qǐ zhāo yáng dà huāng luò bā yuè, jǐn è féng dūn zāng shí yuè, fán yī nián yǒu qí.
起昭陽大荒落八月,盡閼逢敦牂十月,凡一年有奇。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì huáng yòu wǔ nián liáo zhòng xī èr shí èr nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝皇祐五年(遼重熙二十二年)
bā yuè, dīng yǒu shuò, zhào: mín sù zāi shāng ér jiān sī bù shòu zhě, tīng zhōu jūn yǐ zhuàng wén.
八月,丁酉朔,詔:「民訴災傷而監司不受者,聽州軍以狀聞。」
dīng wèi, yǐ tōng pàn tán zhōu táng jiè wèi diàn zhōng shì yù shǐ lǐ xíng zhī fù zhōu.
丁未,以通判潭州唐介為殿中侍御史里行、知復州。
wù shēn, yǐ zhī qín zhōu wén yàn bó wèi zhōng wǔ jié dù shǐ zhī yǒng xìng jūn jiān qín fèng lù bīng mǎ shì, shǐ yòng sūn biàn yán yě.
戊申,以知秦州文彥博為忠武節度使、知永興軍兼秦鳳路兵馬事,始用孫抃言也。
fù qiú yán gǔ wèi zhài fāng fā bīng shù shǒu, bù yí gēng yì zhǔ jiāng jǐ yǒu, mìng zhī qīng zhōu zhāng rì fù zhī qín zhōu.
傅求言古渭寨方發兵戍守,不宜更易主將;己酉,命知青州張日復知秦州。
gēng shēn, yǐ zhī fù zhōu táng jiè wèi diàn zhōng shì yù shǐ, chōng yán shì yù shǐ, qiǎn nèi shì jī chì gào cì zhī. jiè biǎn chì bù èr suì fù zhào, yì zhě wèi dì néng yōu róng yán shì zhī chén, jìn dài suǒ xī.
庚申,以知復州唐介為殿中侍御史,充言事御史,遣內侍齎敕告賜之。介貶斥不二歲復召,議者謂帝能優容言事之臣,近代所希。
xīn yǒu, cè shì xián liáng fāng zhèng néng zhí yán jí jiàn tài cháng sì tài zhù zhào yàn ruò. yán ruò suǒ duì cè shū kuò, xià yǒu sī, kǎo bù zhōng děng, bà zhī. xiān shì zhì jǔ jiù mì gé shì zhě fán shí bā rén, yǒu sī dú qǔ yàn ruò, yú shì yòu bèi chù, yì zhě wèi zǎi xiàng chén zhí zhōng bù yóu kē dì yǐ jìn, gù yīn fěng yǒu sī yì zhī yě.
辛酉,策試賢良方正能直言極諫太常寺太祝趙彥若。顏若所對策疏闊,下有司,考不中等,罷之。先是制舉就祕閣試者凡十八人,有司獨取彥若,於是又被黜,議者謂宰相陳執中不由科第以進,故陰諷有司抑之也。
rén xū, zhào: jīn hòu měi yù nán jiāo, yǐ tài zǔ tài zōng zhēn zōng bìng pèi.
壬戌,詔:「今後每遇南郊,以太祖、太宗、真宗並配。」
jiǔ yuè, gēng wǔ, yǐ dōng shàng gé mén shǐ qián huì zhī hé zhōng fǔ. dì jiè yuē: shǎn xī bīng fāng jiě, mín kùn jiǔ yǐ, qīng wèi zhèn ài fǔ. wú zòng jiǔ zuò lè, shǐ rén wèi wèi guì qī zǐ dì. huì dùn shǒu xiè.
九月,庚午,以東上閤門使錢晦知河中府。帝戒曰:「陝西兵方解,民困久矣,卿為朕愛撫。無縱酒作樂,使人謂為貴戚子弟。」晦頓首謝。
yǐ yǒu, yù chóng zhèng diàn, zhào jìn chén zōng shì tái jiàn guān shěng fǔ tuī pàn guān guān xīn lè. xiān shì zhōng lǜ zhī yīn wèi xié gǔ fǎ, zhào zhōng shū mén xià jí liǎng zhì jí tài cháng lǐ guān yǔ zhī zhōng lǜ zhě kǎo dìng. qí dāng yì zhě gè ān suǒ xí, jiǔ ér bù jué, nǎi mìng zhū jiā gè zuò zhōng lǜ yǐ xiàn, qīn lín shì zhī. rán gǔ zhě huáng zhōng wèi wàn shì gēn běn, gù chǐ liàng quán héng jiē qǐ yú huáng zhōng. zhì suí, yòng shǔ lèi wèi chǐ ér zhì lǜ, róng shòu zú bù néng hé jí píng chén, dé gǔ lè, suì yòng zhī. táng xìng, yīn qí shēng yǐ zhì lè, qí qì wú fǎ, ér qí shēng yóu bù shī yú gǔ. gǔ dài dà lè lún sàn, wáng pǔ shǐ yòng chǐ dìng lǜ, ér shēng yǔ qì jiē shī zhī, gù tài zǔ huàn qí shēng gāo, tè jiǎn yī lǜ, zhì shì yòu jiǎn bàn. rán tài cháng lè bǐ táng shēng yóu gāo wǔ lǜ, bǐ jīn yàn lè gāo sān lǜ. dì suī qín láo zhì zuò, wèi néng dé qí dāng zhě, yǒu sī shī zhī yú yǐ chǐ shēng lǜ yě.
乙酉,御崇政殿,召近臣、宗室、台諫官、省府推、判官觀新樂。先是鐘律之音未協古法,詔中書門下集兩制及太常禮官與知鐘律者考定。其當議者各安所習,久而不決,乃命諸家各作鐘律以獻,親臨視之。然古者黃鐘為萬事根本,故尺量權衡皆起於黃鐘。至隋,用黍累為尺而制律,容受卒不能合;及平陳,得古樂,遂用之。唐興,因其聲以制樂,其器無法,而其聲猶不失於古。古代大樂淪散,王朴始用尺定律,而聲與器皆失之,故太祖患其聲高,特減一律,至是又減半。然太常樂比唐聲尤高五律,比今燕樂高三律。帝雖勤勞製作,未能得其當者,有司失之於以尺生律也。
gēng yín, yǐ guó zi jiān zhí jiǎng hú yuàn wèi dà lǐ sì chéng, fù lēi tíng rén yuàn yì wèi hù bù yuán wài láng, bìng yǐ zhì zhōng lǜ chéng, tè qiān zhī.
庚寅,以國子監直講胡瑗為大理寺丞,復勒停人院逸為戶部員外郎,並以制鐘律成,特遷之。
rén chén, bà sān sī tí jǔ sī jù dāng gōng shì guān, cóng zǎi chén chén zhí zhōng suǒ zòu yě.
壬辰,罷三司提舉司句當公事官,從宰臣陳執中所奏也。
xià zhǔ qiǎn shǐ jìn jiàng biǎo yú liáo. jiǎ wǔ, liáo shǐ nán miàn lín yá gāo jiā nǔ děng fèng zhào fǔ yù xià guó.
夏主遣使進降表於遼。甲午,遼使南面林牙高嘉努等奉詔撫諭夏國。
dōng, shí yuè, bǐng shēn shuò, rì yǒu shí zhī.
冬,十月,丙申朔,日有食之。
wù xū, xú zhōu lù shì cān jūn lù shèng, zhuī yī guān lēi tíng. shèng mǎ bì, nù jiù rén chú mò shī shí, zhàng zhī, lìng bào shí lì wǔ zhòu yè, yòu zhàng zhī. dà lǐ sì duàn zhàng bā shí sī zuì, dì yǐ shèng suǒ wèi kē bào, guì chù ér jiàn rén, tè biǎn zhī.
戊戌,徐州錄事參軍路盛,追一官勒停。盛馬斃,怒廄人芻秣失時,杖之,令抱石立五晝夜,又杖之。大理寺斷杖八十私罪,帝以盛所為苛暴,貴畜而賤人,特貶之。
yǐ hài, pàn dà zōng zhèng sī yǔn ràng yán: zōng shì shēng zǐ, xū wǔ suì rán hòu cì míng shòu guān, wú dé yī zhǎng zi lì bù xiàn nián. cóng zhī.
乙亥,判大宗正司允讓言:「宗室生子,須五歲然後賜名受官,毋得依長子例不限年。」從之。
rén zǐ, zuò zhèn guó shén bǎo.
壬子,作鎮國神寶。
bǐng chén, yù yán hé diàn, zhào fǔ chén guān zhǐ nán chē.
丙辰,御延和殿,召輔臣觀指南車。
dīng sì, yǐ diàn zhōng shì yù shǐ táng jiè wèi gōng bù yuán wài láng zhí jí xián yuàn. jiè shǐ rù jiàn, dì yuē: wén qīng qiān zhé yǐ lái, wèi cháng yǒu sī shū zhì jīng shī, kě wèi bù yì suǒ shǒu. jiè dùn shǒu xiè. hòu shù lùn dé shī, yīn yán yú dì yuē: chén jì jīn yán bù xíng, bì jiāng gù zhēng, zhēng zhī jí, huò gèng zuò chù, shì chén zhòng lèi bì xià, yuàn tīng jiě yán zhí. xǔ zhī. yù shǐ zhōng chéng sūn biàn zòu liú jiè, huò bǔ jiàn shǔ, bù bào. xún yǐ wèi kāi fēng fǔ pàn guān.
丁巳,以殿中侍御史唐介為工部員外郎、直集賢院。介始入見,帝曰:「聞卿遷謫以來,未嘗有私書至京師,可謂不易所守。」介頓首謝。後數論得失,因言於帝曰:「臣繼今言不行,必將固爭,爭之急,或更坐黜,是臣重累陛下,願聽解言職。」許之。御史中丞孫抃奏留介,或補諫暑,不報。尋以為開封府判官。
zhào yǐ huáng hàn, lìng jiān sī yù qīn mín guān shàng mín jiān lì hài.
詔以蝗旱,令監司諭親民官上民間利害。
jiǎ zǐ, bì shén bǎo míng, gǎi zhèn guó jūn wèi zhèn tóng jūn.
甲子,避神寶名,改鎮國軍為鎮潼軍。
shí yī yuè, dīng mǎo, cháo xiǎng jǐng líng gōng. wù chén, xiǎng tài miào fèng cí miào. jǐ sì, hé jì tiān dì yú yuán qiū, dà shè.
十一月,丁卯,朝享景靈宮。戊辰,享太廟、奉慈廟。己巳,合祭天地於圜丘,大赦。
xiān shì zhāng fāng píng yán wáng jī fù liǎn zhī zhòng, yú shì zhào kāi fēng fǔ zhū xiàn liǎng shuì, wù yú yuán é shàng jiǎn sān fēn, yǒng wèi dìng shì.
先是張方平言王畿賦斂之重,於是詔開封府諸縣兩稅,務於元額上減三分,永為定式。
dīng chǒu, jiā ēn bǎi guān. wù zǐ, fàng tiān xià bū fù.
丁丑,加恩百官。戊子,放天下逋負。
gēng yín, bà jīng hú nán lù jiāng nán xī lù guǎng nán dōng xī lù zhuǎn yùn pàn guān.
庚寅,罷荊湖南路、江南西路、廣南東、西路轉運判官。
xīn mǎo, liáo mìng zhū zhí shì guān yǐ lǐ shòu dài jí yǐ zuì qù zhě zhì jí, suì shēn shū mì yuàn.
辛卯,遼命諸職事官以禮受代及以罪去者置籍,歲申樞密院。
shí èr yuè, bǐng shēn shuò, liáo yǐ qì dān rén chōng huí gú bù fù shǐ.
十二月,丙申朔,遼以契丹人充回鶻部副使。
dīng yǒu, guǎng xī ān fǔ shǐ yán bǔ huò nóng zhì gāo mǔ ā nóng jí zhì gāo dì zhì guāng zǐ jì zōng jì fēng, zhào hù sòng jīng shī. ā nóng yǒu zhì móu, zhì gāo gōng xiàn chéng yì, duō yòng qí cè, jiàn hào tài hòu. tiān zī cǎn dú, shì xiǎo ér, měi shí bì shā xiǎo ér. zhì gāo bài zǒu, ā nóng rù bǎo tè mó, yī qí fū nóng xià qīng, shōu cán zhòng yuē sān qiān yú rén, fù yù rù kòu. yú jìng dū bù lì huáng fén huáng xiàn guī shí jiàn jìn shì wú shùn jǔ fā dòng bīng rù tè mó yǎn xí, bìng zhì gāo dì zǐ jiē huò zhī.
丁酉,廣西安撫使言捕獲儂智高母阿儂及智高弟智光、子繼宗、繼封,詔護送京師。阿儂有智謀,智高攻陷城邑,多用其策,僭號太后。天資慘毒,嗜小兒,每食必殺小兒。智高敗走,阿儂入保特磨,依其夫儂夏卿,收殘眾約三千餘人,復欲入寇。余靖督部吏黃汾、黃獻珪、石鑒、進士吳舜舉發峒兵入特磨掩襲,並智高弟、子皆獲之。
gēng zǐ, zhāng fāng píng jiā hàn lín shì dú xué shì zhī qín zhōu, dài zhāng biàn yě.
庚子,張方平加翰林侍讀學士、知秦州,代張昪也。
chū, rì mìng bù shǔ liú huàn tǎo pàn qiāng, huàn dòu liú bù jìn, zòu yǐ guō ēn dài zhī. ēn jì duō suǒ zhǎn guó, huàn jí ēn chū jǐ shàng, suì wū zòu ēn suǒ shā jiē lǎo zhì. cháo tíng yí yān, gù bà rì ér qiǎn fāng píng wǎng shuài, yì xǐ huàn jīng yuán. fāng píng lì cí, yuē: huàn yǔ rì yǒu jiē jí, jīn hù yán ér liǎng bà, shuài bù kě wèi yě. rì yǐ gù dé bù bà. xún mìng fāng píng zhī huá zhōu.
初,日命部署劉渙討叛羌,渙逗遛不進,奏以郭恩代之。恩既多所斬馘,渙疾恩出己上,遂誣奏恩所殺皆老稚。朝廷疑焉,故罷日而遣方平往帥,亦徙渙涇原。方平力辭,曰:「渙與日有階級,今互言而兩罷,帥不可為也。」日以故得不罷。尋命方平知滑州。
liáo yǐ yīng shèng jié qū shè tú yǐ xià zuì.
遼以應聖節曲赦徒以下罪。
guǐ chǒu, zhào: rù nèi nèi shì shěng dōu zhī yā bān, fēi nián wǔ shí yǐ shàng, lì rèn wú zāng sī zuì, wù chú.
癸丑,詔:「入內內侍省都知、押班,非年五十以上,歷任無贓私罪,勿除。」
wù wǔ, zhào yuē: zhuǎn yùn zhī zhí, běn yǐ zhēng qīng guān lì, suī fǔ rén mín, qǐ tè shì zhū qiú yǐ bō xià hū? yǒu néng jǐn suì rù yǐ zhì zēng yíng zhě, liú wèi běn lù yí yòng, wú dé jìn xiàn yú. wù kuān mín lì, yǐ chēng zhèn huái.
戊午,詔曰:「轉運之職,本以徵清官吏,綏撫人民,豈特事誅求以剝下乎?有能盡歲入以致增盈者,留為本路移用,毋得進羨餘。務寬民力,以稱朕懷。」
gēng shēn, yǐ tài cháng bó shì xìng guó wú zhōng fù wèi jiān chá yù shǐ lǐ xíng, yòng zhōng chéng sūn biàn jiàn yě. zhōng fù cháng zhī jiān wèi xiàn, yǒu shàn zhèng. biàn wèi shǐ shí qí miàn, jí zòu wèi tái shǔ, huò wèn zhī, biàn yuē: xī rén chǐ wèi chéng shēn yù shǐ, jīn qǐ jiàn shí miàn tái láng xié!
庚申,以太常博士興國吳中復為監察御史里行,用中丞孫抃薦也。中復嘗知犍為縣,有善政。抃未始識其面,即奏為台屬,或問之,抃曰:「昔人恥為呈身御史,今豈薦識面台郎邪!」
xīn yǒu, liáo hè zhēng dàn shǐ qǐng guān miào lè, dì yǐ wèn, zǎi xiàng chén zhí zhōng yuē: lè fēi cí xiǎng bù zuò, qǐng yǐ shì gào zhī. shū mì fù shǐ sūn miǎn yuē: cǐ kě gào ér wèi néng zhǐ yě. dāng gào zhī yuē: miào lè zhī zuò, yǐ zǔ yǒu gōng zōng yǒu dé ér gē yǒng zhī yě. shǐ zhě néng liú yǔ wú jì zé kě guān. dì cóng zhī, shǐ zhě nǎi tuì.
辛酉,遼賀正旦使請觀廟樂,帝以問,宰相陳執中曰:「樂非祠享不作,請以是告之。」樞密副使孫沔曰:「此可告而未能止也。當告之曰:『廟樂之作,以祖有功、宗有德而歌詠之也。使者能留與吾祭則可觀。』」帝從之,使者乃退。
chū, jiǎ chāng cháo jiàn yì: hàn táng dōu yōng, zhì fǔ jùn, nèi yì jīng shī. guó cháo dōu biàn, ér jìn jīng zhū jùn jiē shǔ tā dào, zhì dù bù chēng wáng jī. qǐng xī jīng dōng zhī cáo zhōu jīng xī zhī chén xǔ zhèng huá zhōu bìng kāi fēng fǔ zǒng sì shí èr xiàn wèi jīng jī. dì nà zhī. rén xū, zhào: yǐ cáo chén xǔ zhèng huá wǔ zhōu wèi fǔ jùn, lì jī nèi, zhì jīng jī zhuǎn yùn shǐ. wǔ zhōu gè zēng qián xiá yī yuán, cáo zhōu gèng zēng dōu jiān yī yuán, liú tún bīng sān qiān rén, yǐ shí jiào yuè. ruò chū shù, jí yú kāi fēng fǔ jìn xiàn huò lín zhōu xǐ bīng zú zhī. yǐ wáng zhì wèi shū mì zhí xué shì jīng jī shuǐ lù jì dù zhuǎn yùn shǐ.
初,賈昌朝建議:「漢、唐都雍,置輔郡,內翼京師。國朝都汴,而近京諸郡皆屬它道,制度不稱王畿。請析京東之曹州、京西之陳、許、鄭、滑州並開封府總四十二縣為京畿。」帝納之。壬戌,詔:「以曹、陳、許、鄭、滑五州為輔郡,隸畿內,置京畿轉運使。五州各增鈐轄一員,曹州更增都監一員,留屯兵三千人,以時教閱。若出戍,即於開封府近縣或鄰州徙兵足之。」以王贄為樞密直學士、京畿水陸計度轉運使。
zuǒ sī jiàn jiǎ àn jiàn yán: chén cháng dú suí shǐ, jiàn suǒ wèi lì mín shè yì cāng zhě, qǔ zhī yǐ shí ér cáng zhī yú mín, xià zú yǐ bèi xiōng zāi ér shàng shí wú suǒ lì yān. yuàn fǎng suí zhì, zhào tiān xià zhōu jūn, yù nián gǔ fēng shú, lì fǎ quàn kè xù jī yǐ bèi zāi. jí xià qí shuō sī nóng sì, qiě mìng lǐ duì yǔ àn hé yì yǐ wén. nǎi xià zhū lù dù kě fǒu, ér yǐ wèi kě xíng zhě cái sì lù, yú huò wèi fù shuì zhī wài liǎng zhòng gōng shū, huò wèi kǒng zhāo zéi dào, huò wèi yǐ yǒu cháng píng zú yǐ shàn gěi, huò wèi zhì cāng fán rǎo. yú shì àn fù shàng zòu, yī yī biàn zhī. rán dāng shí qiān yú zhòng lùn, zhōng bù guǒ xíng.
左司諫賈黯建言:「臣嘗讀隋史,見所謂立民社義倉者,取之以時而藏之於民,下足以備凶災而上實無所利焉。願仿隋制,詔天下州軍,遇年穀豐熟,立法勸課蓄積以備災。」即下其說司農寺,且命李兌與黯合議以聞。乃下諸路度可否,而以為可行者才四路,餘或謂賦稅之外兩重供輸,或謂恐招賊盜,或謂已有常平足以贍給,或謂置倉煩擾。於是黯復上奏,一一辨之。然當時牽於眾論,終不果行。
shì suì, xià gǎi yuán fú shèng chéng dào.
是歲,夏改元福聖承道。
rén zōng tǐ tiān fǎ dào jí gōng quán dé shén wén shèng wǔ ruì zhé míng xiào huáng dì zhì hé yuán nián liáo zhòng xī èr shí sān nián
○仁宗體天法道極功全德神文聖武睿哲明孝皇帝至和元年(遼重熙二十三年)
chūn, zhēng yuè, jǐ sì, liáo zhǔ rú hùn tóng jiāng.
春,正月,己巳,遼主如混同江。
xīn wèi, jīng shī dà hán, zhào yǒu sī xù mín zhī dòng sǐ zhě.
辛未,京師大寒,詔有司恤民之凍死者。
rén shēn, suì tōng tiān xī, hé yào yǐ liáo mín bìng. shí jīng shī dà yì, tài yī jìn fāng, nèi chū xī niú jiǎo èr běn, xī ér guān zhī, qí yī tòng tiān xī yě. nèi shì lǐ shùn qīng qǐng liú gōng dì fú yù, dì yuē: wú qǐ guì yì wù ér jiàn bǎi xìng zāi! lì mìng suì zhī.
壬申,碎通天犀,和藥以療民病。時京師大疫,太醫進方,內出犀牛角二本,析而觀之,其一通天犀也。內侍李舜卿請留供帝服御,帝曰:「吾豈貴異物而賤百姓哉!」立命碎之。
jiàn níng liú hòu yáng jǐng zōng zú, zèng wǔ ān jié dù shǐ jiān tài wèi, shì zhuāng dìng. jǐng zōng qǐ tú zhōng, yǐ wài qī gù zhì xiǎn guān. rán xìng bào lì, shǐ jiǔ rèn qì, zhī huá zhōu, cháng ōu tōng pàn wáng shù pū dì. dì shēn jiè wú yǐn jiǔ, jǐng zōng suī shū qí jiè zuò yòu, qǐng zhī zhé fù zuì, qí fèng cì yì suí fèi wú yú. shǐ, zǎi xiàng dīng wèi zhú dì dūn jiào fāng, jǐng zōng wèi yì zú, fù tǔ dì zhōng. hòu wèi bài, dì yǐ qí dì cì jǐng zōng, jū zhī sān shí nián nǎi zhōng.
建寧留後楊景宗卒,贈武安節度使兼太尉,諡莊定。景宗起徒中,以外戚故至顯官。然性暴戾,使酒任氣,知滑州,嘗毆通判王述仆地。帝深戒毋飲酒,景宗雖書其戒坐右,頃之輒復醉,其奉賜亦隨費無餘。始,宰相丁謂築第敦教坊,景宗為役卒,負土第中。後謂敗,帝以其第賜景宗,居之三十年乃終。
guǐ yǒu, guì fēi zhāng shì hōng.
癸酉,貴妃張氏薨。
fēi chǒng ài rì shèng, chū rù chē yù huá chǔ, pō qīn hòu shì. cháng yì yòng hóng sǎn, zēng bīng wèi shù yǒu sī yǐ yī pǐn qīng gài zòu, bīng wèi zhǔn cháng yí. dì shǒu fǎ dù, shì wú dà xiǎo, xī fù wài yán yì, fán gōng jìn gàn qǐng, suī yǐ cì kě, huò zhé zhōng què fēi bì xìng shǎo bǐ, rán zhōng bù dé wěn zhèng. jí hōng, dì bēi dào bù yǐ, wèi zuǒ yòu yuē: xī zhě diàn lú jiǎo wèi zú yè rù gōng, fēi tǐng shēn cóng bié qǐn lái wèi zhèn. cháng dǎo yǔ gōng zhōng, fēi cì bì xuè shū zhù cí, wài jiē bù dé wén, yí yǒu yǐ zhuī bì zhī. rù nèi yā bān shí quán bīn tàn dì yì, qǐng yòng hòu lǐ yú huáng yí diàn zhì sàng, zhū huàn zhě jiē yǐ wèi kě, rù nèi dōu zhī zhāng wéi jí dú yán cǐ shì xū yì rì wèn zǎi xiàng. jì ér pàn tài cháng sì hàn lín xué shì chéng zhǐ wáng gǒng chén zhī zhì gào wáng zhū děng jiē fù quán bīn yì, zǎi xiàng chén zhí zhōng bù néng zhèng, suì zhào jìn chén zōng shì jiē rù diàn yú huáng yí diàn, yí bān wèi shàng yú diàn dōng yíng. tè chuò shì cháo qī rì, mìng cān zhī zhèng shì liú hàng wèi jiān hù shǐ, quán bīn jí jù dāng yù yào yuàn liú bǎo xìn wèi jiān hù dōu jiān. fán guò lǐ, jiē quán bīn yǔ hàng hé móu chù zhì, ér zhū děng zòu xíng zhī. chū, yǒu sī qǐng yī jīng wáng gù shì chuò shì cháo wǔ rì, huò yù gèng zēng rì, qǐng shàng cái, nǎi zēng zhì qī rì. diàn zhōng shì yù shǐ suān zǎo lǚ jǐng chū yán: guì fēi yī pǐn, dāng chuò cháo sān rì. lǐ guān xī zhǐ, shǐ ēn lǐ guò jīng wáng, bù kě yǐ shì tiān xià. bù bào.
妃寵愛日盛,出入車御華楚,頗侵後飾。嘗議用紅傘,增兵衛數;有司以一品青蓋奏,兵衛准常儀。帝守法度,事無大小,悉付外延議,凡宮禁干請,雖已賜可,或輒中卻;妃嬖倖少比,然終不得紊政。及薨,帝悲悼不已,謂左右曰:「昔者殿廬徼衛卒夜入宮,妃挺身從別寢來衛朕。嘗禱雨宮中,妃刺臂血書祝詞,外皆不得聞,宜有以追賁之。」入內押班石全彬探帝意,請用後禮於皇儀殿治喪,諸宦者皆以為可,入內都知張惟吉獨言此事須翼日問宰相。既而判太常寺、翰林學士承旨王拱辰、知制誥王洙等皆附全彬議,宰相陳執中不能正,遂詔近臣、宗室皆入奠於皇儀殿,移班慰上於殿東楹。特輟視朝七日,命參知政事劉沆為監護使,全彬及句當御藥院劉保信為監護都監。凡過禮,皆全彬與沆合謀處置,而洙等奏行之。初,有司請依荊王故事輟視朝五日,或欲更增日,請上裁,乃增置七日。殿中侍御史酸棗呂景初言:「貴妃一品,當輟朝三日。禮官希旨,使恩禮過荊王,不可以示天下。」不報。
dīng chǒu, zhuī cè guì fēi zhāng shì wèi huáng hòu, cì shì wēn chéng. yù shǐ zhōng chéng sūn biàn sān zòu qǐng bà zhuī cè, bù bào. chū, cì shì yuē gōng dé, shū mì fù shǐ sūn miǎn yán: tài zōng sì hòu jiē shì yuē dé, cóng miào shì yě. jīn gōng dé zhī shì, qí fǎ hé cóng? qiě zhāng guō èr hòu bù wén yǒu shì, cǐ suī lǐ guān zhī zuì, shí yí jī yú bì xià, bù kě bù gǎi. yīn gǎi shì wēn chéng. biàn jí shì yù shǐ wú shí diàn zhōng shì yù shǐ yú xī mèng děng jiē qiú bǔ wài, zhī zá shì guō shēn xī qǐng zhǎng gào, jiē yǐ yán bù yòng gù yě.
丁丑,追冊貴妃張氏為皇后,賜諡溫成。御史中丞孫抃三奏請罷追冊,不報。初,賜諡曰恭德,樞密副使孫沔言:「太宗四後皆諡曰德,從廟諡也。今恭德之諡,其法何從?且張、郭二後不聞有諡,此雖禮官之罪,實貽譏於陛下,不可不改。」因改諡溫成。抃及侍御史毋湜、殿中侍御史俞希孟等皆求補外,知雜事郭申錫請長告,皆以言不用故也。
jìn jīng chéng lè yī yuè. jǐ mǎo, bìn wēn chéng huáng hòu yú huáng yí diàn zhī xī jiē, zǎi chén lǜ bǎi guān yì diàn mén jìn míng fèng wèi. rén wǔ, qiǎn guān gào tài miào huáng hòu miào fèng cí miào.
禁京城樂一月。己卯,殯溫成皇后於皇儀殿之西階,宰臣率百官詣殿門進名奉慰。壬午,遣官告太廟、皇后廟、奉慈廟。
jiǎ shēn, zǎi chén liáng shì fèng wēn chéng huáng hòu shì cè yú huáng yí diàn, bǎi guān yì xī shàng gé mén jìn míng fèng wèi. shì xī, shè jǐng chǎng yú yòu yē mén wài, dì sù yú huáng yí diàn.
甲申,宰臣梁適奉溫成皇后諡冊於皇儀殿,百官詣西上閤門進名奉慰。是夕,設警場於右掖門外,帝宿於皇儀殿。
yǐ yǒu, dì chéng fú yú diàn wò, bǎi guān yì diàn mén jìn míng fèng wèi. shì rì, bìn wēn chéng huáng hòu yú fèng xiān sì, chūn chē fā yǐn yóu yòu shēng lóng mén chū yòu yē mén, shēng dà biàn jǔ, shè qiǎn diàn.
乙酉,帝成服於殿幄,百官詣殿門進名奉慰。是日,殯溫成皇后於奉先寺,輴車發引由右升龍門出右掖門,升大昪舉,設遣奠。
xiān shì zhào shū mì fù shǐ sūn miǎn dú āi cè, sūn miǎn zòu: zhāng mù huáng hòu sàng, bǐ zàng, xíng shì jiē liǎng zhì guān, jīn wēn chéng zhuī shì, fǎn zhào èr fǔ dà chén xíng shì, bù kě. yú shì zhí cè lì dì qián chén gù shì, qiě yuē: yǐ chén sūn miǎn dú cè zé kě, yǐ shū mì shǐ dú cè zé bù kě. zhì cè ér tuì. zǎi xiàng chén zhí zhōng qǔ ér dú zhī. jì bìn, bǎi guān fù yì xī shàng gé mén jìn míng fèng wèi.
先是詔樞密副使孫沔讀哀冊,孫沔奏:「章穆皇后喪,比葬,行事皆兩制官,今溫成追諡,反詔二府大臣行事,不可。」於是執冊立帝前陳故事,且曰:「以臣孫沔讀冊則可,以樞密使讀冊則不可。」置冊而退。宰相陳執中取而讀之。既殯,百官復詣西上閤門進名奉慰。
wù zǐ, xià qiǎn shǐ gòng fāng wù yú liáo.
戊子,夏遣使貢方物於遼。
rén chén, liáo zhǔ rú chūn shuǐ.
壬辰,遼主如春水。
zhào: dài zhì yǐ xià dīng fù mǔ yōu, yǐ tīng jiě guān xíng fú, jīn mǎn bǎi rì yóu qǐ fù, qí bà zhī.
詔:「待制以下丁父母憂,已聽解官行服,今滿百日猶起復,其罷之。」
guǐ sì, yán fú gōng shǐ wǔ xìn liú hòu rù nèi nèi shì shěng dōu zhī wáng shǒu zhōng, bà yán fú gōng shǐ, wèi wǔ xìn liú hòu, tā wú dé yuán lì. gù shì, huàn guān wèi yǒu zhēn wèi liú hòu zhě, shǒu zhōng jiè dōng gōng ēn, shù qiú zhī. dì yù cóng qí qǐng, shí gāo ruò nè wèi shū mì shǐ, chí bù kě, gù zhǐ. jí shì shǒu zhōng jí, fù qiú wèi jié dù shǐ. zǎi xiàng liáng shì yuē: huàn guān bù chú zhēn cì shǐ, kuàng zhēn jié dù shǐ hū? dì yuē: zhèn cháng xǔ shǒu zhōng yǐ. shì yuē: chén jīn rì bèi wèi zǎi xiàng, míng rì chú yī nèi chén wèi jié dù shǐ, chén suī sǐ yǒu yú zé. yù shǐ zhōng chéng sūn biàn yì zòu shū lì jiàn, nǎi bà jié dù shǐ bù chú, rán yóu dé zhēn wèi liú hòu. shǒu zhōng jǐn yuàn xì mì, gù juàn yù zuì hòu. fāng zài jí gào, dì lìng yòng fú tú fǎ, jí sēng yú qí jiā, fán sì shí jiǔ rì, wèi zhī guì ráng. jì zú, zèng tài wèi zhāo dé jié dù shǐ, shì ān xī, tè gěi lǔ bù yǐ zàng.
癸巳,延福宮使、武信留後、入內內侍省都知王守忠,罷延福宮使,為武信留後,它毋得援例。故事,宦官未有真為留後者,守忠介東宮恩,數求之。帝欲從其請,時高若訥為樞密使,持不可,故止。及是守忠疾,復求為節度使。宰相梁適曰:「宦官不除真刺史,況真節度使乎?」帝曰:「朕嘗許守忠矣。」適曰:「臣今日備位宰相,明日除一內臣為節度使,臣雖死有餘責。」御史中丞孫抃亦奏疏力諫,乃罷節度使不除,然猶得真為留後。守忠謹愿細密,故眷遇最厚。方在疾告,帝令用浮屠法,集僧於其家,凡四十九日,為之禬禳。既卒,贈太尉、昭德節度使,諡安僖,特給鹵簿以葬。
liáo zhǔ xiān liè yú shuāng zi diàn, jiǎ wǔ, fù liè yú pán zhí pō. xiān shì pái yìn láng jūn yē lǜ chén jiā nǔ zhú lù wéi nèi, biān zhī èr bǎi. huì yē lǜ rén xiān jiàn chén jiā nǔ jiàn jié bǐ hǎi dōng qīng gú, shòu yù zhǎn láng jūn.
遼主先獵於雙子淀,甲午,復獵於盤直坡。先是牌印郎君耶律陳嘉努逐鹿圍內,鞭之二百。會耶律仁先薦陳嘉努健捷比海東青鶻,授御盞郎君。
èr yuè, dīng yǒu, zhào lǐ yuàn, xiào huì xiào zhāng shū dé zhāng huái huáng hòu zhāng huì huáng tài hòu wēn chéng huáng hòu jiē lì xiǎo jì. xiān shì yǒu qǐng lì wēn chéng jì zhě, zhí jí xián yuàn liú chǎng yán: tài zǔ yǐ lái, hòu miào sì shì, bì xià zhī bǐ yě, yóu bù lì jì, qǐ kě yǐ sī nì zhī ài zhì biàn gǔ yuè lǐ hū! yú shì bìng sì hòu jí zhāng huì jiē zhào lì jì. shū mì fù shǐ sūn miǎn jí chén qí bù kě, zhōng chéng sūn biàn lèi zòu lùn liè, ér lǐ yuàn guān yì yǐ wèi yán, jiē bù tīng. xún bà zhī.
二月,丁酉,詔禮院,孝惠、孝章、淑德、章懷皇后、章惠皇太后、溫成皇后皆立小忌。先是有請立溫成忌者,直集賢院劉敞言:「太祖以來,後廟四室,陛下之妣也,猶不立忌,豈可以私昵之愛至變古越禮乎!」於是並四後及章惠皆詔立忌。樞密副使孫沔極陳其不可,中丞孫抃累奏論列,而禮院官亦以為言,皆不聽。尋罷之。
gēng zǐ, zhào: zhì hé dī mín yǒu yì sǐ zhě, juān hù shuì yī nián wú hù shuì zhě, gěi qí jiā qián sān qiān.
庚子,詔:「治河堤民有疫死者,蠲戶稅一年;無戶稅者,給其家錢三千。」
wù shēn, tài cháng bó shì shǐ guǎn jiǎn tǎo juàn rén zhāng chú, luò zhí jiān tán zhōu shuì. zhào lì wēn chéng jì, lǐ guān liè yán qí bù kě, zǎi xiàng huàn zhī. huò wèi zǎi xiàng yuē: chú dú zhǔ zī yì, tā rén jiē bù dé yǐ cóng zhī ěr. chú fù tài zhù mù, dāng rèn shǔ guān, chú cháng zòu qǐ dài qí fù, qiě qiú zhī guǎng ān jūn, zhí zhèng wèi yuē: gù shì, shǐ guǎn jiǎn tǎo bù wèi wài guān, ruò shě qù cǐ zhí zé kě wǎng. chú shǐ wèi bì huàn zhí míng, jí zhī fú dé, nǎi yán fù yù zì xíng, réng yuàn liú shǐ guǎn. wú hé, mù zhì jīng shī, fù shàng shū qǐ miǎn rù shǔ. zǎi xiàng jì è chú, yīn zhuī zuì chú zòu shì qián hòu yì tóng ér chù zhī.
戊申,太常博士、史館檢討鄄人張芻,落職監潭州稅。詔立溫成忌,禮官列言其不可,宰相患之。或謂宰相曰:「芻獨主茲議,它人皆不得已從之耳。」芻父太祝牧,當任蜀官,芻嘗奏乞代其父,且求知廣安軍,執政謂曰:「故事,史館檢討不為外官,若捨去此職則可往。」芻始謂必換職名,及知弗得,乃言父欲自行,仍願留史館。無何,牧至京師,復上書乞免入蜀。宰相既惡芻,因追罪芻奏事前後異同而黜之。
wù wǔ, zhào qián yuán jié dù sēng ní.
戊午,詔乾元節度僧尼。
jǐ wèi, yǐ zhí shǐ guǎn zhāng shàn wèi hù bù fù shǐ.
己未,以直史館張掞為戶部副使。
shū mì fù shǐ sūn miǎn, shù yán zhuī cè wēn chéng yú lǐ bù kě, qiě yuē: jiē yóu nìng chén zàn zī guò jǔ. zǎi xiàng chén zhí zhōng děng shén xián zhī. miǎn bù zì ān, lì qiú jiě zhí. rén xū, shòu zī zhèng diàn xué shì zhī háng zhōu. zhè sú guì sēng, huò zòng fù nǚ yǔ jiāo miǎn yán chá zhī, zhàng pèi zhě shén zhòng.
樞密副使孫沔,數言追冊溫成於禮不可,且曰:「皆由佞臣贊茲過舉。」宰相陳執中等甚銜之。沔不自安,力求解職。壬戌,授資政殿學士、知杭州。浙俗貴僧,或縱婦女與交;沔嚴察之,杖配者甚眾。
yǐ sān sī shǐ lǐ bù shì láng tián kuàng wèi shū mì fù shǐ.
以三司使、禮部侍郎田況為樞密副使。
shū mì shǐ zhāng dé jié dù shǐ tóng píng zhāng shì wáng yí yǒng, shù yǐ jí qiú bà. sān yuè, jǐ sì, bà wèi jǐng líng gōng shǐ jiā yòu pú shè jiān shì zhōng, réng zhào tè yī zōng shì lì, suì cì zài jīng gōng shǐ qián wǔ qiān mín, qí jìn fèng tīng rú liǎng fǔ lì. yí yǒng xìng qīng jǐn guǎ yán, pō tōng shū, bù wèi shēng jì zhī lè. jiù zhì, wài yīn wèi yǒu fǔ zhèng zhě, yí yǒng zài shū mì shí wǔ nián, guī dì zé dù mén xiè kè, rén chēng qí qiān jìng. qìng lì jiān, yí yǒng wèi guān xī fǔ, yáng huái mǐn zì hé shuò rù zòu táng pō shì, yù shēng chù zhě shù shí rén. liǎng fǔ jù yì, zǎi xiàng jiǎ chāng cháo jiàn huái mǐn wèi xìng, hū yā bān tài fù, huái mǐn chēng shuō yún yún. dú yí yǒng nù yuē: yā bān rú cǐ, téng dào rén tài duō, níng wèi wěn biàn! huái mǐn suō jǐng ér tuì, chāng cháo dà cán. páng jí wú yù shí wèi shū mì fù shǐ, xiāng wèi yuē: cháng dé cǐ lǎo fā nù, dà shì jiā shì!
樞密使、彰德節度使、同平章事王貽永,數以疾求罷。三月,己巳,罷為景靈宮使、加右僕射兼侍中,仍詔特依宗室例,歲賜在京公使錢五千緡,其進奉聽如兩府例。貽永性清謹寡言,頗通書,不為聲伎之樂。舊制,外姻未有輔政者,貽永在樞密十五年,歸第則杜門謝客,人稱其謙靜。慶曆間,貽永位冠西府,楊懷敏自河朔入奏塘泊事,欲升黜者數十人。兩府聚議,宰相賈昌朝見懷敏為興,呼押班太傅,懷敏稱說云云。獨貽永怒曰:「押班如此,騰倒人太多,寧謂穩便!」懷敏縮頸而退,昌朝大慚。龐籍、吳育時為樞密副使,相謂曰:「常得此老發怒,大是佳事!」
yǐ hé yáng sān chéng jié dù shǐ tóng píng zhāng shì pàn zhèng zhōu wáng dé yòng wèi shū mì shǐ.
以河陽三城節度使、同平章事、判鄭州王德用為樞密使。
xīn wèi, zhào: zhū lù tí diǎn xíng yù cháo chén, zì jīn sān suì yī dài.
辛未,詔:「諸路提點刑獄朝臣,自今三歲一代。」
rén shēn, zhì tí diǎn jīng jī xíng yù guān, yǐ dù zhī yuán wài láng cài tǐng wèi zhī.
壬申,置提點京畿刑獄官,以度支員外郎蔡挺為之。
yǐ hài, sī tiān jiān yán sì yuè shuò rì dāng shí. gēng chén, dé yīn, gǎi yuán, jiàng tiān xià sǐ zuì yī děng, liú yǐ xià shì zhī. guǐ wèi, yì fú, bì zhèng diàn, jiǎn cháng shàn.
乙亥,司天監言四月朔日當食。庚辰,德音,改元,降天下死罪一等,流以下釋之。癸未,易服,避正殿,減常膳。
dīng hài, liáo zhǔ xìng huáng tài dì zhòng yuán zhàng.
丁亥,遼主幸皇太弟重元帳。
xià, sì yuè, jiǎ wǔ shuò, rì yǒu shí zhī. qiǎn guān sì shè yǐ jiù rì. shì rì, léi yǔ, zhì shēn shí, jiàn suǒ shí jiǔ fēn zhī yú. bǐng shēn, zǎi xiàng yǐ rì shí bù jí suàn fēn lǜ, bǎi guān biǎo hè.
夏,四月,甲午朔,日有食之。遣官祀社以救日。是日,雷雨,至申時,見所食九分之餘。丙申,宰相以日食不及算分率,百官表賀。
wù xū, zhào sān sī zhù zhì hé yuán bǎo qián.
戊戌,詔三司鑄「至和元寶」錢。
xīn chǒu, yù zhèng diàn, fù cháng shàn.
辛丑,御正殿,復常膳。
xiáng yuán guān huǒ.
祥源觀火。
xiān shì zhī zhì gào hú sù yán: chén qiè yǐ guó jiā chéng huǒ ér wáng, huǒ yú wǔ xíng shǔ lǐ. gǔ zhě jì tiān shén wú èr zhǔ, lǐ zhuān yī pèi, suǒ yǐ fèng tiān dì zhī zūn, míng bù gǎn dú. táng chū shǐ yǒu jiān pèi zhī shì. chuí gǒng zhōng, lǐ guān xī zhǐ, jiāo qiū zhū cí suì yǒu sān zǔ tóng pèi zhī lǐ. kāi yuán shí yī nián, míng huáng qīn xiǎng yuán qiū, lǐ guān jiàn yì, suì bà sān zǔ tóng pèi. guó jiā zhì dào sān nián, zhào shū qīn jiāo yuán qiū, yǐ tài zǔ tài zōng bìng pèi. bì xià jí wèi, jǐng yòu èr nián, zhào lǐ guān xiáng àn diǎn lǐ, biàn chóng pèi zhī xù. zhào shū jié wén: zì jīn yǐ zhù, tài zǔ dìng pèi, èr zōng dié yòu. qù nián bā yuè bā rì zhào shū: jīn cì nán jiāo, sān shèng bìng yòu, hòu cì què yī jiù lǐ. wèi yú xún rì, fù yǒu jīn hòu měi yù nán jiāo sān shèng bìng yòu zhī zhào. qiè xún zhào zhǐ, xiān hòu bù tóng. chén yú yù wàng jīn hòu nán jiāo, qiě yī jǐng yòu èr nián lǐ guān suǒ dìng tài zǔ dìng pèi zhī diǎn, zhuī qǐn qù nián měi yù nán jiāo sān shèng bìng yòu zhī zhào, gào xiè tiān dì, yǐ shùn huǒ xìng. bù bào.
先是知制誥胡宿言:「臣竊以國家乘火而王,火於五行屬禮。古者祭天神無二主,禮專一配,所以奉天帝之尊,明不敢瀆。唐初始有兼配之事。垂拱中,禮官希旨,郊丘諸祠遂有三祖同配之禮。開元十一年,明皇親享圜丘,禮官建議,遂罷三祖同配。國家至道三年,詔書親郊圜丘,以太祖、太宗並配。陛下即位,景祐二年,詔禮官詳按典禮,辨崇配之序。詔書節文:『自今以住,太祖定配,二宗迭侑。』去年八月八日詔書:『今次南郊,三聖並侑,後次卻依舊禮。』未逾旬日,復有『今後每遇南郊三聖並侑』之詔。竊尋詔旨,先後不同。臣愚欲望今後南郊,且依景祐二年禮官所定太祖定配之典,追寢去年『每遇南郊三聖並侑』之詔,告謝天地,以順火性。」不報。
guǐ mǎo, gāo lì qiǎn shǐ gòng yú liáo.
癸卯,高麗遣使貢於遼。
guǐ chǒu, liáo zhǔ liè yú hé zhǐ hū lǐ.
癸丑,遼主獵於合只忽里。
wǔ yuè, jǐ sì, xià qǐ jìn mǎ tuó yú liáo, liáo zhǔ mìng suì gòng zhī.
五月,己巳,夏乞進馬駝於遼,遼主命歲貢之。
yǐ hài, yǐ mǎ jūn fù dōu zhǐ huī shǐ zhāo xìn liú hòu zhāng mào shí wèi níng yuǎn jié dù shǐ zhī lù zhōu. mào shí zhī mǔ wēi, jì shēng mào shí, rù gōng rǔ dào xiàn tài zǐ. mào shí fāng qiǎng bǎo, zhēn zōng yǐ fù nèi shì zhāng jǐng zōng yuē: cǐ ér mào hòu, rǔ yǎng shì zhī. jǐng zōng suì yǐ wèi zi. yú shì kāi fēng mín fán yòng kòu mào shí mǎ shǒu, yán mào shí nǎi zhēn zōng zi, mào shí zhí yǐ wén. shì xià kāi fēng fǔ. yòng gài bìng kuáng yì. shì jì míng, yán zhě yǐ xián qǐng bà mào shí bīng bǐng. dì chá qí wú tā gù, zhuó jié dù shǐ chū shǒu. yòng zuò pèi dòu zhōu láo chéng.
乙亥,以馬軍副都指揮使、昭信留後張茂實為寧遠節度使、知潞州。茂實之母微,既生茂實,入宮乳悼獻太子。茂實方襁褓,真宗以付內侍張景宗曰:「此兒貌厚,汝養視之。」景宗遂以為子。於是開封民繁用扣茂實馬首,言茂實乃真宗子,茂實執以聞。事下開封府。用蓋病狂易。事既明,言者以嫌請罷茂實兵柄。帝察其無它故,擢節度使出守。用坐配竇州牢城。
jǐ chǒu, kè xīng chū tiān guān zhī dōng nán kě shù cùn.
己丑,客星出天關之東南可數寸。
gēng yín, liáo zhǔ rú yǒng ān shān.
庚寅,遼主如永安山。
rén chén, xià qiǎn shǐ gòng yú liáo.
壬辰,夏遣使貢於遼。
liù yuè, yǐ wèi, zhào yì zhōu lù qián xiá sī: yīng mán rén chū rù chù, jiē yù zé rén wèi bèi yù. shí lí zhōu yán nóng zhì gāo zì guǎng yuán zhōu dùn rù yún nán zhī gù yě.
六月,乙未,詔益州路鈐轄司:「應蠻人出入處,皆預擇人為備御。」時黎州言儂智高自廣源州遁入雲南之故也。
bǐng shēn, liáo zhǔ rú qìng zhōu. jǐ hài, yè qìng líng.
丙申,遼主如慶州。己亥,謁慶陵。
xīn hài, tǔ bō qiǎn shǐ gòng yú liáo.
辛亥,吐蕃遣使貢於遼。
guǐ chǒu, diàn zhōng shì yù shǐ lǐ xíng wú zhōng fù shàng diàn dàn zǎi xiàng liáng shì jiān xié, dì yuē: jìn mǎ zūn yì yǒu dàn shū, qiě yán táng shì zì tiān bǎo ér hòu zhì luàn fēn, hé yě? zhōng fù duì yuē: míng huáng chū rèn yáo chóng sòng jǐng zhāng jiǔ líng wèi zǎi xiàng, suì zhì tài píng. jí lǐ lín fǔ yòng shì, jì gāng dà huài, zhì luàn yú cǐ fēn yǐ. suī wēi fú zài yú rén zhǔ, ér zhì luàn yào zài fǔ chén. dì yuē: zhèn měi jìn yòng dà chén, wèi cháng bù cǎi gōng yì, gù zhī rén yì wèi yì ěr. zūn, lè píng rén yě.
癸丑,殿中侍御史里行吳中復上殿彈宰相梁適奸邪,帝曰:「近馬遵亦有彈疏,且言唐室自天寶而後治亂分,何也?」中復對曰:「明皇初任姚崇、宋璟、張九齡為宰相,遂致太平。及李林甫用事,紀綱大壞,治亂於此分矣。雖威福在於人主,而治亂要在輔臣。」帝曰:「朕每進用大臣,未嘗不採公議,顧知人亦未易耳。」遵,樂平人也。
jiǎ yín, chū nèi cáng kù juàn wǔ shí wàn, mín qián sān shí wàn, xià hé běi zhù dí jūn chǔ.
甲寅,出內藏庫絹五十萬,緡錢三十萬,下河北助糴軍儲。
qiū, qī yuè, dīng mǎo, yǐ duān míng diàn xué shì gěi shì zhōng zhī yì zhōu chéng kān cān zhī zhèng shì.
秋,七月,丁卯,以端明殿學士、給事中、知益州程戡參知政事。
lǐ yuàn yán: fèng zhào cān dìng jí wēn chéng huáng hòu jiù zhái lì miào jí sì shí xiǎng sì zhī zhì. jiǎn xiáng guó cháo xiào huì huáng hòu, tài zǔ dí pèi, zhǐ jí líng suǒ zhì cí diàn yǐ ān shén zhǔ, sì shí wéi shè cháng zhuàn, wú jiàn xiǎng zhī lǐ. jīn wēn chéng huáng hòu yí jiù zàng suǒ lì cí diàn, cān zhuó xiào huì gù shì shī xíng, réng qǐng tí zàng suǒ yuē wēn chéng huáng hòu yuán. cóng zhī.
禮院言:「奉詔參定即溫成皇后舊宅立廟及四時享祀之制。檢詳國朝孝惠皇后,太祖嫡配,止即陵所置祠殿以安神主,四時惟設常饌,無薦享之禮。今溫成皇后宜就葬所立祠殿,參酌孝惠故事施行,仍請題葬所曰『溫成皇后園』。」從之。
wù chén, lǐ bù shì láng píng zhāng shì liáng shì bà, yǐ běn guān zhī zhèng zhōu. xiān shì diàn zhōng shì yù shǐ mǎ zūn děng dàn shì jiān xié tān àn, rèn qíng xùn sī, qiě fú jí zǐ dì, bù yí jiǔ jū zhòng wèi, shì biǎo qǐ yǔ zūn děng biàn. zūn děng jí shū yán: guāng lù shǎo qīng xiàng chuán shī, qián huái nán zhuǎn yùn shǐ zhāng kě jiǔ, cháng yǐ zāng fèi, nǎi shòu zuǒ cáo láng zhōng yòu, liú háo mín guō bǐng, zài jiā mài mǎi, zòu yǔ ēn zé zhāng shàn hái zì yì zhōu, lù shì dé sān sī fù shǐ, gù wáng kuí yú wén dé diàn tíng lì shēng yán: kōng shǒu lěng miàn, rú hé dé hǎo chāi qiǎn! zhōng chéng sūn biàn yì yán: shì wèi zǎi xiàng, shàng bù néng chí píng quán héng, xià bù néng xùn dū zǐ dì, yán shì guān shù lùn zòu, fēi bà shì wú yǐ wèi qīng yì. dì bù dé yǐ, nǎi bà zhī.
戊辰,禮部侍郎、平章事梁適罷,以本官知鄭州。先是殿中侍御史馬遵等彈適奸邪貪黯,任情徇私,且弗戢子弟,不宜久居重位,適表乞與遵等辨。遵等即疏言:「光祿少卿向傳師,前淮南轉運使張可久,嘗以贓廢,乃授左曹郎中;又,留豪民郭秉,在家賣買,奏與恩澤;張掞還自益州,賂適得三司副使,故王逵於文德殿廷厲聲言:『空手冷麵,如何得好差遣!』」中丞孫抃亦言:「適為宰相,上不能持平權衡,下不能訓督子弟,言事官數論奏,非罷適無以慰清議。」帝不得已,乃罷之。
jǐ sì, xià qiǎn shǐ qiú hūn yú liáo.
己巳,夏遣使求婚於遼。
diàn zhōng shì yù shǐ mǎ zūn zhī xuān zhōu, lǚ jǐng chū tōng pàn jiāng níng fǔ, diàn zhōng dài yù shǐ lǐ xíng wú zhōng fù tōng pàn qián zhōu.
殿中侍御史馬遵知宣州,呂景初通判江寧府,殿中待御史里行吳中復通判虔州。
liáng shì zhī dé zhèng yě, zhōng guān yǒu lì yān. jí mǎ zūn děng dàn shì, zuǒ yòu huò yán: yù shǐ jùn shí zǎi xiàng, zì jīn shuí gǎn dāng qí rèn zhě? shì jì bà, zuǒ yòu yù bìng zūn děng qù zhī. shǐ, zūn děng yán: yán tiě pàn guān lǐ yú qīng, cháng tuī àn chá jiǎ lǐ shì zōng fù tiē nà qián shí sì wàn mín, fǎ dāng bèi shū. ér shì zōng yǔ sī mén yuán wài láng liú zōng mèng gòng shāng fàn, zōng mèng yǔ shì lián qīn, shì jù chū yú qīng tí diǎn shǎn xī xíng yù. xià kāi fēng fǔ jū qí shì, zōng mèng shí wèi cháng yǔ shì zōng gòng shāng fàn, qiě fēi shì qīn, zūn děng jiē zuò shì chù, ér zhōng fù yòu luò lǐ xíng. zhī zhì gào cài xiāng, yǐ sān rén zhě wú zuì, jiǎo hái cí tóu, gǎi fù tā shè rén, yì mò gǎn dāng zhě, suì yòng shú zhuàng jiàng chì. yú qīng, chāng líng zi yě.
梁適之得政也,中官有力焉。及馬遵等彈適,左右或言:「御史捃拾宰相,自今誰敢當其任者?」適既罷,左右欲並遵等去之。始,遵等言:「鹽鐵判官李虞卿,嘗推按茶賈李士宗負貼納錢十四萬緡,法當倍輸。而士宗與司門員外郎劉宗孟共商販,宗孟與適連親,適遽出虞卿提點陝西刑獄。」下開封府鞫其事,宗孟實未嘗與士宗共商販,且非適親,遵等皆坐是黜,而中復又落里行。知制誥蔡襄,以三人者無罪,繳還詞頭,改付它舍人,亦莫敢當者,遂用熟狀降敕。虞卿,昌齡子也。
yù shǐ zhōng chéng sūn biàn yán: chén děng zuó lùn liè zǎi xiàng liáng shì shì, jīn rì fēng wén lǚ jǐng chū yǐ xià bìng yì qiǎn zé. chén xiáng guān cháo zhǐ, bì shì jiān rén yǐ qiǎo yán yí rén zhǔ yì, suì shǐ xié zhèng qū zhí, kuì rán dào zhì. kuàng wēi shǎng èr zì, dì wáng zhī quán, gǔ xiān shèng rén yóu suǒ jǐn zhòng. jīn liáng shì nèi shì sī xié, wài shì shì lì, zhòng qīng gāo xià, jiē zài qí shǒu, jiē yuàn zhī shēng, fèi téng zhōng wài, bì xià bì ér bù wèn. chén kǒng yuán cǐ zhī hòu, cháo tíng shì shì jǐn yóu bǐng chén, tái jiàn zhī guān, jìn kǒu jié shé, wèi bù gǎn yán, bì xià shēn jū jiǔ zhòng, hé cóng ér zhī zhī! chén jū fēng xiàn zhī zhǎng, jì bù néng jǐng cè quán chén, zhì lìng fàng zòng sī xùn, yòu bù néng fáng xián jiān rén, zhì lìng huò wù shèng tīng, chén zhī zuì duō yǐ. qǐ duó chén guān jué, cuàn chén yuǎn fāng, yǐ xiè tiān xià. yòu yán: chén qián yǔ guō shēn xī děng quán tái shàng diàn lùn liè cháo tíng shì, bì xià yì yōu róng bù zuì. jīn zhǐ yán liáng shì, jù yǒu cǐ xíng qiǎn, xiǎn shì fàn tiān zǐ zhī yán zhě qí guò qīng, yán zǎi xiàng zhī shì zhě qí guò zhòng. fāng jīn fú yuán shù wàn lǐ, shēng chǐ zhì huǒ, zhì luàn ān wēi zhī yào, xì zhí zhèng shù rén ér yǐ jì yǒu guò jiù, tái guān bù dé yán, jiàn shǔ bù dé zòu, cháo tíng qí rú hé zāi! fú wàng niàn zǔ zōng dà yè ér jǐn zhòng zhī, wú shǐ wēi shǎng èr bǐng jǐn jiǎ yú xià. yòu lèi zòu qǐ zhào hái zūn děng, jiē bù bào. hàn lín xué shì hú sù, yīn zhào duì, qǐ liú mǎ zūn děng, tuì, yòu shàng yán: gāng měng yù shǐ, zì gǔ nán dé. jìn rì zhé jiàn wèi xī, jiān guǐ xū fáng. gǔ rén yǒu yán: měng hǔ zài shēn shān, lí huò wèi zhī bù cǎi. yù qǐ xiáng zhǐ liú sān yù shǐ zài cháo, yǐ jǐng jiān xié. yì bù bào.
御史中丞孫抃言:「臣等昨論列宰相梁適事,今日風聞呂景初以下並議譴責。臣詳觀朝旨,必是奸人以巧言移人主意,遂使邪正曲直,潰然倒置。況威賞二字,帝王之權,古先聖人尤所謹重。今梁適內恃私邪,外恃勢力,重輕高下,皆在其手,嗟怨之聲,沸騰中外,陛下庇而不問。臣恐緣此之後,朝廷事事盡由柄臣,台諫之官,噤口結舌,畏不敢言,陛下深居九重,何從而知之!臣居風憲之長,既不能警策權臣,致令放縱私徇,又不能防閒奸人,致令惑誤聖聽,臣之罪多矣。乞奪臣官爵,竄臣遠方,以謝天下。」又言:「臣前與郭申錫等全台上殿論列朝廷事,陛下亦優容不罪。今止言梁適,遽有此行遣,顯是犯天子之顏者其過輕,言宰相之事者其過重。方今幅員數萬里,生齒至夥,治亂安危之要,系執政數人而已;既有過咎,台官不得言,諫署不得奏,朝廷其如何哉!伏望念祖宗大業而謹重之,無使威賞二柄盡假於下。」又累奏乞召還遵等,皆不報。翰林學士胡宿,因召對,乞留馬遵等,退,又上言:「剛猛御史,自古難得。近日謫見未息,奸宄須防。古人有言:『猛虎在深山,藜藿為之不採。』欲乞降旨留三御史在朝,以警奸邪。」亦不報。
yǐ quán zhī kāi fēng fǔ lóng tú gé zhí xué shì lǚ gōng bì wèi shū mì zhí xué shì zhī yì zhōu. xiān shì dì měi niàn lǚ yí jiǎn, wén gōng bì yǒu cái, shū qí míng yú diàn zhù. gōng bì zòu shì, dì mù sòng zhī, yǔ zǎi xiàng yuē: gōng bì shén shì qí fù. jì zhào chéng kān rù fǔ, yīn shǐ gōng bì dài kān. gōng bì gù cí, nǎi fù shòu lóng tú gé zhí xué shì tóng zhī qún mù shǐ. jiǎ xū, yǐ zhī huá zhōu zhāng fāng píng wèi hù bù shì láng zhī yì zhōu.
以權知開封府、龍圖閣直學士呂公弼為樞密直學士、知益州。先是帝每念呂夷簡,聞公弼有才,書其名於殿柱。公弼奏事,帝目送之,語宰相曰:「公弼甚似其父。」既召程戡入輔,因使公弼代戡。公弼固辭,乃復授龍圖閣直學士、同知群牧使。甲戌,以知滑州張方平為戶部侍郎、知益州。
liáo zhǔ rú qiū shān. jǐ mǎo, zhào bā fáng zú jiē jiā jīn zé.
遼主如秋山。己卯,詔八房族皆加巾幘。
wù zǐ, yǐ lóng tú gé zhí xué shì lì bù láng zhōng ōu yáng xiū zhī tóng zhōu.
戊子,以龍圖閣直學士、吏部郎中歐陽修知同州。
xiān shì xiū shǒu nán jīng, yǐ mǔ yōu qù, fú chú rù jiàn, dì cè rán lián xiū fā bái, wèn zài wài jǐ nián, jīn nián jǐ hé, ēn yì shèn zhì, mìng pàn lì bù liú nèi quán. xiǎo rén kǒng xiū fù yòng, nǎi wěi wèi xiū zòu, qǐ tài nèi shì xié ēn lìng wèi jiān lì zhě, huàn guān fèn yuàn, yīn qiú suǒ yǐ zhōng xiū zhě. huì xuǎn rén zhāng qiú hú zōng yáo lì gǎi jīng guān, zōng yáo qián rèn cháng zhōu tuī guān, zhī zhōu yǐ guān zhōu jiǎ rén, zōng yáo lián zuò. jí yǐn duì, xiū zòu zōng yáo suǒ zuò báo, qiě gèng shè qù guān, yú fǎ dāng xuǎn. chán zhě yīn shì yán zōng yáo hàn lín xué shì sù zi, gù xiū tè bì zhī, duó rén zhǔ quán, xiū zuò shì chū. xiū zài quán cáo wèi jiā xún yě.
先是修守南京,以母憂去,服除入見,帝惻然憐修發白,問在外幾年,今年幾何,恩意甚至,命判吏部流內銓。小人恐修復用,乃偽為修奏,乞汰內侍挾恩令為奸利者,宦官忿怨,陰求所以中修者。會選人張俅、胡宗堯例改京官,宗堯前任常州推官,知州以官舟假人,宗堯連坐。及引對,修奏宗堯所坐薄,且更赦去官,於法當選。讒者因是言宗堯翰林學士宿子,故修特庇之,奪人主權,修坐是出。修在銓曹未浹旬也。
bā yuè, guǐ sì, yǐ pàn lì bù nán cáo wú chōng tóng zhī tài cháng lǐ yuàn, tóng pàn lì bù nán cáo féng jīng tóng pàn dēng wén gǔ yuàn. èr rén jiē yǐ hú zōng yáo gù yì rèn. chōng shàng shū wèi ōu yáng xiū biàn, bù bào.
八月,癸巳,以判吏部南曹吳充同知太常禮院,同判吏部南曹馮京同判登聞鼓院。二人皆以胡宗堯故易任。充上疏為歐陽修辨,不報。
chū nèi cáng kù qián èr bǎi wàn mín, lìng rù nèi gòng fèng guān zhāng mào zé zhì sī yǐ shì hé běi rù zhōng jūn liáng chāo. xiān shì shàng fēng zhě yán: hé běi rù zhōng jūn liáng, jīng shī gěi hái mín qián juàn, shāng rén yǐ suàn qǐng, jiǔ wèi néng dé, qí chāo měi bǎi qiān zhǐ yù liù shí qiān, jīn ruò chū nèi cáng kù qián èr bǎi wàn mín liàng zēng jià shōu shì zhī, suì kě dé yí lì wǔ shí wàn. dì yǐ wèi rán, gù wěi mào zé gàn qí shì. jì ér zhī jiàn yuàn fàn zhèn yán: nèi cáng kù què huò wù tóng shì guó jiā zhī wù, qǐ yǒu què huò wù gù yù zhì shāng rén suàn chāo, ér lìng nèi cáng kù chéng qián yǐ mǎi zhī? yǔ mín zhēng lì, shāng tǐ huài fǎ, mò cǐ wèi shén. dì shì zhèn yán, jù bà zhī.
出內藏庫錢二百萬緡,令入內供奉官張茂則置司以市河北入中軍糧鈔。先是上封者言:「河北入中軍糧,京師給還緡錢、絹,商人以算請,久未能得,其鈔每百千止鬻六十千,今若出內藏庫錢二百萬緡量增價收市之,歲可得遺利五十萬。」帝以為然,故委茂則干其事。既而知諫院范鎮言:「內藏庫、榷貨務同是國家之物,豈有榷貨務固欲滯商人算鈔,而令內藏庫乘錢以買之?與民爭利,傷體壞法,莫此為甚。」帝是鎮言,遽罷之。
jiǎ wǔ, yǐ zhī zhì gào jiǎ àn quán pàn lì bù liú nèi quán. shí chéng píng rì jiǔ, bǎi guān lè yú yīn xún, àn shǐ yù yǐ fēng yì zhěng jiù qí bì. yì zhōu tuī guān sāng zé, zài shǔ sān nián, bù zhī qí fù sǐ, hòu dài hái, yīng gé dāng qiān, tóu dié zì chén. rén jiē zhī qí cháng sàng fù, mò kěn wèi zuò wén shū. zé zhī bù kě, nǎi qù, fā sàng zhì fú, yǐ bù dé jiā wèn wèi jiě. zé jì chú sàng, qiú mó kān. àn yǐ wèi zé sān nián bù yǔ qí fù tōng wèn, suī fēi nì sàng, yóu wèi bù xiào yě, yán zhī yú cháo, zé zuò fèi, guī tián lǐ, bù chǐ zhōng shēn. jìn zhōu tuī guān lǐ kàng, gù cháng rù qián dé guān, yǐ ér yǒu sī zuì, mò zì yǐn qù, nì suǒ de guān, yǐ bái yī yīng jǔ jí dì, jī shí nián, dāng mó kān, nǎi zì shǒu, yán qí chū shì. àn yǐ wèi cǐ lǜ suǒ wèi wǎng mào yě, zòu bà zhī, duó qí láo kǎo.
甲午,以知制誥賈黯權判吏部流內銓。時承平日久,百官樂於因循,黯始欲以風義整救其弊。益州推官桑澤,在蜀三年,不知其父死,後代還,應格當遷,投牒自陳。人皆知其嘗喪父,莫肯為作文書。澤知不可,乃去,發喪制服,以不得家問為解。澤既除喪,求磨勘。黯以為澤三年不與其父通問,雖非匿喪,猶為不孝也,言之於朝,澤坐廢,歸田裡,不齒終身。晉州推官李亢,故嘗入錢得官,已而有私罪,默自引去,匿所得官,以白衣應舉及第,積十年,當磨勘,乃自首,言其初事。黯以為此律所謂罔冒也,奏罷之,奪其勞考。
dīng yǒu, zhào: qián dài dì wáng hòu, cháng shì běn cháo guān bā pǐn yǐ xià, qí zǔ fù mǔ qī zǐ fàn liú yǐ xià zuì, tīng shú wèi shì ér cháng shòu cháo tíng cì zhě, suǒ fàn fēi xiōng è, yì tīng shú.
丁酉,詔:「前代帝王後,嘗仕本朝官八品以下,其祖父母妻子犯流以下罪,聽贖;未仕而嘗受朝廷賜者,所犯非兇惡,亦聽贖。」
bǐng wǔ, gōng bù shì láng cān zhī zhèng shì liú hàng yī qián guān píng zhāng shì.
丙午,工部侍郎、參知政事劉沆依前官平章事。
yǐ zhī zhèng zhōu liáng shì wèi guān wén diàn dà xué shì zhī qín zhōu. yù shǐ zhōng chéng sūn biàn zài shū yán jiù xiāng bù dāng lín biān, bù bào. chū, wèi zhài wèi fān bù suǒ rǎo, jí yì bīng jù shǒu, ér tā zú duō jīng yí. shì jù niú jiǔ, zhào qí qiú zhǎng mò luó duō ní děng fǔ dìng zhī, bà suǒ yì bīng zhōng shì zhī qù, fān bù bù wèi kòu.
以知鄭州梁適為觀文殿大學士、知秦州。御史中丞孫抃再疏言舊相不當臨邊,不報。初,渭寨為蕃部所擾,及益兵拒守,而它族多驚疑。適具牛酒,召其酋長默羅多尼等撫定之,罷所益兵;終適之去,蕃部不為寇。
dīng wèi, xǐ zhī xuān zhōu diàn zhōng shì yù shǐ mǎ zūn wèi jīng dōng zhuǎn yùn shǐ, tōng pàn jiāng níng fǔ diàn zhōng dài yù shǐ lǚ jǐng chū zhī qú zhōu, tōng pàn qián zhōu zhǔ kè yuán wài láng wú zhōng fù zhī chí zhōu.
丁未,徙知宣州、殿中侍御史馬遵為京東轉運使,通判江寧府、殿中待御史呂景初知衢州,通判虔州、主客員外郎吳中復知池州。
chū, ōu chuàng xiū bà pàn liú nèi quán, wú chōng féng jīng bà pàn nán cáo, zhī jiàn yuàn fàn zhèn yán: quán cáo chéng jìn zhōng pī zhǐ, yí zé zòu bǐng, cǐ yǒu sī zhī cháng yě. jīn chán rén yǐ wèi náo quán, qiè kǒng shàng xià gèng xiāng yí wèi, shuí gǎn fù lùn shì fēi! qǐng chū yán zhě zhǔ míng, zhèng qí zuì, fù xiū děng zhí rèn. yán zhī zhì zài, dì yì nǎi jiě ér zǎi chén liú hàng yì qǐng liú xiū. wù shēn, mìng xiū kān xiū táng shū.
初,歐創修罷判流內銓,吳充、馮京罷判南曹,知諫院范鎮言:「銓曹承禁中批旨,疑則奏稟,此有司之常也。今讒人以為撓權,竊恐上下更相疑畏,誰敢復論是非!請出言者主名,正其罪,復修等職任。」言之至再,帝意乃解;而宰臣劉沆亦請留修。戊申,命修刊修《唐書》。
zhào xué shì yuàn: zì jīn dāng sù xué shì yǐ gù qǐng gào zhě, lìng yǐ cì dì sù. qián yī xī, mìng liú hàng wèi zǎi xiàng, zhào dāng sù xué shì yáng wěi cǎo má, bù zhì, nǎi gèng zì wài zhào zhào gài cǎo zhī, gù yǒu shì zhào.
詔學士院:「自今當宿學士以故請告者,令以次遞宿。」前一夕,命劉沆為宰相,召當宿學士楊偉草麻,不至,乃更自外召趙概草之,故有是詔。
wù wǔ, zhī zhì gào jiǎ àn yán: bì xià rì yù ěr yīng gé, zhào shì chén jiǎng dú jīng shǐ, qí zī fǎng zhī jì, dòng guān zhèng tǐ, ér shǐ chén bù dé yù wén yù qǐ lìng xiū qǐ jū zhù guān rù shì gé zhōng, shì yǒu kě shū, suí jí jì lù. cóng zhī. cì zuò yú yù zuò xī nán.
戊午,知制誥賈黯言:「陛下日御邇英閣,召侍臣講讀經史,其咨訪之際,動關政體,而史臣不得預聞;欲乞令修起居注官入侍閣中,事有可書,隨即記錄。」從之。賜坐於御坐西南。
zhào: zì jīn jiāng xiāng qiān bài jiàn cí zhī lǐ, lìng gé mén yǐ gù shì jǔ xíng. cóng zhī zhì gào hán jiàng yán yě.
詔:「自今將相遷拜見辭之禮,令閤門以故事舉行。」從知制誥韓絳言也。
jiǔ yuè, xīn yǒu shuò, yǐ quán sān sī shǐ hàn lín xué shì yáng chá wèi hù bù shì láng tí jǔ jí xǐ guān shì. nèi shì yáng yǒng dé jiàn qǐng yú cài biàn hé zhì shuǐ dì pù, chá tiáo bù biàn, bà zhī, yǒng dé huǐ chá yú dì. sān sī yǒu yù, cí lián wèi shì, huáng chéng sī bù jí qiǎn, ér yǒu zhào yí kāi fēng fǔ jū zhī. chá yóu shì qǐ bà, dì cóng qí qǐng.
九月,辛酉朔,以權三司使、翰林學士楊察為戶部侍郎、提舉集禧觀事。內侍楊永德建請於蔡汴河置水遞鋪,察條不便,罷之,永德毀察於帝。三司有獄,辭連衛士,皇城司不即遣,而有詔移開封府鞫之。察由是乞罷,帝從其請。
zhī jiàn yuàn fàn zhèn yán: wài yì jiē wèi chá jìn yīn diǎn jiǎn nèi yī kù jī chǐ luó bó jí jiàn shuǐ dì pù fēi biàn, nèi cáng kù bù dāng mǎi jiāo chāo, xiāng chǎng rén lì qǔ qǐ qián wù, huáng chéng sī zhàn hù qīn cóng guān bù yǐ fù wài kān jū. cǐ děng shì jiē shì hài zhèng shāng lǐ zhī dà zhě, sān sī yì dāng lùn liè, ér chán xié xiǎo rén, duō fāng jǔ huǐ, shǐ qí qǐng jiě shǐ quán, cháo tíng yīn suì qí qǐng, chén qiè wèi bì xià xī zhī. fū xié zhèng zhī biàn, bù kě bù shěn, bì xià yǐ chá zhī suǒ chén shì xié fēi xié? yǐ wèi shì, zé yí shǐ chá zhǔ dà jì, yǐ sāi jiān xìng zhī lù yǐ wèi fēi, zé bù dāng gǎi guān, shǐ zì xiá yì. lèi rì yǐ lái, rì sè bù guāng, tiān qì chén yīn, yù yǔ ér bù yǔ, cǐ xié rén yòng shì zhī yīng, ér zhōng liáng zhī qíng bù dé shàng tōng yě. bì xià yí yǐ chá suǒ zhēng sì shì xià zhōng shū shū mì dà chén, xiáng zhèng shì fēi, fù yǒu sī yī gōng shī xíng, fù chá suǒ rèn, shù jī shàng yīng tiān biàn, xià sāi rén yán. diàn zhōng shì yù shǐ xī ān zhào biàn yì yán: chá ruò yǒu zuì, bù dāng gèng zhuǎn guān zī ruò běn wú zuì, bù dāng gǎi rèn. qǐ zhuī hái xīn mìng. bù bào. biàn wèi yù shǐ, dàn hé bù bì quán xìng, shí hào tiě miàn yù shǐ.
知諫院范鎮言:「外議皆謂察近因點檢內衣庫積尺羅帛及建水遞鋪非便,內藏庫不當買交鈔,香場人吏取乞錢物,皇城司占護親從官不以付外勘鞫。此等事皆是害政傷理之大者,三司義當論列,而讒邪小人,多方沮毀,使其請解使權,朝廷因遂其請,臣竊為陛下惜之。夫邪正之辨,不可不審,陛下以察之所陳是邪非邪?以為是,則宜使察主大計,以塞奸幸之路;以為非,則不當改官,使自暇逸。累日以來,日色不光,天氣沉陰,欲雨而不雨,此邪人用事之應,而忠良之情不得上通也。陛下宜以察所爭四事下中書、樞密大臣,詳正是非,付有司依公施行,復察所任,庶几上應天變,下塞人言。」殿中侍御史西安趙抃亦言:「察若有罪,不當更轉官資;若本無罪,不當改任。乞追還新命。」不報。抃為御史,彈劾不避權幸,時號鐵面御史。
xiān shì yán tiě pàn guān wáng dǐng wèi huái nán jiāng zhè jīng hú zhì zhì fā yùn fù shǐ, yǒng dé qǐng yán biàn zhì fǔ wǎn cáo zhōu, suì kě shěng zú liù wàn, dǐng yì yǐ wèi bù kě. yǒng dé héng huá, zhí zhèng zhòng wéi qí zòu, nǎi lìng sān sī pàn guān yī yuán jiāng yǒng dé jiù dǐng yì. dǐng fā bā nán, yǒng dé bù néng fù. dǐng yīn shū yán: bì xià xìng yòng chén, bù yí guò tīng xiǎo rén, wàng yǒu suǒ gǎi, yǐ wù guó jì. yú shì yǒng dé yán bù yòng. jū èr nián, suì yǐ wèi shǐ. qián shǐ zhě duō yú shì nán fāng wù, yīn zòu jì jīng shī, chí yí quán guì. dǐng yī wú suǒ shì, shì wú dà xiǎo, bì chū yú jǐ, fán diào fā gāng lì, dù cáo lù yuǎn jìn, dìng xiān hòu, wèi chéng fǎ. yú shì láo yì jūn, lì bù néng wèi qīng zhòng. guān zhōu jìn sī zài, zhōu bīng wú yǐ zì gěi, zé dào guān mǐ wèi jiān. yǒu néng jū fàn zì shàn zhě, shì rén chí yǐ fǎ, bù kěn cháng suǒ bū, dǐng wèi yí zhōu xiàn dū cháng zhī. zhōu rén yǒu yǐ zì gěi, bù wèi jiān, ér suǒ yùn mǐ wèi cháng bù zú yě.
先是鹽鐵判官王鼎為淮南、江、浙、荊湖制置發運副使,永德請沿汴置輔挽漕舟,歲可省卒六萬,鼎議以為不可。永德橫滑,執政重違其奏,乃令三司判官一員將永德就鼎議。鼎發八難,永德不能復。鼎因疏言:「陛下幸用臣,不宜過聽小人,妄有所改,以誤國計。」於是永德言不用。居二年,遂以為使。前使者多漁市南方物,因奏計京師,持遺權貴。鼎一無所市,事無大小,必出於己,凡調發綱吏,度漕路遠近,定先後,為成法。於是勞逸均,吏不能為輕重。官舟禁私載,舟兵無以自給,則盜官米為奸。有能居販自贍者,市人持以法,不肯償所逋,鼎為移州縣督償之。舟人有以自給,不為奸,而所運米未嘗不足也。
yǐ diàn zhōng chéng wáng ān shí wèi qún mù pàn guān. ān shí lì cí zhào shì, yǒu zhào yǔ zài jīng chāi qiǎn. jí chú qún mù pàn guān, ān shí yóu lì cí, ōu yáng xiū yù zhī, nǎi jiù zhí. guǎn gé jiào kān shěn kāng, yì zǎi xiàng chén zhí zhōng qiú wèi qún mù pàn guān, zhí zhōng yuē: ān shí cí ràng zhào shì, gù cháo tíng yōu yǔ chāi qiǎn. qiě cháo tíng shè guǎn gé yǐ dài tiān xià xián cái, dāng yǐ dé ràng wèi xiān, ér zhēng duó rú cǐ, gōng shì ān shí, yán hé hòu yě! kāng cán jǔ ér tuì.
以殿中丞王安石為群牧判官。安石力辭召試,有詔與在京差遣。及除群牧判官,安石猶力辭,歐陽修諭之,乃就職。館閣校勘沈康,詣宰相陳執中求為群牧判官,執中曰:「安石辭讓召試,故朝廷優與差遣。且朝廷設館閣以待天下賢才,當以德讓為先,而爭奪如此,公視安石,顏何厚也!」康慚沮而退。
guǐ hài, qǐ jū shè rén zhī zhì gào lǚ qín, gōng bù láng zhōng zhī zhì gào jiān shì jiǎng shǐ guǎn xiū zhuàn wáng zhū, bìng wèi hàn lín xué shì. gù shì, hàn lín xué shì liù yuán, shí yáng chá zhào gài yáng wěi hú sù ōu yáng xiū bìng wèi xué shì, yú shì chá jiā chéng zhǐ, qín jí zhū fù tóng chú xué shì, zhū gài dì qī yuán yě. wēn chéng huáng hòu zhī sàng, zhū yǔ shí quán bīn fù huì shí shì, chén zhí zhōng liú hàng zài zhōng shū, xǐ qí zhù jǐ, gù yuán wài zhuó zhū. yì zhě fēi zhī.
癸亥,起居舍人、知制誥呂溱,工部郎中、知制誥兼侍講、史館修撰王洙,並為翰林學士。故事,翰林學士六員,時楊察、趙概、楊偉、胡宿、歐陽修並為學士,於是察加承旨,溱及洙復同除學士,洙蓋第七員也。溫成皇后之喪,洙與石全彬附會時事,陳執中、劉沆在中書,喜其助己,故員外擢洙。議者非之。
jiǎ zǐ, yǐ zhí jí xián yuàn tóng xiū qǐ jū zhù wú kuí liú chǎng bìng zhī zhì gào, réng yǐ chǎng wèi yòu zhèng yán. chén zhí zhōng yán kuí chǎng xiū zhù wèi yī yuè, bù yīng zhòu qiān, dì bù tīng, yuē: cǐ qǐ jì suàn rì yuè xié! xiè rì, dì miàn yù yǐ wài jiān shì bù biàn, yǒu wén dāng yī yǔ zhèn yě.
甲子,以直集賢院、同修起居注吳奎、劉敞並知制誥,仍以敞為右正言。陳執中言奎、敞修注未一月,不應驟遷,帝不聽,曰:「此豈計算日月邪!」謝日,帝面諭以「外間事不便,有聞當一語朕也。」
bǐng yín, hàn lín xué shì wáng zhū shàng zhōu lǐ lǐ qì tú. xiān shì zhū dú zhōu lǐ, dì mìng huà chē fú guān miǎn biān dòu fǔ guǐ zhī zhì, jí shì tú chéng, shàng zhī.
丙寅,翰林學士王洙上《周禮禮器圖》。先是洙讀《周禮》,帝命畫車服、冠冕、籩豆、簠簋之制,及是圖成,上之。
shū mì fù shǐ wáng yáo chén, wù cái yì jiǎo xìng, yú shì yǒu lòu nì míng shū bù jīng chéng yǐ yáo jūn qíng zhě, dì bù xìn. dīng mǎo, zhào kāi fēng fǔ jiē bǎng mù gào zhě, shǎng qián èr qiān mín.
樞密副使王堯臣,務裁抑僥倖,於是有鏤匿名書布京城以搖軍情者,帝不信。丁卯,詔開封府揭榜募告者,賞錢二千緡。
jǐ sì, ěr yīng gé jiǎng zhōu lǐ dà huāng dà zhá, zé báo zhēng huǎn xíng. yáng ān guó yuē: suǒ wèi huǎn xíng zhě, nǎi guò wù zhī mín ěr, dāng suì qiàn zé shè zhī, mǐn qí qióng yě. jīn zhòng chí bīng zhàng, jié liáng lǐn, yī qiè kuān zhī, kǒng bù zú yǐ jìn jiān. dì yuē: bù rán, tiān xià jiē wú chì zǐ yě. yī yù jī jǐn, zhōu xiàn bù néng cún xù, è fú suǒ pò, suì zhì wèi dào, yòu bǔ ér shā zhī, bù yì shén hū!
己巳,邇英閣講《周禮》「大荒大札,則薄征緩刑」。楊安國曰:「所謂緩刑者,乃過誤之民耳,當歲歉則赦之,閔其窮也。今眾持兵杖,劫糧廩,一切寬之,恐不足以禁奸。」帝曰:「不然,天下皆吾赤子也。一遇饑饉,州縣不能存恤,餓莩所迫,遂致為盜,又捕而殺之,不亦甚乎!」
xiān shì liáo zhǔ yù jiàn dì róng xiàng, yǐ yē lǜ fáng shàn huà, yīn qí lái shǐ, qiè huà dì róng yǐ guī, rán yǐ wèi wèi dé qí zhēn. shàng nián, liáo zhǔ yù qí dà chén yuē: zhèn yǔ sòng huáng dì yuē wèi xiōng dì huān, gù yù jiàn qí huà xiàng, kě gào lái shǐ. zhì shì liáo shǐ xiāo dé wú zhàn yǐ wèi qǐng, yòu qǐ jìn běn guó jiǔ zhuàn bù xǔ.
先是遼主欲見帝容像,以耶律防善畫,因其來使,竊畫帝容以歸,然以為未得其真。上年,遼主諭其大臣曰:「朕與宋皇帝約為兄弟歡,故欲見其畫像,可告來使。」至是遼使蕭德、吳湛以為請,又乞進本國酒饌;不許。
dīng chǒu, zhào kāi fēng fǔ: zì jīn fán jué dà pì qiú, bìng fù zòu zhī. chū, kāi fēng fǔ yán dé shū mì yuàn dá dāo zi, jūn rén fàn dà pì wú kě yí zhě, gèng bù yǐ wén, qí bǎi xìng zé wèi yǒu míng wén. dì zhòng rén mìng, zhì shì jūn rén yì lìng fù zòu.
丁丑,詔開封府:「自今凡決大辟囚,並覆奏之。」初,開封府言得樞密院答刂子,軍人犯大辟無可疑者,更不以聞,其百姓則未有明文。帝重人命,至是軍人亦令覆奏。
xīn sì, yǐ sān sī shǐ wáng gǒng chén wèi huí xiè shǐ, dé zhōu cì shǐ lǐ xún fù zhī, shǐ yú liáo.
辛巳,以三司使王拱辰為回謝使,德州刺史李珣副之,使於遼。
guǐ wèi, lǐ yuàn yán wēn chéng huáng hòu zàng suǒ, qǐng chēng yuán líng, cóng zhī. yǐ yǒu, wēn chéng huáng hòu qǐ bìn, dì bù yù qián hòu diàn, bǎi guān jìn míng fèng wèi. yù shǐ zhōng chéng sūn biàn lǜ qí shǔ yán liú hàng jì wèi zǎi xiàng, bù dāng lǐng wēn chéng huáng hòu jiān hù shǐ, qiě yán lì miào jiàn líng jiē fēi lǐ. zhāng lèi shàng, bù bào. yīn xiāng yǔ qǐng duì, gù zhēng bù néng dé, biàn fú dì bù qǐ, dì wèi gǎi róng qiǎn zhī.
癸未,禮院言溫成皇后葬所,請稱園陵,從之。乙酉,溫成皇后啟殯,帝不御前後殿,百官進名奉慰。御史中丞孫抃率其屬言劉沆既為宰相,不當領溫成皇后監護使,且言立廟建陵皆非禮。章累上,不報。因相與請對,固爭不能得,抃伏地不起,帝為改容遣之。
gēng yín, liáo zhǔ chū liè, yù sān hǔ, zòng quǎn huò zhī.
庚寅,遼主出獵,遇三虎,縱犬獲之。
dōng, shí yuè, xīn mǎo shuò, tài bái zhòu jiàn.
冬,十月,辛卯朔,太白晝見。
rén chén, zhào: shì shù zhī jiā cháng gèng yōng gù zhī rén, zì jīn wú dé yǔ zhǔ rén tóng jū qīn wèi hūn wéi zhě lí zhī.
壬辰,詔:「士庶之家嘗更傭雇之人,自今毋得與主人同居親為婚;違者離之。」
dīng yǒu, zàng wēn chéng huáng hòu. dì yù xī lóu, wàng jiù yǐ sòng, zì zhì wǎn gē cí, zǎi xiàng lǜ bǎi guān jìn míng fèng wèi. zhī jiàn yuàn fàn zhèn yán: tài cháng yì wēn chéng huáng hòu zàng lǐ, qián wèi zhī wēn chéng yuán, hòu wèi zhī yuán líng zǎi xiàng liú hàng qián wèi jiān hù shǐ, hòu wèi yuán líng shǐ. rú wén cǐ yì jiē chū lǐ guān, qián rì shì zé jīn rì fēi, jīn rì shì zé qián rì fēi, bì yǒu yī fēi yú shì yǐ. gǔ zhě fǎ lì wǔ fǎ, ér jīn shì lǐ guān wǔ lǐ. ruò bù jiā jié wèn, kǒng cháo tíng diǎn zhāng jìn huài ér bù kě jiù. qǐ xià chén zhāng, hé lǐ guān qián hòu yì zhuàng, yǐ zhèng zhōng wài zhī huò. bù bào. zhèn yòu qǐng zàng wēn chéng huáng hòu bà fén yì jǐn xiù zhū yù yǐ shū guó yòng, cóng zhī.
丁酉,葬溫成皇后。帝御西樓,望柩以送,自製輓歌詞,宰相率百官進名奉慰。知諫院范鎮言:「太常議溫成皇后葬禮,前謂之溫成園,後謂之園陵;宰相劉沆前為監護使,後為園陵使。如聞此議皆出禮官,前日是則今日非,今日是則前日非,必有一非於是矣。古者法吏舞法,而今世禮官舞禮。若不加詰問,恐朝廷典章浸壞而不可救。乞下臣章,劾禮官前後異狀,以正中外之惑。」不報。鎮又請葬溫成皇后罷焚瘞錦繡、珠玉以舒國用,從之。
liáo zhǔ rú zhōng jīng, wù xū, xìng xīn jiàn mì shū shěng.
遼主如中京,戊戌,幸新建秘書省。
xiān shì dōu guān yuán wài láng yàn dù yì, chuān xiá xuǎn rén zāo fù mǔ sàng, xū dài zhě zhì, rán hòu tīng qù guān zhī zhì gào tóng pàn liú nèi quán liú chǎng yán, cǐ fēi suǒ yǐ quán rén zǐ zhī xiào yě. xīn chǒu, zhào zì jīn bìng tīng bēn sàng. chǎng cháng jiàn yì yuē: qiè jiàn jiù zhì guān zì sān sī fù shǐ yǐ shàng jí bān xíng shǐ chén, bù lùn gāo dī, zāo fù mǔ sàng zhě, lì jiē bǎi rì gōng chú. xiào zǐ suī yǒu sī mù zhī xīn, bī yú wáng mìng, bù dé suì xíng, cǐ chéng shāng jiào hài lǐ, wú qǔ yú jīn. fú yǐ sān nián zhī sàng, tōng yú tiān xià. yǐ yì zhì ēn, gǔ rén yǒu zhī, zì wèi shēn zài jūn lǚ gōng bèi jīn gé zhě, bù gǎn yǐ sī shì cí wáng shì ěr běn fēi chéng píng shì cóng zhī chén suǒ dāng xíng, yòu fēi bān xíng rǒng xià zhī zhí suǒ dāng yù. xí sú jì jiǔ, jìn yǐ chéng fēng, qí xián zhě zé yǐ bù jí rén xīn wèi bēi, qí bù xiào zhě zé yǐ dāng sàng mò cuī wèi róng yǐ zhī xī lèi, shì wèi shāng ēn, yǐ zhī jiào mín, shì wèi wàng xiào. jīn tiān xià wǎng wǎng yǒu wén āi bù jǔ, fèi āi tú shì, yuán zì cǐ shǐ, bù kě bù lǜ. qiè wèi wéi zài jūn zhōng zhě kě cóng quán biàn lǐ, qí jiù zhì sān sī fù shǐ yǐ shàng jí bān xíng shǐ chén bǎi rì gōng chú, bù hé lǐ yì, yí tīng xíng sān nián zhī fú, yǐ chóng xiào tì zhī fēng. chén yòu wén, gǔ zhě dài fū qù guó, sān nián rán hòu shōu qí tián lǐ, míng yǒu ēn yě. jīn dīng yōu chén liáo, jí rì jué qí fèng lù, yì wèi tài báo, qǐ yǒu xíng lǐ zhī rén, fǎn bù jí bèi fàng zhī chén hū? chén wǎng jiàn dīng yōu zhě jiā pín wú shí, qǐ gài hú kǒu, qí huáng huáng shāng xiào zǐ zhī xīn, fēi suǒ yǐ huà mín chéng sú yě. chén yǐ wèi wén guān liǎng zhì wǔ guān zì zhū sī shǐ yǐ shàng, yǔ gěi quán fèng, qí yú jīng cháo guān bān xíng shǐ chén, yǔ gěi bàn fèng, yǐ míng cháo tíng dǔ yú lǐ ér hòu yú jiào yě. qǐ xià jìn chén shāng liáng kě fǒu. yòu yán: bì xià xìng jiā ēn, lìng zhū jìn chén dé wèi qīn fú sān nián, yòu bù duó qí fèng, zhì rén zhì huì, bù kě shàng yǐ. rán cháng cān jīng cháo guān bān xíng shǐ chén yóu bù yòng cǐ lìng. chén yǐ wèi míng wèi bù tóng, zūn qīn yī yě. gǒu qǔ zhōu jí, bù yí fēn bié. shū yún: wú piān wú dǎng, wáng dào dàng dàng. wú dǎng wú piān, wáng dào píng píng. wéi bì xià liú yì.
先是都官員外郎燕度議,川峽選人遭父母喪,須代者至,然後聽去官;知制誥、同判流內銓劉敞言,此非所以全人子之孝也。辛丑,詔自今並聽奔喪。敞嘗建議曰:「竊見舊制官自三司副使以上及班行使臣,不論高低,遭父母喪者,例皆百日公除。孝子雖有思慕之心,逼於王命,不得遂行,此誠傷教害禮,無取於今。伏以三年之喪,通於天下。以義制恩,古人有之,自謂身在軍旅、躬備金革者,不敢以私事辭王事耳;本非承平侍從之臣所當行,又非班行冗下之職所當預。習俗既久,浸以成風,其賢者則以不即人心為悲,其不肖者則以當喪墨縗為榮;以之錫類,是為傷恩,以之教民,是為忘孝。今天下往往有聞哀不舉,廢哀圖仕,原自此始,不可不慮。竊謂惟在軍中者可從權變禮,其舊制三司副使以上及班行使臣百日公除,不合禮意,宜聽行三年之服,以崇孝悌之風。臣又聞,古者大夫去國,三年然後收其田裡,明有恩也。今丁憂臣僚,即日絕其俸祿,亦為太薄,豈有行禮之人,反不及被放之臣乎?臣往見丁憂者家貧無食,乞丐糊口,其皇皇傷孝子之心,非所以化民成俗也。臣以為文官兩制、武官自諸司使以上,與給全俸,其餘京朝官、班行使臣,與給半俸,以明朝廷篤於禮而厚於教也。乞下近臣商量可否。」又言:「陛下幸加恩,令諸近臣得為親服三年,又不奪其俸,至仁至惠,不可尚矣。然常參京朝官、班行使臣猶不用此令。臣以為名位不同,尊親一也。苟取周急,不宜分別。《書》云:『無偏無黨,王道蕩蕩。無黨無偏,王道平平。』惟陛下留意。」
liáo yǒu shì yú tài miào.
遼有事於太廟。
guǐ chǒu, liáo yǐ kāi tài sì zhù yín fó xiàng, qū shè zài jīng qiú.
癸丑,遼以開泰寺鑄銀佛像,曲赦在京囚。
bǐng chén, yǐ tài cháng shǎo qīng ráng rén zhōu zhàn wèi huái nán jiāng zhè jīng hú zhì zhì fā yùn shǐ. zhàn rù cí, dì yù yuē: cháo tíng lín xuǎn cǐ zhí, bù kě yīn zhì bāo jū yú jīng shī. zhàn huáng kǒng duì yuē: chén méng shèng xùn, bù gǎn gǒu fù quán yào yǐ móu jìn shēn yě.
丙辰,以太常少卿穰人周湛為淮南、江、浙、荊湖制置發運使。湛入辭,帝諭曰:「朝廷遴選此職,不可陰致苞苴於京師。」湛惶恐對曰:「臣蒙聖訓,不敢苟附權要以謀進身也。」
wù wǔ, xìng chéng běi pào chǎng guān fā pào, yàn cóng chén, cì wèi shì mín qián.
戊午,幸城北砲場觀發砲,宴從臣,賜衛士緡錢。
shì yuè, xià jìn shì biǎo yú liáo.
是月,夏進誓表於遼。