qǐ zhe yōng yān mào zhēng yuè, jǐn shàng zhāng kùn dūn shí èr yuè, fán sān nián.
起著雍閹茂正月,盡上章困敦十二月,凡三年。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì zhòng hé yuán nián liáo tiān qìng bā nián, jīn tiān fǔ èr nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝重和元年(遼天慶八年,金天輔二年)
chūn, zhēng yuè, jiǎ shēn shuò, yù dà qìng diàn, shòu dìng mìng bǎo, bǎi liáo chēng hè.
春,正月,甲申朔,御大慶殿,受定命寶,百僚稱賀。
jīn yáng pǔ yán zì gǔ yīng xióng kāi guó huò shòu chán, bì xiān qiú dà guó fēng cè, jīn zhǔ suì qiǎn shǐ rú liáo. dīng hài, liáo qiǎn yē lǜ nǔ kè děng rú jīn yì hé, yǐ xiāo fèng xiān děng yán xǔ zhī kě yǐ mǐ bīng gù yě.
金楊朴言自古英雄開國或受禪,必先求大國封冊,金主遂遣使如遼。丁亥,遼遣耶律努克等如金議和,以蕭奉先等言許之可以弭兵故也。
jǐ chǒu, dà shè. yīng yuán fú mò shàng shū xié zhōng děng rén, yì dé zhǔn yī wú guò rén lì.
己丑,大赦。應元符末上書邪中等人,亦得准依無過人例。
gēng xū, yǐ hàn lín xué shì chéng zhǐ wáng fǔ wèi shàng shū zuǒ chéng. fǔ, xiáng fú rén, měi fēng zī, yǒu kǒu biàn, cái shū juàn ér guǎ xué shù, rán duō zhì shàn nìng. chū yīn hé zhí zhōng jiàn, zhuó xiào shū láng, qiān zuǒ sī jiàn. zhāng shāng yīng zài xiàng wèi, jìn shī dì yì, dì qiǎn shǐ yǐ yù huán cì cài jīng yú háng fǔ chān zhī zhī, yīn shù tiáo zòu jīng suǒ xíng zhèng shì, bìng jī shāng yīng. jí jīng fù xiāng, dé qí zhù jǐ, suì zhōng sān qiān, wèi yù shǐ zhōng chéng. fǔ yù qù zhí zhōng, shǐ jīng zhuān guó, suì shū zhí zhōng sān shí zuì, yǐ ér gǎi hàn lín xué shì. huì jīng yǔ zhèng jū zhōng bù hé, fǔ fù nà jiāo jū zhōng, jīng yóu shì yuàn zhī, xǐ wèi hù bù shàng shū, jiāng xiàn yǐ zuì fǔ yǐ zhì huò miǎn, hái wèi xué shì chéng zhǐ, zhì shì suì rù zhèng fǔ.
庚戌,以翰林學士承旨王黼為尚書左丞。黼,祥符人,美風姿,有口辯,才疏雋而寡學術,然多智善佞。初因何執中薦,擢校書郎,遷左司諫。張商英在相位,浸失帝意,帝遣使以玉環賜蔡京於杭;黼覘知之,因數條奏京所行政事,並擊商英。及京復相,德其助己,歲中三遷,為御史中丞。黼欲去執中,使京專國,遂疏執中三十罪,已而改翰林學士。會京與鄭居中不合,黼復納交居中,京由是怨之,徙為戶部尚書,將陷以罪;黼以智獲免,還為學士承旨,至是遂入政府。
liáo bǎo ān jūn jié dù shǐ zhāng chóng yǐ shuāng zhōu èr bǎi hù jiàng jīn. shí dōng lù zhū zhōu dào zéi fēng qǐ, zhì lüè mín zì suí yǐ chōng shí.
遼保安軍節度使張崇以雙州二百戶降金。時東路諸州盜賊蜂起,至掠民自隨以充食。
èr yuè, wù chén, zēng zhū lù jiǔ jià.
二月,戊辰,增諸路酒價。
gēng wǔ, qiǎn wǔ yì dài fū mǎ zhèng tóng gāo yào shī děng shǐ nǚ zhí, jiǎng mǎi mǎ jiù hǎo.
庚午,遣武義大夫馬政同高藥師等使女直,講買馬舊好。
chū, yào shī děng bīng chuán zhì hǎi běi, jiàn nǚ zhí luó zhě, bù gǎn qián, fù huí qīng zhōu, chēng yǐ rù sū zhōu jiè, nǚ zhí bù nà, jǐ wèi luó zhě suǒ shā. qīng zhōu ān fǔ shǐ cuī zhí gōng jù zòu qí shì, dì nù, zhào yuán mù jiè bǔ rén bìng jiāng xiào yī xíng bìng biān pèi yuǎn è, réng wěi tóng guàn cuò zhì tōng hǎo nǚ zhí shì, jiān sī shuài chén bù xǔ gàn yù. guàn gèng lìng wáng shī zhōng bié xuǎn néng lì yǐ wǎng. zhèng, táo zhōu rén yě, zé guān qīng zhōu, yù jiā mù píng. shī zhōng yán zhèng kě shǐ, suì yòng zhī.
初,藥師等兵船至海北,見女直邏者,不敢前,復回青州,稱已入蘇州界,女直不納,幾為邏者所殺。青州安撫使崔直躬具奏其事,帝怒,詔元募借補人並將校一行並編配遠惡,仍委童貫措置通好女直事,監司、帥臣不許干預。貫更令王師中別選能吏以往。政,洮州人也,責官青州,寓家牟平。師中言政可使,遂用之。
xīn wèi, jīn bèi lēi zhōng luò suǒ zì jūn zhōng rù cháo, jīn zhǔ yǐ liáo zhǔ jìn zài zhōng jīng ér gǎn zhé lái, jiē zhàng zhī.
辛未,金貝勒忠、洛索自軍中入朝,金主以遼主近在中京而敢輒來,皆杖之。
jiǎ xū, shēng lù ān xiàn wèi lù ān jūn.
甲戌,升六安縣為六安軍。
dīng chǒu, zhào: jiān sī zhé yǐ jìn qián mǎi wù wèi bāo jū kuì xiàn zhě, lùn yǐ dà bù gōng.
丁丑,詔:「監司輒以禁錢買物為苞苴饋獻者,論以大不恭。」
liáo shǐ yē lǜ nǔ kè hái zì jīn, jīn zhǔ fù shū yuē: néng yǐ xiōng shì zhèn, suì gòng fāng wù, guī wǒ shàng zhōng jīng xìng zhōng fǔ sān lù zhōu xiàn, yǐ qīn wáng gōng zhǔ fù mǎ dà chén dà sūn wèi zhì, hái wǒ xíng rén jí yuán gěi xìn fú, bìng sòng xià gāo lì wǎng fù shū zhào biǎo dié, zé kě yǐ rú yuē.
遼使耶律努克還自金,金主復書曰:「能以兄事朕,歲貢方物,歸我上、中京、興中府三路州縣,以親王、公主、駙馬、大臣大孫為質,還我行人及元給信符,並宋、夏、高麗往復書、詔、表、牒,則可以如約。」
jīn hé lēi bó děng yán xián zhōu dōu tǒng wū léng gǔ, zhī liáo zhǔ zài zhōng jīng ér bù jìn qǔ, chú liáng fēng zú ér bù yǐ shí wén, gōng xiǎn zhōu shí suǒ huò shēng kǒu cái chù duō zì qǔ. sān yuè, guǐ wèi shuò, wū luó gǔ jiàng wèi mù kūn.
金和勒博等言咸州都統烏楞古,知遼主在中京而不進取,芻糧豐足而不以實聞,攻顯州時所獲生口財畜多自取。三月,癸未朔,烏欏古降為穆昆。
bǐng xū, zhào: jiān sī jùn shǒu, zì jīn xū mǎn sān suì nǎi dé dài, réng wú dé tōng lǐ.
丙戌,詔:「監司、郡守,自今須滿三歲乃得代,仍毋得通理。」
guǐ sì, lìng jiā wáng kǎi fù tíng duì. kǎi, dì dì èr zi yě.
癸巳,令嘉王楷赴廷對。楷,帝第二子也。
dīng yǒu, zhī jiàn chāng chén bìng děng gǎi jiàn shén xiāo gōng bù qián jí kē jué dào shì, zhào bìng lēi tíng.
丁酉,知建昌陳並等改建神霄宮不虔及科決道士,詔並勒停。
gēng zǐ, jīn luò suǒ yán huáng lóng fǔ dì pì qiě yuǎn, yí zhòng shù shǒu, jīn zhǔ mìng hé zhū mù kūn, yǐ luò suǒ wèi wàn hù, zhèn zhī.
庚子,金洛索言黃龍府地僻且遠,宜重戍守,金主命合諸穆昆,以洛索為萬戶,鎮之。
wù shēn, cì lǐ bù zòu míng jìn shì jí dì chū shēn qī bǎi bā shí sān rén. yǒu sī yǐ jiā wáng kǎi dì yī, dì bù yù kǎi xiān duō shì, suì yǐ wáng áng wèi bǎng shǒu.
戊申,賜禮部奏名進士及第、出身七百八十三人。有司以嘉王楷第一,帝不欲楷先多士,遂以王昂為榜首。
liáo fù shǐ yē lǜ nǔ kè rú jīn, shēn qián yì yě.
遼復使耶律努克如金,申前議也。
xià, sì yuè, guǐ chǒu shuò, zhú jìng xià chéng zhì róng chéng.
夏,四月,癸丑朔,築靖夏城、制戎城。
yǐ mǎo, yù bǐ yǐ huái nán zhuǎn yùn shǐ zhāng gēn, qīng zào wàng yán, luò zhí, jiān xìn zhōu jiǔ shuì.
乙卯,御筆以淮南轉運使張根,輕躁妄言,落職,監信州酒稅。
shì shí chéng píng rì jiǔ, xī yǔ wú yì, yíng shàn bìng xìng, dài wú xū rì, yǐ gù guó yòng yì jiǒng, dì duō mìng chén liáo tiáo jù cái jì. yú shì zhōng wài suǒ chén fēi yī, gēn yīn ér jìn jié yòng zhī shuō, quán xìng yǐ qí bù lì yú jǐ yě, mò bù qiè chǐ ér dà chén yǐ cì dì shì wèi gēn yì jǐ, lì móu suǒ yǐ zhōng gēn zhě. yú shì yán zhāng jiāo shàng, ér dì chá gēn zhī chéng, bù zhī zuì yě. huì yù qián rén chuán suǒ jū zhàn zhí dá gāng chuán yǐ yīng huā shí zhī yòng, gēn yǐ shàng gòng qī pò, zòu qǐ hái zhī, zhòng wǔ quán xìng yì. qiě yīn bèi mìng dū cù zhú shí, yòu shàng yán: dōng nán huā shí gāng zhī fèi, guān mǎi yī zhú zhì fèi wǔ shí mín běn lù shàng rán, tā lù yóu bù zhǐ cǐ. jīn bù yǐ gěi yuàn yòu ér rù zhū chén zhī jiā, mín lì zhī fèng, jiāng ān suǒ yá! yuàn shì xiū xī zhī qī, yǐ hòu xìng tiān xià. yú shì quán xìng yì nù, gù yǒu shì mìng.
是時承平日久,錫予無藝,營繕並興,殆無虛日,以故國用益窘,帝多命臣僚條具財計。於是中外所陳非一,根因而進節用之說,權幸以其不利於己也,莫不切齒;而大臣以賜第事謂根議己,力謀所以中根者。於是言章交上,而帝察根之誠,不之罪也。會御前人船所拘占直達綱船以應花石之用,根以上供期迫,奏乞還之,重忤權幸意。且因被命督促竹石,又上言:「東南花石綱之費,官買一竹至費五十緡;本路尚然,它路猶不止此。今不以給苑囿而入諸臣之家,民力之奉,將安所涯!願示休息之期,以厚幸天下。」於是權幸益怒,故有是命。
xīn yǒu, liáo yǐ xī nán miàn zhāo tǎo shǐ xiāo dé lēi dài wèi běi yuàn shū mì shǐ, chǒng rèn mí dǔ. shí zhū lù dà luàn, fēi zhāng gào jí zhě luò yì ér zhì dé lēi dài bù jí shàng wén, yǒu gōng zhě yì wú zhēn bié, yóu shì jiāng xiào yuàn nù, shì wú dòu zhì.
辛酉,遼以西南面招討使蕭德勒岱為北院樞密使,寵任彌篤。時諸路大亂,飛章告急者絡繹而至;德勒岱不即上聞,有功者亦無甄別,由是將校怨怒,士無鬥志。
guǐ hài, jiǎn chuí xíng.
癸亥,減捶刑。
jǐ mǎo, zhào: měi suì yǐ jì qiū qīn sì míng táng, rú mèng yuè cháo xiàn lǐ. yǐ tài shàng hùn yuán shàng dé huáng dì èr yuè shí wǔ rì shēng chén wèi zhēn yuán jié.
己卯,詔:「每歲以季秋親祀明堂,如孟月朝獻禮。以太上混元上德皇帝二月十五日生辰為真元節。」
xīn sì, dào lù yuàn shàng kàn xiáng shì jīng liù qiān yú juǎn, nèi dǐ bàng dào rú èr jiào è tán huǐ cí, fēn wèi jiǔ juǎn, qǐ qǔ suǒ fén qì, réng cún cǐ běn, yǒng zuò zhèng yàn yòu, lín líng sù shàng shì jīng dǐ wū dào jiào yì yī juàn, qǐ bān jiàng shī xíng. bìng cóng zhī.
辛巳,道錄院上看詳釋經六千餘卷,內詆謗道、儒二教惡談毀詞,分為九卷,乞取索焚棄,仍存此本,永作證驗;又,林靈素上《釋經詆誣道教議》一卷,乞頒降施行。並從之。
wǔ yuè, rén wǔ shuò, rì yǒu shí zhī.
五月,壬午朔,日有食之。
yǐ yǒu, zhào: zhū lù xuǎn cáo chén yī yuán, tí jǔ běn lù shén xiāo gōng.
乙酉,詔:「諸路選漕臣一員,提舉本路神霄宮。」
dīng hài, yǐ lín líng sù wèi tōng zhēn dá líng yuán miào xiān shēng, zhāng xū bái wèi tōng yuán chōng miào xiān shēng.
丁亥,以林靈素為通真達靈元妙先生,張虛白為通元沖妙先生。
xū bái, nán yáng rén, tōng tài yǐ liù rén shù, dì zhào guǎn tài yī gōng, ēn lài wú xū rì, guān tài xū dài fū jīn mén yǔ kè, chū rù jìn zhōng, zhōng rì lùn dào, wú yī yán jí shí shì, yuē: cháo tíng shì yǒu zǎi xiàng zài, fēi yǔ suǒ zhī yě. dì měi yǐ zhāng hú hū zhī ér bù míng.
虛白,南陽人,通太乙六壬術,帝召管太一宮,恩賚無虛日,官太虛大夫、金門羽客,出入禁中,終日論道,無一言及時事,曰:「朝廷事有宰相在,非予所知也。」帝每以張胡呼之而不名。
rén chén, bān yù zhì shèng jì jīng, yǐ qīng huá dì jūn bā yuè shēng chén wèi yuán chéng jié.
壬辰,頒御製《聖濟經》,以青華帝君八月生辰為元成節。
wù xū, liáo fù qiǎn yē lǜ nǔ kè shǐ jīn, yào yǐ zhuó zhōng zhī yì. jīn zhǔ qiǎn hū tú kè kūn yǔ nǔ kè chí shū bào, rú qián yuē.
戊戌,遼復遣耶律努克使金,要以酌中之議。金主遣呼圖克昆與努克持書報,如前約。
gēng zǐ, shǒu chì liǎng zhè cáo sī, yǐ quán tiān jiǔ qián jǐn gěi yù qián gōng zuò.
庚子,手敕兩浙漕司,以權添酒錢盡給御前工作。
liáo zhǔ rú nà gé luò.
遼主如納葛濼。
tǔ zéi ān shēng ér zhāng gāo ér, jù zhòng èr shí wàn, yē lǜ mǎ gé děng zhǎn shēng ér yú lóng huà zhōu gāo ér wáng rù yì zhōu, yǔ huò shí xiāng hé.
土賊安生兒、張高兒,聚眾二十萬,耶律瑪格等斬生兒於龍化州;高兒亡入懿州,與霍石相合。
liù yuè, yǐ mǎo, yǐ xián fēi liú shì wèi shū fēi.
六月,乙卯,以賢妃劉氏為淑妃。
rén shēn, mén xià shì láng xuē áng zòu: chéng zhào biān jí wáng ān shí yí wén, qǐ chà yàn yuè wén zì guān sān yuán. cóng zhī.
壬申,門下侍郎薛昂奏:「承詔編集王安石遺文,乞差驗閱文字官三員。」從之。
huò shí xiàn liáo zhī hǎi běi zhōu, qū yì zhōu, jūn shuài hé lēi bó jī bài zhī.
霍石陷遼之海北州,趨義州,軍帥和勒博擊敗之。
jiǎ xū, liáo tōng qí shuāng liáo sì dōu zhī mín bā bǎi yú hù jiàng yú jīn, jīn zhǔ mìng fēn zhì zhū bù, zé gāo yú zhī dì chù zhī.
甲戌,遼通、祺、雙、遼四都之民八百餘戶降於金,金主命分置諸部,擇膏腴之地處之。
qiū, qī yuè, rén wǔ, yǐ xī shī yǒu gōng, jiā cài jīng ēn, guān qí yī zi, zhèng jū zhōng wèi shǎo fù, yú shēn wèi shǎo bǎo, dèng xún wǔ wèi tè jìn, jìn zhí zhèng guān yī děng.
秋,七月,壬午,以西師有功,加蔡京恩,官其一子,鄭居中為少傅,余深為少保,鄧洵武為特進,進執政官一等。
guǐ wèi, zhào cài jīng zhèng jū zhōng yú shēn tóng guàn bìng jiān chōng shén xiāo yù qīng wàn shòu gōng shǐ, dèng xún wǔ xuē áng bái shí zhōng wáng fǔ cài yōu bìng jiān chōng fù shǐ.
癸未,詔蔡京、鄭居中、余深、童貫併兼充神霄玉清萬壽宮使,鄧洵武、薛昂、白時中、王黼、蔡攸併兼充副使。
jǐ yǒu, qiǎn lián fǎng shǐ zhě liù rén zhèn jì dōng nán zhū lù shuǐ zāi.
己酉,遣廉訪使者六人賑濟東南諸路水災。
liáo yē lǜ nǔ gé děng jī sòng xià gāo lì shū zhào biǎo dié zhì jīn, jīn nǎi qiǎn hū tú kè kūn rú liáo, miǎn qǔ zhì zi jí shàng jīng xìng zhōng fǔ suǒ shǔ zhōu jùn, cái jiǎn suì bì zhī shù, rú néng yǐ xiōng shì zhèn, cè yòng hàn yí, kě yǐ rú yuē. liáo yú shì qiǎn nǔ kè jí tuō shí rú jīn yì cè lǐ. jīn liú tuō shí, qiǎn nù kè hái, wèi zhī yuē: yán rú bù cóng, wù fù qiǎn shǐ.
遼耶律努格等齎宋、夏、高麗書、詔、表、牒至金,金乃遣呼圖克昆如遼,「免取質子及上京、興中府所屬州郡,裁減歲幣之數,如能以兄事朕,冊用漢儀,可以如約。」遼於是遣努克及托實如金議冊禮。金留托實,遣怒克還,謂之曰:「言如不從,勿復遣使。」
shì yuè, liáo zhǔ liè yú qiū shān.
是月,遼主獵於秋山。
bā yuè, jiǎ yín, yǐ tóng guàn wèi tài bǎo.
八月,甲寅,以童貫為太保。
wù wǔ, zhī gǔn zhōu wáng chún zòu qǐ lìng xué zhě zhì yù zhù dào dé jīng, jiān yú qí zhōng chū lùn tí, cóng zhī.
戊午,知袞州王純奏乞令學者治御注《道德經》,間於其中出論題,從之。
gēng wǔ, zhào: zì jīn xué dào zhī shì, xǔ rù zhōu xiàn xué jiào yǎng suǒ xí jīng yǐ huáng dì nèi jīng dào dé jīng wèi dà jīng, zhuāng zi liè zǐ wèi xiǎo jīng wài, jiān tōng rú shū, bǐ hé wèi yī dào, dà jīng zhōu yì xiǎo jīng mèng zǐ. qí zài xué zhōng xuǎn rén, zēng zhì shì míng, fēn rù guān pǐn. yuán shì gāo shì shàng shì liáng shì fāng shì jū shì yǐn shì yì shì zhì shì, měi suì shì jīng bō fàng. zhōu xiàn xué dào zhī shì, chū rù xué wèi dào tú, shì zhōng shēng gòng, tóng chēng gòng shì. dào jīng, rù bì yōng, shì zhōng shàng shě, bìng yī gòng shì fǎ. sān suì dà bǐ, xǔ lán guō jiù diàn shì, dāng bié jiàng cè wèn, shù dé yǒu dào zhī shì yǐ chēng zhāo yán.
庚午,詔:「自今學道之士,許入州縣學教養;所習經以《黃帝內經》、《道德經》為大經,《莊子》、《列子》為小經外,兼通儒書,俾合為一道,大經《周易》、小經《孟子》。其在學中選人,增置士名,分入官品。元士、高士、上士、良士、方士、居士、隱士、逸士、志士,每歲試經撥放。州縣學道之士,初入學為道徒,試中升貢,同稱貢士。到京,入辟雍,試中上舍,並依貢士法。三歲大比,許襴郭就殿試,當別降策問,庶得有道之士以稱招延。」
xīn wèi, zī zhèng diàn dà xué shì zhī chén zhōu dèng xún rén, zòu qǐ xuǎn zé dào zàng jīng shù shí bù, xiān cì lòu bǎn, bān zhī zhōu jùn, dào lù yuàn kàn xiáng, qǔ zhǐ shī xíng, yòu qǐ jìn shì shù fù nǚ zhé rù sēng sì, zhào lìng lì bù shēn míng xíng xià.
辛未,資政殿大學士、知陳州鄧洵仁,奏乞選擇《道藏經》數十部,先次鏤板,頒之州郡,道錄院看祥,取旨施行,又乞禁士庶婦女輒入僧寺,詔令吏部申明行下。
rén shēn, zhào: zhí zhèng fēi rù xiè jí gài qù, wú dé dú liú zòu shì.
壬申,詔:「執政非入謝及丐去,毋得獨留奏事。」
yǐ hài, shēng gǔn zhōu wèi xí qìng fǔ.
乙亥,升袞州為襲慶府。
shì yuè, yē tíng dà huǒ, zì jiǎ yè dá xiǎo dà yǔ rú qīng, huǒ yì chì. fán ruò wū wǔ qiān yú jiān, hòu yuàn guǎng shèng gōng jí gōng rén suǒ jū jǐ jǐn, fén sǐ zhě shén zhòng.
是月,掖廷大火,自甲夜達曉;大雨如傾,火益熾。凡爇屋五千餘間,後苑廣聖宮及宮人所居幾盡,焚死者甚眾。
jiǔ yuè, xīn sì, dà xiǎng míng táng.
九月,辛巳,大饗明堂。
rén wǔ, zhào bà jū bái dì jìn què huò zēng fāng tián tiān shuì jiǔ jià qǔ cù xī hé běi jiā shé hào mǐ dōng nán shuǐ zāi qiáng dí děng shì.
壬午,詔罷拘白地、禁榷貨、增方田、添稅酒價、取醋息、河北加折耗米、東南水災強糴等事。
bǐng xū, zhào: tài xué bì yōng gè zhì nèi jīng dào dé jīng zhuāng zi liè zǐ bó shì èr yuán.
丙戌,詔:「太學、辟雍各置《內經》、《道德經》、《莊子》、《列子》博士二員。」
wù zǐ, jīn zhǔ zhào yuē: guó shū zhào lìng, yí xuǎn shàn shǔ wén zhě wèi zhī, qí lìng suǒ zài fǎng qiú bó xué xióng cái zhī shì, dūn qiǎn fù què.
戊子,金主詔曰:「國書詔令,宜選善屬文者為之,其令所在訪求博學雄才之士,敦遣赴闕。」
jǐ chǒu, yǐ suì dāng xū yuè dāng rén wèi yuán mìng, jiàng dé yīn yú tiān xià.
己丑,以歲當戌月當壬為元命,降德音於天下。
gēng yín, mén xià shì láng xuē áng bà wèi yòu shén guān shǐ, yǐ bái shí zhōng wèi mén xià shì láng, wáng fǔ wèi zhōng shū shì láng, hàn lín xué shì chéng zhǐ féng xī zài wèi shàng shū zuǒ chéng, xíng bù shàng shū fàn zhì xū wèi shàng shū yòu chéng.
庚寅,門下侍郎薛昂罷為佑神觀使,以白時中為門下侍郎,王黼為中書侍郎,翰林學士承旨馮熙載為尚書左丞,刑部尚書范致虛為尚書右丞。
bān yù zhù dào dé jīng, kè shí shén xiāo gōng.
頒《御注道德經》,刻石神霄宮。
rén chén, jìn zhōu jùn è dí jí biān jiāng shā jiàng yǐ xìng gōng shǎng zhě.
壬辰,禁州郡遏糴及邊將殺降以幸功賞者。
guǐ sì, jìn qún chén péng dǎng.
癸巳,禁群臣朋黨。
dīng yǒu, yòng cài jīng yán, jí gǔ jīn dào jiào shì wèi jì zhì, cì míng dào shǐ.
丁酉,用蔡京言,集古今道教事為紀志,賜名《道史》。
xīn chǒu, zhèng jū zhōng bà, qǐ chí yú fú, zhào cóng zhī.
辛丑,鄭居中罷,乞持餘服,詔從之。
rén yín, zhào: shì zhōng dài fū lín líng sù, shì zhōng fèng dài fū zhāng xū bái, bìng tè shòu běn pǐn zhēn guān.
壬寅,詔:「視中大夫林靈素,視中奉大夫張虛白,並特授本品真官。」
xiān shì dì yòng fāng shì yán, zhù shén xiāo jiǔ dǐng, míng yuē tài jí fēi yún dòng jié zhī dǐng, cāng hú sì tiān zhù chún jiǔ zhī dǐng, shān yuè wǔ shén zhī dǐng, jīng míng dòng yuān zhī dǐng, tiān dì yīn yáng zhī dǐng, hùn dùn zhī dǐng, fú guāng dòng tiān zhī dǐng, líng guāng huǎng yào liàn shén zhī dǐng, cāng guī huǒ shé chóng yú jīn lún zhī dǐng, zhì shì shǐ chéng. fèng ān yú shàng qīng bǎo lù gōng zhī shén xiāo diàn.
先是帝用方士言,鑄神霄九鼎,名曰太極飛雲洞劫之鼎,蒼壺祀天貯醇酒之鼎,山嶽五神之鼎,精明洞淵之鼎,天地陰陽之鼎,混沌之鼎,浮光洞天之鼎,靈光晃耀煉神之鼎,蒼龜火蛇蟲魚金輪之鼎,至是始成。奉安於上清寶籙宮之神霄殿。
huò shí jiàng yú jīn. rùn yuè, gēng xū shuò, jīn yǐ shí wèi qiān hù. jì ér xiāo bǎo zhāng yīng gǔ lǐ xiào gōng jiē lǜ zhòng jiàng, bìng yǐ suǒ bù wèi qiān hù.
霍石降於金。閏月,庚戌朔,金以石為千戶。既而蕭寶、張應古、李孝功皆率眾降,並以所部為千戶。
jǐ wèi, yǐ liú dòng wèi shǒu jìng xiān shēng shì zhōng dài fū, dòng cí bù shòu.
己未,以劉棟為守靜先生、視中大夫,棟辭不受。
gēng shēn, zhào jiāng huái jīng zhè mǐn guǎng jiān sī, dū zé zhōu xiàn hái jí liú mín.
庚申,詔江、淮、荊、浙、閩、廣監司,督責州縣還集流民。
yǐ hài, gěi shì zhōng zhào yě zòu qǐ zhū zhōu tiān zhì dào xué bó shì, zé běn zhōu guān jiān chōng, cóng zhī.
乙亥,給事中趙野奏乞諸州添置道學博士,擇本州官兼充,從之。
bǐng zǐ, zhào: zhōu chái shì hòu yǐ fēng chóng yì gōng, fù lì gōng dì hòu wèi xuān yì láng, jiān zhōu líng miào, shì shì wèi guó sān kè.
丙子,詔:「周柴氏後已封崇義公,復立恭帝後為宣義郎,監周陵廟,世世為國三恪。」
dōng, shí yuè, jǐ mǎo shuò, tài bái zhòu jiàn.
冬,十月,己卯朔,太白晝見。
rén chén, zhī chén zhōu dèng xún rén zòu: běn zhōu xué nèi shě shēng sòng yǔ, xì gù hàn lín xué shì sòng qí zhī sūn, xíng yì qīng xiū, yuàn huàn dào xué nèi shě shēng. jiù yǒu zhuàn dào dào lùn shí piān jí jìn zhuàn shén xiāo yù qīng wàn shòu gōng yǎ, jǐn jù jiǎo zòu chéng. yù bǐ: sòng yǔ tè yǔ zhì shì, réng xǔ fù jiāng lái diàn shì.
壬辰,知陳州鄧洵仁奏:「本州學內捨生宋瑀,系故翰林學士宋祁之孫,行藝清修,願換道學內捨生。舊有撰到《道論》十篇及近撰《神霄玉清萬壽宮雅》,謹具繳奏呈。」御筆:「宋瑀特與志士,仍許赴將來殿試。」
jǐ hài, shēng duān zhōu wèi zhào qìng fǔ, réng gǎi xìng qìng jūn é yuē zhào qìng.
己亥,升端州為肇慶府,仍改興慶軍額曰肇慶。
guǐ mǎo, dì rú shàng qīng bǎo lù gōng, chuán dù yù qīng shén xiāo mì lù, huì zhě bā bǎi rén. shí dào shì yǒu fèng, měi yī zhāi shī, dòng huò shù shí wàn měi yī guān, gěi tián yì bù xià shù bǎi qiān qǐng. pín xià zhī rén, duō mǎi qīng bù fú jīn yǐ fù, rì dé yī fàn cān jí chèn shī qián sān bǎi.
癸卯,帝如上清寶籙宮,傳度玉清神霄秘籙,會者八百人。時道士有俸,每一齋施,動獲數十萬;每一觀,給田亦不下數百千頃。貧下之人,多買青布幅巾以赴,日得一飯餐及襯施錢三百。
jiǎ chén, zhì dào guān èr shí liù děng, dào zhí bā děng, yǒu zhū diàn shì chén xiào jí shòu jīng, yǐ nǐ tè zhì xiū zhuàn zhí gé zhī míng.
甲辰,置道官二十六等,道職八等,有諸殿侍晨、校籍、授經,以擬特製、修撰、直閣之名。
wù shēn, huī yóu gé dài zhì tí jǔ wàn shòu guān cài tāo yǐ zuì lēi tíng.
戊申,徽猷閣待制、提舉萬壽觀蔡絛以罪勒停。
shí yī yuè, jǐ yǒu shuò, zhào gǎi míng nián yuán yuē xuān hé, dà shè tiān xià.
十一月,己酉朔,詔改明年元曰宣和,大赦天下。
xīn hài, rì zhōng yǒu hēi zǐ rú lǐ dà.
辛亥,日中有黑子如李大。
bǐng chén, yǐ wǎn róng wáng shì wèi xián fēi.
丙辰,以婉容王氏為賢妃。
dīng mǎo, mào dé dì jī xià jià cài tiáo, fù jīng qǐng miǎn jiàn jiù gū xíng guàn kuì zhī lǐ, zhào bù yǔn.
丁卯,茂德帝姬下嫁蔡鞗,父京請免見舅姑行盥饋之禮,詔不允。
jǐ sì, shēng zǐ zhōu wèi tóng chuān fǔ.
己巳,升梓州為潼川府。
bǐng zǐ, tí jǔ chéng dū fǔ lù xué shì dí qī yún zòu: zì xíng shū huà, xián yǒu bù yì zhī tǐ, xué zhě lüè ér bù jiǎng, cóng sú jiù jiǎn, zhuǎn yì piān páng, jiàn shī běn zhēn. rú qī shuò zhī lèi cóng yuè, gǔ gōng zhī lèi cóng yuè, shèng fú zhī lèi cóng zhōu, dān qīng zhī lèi cóng dān, mí yǒu bù biàn, ér jīn shū zhě nǎi yī zhī. gù yòu xué zhī shì, zhōng nián sòng shū, tú shí zì zhī jìn sì ér bù zhī zì zhī zhèng xíng. yuàn zhào rú chén zhòng jiā xiū dìng, qù qí é miù, yī yǐ wáng ān shí zì shuō wèi zhèng, fēn cì bù lèi, hào wèi xīn dìng wǔ jīng zì yàng, bān zhī xiáng xù. zhào tài xué guān jí zhòng xiū dìng.
丙子,提舉成都府路學事翟棲筠奏:「字形書畫,咸有不易之體,學者略而不講,從俗就簡,轉易偏旁,漸失本真。如期、朔之類從月,股、肱之類從月,勝、服之類從舟,丹、青之類從丹,靡有不辨,而今書者乃一之。故幼學之士,終年誦書,徒識字之近似而不知字之正形。願詔儒臣重加修定,去其訛謬,一以王安石《字說》為正,分次部類,號為《新定五經字樣》,頒之庠序。」詔太學官集眾修定。
liáo fù yuán shuài xiāo tuō bo jiā zú.
遼副元帥蕭托卜嘉卒。
shí èr yuè, wù yín shuò, fù jīng xī qián jiān.
十二月,戊寅朔,復京西錢監。
jǐ mǎo, zhào: jiǔ dǐng xīn míng, nǎi kuáng rén wàng yǒu gǎi gé, jiē wú jī jù, yí fù jiù míng. kuáng rén, zhǐ wáng zǐ xī yě.
己卯,詔:「九鼎新名,乃狂人妄有改革,皆無稽據,宜復舊名。」狂人,指王仔昔也。
mǎ zhèng děng hái zì jīn, yǔ qí shǐ zhě jù lái, shì rì zhì dēng zhōu, dēng zhōu qiǎn fù què.
馬政等還自金,與其使者俱來,是日至登州,登州遣赴闕。
zhèng yǔ píng hǎi zhǐ huī shǐ hū qìng suí gāo yào shī cáo xiào cái yǐ rùn yuè liù rì xià hǎi, cái dá běi àn, wèi luó zhě suǒ zhí, bìng qí wù duó zhī, yù shā zhě lǚ yǐ. yǐ ér fù zhī, xíng jīng shí yú zhōu, zhì jīn zhǔ suǒ jū lā lín hé, yuē sān qiān yú lǐ. wèn hǎi shàng qiǎn shǐ zhī yóu, yǐ shí duì. jīn zhǔ yǔ zhòng yì shù rì, suì zhì dēng zhōu xiǎo xiào wáng měi liú liàng děng, qiǎn suǒ duō jí lǐ qìng shàn děng jī guó shū bìng běi zhū shēng jīn diāo gé rén cān sōng zǐ, tóng zhèng děng lái bào shǐ.
政與平海指揮使呼慶隨高藥師、曹孝才以閏月六日下海,才達北岸,為邏者所執,並其物奪之,欲殺者屢矣。已而縛之,行經十餘州,至金主所居拉林河,約三千餘里。問海上遣使之由,以實對。金主與眾議數日,遂質登州小校王美、劉亮等,遣索多及李慶善等齎國書並北珠、生金、貂革、人參、松子,同政等來報使。
jiǎ shēn, liáo yì dìng cè lǐ, qiǎn yē lǜ nǔ kè shǐ jīn. shí shān qián zhū lù dà jī, gān xiǎn yí jǐn xìng zhōng děng lù dòu sù zhí shù jiān, mín xuē yú pí shí zhī, jì ér rén xiāng shí. níng chāng jūn jié dù shǐ liú hóng yǐ yì zhōu hù sān qiān jiàng yú jīn, jīn yǐ wèi qiān hù.
甲申,遼議定冊禮,遣耶律努克使金。時山前諸路大飢,乾、顯、宜、錦、興中等路斗粟直數縑,民削榆皮食之,既而人相食。寧昌軍節度使劉宏以懿州戶三千降於金,金以為千戶。
jǐ chǒu, zhì yù mín jú.
己丑,置裕民局。
shì suì, jiāng huái jīng zhè zǐ zhōu shuǐ.
是歲,江、淮、荊、浙、梓州水。
liáo fàng jìn shì wáng huī děng bǎi sān rén.
遼放進士王翬等百三人。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì xuān hé yuán nián liáo tiān qìng jiǔ nián, jīn tiān fǔ sān nián. jǐ hài, yī yī yī jiǔ nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝宣和元年(遼天慶九年,金天輔三年。己亥,一一一九年)
chūn, zhēng yuè, wù shēn shuò, rì xià yǒu wǔ sè yún.
春,正月,戊申朔,日下有五色雲。
yǐ mǎo, zhào: fú gǎi hào dà jué jīn xiān, yú wèi xiān rén dà shì zhī hào. sēng wèi dé shì, yì fú shì, chēng xìng shì. sì wèi gōng, yuàn wèi guān, jí zhù chí zhī rén wèi zhī gōng guān shì. suǒ yǒu sēng lù sī kě gǎi zuò dé shì sī, zuǒ yòu jiē dào lù yuàn kě gǎi zuò dào dé yuàn. dé shì sī lì shǔ dào dé yuàn, cài yōu tōng xíng tí jǔ. tiān xià zhōu fǔ sēng zhèng sī kě bìng wèi dé shì sī. xún yòu gǎi nǚ guān wèi nǚ dào, ní wèi nǚ dé. shí lín líng sù yù fèi shì shì yǐ chěng qián hàn, qǐng xī gèng qí hào, gù yǒu shì mìng.
乙卯,詔:「佛改號大覺金仙,餘為仙人、大士之號。僧為德士,易服飾,稱姓氏。寺為宮,院為觀,即住持之人為知宮觀事。所有僧錄司可改作德士司,左右街道錄院可改作道德院。德士司隸屬道德院,蔡攸通行提舉。天下州府僧正司可並為德士司。」尋又改女冠為女道,尼為女德。時林靈素欲廢釋氏以逞前憾,請悉更其號,故有是命。
dīng sì, jīn shǐ lǐ shàn qìng děng rù guó mén, guǎn yú bǎo xiāng yuàn, zhào cài jīng tóng guàn jí dèng wén gào jiàn zhī yì shì. bǔ shàn qìng xiū wǔ láng, sàn dōu cóng yì láng, bó dá bǐng yì láng, gěi quán fèng. jū shí yú rì, qiǎn zhí mì gé zhào yǒu kāi wǔ yì dài fū mǎ zhèng zhōng yì láng wáng xiāng chōng shǐ fù, jī zhào shū lǐ wù, yǔ shàn qìng děng dù hǎi pìn zhī. xiāng, shī zhōng zǐ yě.
丁巳,金使李善慶等入國門,館於寶相院,詔蔡京、童貫及鄧文誥見之議事。補善慶修武郎,散都從義郎,勃達秉義郎,給全俸。居十餘日,遣直秘閣趙有開武義大夫馬政、忠翊郎王瓖充使副,齎詔書禮物,與善慶等渡海聘之。瓖,師中子也。
chū, yì bào nǚ zhēn yí, zhào liáng sì yù yǐ guó shū, yòng guó xìn lǐ, yǒu kāi yuē: nǚ zhí zhī qiú zhǐ jié dù shǐ, shì shòu qì dān fēng jué, cháng mù zhōng cháo, hèn bù dé chén shǔ, hé bì guò wèi zūn chóng, yòng zhào shū zú yǐ. wèn shàn qìng: hé rú? shàn qìng yuē: èr zhě jiē kě yòng, wéi cháo tíng suǒ zé. yú shì cóng yǒu kāi yán. yǒu kāi yǔ shàn qìng děng zhì dēng zhōu, wèi xíng ér yǒu kāi sǐ. huì hé běi zòu dé dié zhě, yán qì dān yǐ gē liáo dōng dì, fēng nǚ zhēn wèi dōng huái wáng qiě wàng yán nǚ zhēn cháng qí xiū hǎo, zhà yǐ qí biǎo wén. nǎi zhào mǎ zhèng děng wù xíng, zhǐ chà hū qìng chí dēng zhōu dié sòng lǐ shàn qìng děng guī.
初,議報女真儀,趙良嗣欲以國書,用國信禮,有開曰:「女直之酋止節度使,世受契丹封爵,常慕中朝,恨不得臣屬,何必過為尊崇,用詔書足矣。」問善慶:「何如?」善慶曰:「二者皆可用,惟朝廷所擇。」於是從有開言。有開與善慶等至登州,未行而有開死。會河北奏得牒者,言契丹已割遼東地,封女真為東懷王;且妄言女真常祈修好,詐以其表聞。乃召馬政等勿行,止差呼慶持登州牒送李善慶等歸。
wù wǔ, yǐ yú shēn wèi tài zǎi jiān mén xià shì láng, wáng fǔ wèi tè jìn shǎo zǎi jiān zhōng shū shì láng. fǔ cì dì chéng xī rì, dǎo yǐ jiào fāng lè, gōng zhàng shí qì, xī qǔ yú guān, chǒng qīng yī shí.
戊午,以余深為太宰兼門下侍郎,王黼為特進、少宰兼中書侍郎。黼賜第城西日,導以教坊樂,供帳什器,悉取於官,寵傾一時。
shì shí cháo tíng yǐ nà zhào liáng sì zhī jì, jiāng huì jīn yǐ tú yàn. huì dié yún liáo zhǔ yǒu wáng guó zhī xiāng, fǔ wén huà xué zhèng chén yáo chén shàn dān qīng, jīng rén lún, yīn jiàn yáo chén shǐ liáo. yáo chén jí xié huà xué shēng èr rén yǔ jù, huì liáo zhǔ xiàng yǐ guī, yán yú dì yuē: liáo zhǔ wàng zhī bù shì rén jūn, chén jǐn huà qí róng yǐ jìn, ruò yǐ xiāng fǎ yán zhī, wáng zài dàn xī, xìng sù jìn bīng, jiān ruò gōng mèi, cǐ qí shí yě. bìng tú qí shān chuān xiǎn yì yǐ shàng. dì dà xǐ, qǔ yàn yún zhī jì suì dìng.
是時朝廷已納趙良嗣之計,將會金以圖燕。會諜雲遼主有亡國之相,黼聞畫學正陳堯臣善丹青,精人倫,因薦堯臣使遼。堯臣即挾畫學生二人與俱,繪遼主像以歸,言於帝曰:「遼主望之不似人君,臣謹畫其容以進,若以相法言之,亡在旦夕,幸速進兵,兼弱攻昧,此其時也。」並圖其山川險易以上。帝大喜,取燕、雲之計遂定。
yǐ chǒu, gǎi huáng zhōu wèi lè zhōu.
乙丑,改湟州為樂州。
yǐ hài, dì gēng jí tián.
乙亥,帝耕籍田。
bà yù mín jú.
罷裕民局。
fēng zhàn chéng yáng bo má dié wèi zhàn chéng guó wáng. zhàn chéng zài zhōng guó xī nán, suǒ tǒng dà xiǎo jù luò yī bǎi wǔ, lüè rú zhōu xiàn. zì shàng gǔ wèi cháng tōng zhōng guó, zhōu xiǎn dé zhōng shǐ rù gòng, zì shì cháo gòng bù jué. rán běi yǔ jiāo zhǐ jiē rǎng, hù xiāng qīn rǎo. jí zhào fēng wèi wáng, shǐ yǔ jiāo zhǐ jiā ēn jūn yǐ.
封占城楊卜麻疊為占城國王。占城在中國西南,所統大小聚落一百五,略如州縣。自上古未常通中國,周顯德中始入貢,自是朝貢不絕。然北與交趾接壤,互相侵擾。及詔封為王,始與交趾加恩均矣。
jīn shǐ wū líng ā zàn mó rú liáo, yíng fēng cè yě.
金使烏凌阿贊謨如遼,迎封冊也。
èr yuè, gēng chén, gǎi xuān hé diàn wèi bǎo hé diàn.
二月,庚辰,改宣和殿為保和殿。
wù xū, yǐ dèng xún wǔ wèi shǎo bǎo.
戊戌,以鄧洵武為少保。
liáo zhǔ rú yuān yāng luò. zhāng sà bā yòu zhōng jīng shè liáng jūn, jiàn hào, nán miàn jūn shuài yē lǜ yī dōu tǎo qín zhī.
遼主如鴛鴦濼。章薩巴誘中京射糧軍,僭號,南面軍帥耶律伊都討擒之。
sān yuè, dīng wèi shuò, liáo qiǎn tài fù xiāo shí liè nè děng cè jīn zhǔ wèi dōng huái guó huáng dì.
三月,丁未朔,遼遣太傅蕭實埒訥等冊金主為東懷國皇帝。
gēng xū, cài jīng děng jìn ān zhōu suǒ de shāng liù dǐng.
庚戌,蔡京等進安州所得商六鼎。
jǐ wèi, yǐ féng xī zài wèi zhōng shū shì láng, fàn zhì xū wèi shàng shū zuǒ chéng, hàn lín xué shì zhāng bāng chāng wèi shàng shū yòu chéng. bāng chāng, dōng guāng rén yě.
己未,以馮熙載為中書侍郎,范致虛為尚書左丞,翰林學士張邦昌為尚書右丞。邦昌,東光人也。
zhào: tiān xià zhī gōng guān dào shì, yǔ jiān sī jùn xiàn guān yǐ kè lǐ xiāng jiàn.
詔:「天下知宮觀道士,與監司、郡、縣官以客禮相見。」
tóng guàn lìng xī hé jīng lüè shǐ liú fǎ qǔ shuò fāng, fǎ bù yù xíng, qiáng qiǎn zhī. chū zhì tǒng ān chéng, yù xià zhǔ dì chá kè lǜ bù qí sān chén yǐ dāng fǎ qián jūn, ér bié qiǎn jīng qí dēng shān chū qí hòu. dà zhàn yí qī shí, bīng jī mǎ kě, sǐ zhě shén zhòng. fǎ chéng yè dùn, bǐ míng, zǒu qī shí lǐ, zhì hé zhū wéi, shǒu bīng zhuī zhī, fǎ zhuì yá zhé zú, nǎi zhǎn shǒu ér qù. shì yì yě, sàng shī shí wàn, guàn yǐn qí bài ér yǐ jié wén.
童貫令熙河經略使劉法取朔方,法不欲行,強遣之。出至統安城,遇夏主弟察克率步騎三陳以當法前軍,而別遣精騎登山出其後。大戰移七時,兵飢馬渴,死者甚眾。法乘夜遁,比明,走七十里,至盍硃峞,守兵追之,法墜崖折足,乃斬首而去。是役也,喪師十萬,貫隱其敗而以捷聞。
chá kè jiàn fǎ shǒu, cè rán yǔ qí xià yuē: liú jiāng jūn qián bài wǒ gǔ gǔ lóng rén duō quán, wú cháng bì qí fēng, wèi tiān shēng shén jiāng, qǐ liào jīn wèi yī xiǎo zú xiāo shǒu zāi! qí shī zài shì shèng qīng chū, bù kě bù jiè. suì chéng shèng wéi zhèn wǔ. zhèn wǔ zài shān xiá zhōng, xī qín liǎng lù bù néng xiǎng, zì zhù hòu sān suì jiān, zhī jūn lǐ míng mèng qīng, jiē wèi xià rén suǒ shā. zhì shì chéng yòu jiāng xiàn, chá kè yuē: wù pò cǐ chéng, liú zuò nán cháo bìng kuài. nǎi zì yǐn qù. xuān fǔ shǐ sī yǐ jié wén, shòu shǎng shù bǎi rén.
察克見法首,惻然語其下曰:「劉將軍前敗我古骨龍、仁多泉,吾嘗避其鋒,謂天生神將,豈料今為一小卒梟首哉!其失在恃勝輕出,不可不戒。」遂乘勝圍震武。震武在山峽中,熙、秦兩路不能餉,自筑後三歲間,知軍李明、孟清,皆為夏人所殺。至是城又將陷,察克曰:「勿破此城,留作南朝病塊。」乃自引去。宣撫使司以捷聞,受賞數百人。
jiǎ zǐ, zhī dēng zhōu zōng zé, zuò jiàn shén xiāo gōng bù qián, chú míng, biān guǎn.
甲子,知登州宗澤,坐建神霄宮不虔,除名,編管。
xīn wèi, cì shàng shě shēng wǔ shí sì rén jí dì.
辛未,賜上捨生五十四人及第。
jiǎ xū, huáng hòu qīn cán.
甲戌,皇后親蠶。
xià, sì yuè, bǐng zǐ shuò, rì yǒu shí zhī.
夏,四月,丙子朔,日有食之。
gēng yín, tóng guàn yǐ fū yán huán qìng bīng dà pò xià rén, píng qí sān chéng. xīn chǒu, jìn fǔ chén guān yī děng.
庚寅,童貫以鄜延、環慶兵大破夏人,平其三城。辛丑,進輔臣官一等。
wǔ yuè, bǐng wǔ shuò, jīng shī chá sì yōng, chén xìng jiàn dà quǎn dūn tà bǎng, jìn shì zhī, nǎi lóng yě, jūn qì zuō fang bīng shì qǔ shí zhī. yú wǔ rì, dà yǔ rú zhù, lì qī rì ér zhǐ, jīng chéng wài shuǐ gāo shí yú zhàng. dì jù shén, mìng hù bù shì láng táng kè jué shuǐ, xià liú rù wǔ zhàng hé. qǐ jū láng lǐ gāng yán: yīn qì tài shèng, guó jiā dōu biàn bǎi wǔ shí yú nián yǐ, wèi cháng yǒu cǐ yì. fū biàn bù xū shēng, bì yǒu gǎn zhào zhī yóu, dāng yǐ dào zéi wài huàn wèi yōu. zhào biǎn gāng jiān shā xiàn shuì wù.
五月,丙午朔,京師茶肆傭,晨興見大犬蹲榻榜,近視之,乃龍也,軍器作坊兵士取食之。逾五日,大雨如注,歷七日而止,京城外水高十餘丈。帝懼甚,命戶部侍郎唐恪決水,下流入五丈河。起居郎李綱言:「陰氣太盛,國家都汴百五十餘年矣,未嘗有此異。夫變不虛生,必有感召之由,當以盜賊、外患為憂。」詔貶綱監沙縣稅務。
dīng wèi, zhào: dé shì xǔ rù dào xué, yī dào shì fǎ.
丁未,詔:「德士許入道學,依道士法。」
bǐng chén, bài xià rén yú zhèn wǔ.
丙辰,敗夏人于震武。
rén xū, jīn zhǔ yù xián zhōu lù dōu tǒng sī yuē: jūn xìng yǐ qián, hā sī hǎn zhū bù mín yǒu fàn zuì liú cuàn biān jìng, huò wáng rù yú liáo zhě, běn jiē wú mín, yuǎn zài yì jìng, zhèn shén mǐn zhī. jīn jì yì hé, dāng xíng lǐ suǒ, kě míng yù zhū lù qiān hù mù kūn, biàn yǔ xún fǎng qí guān chēng míng shì dì lǐ, jù lù yǐ shàng.
壬戌,金主諭咸州路都統司曰:「軍興以前,哈斯罕諸部民有犯罪流竄邊境,或亡入於遼者,本皆吾民,遠在異境,朕甚憫之。今既議和,當行理索,可明諭諸路千戶穆昆,遍與詢訪其官稱、名氏、地里,具錄以上。」
rén shēn, bān yù zhì jiǔ xīng èr shí bā xiù cháo yuán guān fú tú.
壬申,班御製《九星二十八宿朝元冠服圖》。
shì yuè, xī běi yǒu chì qì gèn tiān.
是月,西北有赤氣亘天。
liáo zhǔn bù bù rén pàn, zhí zhāo tǎo shǐ yē lǜ è ěr duō, dōu jiān xiāo sè liè dé sǐ zhī.
遼准布部人叛,執招討使耶律鄂爾多,都監蕭色埒德死之。
liù yuè, wù yín, hū qìng děng zhì jīn zhǔ jūn qián, jīn zhǔ jí zōng hàn děng zé yǐ zhōng chuò, qiě yán dēng zhōu bù dāng xíng dié. hū qìng duì: běn cháo zhī guì cháo yǔ qì dān tōng hǎo, yòu yǐ shǐ rén zhì dēng zhōu, yuán jí gào zhōng, yīn qiǎn qìng yǔ guì cháo shǐ chén tóng háng, yù de zǎo dào jūn qián, quán lìng dēng zhōu yí wén, fēi yǒu tā gù. ruò guì cháo guǒ bù yǔ qì dān tōng hǎo, jí cháo tíng dìng bié qiǎn shǐ rén gòng yì. jīn zhǔ bù tīng, suì jū liú qìng děng. yòu yǐ suǒ duō shòu sòng tuán liàn shǐ, zhàng ér duó zhī.
六月,戊寅,呼慶等至金主軍前,金主及宗翰等責以中輟,且言登州不當行牒。呼慶對:「本朝知貴朝與契丹通好,又以使人至登州,緣疾告終,因遣慶與貴朝使臣同行,欲得早到軍前,權令登州移文,非有它故。若貴朝果不與契丹通好,即朝廷定別遣使人共議。」金主不聽,遂拘留慶等。又以索多受宋團練使,杖而奪之。
rén wǔ, zhào: xī biān wǔ chén wèi jīng lüè shǐ zhě, gǎi yòng wén chén.
壬午,詔:「西邊武臣為經略使者,改用文臣。」
jiǎ shēn, zhào fēng zhuāng zhōu wèi wēi miào yuán tōng zhēn jūn, liè yù kòu wèi zhì xū guān miào zhēn jūn, réng yòng cè mìng, pèi xiǎng hùn yuán huáng dì.
甲申,詔封莊周為微妙元通真君,列禦寇為致虛觀妙真君,仍用冊命,配享混元皇帝。
tóng guàn yīn guān yòu jì kùn, fěng xià rén yīn liáo jìn shì biǎo nà kuǎn. jǐ hài, zhào liù lù bà bīng. jí xià qiǎn shǐ lái hè tiān níng jié, shòu yǐ shì zhào, xià shǐ cí bù gǎn, guàn bù néng qū, dàn qiǎn guǎn bàn qiáng zhī shǐ chí hái. jí jìng, qì zhī dào zhōng ér qù, jiǎ wǎn dé ér shàng zhī, guàn shǐ dà jǔ. xún jiā guàn tài fù, fēng jīng guó gōng. shí rén chēng cài jīng wèi gōng xiāng, guàn wèi ǎo xiāng.
童貫因關右既困,諷夏人因遼進誓表納款。己亥,詔六路罷兵。及夏遣使來賀天寧節,授以誓詔,夏使辭不敢,貫不能屈,但遣館伴強之使持還。及境,棄之道中而去,賈琬得而上之,貫始大沮。尋加貫太傅,封涇國公。時人稱蔡京為「公相」,貫為「媼相」。
qiū, qī yuè, bǐng chén, zhào yǐ cài tāo xiàng yuán kuáng lǜ, fèi chù jǐ nián, niàn qí fù jīng yuán lǎo, xūn zài wáng shì, wèi rěn zhōng qì, kě tè xù jiù guān, wài yǔ gōng guān, rèn biàn jū zhù. jì ér jīng yán xù bù yǐ fǎ, qǐ cì qǐn bà, zhào hòu guò dà lǐ qǔ zhǐ.
秋,七月,丙辰,詔以蔡絛向緣狂率,廢黜幾年,念其父京元老,勛在王室,未忍終棄,可特敘舊官,外與宮觀,任便居住。既而京言敘不以法,乞賜寢罷,詔候過大禮取旨。
liáo zhǔ liè yú nán shān, jīn fù qiǎn wū líng ā zàn mó rú liáo, zé cè wén wú xiōng shì zhī yǔ, bù yán dà jīn ér yún dōng huái, nǎi xiǎo bāng huái qí dé zhī yì. yòu cè wén yǒu qú cái èr zì, yǔ shè qīng wǔ ruò: yáo fēn duō jiǎn děng yǔ, jiē fēi shàn yì, shū guāi tǐ shì. rú yī qián shū suǒ dìng, rán hòu kě cóng.
遼主獵於南山,金復遣烏凌阿贊謨如遼,責冊文無兄事之語,不言大金而雲東懷,乃小邦懷其德之義。又冊文有「渠材」二字,語涉輕侮;若:「遙芬」、「多戩」等語,皆非善意,殊乖體式。如依前書所定,然後可從。
liáo yáng xún qīng luó zi wéi lǜ zhòng jiàng jīn, jīn zhǔ mìng gè yǐ suǒ bù wèi mù kūn.
遼楊詢卿、羅子韋率眾降金,金主命各以所部為穆昆。
bā yuè, wù yín, zhào: zhū lù wèi fāng tián chù, bìng lìng fāng liàng, jūn dìng zū kè.
八月,戊寅,詔:「諸路未方田處,並令方量,均定租課。」
bǐng xū, yù zhì yù bǐ shén xiāo yù qīng wàn shòu gōng jì, lìng jīng shī shén xiāo gōng kè jì yú bēi, yǐ bēi běn cì tiān xià, mó lēi lì shí.
丙戌,御製御筆《神霄玉清萬壽宮記》,令京師神霄宮刻記於碑,以碑本賜天下,摹勒立石。
jǐ chǒu, jīn bān nǚ zhí zì yú guó zhōng.
己丑,金頒女直字於國中。
nǚ zhí chū wú wén zì, jí huò qì dān hàn rén, shǐ tōng qì dān hàn zì, yú shì zōng xióng xī yǐn děng xué zhī. zōng xióng yīn bìng, liǎng yuè bìng tōng dà xiǎo zì, suì yǔ zōng gān děng lì fǎ dìng zhì, fán yǔ liáo sòng wǎng lái shū wèn, jiē zōng xióng xī yǐn zhǔ zhī. jīn zhǔ yīn mìng xī yǐn yī fǎng hàn rén kǎi zì, yīn qì dān zì zhì dù, hé běn guó yǔ, zhì nǚ zhí zì xíng zhī.
女直初無文字,及獲契丹、漢人,始通契丹、漢字,於是宗雄、希尹等學之。宗雄因病,兩月並通大小字,遂與宗乾等立法定製,凡與遼、宋往來書問,皆宗雄、希尹主之。金主因命希尹依仿漢人楷字,因契丹字制度,合本國語,制女直字行之。
dīng yǒu, shàng shū zuǒ chéng fàn zhì xū yǐ mǔ yōu qù wèi. shí cháo tíng yù yòng shī yú liáo, zhì xū yán biān xì yī kāi, bì yǒu yì wài zhī huàn, zǎi xiàng wèi qí huái yì, jìng bù qǐ fù.
丁酉,尚書左丞范致虛以母憂去位。時朝廷欲用師於遼,致虛言邊隙一開,必有意外之患,宰相謂其懷異,竟不起復。
liáo yǐ huáng zǐ zhào wáng shí nè liè wèi xī jīng liú shǒu.
遼以皇子趙王實訥埒為西京留守。
liáo zhǔ zhū zi, wéi jìn wáng é lǔ wēn zuì xián, lè dào rén shàn ér jīn rén bù néng. shí gōng zhōng è dú shū, jiàn zhī zhé chì. é lǔ wēn cháng rù qǐn diàn, jiàn jìn shì yuè shū, yīn qǔ guān zhī, huì zhū wáng zhì, yīn xiù ér guī zhī, yuē: wù lìng tā rén jiàn zhī yě. yī shí hào chēng zhǎng zhě.
遼主諸子,惟晉王額嚕溫最賢,樂道人善而矜人不能。時宮中惡讀書,見之輒斥。額嚕溫嘗入寢殿,見近侍閱書,因取觀之,會諸王至,因袖而歸之,曰:「勿令它人見之也。」一時號稱長者。
jiǔ yuè, yǐ mǎo, qū yàn cài jīng yú bǎo hé xīn diàn. diàn xī nán wǔ yǒu yù zhēn xuān zhě, liú fēi zhuāng gé yě.
九月,乙卯,曲宴蔡京於保和新殿。殿西南廡有玉真軒者,劉妃妝閣也。
guǐ hài, xìng dào dé yuàn guān jīn zhī yóu jǐng lóng jiāng zhì cài jīng dì míng luán táng, cì jīng jiǔ. jīng sù kāi fēng yǐn niè shān lí jiān shì, shān jí zuò chù. yīn zuò míng luán jì yǐ jìn. shí jīng zi yōu shū xiāo jí yōu zi xíng, jiē wèi dà xué shì, tiáo shàng dì jī jiā rén sī yǎng, yì jū dà guān, yìng qiè fēng fū rén. jīng měi shì shàng, héng yǐ jūn chén xiāng yuè wèi yán. dì shí chéng qīng chē xiǎo niǎn, pín xìng qí dì, mìng zuò, cì jiǔ, lüè yòng jiā rén lǐ.
癸亥,幸道德院觀金芝;由景龍江至蔡京第鳴鸞堂,賜京酒。京訴開封尹聶山離間事,山即坐黜。因作《鳴鸞記》以進。時京子攸、儵、翛及攸子行,皆為大學士,鞗尚帝姬;家人廝養,亦居大官,媵妾封夫人。京每侍上,恆以君臣相悅為言。帝時乘輕車小輦,頻幸其第,命坐,賜酒,略用家人禮。
bǐng yín, cài jīng zòu: chén fú méng shèng cí, yǐ chén xià qiū jí bìng, tè mìng yú lóng dé tài yī gōng shè pǔ tiān dà jiào, yòu qīn zhì qīng cí yǐ jiàn chéng yì. zhì rì lín xìng jiào yán, bié zhì mì cí, qīn shǒu fén zòu. yǎng wéi yì lǐ, jīn xī suǒ wú, yǔn shǒu shā shēn, nán yǐ yǎng bào.
丙寅,蔡京奏:「臣伏蒙聖慈,以臣夏秋疾病,特命於龍德太一宮設普天大醮,又親制青詞以見誠意。至日臨幸醮筵,別制密詞,親手焚奏。仰惟異禮,今昔所無,殞首殺身,難以仰報。」
fāng jīng bìng dǔ, rén wèi qí bì sǐ, dú cháo chōng zhī wèi lù zǎi yuē: wèi sǐ yě. bǐ bài huài guó jiā zhì cǐ, ruò shǐ yàn rán sǐ yǒu xià, bèi jí āi róng, qǐ fù yǒu tiān dào zāi! yǐ ér guǒ yù.
方京病篤,人謂其必死,獨晁沖之謂陸宰曰:「未死也。彼敗壞國家至此,若使宴然死牖下,備極哀榮,豈復有天道哉!」已而果愈。
dīng mǎo, yǐ cài yōu wèi kāi fǔ yí tóng sān sī.
丁卯,以蔡攸為開府儀同三司。
yōu yǒu chǒng yú dì, jìn jiàn wú shí, yǔ wáng fǔ dé yù gōng zhōng mì xì. huò shì qū yàn, zé duǎn shān zhǎi kù, tú mǒ qīng hóng, zá chàng yōu zhū rú zhōng, duō dào shì jǐng yín xiè xuè làng yǔ yǐ xiàn xiào qǔ yuè. yōu qī sòng shì, chū rù jìn yē, yōu zi xíng, lǐng diàn zhōng jiān, chǒng xìn qīng qí fù. yōu cháng yán yú dì yuē: suǒ wèi rén zhǔ, dāng yǐ sì hǎi wèi jiā, tài píng wèi yú, suì yuè néng jǐ hé, qǐ kě tú zì láo kǔ! dì shēn nà zhī. yīn lìng yuàn yòu jiē fǎng jiāng zhè wèi bái wū, bù shī wǔ cǎi, duō wèi cūn jū yě diàn, jí jù zhēn qín yì shòu, dòng shù qiān bǎi, yǐ shí qí zhōng. dū xià měi qiū fēng yè jìng, qín shòu zhī shēng sì chè, wǎn ruò shān lín bēi zé jiān, shí zhě yǐ wèi bù xiáng zhī zhào.
攸有寵於帝,進見無時,與王黼得預宮中秘戲。或侍曲宴,則短衫窄袴,塗抹青紅,雜倡優侏儒中,多道市井淫媟謔浪語以獻笑取悅。攸妻宋氏,出入禁掖,攸子行,領殿中監,寵信傾其父。攸嘗言於帝曰:「所謂人主,當以四海為家,太平為娛,歲月能幾何,豈可徒自勞苦!」帝深納之。因令苑囿皆仿江、浙為白屋,不施五采,多為村居、野店,及聚珍禽異獸,動數千百,以實其中。都下每秋風夜靜,禽獸之聲四徹,宛若山林陂澤間,識者以為不祥之兆。
jīn zhǔ yǐ liáo cè lǐ shǐ shī qī, zhào zhū lù jūn guò jiāng tún zhù. liáo nǎi lìng shí liè nè děng xiān chí cè gǎo rú jīn, ér hòu qiǎn shǐ sòng wū líng ā zàn mó chí shū yǐ hái.
金主以遼冊禮使失期,詔諸路軍過江屯駐。遼乃令實埒訥等先持冊稿如金,而後遣使送烏凌阿贊謨持書以還。
liáo yē lǜ chéng gǔ nǔ děng èr shí yú rén móu fǎn, fú zhū.
遼耶律程古努等二十餘人謀反,伏誅。
shí yī yuè, yǐ mǎo, sì yuán qiū, shè tiān xià.
十一月,乙卯,祀圜丘,赦天下。
jiǎ zǐ, zhào: dōng nán zhū lù shuǐ zāi, lìng jiān sī jùn shǒu xī xīn zhèn jiù.
甲子,詔:「東南諸路水災,令監司、郡守悉心賑救。」
wù chén, yǐ zhāng bāng chāng wèi shàng shū zuǒ chéng, hàn lín xué shì wáng ān zhōng wèi shàng shū yòu chéng. ān zhōng fù tóng guàn wáng fǔ wèi zhōng chéng, yīn lùn cài jīng zuì, wèi dì suǒ zhī, suì jū zhèng fǔ.
戊辰,以張邦昌為尚書左丞,翰林學士王安中為尚書右丞。安中附童貫、王黼為中丞,因論蔡京罪,為帝所知,遂居政府。
huái diān hàn jī, mín shī yè, qiǎn jiān chá yù shǐ chá fǎng.
淮甸旱飢,民失業,遣監察御史察訪。
tài xué shēng dèng sù, yǐ zhū miǎn huā shí gāng hài mín, jìn shī fěng jiàn, zhào fàng guī tián lǐ.
太學生鄧肅,以硃勔花石綱害民,進詩諷諫,詔放歸田裡。
rén shēn, fàng lín líng sù guī wēn zhōu.
壬申,放林靈素歸溫州。
shì shì jì fèi, líng sù yì zūn zhòng, guān chōng hé diàn shì chén, chū rù ā yǐn, zhì yǔ zhū wáng zhēng dào, dōu rén chēng yuē: dào jiā liǎng fǔ. líng sù yǔ dào shì wáng yǔn chéng gòng wèi guài shén, hòu jì qí xiāng yà, dú zhī sǐ. dū chéng bào shuǐ, qiǎn líng sù yàn shèng, fāng lǜ qí tú bù xū chéng shàng, yì fū zhēng jǔ tǐng jiāng jī zhī, zǒu ér miǎn. dì zhī zhòng suǒ yuàn, shǐ bù lè. líng sù zì héng bù quān, dào yù huáng tài zǐ, fú liǎn bì. tài zǐ rù sù, dì nù, yǐ wèi tài xū dài fū, chì hái gù lǐ, mìng jiāng duān běn tōng pàn wēn zhōu, jǐ chá zhī. duān běn lián dé jū chù guò zhì zuì, zhào xǐ zhì chǔ zhōu, ér yǐ sǐ, yí zòu zhì, yóu yǐ shì cóng lǐ zàng yān.
釋氏既廢,靈素益尊重,官沖和殿侍晨,出入呵引,至與諸王爭道,都人稱曰:「道家兩府」。靈素與道士王允誠共為怪神,後忌其相軋,毒之死。都城暴水,遣靈素厭勝,方率其徒步虛城上,役夫爭舉梃將擊之,走而免。帝知眾所怨,始不樂。靈素恣橫不悛,道遇皇太子,弗斂避。太子入訴,帝怒,以為太虛大夫,斥還故里,命江端本通判溫州,幾察之。端本廉得居處過制罪,詔徙置楚州,而已死,遺奏至,猶以侍從禮葬焉。
shí èr yuè, jiǎ xū, zhào: jīng dōng lù dào zéi qiè fā, lìng dōng xī lù tí xíng dū bǔ zhī.
十二月,甲戌,詔:「京東路盜賊竊發,令東西路提刑督捕之。」
xīn mǎo, dà yǔ báo.
辛卯,大雨雹。
zì zhèng hé yǐ lái, dì duō wēi xíng, chéng xiǎo jiào zi, shù nèi chén dǎo cóng. zhì xíng xìng jú, jú zhōng chēng chū rì wèi yǒu pái dāng cì rì wèi hái, zé chuán zhǐ chēng chuāng yí, bù zuò cháo. shǐ, mín jiān yóu wèi zhī, jí cài jīng xiè biǎo yǒu qīng chē xiǎo niǎn, qī cì lín xìng zhī yǔ, zì shì dǐ bào chuán zhī sì fāng, ér chén liáo ā shùn mò gǎn yán.
自政和以來,帝多微行,乘小轎子,數內臣導從。置行幸局,局中稱出日為有排當;次日未還,則傳旨稱瘡痍,不坐朝。始,民間猶未知,及蔡京謝表有「輕車小輦,七賜臨幸」之語,自是邸報傳之四方,而臣僚阿順莫敢言。
mì shū shěng zhèng zì cáo fǔ shàng shū jiàn yuē: bì xià yàn jū fǎ gōng, shí chéng xiǎo niǎn chū chán mò jiāo jiōng, jí yóu lè ér hòu fǎn, chén bù yì bì xià dāng zōng shè tuō fù zhī zhòng, wán ān hū wēi, yī zhì yú cǐ! fū jūn zhī yǔ mín, běn yǐ rén hé, hé zé wèi fù xīn, lí zé wèi chǔ yuè, pàn fú zhī jì, zài yú sī xū, shén kě wèi yě! wàn yī dāng chéng yú bù jiè zhī chū, yī fū bù chěng, bāo cáng huò xīn, suī shén líng chuí hù, rán yì sǔn wēi shāng zhòng yǐ. yòu kuàng yǒu chén zǐ bù rěn yán zhě, kě bù jiè zāi! dì dé shū, chū shì zǎi chén, lìng fù dōu táng shěn wèn. yú shēn yuē: fǔ xiǎo guān, hé gǎn lùn dà shì! fǔ yuē: dà guān bù yán, gù xiǎo guān yán zhī. wáng fǔ yáng gù zhāng bāng chāng wáng ān zhōng yuē: yǒu shì shì hū? jiē yīng yǐ bù zhī. fǔ yuē: zī shì suī lǐ xiàng xiǎo mín wú bù zhī, xiàng gōng dāng guó, dú bù zhī xié? céng cǐ bù zhī, yān yòng bǐ xiāng! fǔ nù, lìng lì cóng fǔ shòu cí, fǔ cāo bǐ yuē: qū qū zhī xīn, yī wú suǒ qiú, ài jūn ér yǐ. tuì, dài zuì yú jiā. fǔ zòu: bù zhòng zé fǔ, wú yǐ xī fú yán. bǐng shēn, zhào biān guǎn chēn zhōu.
秘書省正字曹輔上疏諫曰:「陛下厭居法宮,時乘小輦出廛陌郊坰,極遊樂而後返,臣不意陛下當宗社託付之重,玩安忽危,一至於此!夫君之與民,本以人合,合則為腹心,離則為楚、越,畔服之際,在於斯須,甚可畏也!萬一當乘輿不戒之初,一夫不逞,包藏禍心,雖神靈垂護,然亦損威傷重矣。又況有臣子不忍言者,可不戒哉!」帝得疏,出示宰臣,令赴都堂審問。余深曰:「輔小官,何敢論大事!」輔曰:「大官不言,故小官言之。」王黼陽顧張邦昌、王安中曰:「有是事乎?」皆應以不知。輔曰:「茲事雖里巷小民無不知,相公當國,獨不知邪?曾此不知,焉用彼相!」黼怒,令吏從輔受詞,輔操筆曰:「區區之心,一無所求,愛君而已。」退,待罪於家。黼奏:「不重責輔,無以息浮言。」丙申,詔編管郴州。
chū, fǔ jiāng yǒu yán, zhī bì huò zuì, zhào zi shēn lái, fù yǐ jiā shì, nǎi bì hù cǎo shū. jí biǎn, yí rán jiù dào.
初,輔將有言,知必獲罪,召子紳來,付以家事,乃閉戶草疏。及貶,怡然就道。
jiāng lè yáng shí, chū dēng jìn shì dì, wén chéng hào xiōng dì jiǎng xué, yǐ shī lǐ jiàn hào yú yǐng chāng. qí guī yě, hào mù sòng zhī yuē: wú dào nán yǐ. hào zú, yòu shī shì yí. yí ǒu míng zuò, shí yǔ yóu cù shì lì bù qù, jì jué, zé mén wài xuě shēn yī chǐ yǐ. hǎi nèi chēng guī shān xiān shēng.
將樂楊時,初登進士第,聞程顥兄弟講學,以師禮見顥於潁昌。其歸也,顥目送之曰:「吾道南矣。」顥卒,又師事頤。頤偶瞑坐,時與游酢侍立不去,既覺,則門外雪深一尺矣。海內稱龜山先生。
cài jīng kè zhāng jiǎo yán yú jīng yuē: jīn tiān xià duō gù, zhì cǐ bì bài, yí jí yǐn jiù dé lǎo chéng, zhì zhū zuǒ yòu, shù jǐ yóu kě jí. jīng wèn qí rén, jiǎo yǐ shí duì, jīng yīn jiàn zhī. huì lù yǔn dí zì gāo lì hái, yán gāo lì guó wáng wèn guī shān xiān shēng ān zài, nǎi zhào wèi mì shū láng.
蔡京客張{角}言於京曰:「今天下多故,至此必敗,宜急引舊德老成,置諸左右,庶幾猶可及。」京問其人,{角}以時對,京因薦之。會路允迪自高麗還,言高麗國王問龜山先生安在,乃召為秘書郎。
hū qìng liú jīn fán liù yuè, shù jiàn jīn zhǔ, zhí qí qián shuō, zài sān biàn lùn. jīn zhǔ yǔ zōng hàn děng yì, nǎi qiǎn qìng guī. lín xíng, yǔ yuē: kuà hǎi qiú hǎo, fēi wú jiā běn xīn. wú yǐ huò liáo rén shù lù, qí tā zhōu jùn, kě yǐ fǔ shí, suǒ yǐ qiǎn shǐ rén bào pìn zhě, yù jiāo lín ěr. jì wén shǐ rì bù yǐ shū lái ér yǐ zhào zhào wǒ, cǐ yǐ fēi qí yí. shǐ rén suī zú, zì hé fù qiǎn zhǐ qiǎn rǔ bèi, yóu wèi fēi lǐ, zú jiàn fān huǐ. běn yù liú rǔ, niàn guò zài rǔ cháo, fēi rǔ zuì yě. guī jiàn huáng dì, ruò guǒ yù jié hǎo, qǐng zǎo shì guó shū huò réng yòng zhào, jué nán cóng mìng. qiě wǒ cháng qiǎn shǐ qiú liáo zhǔ cè wú wèi dì, qǔ qí lǔ bù shǐ rén wèi guī, ěr jiā lái tōng hǎo. ér liáo zhǔ cè wú wèi dōng huái guó, lì wǒ wèi zhì shèng zhì míng huáng dì, wú nù qí lǐ yí bù bèi, yòu niàn yǔ rǔ jiā yǐ tōng hǎo, suì biān qí lái shǐ, bù shòu fǎ jià děng. nǎi běn guó shǒu liǎng jiā zhī yuē, bù wèi guì cháo rú cǐ jiàn wǔ. rǔ kě sù guī, wèi wǒ yán qí suǒ yǐ! qìng yǐ shì yuè wù xū lí jīn zhǔ jūn qián, zhāo xī bēn chí, cóng xíng zhī rén, yǒu liè fū duò zhǐ zhě.
呼慶留金凡六月,數見金主,執其前說,再三辨論。金主與宗翰等議,乃遣慶歸。臨行,語曰:「跨海求好,非吾家本心。吾已獲遼人數路,其它州郡,可以俯拾,所以遣使人報聘者,欲交鄰耳。暨聞使日不以書來而以詔詔我,此已非其宜。使人雖卒,自合復遣;止遣汝輩,尤為非禮,足見翻悔。本欲留汝,念過在汝朝,非汝罪也。歸見皇帝,若果欲結好,請早示國書;或仍用詔,決難從命。且我嘗遣使求遼主冊吾為帝,取其鹵簿;使人未歸,爾家來通好。而遼主冊吾為東懷國,立我為至聖至明皇帝,吾怒其禮儀不備,又念與汝家已通好,遂鞭其來使,不受法駕等。乃本國守兩家之約,不謂貴朝如此見侮。汝可速歸,為我言其所以!」慶以是月戊戌離金主軍前,朝夕奔馳,從行之人,有裂膚墮指者。
shì yuè, jīng xī jī, huái dōng dà hàn, qiǎn guān zhèn jì.
是月,京西飢,淮東大旱,遣官賑濟。
lán zhōu huáng hé qīng.
嵐州黃河清。
shēng zhào zhōu wèi qìng yuán fǔ, jūn zhōu wèi wǔ dāng jūn jié dù.
升趙州為慶源府,均州為武當軍節度。
huī zōng tǐ shén hé dào jùn liè xùn gōng shèng wén rén dé xiàn cí xiǎn xiào huáng dì xuān hé èr nián liáo tiān qìng shí nián, jīn tiān fǔ sì nián. gēng zǐ, yī yī èr líng nián
○徽宗體神合道駿烈遜功聖文仁德憲慈顯孝皇帝宣和二年(遼天慶十年,金天輔四年。庚子,一一二零年)
chūn, zhēng yuè, guǐ hài, zhuī fēng cài què wèi rǔ nán jùn wáng.
春,正月,癸亥,追封蔡確為汝南郡王。
jiǎ zǐ, bà dào xué, yǐ rú dào hé ér wèi yī, bù bì bié zhì dào xué yě.
甲子,罷道學,以儒道合而為一,不必別置道學也。
èr yuè, yǐ hài, qiǎn zhōng fèng dài fū yòu wén diàn xiū zhuàn zhào liáng sì zhōng xùn láng wáng xiāng shǐ jīn.
二月,乙亥,遣中奉大夫、右文殿修撰趙良嗣、忠訓郎王瓖使金。
xiān shì hū qìng yǐ zhēng yuè zhì zì dēng zhōu, jù dào jīn zhǔ suǒ yán, bìng qí guó shū dá yú cháo. wáng shī zhōng yì qiǎn zi xiāng tóng qìng yì tóng guàn bái qí shì. guàn shí shòu mì zhǐ tú liáo, yù jiǎ wài yuán, yīn jiàn yì qiǎn liáng sì děng chí yù bǐ wǎng, réng yǐ mǎi mǎ wèi míng qí shí yuē jiā gōng liáo, qǔ yān jīng jiù dì, dì miàn yuē bù jī guó shū. jiā gōng zhī yuē, gài shǐ yú cǐ.
先是呼慶以正月至自登州,具道金主所言,並其國書達於朝。王師中亦遣子瓖同慶詣童貫白其事。貫時受密旨圖遼,欲假外援,因建議遣良嗣等持御筆往,仍以買馬為名;其實約夾攻遼,取燕京舊地,第面約不齎國書。夾攻之約,蓋始於此。
táng kè bà.
唐恪罷。
wù zǐ, lìng suǒ zài shàn gěi huái nán liú mín, yù hái zhī.
戊子,令所在贍給淮南流民,諭還之。
jiǎ wǔ, zhào bié xiū zhé zōng zhèng shǐ.
甲午,詔別修《哲宗正史》。
jīn zhǔ shǐ wū líng ā zàn mó chí shū jí cè wén fù běn zhì liáo, qiě zé qí qǐ bīng yú gāo lì.
金主使烏凌阿贊謨持書及冊文副本至遼,且責其乞兵於高麗。
liáo yǐ jīn rén suǒ dìng dà shèng èr zì, yǔ xiān shì chēng hào tóng, qiǎn shí liè nè wǎng yì. jīn zhǔ nù, wèi qún chén yuē: liáo rén lǚ bài, qiǎn shǐ qiú chéng, wéi shì xū cí yǐ wèi huǎn bīng zhī jì, dāng yì jìn bīng. nǎi lìng xián zhōu lù tǒng jūn sī zhì jūn lǚ, xiū qì xiè, jù shù yǐ wén, jiāng yǐ sì yuè jìn shī. lìng sè kè liú bīng yī qiān zhèn shǒu, dòng mó yǐ yú bīng lái huì yú hún hé. hé yì suì jué.
遼以金人所定「大聖」二字,與先世稱號同,遣實埒訥往議。金主怒,謂群臣曰:「遼人屢敗,遣使求成,惟飾虛辭以為緩兵之計,當議進兵。」乃令咸州路統軍司治軍旅,修器械,具數以聞,將以四月進師。令色克留兵一千鎮守,棟摩以餘兵來會於渾河。和議遂絕。
sān yuè, rén yín, cì shàng shě shēng èr shí yī rén jí dì.
三月,壬寅,賜上捨生二十一人及第。
yǐ mǎo, gǎi xī hé lán huáng lù wèi xī hé lán kuò lù.
乙卯,改熙河蘭湟路為熙河蘭廓路。
liáo fù qiǎn shí liè nè yǐ guó shū rú jīn.
遼復遣實埒訥以國書如金。
xià, sì yuè, bǐng zǐ, zhào: jiāng xī guǎng dōng liǎng jiè, qún dào xiào jù, tiān zhì wǔ chén tí xíng lù fēn dōu jiān gè yī yuán.
夏,四月,丙子,詔:「江西、廣東兩界,群盜嘯聚,添置武臣提刑、路分都監各一員。」
yǐ wèi, jīn zhǔ zì jiāng fá liáo, fēn sān lù chū shī, qū shàng jīng.
乙未,金主自將伐遼,分三路出師,趨上京。
liáo zhǔ liè yú hū tú lǐ bā shān. wén jīn shī zài jǔ, yē lǜ bài sà bā xuǎn jīng bīng sān qiān yǐ jì liáo shī.
遼主獵於呼圖里巴山。聞金師再舉,耶律拜薩巴選精兵三千以濟遼師。
wǔ yuè, gēng zǐ shuò, yǐ shū fēi liú shì wèi guì fēi.
五月,庚子朔,以淑妃劉氏為貴妃。
jǐ yǒu, rì zhōng yǒu hēi zǐ rú zǎo dà.
己酉,日中有黑子如棗大。
zhào liáng sì děng yǐ sì yuè jiǎ shēn zhì sū zhōu, shǒu chén gāo guó bǎo yíng láo shén gōng. huì jīn zhǔ yǐ chū shī, yǐ shì yuè rén zǐ huì qīng niú shān, yì suǒ xiàng. yì rì, liáng sì děng zhì, jīn zhǔ lìng liáng sì yǔ liáo shǐ shí liè nè bìng cóng jūn. měi xíng shù shí lǐ, zhé míng jiǎo chuī dí, biān mǎ jí chí, bǐ míng, xíng liù bǎi wǔ shí lǐ. zhì shàng jīng, mìng jìn gōng, qiě wèi liáng sì děng yuē: rǔ kě guān wú yòng bīng, yǐ bo qù jiù. suì lín chéng dū zhàn. zhū jūn gǔ zào ér jìn, zì dàn jí sì, dòng mó yǐ huī xià xiān dēng, kè qí wài chéng, liú shǒu tuō bo jiā yǐ chéng jiàng. liáng sì děng fèng shāng wèi shòu, jiē chēng wàn suì. shì rì, shè shàng jīng guān mín, réng zhào yù liáo fù dōu tǒng yē lǜ yī dōu.
趙良嗣等以四月甲申至蘇州,守臣高國寶迎勞甚恭。會金主已出師,以是月壬子會青牛山,議所向。翼日,良嗣等至,金主令良嗣與遼使實埒訥並從軍。每行數十里,輒鳴角吹笛,鞭馬疾馳,比明,行六百五十里。至上京,命進攻,且謂良嗣等曰:「汝可觀吾用兵,以卜去就。」遂臨城督戰。諸軍鼓譟而進,自旦及巳,棟摩以麾下先登,克其外城,留守托卜嘉以城降。良嗣等奉觴為壽,皆稱萬歲。是日,赦上京官民,仍詔諭遼副都統耶律伊都。
dīng sì, jì dì yú fāng zé, jiàng dé yīn yú zhū lù.
丁巳,祭地於方澤,降德音於諸路。
bù yī zhū mèng shuō shàng shū lùn huàn sì quán tài zhòng, biān guǎn chí zhōu.
布衣硃夢說上書論宦寺權太重,編管池州。
rén xū, jīn bīng cì wò hēi hé, zōng gàn lǜ qún chén jiàn yuē: dì yuǎn shí shǔ, jūn mǎ bà fá, ruò shēn rù dí jìng, liáng kuì fá jué, kǒng yǒu hòu jiān. jīn zhǔ nǎi bān shī, mìng fēn bīng gōng qìng zhōu. liáo yē lǜ yī dōu xí dòng mó yú liáo hé, jīn bīng zhàn què zhī.
壬戌,金兵次沃黑河,宗干率群臣諫曰:「地遠時暑,軍馬罷乏,若深入敵境,糧饋乏絕,恐有後艱。」金主乃班師,命分兵攻慶州。遼耶律伊都襲棟摩於遼河,金兵戰卻之。
liáo shàng jīng yǐ pò, shū mì shǐ kǒng wǔ zhǐ, bù yǐ shí zòu. liáo gù shì, jūn zhèng jiē guān jué yú běi shū mì yuàn, rán hòu zòu zhī. zhì shì tóng píng zhāng shì zuǒ qǐ gōng wèi liáo zhǔ yán zhī, liáo zhǔ yuē: bīng shì wú nǎi fēi qīng zé xié? qǐ gōng yuē: guó shì rú cǐ, qǐ gǎn xún lì wèi zì quán jì! yīn chén shǒu bèi zhī cè. bài zhōng shū shì láng píng zhāng shì.
遼上京已破,樞密使恐忤旨,不以時奏。遼故事,軍政皆關決於北樞密院,然後奏知。至是同平章事左企弓為遼主言之,遼主曰:「兵事無乃非卿責邪?」企弓曰:「國勢如此,豈敢循例為自全計!」因陳守備之策。拜中書侍郎、平章事。
wù chén, zhào: zōng shì yǒu wén xíng cái shù zhě, lìng dà zōng zhèng sī yǐ wén.
戊辰,詔:「宗室有文行才術者,令大宗正司以聞。」
liù yuè, guǐ yǒu, zhào kāi fēng fǔ zhèn jì jī mín.
六月,癸酉,詔開封府賑濟饑民。
dīng chǒu, tài bái zhòu jiàn.
丁丑,太白晝見。
tài shī lǔ guó gōng shén xiāo yù qīng wàn shòu gōng shǐ cài jīng, lǚ shàng zhāng qǐ zhì shì, wù yín, zhào yī suǒ qǐng, shǒu běn guān, zài jīng cì dì jū zhù, réng cháo shuò wàng.
太師、魯國公、神霄玉清萬壽宮使蔡京,屢上章乞致仕,戊寅,詔依所請,守本官,在京賜第居住,仍朝朔望。
jīng zhuān zhèng rì jiǔ, gōng lùn bù yǔ, dì yì yàn báo zhī. zi yōu, quán shì jì yǔ fù xiāng yà, fú báo zhě fù jiān yān, yóu shì fù zǐ gè lì mén hù, suì wèi chóu dí. yōu bié jū cì dì, yī rì, yì jīng, fǔ rén, jù qǐ, wò fù shǒu wèi zhěn shì zhuàng, yuē: dà rén mài shì shū huǎn, tǐ zhōng de wú yǒu bù shì hū? jīng yuē: wú zhī. jīng yǔ qí kè yuē: cǐ ér yù yǐ wèi wú jí ér bà wǒ ěr. yuè shù rì, guǒ yǒu zhì shì zhī mìng.
京專政日久,公論不與,帝亦厭薄之。子攸,權勢既與父相軋,浮薄者復間焉,由是父子各立門戶,遂為仇敵。攸別居賜第,一日,詣京,甫人,遽起,握父手為診視狀,曰:「大人脈勢舒緩,體中得毋有不適乎?」京曰:「無之。」京語其客曰:「此兒欲以為吾疾而罷我耳。」閱數日,果有致仕之命。
xīn sì, zhào: zì jīn dòng gǎi yuán fēng fǎ zhì, lùn yǐ dà bù gōng.
辛巳,詔:「自今動改元豐法制,論以大不恭。」
zhōng mù xiàn mín sù fāng tián bù jūn, yǐ yǒu, zhào bà zhū lù fāng tián.
中牟縣民訴方田不均,乙酉,詔罷諸路方田。
liáo yǐ běi fǔ zǎi xiàng xiāo yī sū wèi shàng jīng liú shǒu.
遼以北府宰相蕭伊蘇為上京留守。
jīn rén zhī gōng xiàn shàng jīng yě, liáo tài zǔ tiān shàn táng zài zǔ zhōu, tài zōng chóng yuán diàn zài huái zhōu, yǐ jí qìng zhōu zhī wàng xiān wàng shèng shén yí sān diàn, fén shāo dài jǐn. suǒ sī yǐ wén, xiāo fèng xiān yì ér bù zòu, hòu liáo zhǔ zhī ér wèn zhī, fèng xiān yuē: chū suī qīn fàn yuán gōng, jié lüè zhū wù, shàng jù liè shèng wēi líng, bù gǎn huǐ huài líng qǐn, yǐ zhǐ huī yǒu sī xiū qì fáng hù. fèng xiān yíng hé dàn mán lèi cǐ.
金人之攻陷上京也,遼太祖天膳堂在祖州,太宗崇元殿在懷州,以及慶州之望仙、望聖、神儀三殿,焚燒殆盡。所司以聞,蕭奉先抑而不奏,後遼主知而問之,奉先曰:「初雖侵犯元宮,劫掠諸物,尚懼列聖威靈,不敢毀壞靈寢,已指揮有司修葺防護。」奉先迎合誕謾類此。
bǐng xū, zhào: sān xǐng shū mì yuàn é wài lì zhí, bìng cóng cái tài. jí yǒu wàng yán huò zhòng, jī wéi zhào lìng zhě, zhòng lùn zhī.
丙戌,詔:「三省、樞密院額外吏職,並從裁汰。及有妄言惑眾,稽違詔令者,重論之。」
zhào: zhū sī zǒng xiá tí diǎn zhī lèi, fēi yuán fēng fǎ, bìng bà.
詔:「諸司總轄、提點之類,非元豐法,並罷。」
dīng hài, fù sì yuàn é, xún yòu fù dé shì wèi sēng.
丁亥,復寺院額,尋又復德士為僧。
jiǎ wǔ, bà lǐ zhì jú bìng xiū shū wǔ shí bā suǒ.
甲午,罷禮制局並修書五十八所。
qiū, qī yuè, rén zǐ, bà wén chén qǐ fù.
秋,七月,壬子,罷文臣起復。
jǐ wèi, bà yī suàn xué.
己未,罷醫、算學。
bā yuè, gēng chén, zhào jiǎn dìng yī guān é.
八月,庚辰,詔減定醫官額。
yǐ wèi, zhào: jiān sī suǒ jǔ shǒu lìng fēi qí rén, huò fèi fǎ bù jǔ, lìng lián fǎng shǐ zhě hé zhī.
乙未,詔:「監司所舉守令非其人,或廢法不舉,令廉訪使者劾之。」
shì yuè, zhào liáng sì yú shàng jīng chū yù bǐ yǔ jīn zhǔ yì yuē, yǐ yān jīng yī dài běn hàn jiù dì, yuē jiā gōng qì dān, qǔ zhī. jīn zhǔ mìng yì zhě yuē: qì dān wú dào, qí tǔ jiāng jiē wǒ yǒu, shàng hé yán! gù nán cháo fāng tōng huān, qiě yān jīng jiē hàn dì, dāng yǔ nán cháo. liáng sì yuē: jīn rì yuē dìng, bù kě yǔ qì dān fù hé yě. jīn zhǔ yuē: yǒu yǔ qì dān qǐ hé, yì xū yǐ yān jīng yǔ ěr jiā fāng hé. xǔ suì yì suì bì, liáng sì chū xǔ sān shí wàn, biàn lùn jiǔ zhī, zú yǔ qì dān jiù shù. jīn zhǔ yòu wèi liáng sì yuē: wú jūn yǐ xíng, jiǔ yuè zhì xī jīng, rǔ děng dào nán cháo, qǐng fā bīng xiāng yīng. suì yǐ shǒu zhá fù zhī, yuē yǐ běn guó bīng jìng zì píng dì sōng lín qū gǔ běi kǒu, nán cháo bīng zì xióng zhōu qū bái gōu jiā gōng, bù rú yuē, jí dì bù kě dé. jīn shī zhì sōng lín, huì dà shǔ, mǎ niú yì, jīn zhǔ nǎi hái, qiǎn yì zhuī liáng sì zhì, yì guó shū, yuē lái nián tóng jǔ. zōng hàn yuē: shǐ fù zhì nán cháo zòu huáng dì, wù rú qián shí zhōng jué yě. liú liáng sì yǐn shí shù rì, jí lìng suǒ lǔ liáo wú wáng fēi gē wǔ, wèi liáng sì yuē: cǐ qì dān ér fù yě, jīn zuò nú bì, wèi shǐ rén huān. qiǎn sà lǎ hā lǔ děng chí qí guó shū lái bào pìn.
是月,趙良嗣於上京出御筆與金主議約,以燕京一帶本漢舊地,約夾攻契丹,取之。金主命譯者曰:「契丹無道,其土疆皆我有,尚何言!顧南朝方通歡,且燕京皆漢地,當與南朝。」良嗣曰:「今日約定,不可與契丹復和也。」金主曰:「有與契丹乞和,亦須以燕京與爾家方和。」許遂議歲幣,良嗣初許三十萬,辨論久之,卒與契丹舊數。金主又謂良嗣曰:「吾軍已行,九月至西京,汝等到南朝,請發兵相應。」遂以手札付之,約以本國兵徑自平地松林趨古北口,南朝兵自雄州趨白溝夾攻,不如約,即地不可得。金師至松林,會大暑,馬牛疫,金主乃還,遣驛追良嗣至,易國書,約來年同舉。宗翰曰:「使副至南朝奏皇帝,勿如前時中絕也。」留良嗣飲食數日,及令所擄遼吳王妃歌舞,謂良嗣曰:「此契丹兒婦也,今作奴婢,為使人歡。」遣薩喇、哈嚕等持其國書來報聘。
jiǔ yuè, rén yín, jīn sà lǎ hā lǔ děng zhì, zhào wèi wèi shǎo qīng dǒng yún guǎn zhī, zhǐ zuò xīn luó rén shǐ yǐn jiàn. hòu sān rì, duì yú chóng zhèng diàn, dì lín xuān, sà lǎ hā lǔ děng pěng shū yǐ jìn, lǐ bì ér tuì.
九月,壬寅,金薩喇、哈嚕等至,詔衛尉少卿董耘館之,止作新羅人使引見。後三日,對於崇政殿,帝臨軒,薩喇、哈嚕等捧書以進,禮畢而退。
zhào: bà zhèng hé èr nián gěi dì mù mǎ tiáo fǎ, shōu jiàn mǎ yǐ gěi jūn, yīng mù tián jí zhì jiān chù bìng rú jiù zhì.
詔:「罷政和二年給地牧馬條法,收見馬以給軍,應牧田及置監處並如舊制。」
bǐng chén, zhào dēng zhōu qián xiá mǎ zhèng jiè wǔ xiǎn dài fū, shǐ pìn yú jīn. shì rì, sà lǎ hā lǔ děng rù cí yú chóng zhèng diàn, cì yàn xiǎn jìng sì, mìng zhào liáng sì yā yàn, wáng xiāng bàn sòng, zhèng chí guó shū jí shì mù suí hā lǔ děng xíng. shū yuē: dà shǒu huáng dì zhì shū yú dà jīn huáng dì: yuǎn chéng xìn jiè, chí shì hán shū, jù líng qǐ chù zhī xiáng, shū fù zhān huái zhī sù. qì dān nì tiān zéi yì, gàn jì luàn cháng, sì hài zhōng liáng, zì wèi bào nüè. zhī sù yán yú jūn lǚ, yòng suī jí yú rén mín, zhì fá yǒu cí, tì wén wèi wèi. jīn zhě què shì tóng xīn zhī hǎo, gòng tú wèn zuì zhī shī, niàn bǐ qún lí, jiù wèi chì zǐ, jì jiǔ lún yú tú tàn, sī yǒng jìng yú fāng chuí, chéng yì bù yú, yì dāng rú yuē. yǐ chà tài fù zhī shū mì yuàn shì tóng guàn lè bīng xiāng yīng, shǐ huí, qǐng shì jǔ jūn de rì, yǐ píng jiā gōng. suǒ yǒu wǔ dài yǐ hòu xiàn méi yōu jì děng zhōu jiù hàn dì jí hàn mín, bìng jū yōng gǔ běi sōng tíng yú guān, yǐ yì shōu fù, suǒ yǒu bīng mǎ, bǐ cǐ bù dé guò guān wài, jù zhū sè rén jí guì cháo jǔ bīng zhī hòu bèi sàn dào bǐ yú chù dà hù, bù zài shōu liú zhī shù. juàn yín yī yǔ qì dān shù mù suì jiāo, réng zhì què chǎng. jì yì zhī hòu, qì dān qǐng hé tīng mìng, gè wú yǔn cóng. nǎi bié jiàng shū mì yuàn zhá mù fù zhèng, qiǎn zhèng zi kuò cóng xíng.
丙辰,詔登州鈐轄馬政借武顯大夫,使聘於金。是日,薩喇、哈嚕等入辭於崇政殿,賜宴顯靜寺,命趙良嗣押宴,王瓖伴送,政持國書及事目隨哈嚕等行。書曰:「大守皇帝致書於大金皇帝:遠承信介,持示函書,具聆啟處之詳,殊副瞻懷之素。契丹逆天賊義,干紀亂常,肆害忠良,恣為暴虐。知夙嚴於軍旅,用綏集於人民,致罰有辭,逖聞為慰。今者確示同心之好,共圖問罪之師,念彼群黎,舊為赤子,既久淪於塗炭,思永靖於方垂,誠意不渝,義當如約。已差太傅、知樞密院事童貫勒兵相應,使回,請示舉軍的日,以憑夾攻。所有五代以後陷沒幽薊等州舊漢地及漢民,並居庸、古北、松亭、榆關,已議收復,所有兵馬,彼此不得過關外,據諸色人及貴朝舉兵之後背散到彼餘處大戶,不在收留之數。絹銀依與契丹數目歲交,仍置榷場。計議之後,契丹請和聽命,各無允從。」乃別降樞密院札目付政,遣政子擴從行。
chū, cháo yì zhǐ yù de yān jīng jiù dì. jí zhào liáng sì hái cháo, yán cháng wèn jīn zhǔ, yān jīng yī dài jiù hàn dì, bìng xī jīng yì shì. jīn zhǔ yuē: xī jīng wǒ ān yòng, zhǐ wèi ná ā shì, xī yī lín ěr. shì jìng, yì yǔ rǔ jiā. ā shì, liáo zhǔ xiǎo zì yě. yòu yán píng yíng běn yān jīng dì, gāo qìng yì yuē: píng luán fēi yí lù. jīn zhǔ yuē: cǐ bù xū yì. gù shì mù bìng jí shān hòu huán yīng shuò wèi guī rú xīn wǔ zhū zhōu. liǎng guó zhī xìn, yóu cǐ shēng yǐ.
初,朝議止欲得燕京舊地。及趙良嗣還朝,言嘗問金主,燕京一帶舊漢地,並西京亦是。金主曰:「西京我安用,止為拏阿適,西一臨爾。事竟,亦與汝家。」阿適,遼主小字也。又言平、營本燕京地,高慶裔曰:「平、灤非一路。」金主曰:「此不須議。」故事目並及山後寰、應、朔、蔚、媯、儒、新、武諸州。兩國之釁,由此生矣。
shì qiū, liáo zhǔ liè yú shā lǐng.
是秋,遼主獵於沙嶺。
xiāo yī sū shǒu shàng jīng, wèi zhèng kuān měng dé yí, chéng jīn bīng cán pò zhī hòu, mín duō qióng kùn, zhé jiā zhèn xù, zhòng xián ài zhī.
蕭伊蘇守上京,為政寬猛得宜,乘金兵殘破之後,民多窮困,輒加振恤,眾咸愛之。
dōng, shí yuè, wù chén shuò, rì yǒu shí zhī.
冬,十月,戊辰朔,日有食之。
jǐ sì, shàng shū shěng yán: zhōu xiàn wǔ xué yǐ bà, nèi wài yuàn rù jīng wǔ xué rén, qǐ yī yuán fēng fǎ shì bǔ rù xué jǔ shì qí kǎo xuǎn shēng bǔ tuī ēn, bìng yī dà guān wǔ xué fǎ. cóng zhī.
己巳,尚書省言:「州縣武學已罷,內外願入京武學人,乞依元豐法試補入學舉試;其考選升補推恩,並依大觀武學法。」從之。
yǐ nèi shì liáng shī chéng wèi tài wèi. shī chéng xiá huì xí wén fǎ, chū lǐng ruì sī diàn wén zì wài kù, zhǔ chū wài chuán shàng zhǐ. zhèng hé zhōng, jiàn de xìng, yīn cuàn míng jìn shì jí zhōng, lèi qiān hé dōng jié dù shǐ, zhì shì suì yǒu cǐ mìng.
以內侍梁師成為太尉。師成黠慧習文法,初領睿思殿文字外庫,主出外傳上旨。政和中,漸得幸,因竄名進士籍中,累遷河東節度使,至是遂有此命。
shí zhōng wài tài níng, dì liú yì lǐ wén fú ruì zhī shì, shī chéng féng yíng xī ēn chǒng, dì běn yǐ lì rén chù zhī, mìng rù chù diàn zhōng, fán yù shū hào lìng, jiē chū qí shǒu, duō zé shàn shū lì xí fǎng dì shū, zá zhào zhǐ yǐ chū, wài tíng mò néng biàn. shī chéng shí bù néng wén, ér gāo zì biāo bǎng, zì yán sū shì chū zi. shí tiān xià jìn sòng shì wén, qí chǐ dú zài rén jiān zhě jiē huǐ qù, shī chéng sù yú dì yuē: xiān chén hé zuì? zì shì shì zhī wén nǎi shāo chū. yǐ hàn mò wèi jǐ rèn, sì fāng míng shì, bì zhāo zhì yú mén xià, duō zhì shū huà juǎn zhóu yú wài shě, yāo bīn kè zòng guān, dé qí tí shí, hé yì zhě zhé mì jiā jí yǐn, zhí zhèng shì cóng, kě jiē ér shēng. wáng fǔ yǐ fù shì zhī, chēng wèi ēn fǔ xiān shēng, cài jīng fù zǐ yì chǎn fù yān. dōu rén mù wèi yǐn xiāng, suǒ lǐng zhí jú, duō zhì shù shí bǎi.
時中外泰寧,帝留意禮文符瑞之事,師成逢迎希恩寵,帝本以隸人畜之,命入處殿中,凡御書號令,皆出其手,多擇善書吏習仿帝書,雜詔旨以出,外庭莫能辨。師成實不能文,而高自標榜,自言蘇軾出子。時天下禁誦軾文,其尺牘在人間者皆毀去,師成訴於帝曰:「先臣何罪?」自是軾之文乃稍出。以翰墨為己任,四方名士,必招致於門下,多置書畫捲軸於外舍,邀賓客縱觀,得其題識,合意者輒密加汲引,執政、侍從,可階而升。王黼以父事之,稱為「恩府先生」,蔡京父子亦諂附焉。都人目為「隱相」,所領職局,多至數十百。
mù zhōu qīng xī mín fāng là, shì jū xiàn zhī yè cūn, tuō zuǒ dào yǐ huò zhòng. xiàn jìng zǐ tóng bāng yuán zhū dòng, jiē zài shān gǔ yōu xiǎn chù, mín wù fán huǒ, yǒu qī chǔ shān cái zhī ráo, fù shāng jù jiǎ duō wǎng lái. là yǒu qī yuán, zào zuò jú lǚ kù qǔ zhī, là yuàn ér wèi gǎn fā. shí wú zhōng kùn yú zhū miǎn huā shí zhī rǎo, bǐ wū zhì yuàn. là yīn mín bù rěn, yīn jù pín fá yóu shǒu zhī tú, yǐ zhū miǎn wèi míng, suì zuò luàn.
睦州青溪民方臘,世居縣之堨村,托左道以惑眾。縣境梓桐、幫源諸洞,皆在山谷幽險處,民物繁夥,有漆楮杉材之饒,富商巨賈多往來。臘有漆園,造作局屢酷取之,臘怨而未敢發。時吳中困於硃勔花石之擾,比屋致怨。臘因民不忍,陰聚貧乏游手之徒,以硃勔為名,遂作亂。
mǎ zhèng děng dá jīn lā lín hé, liú zhàng qián yuè yú, yì lùn bù jué. jīn zhǔ chū bù rèn shì mù nèi yǐ xǔ xī jīng zhī yǔ, qiě yán píng luán yíng sān zhōu bù xì yān jīng suǒ guǎn, zhèng děng bù néng duì, wěi wěi ér yǐ. jīn zhǔ yòu yǔ qí qún chén móu, wèi: běi cháo suǒ yǐ xióng shèng zhě, yuán dé yàn dì hàn rén. jīn yī dàn gē hái nán cháo, bù wéi guó shì wēi xuē, jiān tuì shǒu wǔ guān zhī běi, wú yǐ lín zhì nán fāng, zuò chéng qí bì. ruò wǒ jiāng lái miè qì dān, jǐn zài qí dì, yǔ sòng wèi lín, shí huò yǐ bīng yā jìng, gèng nán zhǎn tí fēng, yǒu hé bù kě! qún chén jiē yǐ wèi rán. wéi zōng hàn yún: nán cháo sì miàn bèi biān, ruò wú bīng lì, ān néng lì guó! wèi kě qīng zhī. jīn zhǔ suì jiāng mǎ kuò yuǎn xíng shè liè, jiǔ zhī nǎi hái, lìng zhū dà chén jù yǐn shí, dì yāo nán shǐ. shí yú rì, shǐ cǎo guó shū, qiǎn hā lǔ yǔ zhèng děng lái bào. pìn shū zhōng dà lüè yún: qián rì zhào liáng sì děng huí, xǔ yān jīng dōng lù zhōu zhèn, yǐ zài guó shū, ruò bù jiā gōng, yīng nán rú yuē. jīn ruò gèng yù xī jīng, qǐng biàn jì dù shōu qǔ, ruò nán guǒ yì, jì wèi bào shì.
馬政等達金拉林河,留帳前月餘,議論不決。金主初不認事目內已許西京之語,且言平、灤、營三州不系燕京所管,政等不能對,唯唯而已。金主又與其群臣謀,謂:「北朝所以雄盛者,緣得燕地漢人。今一旦割還南朝,不惟國勢微削,兼退守五關之北,無以臨制南方,坐承其弊。若我將來滅契丹,盡在其地,與宋為鄰,時或以兵壓境,更南展提封,有何不可!」群臣皆以為然。唯宗翰云:「南朝四面被邊,若無兵力,安能立國!未可輕之。」金主遂將馬擴遠行射獵,久之乃還,令諸大臣具飲食,遞邀南使。十餘日,始草國書,遣哈嚕與政等來報。聘書中大略云:「前日趙良嗣等回,許燕京東路州鎮,已載國書,若不夾攻,應難如約。今若更欲西京,請便計度收取,若難果意,冀為報示。」
shí yī yuè, wù xū shuò, fāng là zì hào shèng gōng, jiàn yuán yǒng lè, yǐ qí yuè wèi zhēng yuè. zhì guān lì jiāng shuài, yǐ jīn shì wèi bié, zì hóng jīn ér shàng, fán liù děng. wú gōng shǐ jiè zhòu, wéi yǐ guǐ shén guǐ mì shì xiāng shàn xù. fén shì lú, lüè jīn bó zǐ nǚ, yòu xié liáng mín wèi bīng, bù xún rì, jù zhòng zhì shù wàn, xiàn qīng xī xiàn.
十一月,戊戌朔,方臘自號聖公,建元永樂,以其月為正月。置官吏、將帥,以巾飾為別,自紅巾而上,凡六等。無弓矢、介冑,唯以鬼神詭秘事相扇訹。焚室廬,掠金帛、子女,誘脅良民為兵,不旬日,聚眾至數萬,陷青溪縣。
jǐ hài, shǎo fù tài zǎi jiān mén xià shì láng yú shēn bà. shí fú jiàn yǐ qǔ huā guǒ rǎo mín, shēn wèi yán zhī, dì bù yuè, chū zhī fú zhōu.
己亥,少傅、太宰兼門下侍郎余深罷。時福建以取花果擾民,深為言之,帝不悅,出知福州。
gēng xū, yǐ wáng fǔ wèi shǎo bǎo tài zǎi jiān mén xià shì láng.
庚戌,以王黼為少保、太宰兼門下侍郎。
chū, cài jīng zhì shì, fǔ yáng shùn rén xīn, xī fǎn qí suǒ wèi, sì fāng xī rán chēng wèi xián xiāng. jí bài tài zǎi, suì chéng gāo wèi xié, duō chù zǐ nǚ yù bó zì fèng, jiàn nǐ jìn shěng. yīn qǐng zhì yīng fèng jú, zì jiān tí lǐng, zhōng wài míng qián, jiē xǔ shàn yòng, jié tiān xià cái lì yǐ gōng fèi. guān lì chéng wàng fēng zhǐ, fán sì fāng shuǐ tǔ zhēn yì zhī wù, xī kē qǔ yú mín, jìn dì suǒ zhě, bù néng shén yī, yú jiē rù yú fǔ jiā.
初,蔡京致仕,黼陽順人心,悉反其所為,四方翕然稱為賢相。及拜太宰,遂乘高為邪,多畜子女玉帛自奉,僭擬禁省。因請置應奉局,自兼提領,中外名錢,皆許擅用,竭天下財力以供費。官吏承望風旨,凡四方水土珍異之物,悉苛取於民,進帝所者,不能什一,餘皆入於黼家。
jǐ wèi, liǎng zhè dōu jiān cài zūn yán tǎn jī fāng là yú xī kēng, sǐ zhī.
己未,兩浙都監蔡遵、顏坦擊方臘於息坑,死之。
shí èr yuè, wù chén, fāng là xiàn mù zhōu, shā guān bīng qiān rén, yú shì shòu chāng fēn shuǐ tóng lú suì ān děng xiàn jiē wèi zéi jù.
十二月,戊辰,方臘陷睦州,殺官兵千人,於是壽昌、分水、桐廬、遂安等縣皆為賊據。
jiǎ shēn, fāng là xiàn xiū níng xiàn, zhī xiàn shì qū sì fù wèi zéi suǒ zhí. xié zhī shǐ jiàng, sì fù mà zéi bù jué kǒu, yuē: hé bù sù shā wǒ! zéi yuē: wǒ xiū níng rén yě, gōng yì zǎi, yǒu shàn zhèng, qián hòu guān wú jí gōng zhě, wǒ rěn shā gōng hū! wěi zhī ér qù. cháo tíng yīn mìng sì fù zhī mù zhōu, jìn guān èr děng. xún wèi zéi suǒ shāng, zì lì dù jiāng, jiāng qǐ bīng yú xuān fǔ sī, wèi jí xíng ér zú.
甲申,方臘陷休寧縣,知縣事麴嗣復為賊所執。脅之使降,嗣復罵賊不絕口,曰:「何不速殺我!」賊曰:「我休寧人也,公邑宰,有善政,前後官無及公者,我忍殺公乎!」委之而去。朝廷因命嗣復知睦州,進官二等。尋為賊所傷,自力渡江,將乞兵於宣撫司,未及行而卒。
bǐng xū, fāng là xiàn shè zhōu, dōng nán jiāng guō shī zhōng zhàn sǐ, shì cáo yuàn lì xiān shǒu yù, gòu zéi yù hài. yú shì wù yuán jī xī qí mén yī xiàn guān lì jiē táo qù. xún yòu xiàn fù yáng xīn chéng, suì bī háng zhōu. fán zéi bīng suǒ zhì, dé guān, bì duàn luán zhī tǐ, tàn qí fèi cháng, huò áo yǐ gào yóu, cóng dí luàn shè, bèi jǐn chǔ dú, yǐ cháng jī yuàn.
丙戌,方臘陷歙州,東南將郭師中戰死,士曹掾栗先守獄,詬賊遇害。於是婺源、績溪、祁門、黟縣官吏皆逃去。尋又陷富陽、新城,遂逼杭州。凡賊兵所至,得官,必斷臠支體,探其肺腸,或熬以膏油,叢鏑亂射,備盡楚毒,以償積怨。
jǐng zòu zhì jīng shī, shí fāng jù bīng yǐ tú běi fá, wáng fǔ nì bù yǐ wén, yú shì fù zhě yì zhòng, dōng nán dà zhèn. huái nán fā yùn shǐ chén gòu shàng yán: zéi zhòng qiáng, guān jūn ruò, qǐ diào jīng jī bīng jí dǐng lǐ qiāng pái shǒu jiān chéng yǐ lái, bù zhì zī màn. dì dé shū, dà jīng, nǎi bà běi fá zhī yì. dīng hài, yǐ tán zhěn wèi liǎng zhè zhì zhì shǐ, tóng guàn wèi jiāng huái jīng zhè xuān fǔ shǐ, lǜ jìn lǚ jí qín jìn fān hàn bīng shí wǔ wàn tǎo zhī.
警奏至京師,時方聚兵以圖北伐,王黼匿不以聞,於是附者益眾,東南大震。淮南發運使陳遘上言:「賊眾強,官軍弱,乞調京畿兵及鼎、澧槍牌手兼程以來,不致滋蔓。」帝得疏,大驚,乃罷北伐之議。丁亥,以譚稹為兩浙制置使,童貫為江、淮、荊、浙宣撫使,率禁旅及秦晉蕃漢兵十五萬討之。
jǐ chǒu, yǐ shǎo fù zhèng jū zhōng quán lǐng shū mì yuàn.
己丑,以少傅鄭居中權領樞密院。
gēng yín, zhào fǎng liǎng zhè mín jí kǔ.
庚寅,詔訪兩浙民疾苦。
shì yuè, fāng là xiàn háng zhōu, zhī zhōu zhào zhèn dùn lián fǎng shǐ zhě zhào yuē gòu zéi, sǐ zhī.
是月,方臘陷杭州,知州趙震遁;廉訪使者趙約詬賊,死之。
shì dōng, liáo zhǔ zhì xī jīng. jùn xiàn duō xiàn méi, ér liáo zhǔ tián yóu bù xù, zhōng chén duō bèi shū chì. wén fēi xiāo shì zuò gē yǐ fěng jiàn, liáo zhǔ jiàn ér xián zhī.
是冬,遼主至西京。郡縣多陷沒,而遼主畋游不恤,忠臣多被疏斥。文妃蕭氏作歌以諷諫,遼主見而銜之。
zhēn là qiǎn rén lái cháo, zhào fēng qí zhǔ wèi zhēn là guó wáng.
真臘遣人來朝,詔封其主為真臘國王。
shì suì, xià gǎi yuán yuán dé.
是歲,夏改元元德。