zǒng xī lù zhī bīng qù fàn cūn. yē lǜ chún wén zhī, qiǎn yē lǜ dá shí xiāo gàn yù zhī. shī dào cì bái gōu, liáo rén zào ér qián, shī dào qián jūn tǒng zhì yáng kě shì bài jī, shì zú duō shāng. shī dào xiān lìng rén chí yī jù tǐng zì fáng, lài yǐ bù dà bài, tuì shī xióng zhōu liáo rén zhuī jī, zhì yú chéng xià. xīn xìng zōng yǔ xiāo gàn zhàn, yì bài yú fàn cūn.
师道谏曰:“今日之举,譬如盗入邻家,不能救,又乘之而分其室焉,无乃不可乎!”贯不听。分兵为两道,师道总东路之兵趋白沟,辛兴宗总西路之兵趣范村。耶律淳闻之,遣耶律达实、萧干御之。师道次白沟,辽人噪而前,师道前军统制杨可世败绩,士卒多伤。师道先令人持一巨梃自防,赖以不大败,退师雄州;辽人追击,至于城下。辛兴宗与萧干战,亦败于范村。
liáo shǐ lái yán yuē:" nǚ zhí zhī pàn běn cháo, yì nán cháo zhī shén è yě. jīn shè yī shí zhī lì, qì bǎi nián zhī hǎo, jié xīn qǐ zhī lín, jī tā rì zhī huò, wèi wèi dé jì, kě hū? jiù zāi xù lín, gǔ jīn tōng yì, wéi dà guó tú zhī!" guàn bù néng duì. shī dào fù qǐng xǔ zhī hé, guàn bù nà, ér mì hé shī dào zhù zéi. wáng fǔ nù, zé shòu shī dào yòu wèi jiāng jūn, zhì shì.
辽使来言曰:“女直之叛本朝,亦南朝之甚恶也。今射一时之利,弃百年之好,结新起之邻,基它日之祸,谓为得计,可乎?救灾恤邻,古今通义,唯大国图之!”贯不能对。师道复请许之和,贯不纳,而密劾师道助贼。王黼怒,责授师道右卫将军,致仕。
liù yuè, wù zǐ shuò, jīn zhǔ zì jiāng fá liáo, fā zì shàng jīng, mìng ān bān bèi lè chéng jiān guó.
六月,戊子朔,金主自将伐辽,发自上京,命安班贝勒晟监国。
jǐ chǒu, dì wén zhǒng shī dào děng bīng bài, jù shén, zhào bān shī.
己丑,帝闻种师道等兵败,惧甚,诏班师。
rén yín, yǐ wáng fǔ wèi shǎo shī.
壬寅,以王黼为少师。
liáo yē lǜ chún qǐn jí, wén tiān zuò chuán xí tiān dé yún nèi shuò wǔ yīng wèi děng zhōu, hé zhū fān jīng qí wǔ wàn, yuē yǐ bā yuè rù yàn, bìng qiǎn rén wèn láo, suǒ yī qiú míng yào. chún dà jīng, mìng nán běi miàn dà chén yì. ér lǐ chù wēn xiāo gān děng yǒu yíng qín jù xiāng zhī shuō, jí fān hàn bǎi guān yì zhī, cóng qí yì zhě dōng lì, wéi nán miàn xíng yíng dōu bù shǔ yē lǜ níng xī lì. chù wēn děng wèn gù, níng yuē:" tiān zuò guǒ néng yǐ zhū fān bīng dà jǔ duó yàn, zé shì tiān shù wèi jǐn, qǐ néng jù zhī? fǒu zé qín xiāng fù zǐ yě, jù zé jiē jù, zì gǔ ān yǒu yíng zi ér jù qí fù zhě?" chù wēn děng xiāng gù wēi xiào, yǐ níng shàn luàn jūn xīn, yù shā zhī. chún yǐ zhěn cháng tàn yuē:" bǐ, zhōng chén yě, yān kě shā? tiān zuò guǒ lái, wú yǒu sǐ ěr, fù hé miàn mù xiāng jiàn hū!"
辽耶律淳寝疾,闻天祚传檄天德、云内、朔、武、应、蔚等州,合诸蕃精骑五万,约以八月入燕,并遣人问劳,索衣裘茗药。淳大惊,命南北面大臣议。而李处温、萧干等有迎秦拒湘之说,集蕃、汉百官议之,从其议者东立,唯南面行营都部署耶律宁西立。处温等问故,宁曰:“天祚果能以诸蕃兵大举夺燕,则是天数未尽,岂能拒之?否则秦、湘父子也,拒则皆拒,自古安有迎子而拒其父者?”处温等相顾微笑,以宁扇乱军心,欲杀之。淳倚枕长叹曰:“彼,忠臣也,焉可杀?天祚果来,吾有死耳,复何面目相见乎!”
yǐ ér chún sǐ, zhòng nǎi yì lì dé fēi xiāo shì wèi huáng tài hòu, zhǔ jūn guó shì, fèng yí mìng, yíng lì tiān zuò cì zǐ qín wáng dìng wèi dì. xiāo fēi suì chēng zhì, gǎi yuán dé xīng, shì chún wèi xiào zhāng huáng dì, miào hào xuān zōng, zàng yú yàn xī zhī xiāng shān.
已而淳死,众乃议立德妃萧氏为皇太后,主军国事,奉遗命,迎立天祚次子秦王定为帝。萧妃遂称制,改元德兴,谥淳为孝章皇帝,庙号宣宗,葬于燕西之香山。
chù wēn fù zǐ jù huò, nán tōng tóng guàn, yù xié xiāo fēi nà tǔ běi tōng yú jīn, móu wèi nèi yìng. shì jué, xiāo fēi zhí chù wēn wèn zhī. chù wēn zì chén yǒu dìng cè gōng, xiāo fēi yuē:" wù qín jìn guó wáng zhě, jiē rǔ fù zǐ, hé gōng zhī yǒu!" bìng shù qí qián hòu zuì è, chù wēn wú yǐ duì, nǎi cì sǐ, luán qí zi shì. jí qí jiā, dé qián qī wàn mín, jīn yù bǎo qì chēng shì, jiē wèi zǎi xiàng shù yuè jiān suǒ qǔ yě.
处温父子惧祸,南通童贯,欲挟萧妃纳土;北通于金,谋为内应。事觉,萧妃执处温问之。处温自陈有定策功,萧妃曰:“误秦晋国王者,皆汝父子,何功之有!”并数其前后罪恶,处温无以对,乃赐死,脔其子奭。籍其家,得钱七万缗,金玉宝器称是,皆为宰相数月间所取也。
liáo zhǔ wén yē lǜ chún sǐ, xià zhào zhuī duó suǒ shòu guān jué fēng hào, qī xiāo shì jiàng wèi shù rén, gǎi xìng huī shì.
辽主闻耶律淳死,下诏追夺所授官爵封号,妻萧氏降为庶人,改姓虺氏。
mǎ kè shí yǐ bīng yuán liáo, jīn rén bài zhī yú hóng huī shuǐ.
玛克实以兵援辽,金人败之于洪灰水。
xià rén yì shǐ lǐ liáng fǔ jiāng bīng sān wàn jiù liáo, jīn wò lǔ luò suǒ bài zhī yú yí shuǐ. zhì yě gǔ, jiàn shuǐ bào zhì, xià rén piào méi zhě bù kě shèng jì.
夏人亦使李良辅将兵三万救辽,金斡鲁、洛索败之于宜水。至野谷,涧水暴至,夏人漂没者不可胜计。
liáo zhǔ zhī chū bēn yě, yē lǜ táng gǔ yè yú dǎo tā lǐng, wèi liáo zhǔ liú tì, liáo zhǔ wèi zhǐ zhī, fù bài wū ěr gǔ bù jié dù shǐ.
辽主之出奔也,耶律棠古谒于倒塌岭,为辽主流涕,辽主慰止之,复拜乌尔古部节度使。
qiū, qī yuè, dīng sì shuò, dé liè lēi bù pàn liáo, yǐ wǔ qiān rén lái fàn, táng gǔ lǜ jiā nú jī pò zhī, jiā tài zǐ tài bǎo. wèi jǐ, táng gǔ zú.
秋,七月,丁巳朔,德埒勒部叛辽,以五千人来犯,棠古率家奴击破之,加太子太保。未几,棠古卒。
jǐ wèi, fèi guì fēi cuī shì wèi shù rén.
己未,废贵妃崔氏为庶人。
xīn wèi, xià guó qiǎn shǐ rú liáo, wèn liáo zhǔ qǐ jū.
辛未,夏国遣使如辽,问辽主起居。
rén wǔ, wáng fǔ yǐ liáo yē lǜ chún sǐ, fù mìng tóng guàn cài yōu zhì bīng, yǐ hé yáng sān chéng jié dù shǐ liú yán qìng wèi dū tǒng zhì.
壬午,王黼以辽耶律淳死,复命童贯、蔡攸治兵,以河阳三城节度使刘延庆为都统制。
chū, qiǎn chén gòu jīng zhì jiāng huái qī lù, zhì háng zhōu, yǐ gōng kuì xiǎng. gòu yǐ cái yòng bù gěi, chàng yì bǐ jiào jiǔ wù jí dù gōng jiā chū nà qián liáng, qǔ qí yíng yú, hào jīng zhì qián, suì wèi dōng nán qī lù zhī hài.
初,遣陈遘经制江、淮七路,治杭州,以供馈饷。遘以财用不给,倡议比较酒务及度公家出纳钱粮,取其赢馀,号经制钱,遂为东南七路之害。
bā yuè, jǐ chǒu, jīn zhǔ cì yuān yāng luò, wén liáo zhǔ zài dà yú luò, nǎi zì jiāng jīng bīng wàn rén xí zhī, yù zōng wàng lǜ bīng sì qiān wèi qián fēng, zhòu yè jiān xíng. wù xū, zhuī jí liáo zhǔ yú yòu niǎn yì, jūn shì zhì zhě cái qiān rén. liáo bīng èr wàn wǔ qiān, fāng zhì yíng lěi. yù yǔ zhū jiàng yì, yē lǜ yī dōu yuē:" wǒ jūn wèi jí, rén mǎ pí jù, wèi kě zhàn yě." zōng wàng yuē:" jīn zhuī jí liáo zhǔ ér bù jí zhàn, rì rù ér dùn, zé wú jí yǐ." suì zhàn, duǎn bīng jiē, liáo bīng wéi zhī shù zhòng, fù tǒng jūn xiāo dé mò yù jiàng shì yǐ jūn chén zhī yì, shì jiē shū sǐ zhàn. liáo zhǔ wèi zōng wàng bīng shǎo bì bài, suì yǔ fēi pín dēng gāo fù guān zhàn. yī dōu zhǐ liáo zhǔ huī gài yǐ shì zhū jiàng, zōng wàng děng suì yǐ qí chí fù zhī. liáo zhǔ wàng jiàn, dà jīng, jí dùn qù, liáo bīng suì kuì. zōng wàng děng hái, jīn zhǔ yuē:" liáo zhǔ qù bù yuǎn, hé jí zhuī zhī!" zōng wàng zhuī zhì è lēi zhé tú, liáo zhǔ qì zī zhòng ér dùn, xiāo dé mò bèi zhí.
八月,己丑,金主次鸳鸯泺,闻辽主在大鱼泺,乃自将精兵万人袭之,昱、宗望率兵四千为前锋,昼夜兼行。戊戌,追及辽主于右辇驿,军士至者才千人。辽兵二万五千,方治营垒。昱与诸将议,耶律伊都曰:“我军未集,人马疲剧,未可战也。”宗望曰:“今追及辽主而不亟战,日入而遁,则无及矣。”遂战,短兵接,辽兵围之数重,副统军萧德默谕将士以君臣之义,士皆殊死战。辽主谓宗望兵少必败,遂与妃嫔登高阜观战。伊都指辽主麾盖以示诸将,宗望等遂以骑驰赴之。辽主望见,大惊,即遁去,辽兵遂溃。宗望等还,金主曰:“辽主去不远,盍即追之!”宗望追至鄂勒哲图,辽主弃辎重而遁,萧德默被执。
gēng zǐ, cì xīn chú tài pú sì shǎo qīng wáng dì jìn shì chū shēn, yǐ ān shí sūn, gù jīng zhī.
庚子,赐新除太仆寺少卿王棣进士出身,以安石孙,故旌之。
jiǔ yuè, wù wǔ, zhào:" xī fēng zhèng shì, xī zì wáng ān shí jiàn míng, jīn qí jiā lún tì, lǐ yí bāo xù, kě cì dì yī qū, sūn dì chú xiǎn mó gé dài zhì tí jǔ wàn shòu guān, zēng sūn shú jué, bìng zhuǎn xuān yì láng, sūn nǚ zēng sūn nǚ yì gè jiā fēng hào."
九月,戊午,诏:“熙、丰政事,悉自王安石建明,今其家沦替,理宜褒恤,可赐第一区,孙棣除显谟阁待制、提举万寿观,曾孙璹、珏,并转宣义郎,孙女、曾孙女亦各加封号。”
cháo sàn láng sòng zhāo shàng shū, jí yán liáo bù kě gōng, jīn bù kě lín, yì shí jīn bì bài méng, wèi zhōng guó huàn, qǐ zhū wáng fǔ tóng guàn zhào liáng sì děng, qiě yuē:" liǎng guó zhī shì, bài méng zhě huò jí jiǔ zú. bì xià yǐ xiào zhì tiān xià, qí rěn wàng liè shèng zhī líng hū? bì xià yǐ rén fù tiān xià, qí rěn shǐ hé běi zhī mín gān nǎo tú dì hū?" wáng fǔ dà è zhī, chú míng, biān guǎn guǎng nán.
朝散郎宋昭上书,极言辽不可攻,金不可邻,异时金必败盟,为中国患,乞诛王黼、童贯、赵良嗣等,且曰:“两国之誓,败盟者祸及九族。陛下以孝治天下,其忍忘列圣之灵乎?陛下以仁覆天下,其忍使河北之民肝脑涂地乎?”王黼大恶之,除名,编管广南。
xīn yǒu, dà xiǎng míng táng.
辛酉,大飨明堂。
yǐ chǒu, jīn tōng yì shǐ gāo qìng yì děng jiàn yú chóng zhèng diàn, fèng guó shū yǐ jìn. dì tè lìng yǐn shàng diàn zòu shì.
乙丑,金通议使高庆裔等见于崇政殿,奉国书以进。帝特令引上殿奏事。
xiān shì jīn jì xí pò liáo tiān zuò xíng zhàng, réng zhàn shān hòu zhōu xiàn, hū wén tóng guàn jǔ bīng qū yàn, hào èr bǎi wàn, jīn zhǔ yǔ qún chén yì, kǒng shuǎng yuē, suì zhuān qiǎn shǐ chéng huí chuán zhì dēng zhōu, qiě zì zhāo jūn chéng jī cuò zhì. jí qìng yì děng jìn guó shū, yīn guì zòu yuē:" huáng dì qiǎn chén lái yán, guì cháo hǎi shàng zhī shǐ, lǚ lái běn guó, gòng yì qì dān, yǐ zài guó shū. zhōng guó lǐ yì zhī xiāng, bì bù shuǎng yuē. rú wén guì cháo yòu fù zhōng chuò, gù qiǎn chén lái pìn." zhào liáng sì dá yuē:" huáng dì wén guì cháo jīn nián zhēng yuè yǐ kè zhōng jīng, yǐn bīng zhì sōng tíng guān gǔ běi kǒu, qǔ xī jīng, suī bù dé dà jīn bào qǐ bīng yuè rì, yǐ zhī guì cháo dà bīng qǐ fā, suì lìng tóng guàn tǒng bīng yǐ yīng guì cháo jiā gōng zhī yì. bǐ cǐ bù bào, bù zài jiào yě." suì gè tuì guī.
先是金既袭破辽天祚行帐,仍占山后州县,忽闻童贯举兵趋燕,号二百万,金主与群臣议,恐爽约,遂专遣使乘回船至登州,且自招军乘机措置。及庆裔等进国书,因跪奏曰:“皇帝遣臣来言,贵朝海上之使,屡来本国,共议契丹,已载国书。中国礼义之乡,必不爽约。如闻贵朝又复中辍,故遣臣来聘。”赵良嗣答曰:“皇帝闻贵朝今年正月已克中京,引兵至松亭关、古北口,取西京,虽不得大金报起兵月日,已知贵朝大兵起发,遂令童贯统兵以应贵朝夹攻之意。彼此不报,不在较也。”遂各退归。
dì dài qìng yì děng shén hòu, lǚ mìng guì chén zhǔ yàn, cì jīn bó bù zī, zhì chuò yù míng diào gāo cì zhī. yǐn dēng míng táng, rù lóng dé gōng fán yǎn zhái bié yù lí gōng, wú suǒ bù zhì, lǐ guò qì dān shù bèi. qìng yì, bó hǎi rén, jié xiá zhī shū shǐ, suī wài wèi gōng shùn, chēng ēn sòng dé, ér xiè xiè jiào qiú gù lì wú xū rì, rú qǐ guǎn dōu tíng yì, qǐ shàng diàn zòu shì. cháo tíng yǐ liǎng guó wǎng lái zhī yì wèi dìng, qǐng gū qí tā rì kuàng qì dān xiū hǎo zhī chū, yì cháng rú cǐ. qìng yì suì chū qì dān lì juǎn, miàn zhèng cháo tíng zhī fēi, qǐng zài zhī guó shū, cháo tíng bù dé yǐ, jiē cóng zhī. jí cì jīn xiàn páo duàn, yí yǔ xià guó mián hè tóng, què ér bù shòu. yuè sì rì, zhào jīn shǐ yì tài zǎi wáng fǔ dì jì shì, qìng yì děng tíng qū qì, shēng táng, jiǎng bīn zhǔ zhī lǐ, miàn fā huí shū. yòu míng rì, zhào liáng shī chéng lín cì yù yán, gōng jù jiē chū jìn zhōng, réng yǐ xiù yī lóng fèng chá wèi jìn.
帝待庆裔等甚厚,屡命贵臣主宴,赐金帛不赀,至辍御茗调膏赐之。引登明堂,入龙德宫、蕃衍宅、别籞、离宫,无所不至,礼过契丹数倍。庆裔,渤海人,桀黠知书史,虽外为恭顺,称恩颂德,而屑屑较求故例无虚日,如乞馆都亭驿,乞上殿奏事。朝廷以两国往来之议未定,请姑俟它日;况契丹修好之初,亦尝如此。庆裔遂出契丹例卷,面证朝廷之非,请载之国书,朝廷不得已,皆从之。及赐金线袍段,疑与夏国棉褐同,却而不受。越四日,诏金使诣太宰王黼第计事,庆裔等庭趋讫,升堂,讲宾主之礼,面发回书。又明日,诏梁师成临赐御筵,供具皆出禁中,仍以绣衣、龙凤茶为赆。
chū, gāo lí zhī sú, xiōng zhōng dì jí, zhì shì qí wáng yǔ zú, zhū dì zhēng guó, qí xiāng lǐ zī shēn lì yǔ zi kǎi. jǐ sì, qiǎn lù yǔn dí diào jì.
初,高丽之俗,兄终弟及,至是其王俣卒,诸弟争国,其相李资深立俣子楷。己巳,遣路允迪吊祭。
xiān shì yǔ qiú yī yú cháo, zhào èr yī wǎng, liú èr nián ér hái, kǎi yǔ zhī yuē:" wén cháo tíng jiāng yòng bīng yú liáo, liáo xiōng dì zhī guó, cún zhī zú wèi biān hàn, nǚ zhí zhī rén, bù kě jiāo yě. yè yǐ rán, yuàn èr yī guī bào tiān zǐ, yí zǎo wèi bèi." yī hái, zòu zhī, dì bù yuè.
先是俣求医于朝,诏二医往,留二年而还,楷语之曰:“闻朝廷将用兵于辽,辽兄弟之国,存之足为边捍,女直之人,不可交也。业已然,愿二医归报天子,宜早为备。”医还,奏之,帝不悦。
xīn wèi, liáo zhī yì zhōu gāo fèng qiǎn rén lái yuē jiàng.
辛未,辽知易州高凤遣人来约降。
jiǎ xū, zhào tài zhōng dài fū zhào liáng sì chōng dà jīn guó xìn shǐ, bǎo yì láng mǎ kuò fù zhī, kuò fù zhèng chōng bàn sòng shǐ. shì rì, gāo qìng yì děng rù cí yú chóng zhèng diàn, dì yù yǐ zǎo qǔ yān jīng.
甲戌,诏太中大夫赵良嗣充大金国信使,保义郎马扩副之,扩父政充伴送使。是日,高庆裔等入辞于崇政殿,帝谕以早取燕京。
liáng sì jiāng xíng, yǐ guó shū fù běn jí shì mù shì mǎ kuò. kuò dà jīng yuē:" jīn rén fāng yǐ bù bào shī qī, kǒng wáng shī xià yàn, shǒu guān bù dé suì bì, suǒ yǐ qiǎn shǐ tōng yì, yī zé yù sì yīn jì hǎo, èr zé shì wǒ guó qù jiù, yóu wèi zhī yáng kě shì zhǒng shī dào bái gōu zhī nǜ, xuān fǔ sī qì jǔ ér tuì yě. zài wǒ gù dāng shǒu qián yuē, qiě yún:' yuán guì cháo bù bào shī qī, yí hǎi dào nán cè, suǒ yǐ bù qí de yīn, jí jǔ bīng xiāng yìng. jīn réng qù xuān fǔ sī jìn bīng, kè qī xià yàn.' rú cǐ, zé jì yú jiā gōng yuán yuē bù shuǎng, yòu jué rì hòu qīng wǔ zhī huàn. nài hé zì bù lù fù xīn, qīng shēn yǐ zhī, dà shì qù yǐ!" liáng sì è rán yuē:" xuān fǔ sī jìn lì bù néng qǔ, ruò bù yǐ jīn bì jí nǚ zhēn qǔ zhī, hé yǐ dé yàn?" kuò yuē:" jì zhī lì bù néng qǔ, hú bù míng bái jǐn yǔ dà jīn, tuì xiū biān bèi, bǎo wú jiù jiāng! ān dé tān mù qián xiǎo lì, bù yú hòu huàn, ài zhǎng shī zhǐ yé!" liáng sì yuē:" cháo tíng zhī yì yǐ dìng, bù kě yì yě." suì chū guó mén.
良嗣将行,以国书副本及事目示马扩。扩大惊曰:“金人方以不报师期,恐王师下燕,守官不得岁币,所以遣使通议,一则欲嗣音继好,二则视我国去就,犹未知杨可世、种师道白沟之衄,宣抚司气沮而退也。在我固当守前约,且云:‘缘贵朝不报师期,疑海道难测,所以不俟的音,即举兵相应。今仍趣宣抚司进兵,克期下燕。’如此,则既于夹攻元约不爽,又绝日后轻侮之患。奈何自布露腹心,倾身倚之,大事去矣!”良嗣愕然曰:“宣抚司尽力不能取,若不以金币藉女真取之,何以得燕?”扩曰:“既知力不能取,胡不明白尽与大金,退修边备,保吾旧疆!安得贪目前小利,不虞后患,爱掌失指耶!”良嗣曰:“朝廷之意已定,不可易也。”遂出国门。
jīn mù kūn zōng xióng zú. jīn zhǔ wǎng shì jí, bù jí jiàn, kū zhī tòng, wèi qún chén yuē:" cǐ zi móu lüè guò rén, lín chén yǒng jué, shǎo jiàn qí bǐ." fù zèng jiā děng.
金穆昆宗雄卒。金主往视疾,不及见,哭之恸,谓群臣曰:“此子谋略过人,临陈勇决,少见其比。”赙赠加等。
zōng xióng cái wǔ qiāo jiàn, wǎn qiáng shè yuǎn, jǐ èr bǎi bù. hòu fēng chǔ wáng, shì wēi mǐn.
宗雄材武跷健,挽强射远,几二百步。后封楚王,谥威敏。
jǐ mǎo, liáo jiāng guō yào shī yǐ zhuō zhōu lái jiàng.
己卯,辽将郭药师以涿州来降。
yào shī běn cháng shèng jūn shuài, wèi zhuō zhōu liú shǒu, wén gāo fèng jiàng, yì dòng. huì xiāo gàn zì yàn lái zhuō, yào shī yí qí tú jǐ, suì xié qí piān jiàng zhēn wǔ chén děng yōng suǒ bù bā qiān rén lái jiàng. tóng guàn yǐ wén, zhào shòu yào shī ēn zhōu guān chá shǐ, yǐ bīng lì liú yán qìng.
药师本常胜军帅,为涿州留守,闻高凤降,意动。会萧干自燕来涿,药师疑其图己,遂偕其偏将甄五臣等拥所部八千人来降。童贯以闻,诏授药师恩州观察使,以兵隶刘延庆。
liáo dé liè lēi bù fù pàn, dū tǒng yē lǜ mǎ gé tǎo píng zhī.
辽德埒勒部复叛,都统耶律玛格讨平之。
shí shǒu lìng duō qì chéng dùn, fèng shèng zhōu rén yíng qū jiān lǐ shī kuí zhǔ zhōu shì. jīn dōu gǔ lū nè shī zhì, shī kuí yǔ qí yǒu shěn zhāng mì móu chū jiàng, nǎi chū chéng qián jiàn yē lǜ yī dōu, yuē wú yǐ bīng rù chéng jí fú lüè jìng nèi. yī dōu xǔ nuò, suì jiàng. jīn zhǔ yǐ shī kuí lǐng jié dù, yǐ zhāng zuǒ zhī.
时守令多弃城遁,奉圣州人迎麹监李师夔主州事。金都古噜讷师至,师夔与其友沈章密谋出降,乃出城潜见耶律伊都,约无以兵入城及俘掠境内。伊都许诺,遂降。金主以师夔领节度,以章佐之。
dōng, shí yuè, bǐng xū shuò, jīn zhǔ zhì fèng shèng zhōu, zhào yuē:" zhèn lǚ chì jiāng chén, ān jí huái fù, wú huò qīn rǎo. ér yú mín wú zhī, shàng duō táo nì shān lín. jí yù jiā bīng, shēn suǒ bù rěn. jīn miǎn qí zuì, yǒu lǜ zhòng guī fù zhě, shòu zhī shì guān." wèi jǐ, wèi zhōu jiàng yú jīn.
冬,十月,丙戌朔,金主至奉圣州,诏曰:“朕屡饬将臣,安辑怀附,无或侵扰。而愚民无知,尚多逃匿山林。即欲加兵,深所不忍。今免其罪,有率众归附者,授之世官。”未几,蔚州降于金。
gēng yín, zhào:" shān qián shōu fù zhōu xiàn, hé zhì jiān sī, yǐ yān shān fǔ lù wéi míng. shān hòu bié míng yún zhōng fǔ." yòu cì zhuō zhōu yuē zhuō shuǐ jùn wēi xíng jūn, tán zhōu yuē héng shān jùn zhèn yuǎn jūn, píng zhōu yuē yú yáng jùn fǔ níng jūn, yì zhōu yuē suì wǔ jùn, yíng zhōu yuē píng lú jùn, shùn zhōu yuē shùn xìng jùn, jì zhōu yuē guǎng chuān jùn, jǐng zhōu bái luán chuān jùn, bìng yān shān fǔ wèi shān qián jiǔ zhōu. yún zhōng fǔ lù zé lǐng wǔ yīng shuò wèi fèng shèng guī huà rú guī bìng yún zhōng fǔ, suǒ wèi shān hòu jiǔ zhōu yě. xún yǐ cài yōu wèi shǎo fù pàn yān shān fǔ.
庚寅,诏:“山前收复州县,合置监司,以燕山府路为名。山后别名云中府。”又赐涿州曰涿水郡、威行军,檀州曰横山郡、镇远军,平州曰渔阳郡、抚宁军,易州曰遂武郡,营州曰平卢郡,顺州曰顺兴郡,蓟州曰广川郡,景州白滦川郡,并燕山府为山前九州。云中府路则领武、应、朔、蔚、奉圣、归化、儒、妫并云中府,所谓山后九州也。寻以蔡攸为少傅、判燕山府。
liáo xiāo fēi wén cháng shèng jūn jiàng, jù shén, qiǎn xiāo róng hán fǎng fèng biǎo chēng chén, qǐ niàn qián hǎo. fǎng děng jiàn tóng guàn cài yōu yú jūn zhōng, yán:" nǚ zhí cán shí zhū guó, ruò dà liáo bù cún, bì wèi nán cháo yōu. chún wáng chǐ hán, bù kě bù lǜ." guàn yōu chì chū zhī. fǎng dà yán yú tíng yuē:" liáo sòng jié hǎo bǎi nián, shì shū jù zài, rǔ néng qī guó, dú néng qī tiān xié!" guàn yì bù yǐ wén yú cháo.
辽萧妃闻常胜军降,惧甚,遣萧容、韩昉奉表称臣,乞念前好。昉等见童贯、蔡攸于军中,言:“女直蚕食诸国,若大辽不存,必为南朝忧。脣亡齿寒,不可不虑。”贯、攸叱出之。昉大言于庭曰:“辽、宋结好百年,誓书具在,汝能欺国,独能欺天邪!”贯亦不以闻于朝。
guǐ sì, tóng guàn qiǎn liú yán qìng jiāng bīng shí wàn chū xióng zhōu, yǐ guō yào shī wèi xiāng dǎo, dù bái gōu. yán qìng jūn wú jì lǜ, yào shī jiàn yuē" jīn dà jūn bá duì ér xíng, bù shè bèi, ruò dí rén zhì fú yāo jī, shǒu wěi bù xiāng yìng, zé wàng chén jué kuì yǐ." bù tīng. zhì liáng xiāng, xiāo gàn lǜ zhòng lái jù, yán qìng yǔ zhàn ér bài, suì bì lěi bù chū. yào shī yuē:" gàn bīng bù guò wàn rén, jīn xī lì jù wǒ, yān shān bì xū, yuàn dé qí bīng wǔ qiān, bèi dào xí zhī, chéng kě de yě." yīn qǐng yán qìng zi guāng shì jiǎn shī wèi hòu jì, yán qìng xǔ zhī. jǐ yǒu, qiǎn dà jiàng gāo shì xuān yáng kě shì yǔ yào shī lǜ bīng liù qiān, yè bàn dù lú gōu, bèi dào ér jìn. zhì míng, cháng shèng jūn zhēn wǔ chén lǐng wǔ qiān qí duó yíng chūn mén yǐ rù, yào shī děng jì zhì, chén yú mǐn zhōng sì, qiǎn rén yù xiāo fēi shǐ sù jiàng. xiāo fēi mì bào xiāo gàn, gàn jǔ jīng jiǎ sān qiān hái yàn, xiàng zhàn, guāng shì yú yuē bù zhì, yào shī shī yuán ér bài, yǔ kě shì qì mǎ zhuì chéng ér chū, shā shāng guò bàn, shì xuān sǐ yān.
癸巳,童贯遣刘延庆将兵十万出雄州,以郭药师为乡导,渡白沟。延庆军无纪律,药师谏曰“今大军拔队而行,不设备,若敌人置伏邀击,首尾不相应,则望尘决溃矣。”不听。至良乡,萧干率众来拒,延庆与战而败,遂闭垒不出。药师曰:“干兵不过万人,今悉力拒我,燕山必虚,愿得奇兵五千,倍道袭之,城可得也。”因请延庆子光世简师为后继,延庆许之。己酉,遣大将高世宣、杨可世与药师率兵六千,夜半渡卢沟,倍道而进。质明,常胜军甄五臣领五千骑夺迎春门以入,药师等继至,陈于悯忠寺,遣人谕萧妃使速降。萧妃密报萧干,干举精甲三千还燕,巷战,光世渝约不至,药师失援而败,与可世弃马缒城而出,杀伤过半,世宣死焉。
yán qìng yíng yú lú gōu nán, gàn fēn bīng duàn xiǎng dào, qín hù liáng jiāng wáng yuān, dé hàn bīng èr rén, bì qí mù, liú zhàng zhōng. yè bàn, wěi xiāng yǔ yuē:" wú shī sān bèi hàn bīng, dāng fēn zuǒ yòu yì, yǐ jīng bīng chōng qí zhōng, zuǒ yòu yì wèi yīng, jǔ huǒ wéi qī, jiān zhī wú yí." jì yán, nǎi yīn yì yī rén guī bào. yán qìng wén ér xìn zhī. míng dàn, jiàn huǒ qǐ, yǐ wéi dí zhì, jí shāo yíng ér dùn, shì zú róu jiàn sǐ zhě bǎi yú lǐ, gàn yīn zòng bīng zhuī zhì zhuō shuǐ ér qù. zì xī fēng yǐ lái, suǒ chǔ jūn shí dài jìn, tuì bǎo xióng zhōu. yàn rén zhī sòng zhī wú néng wéi, zuò fù jí gē shī yǐ qiào zhī.
延庆营于卢沟南,干分兵断饷道,擒护粮将王渊,得汉兵二人,蔽其目,留帐中。夜半,伪相语曰:“吾师三倍汉兵,当分左右翼,以精兵冲其中,左右翼为应,举火为期,歼之无遗。”既言,乃阴逸一人归报。延庆闻而信之。明旦,见火起,以为敌至,即烧营而遁,士卒蹂践死者百馀里,干因纵兵追至涿水而去。自熙、丰以来,所储军实殆尽,退保雄州。燕人知宋之无能为,作赋及歌诗以诮之。
chū, cháo yì yǔ jīn yuē, dàn qiú shí jìn lù qì dān gù dì, ér bù sī píng yíng luán sān zhōu fēi jìn lù, nǎi liú rén gōng suǒ xiàn yǐ qiú yuán zhě, wáng fǔ yù bìng dé zhī, jīn zhǔ bù kěn.
初,朝议与金约,但求石晋赂契丹故地,而不思平、营、滦三州非晋赂,乃刘仁恭所献以求援者,王黼欲并得之,金主不肯。
shì yuè, zhào liáng sì děng zhì fèng shèng zhōu, jīn zhǔ lìng zōng wàng jí fù jí děng zé liáng sì yǐ chū bīng shī qī, qiě yún:" jīn gèng bù lùn jiā gōng yuán yuē, tè yǔ yān jīng liù zhōu èr shí sì xiàn hàn dì hàn mín." liù zhōu, wèi jì jǐng tán shùn zhuō yì yě. yòu yán:" nán cháo jí zì dé píng luán, běn cháo bīng mǎ yì jiè lù píng luán yǐ guī." liáng sì yán:" yuán yuē shān qián shān hòu shí qī zhōu, jīn nǎi rú cǐ, xìn yì ān zài?" yòu yán:" běn cháo dé yàn, bì fēn bīng tún shǒu, dà guó rén mǎ jīng guò, qǐ gǎn zhuān tīng!" fù jí yuē:" rǔ dàn zhī zǔ wǒ jiè lù guò guān, bù dào rǔ guó rén mǎ yòu bài." gài wén liú yán qìng yòu bài yú xīn chéng yě. yòu yù liú liáng sì děng, liáng sì cí yǐ liú shǐ rén wú lì, jīn zhǔ yuē:" wú fāng xíng shī, qǐ yòng lì xié!" suì yǐ guó shū shì liáng sì děng, qiǎn lǐ qīng wáng dù lǎ chōng guó xìn shǐ fù, sà lū mó chōng yì jì shǐ. liáng sì yún:" suǒ shuō yān jīng, rú dà jīn dé zhī, yì yǔ nán cháo, guó shū zhōng bù shèn míng bái." fù jí nǎi yuē:" yī yán zú yǐ, dié dié hé wéi! ruò bì yù qǔ xìn, dài dào yān jīng, shǐ rén miàn yuē." suì liú mǎ kuò, dú qiǎn liáng sì yǔ shǐ zhě xié xíng.
是月,赵良嗣等至奉圣州,金主令宗望及富吉等责良嗣以出兵失期,且云:“今更不论夹攻元约,特与燕京六州、二十四县汉地、汉民。”六州,谓蓟、景、檀、顺、涿、易也。又言:“南朝即自得平、滦,本朝兵马亦借路平、滦以归。”良嗣言:“元约山前、山后十七州,今乃如此,信义安在?”又言:“本朝得燕,必分兵屯守,大国人马经过,岂敢专听!”富吉曰:“汝但知阻我借路过关,不道汝国人马又败。”盖闻刘延庆又败于新城也。又欲留良嗣等,良嗣辞以留使人无例,金主曰:“吾方行师,岂用例邪!”遂以国书示良嗣等,遣李清、王度喇充国信使副,萨噜谟充议计使。良嗣云:“所说燕京,如大金得之,亦与南朝,国书中不甚明白。”富吉乃曰:“一言足矣,喋喋何为!若必欲取信,待到燕京,使人面约。”遂留马扩,独遣良嗣与使者偕行。
shì yuè, qū shè suǒ fù zhōu xiàn.
是月,曲赦所复州县。
shí yī yuè, bǐng chén shuò, xíng xīn xǐ. gēng wǔ, sì yuán qiū, shè tiān xià. dōng nán guān lì yuán kòu dào biǎn zé zhě, bìng cì dì yí fàng, shàng shū xié děng rén tè yǔ mó kān.
十一月,丙辰朔,行新玺。庚午,祀圜丘,赦天下。东南官吏缘寇盗贬责者,并次第移放,上书邪等人特与磨勘。
gēng chén, jīn shǐ lǐ jìng wáng dù lǎ sà lǔ mó děng rù jiàn, yán:" zì yān jīng liù zhōu suǒ guǎn hàn mín wài, qí nǚ zhí bó hǎi qì dān xī jí zá sè rén hù, píng luán yíng sān zhōu, zòng guì cháo kè fù, yì bù zài xǔ yǔ zhī xiàn, dāng xū běn cháo zhàn jù. rú huò guǎng wù yú qīn qiú, bì lǜ nán zhōng yú xìn yì. suǒ yǒu xìn shì fēn lì jiè zhì jí suì bì shù mù, hòu dào yān jīng xù yì huà dìng." jìng děng jì yǐn duì bì, zhào lìng yì wáng fǔ dì. fǔ lùn xī jīng píng luán dāng rú yuē, sà lǔ mó yuē:" yuán yuē wù yán, gū yì mù qián kě yě." fǔ yuē:" dà guó suǒ yù, běn cháo wú yī bù cóng. běn cháo suǒ xū, dà guó mò jiàng xīn xiāng cóng fǒu?" lǐ jìng yuē:" píng luán děng sān zhōu, běn cháo yù zuò guān ài. yǐ jìng suǒ jiàn, mò ruò xiān yǐ yān jīng liù zhōu jiāo qì dān suì bì, qí píng luán děng zhōu, dāng cóng róng zài yì, huò dé yì bù kě zhī. yī gài yán zhī, tú wǎng fǎn yě."
庚辰,金使李靖、王度喇、萨鲁谟等入见,言:“自燕京六州所管汉民外,其女直、渤海、契丹、奚及杂色人户,平、滦、营三州,纵贵朝克复,亦不在许与之限,当须本朝占据。如或广务于侵求,必虑难终于信义。所有信誓分立界至及岁币数目,候到燕京续议画定。”靖等既引对毕,诏令诣王黼第。黼论西京、平、滦当如约,萨鲁谟曰:“元约勿言,姑议目前可也。”黼曰:“大国所欲,本朝无一不从。本朝所须,大国莫降心相从否?”李靖曰:“平、滦等三州,本朝欲作关隘。以靖所见,莫若先以燕京六州交契丹岁币,其平、滦等州,当从容再议,或得亦不可知。一概言之,徒往返也。”
shí èr yuè, dīng hài, guō yào shī jí liáo xiāo gàn zhàn yú yǒng qīng xiàn, bài zhī. zhào jiā yào shī wǔ tài jūn jié dù shǐ.
十二月,丁亥,郭药师及辽萧干战于永清县,败之。诏加药师武泰军节度使。
wù zǐ, jīn shǐ lǐ jìng děng cí yú chóng zhèng diàn, zhào lóng tú gé xué shì zhào liáng sì wèi guó xìn shǐ jiān sòng bàn, xiǎn mó gé dài zhì zhōu wǔ zhòng fù zhī, yòu lǐng guó shū. yòu, yù bǐ fù liáng sì děng yún:" píng luán pō chū sāng má, jīn suǒ yù de, kě yǔ qì dān suì bì shù mù wài, tè jiā juàn wǔ wàn pǐ, yín wǔ wàn liǎng, yǐ qū jǐn jiāo huān zhī yì. suǒ yǒu yíng píng luán jí xī jīng dì tǔ, běn cháo jǐn xíng shōu fù."
戊子,金使李靖等辞于崇政殿,诏龙图阁学士赵良嗣为国信使兼送伴,显谟阁待制周武仲副之,又领国书。又,御笔付良嗣等云:“平、滦颇出桑麻,金所欲得,可与契丹岁币数目外,特加绢五万匹,银五万两,以曲尽交欢之意。所有营、平、滦及西京地土,本朝尽行收复。”
tóng guàn zài jǔ fá yàn, bù kè chéng gōng, jù dé zuì, nǎi mì qiǎn wáng xiāng rú jīn, yǐ qiú rú yuē jiā gōng.
童贯再举伐燕,不克成功,惧得罪,乃密遣王瓖如金,以求如约夹攻。
jīn zhǔ zì jiāng fá yān jīng, zōng wàng lǜ qī qiān xiān zhī, shí gǔ nè chū dé shèng kǒu, ní chǔ hè chū jū yōng guān, luò suǒ wèi zuǒ yì, bó lēi hé wèi yòu yì. liáo xiāo fēi wǔ shàng biǎo yú jīn, qiú lì qín wáng dìng, jīn zhǔ bù xǔ, liáo rén suì yǐ jìn bīng shǒu jū yōng guān. jīn bīng zhì guān, yá shí zì bēng, shù zú duō yā sǐ, liáo rén bù zhàn ér kuì. jīn bīng dù guān ér nán, liáo tǒng jūn dōu jiān gǎo mù děng sòng kuǎn yú jīn. xīn mǎo, jīn zhǔ zhì yān jīng, suì zì nán mén rù, shǐ ní chǔ hè luò suǒ chén yú chéng shàng. jīn zhǔ cì chéng nán, liáo zǎi xiàng zuǒ qǐ gōng cān zhèng yú zhòng wén kāng gōng bì shū mì shǐ cáo yǒng yì zhāng yàn zhōng liú yàn zōng děng fèng biǎo jiàng, yì jīn yíng qǐng zuì, jīn zhǔ bìng shì zhī, mìng shǒu jiù zhí. qì yàn zōng zhī cái, qiān zuǒ pú yè, qiǎn zuǒ qǐ gōng děng fǔ dìng yān jīng zhū zhōu xiàn. xiāo fēi yǔ xiāo gàn zì gǔ běi kǒu qū tiān dé. yú shì liáo wǔ jīng jiē wèi jīn yǒu. jīn zhǔ qiǎn mǎ kuò guī gào jié.
金主自将伐燕京,宗望率七千先之,实古讷出得胜口,尼楚赫出居庸关,洛索为左翼,博勒和为右翼。辽萧妃五上表于金,求立秦王定,金主不许,辽人遂以劲兵守居庸关。金兵至关,崖石自崩,戍卒多压死,辽人不战而溃。金兵度关而南,辽统军都监杲睦等送款于金。辛卯,金主至燕京,遂自南门入,使尼楚赫、洛索陈于城上。金主次城南,辽宰相左企弓、参政虞仲文、康公弼、枢密使曹勇义、张彦忠、刘彦宗等奉表降,诣金营请罪,金主并释之,命守旧职。器彦宗之才,迁左仆射,遣左企弓等抚定燕京诸州县。萧妃与萧干自古北口趋天德。于是辽五京皆为金有。金主遣马扩归告捷。
jiǎ chén, jīn fù qiǎn lǐ jìng wáng dù lǎ yǔ zhào liáng sì děng tóng lái.
甲辰,金复遣李靖、王度喇与赵良嗣等同来。
liáng sì zhì jīn zhǔ jūn qián, jīn zhǔ wèi yuē:" shù nián xiāng yuē jiā gōng, ér rǔ guó bù chū shī, fù bù qiǎn bào, jīn jiāng ruò hé?" liáng sì duì yuē:" jiā gōng suī shì yuán yuē, jù zuó fèng shèng zhōu jūn qián bié yì, tè xǔ yān jīng, bù lùn jiā gōng yǔ fǒu. jīn yuè èr rì, běn cháo yú yǒng qīng jī zǒu xiāo gàn, zhuī zhì yān jīng, suī fēi jiā gōng, yì qí yì yě." jīn zhǔ yuē:" jiā gōng qiě wù yán, qí píng luán děng zhōu wèi cháng yì jí, rú hé yù qǔ? ruò bì yù qǔ píng luán, bìng yān jīng yì bù yǔ yǐ." biàn lìng liáng sì guī guǎn. jū sì rì, zhào qù lìng nán shǐ cí guī, liáng sì yuē:" jīn hé yì shì shén duō, lüè wèi cháng jí, ér jù lìng cí, hé yě?" sà lǔ mó yuē:" huáng dì yǐ nù." suì lìng rù cí, yǐ guó shū fù běn shì liáng sì, liáng sì yuē:" zì gǔ jí jīn, shuì zū suí dì, qǐ yǒu yǔ qí dì ér bù yǔ qí shuì zū zhě? kě xuē qù cǐ shì." zōng hàn yuē:" yàn zì wǒ dé zhī, shuì fù dāng guī wǒ. dà guó shú jì zhī, ruò bú jiàn yǔ, qǐng sù tuì zhuō zhōu zhī shī, wú liú wú jiāng." yú shì fù yǐ guó shū qiǎn liáng sì jí jìng děng.
良嗣至金主军前,金主谓曰:“数年相约夹攻,而汝国不出师,复不遣报,今将若何?”良嗣对曰:“夹攻虽是元约,据昨奉圣州军前别议,特许燕京,不论夹攻与否。今月二日,本朝于永清击走萧干,追至燕京,虽非夹攻,亦其意也。”金主曰:“夹攻且勿言,其平、滦等州未尝议及,如何欲取?若必欲取平、滦,并燕京亦不与矣。”便令良嗣归馆。居四日,诏趣令南使辞归,良嗣曰:“今合议事甚多,略未尝及,而遽令辞,何也?”萨鲁谟曰:“皇帝已怒。”遂令入辞,以国书副本示良嗣,良嗣曰:“自古及今,税租随地,岂有与其地而不与其税租者?可削去此事。”宗翰曰:“燕自我得之,税赋当归我。大国熟计之,若不见与,请速退涿州之师,无留吾疆。”于是复以国书遣良嗣及靖等。
bǐng chén, biǎn liú yán qìng wèi lǜ fǔ lǜ, ān zhì yún zhōu.
丙辰,贬刘延庆为率府率,安置筠州。
liáo zhǔ wén jīn qǔ yān jīng, suì yóu sào lǐ guān chū jū sì bù zú xiáng gǔn zhī jiā.
辽主闻金取燕京,遂由埽里关出居四部族详衮之家。
huáng lóng fǔ réng fù yú liáo, jīn zōng fǔ tǎo píng zhī.
黄龙府仍附于辽,金宗辅讨平之。
shì suì, wàn suì shān chéng, yù zhì gěn yuè jì yǐ jì qí shèng. wàn suì shān, shǐ míng fèng huáng shān, hòu shén xiāo jiàng, qí shī yǒu" gěn yuè pái kōng xiāo" zhī jù, yīn gǎi míng gěn yuè, yǐ shān zài guó zhī gěn wèi yě. qí zuì gāo yī fēng jiǔ shí bù, shàng yǒu jiè tíng, fēn dōng nán èr lǐng, zhí jiē nán shān. nán shān zhī wài yòu wèi xiǎo shān, míng yuē fú róng chéng, qióng jí yǎo miǎo. yuè zhī běi nǎi suǒ wèi jǐng lóng jiāng yě, jiāng wài zhū guǎn shè yóu jīng. qí běi yòu yīn yáo huá gōng huǒ, qǔ qí dì zuò dà chí, míng yuē qǔ jiāng chí, dōng jǐn fēng qiū mén ér zhǐ. qí xī zì tiān bō mén qiáo rù, xī zhí dài bàn lǐ, jiāng nǎi zhé nán, yòu zhé běi. zhé nán zhě guò chāng hé mén qiáo, wèi fù dào, tōng mào dé dì jī zhái. zhé běi zhě sì lǐ, shǔ zhī lóng dé gōng, dì qián dǐ yě. qí hòu yǐ jīn zhī chǎn yú wàn shòu fēng, yòu gēng míng shòu yuè yún.
是岁,万岁山成,御制《艮岳记》以纪其胜。万岁山,始名凤皇山,后神霄降,其诗有“艮岳排空霄”之句,因改名艮岳,以山在国之艮位也。其最高一峰九十步,上有介亭,分东南二岭,直接南山。南山之外又为小山,名曰芙蓉城,穷极窈眇。岳之北乃所谓景龙江也,江外诸馆舍尤精。其北又因瑶华宫火,取其地作大池,名曰曲江池,东尽封丘门而止。其西自天波门桥入,西直殆半里,江乃折南,又折北。折南者过阊阖门桥,为复道,通茂德帝姬宅。折北者四里,属之龙德宫,帝潜邸也。其后以金芝产于万寿峰,又更名寿岳云。
shān zhōu shí yú lǐ, yùn sì fāng qí huā yì shí zhì qí zhōng, qiān yán wàn hè, mí lù chéng qún, lóu guān tái diàn, bù kě shèng jì. zuì hòu zhū miǎn yú tài hú qǔ jù shí, gāo guǎng shù zhàng, zài yǐ dà zhōu, wǎn yǐ qiān fū, záo hé duàn qiáo, huǐ yàn chāi zhá, shù yuè fāng zhì jīng shī, cì hào zhāo gōng qìng chéng shén yùn shí, shí chū dé yàn dì gù yě, miǎn yuán cǐ shòu jié dù shǐ. qí hòu jīn bīng zài zhì, wéi chéng rì jiǔ, chāi wū wèi xīn, záo shí wèi pào, fá zhú wèi bì lí, wéi dà shí jī zhǐ cún yān.
山周十馀里,运四方奇花异石置其中,千岩万壑,麋鹿成群,楼观台殿,不可胜计。最后硃勔于太湖取巨石,高广数丈,载以大舟,挽以千夫,凿河断桥,毁堰拆闸,数月方至京师,赐号昭功庆成神运石,时初得燕地故也,勔缘此授节度使。其后金兵再至,围城日久,拆屋为薪,凿石为砲,伐竹为篦篱,唯大石基址存焉。
hù bù shàng jīn suì mín shù, fán zhǔ kè hù èr qiān bā shí bā wàn èr qiān sān bǎi wǔ shí bā, kǒu sì qiān liù bǎi qī shí sān wàn sì qiān qī bǎi bā shí sì, shì xī hàn shèng shí, gài yǒu jiā yān, suí táng jiāng lǐ suī guǎng, ér hù kǒu jiē bù jí.
户部上今岁民数,凡主客户二千八十八万二千三百五十八,口四千六百七十三万四千七百八十四,视西汉盛时,盖有加焉,隋、唐疆里虽广,而户口皆不及。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì xuān hé wǔ nián liáo bǎo dà sān nián, jīn tiān fǔ qī nián
○徽宗体神合道骏烈逊功圣文仁德宪慈显孝皇帝宣和五年(辽保大三年,金天辅七年)
chūn, zhēng yuè, dīng sì, liáo zhī běi yuàn shū mì shì xī wáng hé lēi bó jí jiàn gǎn shān zì lì wèi xī guó huáng dì, gǎi yuán tiān fù. shè xī hàn bó hǎi sān shū mì yuàn, gǎi dōng xī jié dù shǐ, èr wáng fēn sī jiàn guān. liáo zhǔ mìng dū tǒng yē lǜ mǎ gé tǎo zhī.
春,正月,丁巳,辽知北院枢密事奚王和勒博即箭笴山自立为奚国皇帝,改元天复。设奚、汉、渤海三枢密院,改东西节度使,二王分司建官。辽主命都统耶律玛格讨之。
xiān shì jīn zhǔ shǐ wán yán áng jiān hù zhū bù jiàng rén, chù zhī lǐng dōng, jiù yǐ bīng shǒu lín huáng fǔ. áng bù néng fǔ yù, jiàng rén kǔ zhī, duō wáng guī liáo, liáo zhǔ zhāo jí sàn wáng, shāo dé zì zhèn. jīn zhǔ yù ān bān bèi lè chéng yuē:" áng wéi mìng shī zhòng, dāng zhì zhòng fǎ. ruò yǒu suǒ yí, zé jìn gù zhī, qí shī hái dìng yì."
先是金主使完颜昂监护诸部降人,处之岭东,就以兵守临潢府。昂不能抚御,降人苦之,多亡归辽,辽主招集散亡,稍得自振。金主谕安班贝勒晟曰:“昂违命失众,当置重法。若有所疑,则禁锢之,俟师还定议。”
wù wǔ, jīn shǐ lǐ jìng děng rù duì, tuì, jiàn wáng fǔ. fǔ wèi jìng děng yuē:" dà jì dìng yǐ, hū yú yuán yuē wài qiú zū fù, lèi yǒu jiàn dié hài wú liǎng guó zhī chéng zhě." sà lǔ mó xiè yuē:" yǒu zhī. qì dān rì hòu wèi huáng dì yán, yǒu guó dū rú cǐ ér yǐ yú rén, yòng shì dà chén pō huò qí yán wéi huáng dì yǔ zōng hàn luò suǒ chí zhī shén jiān, yuē:' yǐ xǔ nán cháo, bù kě gǎi yě'" fǔ yuē:" zū shuì, fēi yuē yě. shàng yì yǐ jiāo hǎo zhī shēn, tè xiāng qiān jiù, rán fēi wǎn shū yuǎn, yù yǐ yín juàn chōng zhī." qǐng wèn qí shù, fǔ yuē:" yǐ qiǎn zhào lóng tú miàn yuē duō guǎ yǐ." jìng fù qǐng qù nián suì bì, dì yì xǔ zhī. míng rì, zhào zhào liáng sì zhōu wǔ zhòng mǎ kuò fèng guó shū yǔ jìng děng xié wǎng.
戊午,金使李靖等入对,退,见王黼。黼谓靖等曰:“大计定矣,忽于元约外求租赋,类有间谍害吾两国之成者。”萨鲁谟谢曰:“有之。契丹日后为皇帝言,有国都如此而以与人,用事大臣颇惑其言;唯皇帝与宗翰、洛索持之甚坚,曰:‘已许南朝,不可改也’”黼曰:“租税,非约也。上意以交好之深,特相迁就,然飞挽殊远,欲以银绢充之。”请问其数,黼曰:“已遣赵龙图面约多寡矣。”靖复请去年岁币,帝亦许之。明日,诏赵良嗣、周武仲、马扩奉国书与靖等偕往。
cháo tíng yǐ jīn rén jiāng guī yàn, móu shuài chén shǒu zhī. zuǒ chéng wáng ān zhōng qǐng xíng, wáng fǔ zàn yú dì. xīn yǒu, shòu ān zhōng qìng yuǎn jūn jié dù shǐ, hé běi hé dōng yān shān fǔ lù xuān fǔ shǐ, zhī yān shān fǔ zhān dù guō yào shī tóng zhī fǔ shì.
朝廷以金人将归燕,谋帅臣守之。左丞王安中请行,王黼赞于帝。辛酉,授安中庆远军节度使,河北、河东、燕山府路宣抚使,知燕山府;詹度、郭药师同知府事。
zhào yào shī rù cháo, lǐ yù shén hòu, cì yǐ jiǎ dì jī qiè, guì qī dà chén, gèng hù shè yàn. yòu zhào duì yú hòu yuàn yán chūn diàn, yào shī bài tíng xià, qì yán:" chén zài qì dān, wén zhào huáng rú zài tiān shàng, bù wèi jīn rì dé wàng lóng yán!" dì shēn bāo chēng zhī, wěi yǐ shǒu yàn, duì yuē:" yuàn xiào sǐ." yòu lìng qǔ tiān zuò yǐ jué yàn rén zhī wàng, yào shī biàn sè yán yuē:" tiān zuò, gù zhǔ yě, guó pò chū zǒu, chén shì yǐ jiàng bì xià. shǐ chén bì mìng, tā suǒ bù gǎn cí ruò shǐ fǎn gù zhǔ, fēi suǒ yǐ shì bì xià, yuàn yǐ fù tā rén." yīn yáng qì rú yǔ. dì yǐ wéi zhōng, jiě suǒ yù zhū páo jí èr jīn pén yǐ cì. yào shī chū, yù qí xià yuē:" cǐ fēi wú gōng, rǔ bèi lì yě." jí jiǎn pén fēn gěi zhī. jiā jiǎn jiào shǎo fù, guī zhèn yān shān.
诏药师入朝,礼遇甚厚,赐以甲第、姬妾,贵戚、大臣,更互设宴。又召对于后苑延春殿,药师拜庭下,泣言:“臣在契丹,闻赵皇如在天上,不谓今日得望龙颜!”帝深褒称之,委以守燕,对曰:“愿效死。”又令取天祚以绝燕人之望,药师变色言曰:“天祚,故主也,国破出走,臣是以降陛下。使臣毕命,它所不敢辞;若使反故主,非所以事陛下,愿以付它人。”因佯泣如雨。帝以为忠,解所御珠袍及二金盆以赐。药师出,谕其下曰:“此非吾功,汝辈力也。”即翦盆分给之。加检校少傅,归镇燕山。
xīn chú yān shān fǔ lù zhuǎn yùn shǐ lǚ yí hào yán:" kāi biān jí yuǎn, qí shì nán shǒu, suī qióng lì jié cái, wú yǐ shàn hòu." yòu zòu yān shān hé běi wēi jí wǔ shì. dì nù, mìng biǎn guān, ér zhí rèn rú gù.
新除燕山府路转运使吕颐浩言:“开边极远,其势难守,虽穷力竭财,无以善后。”又奏燕山、河北危急五事。帝怒,命贬官,而职任如故。
rén shēn, jīn shǐ zhāo hé lēi bó jiàng, bù tīng.
壬申,金使招和勒博降,不听。
jiǎ shēn, lù fù bì hòu.
甲申,录富弼后。
liáo píng zhōu rén zhāng, dì jìn shì, jiàn fú zhōng, shòu liáo xìng jūn jié dù fù shǐ. píng zhōu jūn luàn, shā qí jié dù shǐ xiāo dì lǐ fǔ dìng luàn zhě, zhōu mín tuī lǐng zhōu shì. yē lǜ chún sǐ, zhī liáo bì wáng, nǎi jí zhuàng dīng wǔ wàn rén mǎ qiān pǐ, liàn bīng wèi bèi. xiāo fēi qiǎn shí lì ài zhī píng zhōu, jù fú nà. jīn rén rù yān jīng, fǎng qíng zhuàng yú xiāo gōng bì, gōng bì yuē:" kuáng wàng guǎ móu, qí hé néng wéi! dāng shì yǐ bù yí." jīn rén zhāo shí lì ài fù jūn qián, jiā lín hǎi jūn jié dù shǐ, réng zhī píng zhōu. jì ér zōng hàn yòu yù xiān xià píng zhōu, qín, gōng bì yuē:" ruò jiā bīng, shì qù zhī pàn yě, qǐng zì wǎng chān zhī." suì jiàn, yuē:" qì dān bā lù jiē xiàn, jīn dú píng zhōu cún, gǎn yǒu yì zhì? suǒ yǐ wèi jiě jiǎ zhě, fáng xiāo gàn ěr." hòu lù gōng bì shǐ hái. gōng bì jiàn zōng hàn yuē:" bǐ wú zú lǜ." zōng hàn xìn zhī, nǎi shēng píng zhōu wèi nán jīng, jiā shì zhōng shū mén xià píng zhāng shì, pàn liú shì.
辽平州人张,第进士,建福中,授辽兴军节度副使。平州军乱,杀其节度使萧谛里;抚定乱者,州民推领州事。耶律淳死,知辽必亡,乃籍壮丁五万人、马千匹,练兵为备。萧妃遣时立爱知平州,拒弗纳。金人入燕京,访情状于萧公弼,公弼曰:“狂妄寡谋,其何能为!当示以不疑。”金人招时立爱赴军前,加临海军节度使,仍知平州。既而宗翰又欲先下平州,擒,公弼曰:“若加兵,是趣之叛也,请自往觇之。”遂见,曰:“契丹八路皆陷,今独平州存,敢有异志?所以未解甲者,防萧干耳。”厚赂公弼使还。公弼见宗翰曰:“彼无足虑。”宗翰信之,乃升平州为南京,加试中书门下平章事,判留事。
èr yuè, yǐ yǒu shuò, yǐ lǐ bāng yàn wèi shàng shū zuǒ chéng, hàn lín xué shì zhào yě wèi shàng shū yòu chéng.
二月,乙酉朔,以李邦彦为尚书左丞,翰林学士赵野为尚书右丞。
bǐng xū, zhào liáng sì děng zì yān shān hái, zhì xióng zhōu, yǐ jīn guó shū dì zòu.
丙戌,赵良嗣等自燕山还,至雄州,以金国书递奏。
chū, liáng sì yǐ qián yuè dǐ yàn, zhū jiàng liè guǎn jiāo wài, dú zhì nán shǐ yú yī fèi sì, yǐ zhān zhàng wèi guǎn. liáng sì jiàn jīn zhǔ yuē:" běn cháo xùn dà guó duō yǐ, qǐ píng luán yī shì bù néng xiāng cóng xié?" jīn zhǔ yuē:" píng luán yù zuò biān zhèn, bù kě de yě." suì yì zū shuì, jīn zhǔ yuē:" yàn zū liù bǎi wàn, jīn zhǐ qǔ yī bǎi wàn, yì bù wéi duō. bù rán, hái wǒ zhuō yì jiù jiāng jí cháng shèng jūn, wú qiě tí bīng àn biān." liáng sì yuē:" běn cháo zì yǐ bīng xià zhuō yì, jīn nǎi yún ěr, qǐ wú qū zhí xié?" qiě yán yù bǐ xǔ shí wàn zhì èr shí wàn, bù gǎn shàn zēng. nǎi lìng liáng sì yǐ guó shū guī bào. jīn zhǔ wèn lái qī hé shí, liáng sì yǐ bàn yuè duì, jīn zhǔ yuē:" wǒ yù èr yuè shí rì xún biān, wú fáng wǒ." liáng sì yuē:" cǐ qù cháo tíng shù qiān lǐ, jīn zhēng yuè qiě jǐn, ān néng jí qī! mò ruò shǐ rén liú xióng zhōu, yǐ shū yì wén wèi biàn." jīn zhǔ xǔ zhī. shí jīn rén dé zuǒ qǐ gōng bèi, rì yǔ zhī móu, yǐ wéi nán cháo yǎ wèi qì dān. jiā yǐ liú yán qìng zhī bài, yì yǒu qīng wǒ xīn. qǐ gōng cháng xiàn shī yuē:" jūn wáng mò tīng juān yàn yì, yī cùn shān hé yī cùn jīn." gù jīn rén yù bèi chū yuē, yāo qiú bù yǐ. rán nán shǐ guò lú gōu, jīn rén xī duàn qí běi qiáo liáng, fén cì shě, gài yì kǒng wǒ bù cóng ér zì fáng yě. qí shū lüè yán:" guì cháo bīng jīn bù kè jiā gōng, tè yīn jǐ lì xià yàn. jīn jù yàn guǎn nèi, měi nián zū liù bǎi wàn guàn, liáng sì děng chēng yù bǐ xǔ èr shí wàn, yǐ shàng bù gǎn zì zhuān. qí píng luán děng zhōu, bù zài xǔ xiàn tǎng wù qīn qiú, nán zhōng xìn yì. réng sù zhuī guò jiè zhī bīng." wáng fǔ yù gōng zhī sù chéng, nǎi qǐng fù qiǎn shǐ, cóng zhī.
初,良嗣以前月抵燕,诸将列馆郊外,独置南使于一废寺,以氈帐为馆。良嗣见金主曰:“本朝徇大国多矣,岂平、滦一事不能相从邪?”金主曰:“平、滦欲作边镇,不可得也。”遂议租税,金主曰:“燕租六百万,今止取一百万,亦不为多。不然,还我涿、易旧疆及常胜军,吾且提兵按边。”良嗣曰:“本朝自以兵下涿、易,今乃云尔,岂无曲直邪?”且言御笔许十万至二十万,不敢擅增。乃令良嗣以国书归报。金主问来期何时,良嗣以半月对,金主曰:“我欲二月十日巡边,无妨我。”良嗣曰:“此去朝廷数千里,今正月且尽,安能及期!莫若使人留雄州,以书驿闻为便。”金主许之。时金人得左企弓辈,日与之谋,以为南朝雅畏契丹。加以刘延庆之败,益有轻我心。企弓尝献诗曰:“君王莫听捐燕议,一寸山河一寸金。”故金人欲背初约,要求不已。然南使过卢沟,金人悉断其北桥梁,焚次舍,盖亦恐我不从而自防也。其书略言:“贵朝兵今不克夹攻,特因己力下燕。今据燕管内,每年租六百万贯,良嗣等称御笔许二十万,以上不敢自专。其平、滦等州,不在许限;傥务侵求,难终信义。仍速追过界之兵。”王黼欲功之速成,乃请复遣使,从之。
gēng yín, zhào qiǎn liáng sì děng zì xióng zhōu zài wǎng, xǔ qì dān jiù suì bì sì shí wàn zhī wài, měi suì gèng jiā yān jīng dài shuì yī bǎi wàn mín, jí yì huà jiāng yǔ qiǎn shǐ hè zhēng dàn shēng chén zhì què chǎng jiāo yì.
庚寅,诏遣良嗣等自雄州再往,许契丹旧岁币四十万之外,每岁更加燕京代税一百万缗,及议画疆与遣使贺正旦、生辰、置榷场交易。
liáo dé fēi xiāo shì jiàn liáo zhǔ yú sì bù zú, liáo zhǔ nù, shā xiāo shì, xiāo gàn bēn xī. liáo zhǔ zé yē lǜ dá shí yuē:" wǒ zài, hé gù lì chún?" dá shí yuē:" bì xià yǐ quán guó zhī shì, bù néng yī jù dí, qì guó yuǎn dùn, shǐ lí shù tú tàn. jí lì shí chún, jiē tài zǔ zǐ sūn, qǐ bù shèng qǐ mìng tā rén xié?" liáo zhǔ wú yǐ dá, cì jiǔ shí, shè qí zuì.
辽德妃萧氏见辽主于四部族,辽主怒,杀萧氏,萧干奔奚。辽主责耶律达实曰:“我在,何故立淳?”达实曰:“陛下以全国之势,不能一拒敌,弃国远遁,使黎庶涂炭。即立十淳,皆太祖子孙,岂不胜乞命它人邪?”辽主无以答,赐酒食,赦其罪。
zhào liáng sì děng zhì yān jīng, jiàn jīn zhǔ, jīn zhǔ dé shū, dà xǐ. liáng sì wèi luò suǒ yuē:" guì cháo suǒ xū suì bì bù zī, huáng dì wú shǎo lìn. jīn píng zhōu yǐ bù kě dé, wéi xī jīng zǎo dìng duó, shù rén qíng wú kuī." luò suǒ xiào yuē:" cǐ wú tā, huáng dì yì nán cháo kào shǎng zhū jūn ěr." mǎ kuò dá yǐ" guì cháo jì xǔ xī jīng, cháo tíng qǐ wú chóu zuò zhī lǐ!" luò suǒ yuē:" cǐ yì xū zài qiǎn shǐ qù." yú shì qiǎn ní chǔ hè děng sān rén yǔ liáng sì jù lái. jīn zhǔ wèi liáng sì yuē:" ní chǔ hè, guì chén yě, kě shàn dài zhī."
赵良嗣等至燕京,见金主,金主得书,大喜。良嗣谓洛索曰:“贵朝所须岁币不赀,皇帝无少吝。今平州已不可得,唯西京早定夺,庶人情无亏。”洛索笑曰:“此无它,皇帝意南朝犒赏诸军耳。”马扩答以“贵朝既许西京,朝廷岂无酬酢之礼!”洛索曰:“此亦须再遣使去。”于是遣尼楚赫等三人与良嗣俱来。金主谓良嗣曰:“尼楚赫,贵臣也,可善待之。”
sān yuè, yǐ mǎo, ní chǔ hè děng rén jiàn yú chóng zhèng diàn, qí guó shū shì shū bìng wú yī yǔ jí xī jīng zhě. duì bà, yì wáng fǔ dì, fǔ yù lìng tíng qū, ní chǔ hè bù kě, fēn tíng ér jiàn. ní chǔ hè nǎi yán:" shì zú qǔ xī jīng láo shén, yí yǒu kào láo." fǔ jiē xǔ nuò. dì yǐ qí zhǔ yǒu" shàn dài" zhī yǔ, zhào tè yù chūn yàn. yàn rì, jiù cí yú jí yīng diàn. zhào lì bù shì láng lú yì liáng sì jù chōng guó xìn shǐ, mǎ kuò fù zhī, chí guó shū jí shì shū wǎng jūn qián, yì jiāo yàn yuè rì.
三月,乙卯,尼楚赫等人见于崇政殿,其国书、誓书并无一语及西京者。对罢,诣王黼第,黼欲令庭趋,尼楚赫不可,分庭而见。尼楚赫乃言:“士卒取西京劳甚,宜有犒劳。”黼皆许诺。帝以其主有“善待”之语,诏特预春宴。宴日,就辞于集英殿。诏吏部侍郎卢益、良嗣俱充国信使,马扩副之,持国书及誓书往军前,议交燕月日。
wù wǔ, jīn dū tǒng gǎo děng yán:" yē lǜ yī dōu tú lǎ móu pàn, yí zǎo tú zhī." jīn zhǔ zhāo yī dōu děng, cóng róng wèi zhī yuē:" zhèn dé tiān xià, jiē wǒ jūn chén tóng xīn tóng dé yǐ chéng dà gōng, gù fēi rǔ děng zhī lì. jīn wén rǔ děng móu pàn, ruò chéng rán xié, bì xū ān mǎ jiǎ zhòu qì xiè zhī shǔ, dāng xī fù rǔ, zhèn bù shí yán. ruò zài wèi wǒ qín, wú wàng miǎn sǐ. yù liú shì zhèn, wú huái yì zhì, zhèn bù rǔ yí." yī dōu děng jiē zhàn lì bù néng duì. mìng zhàng tú lǎ qī shí, yú bìng shì zhī.
戊午,金都统杲等言:“耶律伊都、图喇谋叛,宜早图之。”金主招伊都等,从容谓之曰:“朕得天下,皆我君臣同心同德以成大功,固非汝等之力。今闻汝等谋叛,若诚然邪,必须鞍马、甲胄、器械之属,当悉付汝,朕不食言。若再为我擒,无望免死。欲留事朕,无怀异志,朕不汝疑。”伊都等皆战栗不能对。命杖图喇七十,馀并释之。
lú yì zhào liáng sì mǎ kuò xíng zhì zhuō zhōu, jīn luò suǒ gāo qìng yì děng xiān suǒ shì shū guān zhī, chì zì huà bù jǐn, lìng yì zhī. yì yán:" zhǔ rén qīn yù hàn mò, suǒ yǐ shì zūn chóng yú dà guó yě." jīn rén bù tīng, jiān qiú xì gù fēn fēn, zhì biàn jīng gēng yì zhě shù sì. jīn rén yòu yán:" jìn yǒu yān jīng zhí guān zhào wēn xùn lǐ chù néng wáng shuò rú hán fǎng zhāng zhěn děng yuè jìng qù, nán cháo xū xiān yǐ jiàn hái, fāng kě yì jiāo yàn yuè rì." shì shù rén zhě, jiē qì dān suǒ zhǐ míng, gù jīn rén suǒ zhī. liáng sì yù yù xuān fǔ sī qiǎn qù, yì kuò bù kě, yuē:" zhū rén wén yǐ dá jīng shī, jīn yù xī hái zhī, bù wéi shī yàn rén xīn, qiě bì jiàn hàn, jǐn gào wú guó xū shí, suǒ xì fēi xì. kuàng jīn yǐ pò sì yuè, dí yì nán liú, hé lǜ bù jiāo, nài hé suí suǒ suǒ jí yǔ zhī! bǐ dé yī xún shí, hé shí yǐ xié!" liáng sì zú yǔ sà lǔ mó fù xuān fǔ sī, fù sòng wēn xùn děng yú jīn. jì zhì, zōng hàn shì qí fù ér yòng zhī.
卢益、赵良嗣、马扩行至涿州,金洛索、高庆裔等先索誓书观之,斥字画不谨,令易之。益言:“主人亲御翰墨,所以示尊崇于大国也。”金人不听,兼求细故纷纷,至汴京更易者数四。金人又言:“近有燕京职官赵温讯、李处能、王硕儒、韩昉、张轸等越境去,南朝须先以见还,方可议交燕月日。”是数人者,皆契丹所指名,故金人索之。良嗣欲谕宣抚司遣去,益、扩不可,曰:“诸人闻已达京师,今欲悉还之,不唯失燕人心,且必见憾,尽告吾国虚实,所系非细。况今已迫四月,敌亦难留,何虑不交,奈何随所索即与之!彼得一询十,何时已邪!”良嗣卒与萨鲁谟赴宣抚司,缚送温讯等于金。既至,宗翰释其缚而用之。
rén wǔ, lú yì děng fù huā yàn. shí jīn zhǔ xíng shén yǐ bìng, zhōng shāng, cù lìng biàn cí, lüè bù jí jiāo yàn shì. yì lì yán zhī, luò suǒ yuē:" liǎng cháo shì shū zhōng bù nà pàn wáng, jīn guì cháo yǐ wéi shì yǐ." yì yuē:" qiě wù yán zhū rén wèi cháng yǒu zhì nán cháo zhě, jiè shǐ yǒu zhī, zài lì shì hòu xié, lì shì qián xié?" liáng sì yì yuē:" wèi yì zhī shì yǒu wǔ:" yī huí dá shì shū, èr jiāo yān jīng yuè rì, sān fú jiā kǒu lì jiè, sì shān hòu jìn bīng shí rì, wǔ xī jīng xī běi jiè wèi dìng, jiān shǎng jūn yín juàn zài zhuō zhōu wèi jiāo, ān dé biàn cí!" luò suǒ yuē:" huáng dì yǒu yán, shān xī dì tǔ bìng fú jiā kǒu yǐ wú kě yì zhě, shǐ fù dāng jí cí qù." guǐ wèi, fù qiǎn liáng sì wǎng xióng zhōu qǔ hù kǒu, tú cì, yáng pú yǐ guó shū shì shū èr gǎo shì liáng sì, yù jiè liáng shí wàn hú, zhuǎn zhì tán zhōu guī huà zhōu gěi dà jūn, tǎo tiān zuò, qiě qǐng liáng sì rù cí. liáng sì wèn jiāo yàn zhī qī, dìng yǐ shí qī rì. yú shì jí yì kuò děng jī guó shū yǔ yáng pú jù lái. zhì xióng zhōu, xuān fǔ sī yóu yí jīn rén suǒ nà fēi shí, yīn liú mǎ kuò tóng rù yàn, bèi huǎn jí chāi shǐ, qiǎn liáng sì yǔ yáng pú fù jīng shī.
壬午,卢益等赴花宴。时金主形神已病,中觞,促令便辞,略不及交燕事。益力言之,洛索曰:“两朝誓书中不纳叛亡,今贵朝已违誓矣。”益曰:“且勿言诸人未尝有至南朝者,借使有之,在立誓后邪,立誓前邪?”良嗣亦曰:“未议之事有五:“一回答誓书,二交燕京月日,三符家口立界,四山后进兵时日,五西京西北界未定,兼赏军银绢在涿州未交,安得便辞!”洛索曰:“皇帝有言,山西地土并符家口已无可议者,使副当亟辞去。”癸未,复遣良嗣往雄州取户口,途次,杨璞以国书、誓书二稿示良嗣,欲借粮十万斛,转至檀州、归化州给大军,讨天祚,且请良嗣入辞。良嗣问交燕之期,定以十七日。于是及益、扩等赍国书与杨璞俱来。至雄州,宣抚司犹疑金人所纳非实,因留马扩同入燕,备缓急差使,遣良嗣与杨璞赴京师。
chū, wáng fǔ jì zhuān rèn jiāo yàn shì, jiàng zhǐ chì tóng guàn cài yōu bù dé dòng, yǐ tīng yuē shù, yīn shǐ zhào liáng sì fèng shǐ. ér jīn zhǔ wèi liáng sì yuē:" wǒ wén zhōng guó dà jiàng dú zhàng liú yán qìng, yán qìng jiāng shí wǔ wàn zhòng, yī dàn bù zhàn zì kuì, zhōng guó hé zú dào! wǒ zì rù yān shān, jīn wèi wǒ yǒu, zhōng guó ān dé yǒu zhī!" liáng sì bù néng duì.
初,王黼既专任交燕事,降旨饬童贯、蔡攸不得动,以听约束,因使赵良嗣奉使。而金主谓良嗣曰:“我闻中国大将独仗刘延庆,延庆将十五万众,一旦不战自溃,中国何足道!我自入燕山,今为我有,中国安得有之!”良嗣不能对。
jiù zhì, liáo shǐ zhì, dài yù zhī lǐ yǒu xiàn, bù shì yǐ huá chǐ, qiě yǐ hé shuò fǔ jìn dū yì, gù yū qí chéng tú, duō qí lǐ hòu, cì dì wèi zhī yàn kào ér zhì, fáng wēi dù jiàn yì yě. jí fǔ qiǎn liáng sì, wéi wù yù sù yǐ shàn qí gōng, yǔ jīn shǐ rén xiàn yǐ qī rì zì yān shān zhì què xià, fán sì wǔ wǎng fǎn jiē rán. yòu, měi zhì zhé chén shàng fāng jǐn xiù jīn yù guī bǎo yǐ kuā fù shèng. jīn rén yīn shì yì shēng xīn, yāo suǒ bù yǐ, fǔ quàn dì qū cóng zhī. ér yíng píng èr zhōu jí shān hòu zhī dì, zhōng bù kě dé, gū yù de yān shān yǐ shāo sāi zhōng wài zhī yì. yuē jì dìng, fù suǒ lǐ shù, yīn jǐn hái qí dài liáo rén dí guó zhī lǐ, wéi bù chēng xiōng dì ér yǐ.
旧制,辽使至,待遇之礼有限,不示以华侈,且以河朔甫近都邑,故迂其程途,多其里候,次第为之燕犒而至,防微杜渐意也。及黼遣良嗣,唯务欲速以擅其功,与金使人限以七日自燕山至阙下,凡四五往反皆然。又,每至辄陈尚方锦绣金玉瑰宝以夸富盛。金人因是益生心,邀索不已,黼劝帝曲从之。而营、平二州及山后之地,终不可得,姑欲得燕山以稍塞中外之议。约既定,复索礼数,因尽还其待辽人敌国之礼,唯不称兄弟而已。