qǐ tú wéi dà yuān xiàn sì yuè, jǐn shàng zhāng kùn dūn wǔ yuè, fán yī nián yǒu qí.
起屠維大淵獻四月,盡上章困敦五月,凡一年有奇。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì jiā yòu sì nián liáo qīng níng wǔ nián. jǐ hài, yī líng wǔ jiǔ nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝嘉祐四年(遼清寧五年。己亥,一零五九年)
xià, sì yuè, wù chén, zhào: zhū lù tí diǎn xíng yù cháo chén shǐ chén, bìng dài jiān tí jǔ hé qú gōng shì. cóng pàn dōu shuǐ jiān wú zhōng fù qǐng yě.
夏,四月,戊辰,詔:「諸路提點刑獄朝臣、使臣,並帶兼提舉河渠公事。」從判都水監吳中復請也。
rén shēn, duān míng diàn xué shì hù bù shì láng lǐ shū zú, zèng shàng shū yòu chéng. shū xiáng liàn cháo tíng diǎn gù, fán yǒu yán gé, dì bì zī fǎng. rán xǐ qīng bì, gù lǚ wèi yán zhě suǒ chì, qì bù dé zhì, yì yù yǐ sǐ.
壬申,端明殿學士、戶部侍郎李淑卒,贈尚書右丞。淑詳練朝廷典故,凡有沿革,帝必咨訪。然喜傾詖,故屢為言者所斥,訖不得志,抑鬱以死。
chū, zhù zuò zuǒ láng hé gé, yǐ huáng sì wèi lì, shū qǐng fǎng táng zhōu miáo yì, bèi èr wáng hòu. lǐ yuàn yì: táng shì shù yǐ yuǎn zhōu shì zi sūn, yí shòu guān jué, zhuān fèng miào xiǎng. guǐ yǒu, zhào yǒu sī qǔ chái shì pǔ xì, tuī zuì zhǎng yī rén fèng zhōu sì. yú shì fēng zhōu shì zōng hòu chái yán yǒng wèi chóng yì gōng, yǔ hé nán fǔ zhèng zhōu hé rù chāi qiǎn, gěi gōng tián shí qǐng, zhuān guǎn jù líng miào.
初,著作佐郎何鬲,以皇嗣未立,疏請訪唐、周苗裔,備二王后。禮院議:「唐世數已遠;周室子孫,宜授官爵,專奉廟享。」癸酉,詔有司取柴氏譜系,推最長一人奉周祀。於是封周世宗後柴訁永為崇義公,與河南府、鄭州合入差遣,給公田十頃,專管句陵廟。
bǐng zǐ, yǐ tiān zhāng gé dài zhì hé tán tóng zhī tōng jìn yín tái sī jiān mén xià fēng bó shì. shí fēng bó zhí jiǔ fèi, tán shàng yán: běn cháo shè cǐ sī, shí dài gěi shì zhōng zhī zhí qǐ zhǔn wáng céng wáng sì zōng gù shì, fán yǒu zhào chì, bìng yóu yín tái sī. cóng zhī.
丙子,以天章閣待制何郯同知通進銀台司兼門下封駁事。時封駁職久廢,郯上言:「本朝設此司,實代給事中之職;乞准王曾、王嗣宗故事,凡有詔敕,並由銀台司。」從之。
guǐ wèi, sī tú zhì shì chén zhí zhōng zú. dì xìng qí dì lín diàn, zèng tài shī jiān shì zhōng. lǐ guān hán wéi yì qí shì yuē: huáng yòu zhī mò, tiān zǐ yǐ hòu gōng zhī sàng, wèn suǒ yǐ zàng jì zhī lǐ, zhí zhōng wèi shàng xiàng, bù néng kǎo zhèng yí diǎn, rú zhì sàng huáng yí, fēi pín yù zhī lǐ zhuī cè wèi hào, yǔ gōng wéi yǒu xián jiàn miào yòng lè, yú zǔ zōng jiù zhì. guī mén zhī nèi, lǐ fēn bù míng. jǐn àn shì fǎ: chǒng lù guāng dà yuē róng. bù qín chéng míng yuē líng. qǐng shì yuē róng líng. pàn tài cháng sì sūn biàn děng qǐng shì gōng, pàn shàng shū kǎo gōng yáng nán zhòng fù yì, qǐng yì gōng xiāng. zhào shì yuē gōng. wéi lèi shū lùn liè, yǐ wèi zé nán yú jūn wèi zhī gōng, chén zhī yì zhí zhōng, zhèng yǐ qí bù gōng. yīn qǐ bà lǐ guān, bù bào. jì ér dì yòu wèi zhí zhōng zhuàn qí mù bēi yuē bāo zhōng.
癸未,司徒致仕陳執中卒。帝幸其第臨奠,贈太師兼侍中。禮官韓維議其諡曰:「皇祐之末,天子以後宮之喪,問所以葬祭之禮,執中為上相,不能考正儀典,如治喪皇儀,非嬪御之禮;追冊位號,與宮闈有嫌;建廟用樂,逾祖宗舊制。閨門之內,禮分不明。謹案《諡法》:『寵祿光大曰榮。不勤成名曰靈。』請諡曰榮靈。」判太常寺孫抃等請諡恭,判尚書考功楊南仲覆議,請益恭襄。詔諡曰恭。維累疏論列,以為「責難於君謂之恭,臣之議執中,正以其不恭。」因乞罷禮官,不報。既而帝又為執中篆其墓碑曰「褒忠」。
jǐ chǒu, hòu gōng dǒng shì shēng huáng dì jiǔ nǚ, xuán jìn dǒng shì wèi guì rén.
己丑,後宮董氏生皇第九女,旋晉董氏為貴人。
rén chén, yù chóng zhèng diàn, lù xì qiú, zá fàn sǐ zuì yǐ xià dì jiàng yī děng, tú yǐ xià shì zhī. zhī zhì gào liú chǎng yán: shū jué zài jīng xì qiú, suī ēn chū yī shí, rán zài wài qún qíng, jiē yún shèng yì yǐ huáng nǚ shēng, gù shī qìng zé, kǒng fēi lìng diǎn. qù nián rùn yuè, yǐ céng jiǎn jiàng, shàng wèi bàn nián, fù xíng cǐ ēn. chuán chēng mín zhī duō xìng, zé yú guó bù xìng, yī suì zài shè, hǎo rén àn yǎ, qián shì lùn zhī xiáng yǐ. suī chéng shì bù shuō, chén yuàn cháo tíng jiè zhī. yòu wén duō zuò jīn yín xī xiàng yù shí hǔ pò dài mào tán xiāng děng qián jí zhù jīn yín wèi huā guǒ, cì yǔ chén xià, zì zǎi xiàng tái jiàn, jiē shòu cǐ cì. wú yì zhī fèi, wú míng zhī shǎng, wú shén yú cǐ, fēi suǒ yǐ guǐ wù xùn jiǎn yě. wàng bì xià shēn zhí gōng jiǎn yǐ dá tiān kuàng, bù yí xíng gū xī zhī ēn, chū fú chén zhī fèi, yǐ duò jiǎn dé.
壬辰,御崇政殿,錄繫囚,雜犯死罪以下遞降一等,徒以下釋之。知制誥劉敞言:「疏決在京繫囚,雖恩出一時,然在外群情,皆雲聖意以皇女生,故施慶澤,恐非令典。去年閏月,已曾減降,尚未半年,復行此恩。傳稱民之多幸,則於國不幸,一歲再赦,好人暗啞,前世論之詳矣。雖成事不說,臣願朝廷戒之。又聞多作金銀、犀象、玉石、琥珀、玳瑁、檀香等錢及鑄金銀為花果,賜予臣下,自宰相、台諫,皆受此賜。無益之費,無名之賞,無甚於此,非所以軌物訓儉也。望陛下深執恭儉以答天貺,不宜行姑息之恩,出浮沉之費,以墮儉德。」
wǔ yuè, wù xū, zhào yuē: jūn chén tóng dé, ér guò shè jìn fáng, fēi zhèn yì yě. jiù zhì, chén liáo bù xǔ yì zhí zhèng, cháng suǒ jiàn jǔ bù dé wèi yù shǐ, qí xī chú zhī. shǐ yòng bāo zhěng yì yě.
五月,戊戌,詔曰:「君臣同德,而過設禁防,非朕意也。舊制,臣僚不許詣執政,嘗所薦舉不得為御史,其悉除之。」始用包拯議也。
gēng zǐ, zhào: rù nèi nèi shì shěng nèi chén yuán duō, quán bà jìn yǎng zi rù nèi. yòng wú jí yì yě.
庚子,詔:「入內內侍省內臣員多,權罷進養子入內。」用吳及議也。
dù zhī pàn guān cí bù yuán wài láng wáng ān shí lèi chú guǎn zhí, bìng cí bù shòu, zhōng shū mén xià jù yǐ wén. rén zǐ, zhào lìng zhí jí xián yuàn. ān shí shàng zhāng cí, zhì bā jiǔ, yóu lèi cí, nǎi bài.
度支判官、祠部員外郎王安石累除館職,並辭不受,中書門下具以聞。壬子,詔令直集賢院。安石上章辭,至八九,猶累辭,乃拜。
qiǎn guān jīng jiè hé běi mù dì, yú mù mín zhǒng yì.
遣官經界河北牧地,餘募民種藝。
shū mì shǐ lǐ bù shì láng tián kuàng, bào zhōng fēng yīn, shí shàng zhāng qiú qù, bǐng chén, bà wèi shàng shū yòu chéng guān wén diàn xué shì hàn lín shì dú xué shì tí jǔ jǐng líng gōng.
樞密使、禮部侍郎田況,暴中風瘖,十上章求去,丙辰,罷為尚書右丞、觀文殿學士、翰林侍讀學士、提舉景靈宮。
wù wǔ, hòu gōng zhōu shì shēng huáng dì shí nǚ. chū, dǒng shì jí zhōu shì yǒu shēn, nèi wài jiē jì shēng huáng zǐ, nèi shì shěng duō jù jīn bó qì mǐn zá wù bèi cì yǔ, yòu xiū qián lóng gōng. qián lóng gōng zhě, zhēn zōng wèi fǔ yǐn shí xiè shě yě. jiē shēng huáng nǚ, qí cì yǔ zhī shù, yóu shù bèi yú yǎn guó gōng zhǔ chū jiàng shí.
戊午,後宮周氏生皇第十女。初,董氏及周氏有娠,內外皆冀生皇子,內侍省多具金帛器皿雜物備賜予,又修潛龍宮。潛龍宮者,真宗為府尹時廨舍也。皆生皇女,其賜予之數,猶數倍於兗國公主出降時。
liù yuè, jiǎ zǐ, liáo zhǔ rú nà gé luò.
六月,甲子,遼主如納葛濼。
zì wēn chéng zhī mò, hòu gōng de xìng zhě fán shí rén, wèi zhī shí gé, zhōu shì dǒng shì wēn chéng zhī mèi jiē yǔ yān. zhōu dǒng yǐ shēng huáng nǚ jìn zhì, zhū gé jiē qiú qiān gǎi, zhào zhōng shū chū chì gào zhōng shū yǐ qí wú míng, fù zòu bà zhī. qiú zhě bù yǐ, nǎi jiē yǐ shǒu zhào shòu yān. wēn chéng zhī mèi dú gù cí bù shòu. tóng zhī jiàn yuàn fàn shī dào shàng shū yuē: lǐ yǐ zhì qíng, yì yǐ duó ài, cháng rén zhī suǒ nán, wéi míng zhé zhī zhǔ rán hòu néng zhī. qiè wén zhū gé nǚ yù yǐ zhōu dǒng yù gōng zhǔ, yù bǎo bái dá dāo bìng wèi cái rén, bù zì zhōng shū chū gào, ér yē tíng jì yú qiān bài zhě shén duō. zhōu dǒng zhī qiān kě yǐ, nǚ yù hé míng ér qiān hū? fū chǒng xìng tài guò, zé dú màn zhī xīn shēng, ēn zé bù jié, zé wú yàn zhī yuàn qǐ, yù zhī bù kě bù yǐ qí dào yě. qiě yòng dù tài fán, xū suǒ tài guǎng, yī cái rén zhī fèng, yuè zhí zhōng hù bǎi jiā zhī fù, suì shí cì yǔ bù zài yān. kuàng gào mìng zhī chū, bù zì yǒu sī, qǐ shèng shí zhī shì xié? kǒng xié fēng mò chì, fù jiàn yú jīn rì yǐ!
自溫成之歿,後宮得幸者凡十人,謂之十閤,周氏、董氏、溫成之妹皆與焉。周、董以生皇女進秩,諸閤皆求遷改,詔中書出敕誥;中書以其無名,覆奏罷之。求者不已,乃皆以手詔授焉。溫成之妹獨固辭不受。同知諫院范師道上疏曰:「禮以制情,義以奪愛,常人之所難,惟明哲之主然後能之。竊聞諸閤女御以周、董育公主,御寶白答刂並為才人,不自中書出誥,而掖廷覬覦遷拜者甚多。周、董之遷可矣,女御何名而遷乎?夫寵幸太過,則瀆慢之心生,恩澤不節,則無厭之怨起,御之不可不以其道也。且用度太煩,須索太廣,一才人之俸,月直中戶百家之賦,歲時賜予不在焉。況誥命之出,不自有司,豈盛時之事邪?恐斜封墨敕,復見於今日矣!」
wù chén, guāng lù qīng zhí mì gé tóng pàn zōng zhèng sì zhào liáng guī yán: guó jiā chéng bǎi nián zhī yùn, chóng qī shì zhī líng, zhuī xiào bù wèi bù yán, fèng xiān bù wèi bù zhì, rán ér jì sì zhī zhì jǔ, jiān yǐ gōng qīng ér shè xíng, suī shén zhǔ yǒu hé shí zhī míng, ér tài zǔ xū dōng xiàng zhī wèi. fú qǐng jiǎng qiú dìng yí, wèi yī dài bù kān zhī diǎn. xià tài cháng lǐ yuàn yì, yòu zhào dài zhì yǐ shàng jí tái jiàn guān tóng yì. lǐ bù shàng shū wáng jǔ zhèng děng yì yuē: dà jiá zhī jì, suǒ yǐ hé zhāo mù, biàn zūn bēi, bì yǐ shòu mìng zhī zǔ jū dōng xiàng zhī wèi. běn cháo tài zǔ shí wèi shòu mìng zhī jūn, rán xī zǔ yǐ jiàng, sì miào zài shàng, gù měi yù dà jiá, zhǐ liè zhāo mù ér xū dōng xiàng. wèi jìn yǐ lái, yì yòng cǐ lǐ. jīn qīn xiǎng zhī shèng, wèi yí rú jiù wèi biàn. cóng zhī.
戊辰,光祿卿、直秘閣、同判宗正寺趙良規言:「國家乘百年之運,崇七世之靈,追孝不為不嚴,奉先不為不至,然而祭祀之秩舉,間以公卿而攝行,雖神主有合食之名,而太祖虛東向之位。伏請講求定儀,為一代不刊之典。」下太常禮院議,又詔待制以上及台諫官同議。禮部尚書王舉正等議曰:「大袷之祭,所以合昭穆,辨尊卑,必以受命之祖居東向之位。本朝太祖實為受命之君,然僖祖以降,四廟在上,故每遇大袷,止列昭穆而虛東向。魏、晉以來,亦用此禮。今親享之盛,謂宜如舊為便。」從之。
jǐ sì, zǎi chén fù bì děng qǐng jiā zūn hào yuē dà rén zhì zhì, zhào bù xǔ.
己巳,宰臣富弼等請加尊號曰「大仁至治」,詔不許。
gù shì, měi sān suì, gōng xíng dà lǐ bì, zhé shòu zūn hào, zì kāng dìng yǐ lái bà zhī, zhì shì zhí zhèng fù jǔ gù shì yǐ qǐng. zhī jiàn yuàn fàn shī dào yán: bǐ zāi yì shù chū ér chóng shàng xū wén, fēi suǒ yǐ dá tiān jiè. zhī zhì gào liú chǎng yán: zūn hào fēi gǔ yě, bì xià bù shòu huī hào yǐ èr shí nián, nài hé yī dàn zēng xū míng ér sǔn shí dé! dì yuē: zhèn yì yì wèi dāng rú cǐ. bì děng biǎo wǔ shàng, zú bù xǔ.
故事,每三歲,躬行大禮畢,輒受尊號,自康定以來罷之,至是執政復舉故事以請。知諫院范師道言:「比災異數出而崇尚虛文,非所以答天戒。」知制誥劉敞言:「尊號非古也,陛下不受徽號已二十年,奈何一旦增虛名而損實德!」帝曰:「朕意亦謂當如此。」弼等表五上,卒不許。
yǐ tài zǐ zhōng yǔn wáng táo dà lǐ píng shì zhào yàn ruò guó zi bó shì fù biàn yú qián xiàn lìng sūn zhū bìng wèi guǎn gé biān xiào shū jí guān. guǎn gé biān xiào shū jí zì cǐ shǐ.
以太子中允王陶、大理評事趙彥若、國子博士傅卞、於潛縣令孫洙並為館閣編校書籍官。館閣編校書籍自此始。
dīng chǒu, zhào: zhū lù zhuǎn yùn sī shǐ, fán lín lù lín zhōu zāi shāng ér zhé bì dí zhě, yǐ wéi zhì zuò zhī. cóng jiàn guān wú jí yán yě.
丁丑,詔:「諸路轉運司使,凡鄰路鄰州災傷而輒閉糴者,以違制坐之。」從諫官吳及言也。
wù yín, yuè shí jǐ jǐn. jǐ mǎo, fàng gōng rén èr bǎi yī shí sì rén.
戊寅,月食幾盡。己卯,放宮人二百一十四人。
jǐ chǒu, liáo yǐ nán yuàn shū mì shǐ xiāo ā sū wèi běi fǔ zǎi xiàng, yǐ shū mì fù shǐ yē lǜ yī xùn wèi nán yuàn shū mì shǐ, yǐ tè lǐ gǔn zhá lā wèi liáo xìng jūn jié dù shǐ, yǐ lǔ wáng sè jiā nǔ wèi wǔ dìng jūn jié dù shǐ, yǐ dōng jīng liú shǒu wú zhǔ chí bù wèi xī jīng liú shǒu.
己丑,遼以南院樞密使蕭阿蘇為北府宰相,以樞密副使耶律伊遜為南院樞密使,以特里袞札拉為遼興軍節度使,以魯王色嘉努為武定軍節度使,以東京留守吳主持布為西京留守。
qiū, qī yuè, bǐng shēn, yǐ tài zǐ zhōng yǔn wáng táo wèi jiān chá yù shǐ lǐ xíng. chū, zhào zhōng chéng hán jiàng jǔ yù shǐ, ér xiàn yǐ zī rèn, lǚ jǔ bù yīng gé. yú shì jiàng qǐng jǔ lǐ xíng, yǐ táo wèi zhī, zhào kě. táo cí bù shòu, zhào qiáng zhī, nǎi jiù zhí.
秋,七月,丙申,以太子中允王陶為監察御史里行。初,詔中丞韓絳舉御史,而限以資任,屢舉不應格。於是絳請舉里行,以陶為之,詔可。陶辭不受,詔強之,乃就職。
dīng yǒu, liáo yǐ wū kù dé lǜ lēi xiáng gǔn mǎ lǔ wèi zuǒ yī lēi xī bā.
丁酉,遼以烏庫德寽勒詳袞瑪嚕為左伊勒希巴。
jiǎ chén, biǎn guān wén diàn xué shì lǐ bù shì láng zhī shòu zhōu sūn miǎn wèi jiǎn xiào gōng bù shàng shū níng guó jié dù fù shǐ. chū, tái jiàn jiāo lùn miǎn yín zòng bù fǎ shì, lìng shǐ zhě àn zhī dé shí, gù biǎn.
甲辰,貶觀文殿學士、禮部侍郎、知壽州孫沔為檢校工部尚書、寧國節度副使。初,台諫交論沔淫縱不法事,令使者案之得實,故貶。
bǐng wǔ, chū hòu gōng péng chéng xiàn jūn liú shì yú dòng zhēn gōng, wèi fǎ zhèng xū miào dà shī, cì míng dào yī. hòu yòu zuò zuì xuē fà wèi miào fǎ yuàn ní. chū, liú shì zài yē tíng, tōng qǐng yè wèi jiān, yù shǐ zhōng chéng hán jiàng mì yǐ wén, dì yuē: fēi qīng yán, zhèn bù zhī cǐ. hòu shù rì, yǒu shì mìng. liú shì jí huáng shì, zài shí gé zhōng yóu jiāo zì, yú shì bìng huáng shì jiē chū zhī.
丙午,出後宮彭城縣君劉氏於洞真宮,為法正虛妙大師,賜名道一。後又坐罪削髮為妙法院尼。初,劉氏在掖廷,通請謁為奸,御史中丞韓絳密以聞,帝曰:「非卿言,朕不知此。」後數日,有是命。劉氏及黃氏,在十閤中尤驕恣,於是並黃氏皆出之。
dīng wèi, fàng gōng nǚ èr bǎi sān shí liù rén.
丁未,放宮女二百三十六人。
jiǎ yín, yǐ xiào shū láng zhì shì kǒng rì pū wèi guó zi jiān zhí jiǎng, yáng zhōu jìn shì sūn móu wèi shì xiào shū láng běn zhōu zhōu xué jiào shòu, jiē yǐ jìn chén jiàn qí xíng yì yě. liǎng rén zú cí bù shòu.
甲寅,以校書郎致仕孔日攵為國子監直講,揚州進士孫侔為試校書郎、本州州學教授,皆以近臣薦其行義也。兩人卒辭不受。
yǒu yù yíng zú sāng dá děng shù shí rén, xù jiǔ dòu hū, zhǐ chì chéng yú, yǒu sī bù zhī jué. huáng chéng shǐ yǐ zhǐ bǔ sòng kāi fēng fǔ tuī jū, àn chéng, qì dá shì.
有御營卒桑達等數十人,酗酒斗呼,指斥乘輿,有司不之覺。皇城使以旨捕送開封府推鞫,案成,棄達市。
jiū chá xíng yù liú chǎng, yí fǔ wèn suǒ yǐ bù jīng shěn xùn zhī yóu, fǔ bào yuē: jìn lì, fán shèng zhǐ, zhōng shū mén xià shū mì yuàn suǒ jū yù, jiē bù lǜ wèn. chǎng yuē: cǐ qǐ kě xíng xié! suì zòu qǐng zì jīn yī zhǔn dìng gé. shū mì shǐ yǐ kāi fēng fǔ yǒu lì, bù fù lùn kě fǒu jìn chéng bào, chǎng zhēng zhī yuē: xiān dì rén shèng qīn xù, yǐ jīng shī xíng yù zuì fán, gù jiàn jiū chá yī sī, chéng shěn zhēn wěi. jīn nǎi qū wǔ shèng zhǐ, zhōng shū mén xià shū mì yuàn suǒ jū gōng shì, bù fù shěn chá, wèi jiàn suǒ yǐ zūn cháo tíng, shěn xíng fá, ér shì zú qǐ fǔ xiàn chí màn, yù lì wǔ, zuì rén xián yuān bù dé gào sù zhī bì. yòu, jiù fǎ bù xǔ yòng lì pò tiáo, jīn yú xíng yù zhì zhòng, ér fèi tiáo yòng lì, cǐ chén suǒ bù yù yě. dì nǎi yǐ chǎng zhāng xià kāi fēng, lìng zhe wèi lìng.
糾察刑獄劉敞,移府問所以不經審訊之由,府報曰:「近例,凡聖旨,中書門下、樞密院所鞫獄,皆不慮問。」敞曰:「此豈可行邪!」遂奏請自今一準定格。樞密使以開封府有例,不復論可否進呈報,敞爭之曰:「先帝仁聖欽恤,以京師刑獄最繁,故建糾察一司,澄審真偽。今乃曲忤聖旨,中書門下、樞密院所鞫公事,不覆審察,未見所以尊朝廷,審刑罰,而適足啟府縣弛慢,獄吏侮,罪人銜冤不得告訴之弊。又,舊法不許用例破條,今於刑獄至重,而廢條用例,此臣所不諭也。」帝乃以敞章下開封,令著為令。
dì shǐ yù yú jǐng líng gōng jiàn guō huáng hòu yǐng diàn, lǐ guān yán qí bù kě, suì qǐn zhī. jì ér hàn lín shì jiǎng xué shì yáng ān guó qǐng jiàn yǐng diàn yú hóng fú yuàn, lǐ guān yán: yǐng diàn fēi gǔ, ruò wèi guō huáng hòu běn wú dà guò, jīn jì qiān fù wèi hào, zé yí cì shì cè, fù yú hòu miào, yǐ zhèng diǎn lǐ.
帝始欲於景靈宮建郭皇后影殿,禮官言其不可,遂寢之。既而翰林侍講學士楊安國請建影殿於洪福院,禮官言:「影殿非古,若謂郭皇后本無大過,今既牽復位號,則宜賜諡冊,祔於後廟,以正典禮。」
bā yuè, jiǎ xū, zhī zhì gào liú chǎng yán: fú wén lǐ guān chàng yì, yù fù guō shì yú miào, chén qiè huò zhī. xī chūn qiū zhī yì: fū rén bù hōng yú qǐn, bù fù yú tóng, bù fǎn kū yú miào, zé bù yán fū rén, bù chēng xiǎo jūn. tú yǐ lǐ bù zú, gù míng hào què rán. rán zé míng yǔ lǐ fēi tóng wù yě, míng hào cún ér lǐ bù zú, yīn bù gǎn zhèng qí chēng, kuàng gǎn zhèng qí yí zhě hū! guō hòu zhī fèi, suī yún wú dà zuì, rán yì jì fèi yǐ, jí qí zhuī fù yě, xǔ qí hào ér bù xǔ qí lǐ, qiě èr shí yú nián, yī dàn yù yǐ dí hòu zhī yí zhì zhī yú miào, rán zé guō hòu zhī cú yě, wèi hōng yú qǐn hū, fù yú tóng hū, fǎn kū yú miào hū, qún chén bǎi xìng yì cháng yǐ mǔ zhī yì wèi zhī qí shuāi hū? kǒng qí wèi ān yú chūn qiū yě. chūn qiū, fū rén yú bǐ sān zhě yī bù bèi zé bù zhèng, qí chēng guō shì, yú sān zhě wú yī yān, ér yù zhèng qí lǐ, kǒng wèi ān yú yì yě. dì yú tài miào, yòng zhì fū rén, gài wèi zhì zhě, bù yí zhì yě, bù yí zhì zhě, yǐ qí bù hōng yú qǐn, bù fù yú gū yě. gǔ zhě bù èr dí, zé wàn shì zhī hòu, zōng miào zhī lǐ, qǐ chén zǐ suǒ dāng shàn qīng zhòng zāi! jǐn àn jǐng yòu zhào shū, běn bù xǔ guō shì fù miào, yì yǐ jué yǐ, wú wèi fù fēn yún yǐ luàn dà lǐ. yì zhě huò wèi jì fù qí hào, bù dé bù yì qí lǐ pì yóu dà chén zuò fēi gū ér biǎn zhě, gǒu míng qí fēi gū, zé fù yòng zhī, qǐ dé suì bù shǐ wèi dà chén! fū chén zhī yǔ qī, qí yì suī jūn, rán zhú chén kě yǐ fù guī, fàng qī bù kě fù hé, chén zhòng ér qī yī yě. gù chūn qiū gōng sūn yīng qí zú yú lí shèn, jūn yuē: wú gù xǔ zhī fǎn wèi dài fū. cǐ zhú chén kě yǐ fù guī yě. qǐ bó lái nì shū jī zhī sàng yǐ guī. fū yuán nì chū qī zhī sàng ér wèi zhī zhě, cǐ fàng qī bù kě fù hé yě. jīn zhuī fù guō shì, dé wú jìn yú cǐ hū? qǐ lìng zhū rú bó yì, yǐ qiú shé zhōng yú lǐ. zhào xià xué shì yuàn xiáng dìng.
八月,甲戌,知制誥劉敞言:「伏聞禮官倡議,欲祔郭氏於廟,臣竊惑之。昔《春秋》之義:『夫人不薨於寢,不赴於同,不反哭於廟,則不言夫人,不稱小君。』徒以禮不足,故名號闕然。然則名與禮非同物也,名號存而禮不足,因不敢正其稱,況敢正其儀者乎!郭后之廢,雖雲無大罪,然亦既廢矣,及其追復也,許其號而不許其禮,且二十餘年,一旦欲以嫡後之儀致之於廟,然則郭后之殂也,為薨於寢乎,赴於同乎,反哭於廟乎,群臣百姓亦嘗以母之義為之齊衰乎?恐其未安於《春秋》也。《春秋》,夫人於彼三者一不備則不正,其稱郭氏,於三者無一焉,而欲正其禮,恐未安於義也。『禘於太廟,用致夫人,』蓋謂致者,不宜致也,不宜致者,以其不薨於寢,不祔於姑也。古者不二嫡,則萬世之後,宗廟之禮,豈臣子所當擅輕重哉!謹案景祐詔書,本不許郭氏祔廟,義已決矣,無為復紛紜以亂大禮。議者或謂既復其號,不得不異其禮;譬猶大臣坐非辜而貶者,苟明其非辜,則復用之,豈得遂不使為大臣!夫臣之與妻,其義雖均,然逐臣可以復歸,放妻不可複合,臣眾而妻一也。故《春秋》公孫嬰齊卒於貍脤,君曰:『吾固許之反為大夫。』此逐臣可以復歸也。杞伯來逆叔姬之喪以歸。夫元逆出妻之喪而為之者,此放妻不可複合也。今追祔郭氏,得無近於此乎?乞令諸儒博議,以求折衷於禮。」詔下學士院詳定。
yǐ hài, yù chóng zhèng diàn, cè shì yīng cái shí jiān mào míng yú tǐ yòng kē míng zhōu guān chá tuī guān chén shùn yú xián liáng fāng zhèng zhí yán jí jiàn jīng dé xiàn wèi qián zǎo wāng fǔ zhī. shùn yú zǎo suǒ duì cè bìng rù dì sì děng, shòu shùn yú zhù zuò zuǒ láng qiān shǔ zhōng zhèng jūn jié dù pàn guān shì, zǎo shì xiào shū láng wú wèi jūn pàn guān. fǔ zhī yì rù děng, jiān chá yù shǐ lǐ xíng shěn qǐ yán qí wú xíng, bà zhī. fǔ zhī zào fèn, yīn yǐ shū qiào ràng fù bì yuē: gōng wèi zǎi xiàng, dàn fèng xíng tái jiàn fēng zhǐ ér yǐ. bì bù néng dá. shùn yú, wū chéng rén zǎo, liú wǔ shì sūn yě.
乙亥,御崇政殿,策試應才識兼茂明於體用科明州觀察推官陳舜俞、賢良方正直言極諫旌德縣尉錢藻、汪輔之。舜俞、藻所對策併入第四等,授舜俞著作佐郎、簽署忠正軍節度判官事,藻試校書郎、無為軍判官。輔之亦入等,監察御史里行沈起言其無行,罷之。輔之躁忿,因以書誚讓富弼曰:「公為宰相,但奉行台諫風旨而已。」弼不能答。舜俞,烏程人;藻,鏐五世孫也。
gēng chén, zhào xué shì yuàn qù shàng guō huáng hòu fù miào yì. xiān shì lǐ guān xiáng fú zhāng dòng bó liú chǎng yì yuē: guō shì zhèng wèi zhōng gōng, wú dà guò è, bì xià mǐn qí ǒu shī qiān gōng, xuán fù wèi hào. wèi hào jì fù, zé shì cè fù miào, ān dé bìng tíng! kuàng yǐn chūn qiū dì yú tài miào, yòng zhì fū rén zhī lì, jù zuǒ shì, zé āi jiāng zhī è suǒ bù rěn dào, kǎo èr chuán zhī shuō, fù yǒu fēi dí zhī cí. yǐ cǐ zhèng běn miào zhī shì, kǒng fēi qí dāng. ruò yuē bù hōng yú qǐn, bù fù yú tóng, bù fù yú gū, zé guō hòu zhī mò bù dé qí suǒ, zé dāng guī yú cháo tíng, sǐ zhě hé zuì? tǎng yǐ qǐ bó lái nì shū jī zhī sàng zhì zhī, jī qí jì qì ér fù nì, zé tiān zǐ zhī hòu, wàn fāng zhào xìng zhī mǔ, fēi yǒu jí è, yòu kě qì zhī hū? jì zhuī fù yuē huáng hòu, kě jué qí jì xiǎng hū? yì zhě yù yòng hòu hàn dōng jìn gù shì, huò jì yú líng qǐn, huò zhú gōng yú wài. jī kǎo èr shǐ, jiē chēng yuē mǔ hòu, kuàng zhī yú jīn, yì wèi jiàn qí hé yě. wéi táng chuàng lì bié miào, yù dì xiá zé fèng yǐ rù xiǎng, yú yì wèi yǔn. chǎng fù zòu yuē: chén qián zòu zuì yào qiē zhě, yǐ wèi rén jūn wú èr dí, kǒng wàn shì zhī hòu lǐ fēn bù míng yě. dòng jì bù yǐ cǐ wèi biàn, ruò bù xìng cháo tíng guò tīng zhī, shì suī zì yǐ néng jié shàng qǐ fèi wèi gōng, ér yóu qiě yīn bī mǔ hòu, wàng dú lǐ diǎn, chén yǐ wèi fēi chén zǐ zhī yì. qǐ bìng xià chén zhāng, lìng liǎng zhì xiáng yì. dòng fù shū nán chǎng shuō. qí hòu xué shì yuàn zú bù shàng yì.
庚辰,詔學士院趣上郭皇后祔廟議。先是禮官祥符張洞駁劉敞議曰:「郭氏正位中宮,無大過惡,陛下閔其偶失謙恭,旋復位號。位號既復,則諡冊、祔廟,安得並停!況引《春秋》『禘於太廟,用致夫人』之例,據《左氏》,則哀姜之惡所不忍道,考《二傳》之說,復有非嫡之辭。以此證本廟之事,恐非其當。若曰『不薨於寢,不赴於同,不祔於姑』,則郭后之歿不得其所,責當歸於朝廷,死者何罪?儻以杞伯來逆叔姬之喪質之,譏其既棄而復逆,則天子之後,萬方兆姓之母,非有極惡,又可棄之乎?既追復曰皇后,可絕其祭享乎?議者欲用後漢、東晉故事,或祭於陵寢,或築宮於外。稽考二史,皆稱曰母后,況之於今,亦未見其合也。惟唐創立別廟,遇禘祫則奉以入享,於義為允。」敞復奏曰:「臣前奏最要切者,以為人君無二嫡,恐萬世之後禮分不明也。洞既不以此為辯,若不幸朝廷過聽之,是雖自以能訐上起廢為功,而猶且陰逼母后,妄瀆禮典,臣以為非臣子之義。乞並下臣章,令兩制詳議。」洞復疏難敞說。其後學士院卒不上議。
guǐ wèi, cì diàn zhōng chéng zhì shì lóng chāng qī wǔ pǐn fú, juàn bǎi pǐ. chāng qī, líng zhōu rén, shàng suǒ zhe shū bǎi yú juǎn, zhào xià liǎng zhì kàn xiáng, liǎng zhì yán: chāng qī guǐ dàn chuān záo, zhǐ zhōu gōng wèi dà jiān, bù kě yǐ xùn. qǐ lìng yì zhōu huǐ qì suǒ kè bǎn běn. chāng qī nián jǐ jiǔ shí, yì què zì biàn. wén yàn bó shǎo cóng chāng qī xué, yīn lì jiàn zhī. gù yǒu shì cì. hàn lín xué shì ōu yáng xiū zhī zhì gào liú chǎng děng hé chāng qī yì duān hài dào, dāng fú shǎo zhèng mǎo zhī zhū, bù yí tuī jiǎng. tóng zhī tōng jìn yín tái sī jiān mén xià fēng bó shì hé tán yì fēng hái zhào shū, nǎi zhuī duó chāng qī suǒ cì, qiǎn guī.
癸未,賜殿中丞致仕龍昌期五品服,絹百匹。昌期,陵州人,上所著書百餘卷,詔下兩制看詳,兩制言:「昌期詭誕穿鑿,指周公為大奸,不可以訓。乞令益州毀棄所刻版本。」昌期年幾九十,詣闕自辯。文彥博少從昌期學,因力薦之。故有是賜。翰林學士歐陽修、知制誥劉敞等劾昌期異端害道,當伏少正卯之誅,不宜推獎。同知通進銀台司兼門下封駁事何郯亦封還詔書,乃追奪昌期所賜,遣歸。
xiān shì lǐ guān zhāng dòng, hán wéi yán: guó cháo měi yù dì xiá, fèng bié miào sì hòu zhī zhǔ, hé shí dà miào. jù táng jiāo sì zhì zài dì xiá zhù wén, zì xiàn zǔ zhì sù zōng fán shí yī dì, suǒ pèi jiē yī hòu, qí jiān wéi ruì zōng èr hòu, gài zhāo chéng, míng huáng zhī mǔ yě. xù qū tái lǐ yǒu bié miào huáng hòu hé shí zhī wén, gài wèi yǒu běn shì, yù xiá xiǎng jí fù yú zǔ gū zhī xià, suǒ yǐ dà shùn zhōng yǐ sān tài hòu pèi liè dì jì. bó shì shāng yíng sūn yǐ wù rèn qū tái lǐ yì, dāng shí bù néng gǎi zhèng, yì zhě jī qí fēi lǐ. chén děng fú sī měi shì jì yǒu dìng pèi, zé yú hòu yú lǐ bù dāng shēng fù, suì cóng bié miào zhī jì, ér dì xiá zhī rì fù lái cān liè, yǔ jiāo sì zhì qū tái lǐ xiāng lì. jīn qīn xíng shèng lǐ, yì dāng gé zhèng, qí huáng hòu miào, fú qǐng yī fèng cí miào lì qiǎn guān zhì jì. zhào dài zhì yǐ shàng yì.
先是禮官張洞,韓維言:「國朝每遇禘祫,奉別廟四後之主,合食大廟。據《唐·郊祀志》載禘祫祝文,自獻祖至肅宗凡十一帝,所配皆一後,其間惟睿宗二後,蓋昭成,明皇之母也。《續曲台禮》有別廟皇后合食之文,蓋未有本室,遇祫享即祔於祖姑之下,所以大順中以三太后配列禘祭。博士商盈孫以誤認《曲台禮》意,當時不能改正,議者譏其非禮。臣等伏思每室既有定配,則餘後於禮不當升祔,遂從別廟之祭,而禘祫之日復來參列,與《郊祀志》、《曲台禮》相戾。今親行盛禮,義當革正,其皇后廟,伏請依奉慈廟例遣官致祭。」詔待制以上議。
hàn lín xué shì chéng zhǐ sūn biàn xué shì hú sù shì dú xué shì lǐ zhāo shù shì jiǎng xué shì xiàng chuán shì zhī zhì gào liú chǎng wáng chóu tiān zhāng gé dài zhì hé tán děng yì yuē: chūn qiū chuán yuē: dà xiá zhě hé? hé jì yě. wèi huǐ miào zhī zhǔ, jiē shēng hé liáng yú tài zǔ. shì yǐ guó cháo shì zōng miào bǎi yǒu yú nián, zhì xiá zhī rì, bié miào hòu zhǔ jiē shēng hé shí, zūn yòng yǐ wèi diǎn zhì, fēi wú jù yě. dà zhōng xiáng fú wǔ nián, yǐ céng dìng yì, yú shí lǐ guān zhe zhuó zhōng zhī lùn, ér xiān dì yǒu gōng yī zhī zhào. qiě xíng zhī yǐ jiǔ, zhù gǔ zōng shǐ jì shǒu yǐ wèi cháng, yī dàn qīng yì sǔn yì, kǒng shén líng bù ān, yì wèi bì dāng xiān dì yì yě. zōng miào zhī lǐ, zhì zūn zhì zhòng, gǒu wèi néng jǐn zǔ zōng zhī yì, zé mò ruò shǒu qí jiù lǐ. chén děng yǐ wèi rú qí gù biàn. hàn lín xué shì ōu yáng xiū wú kuí shū mì zhí xué shì chén xù bāo zhěng quán yù shǐ zhōng chéng hán jiàng zhī zhì gào fàn zhèn tiān zhāng gé dài zhì qián xiàng xiān táng jiè lú shì zōng yì yuē: gǔ zhě zōng miào zhī zhì, jiē yī dì yī hòu, hòu shì yǒu yǐ zi guì zhě, shǐ zhe bìng fù zhī wén, qí bù dāng fù zhě, zé yòu yǒu bié miào zhī jì. běn miào dì xiá, nǎi yǐ bié miào zhī hòu liè yú pèi hòu zhī xià, fēi wéi yú gǔ wú wén, yú jīn wèi bù kě zhě, yòu yǒu sì yān: shū dé huáng hòu, tài zōng zhī yuán pèi yě, liè yú yuán dé zhī xià, zhāng huái huáng hòu, zhēn zōng zhī yuán pèi yě, liè yú zhāng yì zhī xià, qí wèi xù xiān hòu bù lún, yī yě. shēng fù zhī hòu, tǒng yǐ dì lè, bié miào zhū hòu, zé yǐ běn shì lè zhāng zì suí, èr yě. shēng fù zhī hòu, tóng láo ér jì, shēng qì zhù cè yì tǒng yú dì, bié miào zhū hòu nǎi cóng zhuān xiǎng, sān yě. shēng fù zhī hòu, lián xí ér zuò, bié miào zhū hòu, wèi nǎi xiāng jué, sì yě. zhāng xiàn zhāng yì zài fèng cí miào, měi yù dì xiá, běn miào zhì xiǎng, zuì wèi dé lǐ. ruò sì hòu gè jì yú qí miào, zé qí zūn zì shēn ér yú lǐ wú shī. yì zhě yǐ wèi xíng zhī yǐ jiǔ, zhòng yú gǎi zuò, zé shì shī lǐ zhī jǔ wú fù shì zhèng yě. chén děng qǐng cóng lǐ guān yì. jiǔ zhī, bù néng jué.
翰林學士承旨孫抃、學士胡宿、侍讀學士李昭述、侍講學士向傳式、知制誥劉敞、王疇、天章閣待制何郯等議曰:「《春秋傳》曰:『大祫者何?合祭也。』未毀廟之主,皆升合良於太祖。是以國朝事宗廟百有餘年,至祫之日,別廟後主皆升合食,遵用以為典制,非無據也。大中祥符五年,已曾定議,於時禮官著酌中之論,而先帝有恭依之詔。且行之已久,祝嘏宗史既守以為常,一旦輕議損益,恐神靈不安,亦未必當先帝意也。宗廟之禮,至尊至重,苟未能盡祖宗之意,則莫若守其舊禮。臣等以謂如其故便。」翰林學士歐陽修、吳奎、樞密直學士陳旭、包拯、權御史中丞韓絳、知制誥范鎮、天章閣待制錢象先、唐介、盧士宗議曰:「古者宗廟之制,皆一帝一後,後世有以子貴者,始著並祔之文,其不當祔者,則又有別廟之祭。本廟禘祫,乃以別廟之後列於配後之下,非惟於古無文,於今為不可者,又有四焉:淑德皇后,太宗之元配也,列於元德之下,章懷皇后,真宗之元配也,列於章懿之下,其位序先後不倫,一也。升祔之後,統以帝樂,別廟諸後,則以本室樂章自隨,二也。升祔之後,同牢而祭,牲器祝冊亦統於帝,別廟諸後乃從專享,三也。升祔之後,聯席而坐,別廟諸後,位乃相絕,四也。章獻、章懿在奉慈廟,每遇禘祫,本廟致享,最為得禮。若四後各祭於其廟,則其尊自申而於禮無失。議者以為行之已久,重於改作,則是失禮之舉無復是正也。臣等請從禮官議。」久之,不能決。
liú chǎng yòu dú shàng zòu yán: qún chén bù wù tuī yuán chūn qiū zhī fǎ, ér dú yǐn hòu rú yí sì zhī shuō, yù bìn gé sì hòu, shǐ yǒng bù dé hé shí, chén qiè hèn zhī. fū zōng miào zhī lǐ, shén líng zhī wèi, qǐ kě shǐ shù yǒu hòu huǐ zāi!
劉敞又獨上奏言:「群臣不務推原《春秋》之法,而獨引後儒疑似之說,欲擯隔四後,使永不得合食,臣竊恨之。夫宗廟之禮,神靈之位,豈可使數有後悔哉!」
dīng hài, zhào: xiào huì xiào zhāng shū dé zhāng huái huáng hòu xiá xiǎng qiě yī jiù, xū dà lǐ bì bié jiā tǎo lùn.
丁亥,詔:「孝惠、孝章、淑德、章懷皇后祫享且依舊,須大禮畢別加討論。」
zì guō zī jūn shuì zhī fǎ bà, lùn zhě wèi cháo tíng tú xù yī shí zhī láo ér shī jīng yuǎn zhī lǜ. zhì huáng yòu, zhōng tiān xià kěn tián shì jǐng dé zēng sì shí yī wàn qī qiān yú qǐng, ér suì rù jiǔ gǔ nǎi jiǎn qī shí yī wàn bā qiān yú shí, gài tián fù bù jūn, qí bì rú cǐ. qí hòu tián jīng zhī cāng zhōu jūn wú dì tián, cài tǐng zhī bó zhōu jūn liáo chéng gāo táng tián, suì zēng fù gǔ bó zhī lèi, ér cāng zhōu zhī mín bù yǐ wèi biàn, zhào yù rú jiù. shì rì, fù qiǎn zhí fāng yuán wài láng sūn lín dōu gōng yuán wài láng lín zhī chún tún tián yuán wài láng xí rǔ yán yú bù yuán wài láng lǐ fèng mì shū chéng gāo běn fèn wǎng zhū lù jūn tián. běn dú yǐ wèi tián shuì zhī zhì, qí fèi yǐ jiǔ, bù kě fù jūn, cái jūn shù jùn tián ér zhǐ.
自郭諮均稅之法罷,論者謂朝廷徒恤一時之勞而失經遠之慮。至皇祐,中天下墾田視景德增四十一萬七千餘頃,而歲入九穀乃減七十一萬八千餘石,蓋田賦不均,其弊如此。其後田京知滄州均無棣田,蔡挺知博州均聊城、高唐田,歲增賦谷帛之類,而滄州之民不以為便,詔諭如舊。是日,復遣職方員外郎孫琳、都宮員外郎林之純、屯田員外郎席汝言、虞部員外郎李鳳、秘書丞高本分往諸路均田。本獨以為田稅之制,其廢已久,不可復均,才均數郡田而止。
jiǔ yuè, jiǎ wǔ, yǐ quán fā qiǎn dù zhī pàn guān tài cháng bó shì chán yuān zhāng tián zhī qí zhōu. tián chū wèi guǎng xìn jūn tōng pàn, xià là yǔ yáng huái mǐn jiàn yì zēng guǎng xìn děng qī zhōu jūn táng shuǐ, zhào tián jù yì, tián dú yuē: táng shuǐ bù zú yǐ yù biān, ér huài mín liáng tián, jìn rén zhǒng mù, fēi biàn. zòu shū jí yán zhī, zuò xǐ tōng pàn jūn zhōu, yòu zé jiān yǐng zhōu shuì jiǔ zhī, fù tōng pàn jì zhōu. zhōng guān zhāng zōng lǐ yíng liáo shǐ guò jùn, shǐ jiǔ zì zì, jùn jiāng wèi dàn bù gǎn fā, tián fā zhī. zhào zhì yù, pèi zōng lǐ xī jīng sǎ sǎo bān. sān sī shǐ bāo zhěng jiàn tián shè qí shǔ, zhí zhèng nán zhī. tián nǎi yí fù bì shū, shù qí guò shī wǔ shì yuē: gōng fù tiān xià zhòng wàng shù shí nián, jīn wèi yuán zǎi, ér jǔ cuò rú cǐ, shén kě xī yě. zhěng yóu shì de qǐng. tián yīn jiàn yì: jiāo lài fēi gǔ yě, jūn shǎng huò bù kě jù fèi, yuàn zì zhí zhèng yǐ xià xiǎo sǔn zhī. zhāng wǔ shàng. jiàn guān táng jiè hé tián nèi xié jiān xīn, wài kuā gǎn yán, yīn fù zōng shì huàn guān, bù gǎn cái jiǎn, ér kè bō qí yú, shǐ guó jiā kuī ēn shāng tǐ, qǐ jiā biǎn chù! gù yǒu shì mìng.
九月,甲午,以權發遣度支判官、太常博士澶淵張田知蘄州。田初為廣信軍通判,夏辣與楊懷敏建議增廣信等七州軍塘水,詔田聚議,田獨曰:「塘水不足以御邊,而壞民良田,浸人冢墓,非便。」奏疏極言之,坐徙通判均州,又責監郢州稅;久之,復通判冀州。中官張宗禮迎遼使過郡,使酒自恣,郡將畏憚不敢發,田發之。詔置獄,配宗禮西京灑掃班。三司使包拯薦田攝其屬,執政難之。田乃貽富弼書,數其過失五事曰:「公負天下重望數十年,今為元宰,而舉措如此,甚可惜也。」拯由是得請。田因建議:「郊賚非古也,軍賞或不可遽廢,願自執政以下小損之。」章五上。諫官唐介劾田「內挾奸心,外夸敢言,陰附宗室宦官,不敢裁減,而刻剝其餘,使國家虧恩傷體,乞加貶黜!」故有是命。
bǐng wǔ, zhào: dài gé mén zhī hòu shǐ chén nèi diàn chóng bān yǐ shàng, tài zǐ lǜ fǔ lǜ jí zhèng cì shǐ yǐ shàng, zāo fù mǔ sàng jí dí zǐ sūn chéng zhòng zhě, bìng tīng jiě guān xíng fú qí yuán xì jūn bān chū zhí jí jiàn guǎn jūn ruò lù fēn bù shǔ qián xiá dōu jiān jí biān zhī zhōu jūn xiàn chéng zhài zhǔ dōu jiān tóng xún jiǎn, bìng gěi jiǎ bǎi rì, zhuī qǐ zhī gòng fèng guān yǐ xià réng jiù zhì yuàn xíng fú zhě tīng. zōng shì jiě guān gěi quán fèng. xiān shì pàn sān bān yuàn hán chēn yán: jīn wǔ chén zāo fù mǔ sàng bù jiě guān xíng fú, fēi tōng zhì. xià tái jiàn guān xiáng dìng, ér jù wèi lìng.
丙午,詔:「帶閤門祗候使臣、內殿崇班以上,太子率府率及正刺史以上,遭父母喪及嫡子孫承重者,並聽解官行服;其元系軍班出職及見管軍若路分部署、鈐轄、都監、極邊知州、軍、縣、城、寨主、都監、同巡檢,並給假百日,追起之;供奉官以下仍舊制;願行服者聽。宗室解官給全俸。」先是判三班院韓縝言:「今武臣遭父母喪不解官行服,非通制。」下台諫官詳定,而具為令。
wù shēn, tí diǎn guǎng nán xī lù xíng yù lǐ shī zhōng yán: zhī yōng zhōu xiāo zhù yù fá jiāo zhǐ, zhī yí zhōu zhāng shī zhèng yù qǔ ān huà jūn, kǒng yuǎn rén wén zhī bù zì ān, qǐng jiè zhù děng wú dé shēng shì. cóng zhī. zhù zài yōng zhōu jiǔ, yīn yǐ lì dàn guǎng yuán zhū mán, mì shàn bīng jiǎ, nǎi zòu yuē: jiāo zhǐ wài fèng cháo gōng, zhōng bāo huò xīn, chén jīn jǐn dé qí fù xīn, zhōu zhī yào hài zhī dì, cǐ shí bù qǔ, tā rì wèi huàn bù xì, yuàn dé chí zhì què xià, miàn chén fāng lüè. lùn zhě yǐ zhù wèi guó shēng shì, bù xǐng.
戊申,提點廣南西路刑獄李師中言:「知邕州蕭注欲伐交趾,知宜州張師正欲取安化軍,恐遠人聞之不自安,請戒注等毋得生事。」從之。注在邕州久,陰以利啖廣源諸蠻,密繕兵甲,乃奏曰:「交趾外奉朝供,中包禍心,臣今盡得其腹心,周知要害之地,此時不取,它日為患不細,願得馳至闕下,面陳方略。」論者以注為國生事,不省。
jiǎ yín, yǐ hù bù láng zhōng zhāng xiāng tóng pàn tài cháng sì jiān lǐ yí shǐ shì. xiāng zài shàng shū qǐ huǐ wēn chéng miào, jiē bù bào.
甲寅,以戶部郎中張瓖同判太常寺兼禮儀使事。瓖再上疏乞毀溫成廟,皆不報。
shǐ guǎn xiū zhuàn ōu yáng xiū yán: shǐ shū yí cáng zhī yǒu sī. wǎng shí lǐ shū yǐ běn cháo zhèng shǐ jìn rù jìn zhōng ér fén qí cǎo, jīn shǐ yuàn dàn shǒu kōng sī ér yǐ. qǐ zhào lóng tú gé bié xiě yī běn xià biān xiū yuàn, bèi jiǎn yuè gù shì. cóng zhī.
史館修撰歐陽修言:「史書宜藏之有司。往時李淑以本朝正史進入禁中而焚其草,今史院但守空司而已。乞詔龍圖閣別寫一本下編修院,備檢閱故事。」從之。
bǐng chén, jiàng lǐ bù láng zhōng fēn sī nán jīng lǚ qín wèi bīng bù yuán wài láng, yǐ qián zé shàng qīng yě. chū, shǎn xī yòng bīng, cháo tíng duō jiǎ jiè biān shuài, jí sūn miǎn yǔ qín xiāng jì dé zuì, zì shì shǒu shuài zhī quán yì wēi.
丙辰,降禮部郎中、分司南京呂溱為兵部員外郎,以前責尚輕也。初,陝西用兵,朝廷多假借邊帥,及孫沔與溱相繼得罪,自是守帥之權益微。
zhào: xiǎng jǐng líng gōng tài miào xí yí, zì jīn bìng yú shàng shū shěng.
詔:「享景靈宮、太廟習儀,自今並於尚書省。」
xiān shì jí xián xiào lǐ shào bì yán: zhōu guān xiǎo zōng bó zhī zhí, fán wáng zhī huì tóng diān yì dǎo cí, yì yí wèi wèi. zhèng shì zhù yún: ruò jīn shí yì yí sī tú fǔ. jīn xí gōng miào yí ér qǐ shì dēng diàn, bài zé xiǎo yì, diàn zé xū jué, lè jǔ chù wú pū, wǔ bèi xíng zhuì, màn xiè shén líng, mò sī wèi shén. yí yí shàng shū shěng, yǐ bǐ hàn sī tú fǔ. cóng zhī.
先是集賢校理邵必言:「《周官》小宗伯之職,凡王之會同、甸役、禱祠,肄儀為位。鄭氏《注》云:『若今時肄儀司徒府。』今習宮廟儀而啟室登殿,拜則小挹,奠則虛爵,樂舉柷吾攵,舞備行綴,慢褻神靈,莫斯為甚。宜移尚書省,以比漢司徒府。」從之。
dōng, shí yuè, rén xū shuò, liáo zhǔ rú nán jīng, jì xìng zōng yú jiā níng diàn.
冬,十月,壬戌朔,遼主如南京,祭興宗於嘉寧殿。
jiǎ zǐ, bǎi guān fù shàng shū shěng xí yí. shàng shū shěng mén tíng pò xiá, pū mǎ yōng sè, zì zǎi xiàng qīn wáng yǐ xià, zhì rì yìng bù néng chū.
甲子,百官赴尚書省習儀。尚書省門庭迫狹,仆馬壅塞,自宰相親王以下,至日映不能出。
rén shēn, cháo xiǎng jǐng líng gōng. guǐ yǒu, dà xiá yú tài miào, dà shè. yǐ yì zhōu wèi chéng dū fǔ, bīng zhōu wèi tài yuán fǔ. shǐ, zhōng shū jìn nǐ shè shū tiáo mù jí duō, zhuān wù huì zé jí mín, jì xuān shè bì, xián chēng qián hòu shè ēn wèi cháng rú cǐ yě.
壬申,朝享景靈宮。癸酉,大祫於太廟,大赦。以益州為成都府,并州為太原府。始,中書進擬赦書條目極多,專務惠澤及民,既宣赦畢,咸稱前後赦恩未嘗如此也。
hán qí zhī zài tài yuán yě, qǐ fù bīng zhōu wèi jié zhèn. hàn lín xué shì hú sù yǐ wèi: shāng wèi sòng xīng, cān wèi jìn xīng, guó jiā shòu mìng shǐ yú shāng qiū, yòu jīng shī dāng sòng fēn yě, ér bìng wèi jìn dì cān shāng, chóu chóu zhī xīng jīn yù chóng jìn, fēi guó zhī lì yě. zì sòng xìng, bìng zuì hòu fú, tài zōng xuē zhī, bù shǐ liè yú zhèn jǐ bā shí nián, yí rú jiù zhì. dì shì sù yì. jí qí bǐng zhèng, yīn xiá xiǎng shè shū, zú fù zhī, sù yòu yǐ wèi yán, bù bào.
韓琦之在太原也,乞復并州為節鎮。翰林學士胡宿以為:「商為宋星,參為晉星,國家受命始於商丘,又京師當宋分野,而並為晉地;參商,仇讎之星;今欲崇晉,非國之利也。自宋興,並最後服,太宗削之,不使列於鎮幾八十年,宜如舊制。」帝是宿議。及琦秉政,因祫享赦書,卒復之,宿又以為言,不報。
wù yín, wén wǔ bǎi guān bìng yǐ xiá xiǎng shè shū jiā ēn. shǐ, bǎi guān zhì zhāi cháo táng, hàn lín shì dú xué shì shàng shū zuǒ chéng lǐ zhāo shù, bào dé jí, yú guī, yí yī zhěn shì, cún wèn shén hòu. jiǎ shēn zú, zèng lǐ bù shàng shū, shì kè. fāng lǐ shì jū chéng běi chóng qìng lǐ, fán qī shì bù yì cuàn, shì dài fū duō tuī zhī. zhì zhāo shù, shāo fēng zhí, yǔ cóng zi bù xiāng zhòng, jiā fǎ pō shuāi.
戊寅,文武百官並以祫享赦書加恩。始,百官致齋朝堂,翰林侍讀學士、尚書左丞李昭述,暴得疾,輿歸,遺醫診視,存問甚厚。甲申卒,贈禮部尚書,諡恪。方李氏居城北崇慶里,凡七世不異爨,士大夫多推之。至昭述,稍封殖,與從子不相中,家法頗衰。
shí yī yuè, yǐ wèi, mìng tiān zhāng gé dài zhì jiān shì jiǎng qián xiàng xiān lú shì zōng yòu sī jiàn wú jí dìng duó gāi ēn xù xuě rén. zì hòu měi jiàng shè, jí mìng guān dìng duó, shì gài shǐ cǐ.
十一月,乙未,命天章閣待制兼侍講錢象先、盧士宗、右司諫吳及定奪該恩敘雪人。自後每降赦,即命官定奪,事蓋始此。
jǐ hài, yǐ hé nán chù shì shào yōng wèi jiāng zuò jiān zhǔ bù běn fǔ yǐ yí yì jiàn, gù yǒu shì mìng. hòu zài mìng wèi yǐng zhōu tuán liàn tuī guān, jiē cí jí bù qǐ.
己亥,以河南處士邵壅為將作監主簿;本府以遺逸薦,故有是命。後再命為潁州團練推官,皆辭疾不起。
gēng zǐ, rǔ nán jùn wáng yǔn ràng hōng. wáng xìng zhì xiào, mǔ chǔ guó tài fū rén gǎn hán jí, fāng shèng shǔ yóu chù mì shì, yù záo yǒu wèi míng, kǒng jiàng shì fú jǐn, yǐ jīn zhǔ jīng fū rén, yīn zì chè yǒu, shǐ pǐ gōng. jí sàng, guò zì āi huǐ. dì qīn lín diàn, fù bái jīn sān qiān liǎng, wáng fú qì yuē: qīn sàng shòu zhòng cì, shì zi zhōng bù néng yǐ jǐ lì bàn sàng ér fù chéng xiào yě. gù cí. zàng rì, tú xiǎn pān jiù xíng shí yú lǐ. dì wén, jí zhào jiù chéng, zài sān, shǐ fèng zhào. wáng shǐ bìng, dì yōu jiàn yú sè, chì yī zhěn liáo, rì wèn jí zēng sǔn. jì lín diàn, zhào tè píng táo cao fú dí, yǐ shì qīn hòu, fù xù jiā děng, bà cháo wǔ rì, zèng tài wèi zhōng shū lìng, zhuī fēng pú wáng, shì ān yì. wáng tiān zī hún hòu, nèi rén ér wài zhuāng, suī zuǒ yòu wèi cháng jiàn xǐ yùn zhī sè, wèi dà zōng zhèng èr shí nián, zōng zú huái qí ēn ér wèi qí yán zhòng.
庚子,汝南郡王允讓薨。王性至孝,母楚國太夫人感寒疾,方盛暑猶處密室,欲鑿牖為明,恐匠氏弗謹,以斤劚驚夫人,因自撤牖,始庀工。及喪,過自哀毀。帝親臨奠,賻白金三千兩,王伏泣曰:「親喪受重賜,是子終不能以己力辦喪而負誠孝也。」固辭。葬日,徒跣攀柩行十餘里。帝聞,亟詔就乘,再三,始奉詔。王始病,帝憂見於色,敕醫診療,日問疾增損。既臨奠,詔特屏桃{艹祓}滌,以示親厚,賻恤加等,罷朝五日,贈太尉、中書令,追封濮王,諡安懿。王天資渾厚,內仁而外莊,雖左右未嘗見喜慍之色,為大宗正二十年,宗族懷其恩而畏其嚴重。
shì yuè, cì guǒ zhōu cǎo zé hé qún hào ān yì chù shì, yì zhōu cǎo zé zhāng yù hào chōng tuì chù shì, yǐ zhuǎn yùn shǐ yán qí yǒu xíng yì yě. qún, xī chōng rén, cháng yóu tài xué, shí jiè yǔ zhū shēng yuē: qún rì sī wèi rén yì ér yǐ, bù zhī jī hán zhī qiè jǐ yě. cháng shàng shū qǐng fù xiāng lǐ jǔ xuǎn ér bà shī fù, liǎng zhì qū qí yì, suì guī, bù fù jǔ jìn shì. yù, shuāng liú rén, zhǎng yú yì tài xuán, cháng yǐ jiàn shòu běn zhōu jiào shòu, cí bù bài.
是月,賜果州草澤何群號安逸處士,益州草澤章譽號沖退處士,以轉運使言其有行義也。群,西充人,嘗游太學,石介語諸生曰:「群日思為仁義而已,不知饑寒之切己也。」嘗上書請復鄉里舉選而罷詩賦,兩制詘其議,遂歸,不復舉進士。譽,雙流人,長於《易》、《太玄》,嘗以薦授本州教授,辭不拜。
liáo jìn mín sī liè.
遼禁民私獵。
shí èr yuè, rén xū shuò, liáo yǐ běi yuàn lín yá mǎ lù wèi yòu yī lēi xī bā. cān zhī zhèng shì wú zhàn yǐ dì xún mào rù shì jí, xuē jí wèi mín.
十二月,壬戌朔,遼以北院林牙瑪陸為右伊勒希巴。參知政事吳湛以弟洵冒入仕籍,削籍為民。
chū, yòu jiàn yì dài fū zhōu zhàn zhī xiāng zhōu. xiāng rén bù yòng táo wǎ, lǜ wèi zhú wū, suì jiǔ, qīn jù guān dào, yán wǔ xiāng bī, gù huǒ shù wèi hài. zhàn zhì, dù qí suǒ qīn, xī huǐ chè zhī, zì shì wú huǒ huàn. rán háo xìng bù biàn, tí diǎn xíng yù lǐ mù zòu zhàn suǒ huǐ chè mín wū, lǎo yòu shī yè, qǐ tè xíng zé jiàng, huò lìng zhì shì. zhào zhuǎn yùn sī chá shí. jiǎ zǐ, xǐ zhàn zhī xiāng zhōu. yòu sī jiàn wú jí yán zhàn bù yí bèi zé, mù tīng chán yán wèi quán háo bào yuàn. míng nián, liù yuè, zhàn zú yú xiāng zhōu.
初,右諫議大夫周湛知襄州。襄人不用陶瓦,率為竹屋,歲久,侵據官道,檐廡相逼,故火數為害。湛至,度其所侵,悉毀撤之,自是無火患。然豪姓不便,提點刑獄李穆奏湛所毀撤民屋,老幼失業,乞特行責降,或令致仕。詔轉運司察實。甲子,徙湛知相州。右司諫吳及言湛不宜被責,穆聽讒言為權豪報怨。明年,六月,湛卒於相州。
jǐ mǎo, guān wén diàn xué shì jiān hàn lín shì dú xué shì wáng jǔ zhèng wèi tài zǐ shǎo fù, zhì shì. zǎi xiàng fù bì, zì xiá xiǎng lǐ chéng, yǐ mǔ lǎo lèi zhāng qiú tuì, dì bù xǔ, réng duàn lái zhāng. bì yòu shàng dá dāo zi, yī liú zhōng, yī fēng hái. yòu chēng jí wò jiā, dì qiǎn zhōng shǐ zhào chū zhī, nǎi fù shì shì.
己卯,觀文殿學士兼翰林侍讀學士王舉正為太子少傅,致仕。宰相富弼,自祫享禮成,以母老累章求退,帝不許,仍斷來章。弼又上答刂子,一留中,一封還。又稱疾臥家,帝遣中使召出之,乃復視事。
zhī zhì gào liú chǎng yán: fú jiàn gù shì, zhū ràng guān zhě, huò yī ràng, huò zài ràng, huò sān ràng, jiē yǒu pǐn zhì. qǐng lái shì dài fū měi yǒu chú mìng, bù wèn gāo xià, lì zhé lèi ràng, suī yǒu chū yú zhì chéng, tián yú shì lì zhě, rán yì yǐ yú diǎn zhì. ruò xí sú zhú qiǎo, liú fēng shāo bì, bì qiě xié wěi cǎi míng, yào shàng mí zhòng, gèng yǐ cǐ wèi jìn qǔ zhī jié jìng, bēn jìng zhī mì cè, shén kě è yě. chén yán shì yū ér lǜ shí yuǎn, wàng cì cái chá! shí shì dài fū shāo jīn xū míng, měi dé guān zhé ràng, huò sì wǔ ràng yǐ zhì qī bā, tiān zǐ cháng yōu róng zhī. xià zhì bù yī chén liè děng, chū chú guān yì ràng, cì zhī sù bó yì ràng, gù chǎng yǒu cǐ shū.
知制誥劉敞言:「伏見故事,諸讓官者,或一讓,或再讓,或三讓,皆有品秩。頃來士大夫每有除命,不問高下,例輒累讓,雖有出於至誠,恬於勢利者,然亦已逾典制。若習俗逐巧,流風稍敝,必且挾偽采名,要上迷眾,更以此為進取之捷徑,奔競之秘策,甚可惡也。臣言似迂而慮實遠,望賜裁察!」時士大夫稍矜虛名,每得官輒讓,或四五讓以至七八,天子常優容之。下至布衣陳烈等,初除官亦讓,賜之粟帛亦讓,故敞有此疏。
shì suì, liáo fàng jìn shì liáng yuán děng yī bǎi yī shí wǔ rén.
是歲,遼放進士梁援等一百一十五人。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì jiā yòu wǔ nián liáo qīng níng liù nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝嘉祐五年(遼清寧六年)
chūn, zhēng yuè, xīn mǎo shuò, bái hóng guàn rì.
春,正月,辛卯朔,白虹貫日。
jǐ hài, lù liú jì yuán hòu.
己亥,錄劉繼元後。
yǐ mǎo, shěng yù shū yuàn bìng hàn lín tú huà dài zhào yǐ xià é wài suǒ zēng yuán.
乙卯,省御書院並翰林圖畫待詔以下額外所增員。
shì yuè, záo èr gǔ hé. zì lǐ zhòng chāng biǎn, hé shì jiǔ wú yì zhě. hé běi dōu zhuǎn yùn shǐ hán zhì yán: sì jiè shǒu, gǔ dà hé suǒ jīng, yí jùn èr tóu qú, fēn hé liú rù jīn chì hé, kě yǐ shū jué yì zhī huàn. cháo tíng rú qí cè, yì sān qiān rén, jǐ yuè ér chéng. wèi jǐ, yòu bìng wǔ gǔ hé jùn zhī.
是月,鑿二股河。自李仲昌貶,河事久無議者。河北都轉運使韓贄言:「四界首,古大河所經,宜浚二投渠,分河流入金赤河,可以紓決溢之患。」朝廷如其策,役三千人,幾月而成。未幾,又並五股河浚之。
yǒu dà xīng zhuì xī nán, guāng zhú dì, yǒu shēng rú léi, zhàn zhě yuē tiān gǒu. tóng zhī jiàn yuàn fàn shī dào yán: tiān gǒu suǒ xià wèi pò jūn shā jiāng, yí zé jiāng shuài, xùn liàn shì zú. zhào tiān xià yù wèi bèi yù.
有大星墜西南,光燭地,有聲如雷,占者曰天狗。同知諫院范師道言:「天狗所下為破軍殺將,宜擇將帥,訓練士卒。」詔天下預為備御。
èr yuè, rén xū, lù xì qiú.
二月,壬戌,錄繫囚。
bǐng yín, lǐ bù gòng yuàn qǐng zēng jiāng zhè fú jiàn chuān guǎng zhū zhōu jūn jiě é fán yī bǎi sān shí wǔ rén, cóng zhī.
丙寅,禮部貢院請增江、浙、福建、川、廣諸州軍解額凡一百三十五人,從之。
wù chén, yǐ tài cháng chéng jiān chá yù shǐ lǐ xíng wáng táo wèi yòu zhèng yán, jiàn yuàn gōng zhí.
戊辰,以太常丞、監察御史里行王陶為右正言,諫院供職。
dì zì fú dān yào, guǎ yú yán yǔ, qún chén zòu shì, hàn zhī ér yǐ. táo yán: wáng zhě zhī yán, qún chén jiē bǐng shòu yǐ shī yú tiān xià zhě yě. jīn zhèng shì wú xiǎo dà, jiē jué yú zhōng shū shū mì, bì xià yī wú suǒ kě fǒu, qǐ wèi rén zhǔ zhī dào zāi! yòu yán: huáng sì wèi lì, yí zé zōng zi zhāo shì tóng zhě yù zhī. yǐ tóng liè zhì qū bù hé, shù qǐng jiān líng xiān guān, bù xǔ.
帝自服丹藥,寡於言語,群臣奏事,頷之而已。陶言:「王者之言,群臣皆稟受以施於天下者也。今政事無小大,皆決於中書、樞密,陛下一無所可否,豈為人主之道哉!」又言:「皇嗣未立,宜擇宗子昭釋同者育之。」以同列志趨不合,數請監靈仙觀,不許。
sān yuè, rén chén, zhào lǐ bù gòng jǔ.
三月,壬辰,詔禮部貢舉。
guǐ sì, guān wén diàn dà xué shì xíng bù shàng shū liú hàng zú, zèng zuǒ pú shè jiān shì zhōng. zhī zhì gào zhāng guī cǎo cí dǐ hàng, qí zi guǎn gé jiào kān jǐn sù yú cháo, dì wèi gǎi mìng cí chén. qí jiā bù gǎn qǐng shì. dì yòu wèi zuò wǎn cí, qiě zhuàn qí mù bēi yuē: sī xián. hàng xìng háo lǜ, shǎo yí jǔ rán rèn shù, shàn cì qǔ quán jìn guò shī, yīn chí zhī, gù suī yǐ gāo kē shì, qí jìn yòng duō yóu cǐ.
癸巳,觀文殿大學士、刑部尚書劉沆卒,贈左僕射兼侍中。知制誥張瑰草詞詆沆,其子館閣校勘瑾訴於朝,帝為改命詞臣。其家不敢請諡。帝又為作輓辭,且篆其墓碑曰:「思賢」。沆性豪率,少儀矩;然任數,善刺取權近過失,陰持之,故雖以高科仕,其進用多由此。
yǐ wèi, suì xīng zhòu jiàn.
乙未,歲星晝見。
wù xū, zhào liú nèi quán: zì jīn guī míng rén nián èr shí wǔ yǐ shàng tīng zhù guān.
戊戌,詔流內銓:「自今歸明人年二十五以上聽注官。」
bǐng wǔ, zhào: guǎng nán dōng xī lù shè guān chù, jiē huāng yuǎn yán zhàng zhī dì, ér yuè fèng bù zú yǐ zì gěi, qí yuè zēng qián qiān wǔ bǎi.
丙午,詔:「廣南東、西路攝官處,皆荒遠炎瘴之地,而月俸不足以自給,其月增錢千五百。」
chū, yù shǐ zhōng chéng hán jiàng yán: zhū lù zāi shāng, cháo tíng suī xíng zhèn xù, ér jiān sī qīn mín guān wèi jǐn jiū xīn, zhì mín zhī liú xǐ zhě zhòng. rén zǐ, xià zhào xùn chì.
初,御史中丞韓絳言:「諸路災傷,朝廷雖行賑恤,而監司親民官未盡究心,致民之流徙者眾。」壬子,下詔訓敕。
jiǎ yín, zhào dēng zhōu gǎi pèi shā mén zhài zuì rén sān shí èr rén yú zhū zhōu láo chéng.
甲寅,詔登州改配沙門寨罪人三十二人於諸州牢誠。
zì zhào chí chá jìn, lùn zhě fù yán bù biàn, zhī zhì gào liú chǎng hàn lín xué shì ōu yáng xiū pō lùn qí shì. chǎng shū yún: cháo tíng biàn gèng chá fǎ, yóu dōng nán lái zhě gèng yán bù biàn. dà yào wèi xiān shí bǎi xìng zhī zhāi shān zhě, shòu qián yú guān, ér jīn yě gù shǐ zhī nà qián yú guān, shòu nà zhī jiān, lì hài bǎi bèi. xiān shí bǎi xìng mào fǎ fàn chá zhě bèi fá ěr, jīn xī jūn fù yú mín, fù bù shí rù, xíng yì jí zhī, shì liáng mín dài mào fǎ zhě shòu zuì, zi zi sūn sūn wèi jiàn qí yǐ. xiān shí dà shāng fù jiǎ wèi guó mào qiān, ér zhōu jùn shōu qí shuì, jīn dà shāng fù jiǎ bù xíng, zé shuì é bù dēng, qiě fá guó yòng. wàng cháo tíng yīn chén yán, qiú biàn guó huì mín zhī cè. xiū shū yún: chén wén yì zhě wèi chá zhī xīn fǎ jì xíng, ér mín wú sī fàn zhī zuì, suì shěng xíng rén shén duō, cǐ yī lì yě. rán ér wèi hài zhě wǔ yān: mín jiù nà chá shuì, jīn biàn zū qián, yī hài yě. xiǎo shāng suǒ fàn zhì shǎo, dà shāng jué bù tōng xíng, èr hài yě. chá shuì bù dēng, dùn kuī guó yòng, sān hài yě, wǎng shí guān chá róng mín rù dí, gù chá duō ér jiàn jīn mín zì mǎi mài, xū yòng zhēn chá, zhēn chá bù duō, qí jià suì guì, sì hài yě. hé běi hé dí, shí yào jiàn qián, bù wéi shāng lǚ dé qián jiān yú yí yòng, jiān zì jīng shī suì suì niǎn qián yú hé běi, lǐ bì bù néng, wǔ hài yě. yī lì bù zú yǐ bǔ wǔ hài, qǐ chú qián lìng, xǔ rén xiàn shuō, xiáng dìng jīng dāng, shù bù shī zǔ zōng jiù zhì. bù tīng.
自詔馳茶禁,論者復言不便,知制誥劉敞、翰林學士歐陽修頗論其事。敞疏云:「朝廷變更茶法,由東南來者更言不便。大要謂先時百姓之摘山者,受錢於官,而今也顧使之納錢於官,受納之間,利害百倍。先時百姓冒法販茶者被罰耳,今悉均賦於民,賦不時入,刑亦及之,是良民代冒法者受罪,子子孫孫未見其已。先時大商富賈為國貿遷,而州郡收其稅,今大商富賈不行,則稅額不登,且乏國用。望朝廷因臣言,求便國惠民之策。」修疏云:「臣聞議者謂茶之新法既行,而民無私販之罪,歲省刑人甚多,此一利也。然而為害者五焉:民舊納茶稅,今變租錢,一害也。小商所販至少,大商絕不通行,二害也。茶稅不登,頓虧國用,三害也,往時官茶容民入糴,故茶多而賤;今民自買賣,須用真茶,真茶不多,其價遂貴,四害也。河北和糴,實要見錢,不惟商旅得錢艱於移用,兼自京師歲歲輦錢於河北,理必不能,五害也。一利不足以補五害,乞除前令,許人獻說,詳定精當,庶不失祖宗舊制。」不聽。
liáo zhǔ rú yuān yāng luò.
遼主如鴛鴦濼。
xià, sì yuè, gēng shēn, quán tóng pàn shàng shū xíng bù lǐ yán yán: xíng bù yī suì zhōng, shā fù mǔ shū bó xiōng dì zhī qī, shā fū shā qī shā qī zhī fù mǔ, fán bǎi sì shí jié dào jiǔ bǎi qī shí. fū fēng sú zhī báo, wú shén yú gǔ ròu xiāng cán yī shí zhī qióng, mò jí yú dào zéi. jīn fàn fǎ zhě zhòng, qǐ xíng fá bù zú yǐ zhǐ jiān, ér jiào huà wèi néng dǎo qí wèi shàn yú? yuàn lìng xíng bù lèi tiān xià suǒ duàn dà pì zuì, suì shàng cháo tíng, yǐ zhù guān shěng. cóng zhī.
夏,四月,庚申,權同判尚書刑部李綖言:「刑部一歲中,殺父母、叔伯、兄弟之妻,殺夫、殺妻、殺妻之父母,凡百四十;劫盜九百七十。夫風俗之薄,無甚於骨肉相殘;衣食之窮,莫急於盜賊。今犯法者眾,豈刑罰不足以止奸,而教化未能導其為善歟?願令刑部類天下所斷大辟罪,歲上朝廷,以助觀省。」從之。
jǐ mǎo, mìng dù zhī pàn guān cí bù yuán wài láng zhí jí xián yuàn wáng ān shí tóng xiū qǐ jū zhù. ān shí yǐ rù guǎn cái shù yuè, guǎn zhōng xiān jìn shén duō, bù dāng chāo chù qí yòu, gù cí.
己卯,命度支判官、祠部員外郎、直集賢院王安石同修起居注。安石以入館才數月,館中先進甚多,不當超處其右,固辭。
chéng kān yǔ sòng yǎng bù hé, shù zhēng yì dì qián, tái jiàn yǐ wèi yán, dì bù yuè. diàn zhōng shì yù shǐ lǚ huì fù lùn kān jié guì xìng, guǐ wèi, nǎi bà kān wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ jiān shì dú xué shì, yǐ lǐ bù shì láng zhī zhì gào sūn biàn wèi shū mì fù shǐ.
程戡與宋癢不合,數爭議帝前,台諫以為言,帝不悅。殿中侍御史呂誨復論戡結貴幸,癸未,乃罷戡為翰林學士承旨兼侍讀學士,以禮部侍郎、知制誥孫抃為樞密副使。
jiǎ shēn, jiàng yòu sī jiàn mì gé xiào lǐ wú jí wèi gōng bù yuán wài láng zhī lú zhōu tài cháng bó shì jiān chá yù shǐ lǐ xíng shěn qǐ luò lǐ xíng, tōng pàn yuè zhōu.
甲申,降右司諫、秘閣校理吳及為工部員外郎、知廬州;太常博士、監察御史里行沈起落里行,通判越州。
chū, jiàn guān chén xù jiàn yì cái jié bān xíng bǔ shòu zhī fǎ, xià liǎng zhì tái jiàn guān jí yì. yǐ dìng gǎo, jí yǔ qǐ zhé zēng zhù: xìng guó jūn cí hú tiě yě réng jiù yǔ bān xíng. zhǔ cí hú tiě yě zhě, dà xìng chéng shū liáng yě. hàn lín xué shì hú sù děng hé jí děng zhí zài tái jiàn, ér wèi chéng shì jīng yíng, zhàn gù ēn zé, qǐ zhào wèn qí zhuàng. jí děng yǐn fú, gù bìng chù zhī.
初,諫官陳旭建議裁節班行補授之法,下兩制台諫官集議。已定稿,及與起輒增註:「興國軍磁湖鐵冶仍舊與班行。」主磁湖鐵冶者,大姓程淑良也。翰林學士胡宿等劾及等職在台諫,而為程氏經營,占錮恩澤,乞詔問其狀。及等引伏,故並黜之。
bǐng xū, mìng quán sān sī shǐ bāo zhěng yòu jiàn yì dài fū lǚ jū jiǎn hù bù fù shǐ wú zhōng fù tóng xiáng dìng jūn shuì.
丙戌,命權三司使包拯、右諫議大夫呂居簡、戶部副使吳中復同詳定均稅。
wǔ yuè, wù zǐ shuò, jīng shī mín yì, xuǎn yī gěi yào.
五月,戊子朔,京師民疫,選醫給藥。
liáo jiān xiū guó shǐ yē lǜ bái qǐng biān liáo zhǔ suǒ zhì shī fù, mìng bái wèi xù. liáo zhǔ hǎo yín yǒng, qí hòu zhī zhì gào yē lǜ liáng yòu biān yù zhì shī wén yuē qīng níng jí. liáo zhǔ mìng liáng shī wèi jiā huì jí, qīn zhì xù cì zhī.
遼監修國史耶律白請編遼主所制詩賦,命白為序。遼主好吟詠,其後知制誥耶律良又編御製詩文曰《清寧集》。遼主命良詩為《嘉會集》,親制序賜之。
jǐ chǒu, jīng shī dì zhèn.
己丑,京師地震。
xī shàng gé mén shǐ yīng zhōu cì shǐ guō zī xiàn suǒ zào jù mǎ chē. zī cháng zhī lù zhōu, yán huái bǎo èr jùn páng shān, kě yǐ zhí dào, dìng wǔ táng hé dǐ yíng mò jiān, kě xìng shuǐ tián. yòu zuò lù jiǎo chē xiàn mǎ qiāng, qǐng guǎng dú yuán nǔ yú tā dào. zhào zī zhì nǔ.
西上閤門使、英州刺史郭諮獻所造拒馬車。諮嘗知潞州,言懷、保二郡旁山,可以植稻,定武、唐河抵瀛、莫間,可興水田。又作鹿角車、陷馬槍,請廣獨轅弩於它道。詔諮置弩。
zī yòu yán: qǐng yīn běi shǐ de guān yōu yàn, fāng bù jí sān bǎi lǐ, wú shí wàn rén yī nián zhī fèi, ruò yǐ shù zhì zhī, shǐ jǔ bù dé lì, jū wú yǐ gěi, bù yú shù nián, bì qì yōu zhōu ér dùn. chén qìng lì chū jīng huà hé běi dà shuǐ, guǒ duàn dí jiāng, nǎi qí shù yě. chén suǒ chuàng chē nǔ, kě yǐ pò jiān jiǎ, zhì bēn chōng, ruò duō shè zhī, zhù yǐ dà shuǐ, qǔ yōu jì rú tàn náng zhōng wù ěr!
諮又言:「頃因北使得觀幽燕,方不及三百里,無十萬人一年之費,若以術制之,使舉不得利,居無以給,不逾數年,必棄幽州而遁。臣慶曆初經畫河北大水,果斷敵疆,乃其術也。臣所創車弩,可以破堅甲,制奔沖,若多設之,助以大水,取幽薊如探囊中物耳!」
huì sān sī yì jūn tián zū, zhào hái, zī chén jūn kuò zhī fǎ sì shí tiáo. fù shàng píng yàn yì yuē: zì wǎ qiáo zhì gǔ běi kǒu, dì xiá mín shǎo zì gǔ běi kǒu zhì zhōng jīng, shǔ xī qì dān zì zhōng jīng zhì qìng zhōu, dào páng cái qī bǎi yú jiā. gài qì dān jiāng tǔ suī guǎng, rén mǎ zhì shǎo, tǎng huò nán mù, bì lǜ gāo lì bó hǎi dá dá hēi shuǐ nǚ zhēn shì wéi děng guó huì zhàn, qí lái jì yuǎn, qí liáng guì fá. chén wén yǐ jìn dài yuǎn, yǐ yì dài láo, yǐ bǎo dài jī, yòng bīng zhī shàn jì. yòu wén dé dí zì zhì zhě shèng, xiān jù biàn dì zhě yì. yǐ chén suǒ jiàn, qǐng jǔ qìng lì zhī cè, hé zhòng hé yú táng pō běi jiè yǐ xiàn róng mǎ, rán hòu yǐ jǐng dé gù shì, dùn bīng zì shǒu. bù zú èr shí wàn, qí zú sān wàn, qiáng zhuàng sān wàn, suì jì liáng xiǎng bǎi bā shí sān wàn liù qiān hú, jí páng hé jùn yì kě yóu shuǐ yùn yǐ gěi bǎo zhōu yīng yuán. yǐ jù mǎ chē sān qiān, xiàn mǎ qiāng qiān wǔ bǎi, dú yuán nǔ sān wàn, fēn xuǎn wǔ jiāng, chén kě yǐ bèi qí yī, lái zé zhàn, qù zé wù zhuī. yōu zhōu liáng chǔ jì shǎo, shǔ guó bīng bù kě jiǔ liú, bù bàn nián jiān, dāng dùn shā mò, zé jìn bīng duàn gǔ běi kǒu sāi sōng tíng guān, chuán xí yōu jì, yàn nán zì dìng. dì zhuàng qí yán, zhào zhì dú yuán nǔ èr wàn. xún mìng zī tóng tí jǔ zài jīng zhū sī kù wù jí jiǎn nèi jūn qì kù bīng zhàng, xià nán běi zuō fang, yǐ wán jūn qì.
會三司議均田租,召還,諮陳均括之法四十條。復上《平燕議》曰:「自瓦橋至古北口,地狹民少;自古北口至中京,屬奚契丹;自中京至慶州,道旁才七百餘家。蓋契丹疆土雖廣,人馬至少,儻或南牧,必率高麗、渤海、達達、黑水、女真、室韋等國會戰,其來既遠,其糧匱乏。臣聞以近待遠,以佚待勞,以飽待飢,用兵之善計。又聞得敵自至者勝,先據便地者佚。以臣所見,請舉慶曆之策,合眾河於塘泊北界以限戎馬,然後以景德故事,頓兵自守。步卒二十萬,騎卒三萬,強壯三萬,歲計糧餉百八十三萬六千斛,及旁河郡邑可由水運以給保州應援。以拒馬車三千,陷馬槍千五百,獨轅弩三萬,分選五將,臣可以備其一,來則戰,去則勿追。幽州糧儲既少,屬國兵不可久留,不半年間,當遁沙漠,則進兵斷古北口、塞松亭關,傳檄幽薊,燕南自定。」帝壯其言,詔置獨轅弩二萬。尋命諮同提舉在京諸司庫務及揀內軍器庫兵仗,下南北作坊,以完軍器。
guì rén dǒng shì shēng huáng dì shí yī nǚ, gēng yín, jìn wèi měi rén, gù cí: qǐ zèng fù guān yī jí, rú qí qǐng.
貴人董氏生皇第十一女,庚寅,進位美人,固辭:乞贈父官一級,如其請。
jiǎ wǔ, guān wén diàn dà xué shì hù bù shì láng páng jí wèi tài zǐ tài bǎo, zhì shì. jí zì dìng zhōu zhào hái, jì rù jiàn, yì zhōng shū shěng qiú zhì shì, zhí zhèng yuē: gōng kāng níng rú shì, shàng yì fāng hòu, nài hé jiān qiú yù qù? jí yuē: ruò dài jīn lì bù zhī, rén zhǔ yàn qì rán hòu qù, qǐ dé wèi zhī zú zāi? suì guī chén yú jiā. qián hòu fán qī shàng biǎo, nǎi xǔ zhī, réng zhào jí chū rù rú èr fǔ yí.
甲午,觀文殿大學士、戶部侍郎龐籍為太子太保,致仕。籍自定州召還,既入見,詣中書省求致仕,執政曰:「公康寧如是,上意方厚,奈何堅求欲去?」籍曰:「若待筋力不支,人主厭棄然後去,豈得為知足哉?」遂歸臣於家。前後凡七上表,乃許之,仍詔籍出入如二府儀。
dīng yǒu, zhào sān sī zhì kuān xù mín lì sī.
丁酉,詔三司置寬恤民力司。
jǐ hài, yǐ yǐng zhōu jìn shì cháng zhì wèi shì jiāng zuò jiān zhǔ bù běn zhōu zhōu xué jiào shòu, hàn lín xué shì hú sù děng yán qí wén xíng chēng yú xiāng lǐ gù yě. zhì, lín rǔ rén, cháng jǔ jìn shì bù zhōng, tuì jū èr shí yú nián, yóu zhǎng yú chūn qiū, chì sūn fù suǒ xué wèi bù jìn rén qíng, zhe jiǎng jiě shù shí piān.
己亥,以潁州進士常秩為試將作監主簿、本州州學教授,翰林學士胡宿等言其文行稱於鄉里故也。秩,臨汝人,嘗舉進士不中,退居二十餘年,尤長於《春秋》,斥孫復所學為不近人情,著《講解》數十篇。
jǐ yǒu, yǐ wáng ān shí wèi sān sī dù zhī pàn guān.
己酉,以王安石為三司度支判官。
liáo zhǔ zhù nà gé luò.
遼主駐納葛濼。
yǐ mǎo, lù xì bàn, jiàng zuì yī děng, tú yǐ xià shì zhī.
乙卯,錄系辦,降罪一等,徒以下釋之。