qǐ tú wéi dān è sān yuè, jǐn chóng guāng dà huāng luò jiǔ yuè, fán èr nián yǒu qí.
起屠維單閼三月,盡重光大荒落九月,凡二年有奇。
tài zōng zhì rén yīng yùn shén gōng shèng dé ruì liè dà míng guǎng xiào huáng dì tài píng xìng guó sì nián liáo gān hēng yuán nián
○太宗至仁應運神功聖德睿烈大明廣孝皇帝太平興國四年(遼乾亨元年)
sān yuè, gēng chén shuò, zhù bì zhèn zhōu. mìng yǐng zhōu cì shǐ yǐn xūn gōng lóng zhōu. lóng zhōu wèi běi hàn rén yī xiǎn zhú chéng yǐ jù nán shī zhě, gù xiān fēn bīng wéi zhī.
三月,庚辰朔,駐蹕鎮州。命郢州刺史尹勛攻隆州。隆州為北漢人依險築城以拒南師者,故先分兵圍之。
xīn sì, mìng zhèn zhōu mǎ bù dōu jiān kè shěng fù shǐ qí tíng chēn luò yuàn fù shǐ hóu měi fēn bīng gōng yú xiàn. yǐn jìn shǐ fén zhōu fáng yù shǐ tián qīn zuò hù shí lǐng guān tún jūn, yǔ dōu bù shǔ guō jìn bù xié, dí zhì, bì bì zì shǒu, qù yòu bù zhuī, xù jūn zī yǐ guī lì, wèi bù xià suǒ sòng, zhào jū zhī, qīn zuò jù fú. guǐ wèi, zé shòu mù zhōu fáng yù shǐ, réng hù jūn.
辛巳,命鎮州馬步都監、客省副使齊廷琛、洛苑副使侯美分兵攻盂縣。引進使、汾州防禦使田欽祚護石嶺關屯軍,與都部署郭進不協,敵至,閉壁自守,去又不追,蓄軍資以規利,為部下所訟,詔鞫之,欽祚具伏。癸未,責授睦州防禦使,仍護軍。
bǐng xū, liáo mìng běi yuàn dài wáng yē lǜ xī dá yī shí wáng sà hā děng yǐ bīng shù yàn.
丙戌,遼命北院大王耶律希達、伊實王薩哈等以兵戍燕。
dīng hài, guō jìn pò běi hàn bīng yú xī lóng mén zhài.
丁亥,郭進破北漢兵於西龍門寨。
wù zǐ, mìng liù zhái shǐ hóu jì lóng gōng qìn zhōu, gé mén zhī hóu wáng xùn gōng fén zhōu. zhuàn, shēn dì yě.
戊子,命六宅使侯繼隆攻沁州,閤門祗侯王巽攻汾州。僎,侁弟也。
jǐ chǒu, liáo mìng zuǒ qiān niú wèi dà jiāng jūn hán bó dà tóng jūn jié dù shǐ yē lǜ shàn bù yǐ běn lù bīng yuán běi hàn.
己丑,遼命左千牛衛大將軍韓侼、大同軍節度使耶律善布以本路兵援北漢。
rén chén, fù mìng zī zhōu cì shǐ tài yuán wáng guì gōng qìn zhōu.
壬辰,復命淄州刺史太原王貴攻沁州。
yǐ wèi, liáo yē lǜ shā děng bái mǎ lǐng, qián zǔ dà jiàn, yù guō jìn bīng, shā yǔ zhū jiāng yù dài hòu jūn, jì wáng tǎ ěr jí mù jì yǐ wèi jí jī zhī biàn, shā bù néng duó. tǎ ěr děng yǐ xiān fēng dù jiàn, wèi bàn, jìn lǜ qí fèn jī, dà bài zhī. tǎ ěr děng jí qí zi huá gé shā zhī zǐ dé lín lìng gǔn tú mǐn xiáng gǔn táng gǔ jù mò yú zhèn, shā děng jǐ bù néng chū, huì yē lǜ sè zhēn yǐ jiù bīng zhì, wàn nǔ qí fā, sòng shī nǎi tuì. shā mù jì jǐn yǐ shēn miǎn. běi hàn zhǔ fù qiǎn jiān shǐ jī là wán fù liáo, jìn bǔ dé zhī, xùn yú chéng xià, chéng zhōng qì shǐ duó yǐ.
乙未,遼耶律沙等白馬嶺,前阻大澗,遇郭進兵,沙與諸將欲待後軍,冀王塔爾及穆濟以為急擊之便,沙不能奪。塔爾等以先鋒渡澗,未半,進率騎奮擊,大敗之。塔爾等及其子華格、沙之子德琳、令袞圖敏、詳袞唐古俱歿於陣,沙等幾不能出,會耶律色珍以救兵至,萬弩齊發,宋師乃退。沙、穆濟僅以身免。北漢主復遣間使齎蠟丸赴遼,進捕得之,徇於城下,城中氣始奪矣。
mìng zhī fǔ zhōu xián jiù shǐ zhé yù qīng jiān jūn gòng fèng guān jìn yáng yǐn xiàn fēn bīng gōng lán zhōu.
命知府州、閒廄使折御卿、監軍、供奉官晉陽尹憲分兵攻嵐州。
bǐng shēn, zuǒ fēi lóng shǐ shǐ yè pò běi hàn yīng yáng jūn.
丙申,左飛龍使史業破北漢鷹揚軍。
guǐ mǎo, hé dōng chéng xī miàn zhuǎn yùn shǐ liú bǎo xūn wèi shǎn xī běi lù zhuǎn yùn shǐ, dài léi dé xiāng yě. dé xiāng diào fā qìn zhōu jūn chǔ hòu qī, zhào hé dé xiāng, mìng bǎo xūn děng jiān lǐng zhī.
癸卯,河東城西面轉運使劉保勛為陝西北路轉運使,代雷德驤也。德驤調發沁州軍儲後期,詔劾德驤,命保勛等兼領之。
yǐ sì, xià zhōu lǐ jì yún qǐ shuài suǒ bù zhù tǎo běi hàn.
乙巳,夏州李繼筠乞帥所部助討北漢。
zhào quán zhōu fā bīng hù sòng chén hóng jìn qīn shǔ fù què.
詔泉州發兵護送陳洪進親屬赴闕。
xià, sì yuè, jǐ yǒu shuò, lán zhōu xíng yíng yǔ běi hàn jūn zhàn, pò zhī. gēng xū, yú xiàn jiàng.
夏,四月,己酉朔,嵐州行營與北漢軍戰,破之。庚戌,盂縣降。
yǐ shí xī zài wèi shū mì fù shǐ.
以石熙載為樞密副使。
xīn hài, běi hàn fù mǎ dū wèi lú jùn, zì dài zhōu chí zhuàng yú liáo gào jí. liáo rén bài nǜ zhī yú, bù néng zài fā bīng jiù.
辛亥,北漢駙馬都尉盧俊,自代州馳狀於遼告急。遼人敗衄之餘,不能再發兵救。
xīn yǒu, dé lǜ lēi bù gòng yú liáo.
辛酉,德寽勒部貢於遼。
rén xū, chē jià fā zhèn zhōu, xìng tài yuán.
壬戌,車駕發鎮州,幸太原。
zhé yù qīng kè kě lán jūn, huò qí jūn shǐ zhé lìng tú.
折御卿克岢嵐軍,獲其軍使折令圖。
jiǎ zǐ, jiě huī děng gōng lóng zhōu, xī tóu gòng fèng guān yuán jì zhōng wǔ qí jūn xiào xǔ jūn xiān dēng, xiàn zhī.
甲子,解暉等攻隆州,西頭供奉官袁繼忠、武騎軍校許均先登,陷之。
jǐ sì, zhé yù qīng kè lán zhōu, shā qí xiàn zhōu cì shǐ guō yì, huò kuí zhōu jié dù shǐ mǎ yán zhōng.
己巳,折御卿克嵐州,殺其憲州刺史郭翊,獲夔州節度使馬延忠。
gēng wǔ, dì zhì tài yuán, zhù bì yú fén shuǐ zhī dōng. xīn wèi, xìng chéng xī miàn, àn shì yíng lěi gōng jù, wèi láo zhū jiāng. yǐ shǒu zhào yù běi hàn zhǔ shǐ jiàng, chuán zhào zhì chéng xià, shǒu pí zhě bù gǎn shòu.
庚午,帝至太原,駐蹕於汾水之東。辛未,幸城西面,按視營壘攻具,慰勞諸將。以手詔諭北漢主使降,傳詔至城下,守陴者不敢受。
rén shēn, yè lòu wèi jǐn, dì xìng chéng xī dū zhū jiāng gōng chéng. tiān wǔ jūn xiào jīng sì lǜ zhòng xiān dēng, shǒu rèn shù rén, zú guàn shuāng jiàn, zhōng shǒu pào, zhé suì èr chǐ, dì jiàn zhī, jí zhào xià, cì yǐ jǐn páo yín dài. sì, hǎn rú xiōng sūn yě. xiān shì dì xuǎn zhū jūn yǒng shì shù bǎi rén, jiào yǐ jiàn wǔ, jiē néng zhì jiàn yú kōng zhōng, yuè qí shēn zuǒ yòu chéng zhī, jiàn zhě wú bù kǒng jù. huì qì dān qiǎn shǐ xiū gòng, cì yàn biàn diàn, yīn chū jiàn shì shì zhī, shù bǎi rén tǎn xī gǔ yán zào, huī rèn ér rù, tiào zhì chéng jiē, qū jǐn qí miào, shǐ zhě bù gǎn zhèng shì. jí shì xún chéng, bì lìng wǔ jiàn shì qián dǎo, gè chéng qí jì, chéng shàng rén wàng zhī pò dǎn. dì měi huàn jiǎ zhòu, fàn shǐ shí, zhǐ huī róng lǚ, zuǒ yòu yǒu jiàn zhě, dì yuē: jiāng shì zhēng xiào mìng yú fēng dí zhī xià, zhèn qǐ rěn zuò guān! zhū jūn wén zhī, rén bǎi qí yǒng, jiē mào sǐ xiān dēng, fán kòng xián zhī shì shù shí wàn, liè zhèn yú chéng yú qián, dūn jiǎ jiāo shè, shǐ jí tài yuán chéng shàng rú wèi máo yān. bǔ dé shēng kǒu, yún běi hàn zhǔ chéng zhōng shì suǒ shè zhī jiàn, yǐ shí qián yì yī shǐ, fán dé bǎi yú wàn, jù ér zhù zhī. dì xiào yuē: cǐ jiàn wèi wǒ xù yě. jí chéng jiàng, jǐn dé zhī.
壬申,夜漏未盡,帝幸城西督諸將攻城。天武軍校荊嗣率眾先登,手刃數人,足貫雙箭,中手砲,折碎二齒,帝見之,亟召下,賜以錦袍銀帶。嗣,罕儒兄孫也。先是帝選諸軍勇士數百人,教以劍舞,皆能擲劍於空中,躍其身左右承之,見者無不恐懼。會契丹遣使修貢,賜宴便殿,因出劍士示之,數百人袒裼鼓訁喿,揮刃而入,跳擲承接,曲盡其妙,使者不敢正視。及是巡城,必令舞劍士前導,各呈其技,城上人望之破膽。帝每擐甲冑,犯矢石,指揮戎旅,左右有諫者,帝曰:「將士爭效命於鋒鏑之下,朕豈忍坐觀!」諸軍聞之,人百其勇,皆冒死先登,凡控弦之士數十萬,列陣於乘輿前,蹲甲交射,矢集太原城上如胃毛焉。捕得生口,雲北漢主城中市所射之箭,以十錢易一矢,凡得百餘萬,聚而貯之。帝笑曰:「此箭為我蓄也。」及城降,盡得之。
tián qīn zuò zài shí lǐng guān, zì wèi jiān lì zhū bù fǎ shì, guō jìn lǚ yǐ wèi yán, qīn zuò hàn zhī. jìn wǔ rén, gāng liè, zhàn gōng gāo, qīn zuò shù rú líng wǔ, jìn bù néng kān, guǐ yǒu, suì yì ér sǐ, qīn zuò yǐ cù zhòng fēng xuàn wén. dì dào xī liáng jiǔ, yōu zhào zèng ān guó jié dù shǐ. zuǒ yòu jiē zhī, ér wú gǎn yán zhě. mìng jì zhōu cì shǐ niú sī jìn wèi shí lǐng guān bù shǔ. sī jìn yǒu lǚ lì, cháng yǐ qiáng gōng guà yú ěr, yǐ shǒu yǐn zhī lìng mǎn yòu, fù bì lì, èr lì shì cuō qí rǔ yè zhī bù dòng, jūn zhōng xián yì yān.
田欽祚在石嶺關,恣為奸利諸不法事,郭進屢以為言,欽祚憾之。進武人,剛烈,戰功高,欽祚數如陵侮,進不能堪,癸酉,遂縊而死,欽祚以卒中風眩聞。帝悼惜良久,優詔贈安國節度使。左右皆知,而無敢言者。命冀州刺史牛思進為石嶺關部署。思進有膂力,嘗以強弓掛於耳,以手引之令滿;又,負壁立,二力士撮其乳曳之不動,軍中咸異焉。
jiǎ xū, xìng zhū sāi.
甲戌,幸諸塞。
yǐ hài, xìng lián chéng, shì gōng chéng zhū dòng. shí lǐ hàn qióng lǜ zhòng xiān dēng, shǐ jí qí nǎo, yòu zhōng zhǐ, shāng shén, yóu lì jí zhàn. dì cù zhào zhì wò diàn, shì qí chuàng, fù yǐ liáng yào. dì yù qīn xìng dòng wū zhōng láo shì zú, hàn qióng qì yuē: shǐ shí zhù dòng wū rú yǔ, bì xià nài hé yǐ wàn chéng zhī zūn qīn wǎng lín zhī! ruò bù tīng, chén qǐng xiān sǐ. nǎi zhǐ.
乙亥,幸連城,視攻城諸洞。時李漢瓊率眾先登,矢集其腦,又中指,傷甚,猶力疾戰。帝促召至幄殿,視其創,傅以良藥。帝欲親幸洞屋中勞士卒,漢瓊泣曰:「矢石注洞屋如雨,陛下奈何以萬乘之尊親往臨之!若不聽,臣請先死。」乃止。
dīng chǒu, xìng xī lián chéng lóu.
丁丑,幸西連城樓。
wǔ yuè, jǐ mǎo shuò, xìng chéng xī nán yú yè, dū zhū jiāng jí gōng chí míng, xiàn yáng mǎ chéng. běi hàn xuān huī shǐ fàn chāo lái jiàng, gōng chéng zhě yí qí chū zhàn, qín zhī yǐ xiàn, zhǎn yú dào xià. jì ér běi hàn jǐn shā chāo qī zǐ, xiāo qí shǒu, tóu yú chéng wài.
五月,己卯朔,幸城西南隅;夜,督諸將急攻;遲明,陷羊馬城。北漢宣徽使范超來降,攻城者疑其出戰,擒之以獻,斬於纛下。既而北漢盡殺超妻子,梟其首,投於城外。
běi hàn dài zhōu cì shǐ liú jì wén jí lú jùn bēn yú liáo.
北漢代州刺史劉繼文及盧俊奔於遼。
xīn sì, xìng chéng xī běi yú. běi hàn mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ guō wàn chāo lái jiàng.
辛巳,幸城西北隅。北漢馬步軍都指揮使郭萬超來降。
rén wǔ, dì xìng chéng nán, wèi zhū jiāng yuē: yì rì chóng wǔ, dāng shí yú chéng zhōng. suì zì cǎo zhào cì běi hàn zhǔ. yè, lòu shàng yī kè, chéng shàng yǒu cāng bái yún rú rén zhuàng.
壬午,帝幸城南,謂諸將曰:「翼日重午,當食於城中。」遂自草詔賜北漢主。夜,漏上一刻,城上有蒼白雲如人狀。
guǐ wèi, xìng chéng nán, dū zhū jiāng jí gōng, shì fèn nù, zhēng chéng chéng, bù kě è. dì kǒng tú qí chéng, yīn huī zhòng shǎo tuì. chéng zhōng rén yóu yù gù shǒu, zuǒ pú shè zhì shì mǎ fēng, yǐ bìng wò jiā, yú rù jiàn běi hàn zhǔ, liú tì bèi yán xìng wáng zhī lǐ. yè, lòu shàng shí kè, běi hàn zhǔ nǎi qiǎn kè shěng shǐ lǐ xūn shàng biǎo nà kuǎn. dì xǐ, jí mìng tōng shì shè rén xuē wén bǎo jī zhào rù chéng fǔ yù. yè lòu wèi jǐn, xìng chéng běi, yàn cóng chén yú chéng tái, shòu qí jiàng. jiǎ shēn, chí míng, liú jì yuán lǜ qí píng zhāng shì lǐ yùn děng sù fú shā mào dài zuì tái xià, zhào shì zhī, zhào shēng tái láo wèn. jì yuán kòu tóu yuē: chén zì wén chē jià qīn lín, jí yù shù shēn guī mìng, gài wáng mìng zhě jù sǐ, jié chén bù dé jiàng ěr. dì lìng jí wáng mìng zhě zhì, xī zhǎn zhī. gù wèi huái hǎi guó wáng qián chù yuē: qīng néng bǎo yī fāng yǐ guī yú wǒ, bù zhì xuè rèn, shēn kě jiā yě.
癸未,幸城南,督諸將急攻,士奮怒,爭乘城,不可遏。帝恐屠其城,因麾眾少退。城中人猶欲固守,左僕射致仕馬峰,以病臥家,舁入見北漢主,流涕備言興亡之理。夜,漏上十刻,北漢主乃遣客省使李勛上表納款。帝喜,即命通事舍人薛文寶齎詔入城撫諭。夜漏未盡,幸城北,宴從臣於城台,受其降。甲申,遲明,劉繼元率其平章事李惲等素服紗帽待罪台下,詔釋之,召升台勞問。繼元叩頭曰:「臣自聞車駕親臨,即欲束身歸命,蓋亡命者懼死,劫臣不得降耳。」帝令籍亡命者至,悉斬之。顧謂淮海國王錢俶曰:「卿能保一方以歸於我,不致血刃,深可嘉也。」
běi hàn píng, fán dé zhōu shí, jūn yī, xiàn sì shí yī, hù sān wàn wǔ qiān èr bǎi èr shí, bīng sān wàn.
北漢平,凡得州十,軍一,縣四十一,戶三萬五千二百二十,兵三萬。
mìng liú bǎo xūn zhī tài yuán fǔ.
命劉保勛知太原府。
yǐ yǒu, shè hé dōng guǎn nèi cháng shè suǒ bù yuán zhě. zhū zhōu xiàn wěi shǔ zhí guān děng, bìng lìng réng jiù. rén hù liǎng shuì, tè yǔ gěi fù èr nián, wáng shī suǒ bù jí chù, gěi fù yī nián. fēn mìng cháng cān guān bā rén zhī xīn dài děng zhōu.
乙酉,赦河東管內常赦所不原者。諸州縣偽署職官等,並令仍舊。人戶兩稅,特與給復二年,王師所不及處,給復一年。分命常參官八人知忻、代等州。
huǐ tài yuán jiù chéng, gǎi wèi píng jìn xiàn yǐ yú cì xiàn wèi bīng zhōu. xǐ sēng dào jí mín gāo zī zhě yú xī jīng.
毀太原舊城,改為平晉縣;以榆次縣為并州。徙僧道及民高資者於西京。
jǐ chǒu, yǐ liú jì yuán wèi yòu wèi shàng jiāng jūn, fēng péng chéng jùn gōng. yòu yǐ qí chén lǐ yùn wèi diàn zhōng jiān, mǎ fēng wèi shào fǔ jiān, guō wàn chāo wèi cí zhōu tuán liàn shǐ, lǐ xūn wèi yòu wèi jiāng jūn, yú shòu guān yǒu chà.
己丑,以劉繼元為右衛上將軍,封彭城郡公。又以其臣李惲為殿中監,馬峰為少府監,郭萬超為磁州團練使,李勛為右衛將軍,餘授官有差。
xīn mǎo, yàn liú jì yuán jí qí guān shǔ. jì yuán xiàn qí gōng jì bǎi yú rén, dì yǐ fēn cì lì gōng jiāng xiào.
辛卯,宴劉繼元及其官屬。繼元獻其宮妓百餘人,帝以分賜立功將校。
yǐ wèi, zhú bīng zhōu xīn chéng.
乙未,築并州新城。
sòng liú jì yuán sī má yǐ shàng qīn fù què.
送劉繼元緦麻以上親赴闕。
bǐng shēn, xìng tài yuán chéng běi, yù shā hé mén lóu. yí shǐ fēn bù xǐ jū mín yú xīn bīng zhōu, jǐn fén qí lú shě, mín lǎo yòu qū chéng mén bù jí, sǐ zhě shén zhòng.
丙申,幸太原城北,御沙河門樓。遺使分部徙居民於新并州,盡焚其廬舍,民老幼趨城門不及,死者甚眾。
dīng yǒu, yǐ xíng gōng wèi píng jìn sì, dì zuò píng jìn jì, kè sì zhōng.
丁酉,以行宮為平晉寺,帝作《平晉記》,刻寺中。
fèi lóng zhōu, huǐ qí chéng.
廢隆州,毀其城。
gēng zǐ, fā tài yuán dīng wèi, cì zhèn zhōu.
庚子,發太原;丁未,次鎮州。
chū, gōng wéi tài yuán lěi yuè, kuì xiǎng qiě jǐn, jūn shì bà fá. liú jì yuán jiàng, rén rén yǒu xī shǎng yì, ér dì jiāng suì fá liáo, qǔ yōu jì. zhū jiāng jiē bù yuàn xíng, rán wú gǎn yán zhě. diàn qián dōu yú hòu cuī hàn dú zòu yuē: cǐ yī shì bù róng zài jǔ, chéng cǐ pò zhú zhī shì, qǔ zhī shén yì, shí bù kě shī yě. dì yuè, jí mìng shū mì shǐ cáo bīn yì diào fā tún bīng. shí chē zài bù jí, zǔ liú zài dào, bīng fáng lì zhāng zhì qián jì shù bù fèn jūn mǎ, jí dé bù jí xiào zhī, xī wú chà miù.
初,攻圍太原累月,饋餉且盡,軍士罷乏。劉繼元降,人人有希賞意,而帝將遂伐遼,取幽薊。諸將皆不願行,然無敢言者。殿前都虞候崔翰獨奏曰:「此一事不容再舉,乘此破竹之勢,取之甚易,時不可失也。」帝悅,即命樞密使曹彬議調發屯兵。時車載簿籍,阻留在道,兵房吏張質潛計數部分軍馬,及得簿籍校之,悉無差謬。
liù yuè, gēng shēn, chē jià běi zhēng, fā zhèn zhōu. hù cóng liù jūn yǒu bù jí shí zhì zhě, dì nù, yù zhì yú fǎ. mǎ bù jūn dōu jūn tóu zhào yán pǔ jù jìn yuē: bì xià xún xìng biān chuí, běn yǐ qì dān wèi huàn, jīn dí wèi tiǎn miè ér zhū qiǎn jiāng shì, ruò jǔ hòu tú, shuí wèi bì xià lù lì hū! dì jiā nà zhī.
六月,庚申,車駕北征,發鎮州。扈從六軍有不即時至者,帝怒,欲置於法。馬步軍都軍頭趙延溥遽進曰:「陛下巡幸邊陲,本以契丹為患,今敵未殄滅而誅譴將士,若舉後圖,誰為陛下戮力乎!」帝嘉納之。
bǐng yín, cì jīn tái dùn, liáo jìng yě. dīng mǎo, dì gōng huàn jiǎ zhòu, lǜ bīng cì qí gōu guān, liáo zhī dōng yì zhōu cì shǐ liú yǔ yǐ zhōu jiàng, liú bīng qiān rén shǒu zhī. dōng yì zhōu, jí qí gōu guān yě.
丙寅,次金台頓,遼境也。丁卯,帝躬擐甲冑,率兵次岐溝關,遼之東易州刺史劉禹以州降,留兵千人守之。東易州,即岐溝關也。
liáo běi yuàn dài wáng yē lǜ xī dá, tǒng jūn shǐ xiāo tuō gǔ, yī shí wáng sà hā, yíng zhàn yú shā hé. dōng xī bān zhǐ huī shǐ héng shuǐ fù qián jùn yí kǒng shǒu zhèng xiān zhì, jī zhī, hòu jūn jì zhì, dà bài xī dá jūn, shēng qín wǔ bǎi yú rén.
遼北院大王耶律希達,統軍使蕭托古,伊實王薩哈,迎戰於沙河。東西班指揮使衡水傅潛、浚儀孔守正先至,擊之,後軍繼至,大敗希達軍,生擒五百餘人。
wù chén, dì cì zhuō zhōu, pàn guān liú yuán dé yǐ chéng jiàng. gēng wǔ, cì liáo nán jīng zhī chéng nán, zhù bì bǎo guāng sì.
戊辰,帝次涿州,判官劉原德以城降。庚午,次遼南京之城南,駐蹕寶光寺。
liáo nán yuàn dài wáng yē lǜ sè zhēn huàn nán jūn zhī ruì, yǐ xī dá xīn bài, wèi nán jūn suǒ yì yě, qǔ qí qīng zhì, jūn yú dé shèng kǒu yǐ yòu dí. dì huī bīng jī zhī, shì jiē gǔ yǒng, zhǎn shǒu qiān yú jí. sè zhēn xí qí hòu, sòng shī shǐ què. sè zhēn jūn yú qīng shā hé běi, wèi nán jīng shēng yuán.
遼南院大王耶律色珍患南軍之銳,以希達新敗,為南軍所易也,取其青幟,軍於得勝口以誘敵。帝麾兵擊之,士皆鼓勇,斬首千餘級。色珍襲其後,宋師始卻。色珍軍於清沙河北,為南京聲援。
bó hǎi shuài dá lán hǎn lǜ bù zú lái jiàng yǐ dá lán wèi bó hǎi dōu zhǐ huī shǐ.
渤海帥達蘭罕率部族來降;以達蘭為渤海都指揮使。
rén shēn, bù fèn zhū jiāng gōng chéng, dìng guó jié dù shǐ sòng wò gōng qí nán miàn, hé yáng jié dù shǐ cuī yàn jìn gōng běi miàn, zhāng xìn jié dù shǐ liú yù gōng dōng miàn, dìng yá jié dù shǐ mèng yuán zhé gōng xī miàn. mìng xuān huī nán yuàn shǐ pān měi zhī yōu zhōu xíng fǔ shì. liáo nán jīng quán liú shǒu hán dé ràng jù shén, yǔ zhī sān sī shì liú hóng dēng chéng, rì yè shǒu yù, ér chéng wài zhāo xié shén jí, rén huái èr xīn. huì dí lǐ dōu dōu zhǐ huī shǐ lǐ zhā lēi càn chū jiàng, chéng zhōng yì jù.
壬申,部分諸將攻城,定國節度使宋渥攻其南面,河陽節度使崔彥進攻北面,彰信節度使劉遇攻東面,定牙節度使孟元喆攻西面。命宣徽南院使潘美知幽州行府事。遼南京權留守韓德讓懼甚,與知三司事劉弘登城,日夜守御,而城外招脅甚急,人懷二心。會迪里都都指揮使李扎勒燦出降,城中益懼。
liáo yù zhǎn láng jūn yē lǜ xué gǔ wén nán jīng bèi wéi, jí jiù zhī, wéi shī fāng yán, nǎi xué dì yǐ jìn, xié hán dé ràng děng zhěng qì xiè, ān fǎn cè, suí yí bèi yù, zhì bù shǎo xiè. sòng bīng sān bǎi yú rén chéng yè dēng chéng, xué gǔ zhàn què zhī, yì xiū shǒu bèi, yǐ dài yuán shī.
遼御盞郎君耶律學古聞南京被圍,急救之,圍師方嚴,乃穴地以進,偕韓德讓等整器械,安反側,隨宜備御,志不少懈。宋兵三百餘人乘夜登城,學古戰卻之,益修守備,以待援師。
bǐng xū, mìng diàn zhōng chéng yáng gōng zhī zhuō zhōu, yǐ liú yuán dé wèi yòu zàn shàn dài fū tōng pàn zhōu shì. yǐ hài, mìng bā zuò fù shǐ qí yán lǎng zhī dōng yì zhōu.
丙戌,命殿中丞楊恭知涿州,以劉原德為右贊善大夫、通判州事。乙亥,命八作副使祁延朗知東易州。
dīng chǒu, liáo zhǔ shǐ zhī nán jīng zhī wéi, mìng nán jīng zǎi xiàng yē lǜ shā jiù zhī, yí shǐ zé tuō guǒ děng yuē: qīng děng bù yán zhēn hòu, yòng bīng wú fǎ, yù dí jí bài, xī yǐ wèi jiāng! tè lǐ gǔn yē lǜ xiū gé zhī shì jí, zì qǐng fù yuán, liáo zhǔ nǎi yǐ xiū gé dài xī dá, jiāng wǔ yuàn jūn bìng fā.
丁丑,遼主始知南京之圍,命南京宰相耶律沙救之,遺使責托果等曰:「卿等不嚴偵候,用兵無法,遇敵即敗,奚以為將!」特里袞耶律休格知事亟,自請赴援,遼主乃以休格代希達,將五院軍並發。
qiū, qī yuè, gēng chén, liáo jiàn xióng jié dù shǐ liú yán sù lái jiàng. rén wǔ, liáo jì zhōu zhī zhōu liú shǒu ēn jiàng.
秋,七月,庚辰,遼建雄節度使劉延素來降。壬午,遼薊州知州劉守恩降。
dì rì dū zhū jiāng gōng chéng, ér jiāng shì duō dài. guì zhōu guān chá shǐ cáo hàn táo zhōu guān chá shǐ mǐ xìn tún chéng zhī dōng nán yú, jūn shì jué tǔ dé xiè, hàn wèi zhū jiāng yuē: xiè, shuǐ wù, ér lù jū, shī qí suǒ yě. qiě duō zú, dí jiù jiāng zhì zhī xiàng. yòu, xiè zhě, jiě yě, qí bān shī hū!
帝日督諸將攻城,而將士多怠。桂州觀察使曹翰、洮州觀察使米信屯城之東南隅,軍士掘土得蟹,翰謂諸將曰:「蟹,水物,而陸居,失其所也。且多足,敵救將至之象。又,蟹者,解也,其班師乎!」
guǐ wèi, liáo yē lǜ shā yǐ yuán shī zhì, zhàn yú gāo liáng hé, sòng shī jī zhī, shā bài zǒu. huì bó mù, xiū gé zì jiān dào chí zhì, rén chí liǎng jù, sòng shī bù cè qí duō guǎ, yǒu jù sè. xiū gé yǔ sè zhēn hé jūn, fēn zuǒ yòu yì fèn jī, xiū gé bèi sān chuàng, zhàn yì lì. xué gǔ wén yuán shī dà jí, kāi mén liè zhèn, sì miàn míng gǔ, jū mín dà hū, shēng zhèn tiān dì, xiū gé chéng zhī. sòng shī dà bài, dì chéng lǘ chē nán zǒu. xiū gé chuàng shén, bù néng qí, qīng chē zhuī zhì zhuō zhōu, huò bīng zhàng fú yìn liáng kuì huò bì bù kě shèng jì.
癸未,遼耶律沙以援師至,戰於高梁河,宋師擊之,沙敗走。會薄暮,休格自間道馳至,人持兩炬,宋師不測其多寡,有懼色。休格與色珍合軍,分左右翼奮擊,休格被三創,戰益力。學古聞援師大集,開門列陣,四面鳴鼓,居民大呼,聲震天地,休格乘之。宋師大敗,帝乘驢車南走。休格創甚,不能騎,輕車追至涿州,獲兵仗、符印、糧饋、貨幣不可勝計。
bǐng xū, dì cì jīn tái yì, nèi gòng fèng guān zhēn dìng yán chéng hàn chí zòu guī shī dà kuì, mìng diàn qián dōu yú hòu cuī hàn wǎng fǔ zhī, zhòng suì dìng.
丙戌,帝次金台驛,內供奉官真定閻承翰馳奏歸師大潰,命殿前都虞候崔翰往撫之,眾遂定。
wù zǐ, cì dìng zhōu.
戊子,次定州。
dìng nán jūn liú hòu lǐ jì yún zú, dì jì pěng xí wèi.
定難軍留後李繼筠卒,弟繼捧襲位。
gēng yín, mìng cuī hàn jí dìng wǔ jié dù shǐ mèng yuán zhé děng liú tún dìng zhōu, zhāng dé jié dù shǐ lǐ hàn qióng tún zhèn zhōu, hé yáng jié dù shǐ cuī yàn jìn děng tún guān nán, dé yǐ pián yí cóng shì. dì wèi zhū jiāng yuē: qì dān bì lái qīn biān, dāng huì bīng shè fú jiā jī zhī, kě dà jié yě.
庚寅,命崔翰及定武節度使孟元喆等留屯定州,彰德節度使李漢瓊屯鎮州,河陽節度使崔彥進等屯關南,得以便宜從事。帝謂諸將曰:「契丹必來侵邊,當會兵設伏夾擊之,可大捷也。」
xīn chǒu, liáo zhǔ yǐ hán dé ràng děng néng ān rén xīn, hàn chéng chí, cì zhào bāo jiǎng. yǐ dé ràng wèi liáo xìng jūn jié dù shǐ yē lǜ xué gǔ yáo shòu bǎo jìng jié dù shǐ, wèi nán jīng mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ. yē lǜ shā děng tóng zài gāo liáng hé yǒu gōng, shì qí bài jūn zhī zuì.
辛丑,遼主以韓德讓等能安人心,捍城池,賜詔褒獎。以德讓為遼興軍節度使;耶律學古遙授保靜節度使,為南京馬步軍都指揮使。耶律沙等同在高梁河有功,釋其敗軍之罪。
liáo zhǔ yǐ biān jìng yòng bīng, zhào qián nán yuàn dài wáng yē lǜ tǎ ěr, wèn yǐ zhèng shì. tǎ ěr xū bìn pó rán, jīng lì yóu jiàn, liáo zhǔ hòu lǐ zhī. wèi jǐ, yǐ bìng zú, nián qī shí jiǔ. tǎ ěr jí suǒ chēng fù mín dài wáng yě, liáo rén jiǔ ér sī zhī.
遼主以邊境用兵,召前南院大王耶律塔爾,問以政事。塔爾須鬢皤然,精力猶健,遼主厚禮之。未幾,以病卒,年七十九。塔爾即所稱富民大王也,遼人久而思之。
shǒu zhōng shū lìng xī jīng liú shǒu shí shǒu xìn, cóng zhēng shī lǜ, bā yuè, rén zǐ, zé shòu chóng xìn jié dù shǐ jiān zhōng shū lìng. jiǎ yín, zhāng xìn jié dù shǐ liú yù biǎn sù zhōu guān chá shǐ.
守中書令、西京留守石守信,從征失律,八月,壬子,責授崇信節度使兼中書令。甲寅,彰信節度使劉遇貶宿州觀察使。
běi hàn jiāng liú jì yè, sù xiāo yǒng, jí jì yuán jiàng, jì yè yóu jù chéng kǔ zhàn, dì yù shēng zhì zhī, lìng jì yuán zhāo zhī, jì yè nǎi běi miàn zài bài, dà tòng, shì jiǎ lái jiàn. dì xǐ, wèi fǔ zhī shén hòu, fù xìng yáng shì, zhǐ míng yè, shòu lǐng jūn wèi dà jiāng jūn. dīng sì, yǐ yè wèi zhèng zhōu fáng yù shǐ.
北漢將劉繼業,素驍勇,及繼元降,繼業猶據城苦戰,帝欲生致之,令繼元招之,繼業乃北面再拜,大慟,釋甲來見。帝喜,慰撫之甚厚,複姓楊氏,止名業,授領軍衛大將軍。丁巳,以業為鄭州防禦使。
guǐ hài, mìng pān měi tún hé dōng sān jiāo kǒu.
癸亥,命潘美屯河東三交口。
chū, wǔ gōng jùn wáng dé zhāo cóng zhēng yōu zhōu, jūn zhōng cháng yè jīng, bù zhī dì suǒ zài, huò yǒu móu lì wáng zhě, huì zhī dì chù, nǎi zhǐ. dì wēi wén qí shì, bù yuè. jí guī, yǐ běi zhēng bù lì, jiǔ bù xíng tài yuán zhī shǎng. yì zhě jiē wèi bù kě, yú shì dé zhāo chéng jiān rù yán, dì dà nù yuē: dài rǔ zì wèi zhī, shǎng wèi wǎn yě! dé zhāo huáng kǒng, hái gōng, wèi zuǒ yòu yuē: dài dāo hū? zuǒ yòu cí yǐ gōng zhōng bù gǎn dài. dé zhāo yīn rù chá jiǔ gé, jù hù, qǔ gē guǒ dāo zì wěn. dì wén zhī, jīng huǐ, wǎng bào qí shī dà kū yuē: chī ér, hé zhì cǐ xié! zhuī fēng wèi wáng, shì yuē yì. zi wǔ rén.
初,武功郡王德昭從征幽州,軍中嘗夜驚,不知帝所在,或有謀立王者,會知帝處,乃止。帝微聞其事,不悅。及歸,以北征不利,久不行太原之賞。議者皆謂不可,於是德昭乘間入言,帝大怒曰:「待汝自為之,賞未晚也!」德昭惶恐,還宮,謂左右曰:「帶刀乎?」左右辭以宮中不敢帶。德昭因入茶酒閣,拒戶,取割果刀自刎。帝聞之,驚悔,往抱其屍大哭曰:「痴兒,何至此邪!」追封魏王,諡曰懿。子五人。
shì yuè, zhào zuò tài qīng lóu.
是月,詔作太清樓。
jiǔ yuè, yǐ yǒu, mìng nèi yī kù shǐ zhāng shào qíng nán zuō fang fù shǐ lǐ shén yòu děng lǜ bīng tún dìng zhōu.
九月,乙酉,命內衣庫使張紹勍、南作坊副使李神祐等率兵屯定州。
gēng yín, yǐ hù bù láng zhōng hóu zhì wèi jiàn yì dài fū, quán yù shǐ zhōng chéng. quán zhōng chéng shǐ cǐ.
庚寅,以戶部郎中侯陟為諫議大夫,權御史中丞。權中丞始此。
bǐng wǔ, liáo nán jīng liú shǒu yàn wáng hán kuāng sì yǔ yē lǜ shā yē lǜ xiū gé nán fá, yǐ bào wéi yàn zhī yì, zhèn zhōu dōu qián xiá yún zhōu guān chá shǐ liú tíng hàn shuài zhòng yù zhī. xiān zhèn yú xú hé, cuī yàn jìn qián shī chū hēi lú dī běi, yuán zhǎng chéng kǒu, xián méi niè dí hòu, lǐ hàn qióng jí cuī hàn yì lǐng bīng jì zhì.
丙午,遼南京留守燕王韓匡嗣與耶律沙、耶律休格南伐,以報圍燕之役,鎮州都鈐轄、雲州觀察使劉廷翰帥眾御之。先陣於徐河,崔彥進潛師出黑蘆堤北,緣長城口,銜枚躡敵後,李漢瓊及崔翰亦領兵繼至。
xiān shì dì yǐ zhèn tú yuán zhū jiāng, bǐ fēn wèi bā zhèn. jí jūn cì mǎn chéng, liáo shī dà zhì, yòu lóng wǔ jiāng jūn zhào yán jìn chéng gāo wàng zhī, dōng xī gèn yě, bù jiàn qí jì, hàn děng fāng àn tú bù zhèn, zhèn xiāng qù gè bǎi bù, shì zhòng yí jù, lüè wú dòu zhì. yán jìn wèi hàn děng yuē: zhǔ shàng wěi wú děng biān shì, gài qī yú kè dí ěr. jīn dí qí ruò cǐ, ér wǒ shī xīng bù, qí shì xuán jué, bǐ ruò chéng wǒ, jiāng hé yǐ jì! bù rú hé ér jī zhī, kě yǐ jué shèng. wéi lìng ér huò lì, bù yóu yù yú rǔ guó hū? hàn děng yuē: wàn yī bù jié, zé ruò zhī hé? yán jìn yuē: tǎng yǒu sàng bài, yán jìn dú dāng qí zé. hàn děng yóu yǐ shàn gǎi zhào zhǐ wèi yí, zhèn zhōu jiān jūn liù zhái shǐ lǐ jì lóng yuē: bīng guì shì biàn, ān kě yù dìng! wéi zhào zhī zuì, jì lóng qǐng dú dāng zhī. hàn děng yì shǐ jué, yú shì gǎi wèi èr zhèn, qián hòu xiāng fù. xiān qiǎn rén zhà yuē jiàng, kuāng sì xìn zhī. xiū gé yuē: bǐ zhòng zhěng ér ruì, bì bù kěn qū. cǐ yòu wǒ ěr, yí yán bīng yǐ dài. kuāng sì bù tīng. é ér sòng shī gǔ zào, chén qǐ zhǎng tiān, kuāng sì cāng cù bù zhī suǒ wèi, suì bài jī, kuì bīng xī zǒu xī shān, tóu kēng gǔ zhōng. zhuī bēn zhì suì chéng, zhǎn shǒu wàn yú jí, huò mǎ qiān yú pǐ, shēng qín qí jiāng sān rén, fú lǎo yòu sān wàn hù jí bīng qì jūn zhàng shén zhòng. kuāng sì qì qí gǔ dùn huí, yú zhòng zǒu yì zhōu, dú xiū gé zhěng bīng ér zhàn, xú yǐn hái.
先是帝以陣圖援諸將,俾分為八陣。及軍次滿城,遼師大至,右龍武將軍趙延進乘高望之,東西亘野,不見其際,翰等方按圖布陣,陣相去各百步,士眾疑懼,略無鬥志。延進謂翰等曰:「主上委吾等邊事,蓋期於克敵耳。今敵騎若此,而我師星布,其勢懸絕,彼若乘我,將何以濟!不如合而擊之,可以決勝。違令而獲利,不猶愈於辱國乎?」翰等曰:「萬一不捷,則若之何?」延進曰:「倘有喪敗,延進獨當其責。」翰等猶以擅改詔旨為疑,鎮州監軍、六宅使李繼隆曰:「兵貴適變,安可預定!違詔之罪,繼隆請獨當之。」翰等意始決,於是改為二陣,前後相副。先遣人詐約降,匡嗣信之。休格曰:「彼眾整而銳,必不肯屈。此誘我耳,宜嚴兵以待。」匡嗣不聽。俄而宋師鼓譟,塵起漲天,匡嗣倉猝不知所為,遂敗績,潰兵悉走西山,投坑谷中。追奔至遂城,斬首萬餘級,獲馬千餘匹,生擒其將三人,俘老幼三萬戶及兵器軍帳甚眾。匡嗣棄旗鼓遁回,餘眾走易州,獨休格整兵而戰,徐引還。
liáo zhǔ nù kuāng sì, shù yǐ wǔ zuì yuē: wéi zhòng shēn rù, yī yě háng wǔ bù zhěng, èr yě qì shī shǔ cuàn, sān yě zhēn hòu shī jī, sì yě juān qì qí gǔ, wǔ yě. jí lìng zhū zhī. huáng hòu lì jiù, dé miǎn. yǐ xiū gé zǒng nán miàn shù bīng.
遼主怒匡嗣,數以五罪曰:「違眾深入,一也;行伍不整,二也;棄師鼠竄,三也;偵候失機,四也;捐棄旗鼓,五也。」即令誅之。皇后力救,得免。以休格總南面戍兵。
dōng, shí yuè, gēng wǔ, zhèn zhōu jié shū wén, dì shǒu zhào bāo zhī.
冬,十月,庚午,鎮州捷書聞,帝手詔褒之。
yǐ hài, qí wáng tíng měi jìn fēng qín wáng, zǎi xiàng xuē jū zhèng jiā sī kōng, shěn lún jiā zuǒ pú shè, lú duō xùn jiān bīng bù shàng shū, shū mì shǐ cáo bīn jiān shì zhōng, wén wǔ guān yù píng tài yuán zhě, jiē qiān zhì yǒu chà, chū xíng shǎng gōng zhī diǎn yě.
乙亥,齊王廷美進封秦王,宰相薛居正加司空,沈倫加左僕射,盧多遜兼兵部尚書,樞密使曹彬兼侍中,文武官預平太原者,皆遷秩有差,初行賞功之典也。
shí yī yuè, wù yín, liáo zhǔ yàn shǎng xiū gé děng jí yǒu gōng jiāng xiào.
十一月,戊寅,遼主宴賞休格等及有功將校。
liáo nán yuàn shū mì shǐ jiān zhèng shì lìng guō xí, yǐ liáo zhǔ shù yóu liè, shàng shū jiàn yuē: xī táng gāo zǔ hǎo liè, sū shì zhǎng yán bù mǎn shí xún, wèi zú wèi lè, gāo zǔ jí rì bà, shǐ chēng qí měi. fú niàn shèng zǔ chuàng yè jiān nán, xiāo gàn bù xiè. mù zōng chěng wú qióng zhī yù, bù xù guó shì, tiān xià chóu yuàn. bì xià jì tǒng, hǎi nèi xī rán wàng zhōng xìng zhī zhì, shí yú nián jiān, zhēng fá wèi yǐ, chuāng yí wèi fù, zhèng yí kǒng jù xiū shěng yǐ huái yǒng tú, nǎi wén zì yì yóu liè, shén yú wǎng rì, wàn yī yǒu xián jué zhī yú, huǐ jiāng hé jí! kuàng nán yǒu qiáng dí, sì xì ér dòng, wén zhī dé wú shēng xīn hū! fú yuàn jié cóng qín hān yǐn zhī lè, wèi shè jì shēng líng jì. liáo zhǔ jiā shàn zhī, ér bù néng yòng.
遼南院樞密使兼政事令郭襲,以遼主數遊獵,上書諫曰:「昔唐高祖好獵,蘇世長言不滿十旬,未足為樂,高祖即日罷,史稱其美。伏念聖祖創業艱難,宵旰不懈。穆宗逞無窮之欲,不恤國事,天下愁怨。陛下繼統,海內翕然望中興之治,十餘年間,征伐未已,瘡痍未復,正宜恐懼修省以懷永圖,乃聞恣意遊獵,甚於往日,萬一有銜橛之虞,悔將何及!況南有強敵,伺隙而動,聞之得無生心乎!伏願節從禽酣飲之樂,為社稷生靈計。」遼主嘉善之,而不能用。
dì yǐ yáng yè lǎo yú biān shì, guǐ sì, mìng zhī dài zhōu jiān sān jiāo zhù pō bīng mǎ bù shǔ.
帝以楊業老於邊事,癸巳,命知代州兼三交駐泊兵馬部署。
xīn chǒu, rì nán zhì. liáo gǎi yuán gān hēng, dà shè.
辛丑,日南至。遼改元乾亨,大赦。
chū, xī nán yí bù gōng cháo gòng, xíng bù láng zhōng xǔ zhòng xuān wèi xī chuān zhuǎn yùn shǐ, qīn zhì dà dù hé, yù yǐ shùn nì, yí rén jiē lǜ fú. zài zhí yú sān suì, huì yǒu yán zhòng xuān dāng jiāng biǎo yòng bīng shí gān méi guān qián zhě, shì yuè, zhào hái, lìng yù shǐ tái jǐn suǒ cái jì bù jīn jù xiào, suì yú ér bì, zú wú qī yǐn, nǎi yǐ zhòng xuān wèi lǐng nán zhuǎn yùn shǐ. zhòng xuān yǒu xīn jì, jiāng biǎo yòng bīng, jūn zhōng xū suǒ bǎi duān, jiē yù chǔ xù wú què. cáo bīn guài zhī, cháng yè gōng chéng, qǔ táo qì shù wàn shì, fēn gěi gōng chéng zú, rán dēng zì zhào, zhòng xuān yǐ yù liào zhì, rú qí shù fù zhī. qí cái gàn lèi cǐ.
初,西南夷不供朝貢,刑部郎中許仲宣為西川轉運使,親至大渡河,諭以順逆,夷人皆率服。在職逾三歲,會有言仲宣當江表用兵時乾沒官錢者,是月,召還,令御史台盡索財計簿釒句校,歲餘而畢,卒無欺隱,乃以仲宣為嶺南轉運使。仲宣有心計,江表用兵,軍中需索百端,皆預儲蓄無闕。曹彬怪之,嘗夜攻城,取陶器數萬事,分給攻城卒,然燈自照,仲宣已預料置,如其數付之。其才幹類此。
shí èr yuè, yǐ mǎo, liáo nán jīng liú shǒu yàn wáng hán kuāng sì, jiàng fēng qín wáng, yáo shòu jìn chāng jūn jié dù shǐ. rén xū, shàng jīng liú shǒu shǔ wáng dào yǐn, qiān nán jīng liú shǒu. dào yǐn hào lìng yán sù, suī jiāng chǎng duō yú ér mín huò ān yè, xún jìn fēng jīng wáng.
十二月,乙卯,遼南京留守、燕王韓匡嗣,降封秦王,遙授晉昌軍節度使。壬戌,上京留守蜀王道隱,遷南京留守。道隱號令嚴肅,雖疆場多虞而民獲安業,尋進封荊王。
shì dōng, liáo zhǔ zhù nán jīng. mìng zǎi xiàng shì fǎng jiān xiū guó shǐ.
是冬,遼主駐南京。命宰相室昉監修國史。
tài zōng zhì rén yīng yùn shén gōng shèng dé ruì liè dà míng guǎng xiào huáng dì tài píng xìng guó wǔ nián liáo gān hēng èr nián. gēng chén, jiǔ bā líng nián
○太宗至仁應運神功聖德睿烈大明廣孝皇帝太平興國五年(遼乾亨二年。庚辰,九八零年)
chūn, zhēng yuè, bǐng zǐ shuò, liáo fēng huáng zǐ lóng xù wèi liáng wáng, lóng qìng wèi héng wáng. lóng xù yòu xǐ shū hàn, shí suì néng shī, liáo zhǔ shǔ yì yān.
春,正月,丙子朔,遼封皇子隆緒為梁王,隆慶為恆王。隆緒幼喜書翰,十歲能詩,遼主屬意焉。
gēng chén, zhào xuān wèi hé dōng zhū zhōu.
庚辰,詔宣慰河東諸州。
dì jì píng tài yuán, hái zì fàn yáng, dé fén jìn yàn jì zhī mǎ fán sì wàn èr qiān yú pǐ. rén wǔ, zhì tiān sì jiān yú jǐng yáng mén wài, zuǒ yòu gè èr, yǐ zuǒ yòu fēi lóng shǐ wèi zuǒ yòu tiān jiù shǐ, xián jiù shǐ wèi chóng yí shǐ. nèi jiù mǎ jì chōng niu rèn, shǐ fēn zhì zhū zhōu mù yǎng.
帝既平太原,還自范陽,得汾晉、燕薊之馬凡四萬二千餘匹。壬午,置天駟監於景陽門外,左右各二,以左、右飛龍使為左、右天廄使,閒廄使為崇儀使。內廄馬既充牜刃,始分置諸州牧養。
dīng hài, liáo yǐ tè lǐ gǔn xiū gé wèi běi yuàn dài wáng, qián shū mì shǐ xián shì fēng xī píng jùn wáng.
丁亥,遼以特里袞休格為北院大王,前樞密使賢適封西平郡王。
gēng yín, yǐ lǐ bù shì láng shēn zhōu chéng yǔ wèi wén míng diàn xué shì, bān shū mì fù shǐ xià. wén míng diàn xué shì, jí duān míng diàn xué shì yě, diàn míng zǎo gǎi, zhí míng zhī gǎi zì yǔ shǐ.
庚寅,以禮部侍郎深州程羽為文明殿學士,班樞密副使下。文明殿學士,即端明殿學士也,殿名早改,職名之改自羽始。
guǐ mǎo, mìng yòu wèi jiāng jūn shǐ guī záo wèi shì xīn hé jiǔ shí lǐ.
癸卯,命右衛將軍史珪鑿尉氏新河九十里。
èr yuè, bǐng wǔ, jīng xī zhuǎn yùn shǐ chéng néng shàng yán: zhū dào zhōu fǔ mín shì yáo yì zhě duō yǒu bù jūn, wàng xià zhū lù zhuǎn yùn shǐ dìng wèi jiǔ děng, shàng sì děng hù liàng qīng zhòng gěi yì, xià sì děng hù bìng yǔ miǎn chú. zhào lìng zhuǎn yùn shǐ gōng qīn xiáng dìng, wù fù chà guān.
二月,丙午,京西轉運使程能上言:「諸道州府民事傜役者多有不均,望下諸路轉運使定為九等,上四等戶量輕重給役,下四等戶並與免除。」詔令轉運使躬親詳定,勿復差官。
wù shēn, gǎi nán biàn zhōu yuē huà zhōu.
戊申,改南辨州曰化州。
wù chén, liáo zhǔ rú qīng hé.
戊辰,遼主如清河。
sān yuè, dīng hài, liáo xī nán miàn zhāo tǎo fù shǐ yē lǜ wàng lù tài wèi huá gé qiǎn rén xiàn dǎng xiàng fú.
三月,丁亥,遼西南面招討副使耶律旺陸、太尉華格遣人獻党項俘。
wù zǐ, zuǒ lín mén wèi shàng jiāng jūn liú chǎng zú, zèng tài shī, zhuī fēng nán yuè wáng.
戊子,左臨門衛上將軍劉鋹卒,贈太師,追封南越王。
guǐ sì, yáng yè bài liáo shī yú yàn mén, shā qí fù mǎ shì zhōng xiāo duō luō, huò dōu zhǐ huī shǐ lǐ zhòng huì.
癸巳,楊業敗遼師於雁門,殺其駙馬侍中蕭多囉,獲都指揮使李重誨。
rùn yuè, jiǎ yín, fù shì quán zhī gòng jǔ chéng yǔ děng suǒ zòu hé gé jìn shì, dé tóng shān sū yì jiǎn děng bǎi yī shí jiǔ rén, yòu dé zhū kē wǔ bǎi sān shí sān rén, bìng fēn dì jiǎ yǐ, cì yàn, shǐ yǒu zhí shǐ guǎn péi zuò zhī zhì. jìn shì dì yī děng shòu jiāng zuò jiān chéng, tōng pàn fān jùn cì shòu dà lǐ píng shì, zhū lìng lù shì zhū kē shòu chū děng zhí shì jí pàn sī bù wèi shì. liú chāng yán yán míng yuǎn zhāng guān lè shǐ děng sì rén, jiē yǐ jiàn rèn guān jǔ jìn shì, dì xī kē dì bù yǔ, tè shòu jìn fān zhǎng shū jì.
閏月,甲寅,覆試權知貢舉程羽等所奏合格進士,得銅山蘇易簡等百一十九人,又得諸科五百三十三人,並分第甲乙,賜宴,始有直史館陪坐之制。進士第一等授將作監丞,通判籓郡;次授大理評事,諸令、錄事;諸科授初等職事及判、司、簿、尉事。劉昌言、顏明遠、張觀、樂史等四人,皆以見任官舉進士,帝惜科第不與,特授近籓掌書記。
xīn wèi, guī yì jūn jié dù shǐ cáo yuán zhōng zú, qí zi yán lù zì chēng liú hòu, qiǎn shǐ xiū gòng. xià, sì yuè, dīng chǒu, zhào zèng yuán zhōng dùn huáng jùn wáng, shòu yán lù guī yì jié dù shǐ.
辛未,歸義軍節度使曹元忠卒,其子延祿自稱留後,遣使修貢。夏,四月,丁丑,詔贈元忠燉煌郡王,授延祿歸義節度使。
qiǎn gòng fèng guān lú xí shǐ jiāo zhōu. shí dīng liǎn jí qí fù bù lǐng jiē sǐ, liǎn dì xuán shàng yòu, sì chēng jié dù xíng jūn sī mǎ quán lǐng jūn fǔ shì. dà jiāng lí huán shàn quán, jié qiān xuán yú bié dì, jǔ zú jìn gù zhī, dài zǒng qí zhòng.
遣供奉官盧襲使交州。時丁璉及其父部領皆死,璉弟璿尚幼,嗣稱節度行軍司馬、權領軍府事。大將黎桓擅權,劫遷璿於別第,舉族禁錮之,代總其眾。
xiāng yáng xiàn mín zhāng jù yuán wǔ shì tóng jū, nèi wú yì cuàn wù zǐ, zhào jīng biǎo mén lǘ. jù yuán cháng xí xíng míng shū, tè cì míng fǎ jí dì.
襄陽縣民張巨源五世同居,內無異爨;戊子,詔旌表門閭。巨源嘗習刑名書,特賜明法及第。
liáo zhǔ qīng shǔ yàn zǐ chéng.
遼主清暑燕子城。
chū, liú jì yuán jiàng, dì lìng diàn qián dōu yú hòu wǔ tài jié dù shǐ cuī hàn xiān rù wèi yù, réng jìn fú lüè zhī wù wú dé chū chéng. shí qín wáng tíng měi yǐ shù shí qí jiāng mào jìn chū chéng, hàn ā zhǐ zhī. tíng měi yuàn, suì chán yú dì. rén chén, hàn bà wèi gǎn dé jié dù shǐ.
初,劉繼元降,帝令殿前都虞候、武泰節度使崔翰先入慰諭,仍禁俘略之物無得出城。時秦王廷美以數十騎將冒禁出城,翰呵止之。廷美怨,遂讒於帝。壬辰,翰罷為感德節度使。
zhào yōng fén hé jìn cí shuǐ guàn tài yuán, duò qí gù chéng.
詔壅汾河晉祠水灌太原,墮其故城。
shì yuè, chū yǐ lǐ xián zhái cì qián chù, chù xiàn bái jīn sān bǎi jīn wèi xiè.
是月,初以禮賢宅賜錢俶,俶獻白金三百斤為謝。
mìng yǒu sī dìng pǐn guān shú fá zhī lìng.
命有司定品官贖罰之令。
wǔ yuè, dīng mǎo, zuò duān gǒng lóu.
五月,丁卯,作端拱樓。
shì yuè, liáo dì dà léi, huǒ qián líng sōng.
是月,遼地大雷,火乾陵松。
liù yuè, jǐ hài, yǐ jiāng zhōu bái lù dòng zhǔ míng qǐ wèi cài zhōu bāo xìn xiàn zhǔ bù. bái lù dòng zài lú shān zhī yáng, cháng jù shēng tú shù bǎi rén. jiāng nán hòu zhǔ shí, gē shàn tián shù shí, suì qǔ qí zū lǐn gěi zhī xuǎn tài xué tōng jīng zhě shòu yǐ tā guān, bǐ lǐng dòng shì, rì yǔ zhū shēng jiǎng sòng. zhì shì, qǐ jiàn yì yǐ qí tián rù guān, gù jué mìng zhī. bái lù dòng yóu shì jiàn fèi.
六月,己亥,以江州白鹿洞主明起為蔡州褒信縣主簿。白鹿洞在廬山之陽,常聚生徒數百人。江南後主時,割善田數十,歲取其租廩給之;選太學通經者授以它官,俾領洞事,日與諸生講誦。至是,起建議以其田入官,故爵命之。白鹿洞由是漸廢。
liáo sòng wáng xǐ gǔn fù móu fǎn, qiú yú zǔ zhōu.
遼宋王喜袞復謀反,囚於祖州。
tài cháng bó shì hóu rén bǎo, yì zhī zǐ yě, jū luò yáng, yǒu dà dì liáng tián, yōu yóu zì shì, bù yù qīn lì shì. qí qī, zhào pǔ mèi yě, pǔ wèi zǎi xiàng, rén bǎo dé fēn sī xī jīng. lú duō xùn yǔ pǔ yǒu xì, pǔ bà xiāng, yīn bái dì yǐ rén bǎo zhī yōng zhōu, fán jiǔ nián bù dé dài. rén bǎo kǒng yīn xún sǐ lǐng wài, nǎi shàng shū yán: jiāo zhōu zhǔ shuài bèi hài, guó luàn kě qǔ, yuàn chéng chuán yì què miàn zòu. dì dà xǐ, mìng chí yì zhào zhī. duō xùn yán xiān zhào rén bǎo, bì xiè qí móu, bù rú shòu rén bǎo yǐ fēi wǎn zhī rèn, lìng jīng dù qí shì. dì yǐ wèi rán, qiū, qī yuè, dīng wèi, yǐ rén bǎo wèi jiāo zhōu lù shuǐ lù zhuǎn yùn shǐ, lán zhōu tuán liàn shǐ sūn quán xìng děng wèi yōng zhōu lù bīng mǎ dōu bù shǔ, níng zhōu cì shǐ liú chéng děng wèi lián zhōu lù bīng mǎ bù shǔ, shuǐ lù bìng jìn yǐ tǎo zhī.
太常博士侯仁寶,益之子也,居洛陽,有大第良田,優遊自適,不欲親吏事。其妻,趙普妹也,普為宰相,仁寶得分司西京。盧多遜與普有隙,普罷相,因白帝以仁寶知邕州,凡九年不得代。仁寶恐因循死嶺外,乃上疏言:「交州主帥被害,國亂可取,願乘傳詣闕面奏。」帝大喜,命馳驛召之。多遜言先召仁寶,必泄其謀,不如授仁寶以飛輓之任,令經度其事。帝以為然,秋,七月,丁未,以仁寶為交州路水陸轉運使,蘭州團練使孫全興等為邕州路兵馬都部署,寧州刺使劉澄等為廉州路兵馬部署,水陸並進以討之。
jǐ sì, jì zhōu yán jīn xiāng xiàn mín lǐ yán jiā, zì táng wǔ dé chū tóng jū, zhì jīn jìn sì bǎi nián, shì shì jié lú shǒu fén mù zhào jīng qí mén, cì yǐ sù bó.
己巳,濟州言金鄉縣民李延家,自唐武德初同居,至今近四百年,世世結廬守墳墓;詔旌其門,賜以粟帛。
wù wǔ, liáo wàng lù děng fù xiàn dǎng xiàng fú.
戊午,遼旺陸等復獻党項俘。
bā yuè, jiǎ xū, xuān huī běi yuàn shǐ pàn sān sī wáng rén shàn mì zòu: jìn chén qī lǐ duō qiǎn qīn xìn shì zhú mù qín lǒng jiān, lián jù fá zhì jīng shī, suǒ guò guān dù jiǎo zhì miǎn suàn jì zhì, hòu jié zhí shì zhě, xī guān shì zhī, bèi qǔ qí zhí. dì nù, yǐ sān sī fù shǐ fàn mín hù bù pàn guān dù zài kāi fēng fǔ pàn guān lǚ duān shǔ lì. mín zài jù fú wǎng shàng wèi shì zhú mù rù guān, duān wèi qín wáng fǔ qīn lì qiáo liǎn qǐng tuō zhí shì zhě. jǐ chǒu, biǎn mín fáng zhōu, zài guī zhōu, duān shāng zhōu, jiē wèi sī hù cān jūn. yīn zhào: zì jīn wén wǔ zhí guān bù dé zhé rù sān sī gōng shǔ, jí bù dé yǐ shū zhá wǎng lái qǐng tuō gōng shì.
八月,甲戌,宣徽北院使、判三司王仁贍密奏:「近臣、戚里多遣親信市竹木秦、隴間,聯巨筏至京師,所過關渡矯制免算;既至,厚結執事者,悉官市之,倍取其直。」帝怒,以三司副使范旻、戶部判官杜載、開封府判官呂端屬吏。旻、載具伏罔上為市竹木入官,端為秦王府親吏喬璉請託執事者。己丑,貶旻房州,載歸州,端商州,皆為司戶參軍。因詔:「自今文武職官不得輒入三司公署,及不得以書札往來請託公事。」
wù xū, xìng qián chù dì shì jí, cì lài shén hòu.
戊戌,幸錢俶第視疾,賜賚甚厚。
jiǔ yuè, jiǎ chén, shǐ guǎn shàng tài zǔ shí lù wǔ shí juǎn.
九月,甲辰,史館上《太祖實錄》五十卷。
zhào yǒu sī biàn gào bǎi guān: fán yù cháo huì, jiē wù gōng qián, měi nèi diàn qǐ jū rì, jí xū cù qū mén, yōng róng jiù liè shāo bù duān jǐn, biàn dāng hé zòu.
詔有司遍告百官:「凡遇朝會,皆務恭虔,每內殿起居日,即須踧趨門,雍容就列;稍不端謹,便當劾奏。」
dōng, shí yuè, xīn wèi shuò, liáo zhǔ mìng wū zhě cí tiān dì jí bīng shén. xīn sì, jiāng nán qīn, jì qí gǔ. guǐ wèi, liáo zhǔ cì nán jīng.
冬,十月,辛未朔,遼主命巫者祠天地及兵神。辛巳,將南侵,祭旗鼓。癸未,遼主次南京。
dì jiāng xún běi biān, jǐ chǒu, zhào: zì jīng shī zhì xióng zhōu, fā mín chú dào xiū dùn.
帝將巡北邊,己丑,詔:「自京師至雄州,發民除道修頓。」
gēng yín, liáo zhǔ cì gù ān jǐ hài, zì jiāng wéi wǎ qiáo guān. shí yī yuè, gēng zǐ shuò, nán shī yè xí liáo yíng, liáo jié dù shǐ xiāo gàn xiáng gǔn yē lǜ hè dé zhàn què zhī.
庚寅,遼主次固安;己亥,自將圍瓦橋關。十一月,庚子朔,南師夜襲遼營,遼節度使蕭干、詳袞耶律赫德戰卻之。
lí huán qiǎn yá xiào jī fāng wù lái gòng, réng wèi dīng xuán shàng biǎo, zì yán xùn jiāng lì jūn mín zhī qǐng, yǐ quán lǐng jūn fǔ shì, qǐ cháo tíng cì yǐ zhēn mìng. shí sūn quán xìng děng chū shī jì yú shí, dì chá qí yì zhǐ yù huǎn bīng, qǐn ér bù bào.
黎桓遣牙校齎方物來貢,仍為丁璿上表,自言徇將吏軍民之請,已權領軍府事,乞朝廷賜以真命。時孫全興等出師既逾時,帝察其意止欲緩兵,寢而不報。
rén yín, liáo běi yuàn dài wáng xiū gé yù sòng shī yú wǎ qiáo dōng, shǒu jiāng zhāng shī tū wéi chū, liáo zhǔ qīn dū zhàn, xiū gé yuè mǎ rù zhèn, zhǎn shī, yú zhòng pī mǐ, tuì rù chéng. wù shēn, nán shī zhèn yú shuǐ nán, yù zhàn, liáo zhǔ yǐ xiū gé mǎ jiè dú huáng, lǜ wèi dí suǒ shí, jí mìng yǐ xuán jiǎ bái mǎ yì zhī. xiū gé suì lǜ jīng qí dù shuǐ fèn jī, nán shī dà bài, zhuī zhì mò zhōu, héng shī biàn yě, shēng qín shù jiāng yǐ guī. liáo zhǔ cì yǐ yù mǎ jīn zhǎn, láo zhī yuē: qīng yǒng guò yú míng, ruò rén rén rú qīng, hé yōu bù kè!
壬寅,遼北院大王休格御宋師於瓦橋東,守將張師突圍出,遼主親督戰,休格躍馬入陣,斬師,餘眾披靡,退入城。戊申,南師陣於水南,欲戰,遼主以休格馬介獨黃,慮為敵所識,亟命以玄甲白馬易之。休格遂率精騎渡水奮擊,南師大敗,追至莫州,橫屍遍野,生擒數將以歸。遼主賜以御馬金盞,勞之曰:「卿勇過於名,若人人如卿,何憂不克!」
bǐng wǔ, yǐ qín wáng tíng měi wèi dōng jīng liú shǒu xuān huī běi yuàn shǐ wáng rén shàn wèi dà nèi dōu bù shǔ, shū mì chéng zhǐ chén cóng xìn fù zhī.
丙午,以秦王廷美為東京留守;宣徽北院使王仁贍為大內都部署,樞密承旨陳從信副之。
jǐ yǒu, zhào xún běi biān rén zǐ, fā jīng shī guǐ chǒu, cì zhǎng yuán xiàn. guān nán yán dà pò qì dān wàn yú zhòng, zhǎn shǒu sān qiān yú jí, jí yǐ hé yáng jié dù shǐ cuī yàn jìn wèi guān nán bīng mǎ dōu bù shǔ.
己酉,詔巡北邊;壬子,發京師;癸丑,次長垣縣。關南言大破契丹萬餘眾,斬首三千餘級,即以河陽節度使崔彥進為關南兵馬都部署。
bǐng chén, liáo zhǔ yǐn bīng hái.
丙辰,遼主引兵還。
wù wǔ, zhù bì dà míng fǔ.
戊午,駐蹕大名府。
kāi bǎo mò, yòu bǔ jué dòu chēng wèi kāi fēng fǔ pàn guān, yǔ tuī guān jiǎ wǎn tóng shì dì. jiǎ néng xiān yì xī zhǐ, chēng cháng jí zhī. dì yǔ zhū wáng yàn shè, jiǎ shì dì cè, chēng zàn dé měi, cí duō jiǎo dàn, chēng chì zhī yuē: jiǎ shì zi qiǎo yán lìng sè, qǐ bù kuì yú xīn zāi! zuò jiē shī sè, dì yì wèi zhī bù lè, yīn bà huì, bái tài zǔ, chū chēng wèi zhāng yì jié dù pàn guān. zhì shì dì sī jiàn chēng, cù zhào zhì xíng zài. guǐ hài, yǐ chēng wèi bǐ bù láng zhōng. shí fāng yì běi zhēng, chēng yīn kàng shū qǐng hái jùn, xiū shì yǎng mǎ, xú wèi hòu tú, dì yuè qí yán. jí zhì zì dà míng, yǐ chēng wèi shū mì zhí xué shì. chēng, yí zhī dì yě.
開寶末,右補厥竇偁為開封府判官,與推官賈琬同事帝。賈能先意希旨,偁常疾之。帝與諸王宴射,賈侍帝側,稱讚德美,詞多矯誕,偁叱之曰:「賈氏子巧言令色,豈不愧於心哉!」坐皆失色,帝亦為之不樂,因罷會,白太祖,出偁為彰義節度判官。至是帝思見偁,促召至行在。癸亥,以偁為比部郎中。時方議北征,偁因抗疏請還郡,休士養馬,徐為後圖,帝悅其言。及至自大名,以偁為樞密直學士。偁,儀之弟也。
yǐ chǒu, liáo zhǔ zhì nán jīng. shí èr yuè, gēng wǔ shuò, bài xiū gé wèi yù yuè, dà xiǎng jūn shì.
乙丑,遼主至南京。十二月,庚午朔,拜休格為裕悅,大饗軍士。
jiǎ xū, dì tián jìn jiāo, yīn yuè wǔ, cì jìn jūn xiào jí wèi shì rú kù. shí jìn dào liè, yǒu wèi shì huò zhāng, wéi lìng dāng sǐ. dì yuē: wǒ ruò shā zhī, hòu shì bì wèi wǒ zhòng shòu ér qīng rén mìng. shì qí zuì.
甲戌,帝畋近郊,因閱武,賜禁軍校及衛士襦袴。時禁盜獵,有衛士獲麞,違令當死。帝曰:「我若殺之,後世必謂我重獸而輕人命。」釋其罪。
dīng chǒu, yǐ yáng yè lǐng yún zhōu guān chá shǐ, zhī dài zhōu shì. yè zì yàn mén zhī yì, liáo rén wèi zhī, měi wàng jiàn yè qí, jí yǐn qù. zhǔ jiāng tún biān zhě duō jí zhī, huò qián shàng bàng shū, chì yán qí duǎn dì jiē bù wèn, fēng qí zòu yǐ fù yè.
丁丑,以楊業領雲州觀察使,知代州事。業自雁門之役,遼人畏之,每望見業旗,即引去。主將屯邊者多嫉之,或潛上謗書,斥言其短;帝皆不問,封其奏以付業。
dì yīn liáo shī tuì, suì yù jìn gōng yōu zhōu. wù yín, yǐ liú yù chōng yōu zhōu xī lù xíng yíng háo zhài bīng mǎ bù shǔ, tián qīn zuò wèi dōu jiān cáo hàn chōng yōu zhōu dōng lù xíng yíng háo zhài bīng mǎ bù shǔ, zhào yán pǔ wèi dōu jiān. fù mìng zǎi xiàng wèn hàn lín xué shì lǐ fǎng hù méng děng shì zhī kě fǒu, fǎng děng qǐng yǎng xiāo xióng, guǎng jī chǔ, kuān zhū qī suì zhī jiān, yòng shī wèi wǎn. dì shēn nà qí shuō, jí xià zhào nán guī.
帝因遼師退,遂欲進攻幽州。戊寅,以劉遇充幽州西路行營壕寨兵馬部署,田欽祚為都監;曹翰充幽州東路行營壕寨兵馬部署,趙延溥為都監。復命宰相問翰林學士李昉、扈蒙等事之可否,昉等請養驍雄,廣積儲,寬諸期歲之間,用師未晚。帝深納其說,即下詔南歸。
mìng cáo hàn bù shǔ xiū xióng bà zhōu píng róng pò lǔ gān níng děng jūn chéng chí, kāi nán hé, zì xióng zhōu dá mò zhōu, yǐ tōng cáo yùn, zhú dà dī yǐ hàn shuǐ shì. diào yì fū shù wàn rén, yú běi jìng fá mù yǐ gěi yòng. xiān shì liáo rén nán qīn, bì jǔ hòu yān, hàn fēn qiǎn rén jǔ yān jìng shàng, dí yí yǒu fú, jí yǐn qù, bù gǎn jìn sāi. dé jù mù shù wàn, fù dān ér hái, dà jì yòng dù. shù xún gōng bì, zhào guī yǐng zhōu.
命曹翰部署修雄、霸州、平戎、破虜、乾寧等軍城池,開南河,自雄州達莫州,以通漕運,築大堤以捍水勢。調役夫數萬人,於北境伐木以給用。先是遼人南侵,必舉堠煙,翰分遣人舉煙境上,敵疑有伏,即引去,不敢近塞。得巨木數萬,負擔而還,大濟用度。數旬功畢,召歸潁州。
gēng chén, chē jià fā dà míng yǐ yǒu, zhì jīng shī.
庚辰,車駕發大名;乙酉,至京師。
yì zhě jiē yán yí sù qǔ yōu jì, zuǒ shí yí zhí shǐ guǎn zhāng qí xián shàng shū yuē: shèng rén jǔ shì, dòng zài wàn quán, bǎi zhàn bǎi shèng, bù ruò bù zhàn ér shèng. zì gǔ jiāng chǎng zhī nán, fēi jǐn yóu róng dí, yì duō biān lì rǎo ér zhì zhī. ruò yuán biān zhū zhài fǔ yù dé rén, dàn shǐ jùn lěi shēn gōu, xù lì yǎng ruì, yǐ yì zì chù, rú shì zé biān bǐ níng, niǎn yùn jiǎn, hé běi zhī mín huò xiū xī yǐ. rán hòu wù nóng jī gǔ yǐ shí biān yòng, dí rén zhī xīn, gù yì zé lì bì hài, ān kěn tóu zhū sǐ dì ér wèi kòu zāi! chén wén jiā liù hé zhě yǐ tiān xià wèi xīn, qǐ zhǐ zhēng chǐ cùn zhī tǔ, jiǎo qiáng ruò zhī shì ér yǐ! shì gù shèng rén xiān běn ér hòu mò, ān nèi yǐ yǎng wài nèi ān běn gù, zé yuǎn rén liǎn rèn ér zhì. fú wàng shěn zé tōng rú, fēn lù cǎi fǎng liǎng zhè jiāng nán jīng hú xī chuān lǐng nán hé dōng, fán wěi mìng rì fù liǎn kē zhòng zhě, gǎi ér zhèng zhī zhū zhōu yǒu bù biàn yú mín zhě, wěi zhǎng lì wén zòu, shǐ tiān xià jiē zhī bì xià zhī rén, dài bì xià zhī huì, zé qì dān bù zú tūn, yàn jì bù zú qǔ yě!
議者皆言宜速取幽薊,左拾遺、直史館張齊賢上疏曰:「聖人舉事,動在萬全,百戰百勝,不若不戰而勝。自古疆場之難,非盡由戎翟,亦多邊吏擾而致之。若緣邊諸寨撫御得人,但使峻壘深溝,蓄力養銳,以逸自處,如是則邊鄙寧,輦運減,河北之民獲休息矣。然後務農積穀以實邊用,敵人之心,固亦擇利避害,安肯投諸死地而為寇哉!臣聞家六合者以天下為心,豈止爭尺寸之土,角強弱之勢而已!是故聖人先本而後末,安內以養外;內安本固,則遠人斂衽而至。伏望審擇通儒,分路採訪兩浙、江南、荊湖、西川、嶺南、河東,凡偽命日賦斂苛重者,改而正之;諸州有不便於民者,委長吏聞奏,使天下皆知陛下之仁,戴陛下之惠,則契丹不足吞,燕薊不足取也!」
xiān shì, liáo tǔ chǎn duō tóng, shǐ zào qián bì. tài zōng zhì wǔ yě tài shī yǐ zǒng sì fāng tiě qián, shí jìn yòu xiàn yán biān suǒ jī qián yǐ bèi jūn shí. shì suì, liáo zhǔ yǐ jiù qián bù zú yú yòng, shǐ zhù gān níng xīn qián.
先是,遼土產多銅,始造錢幣。太宗置五冶太師以總四方鐵錢,石晉又獻沿邊所積錢以備軍實。是歲,遼主以舊錢不足於用,始鑄乾寧新錢。
tài zōng zhì rén yīng yùn shén gōng shèng dé ruì liè dà míng guǎng xiào huáng dì tài píng xìng guó liù nián liáo gān hēng sān nián
○太宗至仁應運神功聖德睿烈大明廣孝皇帝太平興國六年(遼乾亨三年)
chūn, zhēng yuè, guǐ mǎo, yǐ bǎo sāi jūn wèi bǎo zhōu, liáng mén kǒu zhài wèi jìng róng jūn.
春,正月,癸卯,以保塞軍為保州,梁門口寨為靜戎軍。
yǐ sì, zhào: zhū lù zhuǎn yùn shǐ xià suǒ shǔ zhōu lìng zhǎng lì, zé jiàn rèn pàn sī bù wèi zhī qīng lián míng gàn zhě, jù yǐ míng wén, dāng yǐ cì yǐn duì, shòu zhī xiàn zhī rèn.
乙巳,詔:「諸路轉運使下所屬州令長吏,擇見任判、司、簿、尉之清廉明干者,具以名聞,當以次引對,授知縣之任。」
xīn hài, yì zhōu pò liáo bīng shù qiān rén.
辛亥,易州破遼兵數千人。
shì yuè, qiǎn bā zuò shǐ hǎo shǒu jùn děng fēn háng hé dào, dǐ liáo jìng, jiē shū dǎo zhī. yòu yú qīng yuàn jiè kāi xú hé jī jù hé wǔ shí lǐ rù bái hé, yóu shì guān nán zhī cáo xī tōng jì yān.
是月,遣八作使郝守濬等分行河道,抵遼境,皆疏導之。又於清苑界開徐河、雞距河五十里入白河,由是關南之漕悉通濟焉。
èr yuè, guǐ sì, zhào yuē: jīng cháo guān lí wù yú wài zhě, xián gěi yǐ yù qián yìn zhǐ, lìng shū zhì jī. ér zhǔ sī bù néng zhāng míng zāng pǐ, dàn yǐ xì suì zhī shì hùn xiáo qí jiān, fēi suǒ yǐ fù zhèn xiáng qiú zhī yì yě. zì jīn xún cháng zhī wù, fēi kè zuì zhě, bù dé shū wèi láo jī qí diàn fàn wú yǒu suǒ yǐn.
二月,癸巳,詔曰:「京朝官厘務於外者,咸給以御前印紙,令書治跡。而主司不能彰明臧否,但以細碎之事混淆其間,非所以副朕詳求之意也。自今尋常之務,非課最者,不得書為勞績;其殿、犯無有所隱。」
bǐng zǐ, liáo zhǔ dōng hái jǐ chǒu, fù rú nán jīng.
丙子,遼主東還;己丑,復如南京。
dīng yǒu, lìng qún chén jū sàng bèi zhào qǐ fù zhě, xū zú kū cháo yè, qí fèng liào zì zhào xià rì gěi zhī.
丁酉,令群臣居喪被詔起復者,須卒哭朝謁,其俸料自詔下日給之。
sān yuè, jǐ yǒu, shān nán xī dào jié dù shǐ tóng píng zhāng shì dé fāng hōng, nián èr shí sān. zèng zhōng shū lìng, zhuī fēng qí wáng, shì kāng huì.
三月,己酉,山南西道節度使、同平章事德芳薨,年二十三。贈中書令,追封岐王,諡康惠。
guǐ chǒu, zhào: zhū lù zhuǎn yùn shǐ chá bù xià guān lì, yǒu bà ruǎn bù shèng rèn dài duò bù qīn shì jí dú huò rǎo mín zhě, tiáo qí shì zhuàng yǐ wén, dāng qiǎn shǐ àn jū qí qīng bái zì shǒu, gàn jú bù kē, yì yǐ míng wén, bì jiā shū jiǎng.
癸丑,詔:「諸路轉運使察部下官吏,有罷軟不勝任、怠惰不親事及黷貨擾民者,條其事狀以聞,當遣使按鞫;其清白自守,干局不苛,亦以名聞,必加殊獎。」
jiāo zhōu xíng yíng yán pò zéi jūn yú bái téng jiāng kǒu, zhǎn shǒu qiān yú jí. shí hòu rén bǎo lǜ qián jūn xiān fā, sūn quán xìng děng dùn bīng huā bù qī shí rì, yǐ qí liú chéng, rén bǎo lǚ cù zhī, bù xíng, jí chéng zhì, bìng jūn yóu shuǐ lù dǐ duō luó cūn, bù yù zéi, fù shàn hái huā bù. zéi zhà jiàng yǐ yòu rén bǎo, rén bǎo xìn zhī, suì wèi suǒ hài. shí zhū jūn mào yán zhàng, rén duō sǐ zhě, zhuǎn yùn shǐ xǔ zhòng xuān chí zòu rén bǎo zhàn mò, qiě qǐ bān shī bù dài bào, jí yǐ bīng fēn tún zhū zhōu, kāi kù shǎng cì, gěi qí yī yào, wèi rén yuē: ruò qí bào, zé cǐ shù wàn rén jiē jī shī yú guǎng yě yǐ. nǎi shàng zhāng zì hé. zhào shū jiā nà zhī, jiù hé chéng děng. huì wáng zhuàn bìng bìng, chéng yǔ jiǎ shí bìng lù yú yōng zhōu shì. zhēng quán xìng xià yù, fú zhū. zèng rén bǎo gōng bù shì láng, guān qí èr zi.
交州行營言破賊軍於白藤江口,斬首千餘級。時候仁寶率前軍先發,孫全興等頓兵花步七十日,以俟劉澄,仁寶屢促之,不行,及澄至,並軍由水路抵多羅村,不遇賊,復擅還花步。賊詐降以誘仁寶,仁寶信之,遂為所害。時諸軍冒炎瘴,人多死者,轉運使許仲宣馳奏仁寶戰歿,且乞班師;不待報,即以兵分屯諸州,開庫賞賜,給其醫藥,謂人曰:「若俟報,則此數萬人皆積屍於廣野矣。」乃上章自劾。詔書嘉納之,就劾澄等。會王僎病病,澄與賈湜並戮於邕州市。征全興下獄,伏誅。贈仁寶工部侍郎,官其二子。
liáo yǐ qín wáng cháo kuāng sì wèi xī nán miàn zhāo tǎo shǐ.
遼以秦王朝匡嗣為西南面招討使。
xià, sì yuè, zhào: zhū zhōu dà yù, zhǎng lì bù qīn jué, xū lì páng yuán wèi jiān, dài bǔ zhèng zuǒ, zī màn yú nián ér yù wèi jù. zì jīn zhǎng lì měi wǔ rì yī lǜ qiú, qíng dé zhě jí jué zhī. dì bù yù tiān xià yǒu zhì yù, nǎi jiàn sān xiàn zhī zhì, dà shì sì shí rì, zhōng shì sān shí rì, xiǎo shì shí rì, bù xū zhuī bǔ ér yì jué zhě wú guò sān rì. yòu zhào: qiú dāng xùn lüè, zé jí guān shǔ tóng wèn, wù wěi xū lì bàng jué.
夏,四月,詔:「諸州大獄,長吏不親決,胥吏旁緣為奸,逮捕證左,滋蔓俞年而獄未具。自今長吏每五日一慮囚,情得者即決之。」帝不欲天下有滯獄,乃建三限之制,大事四十日,中事三十日,小事十日,不須追捕而易決者無過三日。又詔:「囚當訊掠,則集官屬同問,勿委胥吏搒決。」
xīn wèi, xìng tài píng xìng guó sì dǎo yǔ.
辛未,幸太平興國寺禱雨。
bà hú zhōu zhī luó, fàng nǚ gōng wǔ shí bā rén.
罷湖州織羅,放女工五十八人。
wǔ yuè, guǐ chǒu, lìng nèi shì shěng xì zhàng nèi xiān yī huáng zhě bìng yī bì, lì bù huáng yī xuǎn rén gǎi wèi bái yī xuǎn rén.
五月,癸丑,令內侍省細仗內先衣黃者並衣碧,吏部黃衣選人改為白衣選人。
liáo xǐ gǔn jì qiú, bǐng wǔ, liáo shàng jīng hàn jūn luàn, yù jié lì xǐ gǔn, yǐ zǔ zhōu chéng jiān bù dé rù, lì qí zi liú lǐ shòu. shàng jīng liú shǒu chú shì qín zhī, liú lǐ shòu xuán fú zhū. yú nián, shǐ cì xǐ gǔn sǐ.
遼喜袞既囚,丙午,遼上京漢軍亂,欲劫立喜袞,以祖州城堅不得入,立其子留禮壽。上京留守除室擒之,留禮壽旋伏誅。俞年,始賜喜袞死。
jǐ wèi, yǔ, jiàng sǐ zuì qiú, liú yǐ xià shì zhī.
己未,雨,降死罪囚,流以下釋之。
liù yuè, jiǎ xū, sī kōng píng zhāng shì xuē jū zhèng zú, zèng tài wèi zhōng shū lìng, shì wén huì. jū zhèng xìng kuān jiǎn, bù hǎo kē chá. zì cān zhèng zhì wèi xiāng, fán shí bā nián, ēn yù shǐ zhōng bù tì. yīn fú dān shā yù dú, fāng zòu shì, jí zuò, yú guī, suì zú. jū zhèng wú zi, yǎng zi wéi jí, sù wú xíng, yú shì dì lín qí sàng chū tì. qí qī chū bài sàng cè, dì cún fǔ shù sì, yīn wèn: bù xiào zǐ ān zài? pō gǎi jié fǒu? wéi jí fú sàng cè, jīng jù bù gǎn qǐ zì shì jǐn gé gù tài, shāo shè liè shū shǐ, qīn xián shì. dì zhī qí xiū chì, shù wěi yǐ dà fān, suǒ zhì chēng zhì, lèi qiān zuǒ qiān niú wèi dà jiāng jūn. zāo mǔ sàng, gù shì, zú kū dāng qǐ fù, wéi jí kěn qiú zhōng zhì yōu zhào bù xǔ, shí lùn yì zhī.
六月,甲戌,司空平章事薛居正卒,贈太尉、中書令,諡文惠。居正性寬簡,不好苛察。自參政至為相,凡十八年,恩遇始終不替。因服丹沙遇毒,方奏事,疾作,輿歸,遂卒。居正無子,養子惟吉,素無行,於是帝臨其喪出涕。其妻出拜喪側,帝存撫數四,因問:「不肖子安在?頗改節否?」惟吉伏喪側,驚懼不敢起;自是盡革故態,稍涉獵書史,親賢士。帝知其修飭,數委以大籓,所至稱治,累遷左千牛衛大將軍。遭母喪,故事,卒哭當起復,惟吉懇求終制;優詔不許,時論異之。
qiū, qī yuè, bǐng wǔ, dì jiāng dà jǔ fá liáo, qiǎn shǐ cì bó hǎi wáng zhào shū, lìng fā bīng yǐ yīng, yuē miè liáo zhī rì, yōu jì tǔ yǔ fù guī zhōng cháo, shuò mò zhī wài xī yǐ xiāng yǔ. rán bó hǎi jìng wú zhì zhě.
秋,七月,丙午,帝將大舉伐遼,遣使賜渤海王詔書,令發兵以應,約滅遼之日,幽薊土宇復歸中朝,朔漠之外悉以相與。然渤海竟無至者。
jiǔ yuè, yǐ wèi shuò, rì yǒu shí zhī.
九月,乙未朔,日有食之。
rén yín, yǐ zuǒ shí yí zhí shǐ guǎn jiā zhōu tián xī wèi hé běi nán lù zhuǎn yùn fù shǐ. zì lú duō xùn zhuān zhèng, qún chén zhāng biǎo, bù xiān bǐng duō xùn, zé yǒu sī bù gǎn tōng. yòu, jiàn guān shàng zhāng, bì hé gé mén lì yī shì shū zhuàng yún: bù gǎn wàng chén lì biàn, xī wàng ēn róng. xī yí shū duō xùn, qǐng miǎn shū zhuàng, duō xùn bù yuè, nǎi chū zhī.
壬寅,以左拾遺、直史館嘉州田錫為河北南路轉運副使。自盧多遜專政,群臣章表,不先稟多遜,則有司不敢通。又,諫官上章,必合閤門吏依式書狀云:「不敢妄陳利便,希望恩榮。」錫貽書多遜,請免書狀,多遜不悅,乃出之。
xī yīn rù cí, zhí jìn fēng shì, yán jūn guó yào jī zhě yī, cháo tíng dà tǐ zhě sì. lüè yuē: shǎng bù yú shí, guó zhī lìng diǎn. qǐng suì wáng shī báo fá, kè píng tài yuán, wèi shǎng jūn gōng, dǎi zī èr zài. qǐng yīn jiāo yīn gēng jí zhī lǐ, yì píng jìn zhī gōng ér shǎng zhī. jià yù róng chén, mò zī wèi zhòng, cǐ yào jī yě. jiāo zhōu zhàng hǎi zhī dì, dé zhī rú huò shí tián. yuàn bì xià wú tún bīng yǐ fèi cái, cǐ dà tǐ zhī yī yě. ěr lái jiàn guān fèi zhí, gěi shì zhōng bù gǎn fēng bó, yí bǔ yì bù gòng zhí yán, qǐ jū láng shè rén bù dé shēng bì jì yán dòng, yù shǐ bù néng dàn zòu, zhōng shū shè rén wèi cháng fǎng yǐ zhèng shì. chén yì qí gè yǒu suǒ xù, yù dài gù wèn. wàng yīn qīng yàn, zhào ér xún qiú, bǐ jǐn kǔn chéng, yǐ guān qì yè. yòu, jí xián yuàn suī yǒu shū jí ér wú zhí guān, mì shū shěng suī yǒu zhí guān ér wú tú jí. yuàn bì xià zé cái ér rèn zhī, shǐ gè sī qí jú, cǐ dà tǐ zhī èr yě. cháo tíng pì xī yuàn, guǎng yù chí, ér shàng shū wú tīng shì, láng cáo wú běn jú, jiǔ sì sān jiān yù tiān jiē zhī liǎng láng, lǐ bù shì shì huò jiù wǔ chéng wáng miào, shì qǐ tài píng zhī zhì dù xié! wàng bié xiū shěng sì, yòng liè zhí guān, cǐ dà tǐ zhī sān yě. měi yú qú lù jiàn qiú hé tiě jiā, bù jué zì hài, lóng píng zhī shí, jiāng cuò xíng bù yòng, yú fǎ suǒ wú, qù zhī kě yǐ. cǐ dà tǐ zhī sì yě. dì jiā qí yán, jiàng zhào bāo yù, réng cì qián wǔ shí wàn. huò wèi xī, jīn yí shǎo huì yǐ yuǎn chán jì, xī yuē: shì jūn zhī chéng, wéi kǒng bù jié qiě tiān zhí qí xìng, qǐ yī shǎng kě duó xié! zhì hé běi, fù yì shū yán biān shì, lüè yuē: jīn běi bǐ yì sāo, gài yǐ jū biān rèn zhě, guī yáng mǎ xì lì wèi jié, jīn bǔ zhǎn xiǎo shèng wèi gōng, qǐ xìn zhào róng, shí yóu cǐ shǐ. fú yuàn shēn chì jiāng shuài, jǐn gù fēng shǒu, hái suǒ fú lüè, xǔ tōng hù shì, shǐ hé shuò zhī mín dé wù nóng yè, bù chū wǔ zài, kě jī shí nián zhī chǔ. yòu yuē: guó jiā tú yàn yǐ lái, bīng lián wèi jiě, cái yòng bù dé bù hào, rén chén bù dé bù yōu. yuàn bì xià jīng sī lǜ, jué qǔ shě, wú shǐ kuàng rì chí jiǔ.
錫因入辭,直進封事,言軍國要機者一,朝廷大體者四。略曰:「賞不逾時,國之令典。頃歲王師薄伐,克平太原,未賞軍功,逮茲二載。請因郊禋耕籍之禮,議平晉之功而賞之。駕馭戎臣,莫茲為重,此要機也。交州瘴海之地,得之如獲石田。願陛下無屯兵以費財,此大體之一也。邇來諫官廢職,給事中不敢封駁,遺、補亦不貢直言,起居郎、舍人不得升陛紀言動,御史不能彈奏,中書舍人未嘗訪以政事。臣意其各有所蓄,欲待顧問。望因清燕,召而詢求,俾盡悃誠,以觀器業。又,集賢院雖有書籍而無職官,秘書省雖有職官而無圖籍。願陛下擇才而任之,使各司其局,此大體之二也。朝廷辟西苑,廣御池,而尚書無廳事,郎曹無本局,九寺、三監寓天街之兩廊,禮部試士或就武成王廟,是豈太平之制度邪!望別修省寺,用列職官,此大體之三也。每於衢路見囚荷鐵枷,不覺自駭,隆平之時,將措刑不用,於法所無,去之可矣。此大體之四也。帝嘉其言,降詔褒諭,仍賜錢五十萬。或謂錫,今宜少晦以遠讒忌,錫曰:「事君之誠,惟恐不竭;且天植其性,豈一賞可奪邪!」至河北,復驛書言邊事,略曰:「今北鄙驛騷,蓋以居邊任者,規羊馬細利為捷,矜捕斬小勝為功,起釁召戎,實由此始。伏願申飭將帥,謹固封守,還所俘掠,許通互市,使河朔之民得務農業,不出五載,可積十年之儲。」又曰:「國家圖燕以來,兵連未解,財用不得不耗,人臣不得不憂。願陛下精思慮,決取捨,無使曠日持久。」
bǐng wǔ, zhì jīng cháo guān chāi qiǎn yuàn. jiù zhì, jīng cháo guān shǔ lì bù, jiàn lóng yǐ lái jiē chū zhōng shū. zhì shì zhào jīng cháo guān chú liǎng shěng yù shǐ tái zì shǎo qīng jiān yǐ xià fèng shǐ cóng zhèng yú wài shòu dài ér guī zhě, bìng lìng zhōng shū shè rén kāi fēng guō zhì děng kǎo xiào láo jī, pǐn liàng cái qì, yǐ zhōng shū suǒ xià què yuán, lèi néng nǐ dìng, yǐn duì ér shòu zhī, wèi zhī chāi qiǎn yuàn.
丙午,置京朝官差遣院。舊制,京朝官屬吏部,建隆以來皆出中書。至是詔京朝官除兩省、御史台自少卿監以下奉使從政於外受代而歸者,並令中書舍人開封郭贄等考校勞績,品量材器,以中書所下闕員,類能擬定,引對而授之,謂之差遣院。
tài zǐ tài bǎo zhào pǔ fèng cháo qǐng lěi nián, lú duō xùn yì huǐ zhī, yù yù bù dé zhì. pǔ zi chéng zōng, qǔ yàn guó zhǎng gōng zhǔ nǚ. chéng zōng shì zhī tán zhōu, shòu zhào guī què chéng hūn lǐ wèi yú yuè, duō xùn bái qiǎn guī rèn, pǔ yóu shì fèn nù. huì rú jīng shǐ dà míng chái yǔ xī děng gào qín wáng tíng měi jiāo zì. jiāng yǒu yīn móu qiè fā, dì zhào wèn pǔ, pǔ yán yuàn bèi shū zhóu yǐ chá jiān biàn, tuì, fù mì zòu: chén kāi guó jiù chén, wèi quán xìng suǒ jǔ. yīn bèi yán zhāo xiàn gù mìng jí xiān cháo zì sù zhī shì. dì yú gōng zhōng fǎng dé pǔ qián suǒ shàng zhāng, bìng fā jīn guì dé shì shū, suì dà gǎn wù, jí liú chéng zōng jīng shī, zhào pǔ wèi yuē: rén shuí wú guò, zhèn bù dài wǔ shí, yǐ jǐn zhī sì shí jiǔ nián fēi yǐ. xīn hài, yǐ pǔ wèi sī tú jiān shì zhōng.
太子太保趙普奉朝請累年,盧多遜益毀之,鬱郁不得志。普子承宗,娶燕國長公主女。承宗適知潭州,受詔歸闕成婚禮未俞月,多遜白遣歸任,普由是憤怒。會如京使大名柴禹錫等告秦王廷美驕恣。將有陰謀竊發,帝召問普,普言願備樞軸以察奸變,退,復密奏:「臣開國舊臣,為權幸所沮。」因備言昭憲顧命及先朝自愬之事。帝於宮中訪得普前所上章,並發金匱得誓書,遂大感悟,即留承宗京師,召普謂曰:「人誰無過,朕不待五十,已盡知四十九年非矣。」辛亥,以普為司徒兼侍中。
dì zhī shǐ jí wèi yě, mìng tíng měi yǐn kāi fēng, dé zhāo dé gōng bìng chēng huáng zǐ, wài yì jiē wèi dì jiāng yǐ cì chuán wèi. jí dé zhāo bù dé qí sǐ, dé fāng jì yāo, tíng měi shǐ bù zì ān. tā rì, dì cháng yǐ chuán guó yì fǎng zhī pǔ, pǔ yuē: tài zǔ yǐ wù, bì xià qǐ róng zài wù xié! pǔ fù rù xiàng, tíng měi suì dé zuì. fán tíng měi suǒ yǐ dé zuì, zé pǔ zhī wèi yě.
帝之始即位也,命廷美尹開封,德昭、德恭並稱皇子,外議皆謂帝將以次傳位。及德昭不得其死,德芳繼夭,廷美始不自安。它日,帝嘗以傳國意訪之普,普曰:「太祖已誤,陛下豈容再誤邪!」普復入相,廷美遂得罪。凡廷美所以得罪,則普之為也。
shì rì, yǐ shū mì fù shǐ xíng bù shì láng luò yáng shí xī zài wèi hù bù shàng shū, chōng shū mì shǐ, yòng wén zī zhèng guān chōng shū mì shǐ, zì xī zài shǐ yě.
是日,以樞密副使、刑部侍郎洛陽石熙載為戶部尚書,充樞密使,用文資正官充樞密使,自熙載始也。
rén zǐ, qín wáng tíng měi qǐ bān zhào pǔ xià, cóng zhī.
壬子,秦王廷美乞班趙普下,從之。
zhào: zhōng wài wén wǔ guān bìng dé shàng shū zhí yán.
詔:「中外文武官並得上書直言。」
bǐng chén, zhī yì zhōu bái jì yūn bài liáo bīng yú píng sāi zhài.
丙辰,知易州白繼贇敗遼兵於平塞寨。