qǐ shàng zhāng kùn dūn liù yuè, jǐn chóng guāng chì fèn ruò bā yuè, fán yī nián yǒu qí.
起上章困敦六月,盡重光赤奮若八月,凡一年有奇。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén yǔ wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì jiā yòu wǔ nián liáo qīng níng liù nián
○仁宗體天法道極功全德神語文聖武睿哲明孝皇帝嘉祐五年(遼清寧六年)
liù yuè, wù wǔ shuò, liáo yǐ dōng běi lù nǚ zhēn xiáng gǔn guǒ jiā nǔ wèi tè lǐ gǔn.
六月,戊午朔,遼以東北路女真詳袞果嘉努為特里袞。
rén xū, liáo qiǎn shǐ lù qiú.
壬戌,遼遣使錄囚。
yǐ chǒu, zhào jiè shàng fēng gào jié rén zuì huò yán shè qián shì, jí yán shì guān dàn hé xiǎo guò bù guān zhèng tǐ zhě. shí diàn zhōng shì yù shǐ lǚ huì yán: gù shì, tái jiàn guān xǔ fēng wén yán shì zhě, gài yù guǎng qí cǎi nà, yǐ bǔ cháo tíng què shī. bǐ lái zhōng wài chén liáo duō gào jié rén zuì, jì fēi zhí fēn, shí yì qīn guān shèn zhě dǐ chì píng sù zhī quē, bào yáng nuǎn mèi zhī shì, kè bó zhī tài, jìn yǐ chéng fēng, qǐng chéng gé zhī. gù xià shì zhào.
乙丑,詔戒上封告訐人罪或言赦前事,及言事官彈劾小過不關政體者。時殿中侍御史呂誨言:「故事,台諫官許風聞言事者,蓋欲廣其採納,以補朝廷闕失。比來中外臣僚多告訐人罪,既非職分,實亦侵官;甚者詆斥平素之缺,暴揚暖昧之事,刻薄之態,浸以成風,請懲革之。」故下是詔。
bǐng yín, mìng tiān zhāng gé dài zhì zhāng shàn tóng xiáng dìng jūn shuì.
丙寅,命天章閣待制張掞同詳定均稅。
liáo zhōng jīng zhì guó zi jiān, mìng yǐ shí jì xiān shèng xiān shī.
遼中京置國子監,命以時祭先聖、先師。
rén shēn, zhào lǐ bù gòng yuàn: nèi wài suǒ tīng bìng qīn qī jǔ rén, bìng tóng yǐn shì, jiě shí fēn zhī yī rú bù jí shí rén, yì xǔ jiě yī míng sì rén yǐ xià sòng lín lù jù shì.
壬申,詔禮部貢院:「內外鎖廳並親戚舉人,並同引試,解十分之一;如不及十人,亦許解一名;四人以下送鄰路聚試。」
yǐ hài, qiǎn guān fēn háng tiān xià, fǎng kuān xù mín lì shì.
乙亥,遣官分行天下,訪寬恤民力事。
guǐ wèi, liáo yǐ suí wáng yē lǜ rén xiān fù wèi běi yuàn dài wáng. xiān shì rén xiān cháng wèi běi yuàn dài wáng, yǒu huì zhèng, jí shì mín huān yíng shù bǎi lǐ, rú jiàn fù mǔ.
癸未,遼以隨王耶律仁先復為北院大王。先是仁先嘗為北院大王,有惠政,及是民歡迎數百里,如見父母。
jiǎ shēn, sān sī jiǎn shěng rǒng fèi suǒ yán: bǐ suì nèi rén qǐng fèng bèi duō, qǐ zhuó tiān shèng chū pín yù yǐ xià rén shù, zhe wèi dìng é. cóng zhī.
甲申,三司減省冗費所言:「比歲內人請俸倍多,乞酌天聖初嬪御以下人數,著為定額。」從之。
qiū, qī yuè, xīn mǎo, zhào fēn jīng xī wèi èr lù, yǐ xǔ chén zhèng huá mèng cài rǔ yǐng xìn yáng jiǔ zhōu jūn lì běi lù, dèng xiāng suí fáng jīn táng jūn yǐng guāng huà jiǔ zhōu jūn lì nán lù gè zhì ān fǔ shǐ, yǐ xǔ dèng èr zhōu shǒu chén jiān zhī, qí hé nán fǔ jí bù lì suǒ bù.
秋,七月,辛卯,詔分京西為二路,以許、陳、鄭、滑、孟、蔡、汝、潁、信陽九州軍隸北路,鄧、襄、隨、房、金、唐、均、郢、光化九州軍隸南路;各置安撫使,以許、鄧二州守臣兼之,其河南府即不隸所部。
guǐ sì, yōng zhōu yán jiāo zhǐ yǔ jiǎ dòng mán hé bīng kòu biān, dōu xún jiǎn sòng shì yáo jù zhàn, sǐ zhī. zhào fā zhū zhōu bīng tǎo bǔ.
癸巳,邕州言交趾與甲洞蠻合兵寇邊,都巡檢宋士堯拒戰,死之。詔發諸州兵討捕。
jiǎ wǔ, yǐ tiān zhāng gé dài zhì zhī jiàn yuàn táng jiè zhī jīng nán, cóng jiè qǐng yě. chì guò mén xià, zhī fēng bó shì hé tán fēng hái zhī, yán: jiè wèi jiàn guān, yǒu bǔ cháo tíng, bù dāng chū wài. zhào jiè fù zhī jiàn yuàn rú gù.
甲午,以天章閣待制、知諫院唐介知荊南,從介請也。敕過門下,知封駁事何郯封還之,言:「介為諫官,有補朝廷,不當出外。」詔介復知諫院如故。
wù xū hàn lín xué shì ōu yáng xiū děng shàng suǒ xiū táng shū èr bǎi wǔ shí juǎn kān xiū yǐ biān xiū guān jiē jìn zhì huò jiā zhí, réng cì qì bì yǒu chà.
戊戌、翰林學士歐陽修等上所修《唐書》二百五十卷;刊修以編修官皆進秩或加職,仍賜器幣有差。
zhù zuò zuǒ láng liú xī sǒu wèi chóng wén yuàn jiǎn tǎo, wèi rù xiè, jū fā bèi zú. xī sǒu qiáng jì duō shí, yóu zhǎng yú xīng lì shù shù, qí yán duō yàn.
著作佐郎劉羲叟為崇文院檢討,未入謝,疽發背卒。羲叟強記多識,尤長於星曆數術,其言多驗。
shí shēng chǐ yì fān, tián yě jiā pì, dú jīng xī táng dèng jiān shàng duō kuàng tǔ. táng zhōu xián tián yóu duō, huò qǐng xǐ hù shí zhī, huò qǐng yǐ zú tún tián, huò qǐng fèi zhōu wèi xiàn, zhī zhōu shì bǐ bù yuán wài láng zhào shàng kuān yán: tǔ kuàng kě yì kěn pì, mín xī kě yì zhāo lái, ér zhōu bù kě fèi. nǎi àn tú jì, dé zhào xìn chén gù jī, yì fā zú, fù sān dà bēi yī dà qú, jiē gài tián wàn yú qǐng. yòu jiào mín zì wèi zhī qú shù shí, zhuǎn xiāng jìn guàn, ér sì fāng zhī mín lái zhě yún jí. shàng kuān fù qǐng yǐ huāng tián jì kǒu shòu zhī, jí dài mín guān qián mǎi niú. bǐ sān nián, fèi tián jǐn wèi gāo yú, zēng hù wàn yú. jiān sī shàng qí zhuàng, sān sī shǐ bāo zhěng yì yǐ wèi yán. bǐng wǔ, zhào liú zài rèn.
時生齒益蕃,田野加辟,獨京西唐、鄧間尚多曠土。唐州閒田尤多,或請徙戶實之,或請以卒屯田,或請廢州為縣,知州事、比部員外郎趙尚寬言:「土曠可益墾闢,民稀可益招徠,而州不可廢。」乃按圖記,得召信臣故跡,益發卒,復三大陂、一大渠,皆溉田萬餘頃。又教民自為支渠數十,轉相浸灌,而四方之民來者雲集。尚寬復請以荒田計口授之,及貸民官錢買牛。比三年,廢田盡為膏腴,增戶萬餘。監司上其狀,三司使包拯亦以為言。丙午,詔留再任。
gēng xū, zhào yuē: zhèn lè yǔ shì dài fū dūn dé míng yì, yǐ xiān tiān xià. ér zài wèi shū qū, fú lǜ zhèn zhǐ, huò wèi wēi yán guǐ xíng, wù yǐ jǐng zhòng qǔ yù, wǎng shàng ér yāo chǒng. lùn shì zhī guān, sōu jué yǐn wēi, wú zhōng shù zhǎng hòu zhī fēng tuō jī yú gōng, ér yuán qí běn xīn, shí yǐ hé dǎng tú sī, shén kě è yě! zhōng shū mén xià qí cǎi duān shí zhī shì, míng jìn zhū cháo chá biàn jiǎo jī qiǎo wěi zhě, jiā fàng chù yān. yù shǐ zhōng chéng zhào gài yán: bǐ nián yǐ lái, jìn shēn zhī lùn duō xiǎn kè jìng fú, yí xíng jiè chì zhī. gù jiàng shì zhào.
庚戌,詔曰:「朕樂與士大夫惇德明義,以先天下。而在位殊趨,弗率朕旨,或為危言詭行,務以警眾取譽,罔上而邀寵。論事之官,搜抉隱微,無忠恕長厚之風;托跡於公,而原其本心,實以合黨圖私,甚可惡也!中書門下其采端實之士,明進諸朝;察辯矯激巧偽者,加放黜焉。」御史中丞趙概言:「比年以來,搢紳之論多險刻競浮,宜行戒敕之。」故降是詔。
rén zǐ, mìng hàn lín xué shì wú kuí hù bù fù shǐ wú zhōng fù dù zhī pàn guān wáng ān shí yòu zhèng yán wáng táo tóng xiāng dù mù mǎ lì hài yǐ wén. shí mǎ zhèng yīn xún bù jǔ, yán zhě yǐ wèi dāng yǒu gèng gé yě.
壬子,命翰林學士吳奎、戶部副使吳中復、度支判官王安石、右正言王陶同相度牧馬利害以聞。時馬政因循不舉,言者以為當有更革也。
bā yuè, dīng sì shuò, yǐ guān wén diàn xué shì lì bù shì láng chéng kān wèi xuān huī nán yuàn shǐ pàn yán zhōu. diàn zhōng shì yù shǐ lǚ huì yán: kān cái wēi shí àn wài hòu zhōng xiǎn, jiāo jié quán guì, yīn yuán jìn zhuó, xùn sī wǎng shàng, hù shì zuò wēi. kuàng nián yú qī shí, zì dāng hái zhèng. jìn bà shū fǔ, jì yǐ fěi néng fù wěi shuài quán, hé yóu shèng rèn! qiě běn cháo gù shì, xuān huī shǐ fēi qī xūn wèi cháng chú bài, qǐ zhuī qǐn kān ēn mìng. zhī zá yù shǐ fàn shī dào děng xiāng jì lùn liè, qì bù cóng.
八月,丁巳朔,以觀文殿學士、吏部侍郎程戡為宣徽南院使、判延州。殿中侍御史呂誨言:「戡才微識暗、外厚中險,交結權貴,因緣進擢,徇私罔上,怙勢作威。況年逾七十,自當還政。近罷樞府,既以匪能;復委帥權,曷由勝任!且本朝故事,宣徽使非戚勛未嘗除拜,乞追寢戡恩命。」知雜御史范師道等相繼論列,訖不從。
yǐ dù zhī pàn guān jīn bù yuán wài láng xuē xiàng quán shǎn xī zhuǎn yùn shǐ jiān zhì zhì jiě yán shǐ. fàn xiáng jì zú, gù yǐ xiàng dài zhī. shí xī xià qīng yán dào fàn shén jiàn, ér guān mài jiě yán jià gāo, yán yǐ gù bù shòu. xiàng zhì, shǐ jiǎn jià yǐ yì zhī. yán chí suì diào qí fū shù qiān zhǒng yán, ér yán zhī shí nián wèi shòu, xiàng zòu sǔn qí shù, dāng shí biàn zhī.
以度支判官、金部員外郎薛向權陝西轉運使兼制置解鹽使。范祥既卒,故以向代之。時西夏青鹽盜販甚賤,而官賣解鹽價高,鹽以故不售。向至,始減價以抑之。鹽池歲調畦夫數千種鹽,而鹽支十年未售,向奏損其數,當時便之。
jiǎ zǐ, yǐ méi zhōu jìn shì sū xún wèi shì xiào shū láng.
甲子,以眉州進士蘇洵為試校書郎。
xún nián èr shí qī, shǐ fā fèn wèi xué, jǔ jìn shì mào cái yì děng, bù zhōng, xī fén qí cháng suǒ wèi wén, bì hù yì dú shū, suì tōng liù jīng bǎi jiā zhī shuō, xià bǐ qǐng kè shù qiān yán. zhì hé jiā yòu jiān, yǔ qí èr zi shì zhé zhì jīng shī. hàn lín xué shì ōu yáng xiū shàng qí suǒ zhe quán shū héng lùn jī cè èr shí èr piān, zǎi xiàng hán qí shàn zhī. zhào shì shè rén yuàn, yǐ jí cí. běn lù zhuǎn yùn shǐ zhào biàn děng jiàn qí xíng yì, xiū yòu yán xún jì bù kěn jiù shì, qǐ chú yī guān, gù yǒu shì mìng.
洵年二十七,始發奮為學,舉進士、茂才異等,不中,悉焚其常所為文,閉戶益讀書,遂通《六經》、百家之說,下筆頃刻數千言。至和、嘉祐間,與其二子軾、轍至京師。翰林學士歐陽修上其所著《權書》、《衡論》、《機策》二十二篇,宰相韓琦善之。召試舍人院,以疾辭。本路轉運使趙抃等薦其行義,修又言洵既不肯就試,乞除一官,故有是命。
rén shēn, zhào yuē: guó chū chéng wǔ dài zhī hòu, jiǎn biān sàn luò, sān guǎn jù shū cái wàn juǎn. qí hòu píng dìng liè guó, yì cháng fēn qiǎn shǐ zhě, lǚ xià zhào lìng, fǎng mù yì běn, xiào dìng piān mù, tīng zhèng zhī xiá, wú fèi lǎn guān. rán bǐ kāi yuán, yí yì shàng zhòng, yí jiā gòu shǎng, yǐ guǎng xiàn shū. zhōng wài shì shù bìng xǔ shàng guǎn gé què shū, měi juǎn zhī juàn yī pǐ, wǔ bǎi juǎn yǔ wén zī guān.
壬申,詔曰:「國初承五代之後,簡編散落,三館聚書才萬卷。其後平定列國,亦嘗分遣使者,屢下詔令,訪募異本,校定篇目,聽政之暇,無廢覽觀。然比開元,遺逸尚眾,宜加購賞,以廣獻書。中外士庶並許上館閣闕書,每卷支絹一匹,五百卷與文資官。」
xiāng dù mù mǎ lì hài suǒ wú kuí děng shàng yán: jīn shǎn xī mǎ jià, duō chū jiě yán, sān sī suǒ zhī yín juàn, xǔ yú shǎn xī zhuǎn yùn shǐ yì qián. quán zhuǎn yùn fù shǐ xuē xiàng jì zhǎng jiě yán, shǎn xī cái fù, kě xī wěi zhī yí yòng, réng bǐ zé kòng dì zhì jiān ér zī yǎng zhī. gài dé xī fāng bù shī qí tǔ xìng, yī lì yě yīn wèi cháng gēng kěn zhī dì, wú shāng yú mín, èr lì yě yīn xiàng zhī cái, shǐ jiǔ qí rèn ér jīng zhì zhī, sān lì yě. dì kě qí zòu. jiǎ shēn, mìng xiàng zhuān lǐng běn lù jiān mù jí mǎi mǎ shì, réng guī dù yú yuán wèi zhōu dé shùn jūn zhì chǎng tóng zhōu shā yuàn jiān fèng xiáng fǔ mù dì shǐ chén, bìng wěi xiàng bǎo jiàn yǐ wén.
相度牧馬利害所吳奎等上言:「今陝西馬價,多出解鹽,三司所支銀絹,許於陝西轉運使易錢。權轉運副使薛向既掌解鹽,陝西財賦,可悉委之移用,仍俾擇空地置監而孳養之。蓋得西方不失其土性,一利也;因未嘗耕墾之地,無傷於民,二利也;因向之才,使久其任而經制之,三利也。」帝可其奏。甲申,命向專領本路監牧及買馬事,仍規度於原、渭州、德順軍置場;同州沙苑監、鳳翔府牧地使臣,並委向保薦以聞。
ōu yáng xiū yán: táng zhī mù dì, xī qǐ lǒng yòu jīn chéng píng liáng tiān shuǐ, wài jì hé qū zhī yě, nèi zé qí bīn jīng níng, dōng jiē yín xià, yòu dōng zhì yú lóu fán, yǐ jīn kǎo zhī, huò xiàn méi fān róng, huò yǐ wèi mín tián, jiē bù kě fù dé. wéi hé dōng lán shí zhī jiān, huāng shān shén duō, jí fén hé zhī cè, cǎo dì yì guǎng, qí jiān cǎo ruǎn shuǐ gān, zuì yí yǎng mù, cǐ nǎi táng lóu fán jiān dì yě. jī ér qiú zhī, zé lóu fán yuán chí tiān chí sān jiān zhī dì, shàng jì kě dé. chén wǎng nián fèng shǐ, cháng xíng wēi shèng yǐ dōng jí liáo zhōu píng dìng jūn, jiàn qí bù gēng zhī dì shén duō, ér hé dōng yí lù, shān chuān shēn jùn, shuǐ cǎo shèn jiā, dì shì gāo hán, bì yí mǎ xìng. yòu, jīng xī lù táng rǔ zhī jiān, huāng dì yì guǎng. qǐng xià hé dōng jīng xī zhuǎn yùn shǐ qiǎn guān shěn dù, ruò kě xìng zhì jiān mù, zé hé běi zhū jiān xún kě fèi bà. xià qí zòu xiāng dù mù mǎ suǒ, kuí děng qǐng rú xiū zòu.
歐陽修言:「唐之牧地,西起隴右、金城、平涼、天水,外暨河曲之野,內則岐、豳、涇、寧,東接銀、夏,又東至於樓煩,以今考之,或陷沒蕃戎,或已為民田,皆不可復得。惟河東嵐、石之間,荒山甚多,及汾河之側,草地亦廣,其間草軟水甘,最宜養牧,此乃唐樓煩監地也。跡而求之,則樓煩、元池、天池三監之地,尚冀可得。臣往年奉使,嘗行威勝以東及遼州、平定軍,見其不耕之地甚多,而河東一路,山川深峻,水草甚佳,地勢高寒,必宜馬性。又,京西路唐、汝之間,荒地亦廣。請下河東、京西轉運使遣官審度,若可興置監牧,則河北諸監尋可廢罷。」下其奏相度牧馬所,奎等請如修奏。
nǎi zhào xuǎn guān fēn yì hé běi hé nán zhū jiān, àn mù dì féi jí qǐng mǔ, qí dé shí shù, jí yí guān èr rén àn shì, qí shǎn xī gū mǎ sī, réng wěi xiàng guī dù yǐ wén. xiàng nǎi shàng yán: qín zhōu quàn mǎ zhì jīng shī, jì suǒ zhí bìng dào lù zhī fèi, yī mǎ dāng qián shù wàn. rán suǒ rù zhǐ zhōng zá zhī, yú shàng děng liáng mǎ gù bù kě dé. qǐng yú yuán wèi zhōu dé shùn jūn zhì chǎng shōu shì, yǐ jiě yán jiāo yǐn mù fān shāng guǎng shòu liáng mǎ bā qiān, sān qiān gěi yuán biān jūn qí, wǔ qiān rén qún mù sī. zhào cóng zhī.
乃詔選官分詣河北、河南諸監,案牧地肥瘠頃畝,俟得實數,即遺官二人案視,其陝西估馬司,仍委向規度以聞。向乃上言:「秦州券馬至京師,計所值並道路之費,一馬當錢數萬。然所入止中雜支,於上等良馬固不可得。請於原、渭州、德順軍置場收市,以解鹽交引募蕃商廣售良馬八千,三千給緣邊軍騎,五千人群牧司。」詔從之。
yǐ yǒu, bà zhū lù tóng tí diǎn xíng yù shǐ chén, zhì jiāng nán dōng xī jīng hú nán běi guǎng nán dōng xī fú jiàn chéng dū zǐ lì kuí lù zhuǎn yùn pàn guān. xiān shì tóng tí diǎn xíng yù shǐ chén huò yǒu qiè gōng yòng yín qì jí lè chàng shǒu shì zhě, yì zhě yīn yán shǐ chén duō bù xí fǎ lìng mín shì, bù kě wèi jiān sī, gù bà zhī. shí yí lù jiù zhǐ yī zhuǎn yùn shǐ, zhì shì gè zēng zhì pàn guān, yǐ sān nián wèi yī rèn.
乙酉,罷諸路同提點刑獄使臣,置江南東、西、荊湖南、北、廣南東、西、福建、成都、梓、利、夔路轉運判官。先是同提點刑獄使臣或有竊公用銀器及樂倡首飾者,議者因言使臣多不習法令、民事,不可為監司,故罷之。十一路舊止一轉運使,至是各增置判官,以三年為一任。
jiǔ yuè, dīng hài shuò, qǐ jū shè rén zhī zhì gào liú chǎng wèi hàn lín shì dú xué shì zhī yǒng xìng jūn. chū, tái jiàn hé chǎng xíng lǚ qín zé guān zhì cí bù zhí, yòu qián yì guō hòu fù miào, cháng yún shàng zhī fèi hòu, lǜ zài zōng miào shè jì, bù dé bù rán, shì yù dǎo rén zhǔ fèi hòu yě. zhāng shí shù shàng, chǎng bù zì ān. huì yǒng xìng què shǒu, suì qǐng xíng, zhào cóng zhī.
九月,丁亥朔,起居舍人、知制誥劉敞為翰林侍讀學士、知永興軍。初,台諫劾敞行呂溱責官制詞不直,又前議郭后祔廟,嘗雲「上之廢后,慮在宗廟社稷,不得不然」,是欲導人主廢后也。章十數上,敞不自安。會永興闕守,遂請行,詔從之。
jǐ chǒu, tài bái zhòu jiàn.
己丑,太白晝見。
bǐng shēn, mìng shū mì zhí xué shì yòu jiàn yì dài fū lǚ gōng bì tóng xiáng dìng jūn shuì.
丙申,命樞密直學士、右諫議大夫呂公弼同詳定均稅。
xīn chǒu, zhào: qí dēng mì huá bīn yào fū jiàng rùn wù hǎi sù ráo shè jí jiàn tīng cháo shí bā zhōu bìng fán jù zhī dì, zì jīn lìng zhōng shū xuǎn rén wèi zhī zhōu qí zhī cháo zhōu, wěi běn lù zhuǎn yùn tí diǎn xíng yù sī tóng bǎo jiàn zhī.
辛丑,詔:「齊、登、密、華、邠、耀、鄜、絳、潤、婺、海、宿、饒、歙、吉、建、汀、潮十八州並煩劇之地,自今令中書選人為知州;其知潮州,委本路轉運、提點刑獄司同保薦之。」
hàn lín shì jiǎng xué shì gěi shì zhōng yáng ān guó zú, zèng lǐ bù shì láng. ān guó jiǎng shuō, yī yǐ zhù shū wèi zhǔ. zài jīng yán èr shí qī nián, dì chēng qí xíng yì chún zhì, yǐ bǐ xiān cháo cuī zūn dù.
翰林侍講學士、給事中楊安國卒,贈禮部侍郎。安國講說,一以註疏為主。在經筵二十七年,帝稱其行義淳質,以比先朝崔遵度。
fù mǎ dū wèi ān zhōu guān chá shǐ lǐ wěi yǔ gōng zhǔ bù xié, ér wěi suǒ shēng mǔ yòu wǔ zhǔ yì, zhǔ yè kāi huáng chéng mén rù sù jìn zhōng, wěi huáng kǒng zì hé. gēng xū, jiàng wěi wèi hé zhōu fáng yù shǐ, réng yǔ wài rèn. míng rì, miǎn jiàng guān, zhǐ fá tóng sān qiān jīn. liú jīng shī.
駙馬都尉、安州觀察使李瑋與公主不協,而瑋所生母又忤主意,主夜開皇城門入訴禁中,瑋惶恐自劾。庚戌,降瑋為和州防禦使,仍與外任。明日,免降官,止罰銅三千斤。留京師。
guǐ chǒu, yòu zhèng yán wáng táo yán: hàn guāng wǔ chū liè yè hái, shàng dōng mén hòu zhì yùn jù guān bù nà, guāng wǔ cóng zhōng dōng mén rù míng rì, shǎng zhì yùn ér biǎn zhōng dōng mén hòu. wèi wǔ zhī zǐ lín zī hóu zhí, kāi sī mǎ mén zhòu chū, wèi wǔ nù, gōng chē lìng zuò sǐ. jīn gōng zhǔ yè guī, wèi biàn zhēn wěi, zhé biàn tōng zòu, kāi mén nà zhī, zhí chè jìn zhōng, lüè wú jī fáng, qí suǒ lì huáng chéng gōng diàn nèi wài jiān mén shǐ chén, qǐng bìng sòng hé kāi fēng fǔ. zhī jiàn yuàn táng jiè diàn zhōng dài yù shǐ lǚ huì děng yì yǐ wèi yán, jiē bù bào.
癸丑,右正言王陶言:「漢光武出獵夜還,上東門候郅惲拒關不納,光武從中東門入;明日,賞郅惲而貶中東門候。魏武之子臨淄侯植,開司馬門晝出,魏武怒,公車令坐死。今公主夜歸,未辨真偽,輒便通奏,開門納之,直徹禁中,略無機防,其所歷皇城、宮殿內外監門使臣,請並送劾開封府。」知諫院唐介、殿中待御史呂誨等亦以為言,皆不報。
dōng, shí yuè, bǐng chén shuò, zhào: zì jīn yīn zòu jǔ gǎi guān jí shēng chāi qiǎn, qí suǒ jǔ rén gè fàn wǎng fǎ zì dào ér huì shè bù yuán zhě, jǔ zhǔ yì wú dé yǐ shè lùn.
冬,十月,丙辰朔,詔:「自今因奏舉改官及升差遣,其所舉人各犯枉法自盜而會赦不原者,舉主亦毋得以赦論。」
gēng shēn, zhào: yǎn guó gōng zhǔ zhái dōu jiān liáng quán yī děng bìng zhì yuǎn xiǎo chù jiān dāng, liáng huái jí pèi xī jīng sǎ sǎo bān. zì jīn wù zhì dōu jiān, bié xuǎn nèi chén sì rén zài zhái jù dāng, rù wèi zhī hòu bìng bù dé yǔ fù mǎ dū wèi jiē zuò. shí tái jiàn guān jiē yán zhǔ dì nèi chén shù duō, qiě yǒu bù zì jǐn zhě, dì bù yù shēn jiū qí zuì, dàn biǎn zhú zhī, yīn shěng yuán gèng zhì.
庚申,詔:「兗國公主宅都監梁全一等並置遠小處監當,梁懷吉配西京灑掃班。自今勿置都監,別選內臣四人在宅句當,入位祗候並不得與駙馬都尉接坐。」時台諫官皆言主第內臣數多,且有不自謹者,帝不欲深究其罪,但貶逐之,因省員更制。
jiǎ zǐ, liáo zhǔ zhù jí sī diàn.
甲子,遼主駐藉絲淀。
shí yī yuè, dīng hài, yǐ jūn zhōu fáng yù shǐ lǐ xún wèi xiāng zhōu guān chá shǐ, dān zhōu tuán liàn shǐ liú yǒng nián wèi qí zhōu fáng yù shǐ. zhī zhì gào yáng tián fēng hái xún yǒng nián cí tóu, yīn yán: zǔ zōng gù shì, guō jìn shù xī shān, dǒng zūn huì yáo nèi bīn shǒu huán qìng, yǔ qiáng kòu duì lěi gè shí yú nián, wèi cháng zhuǎn guān yí zhèn, zhòng míng qì yě. jīn xún děng wú chǐ cùn gōng, tè yǐ wài qī gù chú zhī, kǒng fēi zǔ zōng fǎ. bù bào, zhào tā shè rén cǎo zhì. ér fàn zhèn yán: cháo tíng rú yǐ yáng tián zhī yán wèi shì, dāng bà xún děng suǒ qiān guān, tǎng yǐ wèi fēi, qǐ fù lìng tián mìng cí. bù xǔ. jì ér zhèn fù yǒu lùn liè, suì bà zhī.
十一月,丁亥,以均州防禦使李珣為相州觀察使,單州團練使劉永年為齊州防禦使。知制誥楊畋封還珣、永年詞頭,因言:「祖宗故事,郭進戍西山,董遵誨、姚內斌守環、慶,與強寇對壘各十餘年,未嘗轉官移鎮,重名器也。今珣等無尺寸功,特以外戚故除之,恐非祖宗法。」不報,詔它舍人草制。而范鎮言:「朝廷如以楊畋之言為是,當罷珣等所遷官,儻以為非,乞復令畋命詞。」不許。既而鎮復有論列,遂罷之。
wù zǐ, lù gù shǎn xī zhì zhì jiě yán shǐ dù zhī yuán wài láng fàn xiáng sūn jǐng wèi jiāo shè zhāi láng zi tài miào shì zhǎng bāo, hòu fú què yǔ táng chú chāi qiǎn. quán sān sī shǐ bāo zhěng yán: xiáng jiàn yì tōng shǎn xī yán fǎ, xíng zhī shí nián, suì jiǎn què huò wù mín qián sì bǎi wàn, qí láo kě lù. gù yǒu shì mìng.
戊子,錄故陝西制置解鹽使、度支員外郎范祥孫景為郊社齋郎;子太廟室長褒,候服闋與堂除差遣。權三司使包拯言:「祥建議通陝西鹽法,行之十年,歲減榷貨務緡錢四百萬,其勞可錄。」故有是命。
xīn chǒu, shū mì shǐ bīng bù shàng shū tóng píng zhāng shì sòng xiáng, bà wèi hé yáng sān chéng jié dù shǐ tóng píng zhāng shì pàn zhèng zhōu. diàn zhōng shì yù shǐ lǚ huì děng lùn: xiáng wài kuān nèi jì, jìn zhě lǐ wěi jiā shì, wěi chén jūn zhōu móu lì, yù xiàn wěi shēn zuì, ā gōng zhǔ yì lài shàng míng chá, bù xíng qí yán. qiě jié jiāo nèi chén wáng bǎo níng, yīn qiú yuán zhù zuó chú yù yào yuàn gòng fèng sì rén yáo lǐng tuán liàn shǐ cì shǐ, bǎo níng nǎi qí yī yě. sān bān yuàn lì shòu guān, gé guò nián xiàn, lüè bù chéng jiè. yù qián zhōng zuǒ, nián dāng jiǎn tuì, nǎi fù gū xī. qí xùn sī wǎng gōng lǜ rú cǐ. zhāng fán sì shàng, yòu sī jiàn zhào biàn yì lùn xiáng bù cái, zhào cóng yōu lǐ bà zhī. yǐ lǐ bù shì láng cān zhī zhèng shì céng gōng liàng yī qián guān chōng shū mì shǐ. shū mì fù shǐ yòu jiàn yì dài fū zhāng yuē lǐ bù shì láng sūn biàn bìng cān zhī zhèng shì. hàn lín xué shì lǐ bù dài láng zhī zhì gào shǐ guǎn xiū zhuàn ōu yáng xiū, shū mì zhí xué shì yòu jiàn yì dài fū chén xù, yù shǐ zhōng chéng zhào gài, bìng wèi shū mì fù shǐ, réng yǐ gài wèi lǐ bù shì láng.
辛丑,樞密使、兵部尚書、同平章事宋庠,罷為河陽三城節度使、同平章事、判鄭州。殿中侍御史呂誨等論:「庠外寬內忌,近者李瑋家事,猥陳均州繆例,欲陷瑋深罪,阿公主意;賴上明察,不行其言。且結交內臣王保寧,陰求援助;昨除御藥院供奉四人遙領團練使、刺史,保寧乃其一也。三班院吏授官,隔過年限,略不懲誡。御前忠佐,年當揀退,乃復姑息。其徇私罔公率如此。」章凡四上,右司諫趙抃亦論庠不才,詔從優禮罷之。以禮部侍郎、參知政事曾公亮依前官充樞密使。樞密副使、右諫議大夫張曰、禮部侍郎孫抃並參知政事。翰林學士、禮部待郎、知制誥、史館修撰歐陽修,樞密直學士、右諫議大夫陳旭,御史中丞趙概,並為樞密副使,仍以概為禮部侍郎。
zhào: zì jīn chén liáo zhī jiā, wú dé chén qǐ yù zhuàn shén dào bēi é.
詔:「自今臣僚之家,毋得陳乞御篆神道碑額。」
xīn hài, yǐ zhí mì gé pàn dù zhī jù yuàn sī mǎ guāng dù zhī pàn guān zhí jí xián yuàn wáng ān shí tóng xiū qǐ jū zhù. guāng wǔ cí ér hòu shòu, ān shí zhōng cí zhī. zuì hòu yǒu zhǐ, lìng gé mén lì jī chì jiù sān sī shòu zhī, ān shí bì yú cè, lì zhì chì yú àn ér qù, ān shí qiǎn rén zhuī hái zhī, shàng zhāng zhì bā jiǔ, nǎi shòu.
辛亥,以直秘閣、判度支句院司馬光、度支判官、直集賢院王安石同修起居注。光五辭而後受,安石終辭之。最後有旨,令閤門吏齎敕就三司授之,安石避於廁,吏置敕於案而去,安石遣人追還之,上章至八九,乃受。
shí èr yuè, guǐ yǒu, tài cháng lǐ yuàn yán: zì jīn wén wǔ chén liáo hōng zú, fǎ dāng shì zhě, kǎo gōng yú wèi zàng qián qǔ suǒ xíng zhuàng, yí lǐ guān kǎo dìng. rú qí jiā zàng sù, jí yì bù jí, zé xǔ cì zhī. qí yǒu xūn dé, jì zàng wèi cháng qǐng shì zhě, yì tīng qǔ zhǐ. zhào kě.
十二月,癸酉,太常禮院言:「自今文武臣僚薨卒,法當諡者,考功於未葬前取索行狀,移禮官考定。如其家葬速,集議不及,則許賜之。其有勛德,既葬未嘗請諡者,亦聽取旨。」詔可。
wù yín, yǐ shū mì zhí xué shì lǚ gōng bì wèi lóng tú gé xué shì zhī chéng dū fǔ. gōng bì chū zhì, rén yí qí shǎo wēi duàn, huì yíng zú fàn fǎ dāng zhàng, bù kěn shòu, yuē: níng qǐng jiàn, bù néng shòu zhàng. gōng bì zài sān yù zhī, bù cóng, nǎi yuē: zhàng, guó fǎ, bù kě bù cóng jiàn, rǔ suǒ qǐng, yì bù rǔ wéi yě. mìng zhàng ér fù zhǎn zhī. jūn zhōng sù rán.
戊寅,以樞密直學士呂公弼為龍圖閣學士、知成都府。公弼初至,人疑其少威斷,會營卒犯法當杖,不肯受,曰:「寧請劍,不能受杖。」公弼再三諭之,不從,乃曰:「杖,國法,不可不從;劍,汝所請,亦不汝違也。」命杖而復斬之。軍中肅然。
xiān shì zhī yǒng xìng jūn liú chǎng cháo cí rì, yán guān zhōng suì bǐ bù dēng, mín duō liú yí, qǐng fā cāng zhèn zhī, yòu yán jūn tián rǎo mín, dì lìng yú suǒ bù xú fǎng lì hài yǐ wén. jí chǎng zhì yǒng xìng, jí jù zòu: sūn lín zài hé zhōng fǔ, yòng fāng tián fǎ dǎ liang jūn shuì, bǎi xìng jīng hài, gè kǒng zēng qǐ zū shuì. yīn cǐ zhuó fá sāng zhè lài zhuǎn yùn shǐ xuē xiàng zài chù zhāng bǎng gào yù, fāng dé zàn zhǐ. yòu wén zhǐ dǎ liang wàn quán yī xiàn, jìn xū yī nián nǎi bì méng jiǎn zhě zé bì xīn xǐ, bèi zēng zhě zì rán yuàn jiē, cí sù yù sòng, kǒng zì cǐ shǐ. qǐ qiě zhào hái sūn lín, gèng qí fēng suì, shù jǐ zāi shāng zhī yú, bù zhì jīng rǎo. qí hòu hé zhōng mín guǒ sù zēng jiǎn tián shuì bù píng, fán shù wàn hù. ōu yáng xiū yì yán: jūn shuì zhī shì, cháo tíng zhǐ yú jiàn zài shuì shù liàng qīng zhòng jūn zhī, chū bù lìng qí bié shēng é wài zhī shù yě. jìn wén wèi zhōu tōng lì jūn kuò chū mín mào diàn tián tǔ, bù yú jiàn zài guǎn què shù nèi jūn jiǎn zhòng zhě tān yǔ mào diàn hù, què shēng lì shuì shù pèi zhī, cǐ fēi cháo tíng zhī yì, ér mín suǒ yǐ xuān sù yě. yù wàng shèng cí tè cì zhǐ huī, lìng jūn shuì suǒ zhī rú cháo tíng běn yì, jiāng shí què jiàn zài shuì shù liàng qīng zhòng jūn zhī qí yú shēng lì shuì shù jí yuǎn nián xū shù, què yǔ fàng miǎn, jí wèi jūn dì fēn, bìng qiě bà jūn.
先是知永興軍劉敞朝辭日,言關中歲比不登,民多流移,請發倉賑之,又言均田擾民,帝令於所部徐訪利害以聞。及敞至永興,即具奏:「孫琳在河中府,用方田法打量均稅,百姓驚駭,各恐增起租稅。因此斫伐桑柘;賴轉運使薛向在處張榜告諭,方得暫止。又聞只打量萬泉一縣,近須一年乃畢;蒙減者則必欣喜,被增者自然怨嗟,詞訴獄訟,恐自此始。乞且召還孫琳,更俟豐歲,庶幾災傷之餘,不至驚擾。」其後河中民果訴增減田稅不平,凡數萬戶。歐陽修亦言:「均稅之事,朝廷只於見在稅數量輕重均之,初不令其別生額外之數也。近聞衛州、通利軍括出民冒佃田土,不於見在管榷數內均減重者攤與冒佃戶,卻生立稅數配之,此非朝廷之意,而民所以喧訴也。欲望聖慈特賜指揮,令均稅所只如朝廷本議,將實榷見在稅數量輕重均之;其餘生立稅數及遠年虛數,卻與放免,及未均地分,並且罷均。」
jǐ mǎo, sū mào zhōu mán kòu yōng zhōu.
己卯,蘇茂州蠻寇邕州。
xīn sì, bǔ zhū zhōu fù lǎo bǎi suì yǐ shàng zhě shí èr rén wèi zhōu zhù jiào.
辛巳,補諸州父老百歲以上者十二人為州助教。
shì suì, zhì sān sī tuī kān gōng shì yī rén, yǐ jīng cháo guān chōng, zhǎng tuī kān zhū bù gōng shì.
是歲,置三司推勘公事一人,以京朝官充,掌推勘諸部公事。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì jiā yòu liù nián liáo qīng níng qī nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝嘉祐六年(遼清寧七年)
chūn, zhēng yuè, yǐ wèi, quán yù shǐ zhōng chéng wáng chóu yán: bǐ suì liǎng zhì chén liáo bù dé yǔ zhí zhèng xiāng jiàn jí tái jiàn guān wǎng hái. yì chū yī shí, chū wú diǎn gù, dāng shí lùn zhě jí yǐ wèi fēi. jīn zhí zhèng yǔ jiàn guān yǐ chí qí jìn, ér tái guān shàng shè kē fáng. chén yú yǐ wèi tái guān zhǔ yú yì lùn, yǐ bǔ tiān zǐ zhī wén jiàn, qǐ yī èr rén néng zhōu zhī tiān xià shì hū? liǎng zhì shì cóng zhī chén, jiē guó zhī xuǎn, jīn ǒu huò xiāng jiàn, jiāo zì wèi yí, fēi suǒ yǐ shì cháo tíng zhī dà tǐ yě. qǐng zì jīn, liǎng zhì yì xǔ yǔ tái guān xiāng jiàn. cóng zhī.
春,正月,乙未,權御史中丞王疇言:「比歲兩制臣僚不得與執政相見及台諫官往還。議出一時,初無典故,當時論者即以為非。今執政與諫官已弛其禁,而台官尚設科防。臣愚以為台官主於議論,以補天子之聞見,豈一二人能周知天下事乎?兩制侍從之臣,皆國之選,今偶或相見,交自為疑,非所以示朝廷之大體也。請自今,兩制亦許與台官相見。」從之。
wù shēn, jiàng yǐng zhōu fáng yù shǐ zōng yì wèi xìn zhōu tuán liàn shǐ, zōng yì zàng qí fù pú ān yì wáng, ér zì yǐ běn mìng rì bù lín xué gù yě. shí rèn shǒu zhōng hù wáng zàng shì, líng miè zhū zi, suǒ kuì yí jìn wàn mín, ér xīn yóu wèi yàn. zōng yì dé zuì, shǒu zhōng shí wèi zhī.
戊申,降郢州防禦使宗懿為信州團練使,宗懿葬其父濮安懿王,而自以本命日不臨穴故也。時任守忠護王葬事,凌蔑諸子,所饋遺近萬緡,而心猶未厭。宗懿得罪,守忠實為之。
gēng xū, liáo zhǔ rú chūn zhōu, yǐ yē lǜ yī xùn zhī běi yuàn shū mì shǐ shì. shí fù mǎ dū wèi xiāo hū dūn tóng zhī běi shū mì yuàn, yǐ wèi zài yī xùn xià, yì cháng yàng yàng. xiāo gé zhī zèn chū xiāo ā lǎ yě, shí yù zhōng shāng zhī. xī běi lù zhāo tǎo shǐ xiāo zhū zé, ā lǎ zhī cóng fù kūn dì yě, wèi ā lǎ suǒ ài, gé jí zhī. zhū zé dāng shòu dài fù què, xiān cháng jiè guān sù, liú zhí ér qù, xiāo hū dūn xī gé yì fā qí shì, yù yǐ qīng ā lǎ. liáo zhǔ dà nù, jué zhū zé yǐ dà zhàng, miǎn qí guān. hū dūn, yì ā lǎ zhī cóng fù kūn dì yě, hū dūn yòu yù yào quán, suì shí xiàn yí zhēn wán chù chǎn yú gé, èr rén xiāng ài guò yú xiōng dì.
庚戌,遼主如春州,以耶律伊遜知北院樞密使事。時駙馬都尉蕭呼敦同知北樞密院,以位在伊遜下,意常怏怏。蕭革之譖出蕭阿喇也,時欲中傷之。西北路招討使蕭珠澤,阿喇之從父昆弟也,為阿喇所愛,革嫉之。珠澤當受代赴闕,先嘗借官粟,留直而去,蕭呼敦希革意發其事,欲以傾阿喇。遼主大怒,決珠澤以大杖,免其官。呼敦,亦阿喇之從父昆弟也,呼敦又欲要權,歲時獻遺珍玩畜產於革,二人相愛過於兄弟。
èr yuè, dīng sì, zhào: zōng shì cì míng shòu guān zhě, xū nián jí shí wǔ, fāng xǔ zhuǎn guān.
二月,丁巳,詔:「宗室賜名授官者,須年及十五,方許轉官。」
yǐ chǒu, zhào yuē: rú wén liáng mín zǐ dì huò wèi rén yòu lì jūn jí, fù mǔ qì sù ér bù dé hái zhě, zhèn shén mǐn zhī. zì jīn yǒu sī shěn qí suǒ cóng lái, lì jí bǎi rì nèi, fù mǔ sù guān zhě, hái zhī.
乙丑,詔曰:「如聞良民子弟或為人誘隸軍籍,父母泣訴而不得還者,朕甚閔之。自今有司審其所從來,隸籍百日內,父母訴官者,還之。」
bǐng yín, lù xì qiú, jiàng zuì yī děng, tú yǐ xià shì zhī.
丙寅,錄繫囚,降罪一等,徒以下釋之。
wù chén, zhào shū mì yuàn: zì jīn nèi diàn chóng bān yǐ shàng, xū nián èr shí fāng tīng shòu chāi qiǎn.
戊辰,詔樞密院:「自今內殿崇班以上,須年二十方聽受差遣。」
sān yuè, guǐ sì, cì lǐ bù jìn shì yē rén wáng jùn mín děng yī bǎi sān shí jiǔ rén jí dì, wǔ shí sì rén tóng chū shēn zhū kē yī bǎi èr rén jí dì bìng tóng chū shēn tè zòu míng jìn shì zhū kē sì shí sān rén tóng chū shēn zhū zhōu wén xué zhǎng shǐ.
三月,癸巳,賜禮部進士掖人王俊民等一百三十九人及第,五十四人同出身;諸科一百二人及第並同出身;特奏名進士、諸科四十三人同出身、諸州文學、長史。
jǐ hài, fù bì yǐ mǔ sàng qù wèi. gēng zǐ, bà dà yàn. shí tóng zhī lǐ yuàn yàn chéng yù yán: jūn chén zhī yì, āi lè suǒ tóng, qǐng bà chūn yàn, yǐ biǎo yōu xù dà chén zhī yì. dì jí cóng qí yán, chéng yù, shū zi, bì qī dì yě. yì zhě huò yǐ wèi guò yún.
己亥,富弼以母喪去位。庚子,罷大宴。時同知禮院晏成裕言:「君臣之義,哀樂所同,請罷春宴,以表優恤大臣之意。」帝亟從其言,成裕,殊子,弼妻弟也。議者或以為過雲。
jiǎ chén, zhào hàn lín xué shì chéng zhǐ sòng qí yù zhí xǔ yī zi zhǔ tāng yào, qí yǐ léi jí qǐng zhī yě.
甲辰,詔翰林學士承旨宋祁遇直許一子主湯藥,祁以羸疾請之也。
wù shēn, xìng hòu yuàn shǎng huā diào yú, suì yàn tài qīng lóu, chū yù zhì shī yī zhāng, mìng cóng chén shǔ hé yǐ jìn.
戊申,幸後苑賞花釣魚,遂宴太清樓,出御製詩一章,命從臣屬和以進。
zhào: zhōu liù miào zài xī jīng zhě, lìng yǒu sī yǐ sān pǐn jì fú yī sì pǐn jì fú èr jí dāng yòng jì qì gěi zhī.
詔:「周六廟在西京者,令有司以三品祭服一、四品祭服二及當用祭器給之。」
xià, sì yuè, xīn yǒu, yǐ quán sān sī shǐ bāo zhěng wèi gěi shì zhōng sān sī shǐ. zhěng zài sān sī, fán zhū guǎn kù gōng shàng wù, jiù jiē kē lǜ wài jùn, jī yǐ kùn mín. zhěng tè zhì chǎng hé shì, mín dé wú rǎo. lì fù qián bó duō, léi xì jiān zhé táo qù, xiè qí qī zǐ zhě, lèi jiē shì zhī.
夏,四月,辛酉,以權三司使包拯為給事中、三司使。拯在三司,凡諸管庫供上物,舊皆科率外郡,積以困民。拯特置場和市,民得無擾。吏負錢帛多,縲系間輒逃去,械其妻子者,類皆釋之。
zhào: lǐng nán guān lì sǐ yú nóng fù ér qí jiā liú luò wèi néng zì guī zhě, suǒ zài gěi shí hù sòng hái xiāng.
詔:「嶺南官吏死於儂賦而其家流落未能自歸者,所在給食護送還鄉。」
gēng wǔ, yǐ yòu zhèng yán wáng táo zhī wèi zhōu. shí tái jiàn gòng yán chén xù bù dāng wèi shū mì fù shǐ, dì fú tīng. táo jì yǐn jí zài gào, yòu xiān zì qǐ bà, yīn xǔ zhī.
庚午,以右正言王陶知衛州。時台諫共言陳旭不當為樞密副使,帝弗聽。陶既引疾在告,又先自乞罷,因許之。
xīn wèi, liáo jìn lì mín chù hǎi dōng qīng gú.
辛未,遼禁吏民畜海東青鶻。
bǐng zǐ, mìng dà lǐ sì chéng guō gù biān xiào mì gé suǒ cáng bīng shū. xiān shì zhì guān biān xiào shū jí, ér bīng shū yǔ tiān wén wèi mì shū, dú bù yù, dà chén huò yán gù zhī bīng fǎ, jí yǐ mìng zhī. rán bīng shū cán quē zhě duō, bù néng biàn bǔ yě.
丙子,命大理寺丞郭固編校秘閣所藏兵書。先是置官編校書籍,而兵書與天文為秘書,獨不預,大臣或言固知兵法,即以命之。然兵書殘缺者多,不能遍補也。
gēng chén, yǐ shū mì fù shǐ yòu jiàn yì dài fū chén xù wèi zī zhèng diàn xué shì zhī dìng zhōu, sān sī shǐ, gěi shì zhōng bāo zhěng wèi shū mì fù shǐ. chū lǐ bù láng zhōng tiān zhāng gé dài zhì zhī jiàn yuàn táng jiè zhī hóng zhōu, yòu sī jiàn zhào biàn zhī qián zhōu, bīng bù yuán wài láng jiān dài yù shǐ zhī zá shì fàn shī dào yǐ běn guān zhī fú zhōu. diàn zhōng shì yù shǐ lǚ huì zhī jiāng zhōu.
庚辰,以樞密副使、右諫議大夫陳旭為資政殿學士、知定州,三司使,、給事中包拯為樞密副使。出禮部郎中、天章閣待制、知諫院唐介知洪州,右司諫趙抃知虔州,兵部員外郎兼待御史知雜事范師道以本官知福州。殿中侍御史呂誨知江州。
xù shǐ chú shū mì fù shǐ, huò yán xù yīn jié huàn zhě shǐ zhì cōng wáng shì níng děng, gù yǒu cǐ mìng. jiè děng jiāo zhāng lùn liè, qiě yán: xù qǐng wèi jiàn guān, yīn zhāng yán fāng shì ē fù guì qī, yǐ bù wèi qīng yì suǒ yǔ. jí zhī kāi fēng fǔ, cháng jiàn shì fù mín mǎ, nà wài dì zhēn áng yú fǔ shě, zì yì qǐng tuō. dì yǐ qí zhāng wèi xù, xù zòu: chén qián rèn yán zhí, dàn chì nèi chén, qí jié xiá yòng shì rú yáng huái mǐn hé chéng yòng wǔ jì lóng liú huī bèi, duō zuò chù zhú, jīn yán zhě nǎi yǐ cǐ wū chén. zhì cōng chén bù shí miàn, shì níng dì qǔ chén qī jiù zhī gū nǚ, jiǔ jué wǎng lái, ruò cháng jiàn chén, bì xià bì jì qí yǔ. qǐ fù lì biàn hé. suì jiā jū qiú bà. dì shǒu zhào zhào chū zhī, jiè děng fù hé mén dài zuì, qǐng zhī fù chū, rú shì zhě shù sì. dì gù wèi fǔ chén yuē: fán chú bài èr fǔ, zhèn qǐ róng nèi chén yù yì xié! ér jiè děng yán bù yǐ, gù liǎng bà zhī. ōu yáng xiū qǐng zhào hái jiè děng, yǐ quàn shǒu jié gǎn yán zhī shì, bù bào.
旭始除樞密副使,或言旭陰結宦者史志聰、王世寧等,故有此命。介等交章論列,且言:「旭頃為諫官,因張顏方事阿附貴戚,已不為清議所與。及知開封府,嘗賤市富民馬,納外弟甄昂於府舍,恣意請託。」帝以其章未旭,旭奏:「臣前任言職,彈斥內臣,其桀黠用事如楊懷敏、何誠用、武繼隆、劉恢輩,多坐黜逐,今言者乃以此污臣。志聰臣不識面,世寧弟娶臣妻舅之孤女,久絕往來,若嘗薦臣,陛下必記其語。乞付吏辨劾。」遂家居求罷。帝手詔召出之,介等復闔門待罪,頃之復出,如是者數四。帝顧謂輔臣曰:「凡除拜二府,朕豈容內臣預議邪!」而介等言不已,故兩罷之。歐陽修請召還介等,以勸守節敢言之士,不報。
chū, zhū lù dūn qiǎn xíng yì wén xué zhī shì fù jīng shī zhě èr shí sān rén, qí zhì zhě shí liù rén, jiē guǎn yú tài xué, jí shè rén yuàn shì lùn cè. wǔ yuè, bǐng xū, cì xú zhōu yán fù rùn zhōu jiāo qiān zhī chéng dū zhāng sì jīng nán lè jīng děng qī rén jìn shì chū shēn, sì rén tóng chū shēn, yú xī shòu shì xiào shū láng. fù, tài chū zi: sì, chá zi yě. shí pú zhōu lǐ zhí dào zú, yuè zhōu gù lì yǒu qī sàng, yuè zhōu wú zī děng wǔ rén cí bù jiù shì, fù děng jì tuī ēn, yì yǐ shì jiāng zuò jiān zhǔ bù mìng zhī.
初,諸路敦遣行義、文學之士赴京師者二十三人,其至者十六人,皆館於太學,即舍人院試論策。五月,丙戌,賜徐州顏復、潤州焦千之、成都章禩、荊南樂京等七人進士出身,四人同出身,餘悉授試校書郎。復,太初子:禩,察子也。時濮州李植道卒,岳州顧立有期喪,越州吳孜等五人辭不就試,復等既推恩,亦以試將作監主簿命之。
liáo zhǔ qīng shǔ yǒng ān shān.
遼主清暑永安山。
dīng yǒu, zhào tiān zhāng gé dài zhì zhī jiàn yuàn lǚ jǐng chū tóng xiáng dìng jūn shuì.
丁酉,詔天章閣待制、知諫院呂景初同詳定均稅。
hàn lín xué shì chéng zhǐ gōng bù shàng shū zhī zhì gào jí xián diàn xiū zhuàn sòng qí zú, zèng xíng bù shàng shū. qí xiōng dì jiē yǐ rú xué xiǎn, ér qí yóu néng wèi wén zhāng, shàn yì lùn qīng yuē zhuāng zhòng, bù dǎi qí xiōng, lùn zhě wèi qí bù zhì gōng fǔ gài yì yǐ cǐ. qí zì wèi yí zòu, qǐng zǎo jiàn chǔ. yòu zì wèi zuǒ zhì yòu zhì jí zhì jiè yǐ shòu qí zi. qí zi zūn zhì jiè, bù qǐng shì jiǔ zhī, zhāng fāng píng yán qí fǎ yīng dé shì, shì yuē jǐng wén.
翰林學士承旨、工部尚書、知制誥、集賢殿修撰宋祁卒,贈刑部尚書。祁兄弟皆以儒學顯,而祁尤能為文章,善議論;清約莊重,不逮其兄,論者謂祁不至公輔蓋亦以此。祁自為遺奏,請早建儲。又自為《左志》、《右志》及《治戒》以授其子。其子遵《治戒》,不請諡;久之,張方平言祁法應得諡,諡曰景文。
jǐ hài, mǎ jūn fù dōu zhǐ huī shǐ huái kāng jié dù shǐ zhāng mào shí, luò guǎn jūn, zhī cáo zhōu. chū, zhào gài wèi yù shǐ zhōng chéng, yán mào shí bù yí diǎn sù wèi, wèi tīng jí gài wèi shū mì fù shǐ, fù yán zhī. ér yán zhě yòu hé mào shí fàn yì gōng shǐ suǒ qiǎn zú shā rén yú wài, mào shí yīn yǐ lǎo zì qǐng jiě bīng quán, shǐ mìng chū shǒu. xiān shì hàn lín shì dú xué shì liú chǎng cháng zòu yán: zhāng mào shí běn zhōu wáng rǔ mǔ zǐ, cháng yǎng gōng zhōng, gù wǎng nián shì rén yǐ kuáng yán dòng mào shí, pō hài wù tīng jìn zhě hán jiàng yòu yǐ chán shuō qīng zǎi xiàng, zhòng yáo rén xīn. shì yī mào shí zhī shēn, yuǎn zé wèi xiǎo rén suǒ zhǐ mù, jìn zé wèi qún chén suǒ yí jù. jiǎ lìng mào shí qí xīn rú dān, bì wú tā cháng, yì wèi néng jiā zhì hù xiǎo yě. mò ruò jiě mào shí bīng quán, chù yǐ wài jùn, yú mào shí bù shī fù guì, ér cháo tíng dé yuǎn xián yí, cè zhī shàn zhě yě. xī wáng láng zì chēng liú zi yú, lú fāng zì hào liú wén bó, yīn yí shì wěi, wèi bì jiē yǒu fàn shàng zhī xīn, dàn liú yán qū shàn, qún qíng xuàn huò. chén tiǎn jìn liè, fāng dāng yuǎn chū, xīn zhī suǒ yí, bù gǎn bù jí lùn. qǐ yǐ chén yán mì fù zhí zhèng shāng liáng. jiǔ zhī, mào shí nǎi bà.
己亥,馬軍副都指揮使、淮康節度使張茂實,落管軍,知曹州。初,趙概為御史中丞,言茂實不宜典宿衛,未聽;及概為樞密副使,復言之。而言者又劾茂實販易公使所遣卒殺人於外,茂實因以老自請解兵權,始命出守。先是翰林侍讀學士劉敞嘗奏言:「張茂實本周王乳母子,嘗養宮中,故往年市人以狂言動茂實,頗駭物聽;近者韓絳又以讒說傾宰相,重搖人心。是一茂實之身,遠則為小人所指目,近則為群臣所疑懼。假令茂實其心如丹,必無它腸,亦未能家至戶曉也。莫若解茂實兵權,處以外郡,於茂實不失富貴,而朝廷得遠嫌疑,策之善者也。昔王郎自稱劉子輿,盧芳自號劉文伯,因疑飾偽,未必皆有犯上之心,但流言驅扇,群情眩惑。臣忝近列,方當遠出,心之所疑,不敢不極論。乞以臣言密付執政商量。」久之,茂實乃罷。
bǐng wǔ, liáo zhǔ yè qìng líng.
丙午,遼主謁慶陵。
gēng xū, zhào: fán fǔ hào guān chēng fàn fù zǔ míng ér fēi xián míng jí èr míng zhě, bù yǐ guān pǐn gāo xià, bìng tīng huí bì.
庚戌,詔:「凡府號、官稱犯父祖名而非嫌名及二名者,不以官品高下,並聽迴避。」
lù xì qiú, jiàng zuì yī děng, tú yǐ xià shì zhī. fēn mìng guān lù sān jīng xì qiú.
錄繫囚,降罪一等,徒以下釋之。分命官錄三京繫囚。
xīn hài, liáo shā dōng jīng liú shǒu chén wáng xiāo ā lǎ. ā lǎ yǐ lì lái cháo, liáo zhǔ fǎng qún chén yǐ shí wù, ā lǎ chén lì bìng, yán shén jī qiè. xiāo gé cì liáo zhǔ yì bù yuè, yīn zèn yuē: ā lǎ shì chǒng, yǒu màn shàng zhī xīn, wú rén chén zhī lǐ. liáo zhǔ dà nù, mìng yì shā yú diàn xià. huáng tài hòu yíng jiù bù jí, dà tòng yuē: ā lǎ hé zuì ér jù jiàn shā! liáo zhǔ nǎi yōu jiā fù zèng, cì zàng qián líng zhī chì shān. ā lǎ xìng zhōng guǒ, xiǎo shì wù, yǒu jīng jì cái, yì zhě wèi ā lǎ bù sǐ, hòu dāng wú zhòng yuán yī xùn zhī huò.
辛亥,遼殺東京留守陳王蕭阿喇。阿喇以例來朝,遼主訪群臣以時務,阿喇陳利病,言甚激切。蕭革伺遼主意不悅,因譖曰:「阿喇恃寵,有慢上之心,無人臣之禮。」遼主大怒,命縊殺於殿下。皇太后營救不及,大慟曰:「阿喇何罪而遽見殺!」遼主乃優加賻贈,賜葬乾陵之赤山。阿喇性忠果,曉世務,有經濟才,議者謂阿喇不死,後當無重元、伊遜之禍。
xiāo hū dūn jì zì jié yú xiāo gé, jiè yǐ yù quán. qí zú dì dí lǐ jiàn xiāo hū dōu yú hū dūn, hū dūn jiàn qí biàn gěi zhuàng yǒng, qīng xīn jiāo jié, měi yù xiū mù, yán lùn zhōng rì. hū dūn chéng jiān wèi liáo zhǔ yán hū dōu jí dí lǐ kě yòng, liáo zhǔ yǐ dí lǐ wèi qí gǔ yī lǎ xiáng gǔn, yǐ hū dōu wèi sù zhí guān. jí gé shou gòu xiàn ā lǎ, hū dōu yīn wèi zhī zhù, shí rén chǒu zhī.
蕭呼敦既自結於蕭革,藉以鬻權。其族弟迪里薦蕭呼都於呼敦,呼敦見其辯給壯勇,傾心交結,每遇休沐,言論終日。呼敦乘間為遼主言呼都及迪里可用,遼主以迪里為旗鼓伊喇詳袞,以呼都為宿直官。及革扌冓陷阿喇,呼都陰為之助,時人丑之。
liù yuè, rén zǐ shuò, rì yǒu shí zhī.
六月,壬子朔,日有食之。
chū sī tiān yán dāng shí liù fēn zhī bàn, shì rì wèi chū, cóng xī shí sì fēn ér yīn yún léi diàn, qǐng zhī yǔ, hún yí suǒ yán bù wèi zāi. quán yù shǐ zhōng chéng wáng chóu yán: qǐng suì rì shí yú zhèng yáng zhī yuè, fāng shí shí shí yì yīn huì, rán yú yún qì zhī jiān shàng yǒu jiàn zhě, gù bù dé tóng bù shí. dāng shí yǒu sī nǎi chēng shí bù jí fēn, ér zǎi chén jí bān biǎo hè, shén shī bì xià zhī wèi fèng tiān zhī yì. kǒng jīn yǒu sī huò yuán jìn lì qǐ bān hè zhě, chén gù xiān shì ér yán yě. tóng pàn shàng shū lǐ bù sī mǎ guāng yán: rì zhī suǒ zhào zhì yuǎn, yún zhī suǒ bì zhì xiá, suī jīng shī bù jiàn, sì fāng bì yǒu jiàn zhě. cǐ nǎi tiān jiè zhì shēn, bù kě bù chá. shí bù mǎn fēn zhě, nǎi lì guān shù shù zhī bù jīng, dāng zhì qí zuì, yì fēi suǒ yí hè yě. yú shì zhào bǎi guān wú dé chēng hè.
初、司天言當食六分之半,是日未初,從西食四分而陰雲雷電,頃之雨,渾儀所言不為災。權御史中丞王疇言:「頃歲日食於正陽之月,方食時實亦陰晦,然於雲氣之間尚有見者,固不得同不食。當時有司乃稱食不及分,而宰臣集班表賀,甚失陛下祗畏奉天之意。恐今有司或援近例乞班賀者,臣故先事而言也。」同判尚書禮部司馬光言:「日之所照至遠,雲之所蔽至狹,雖京師不見,四方必有見者。此乃天戒至深,不可不察。食不滿分者,乃歷官術數之不精,當治其罪,亦非所宜賀也。」於是詔百官毋得稱賀。
gēng shēn, cì cǎo zé jiàn ān zhāng yǒu zhí yín juàn. yǒu zhí zhuàn guó zi jiān shí jīng chéng, chú shì jiāng zuò jiān zhǔ bù, cí bù jiù, yīn yǒu shì cì. yǒu zhí, dé xiàng zhī zú yě. dé xiàng wèi zǎi xiàng, cháng yù guān zhī, yǒu zhí xiè qù, zhōng shēn bù shì.
庚申,賜草澤建安章友直銀絹。友直篆國子監《石經》成,除試將作監主簿,辭不就,因有是賜。友直,得象之族也。得象為宰相,嘗欲官之,友直謝去,終身不仕。
jiǎ zǐ, liáo yǐ xiāo mǎ lǔ wèi shùn yì jūn jié dù shǐ.
甲子,遼以蕭瑪嚕為順義軍節度使。
yǐ chǒu, tài bái zhòu jiàn.
乙丑,太白晝見。
dīng mǎo, liáo zhǔ rú hóng yì yǒng xìng chóng dé sān gōng zhì jì, shè liǔ, shǎng lài yǒu chà. wù chén, xíng zài shēng lǐ, fù mìng qún chén fēn péng shè liǔ.
丁卯,遼主如弘義、永興、崇德三宮致祭,射柳,賞賚有差。戊辰,行再生禮,復命群臣分朋射柳。
rén shēn, suì xīng zhòu jiàn.
壬申,歲星晝見。
jiǎ xū, qǐ fù fù bì wèi lǐ bù shàng shū píng zhāng shì zhāo wén guǎn dà xué shì jiān xiū guó shǐ, bì cí bù bài. gù shì, zhí zhèng yù sàng jiē qǐ fù, bì wèi jīn gé biàn lǐ, bù kě yòng yú píng shì. dì wǔ qiǎn shǐ qǐ zhī, zú bù cóng mìng.
甲戌,起復富弼為禮部尚書、平章事、昭文館大學士、監修國史,弼辭不拜。故事,執政遇喪皆起復,弼謂金革變禮,不可用於平世。帝五遣使起之,卒不從命。
bǐng zǐ, yǐ sī mǎ guāng zhī jiàn yuàn, rù duì.
丙子,以司馬光知諫院,入對。
dīng chǒu, mìng hàn lín xué shì wú kuí wáng guī tóng xiáng dìng chá fǎ.
丁丑,命翰林學士吳奎、王珪同詳定茶法。
liáo yǐ chǔ wáng ní lǔ gǔ zhī nán yuàn shū mì shǐ shì.
遼以楚王尼嚕古知南院樞密使事。
wù yín, yǐ dù zhī pàn guān zhí jí xián yuàn tóng xiū qǐ jū zhù wáng ān shí zhī zhì gào.
戊寅,以度支判官、直集賢院、同修起居注王安石知制誥。
chū, ān shí cí xiū qǐ jū zhù, jì dé qǐng, yòu shēn mìng zhī, ān shí fù cí zhì qī bā nǎi shòu: jí qiān zhī zhì gào, zì shì suì bù fù cí guān yǐ. shí yǒu zhào, jīn hòu shè rén yuàn bù dé shēn qǐng chú gǎi wén zì. ān shí yuē: shěn rú shì, zé shè rén bù dé fù xíng qí zhí, ér yī tīng dà chén suǒ wèi, zì fēi zhí zhèng dà chén yù qīng cè ér wèi sī, zé lì fǎ bù dāng rú cǐ. jīn dà chén zhī ruò zhě zé bù gǎn wèi bì xià shǒu fǎ, qiáng zhě zé xié shàng zhǐ yǐ zào lìng, jiàn guān yù shǐ wú gǎn wǔ qí yì zhě, chén shí jù yān. ān shí yóu shì yǔ zhí zhèng wǔ.
初,安石辭修起居注,既得請,又申命之,安石復辭至七八乃受:及遷知制誥,自是遂不復辭官矣。時有詔,今後舍人院不得申請除改文字。安石曰:「審如是,則舍人不得復行其職,而一聽大臣所為,自非執政大臣欲傾側而為私,則立法不當如此。今大臣之弱者則不敢為陛下守法,強者則挾上旨以造令,諫官、御史無敢忤其意者,臣實懼焉。」安石由是與執政忤。
qiū, qī yuè, rén wǔ shuò, guāng lù sì chéng zhī zhǎng zhōu xiàn xià è, zuò sī dài mín qián, tè lè tíng. è zhōng zhì kē, běn lù tí diǎn xíng yù wáng dào gǔ è qí qīng ào, jùn qí shì ér fèi zhī.
秋,七月,壬午朔,光祿寺丞、知長州縣夏噩,坐私貸民錢,特勒停。噩中制科,本路提點刑獄王道古惡其輕傲,捃其事而廢之。
yǐ yǒu, sì zhōu huái shuǐ yì.
乙酉,泗州淮水溢。
bǐng xū, zhào: huái nán jiāng zhè shuǐ zāi, chà guān tǐ liàng juān shuì.
丙戌,詔:「淮南、江、浙水災,差官體量蠲稅。」
dīng hài, quán yù shǐ zhōng chén wáng chóu yán: bǐ nián zhōng wài chén liáo, huò yīn jiào liàng chāi qiǎn, huò yīn biàn lùn shēn jì, huò yīn jìn yǐ gàn yù, huò yīn zuì ér jì miǎn, sì wèi wàng tán, zhé xíng zòu zhāng. qí jiān qiú fàng guī tián lǐ zhě yǒu zhī, qǐ bié zì yíng shēng zhě yǒu zhī, suì wèi zhì ér yuàn zhì shì zhě yǒu zhī, gǒu cí lù ér qǐng guī nóng zhě yǒu zhī, jiē xīn yǔ xiāng wéi, qíng shí jiāo lì. qǐng zì jīn, yǒu rú xiàng suǒ chén zhě, bìng xǔ dàn zòu shī xíng. yòu, guó jiā kāi guǎng yán lù, rèn yòng tái jiàn guān. bǐ nián shì dài fū nǎi yǒu xiǎn jiǎo zhī rén, xié jǐ zēng ài, yī qí xíng shì, yǐ zào fú shuō, bēn zǒu tái jiàn zhī mén, gǔ shàn fēng bō zhī lùn, xìng yán zhě dé yǐ shàng dá. tuī yuán qí qíng, běn fēi gōng zhèng, zhǐ yú yīn jiè quán lì, qǔ kuài sī yì. dāng yán zhī rén, lǜ wù jǔ zhí, jì suǒ chuán ěr mù shāo yì, zé qǐ gǎn suì wú lùn liè! wàn yǒu yī ài zēng bù zhōng zhī lùn, yíng huò wěn náo rén zhǔ zhī cōng míng, qǐ bù wèi tīng duàn zhī lèi zāi! wàng xiǎo lì shì dài fū, shù jǐ tōu báo gé xīn, yǐ qīng cháo lù. yòu, tái jiàn yǒu bái shì yú cháo ér gèng yǐ zhuàng gàn tái sī zhě, tuī yuán qí qíng, gài yù dāng rèn zhě wèi yán ér zhù zhī ěr. chén yǐ wèi shì yǒu qū zhí, fǎ yǒu qīng zhòng, cháo tíng yǐ zhì gōng dài tiān xià, gù bù qí yán zhě zhù zhī yě. qǐng zì jīn, chén liáo rú yǐ gōng shì zòu cháo tíng, bù qí shī xíng ér zhé shēn yù shǐ tái zhě, xǔ dàn zòu yǐ wén. dì jiā nà zhī.
丁亥,權御史中臣王疇言:「比年中外臣僚,或因較量差遣,或因辯論身計,或因進以干譽,或因罪而覬免,肆為妄談,輒形奏章。其間求放歸田裡者有之,乞別自營生者有之,歲未至而願致仕者有之,苟辭祿而請歸農者有之,皆心語相違,情實交戾。請自今,有如向所陳者,並許彈奏施行。又,國家開廣言路,任用台諫官。比年士大夫乃有險徼之人,挾己憎愛,依其形勢,以造浮說,奔走台諫之門,鼓扇風波之論,幸言者得以上達。推原其情,本非公正,止於陰借權力,取快私意。當言之人,率務舉職,既所傳耳目稍異,則豈敢遂無論列!萬有一愛憎不中之論,熒惑紊撓人主之聰明,豈不為聽斷之累哉!望曉厲士大夫,庶幾偷薄革心,以清朝路。又,台諫有白事於朝而更以狀干台司者,推原其情,蓋欲當任者為言而助之爾。臣以為事有曲直,法有輕重,朝廷以至公待天下,固不俟言者助之也。請自今,臣僚如以公事奏朝廷,不俟施行而輒申御史台者,許彈奏以聞。」帝嘉納之。
wù zǐ, lù zhāo xiàn huáng tài hòu xiào míng xiào huì xiào zhāng shū dé huáng hòu jiā zǐ sūn, jìn zhì shòu guān zhě shí yǒu jiǔ rén. xiān shì jí xián xiào lǐ tóng xiū qǐ jū zhù jiāng xiū fù yán: cháo tíng chū xíng xiá xiǎng zhī lǐ, ér zhāo xiàn tài hòu gōng yù zǔ zōng, qí hòu yì duō liú luò mín jiān, yí sī suǒ yǐ tuī ēn zhě. yú shì bìng sì hòu jiā zǐ sūn jiē lù zhī. xún fù cì zhāo xiàn tài hòu jiā xìn líng fāng dì yī qū.
戊子,錄昭憲皇太后、孝明、孝惠、孝章、淑德皇后家子孫,進秩授官者十有九人。先是集賢校理同修起居注江休復言:「朝廷初行祫享之禮,而昭憲太后躬育祖宗,其後裔多流落民間,宜思所以推恩者。」於是並四後家子孫皆錄之。尋復賜昭憲太后家信陵坊第一區。
zhào zhōng shū shū mì yuàn: lěi nián wèi xiū shí zhèng jì, zì jīn suí yuè zhuàn jìn.
詔中書、樞密院:「累年未修《時政記》,自今隨月撰進。」
rén chén, mìng tóng zhī jiàn yuàn sī mǎ guāng tóng xiáng dìng jūn shuì. guāng jì lì tiáo yuē, xià zhū lù jiān sī xuán xíng. yòu yán: guó jiā lì shì, dāng xiān shǐ shǎng fá míng, rán hòu shì wú bù chéng. zhí fāng yuán wài láng qín zhí, qián tōng pàn dé zhōu, jūn wǔ xiàn shuì, jiē dé píng yǔn, bìng wú cí sù. ruò yù yōng yú zhī rén fán rǎo bài shì zhě. tóng guī cháng diào, yī wú diàn zuì, zé néng lì jiě tǐ, bì wú chéng gōng. fú wàng chá qí qín cuì, yōu jiā chóu jiǎng, bìng qí yú jūn shuì guān lì, suí qí gōng guò, liàng xíng chéng quàn, zé hòu lái wú bù jǐn lì yǐ.
壬辰,命同知諫院司馬光同詳定均稅。光既立條約,下諸路監司旋行。又言:「國家立事,當先使賞罰明,然後事無不成。職方員外郎秦植,前通判德州,均五縣稅,皆得平允,並無詞訴。若遇庸愚之人煩擾敗事者。同歸常調,一無殿最,則能吏解體,必無成功。伏望察其勤瘁,優加酬獎,並其餘均稅官吏,隨其功過,量行懲勸,則後來無不盡力矣。」
guǐ sì, zhào yuē: tái jiàn wèi zhèn ěr mù zhī guān, ér shì yǒu bù néng zhōu zhī, gù jiāng bó wèn cháo shì dài fū yǐ guǎng tīng chá. nǎi yǒu xiǎn bì zhī rén, yīn yuán zēng jí, yī yǐ xíng shì, xìng zào fēi yǔ yǐ zhōng shāng shàn liáng, dài fēi zhōng hòu zhī xíng yě. zhōng shū mén xià qí wèi zhèn shēn jǐng bǎi gōng, wù dūn xíng shí xún ér fú gǎi, dāng zhòng chù yān. cóng yù shǐ zhōng chéng wáng chóu suǒ qǐng yě.
癸巳,詔曰:「台諫為朕耳目之官,而事有不能周知,固將博問朝士大夫以廣聽察。乃有險詖之人,因緣憎嫉,依倚形勢,興造飛語以中傷善良,殆非忠厚之行也。中書門下其為朕申儆百工,務敦行實;循而弗改,當重黜焉。」從御史中丞王疇所請也。
jiǎ wǔ, chū nèi cáng kù juàn èr shí wàn pǐ, xià hé běi zhù dí jūn chǔ.
甲午,出內藏庫絹二十萬匹,下河北助糴軍儲。
rén yín, tóng zhī jiàn yuàn sī mǎ guāng yǐ sān zhá zi shàng diàn. qí yī lùn jūn dé yuē: chén qiè wéi rén jūn dà dé yǒu sān: yuē rén, yuē míng, yuē wǔ. bì xià tiān xìng cí huì, zi yù yuán yuán, suī gǔ shèng wáng zhī rén, dài wú yǐ guò. rán zì jiàn zuò chuí sì shí nián, ér jì gāng yóu yǒu kuī quē, qióng mín yóu yǒu yuàn tàn, yì zhě qún chén bù xiào, bù néng xuān yáng shèng huà jiāng bì xià yú sān dé yì yǒu suǒ wèi jǐn yú? fú jiàn bì xià tuī xīn yù wù, duān gǒng yuān mò, qún chén gè yǐ qí shì yǒu suǒ shū zòu, bì xià bù fù xún fǎng lì hài, kǎo chá dé shī, yī jiē kě zhī. chéng shǐ zuǒ yòu qián hòu gǔ gōng ěr mù zhī chén jiē zhōng shí zhèng rén zé shàn yǐ huò yǒu yī jiān xié zài yān, qǐ kě bù wèi zhī hán xīn zāi! fú wàng bì xià yǐ tiān xìng zhī zhì rén, kuò rì yuè zhī róng guāng, yǐ fèn gān duàn, bǐ shàn wú bù lù, è wú bù zhū.
壬寅,同知諫院司馬光以三札子上殿。其一論君德曰:「臣竊惟人君大德有三:曰仁,曰明,曰武。陛下天性慈惠,子育元元,雖古聖王之仁,殆無以過。然自踐祚垂四十年,而紀綱猶有虧缺,窮民猶有怨嘆,意者群臣不肖,不能宣揚聖化;將陛下於三德亦有所未盡歟?伏見陛下推心御物,端拱淵默,群臣各以其事有所疏奏,陛下不復詢訪利害,考察得失,一皆可之。誠使左右前後股肱耳目之臣皆忠實正人則善矣;或有一奸邪在焉,豈可不為之寒心哉!伏望陛下以天性之至仁,廓日月之融光,以奮乾斷,俾善無不錄,惡無不誅。」
qí èr lùn yù chén yuē: chén wén zhì zhì zhī dào, yī yuē rèn guān, èr yuē xìn shǎng, sān yuē bì fá. qiè jiàn guó jiā suǒ yǐ yù chén zhī dào, lèi rì yuè yǐ jìn zhì, xún zī tú ér shòu rèn. gǒu rì yuè jī jiǔ, zé bù zé qí rén zhī xián yú ér zhì gāo wèi zī tú xiāng zhí, zé bù wèn qí rén zhī néng fǒu ér jū zhòng zhí. yuǎn zhě sān nián, jìn zhě shù yuè, zhé yǐ yì qù, ér wàng zhí shì zhī xiū, gōng yè zhī chéng, bì bù kě de yě. qí shī zài yú cǎi míng bù cǎi shí, zhū wén bù zhū yì. fū yǐ míng xíng shǎng, zé tiān xià shì míng yǐ qiú gōng yǐ wén xíng fá, zé tiān xià qiǎo wén yǐ táo zuì. chéng néng bó xuǎn zài wèi zhī shì, liàng néng shī zhí, yǒu gōng zé zēng zhì jiā shǎng ér wù xǐ qí guān, wú gōng zé jiàng chù fèi qì ér gèng qiú néng zhě, yǒu zuì zé liú cuàn xíng zhū ér wù jiā kuān dài, rú shì ér cháo tíng bù zūn, wàn shì bù zhì zhě, wèi zhī yǒu yě.
其二論御臣曰:「臣聞致治之道,一曰任官,二曰信賞,三曰必罰。竊見國家所以御臣之道,累日月以進秩,循資塗而授任。苟日月積久,則不擇其人之賢愚而置高位;資塗相值,則不問其人之能否而居重職。遠者三年,近者數月,輒已易去,而望職事之修,功業之成,必不可得也。其失在於采名不採實,誅文不誅意。夫以名行賞,則天下飾名以求功;以文行罰,則天下巧文以逃罪。誠能博選在位之士,量能施職,有功則增秩加賞而勿徙其官,無功則降黜廢棄而更求能者,有罪則流竄刑誅而勿加寬貸,如是而朝廷不尊,萬事不治者,未之有也。」
qí sān lùn jiǎn jūn yuē: yǎng bīng zhī shù, wù jīng bù wù duō. jīn suǒ xuǎn zhī bīng, shēng qí jūn fēn, zēng qí liáng cì, shì yí xián dài shang ēn, rén rén xǐ yuè ér qiè wén jīng chéng zhī nèi, bèi xuǎn zhī rén, wǎng wǎng zī jiē bēi yuàn, fù zǐ xiāng qì. kuàng yú wài fāng bīng shì, yuǎn qù xiāng lǐ, jué bié qīn qī, qí wèi chóu kǔ, bù yán kě zhī. shǐ zhōng wài rén qíng huáng huáng rú cǐ, qǐ wéi jiǔ yuǎn zhī hài, yì bù kě bù yǐ jìn qiè zhī yōu wèi wàn yī zhī lǜ yě. fú qǐ zì hòu měi yù dà duàn zhāo jiǎn bīng shì, xū lìng liǎng fǔ chén liáo guó gòng shāng liáng, dù cái yòng fēng hào jí shì zhī huǎn jí, ruò xū zhì zhāo jiǎn, fāng dé wén zòu shī xíng.
其三論揀軍曰:「養兵之術,務精不務多。今所選之兵,升其軍分,增其糧賜,是宜咸戴上恩,人人喜悅;而竊聞京城之內,被選之人,往往咨嗟悲怨,父子相泣。況於外方兵士,遠去鄉里,訣別親戚,其為愁苦,不言可知。使中外人情皇皇如此,豈惟久遠之害,亦不可不以近切之憂為萬一之慮也。伏乞自後每遇大段招揀兵士,須令兩府臣僚國共商量,度財用豐耗及事之緩急,若須至招揀,方得聞奏施行。」
bā yuè, jǐ wèi, mǎ jūn fù dōu zhǐ huī shǐ wǔ shèng liú hòu wáng kǎi zú. chē jià lín diàn, zèng zhāng wǔ jié dù shǐ, shì zhuāng kè. kǎi zhì jūn yǒu jì lǜ, shàn fǔ xún shì zú, píng jū yǔ jūn yǐn shí zhì lín zhèn yuán bāo gǔ, yì rán bù shǎo jiǎ. gù shì zú wèi xìn, zhàn wú bù lì.
八月,己未,馬軍副都指揮使、武勝留後王凱卒。車駕臨奠,贈彰武節度使,諡莊恪。凱治軍有紀律,善撫循士卒,平居與均飲食;至臨陣援枹鼓,毅然不少假。故士卒畏信,戰無不力。
gēng shēn, zhào sān guǎn mì gé xiào sòng qí liáng chén hòu wèi hòu zhōu běi qí qī shǐ shū, yǒu bù wán zhě fǎng qiú zhī.
庚申,詔三館、秘閣校《宋》、《齊》、《梁》、《陳》、《後魏》、《後周》、《北齊》七史書,有不完者訪求之。
yǐ chǒu, zuǒ shì jìn xióng bà děng lù zǒu mǎ chéng shòu lín shēn yán: guó cháo shàng shì líng qǐn zài bǎo zhōu bǎo sāi xiàn dōng, yóu yǒu tiān zǐ xiàng yù chéng zhuāng cún yān, qí dì pō wèi táng shuǐ suǒ huài, qǐ xià běn chù shí jiā xiū zhú. cóng zhī.
乙丑,左侍禁、雄、霸等路走馬承受林伸言:「國朝上世陵寢在保州保塞縣東,猶有天子巷、御城莊存焉,其地頗為塘水所壞,乞下本處時加修築。」從之。
sī mǎ guāng yán: jīn guó jiā sān nián yī jiāo, wèi cháng wú shè, měi suì shèng xià, jiē yǒu shū jué, huá lì tān zòng, dà wèi jiān lì. hàn mín bào héng, qīn wǔ shàn liáng, bǎi qiān zhī zhōng, bài wú yī èr xìng ér fā lù, lǜ jiē wáng nì, bù guò sān suì, bì yù shè jiàng, zé yàn rán zì chū, fù wèi píng rén. shǐ yuàn què zhī mín fèn yì zhuì kǒng, xiōng jiǎo zhī qún zhì mǎn qì yáng, qǐ quàn shàn jǔ è zhī yì zāi! qiě shū jué zhī míng, běn háng yú shèng shǔ zhī jì, sǐ zuì yǐ xià, jiē dì jiàng yī děng jìn nián huò zhì zài sān, zì tú yǐ xià, yī qiè shè zhī. jīn suì shū jué zhī lìng yǐ zài xíng yǐ, cǐ suǒ yǐ shǐ bǎi zhí duò màn, jiān xié cí suī zhě yě. jīn zòng wèi néng jǐn gé qián bì, fú wàng xià zhōng shū, jīn hòu měi suì shū jué bù guò yī cì, huò zǎo huò wǎn, shǐ wài rén bù kě yù qī, qí tú zuì réng yī jiù jiàng cóng zhàng huò yù qīn sì nán jiāo zhī fù, gèng bù shū jué, yǒng wèi dìng zhì, shù jǐ wèi è zhī rén yǒu suǒ jiè jù.
司馬光言:「今國家三年一郊,未嘗無赦,每歲盛夏,皆有疏決,猾吏貪縱,大為奸利。悍民暴橫,侵侮善良,百千之中,敗無一二;幸而發露,率皆亡匿,不過三歲,必遇赦降,則晏然自出,復為平人。使願愨之民憤悒惴恐,凶狡之群志滿氣揚,豈勸善沮惡之意哉!且疏決之名,本行於盛暑之際,死罪以下,皆遞降一等;近年或至再三,自徒以下,一切赦之。今歲疏決之令已再行矣,此所以使百職墮慢,奸邪瓷睢者也。今縱未能盡革前弊,伏望下中書,今後每歲疏決不過一次,或早或晚,使外人不可豫期,其徒罪仍依舊降從杖;或遇親祀南郊之負,更不疏決,永為定製,庶幾為惡之人有所戒懼。」
dīng mǎo, sī mǎ guāng jìn wǔ guī: yī yuē bǎo yè, èr yuē xī shí, sān yuē yuǎn móu, sì yuē zhòng wēi, wǔ yuē wù shí.
丁卯,司馬光進五規:一曰保業,二曰惜時,三曰遠謀,四曰重微,五曰務實。
yǐ hài, yù chóng zhèng diàn, cè shì xián liáng fāng zhèng néng zhí yán jí jiàn zhù zuò zuǒ láng wáng jiè fú chāng xiàn zhǔ bù sū shì miǎn chí xiàn zhǔ bù sū zhé. shì suǒ duì rù dì sān děng, jiè dì sì děng, zhé dì sì děng cì. yǐ shì wèi dà lǐ píng shì qiān shǔ fèng xiáng fǔ pàn guān shì jiè wèi mì shū chéng zhī jìng hǎi xiàn zhé wèi shāng zhōu jūn shì tuī guān.
乙亥,御崇政殿,策試賢良方正能直言極諫著作佐郎王介、福昌縣主簿蘇軾、澠池縣主簿蘇轍。軾所對入第三等,介第四等,轍第四等次。以軾為大理評事、簽署鳳翔府判官事;介為秘書丞、知靜海縣;轍為商州軍事推官。
shí zhé duì yǔ qiè zhí, qí lüè yuē: zì shuò fāng jiě bīng, bì xià qì zhì yōu jù zhī xīn èr shí nián yǐ. gǔ zhī shèng rén, wú shì zé shēn yōu, yǒu shì zé bù jù. fū wú shì ér shēn yōu zhě, suǒ yǐ wèi yǒu shì zhī bù jù yě. jīn bì xià wú shì zé bù yōu, yǒu shì zé dà jù, chén yǐ wèi shī qí yí yǐ. chén wén jìn suì yǐ lái, gōng zhōng guì jī, zhì yǐ qiān shù, zuò cháo bù wén zī mó, biàn diàn wú suǒ gù wèn, nǚ chǒng hài zhī, nèi zé fá xìng shāng hé, wài zé dù guó bài zhèng, bì xià wú wèi hào sè yú nèi bù hài wài shì yě. jīn hǎi nèi qióng kùn, shēng mín yuàn kǔ, ér gōng zhōng cì yǔ wú yì, suǒ yù zé gěi, dà chén bù gǎn jiàn, sī huì bù gǎn zhēng. guó jiā nèi yǒu yǎng shì yǎng bīng zhī fèi, wài yǒu qì dān xī xià zhī fèng, bì xià yòu zì wèi yī jǐng yǐ hào qí yí yú, chén kǒng bì xià yǐ cǐ dé bàng ér mín xīn bù guī yě!
時轍對語切直,其略曰:「自朔方解兵,陛下棄置憂懼之心二十年矣。古之聖人,無事則深憂,有事則不懼。夫無事而深憂者,所以為有事之不懼也。今陛下無事則不憂,有事則大懼,臣以為失其宜矣。臣聞近歲以來,宮中貴姬,至以千數,坐朝不聞諮謨,便殿無所顧問,女寵害之,內則伐性傷和,外則蠹國敗政,陛下無謂好色於內不害外事也。今海內窮困,生民怨苦,而宮中賜予無藝,所欲則給,大臣不敢諫,司會不敢爭。國家內有養士、養兵之費,外有契丹、西夏之奉,陛下又自為一阱以耗其遺餘,臣恐陛下以此得謗而民心不歸也!」
cè rù, jiàn guān sī mǎ guāng dì yǐ sān děng, hàn lín xué shì fàn zhèn nán zhī, yù jiàng qí děng, cài xiāng yuē: wú sān sī shǐ yě, sī huì zhī míng, wú kuì zhī ér bù gǎn yuàn. wéi hú sù yǐ wèi cè bù duì suǒ wèn, ér yǐn táng mù zōng gōng zōng yǐ kuàng shèng shì, fēi suǒ yí yán, lì qǐng chù zhī. guāng yán shì cè yú tóng kē sān rén zhōng dú yǒu ài jūn yōu guó zhī xīn, bù kě bù shōu, ér zhí zhèng yì yǐ wèi dāng chù. dì yuē: qiú zhí yán ér yǐ zhí qì zhī, tiān xià qí wèi wǒ hé! nǎi shōu rù dì sì děng cì. jí chú guān, zhī zhì gào wáng ān shí yí zhé yòu zǎi xiàng, zhuān gōng rén zhǔ, bǐ zhī gǔ yǒng, bù kěn wèi cí, hán qí xiào yuē: bǐ cè wèi zǎi xiàng bù zú yòng, yù de lóu shī dé hǎo chù jùn ér yòng zhī, shàng yǐ gǔ yǒng yí zhī hū! gǎi mìng shěn gòu, nǎi wèi zhī cí. yǐ ér jiàn guān yáng tián jiàn dì yuē: sū zhé, chén suǒ jiàn yě. bì xià shè qí kuáng ér shōu zhī, cǐ shèng dé shì, qǐ xuān fù shǐ guǎn. dì yuè, cóng zhī. jiè, qú zhōu rén.
策入,諫官司馬光第以三等,翰林學士范鎮難之,欲降其等,蔡襄曰:「吾三司使也,司會之名,吾愧之而不敢怨。」惟胡宿以為策不對所問,而引唐穆宗、恭宗以況盛世,非所宜言,力請黜之。光言是策於同科三人中獨有愛君憂國之心,不可不收,而執政亦以為當黜。帝曰:「求直言而以直棄之,天下其謂我何!」乃收入第四等次。及除官,知制誥王安石疑轍右宰相,專攻人主,比之谷永,不肯為詞,韓琦笑曰:「彼策謂宰相不足用,欲得婁師德、郝處俊而用之,尚以谷永疑之乎!」改命沈遘,乃為之詞。已而諫官楊畋見帝曰:「蘇轍,臣所薦也。陛下赦其狂而收之,此盛德事,乞宣付史館。」帝悅,從之。介,衢州人。
yú shì sī mǎ guāng fù yǔ tóng liè shàng shū yán: jīn suì zāi yì lǚ zhēn, mín duō cài sè, cǐ zhèng bì xià cè shēn kè jǐ zhī shí. ér dào lù liú yán, bì xià jìn rì gōng zhōng yàn yǐn, wēi wèi guò chà, shǎng lài zhī fèi, dòng yǐ wàn jì, hào sàn fǔ kù, diào liǎn xì mín. kuàng jiǔ zhī wèi wù, luàn xìng bài dé, yǔ tāng suǒ jìn, zhōu gōng suǒ jiè, dài fēi suǒ yǐ chéng tiān yōu mín fǔ yǎng shèng gōng zhī dào yě. bì xià gōng jiǎn zhī dé, zhāng xìn zhào mín, yì zhě jiē yǐ wèi hòu gōng shē zòng, wù xiāng kuā shàng, zuǒ yòu jìn chén, lì yú shǎng lài, bì xià zhòng wéi qí qǐng, qū yì cóng zhī. fū tiān yǐ gāng jiàn wèi dé, jūn yǐ zhèng gù wèi shì, nài hé xùn hòu gōng zuǒ yòu zhī yù, shàng hū tiān jiè, xià wàng mín bìng, zhōng bù wèi zōng miào shè jì shēn zì zhòng xī! fú wàng xī bà yàn yǐn, hòu gōng fēi pín, jìn jiàn yǒu shí, nǎi kě yǐ jiě huáng tiān qiǎn gào zhī wēi, wèi yuán yuán qióng kùn zhī wàng, bǎo shòu mìng wú jiāng zhī xiū. dì jiā nà zhī.
於是司馬光復與同列上疏言:「今歲災異屢臻,民多菜色,此正陛下側身克己之時。而道路流言,陛下近日宮中燕飲,微為過差,賞賚之費,動以萬計,耗散府庫,調斂細民。況酒之為物,亂性敗德,禹、湯所禁,周公所戒,殆非所以承天憂民、輔養聖躬之道也。陛下恭儉之德,彰信兆民,議者皆以為後宮奢縱,務相夸尚,左右近臣,利於賞賚,陛下重違其請,屈意從之。夫天以剛健為德,君以正固為事,奈何徇後宮左右之欲,上忽天戒,下忘民病,中不為宗廟社稷深自重惜!伏望悉罷宴飲,後宮妃嬪,進見有時,乃可以解皇天譴告之威,慰元元窮困之望,保受命無疆之休。」帝嘉納之。
bǐng zǐ, zhào lóng tú gé zhí xué shì yáng tián, yú sān sī qǔ tiān xià fán kè lì chǎng wù wǔ nián bìng zēng kuī zhě, xiàn yī yuè bié lì xīn é. shí chǎng wù suì kè duō kuī, wéi zhú shí kē xiào zhǔ diǎn, ér sān sī zhōng bù wèi jiǎn jiù é, gù dì yù tè xíng zhī.
丙子,詔龍圖閣直學士楊畋,於三司取天下凡課利場務五年並增虧者,限一月別立新額。時場務歲課多虧,惟逐時科校主典,而三司終不為減舊額,故帝欲特行之。
dīng chǒu, zhào yuē: kǎo jī zhī cì xù, bǐ lìng yǒu sī xiáng yì jué zhì, tiáo zòu lái shàng, xún móu xī tóng. zī ěr zài wèi, qí gè xī lì yī xīn, wù zhī xīn shū, yǐ chēng zhèn zhì chéng dá cè zhī yì. jīn kǎo xiào zhuǎn yùn shǐ fù tí diǎn xíng yù, kè jī yuàn yǐ suǒ dìng tiáo mù shī xíng.
丁丑,詔曰:「考績之次序,比令有司詳議厥制,條奏來上,詢謀悉同。咨爾在位,其各悉力一心,務祗新書,以稱朕至誠怛惻之意。今考校轉運使、副、提點刑獄,課績院以所定條目施行。」
wù yín, zhào yuē: jīn lì duō shī zhí, bù chēng suǒ yǐ wèi mín zhī yì, dài yǐ bù dé jiǔ yú qí guān gù yě. gài zhì néng cái lì zhī shì, suī yǒu xìng lì chú hài jìn jiān quàn shàn zhī yì, fēi jiǎ yǐ suì yuè, zé qí lì mín yì qiě tōu ér bù wèi zhī yòng, yù zhōng jué gōng, qí lù wú yóu. zì jīn zhī zhōu jūn jiān zhī xiàn xiàn lìng yǒu qīng bái bù rǎo ér shí huì jí mín zhě, lìng běn lù jiān sī bǎo jiàn zài rèn, zhèng jī yóu yì, dāng jiā jiǎng zhuó.
戊寅,詔曰:「今吏多失職,不稱所以為民之意,殆以不得久於其官故也。蓋智能才力之士,雖有興利除害禁奸勸善之意,非假以歲月,則其吏民亦且偷而不為之用,欲終厥功,其路無由。自今知州、軍、監、知縣、縣令有清白不擾而實惠及民者,令本路監司保薦再任,政跡尤異,當加獎擢。」
rùn yuè, yǐ yǒu, fù yǐ chéng dū fǔ wèi jiàn nán xī chuān jié dù.
閏月,乙酉,復以成都府為劍南西川節度。
gēng zǐ, píng zhāng shì jí xián diàn dà xué shì hán qí jiā zhāo wén guǎn dà xué shì jiān xiū guó shǐ, shū mì shǐ lǐ bù shì láng céng gōng liàng wèi lì bù shì láng píng zhāng shì jí xián diàn dà xué shì, yòu jiàn yì dài fū cān zhī zhèng shì zhāng yuē wèi gōng bù shì láng chōng shū mì shǐ.
庚子,平章事、集賢殿大學士韓琦加昭文館大學士、監修國史,樞密使、禮部侍郎曾公亮為吏部侍郎、平章事、集賢殿大學士,右諫議大夫、參知政事張曰為工部侍郎充樞密使。
dì jì xǔ fù bì zhōng sàng, nǎi qiān qí shǒu xiàng. huò wèi qí yuē: fù gōng fú chú, dāng hái jiù wù, dú bù kě cí zhāo wén yǐ dài fù gōng xié? qí yuē: cǐ wèi ān kě zhǎng bǎo! bǐ fù gōng fú chú, qí zài hé suǒ! ruò cí zhāo wén yǐ dài fù gōng, shì qí yù bǎo cǐ wèi yě, shǐ qí hé cí yǐ bái shàng? wén zhě yì shì qí yán.
帝既許富弼終喪,乃遷琦首相。或謂琦曰:「富公服除,當還舊物,獨不可辭昭文以待富公邪?」琦曰:「此位安可長保!比富公服除,琦在何所!若辭昭文以待富公,是琦欲保此位也,使琦何辭以白上?」聞者亦是琦言。
xīn chǒu, yǐ zuǒ sī láng zhōng zhī zhì gào shǐ guǎn xiū zhuàn hú sù wèi zuǒ jiàn yì dài fū shū mì fù shǐ. sù jǐn jìng, yóu gù xī dà tǐ. qún chén fāng jiàn lì hài, duō gèng zhāng shù shì yǐ gé bì, sù dú yuē: biàn fǎ gǔ rén suǒ nán, bù wù shǒu zǔ zōng chéng fǎ ér tú fēn fēn, wú yì yú zhì yě.
辛丑,以左司郎中、知制誥、史館修撰胡宿為左諫議大夫、樞密副使。宿謹靜,尤顧惜大體。群臣方建利害,多更張庶事以革弊,宿獨曰:「變法古人所難,不務守祖宗成法而徒紛紛,無益於治也。」
yǐ sì, zhào gěi qián zǎi xiàng fù bì yuè fèng zhī bàn, bì gù cí bù shòu.
乙巳,詔給前宰相富弼月俸之半,弼固辭不受。
dīng wèi, jiàn guān sī mǎ guāng zòu: chén xī tōng pàn bīng zhōu, céng sān shàng zhāng qǐ zǎo dìng jì sì. shì shí chén shū yuǎn zài wài, yóu bù gǎn yǐn zhōng ài sǐ kuàng jīn rì shì bì xià zuǒ yòu, guān yǐ jiàn zhèng wèi míng. qiè wéi guó jiā zhì dà zhì jí zhī wù, mò xiān yú cǐ, ruò shě ér bù yán, shì chén huái jiān yǐ shì bì xià, zuì bù róng hǎi. fú wàng bì xià shǎo jiā xǐng chá. guāng jì jù dá dāo zi, fù miàn qǐng zhī. dì shí jiǎn mò bù yán, suī zhí zhèng zòu shì, shǒu kěn ér yǐ. jí wén guāng yán, chén sī liáng jiǔ, yuē: dé fēi yù xuǎn zōng shì wèi jì sì zhě hū? cǐ zhōng chén zhī yán, dàn rén bù gǎn jí ěr. guāng yuē: chén yán cǐ zì wèi bì sǐ, bù yì bì xià kāi nà. dì yuē: cǐ hé hài! gǔ jīn jiē yǒu zhī. yīn lìng guāng yǐ suǒ yán fù zhōng shū. guāng yuē: bù kě, yuàn bì xià zì yǐ yì yù zǎi xiàng. shì rì, guāng fù yán jiāng huái yán shì, yì zhōng shū bái zhī. zǎi xiàng hán qí wèn guāng: jīn rì fù hé suǒ yán? guāng mò jì cǐ dà shì, bù kě bù shǐ qí zhī, sī suǒ yǐ guǎng shàng yì zhě, jí yuē: suǒ yán zōng miào shè jì dà jì yě. qí yù yì, bù fù yán.
丁未,諫官司馬光奏:「臣昔通判并州,曾三上章乞早定繼嗣。是時臣疏遠在外,猶不敢隱忠愛死;況今日侍陛下左右,官以諫諍為名。竊惟國家至大至急之務,莫先於此,若舍而不言,是臣懷奸以事陛下,罪不容醢。伏望陛下少加省察。」光既具答刂子,復面請之。帝時簡默不言,雖執政奏事,首肯而已。及聞光言,沉思良久,曰:「得非欲選宗室為繼嗣者乎?此忠臣之言,但人不敢及爾。」光曰:「臣言此自謂必死,不意陛下開納。」帝曰:「此何害!古今皆有之。」因令光以所言付中書。光曰:「不可,願陛下自以意諭宰相。」是日,光復言江、淮鹽事,詣中書白之。宰相韓琦問光:「今日復何所言?」光默計此大事,不可不使琦知,思所以廣上意者,即曰:「所言宗廟社稷大計也。」琦喻意,不復言。