qǐ zhān méng dà yuān xiàn zhēng yuè, jǐn qī yuè, fán qī yuè.
起旃蒙大渊献正月,尽七月,凡七月。
dì xiǎn, dù zōng dì èr zi, mǔ yuē quán huáng hòu, xián chún qī nián jiǔ yuè sì chǒu, shēng yú lín ān fǔ zhī dà nèi. jiǔ nián, fēng jiā guó gōng. shí nián qī yuè guǐ wèi, jí huáng dì wèi. dé yòu èr nián sān yuè dīng chǒu, rù yuán, jiàng fēng yíng guó gōng.
帝显,度宗第二子,母曰全皇后,咸淳七年九月巳丑,生于临安府之大内。九年,封嘉国公。十年七月癸未,即皇帝位。德祐二年三月丁丑,入元,降封赢国公。
dì dé yòu yuán nián yuán zhì yuán shí èr nián
○帝德祐元年(元至元十二年)
chūn, zhēng yuè, guǐ yǒu shuò, yuán bīng rù huáng zhōu.
春,正月,癸酉朔,元兵入黄州。
rén wǔ, zàng duān wén míng wǔ jǐng xiào huáng dì yú yǒng shào líng, miào hào dù zōng.
壬午,葬端文明武景孝皇帝于永绍陵,庙号度宗。
yǐ hài, yuán dōng chuān fù dōu yuán shuài zhāng dé rùn bá lǐ yì chéng, shā ān fǔ shǐ zhāng zī jì qiǎn yuán shuài zhāng guì sūn lüè dì, qín zǒng guǎn guō wǔ jí dōu xiá táng huì děng liù rén.
乙亥,元东川副都元帅张德润拔礼义城,杀安抚使张资;继遣元帅张桂孙略地,擒总管郭武及都辖唐惠等六人。
guǐ wèi, yuán bīng gōng qí zhōu, zhī zhōu guǎn jǐng mó yǐ chéng jiàng.
癸未,元兵攻蕲州,知州管景模以城降。
yǐ yǒu, yǐ chén yí zhōng tóng zhī shū mì yuàn shì jiān cān zhī zhèng shì.
乙酉,以陈宜中同知枢密院事兼参知政事。
chū, lǚ shī kuí tí jǔ jiāng zhōu xīng guó gōng, qǐng mù bīng yǐ yù yuán, zhào yǔ zhī zhōu qián zhēn sūn tóng mù. zhì shì jiǎ sì dào chéng zhì zhào wèi dū du fǔ cān zàn, rèn zhōng liú diào qiǎn. shī kuí bù shòu mìng, yǔ zhēn sūn qiǎn rén yì qí, yǐ jiāng zhōu jiàng yuán. bā yán yǐ shī kuí zhī jiāng zhōu.
初,吕师夔提举江州兴国宫,请募兵以御元,诏与知州钱真孙同募。至是贾似道承制召为都督府参赞,任中流调遣。师夔不受命,与真孙遣人诣蕲,以江州降元。巴延以师夔知江州。
bǐng xū, yuán bīng qīn jiāng zhōu, zhī ān dōng jūn chén yán yè dùn. shí zhī shòu chāng jūn hú mèng lín yù zhì jiāng zhōu, zì shā zhī nán kāng jūn yè chāng, zhī dé ān fǔ lái xīng guó, zhī lù ān jūn cáo míng, jù yíng jiàng yú jiāng zhōu.
丙戌,元兵侵江州,知安东军陈严夜遁。时知寿昌军胡梦麟寓治江州,自杀;知南康军叶阊,知德安府来兴国,知六安军曹明,俱迎降于江州。
shī kuí shè yàn yǔ gōng lóu, xuǎn zōng shì nǚ èr rén, shèng shì yǐ xiàn bā yán. bā yán nù yuē:" wú fèng tiān zǐ mìng, xīng rén yì shī, wèn zuì yú sòng, qǐ yǐ nǚ sè yí wú zhì hū!" chì qiǎn zhī.
师夔设宴庾公楼,选宗室女二人,盛饰以献巴延。巴延怒曰:“吾奉天子命,兴仁义师,问罪于宋,岂以女色移吾志乎!”斥遣之。
dīng hài, yuán shū mì yuàn yán sòng biān jùn rú jiā dìng chóng qìng jiāng líng yǐng lián hǎi jiē zǔ bīng zì shǒu, yí jiàng xǐ shū zhāo yù, cóng zhī.
丁亥,元枢密院言宋边郡如嘉定、重庆、江陵、郢、涟、海皆阻兵自守,宜降玺书招谕,从之。
chū, yuán rén nán qīn, yòng lǚ wén huàn yǔ liú zhěng wèi xiàng dǎo, xún bié mìng zhěng chū huái nán. zhěng ruì yù dù jiāng, yuē:" dà jūn zì xiāng pān dōng xià, sòng xī lì xī jù, dōng fāng xū ruò, jìng zào lín ān, kě yī gǔ ér jié yě." bā yán bù kě, yuē:" wú shòu zhào tè zhuì dōng bīng shǐ wú xī ěr, jì jiāng fēi suǒ wén." zhì shì zhěng shuài qí bīng gōng wú wéi jūn, jiǔ bù kè, wén lǚ wén huàn rù è jié zhì, zhěng shī shēng yuē:" shǒu shuài shù wǒ, shǐ wǒ chéng gōng hòu yú rén. shàn zuò zhě bù bì shàn chéng, guǒ rán!" suì fā fèn chéng jí, sǐ yú wú wéi chéng xià.
初,元人南侵,用吕文焕与刘整为向导,寻别命整出淮南。整锐欲渡江,曰:“大军自襄、攀东下,宋悉力西拒,东方虚弱,径造临安,可一鼓而捷也。”巴延不可,曰:“吾受诏特缀东兵使无西尔,济江非所闻。”至是整帅骑兵攻无为军,久不克,闻吕文焕入鄂捷至,整失声曰:“首帅束我,使我成功后于人。善作者不必善成,果然!”遂发愤成疾,死于无为城下。
rén chén, yuán yǐ xuān fǔ shǐ jiǎ jū zhēn qiān shū xíng zhōng shū shěng shì, shù è zhōu. jū zhēn wèi ā ěr hā yǎ yuē:" jiāng líng nǎi sòng zhì kǔn, zhòng bīng suǒ tún. wén qí zhū jiàng bù mù, qiān tú zhī mín yíng chéng, fù jiē jí yì, chú xīn fá quē, dù mén bù gǎn qiáo cǎi, dāng chéng xì xiān qǔ zhī." ā ěr hā yǎ shēn yǐ wéi rán.
壬辰,元以宣抚使贾居贞签书行中书省事,戍鄂州。居贞谓阿尔哈雅曰:“江陵乃宋制阃,重兵所屯。闻其诸将不睦,迁徒之民盈城,复皆疾疫,刍薪乏阙,杜门不敢樵采,当乘隙先取之。”阿尔哈雅深以为然。
zhī ān qìng jūn fàn wén hǔ, qiǎn rén yǐ jiǔ zhuàn yì jiāng zhōu yíng yuán jūn, qiě wèi bā yán yuē:" xíng shū mì yuàn lín chéng zhāo yù, zhòng xīn bù cóng, yuàn qí chéng xiàng." bā yán chū yǐ ān qìng chéng zài shān dǐng, qiě bīng liáng jiē zú, shì bù kě gōng, yòu lǜ wén hǔ wèi qíng dí, shén yōu zhī, jí wén yù jiàng, dà xǐ, nǎi shǐ ā zhū xiān zào zhī, wén hǔ suì yǐ chéng jiàng, tōng pàn xià yǐ yǎng yào sǐ. bā yán zhì hú kǒu, xì fú qiáo yǐ dù, fēng xùn shuǐ shǐ, qiáo bù néng chéng, nǎi dǎo yú dà gū shān shén, yǒu qǐng fēng xī, qiáo chéng, dà jūn bì dù. bā yán chéng zhì shòu wén hǔ liǎng zhè dà dū dū.
知安庆军范文虎,遣人以酒馔诣江州迎元军,且谓巴延曰:“行枢密院临城招谕,众心不从,愿俟丞相。”巴延初以安庆城在山顶,且兵粮皆足,势不可攻,又虑文虎为勍敌,甚忧之,及闻欲降,大喜,乃使阿珠先造之,文虎遂以城降,通判夏椅仰药死。巴延至湖口,系浮桥以渡,风迅水驶,桥不能成,乃祷于大孤山神,有顷风息,桥成,大军毕渡。巴延承制授文虎两浙大都督。
yǐ wèi, yǐ sūn hǔ chén wèi níng wǔ jūn jié dù shǐ.
乙未,以孙虎臣为宁武军节度使。
yuán shǐ bīng bù shàng shū lián xī xián gōng bù shì láng yán zhōng fàn fèng guó shū lái shǐ.
元使兵部尚书廉希贤、工部侍郎严忠范奉国书来使。
chū, jiǎ sì dào wèi liú zhěng, bù gǎn chū shī, jí wén qí sǐ, xǐ yuē:" wú dé tiān zhù yǐ!" nǎi shàng biǎo chū shī, chōu zhū lù jīng bīng shí sān wàn yǐ xíng, jīn bó zī zhòng, zhú lú xiāng xián bǎi yú lǐ. mìng zǎi zhí xiǎo shì zhuān jué, dà shì zé guān bái dū fǔ, bù dé shàn xíng, yòu yǐ suǒ qīn xìn hán zhèn wèi diàn shuài, zǒng jìn bīng. zhì ān jí zhōu, shì dào suǒ chéng zhōu jiāo yú yàn zhōng, liú shī yǒng yǐ qiān rén rù shuǐ zhuāi zhī, bù néng dòng, nǎi yì tā zhōu ér qù. suì yóu xīn ān chí kǒu yǐ jìn, cì yú wú hú, qiǎn rén tōng lǚ shī kuí yǐ yì hé.
初,贾似道畏刘整,不敢出师,及闻其死,喜曰:“吾得天助矣!”乃上表出师,抽诸路精兵十三万以行,金帛辎重,舳舻相衔百馀里。命宰执小事专决,大事则关白督府,不得擅行,又以所亲信韩震为殿帅,总禁兵。至安吉州,似道所乘舟胶于堰中,刘师勇以千人入水拽之,不能动,乃易它舟而去。遂由新安池口以进,次于芜湖,遣人通吕师夔以议和。
èr yuè, xià guì yǐn bīng huì jiǎ sì dào yú jiāng shàng, xiù zhōng chū yī shū shì shì dào yuē:" sòng lì sān bǎi èr shí nián." shì dào fǔ shǒu ér yǐ.
二月,夏贵引兵会贾似道于江上,袖中出一书示似道曰:“宋历三百二十年。”似道俯首而已。
guǐ mǎo, yǐ wāng lì xìn wèi jiāng huái zhāo tǎo shǐ, bǐ jiù jiàn kāng fǔ kù mù bīng yǐ yuán jiāng shàng zhū jùn. lì xìn shòu zhào, jí rì shàng dào, yǐ qī zǐ tuō qí ài jiàng jīn míng, zhí qí shǒu yuē:" wǒ bù fù guó jiā, ěr yì bì bù fù wǒ." suì xíng, yǔ jiǎ sì dào yù yú wú hú. shì dào fǔ lì xìn bèi kū yuē:" bù yòng gōng yán, yǐ zhì yú cǐ!" lì xìn yuē:" píng zhāng píng zhāng, xiā zéi jīn rì gèng shuō yī jù bù dé!" shì dào yīn wèn lì xìn hé xiàng, lì xìn yuē:" jīn jiāng nā mó cùn tǔ gān jìng, wú qù xún yī piàn zhào jiā dì shàng sǐ, dì yào sǐ dé fēn míng ěr." jì zhì jiàn kāng, shǒu bīng xī kuì, sì miàn jiē běi jūn. lì xìn zhī shì bù kě chéng, tàn yuē:" wú zhōng wèi guó yī sǐ, dàn tú sǐ wú yì, yǐ cǐ fù guó ěr!" lǜ suǒ bù shù qiān rén zhì gāo yóu, yù kòng yǐn huái nán yǐ wéi hòu tú.
癸卯,以汪立信为江淮招讨使,俾就建康府库募兵以援江上诸郡。立信受诏,即日上道,以妻子托其爱将金明,执其手曰:“我不负国家,尔亦必不负我。”遂行,与贾似道遇于芜湖。似道拊立信背哭曰:“不用公言,以至于此!”立信曰:“平章平章,瞎贼今日更说一句不得!”似道因问立信何向,立信曰:“今江南无寸土干净,吾去寻一片赵家地上死,第要死得分明耳。”既至建康,守兵悉溃,四面皆北军。立信知事不可成,叹曰:“吾终为国一死,但徒死无益,以此负国耳!”率所部数千人至高邮,欲控引淮南以为后图。
shì dào zì wú hú qiǎn hái yuán fú céng ān fǔ, qiě yǐ lì zi huáng gān yí bā yán, fù shǐ sòng jīng rú yuán jūn, qǐng chēng chén fèng suì bì. ā zhū wèi bā yán yuē:" sòng rén wú xìn, wéi dāng jìn bīng. ruò bì shì dào bù jī, kǒng yǐ jiàng zhōu jùn, jīn xià nán shǒu." bā yán nǎi lìng náng jiā tè lái yán:" wèi dù jiāng shí, yì hé rù gòng zé kě. jīn yán jiāng zhōu jùn jiē yǐ nèi fù, yù hé zé dāng lái miàn yì." yīn suǒ dá shū, shì dào bù dá. náng jiā tè guī bào, jīng yì hái.
似道自芜湖遣还元俘曾安抚,且以荔子、黄柑遗巴延,复使宋京如元军,请称臣、奉岁币。阿珠谓巴延曰:“宋人无信,唯当进兵。若避似道不击,恐已降州郡,今夏难守。”巴延乃令囊嘉特来言:“未渡江时,议和入贡则可。今沿江州郡皆已内附,欲和则当来面议。”因索答书,似道不答。囊嘉特归报,京亦还。
jiǎ chén, yǐ huáng wàn dàn wèi jiāng xī zhì zhì shǐ.
甲辰,以黄万石为江西制置使。
yuán lì hòu tǔ cí yú lín fén, lì fú xī nǚ wā shùn tāng hé dú děng miào yú hé zhōng jiě zhōu hóng dòng zhào chéng.
元立后土祠于临汾,立伏羲、女娲、舜、汤、河渎等庙于河中、解州、洪洞、赵城。
yuán zhǔ jiàng yòng bīng rì běn, wèn wáng pán yǐ pián yí, qìng yán:" jīn fāng fá sòng, dāng yòng wú quán lì, shù kě yī jǔ qǔ zhī. ruò fù fēn lì dōng yí, kǒng kuàng rì chí jiǔ, gōng zú nán chéng. qí sòng miè, xú tú zhī, wèi wǎn yě." gēng xū, qiǎn lǐ bù shì láng dù shì zhōng bīng bù láng zhōng hé wén zhe jī shū shǐ rì běn.
元主将用兵日本,问王磐以便宜,磬言:“今方伐宋,当用吾全力,庶可一举取之。若复分力东夷,恐旷日持久,功卒难成。俟宋灭,徐图之,未晚也。”庚戌,遣礼部侍郎杜世忠、兵部郎中何文著赍书使日本。
yuán bīng gōng chí zhōu, zhī zhōu wáng qǐ zōng dùn qù. tōng pàn chāng huà zhào mǎo fā shè zhōu shì, shàn bì jù liáng, wèi gù shǒu jì. yuán yóu qí zhì lǐ yáng hé, dū tǒng zhāng lín lǚ fěng zhī jiàng, mǎo fā fèn qì tián yīng, chēng mù shì lín, lín bù gǎn fù yán. yǐ ér lín lǜ bīng xún jiāng, yīn qiǎn rén nà kuǎn, ér yáng zhù mǎo fā wèi shǒu, shǒu bīng jiē guī yú lín. mǎo fā zhī shì bù jì, nǎi zhì jiǔ huì qīn yǒu yǔ jué, wèi qī yōng shì yuē:" chéng jiāng pò, wú shǒu chén, bù dàng qù, rǔ xiān chū zǒu." yōng yuē:" jūn wèi zhōng chén, wǒ dú bù néng wéi zhōng chén fù hū!" mǎo fā xiào yuē:" cǐ fēi fù rén nǚ zǐ suǒ néng yě." yōng yuē:" wú qǐng xiān jūn sǐ." mǎo fā xiào zhǐ zhī. míng rì, nǎi sàn qí jiā zī yǔ dì zhí, pū bì xī qiǎn zhī. yuán bīng báo chéng, mǎo fā chén qǐ, shū jǐ shàng yuē:" guó bù kě bèi, chéng bù kě jiàng. fū fù tóng sǐ, jié yì chéng shuāng." suì yǔ yōng shì tóng yì sǐ yú cóng róng táng. lín kāi mén jiàng. bā yán rù chéng, wèn tài shǒu hé zài, zuǒ yòu yǐ sǐ duì, shēn tàn xī zhī, mìng jù guān qīn hé zàng yú chí shàng, jì qí mù ér qù. shì wén, zèng huá wén gé dài zhì, shì wén jié, yōng shì shùn yì fū rén.
元兵攻池州,知州王起宗遁去。通判昌化赵卯发摄州事,缮壁聚粮,为固守计。元游骑至李阳河,都统张林屡讽之降,卯发忿气填膺,瞠目视林,林不敢复言。已而林率兵巡江,阴遣人纳款,而阳助卯发为守,守兵皆归于林。卯发知事不济,乃置酒会亲友与诀,谓妻雍氏曰:“城将破,吾守臣,不当去,汝先出走。”雍曰:“君为忠臣,我独不能为忠臣妇乎!”卯发笑曰:“此非妇人女子所能也。”雍曰:“吾请先君死。”卯发笑止之。明日,乃散其家资与弟侄,仆婢悉遣之。元兵薄城,卯发晨起,书几上曰:“国不可背,城不可降。夫妇同死,节义成双。”遂与雍氏同缢死于从容堂。林开门降。巴延入城,问太守何在,左右以死对,深叹息之,命具棺衾合葬于池上,祭其墓而去。事闻,赠华文阁待制,谥文节,雍氏顺义夫人。
yuán tài zōng zhǎng sūn yuē hā dōu, jū běi fāng, zì dìng zōng yǐ lái, rì xún gān gē. zhì shì zhào fēng nuò mó hǎn wèi běi píng wáng, lǜ zhū wáng bīng zhèn shǒu, ér ān tú zǒng shěng yuàn zhī zhèng.
元太宗长孙曰哈都,居北方,自定宗以来,日寻干戈。至是诏封诺摩罕为北平王,率诸王兵镇守,而安图总省院之政。
yuán píng zhāng jūn guó zhòng shì shǐ tiān zé, zhì zhēn dìng bìng dǔ, fù zòu yuē:" chén sǐ bù zú xī, dàn yuàn tiān bīng dù jiāng, shèn wù shā lüě." yǔ bù jí tā, suì zú. yuán zhǔ wén fù zhèn dào, shì zhōng wǔ, zhuī fēng zhèn yáng wáng.
元平章军国重事史天泽,至真定病笃,附奏曰:“臣死不足惜,但愿天兵渡江,慎勿杀掠。”语不及它,遂卒。元主闻讣震悼,谥忠武,追封镇阳王。
tiān zé píng jū wèi cháng zì jīn qí néng, jí lín dà shì, yì rán yǐ tiān xià zì rèn. nián sì shí, shǐ zhé jié dú shū, lì lùn duō chū rén yì biǎo. bài xiāng zhī rì, mén tíng qiǎo rán. huò quàn yǐ quán zì zhāng, tiān zé jǔ táng wéi ào gào zhōu chí zhī yǔ yuē:" yuàn xiàng gōng wú quán. jué lù xíng shǎng, tiān zǐ zhī bǐng, hé yǐ quán wèi?" yán zhě cán fú. chū rù jiàng xiàng wǔ shí nián, shàng bù yí ér xià wú yuàn, rén yǐ bǐ guō zi yí cáo bīn.
天泽平居未尝自矜其能,及临大事,毅然以天下自任。年四十,始折节读书,立论多出人意表。拜相之日,门庭悄然。或劝以权自张,天泽举唐韦澳告周墀之语曰:“愿相公无权。爵禄刑赏,天子之柄,何以权为?”言者惭服。出入将相五十年,上不疑而下无怨,人以比郭子仪、曹彬。
jiǎ sì dào yǐ jīng shuì qī wàn yú rén jǐn shǔ sūn hǔ chén, jūn yú chí zhōu zhī xià liú dīng jiā zhōu, xià guì yǐ zhàn jiàn èr qiān wǔ bǎi sōu héng gèn jiāng zhōng, shì dào zì jiāng hòu jūn jūn lǔ gǎng. guì shī lì yú è, kǒng dū fǔ chéng gōng, wú suǒ táo zuì, yòu kǒng hǔ chén xīn jìn chū jǐ shàng, shū wú dòu zhì. huì bā yán lìng jūn zhōng zuò dà fá shù shí, cǎi xīn chú zhì qí shàng, yáng yán yù fén zhōu, zhū jūn dàn zhòu yè yán bèi ér yǐ. bā yán fēn bù qí jiā àn ér jìn, huī zhàn jiàn hé shì chōng hǔ chén jūn.
贾似道以精税七万馀人尽属孙虎臣,军于池州之下流丁家洲,夏贵以战舰二千五百艘横亘江中,似道自将后军军鲁港。贵失利于鄂,恐督府成功,无所逃罪,又恐虎臣新进出己上,殊无斗志。会巴延令军中作大伐数十,采薪刍置其上,阳言欲焚舟,诸军但昼夜严备而已。巴延分步骑夹岸而进,麾战舰合势冲虎臣军。
shí ā zhū yǔ hǔ chén duì zhèn, bā yán mìng jǔ jù pào jī hǔ chén jūn. ā zhū yǐ huá chuán shù qiān sōu chéng nèi zhí jìn, hū shēng dòng tiān dì. hǔ chén xiān fēng jiāng jiāng cái fāng jiē zhàn, hǔ chén jù guò qí qiè suǒ chéng zhōu, zhòng jiàn zhī, yán guàn yuē:" bù shuài dùn yǐ!" jūn suì luàn. xià guì bù zhàn ér zǒu, yǐ piān zhōu lüè shì dào chuán, hū yuē:" bǐ zhòng wǒ guǎ, shì bù zhī yǐ!" shì dào wén zhī, cuò è shī cuò, jù míng zhēng shōu jūn, zhú lú bǒ dàng, zhà fēn zhà hé. ā zhū yǔ zhèn fǔ hé wěi lǐ tíng děng, yǐ xiǎo qí huī jiàng xiào, zuǒ yòu jǐ zhī, shā nì sǐ zhě bù kě shèng jì, jūn zī qì xiè jǐn wèi yuán suǒ huò.
时阿珠与虎臣对阵,巴延命举巨砲击虎臣军。阿珠以划船数千艘乘内直进,呼声动天地。虎臣先锋将姜才方接战,虎臣遽过其妾所乘舟,众见之,讠雚曰:“步帅遁矣!”军遂乱。夏贵不战而走,以扁舟掠似道船,呼曰:“彼众我寡,势不支矣!”似道闻之,错愕失措,遽鸣钲收军,舳舻簸荡,乍分乍合。阿珠与镇抚何玮、李庭等,以小旗麾将校,左右掎之,杀溺死者不可胜计,军资器械尽为元所获。
shì dào yè zhù zhū jīn shā, zhào guì jì shì. qǐng zhī, hǔ chén zhì, fǔ yīng kū yuē:" wú bīng wú yī rén yòng mìng zhě." guì wēi xiào yuē:" wú cháng xuè zhàn dāng zhī yǐ." shì dào yuē:" jì jiāng ān chū?" guì yuē:" zhū jūn jù dǎn luò, wú hé yǐ zhàn! shī xiāng wéi yǒu rù yáng zhōu zhāo kuì bīng, yíng jià hǎi shàng, wú dāng yǐ sǐ shǒu huái xī ěr." suì jiě zhōu qù. shì dào nǎi yǔ hǔ chén dān gě bēn hái yáng zhōu. míng rì, kuì bīng bì jiāng ér xià, shì dào shǐ rén dēng àn, yáng qí zhāo zhī, jiē mò yīng, zhì yǒu wéi è yǔ màn mà zhě.
似道夜驻珠金沙,召贵计事。顷之,虎臣至,抚膺哭曰:“吾兵无一人用命者。”贵微笑曰:“吾尝血战当之矣。”似道曰:“计将安出?”贵曰:“诸军俱胆落,吾何以战!师相惟有入扬州招溃兵,迎驾海上,吾当以死守淮西耳。”遂解舟去。似道乃与虎臣单舸奔还扬州。明日,溃兵蔽江而下,似道使人登岸,扬旗招之,皆莫应,至有为恶语嫚骂者。
rén xū, yuán jūn gōng ráo zhōu, zhī zhōu táng zhèn fā zhōu mín chéng shǒu. shí yuán qiǎn shǐ lái qǔ jiàng kuǎn, tōng pàn wàn dào tóng yīn shǐ yú suǒ bù liǎn bái jīn niú jiǔ, bèi zhèn lǐ, wēi fěng zhèn jiàng, zhèn chì zhī yuē:" wǒ rěn tōu shēng fù guó yé!" chéng zhōng shào nián gǎn zhèn yán, shā yuán shǐ zhě. yǐ ér yuán jūn dēng pí, zhòng jiē sàn. zhèn rù zuò fǔ zhōng, yuán jūn zhí dú shǐ shǔ jiàng, zhèn zhì bǐ yú dì, bù qū, suì sǐ zhī. chēn zhōu shǒu zhào chóng yuán yù jū chéng zhōng, yì sǐ zhī. dào tóng yǐ chéng jiàng. zhèn shǐ yǐ wǔ jiǎ sì dào bà guān, jiā jū, jiǔ zhī, qǐ zhī ráo zhōu, zhì shì sǐ jié. zèng huá wén gé dài zhì, shì zhōng jiè.
壬戌,元军攻饶州,知州唐震发州民城守。时元遣使来取降款,通判万道同阴使于所部敛白金、牛、酒,备阵礼,微讽震降,震叱之曰:“我忍偷生负国耶!”城中少年感震言,杀元使者。已而元军登陴,众皆散。震入坐府中,元军执牍使署降,震掷笔于地,不屈,遂死之。郴州守赵崇榞寓居城中,亦死之。道同以城降。震始以忤贾似道罢官,家居,久之,起知饶州,至是死节。赠华文阁待制,谥忠介。
chū, tè jìn fèng cí jiāng wàn lǐ, wén xiāng pān chéng pò, záo chí zhī shān hòu pǔ, biǎn qí tíng yuē zhǐ shuǐ, rén mò yù qí yì. jí wén jǐng, zhí mén rén chén wěi qì shǒu yuē:" dà shì bù kě zhī, yú suī bù zài wèi, dāng yǔ guó wèi cún wáng." zhì shì yuán jūn zhí qí dì zhī nán jiàn zhōu wàn qǐng, suǒ jīn yín bù dé, zhī jiě zhī, wàn lǐ fù zhǐ shuǐ sǐ, zuǒ yòu jí zi gǎo xiāng jì tóu chí zhōng, jī shī rú dié. yì rì, wàn lǐ shī dú fú chū, cóng zhě liǎn zàng zhī. xún zèng tài fù yì guó gōng, shì wén zhōng.
初,特进、奉祠江万里,闻襄、攀城破,凿池芝山后圃,扁其亭曰止水,人莫喻其意。及闻警,执门人陈伟器手曰:“大势不可支,余虽不在位,当与国为存亡。”至是元军执其弟知南剑州万顷,索金银不得,支解之,万里赴止水死,左右及子镐相继投池中,积尸如叠。翼日,万里尸独浮出,从者敛葬之。寻赠太傅、益国公,谥文忠。
jiǎ zǐ, yuán bīng gōng lín jiāng jūn, zhī jūn bào lián sǐ zhī.
甲子,元兵攻临江军,知军鲍廉死之。
zhōng shū shè rén wáng yīng lín yán:" tú dà huàn zhě bì lüè xì gù, qiú shí xiào zhě bì qù xū wén. qǐng jí zhū lù qín wáng zhī shī, yǒu néng shuài xiān ér zhì zhě, hòu shǎng yǐ zuò yǒng gǎn zhī qì, bìng lì jìn zhàn, wéi néng zhàn sī kě shǒu." yīn tiáo shàng qiú jiāng cái liàn jūn shí bèi liáng xiǎng děng shì, bù bào.
中书舍人王应麟言:“图大患者必略细故,求实效者必去虚文。请集诸路勤王之师,有能率先而至者,厚赏以作勇敢之气,并力进战,惟能战斯可守。”因条上求将材、练军实、备粮饷等事,不报。
yǐ chǒu, jiǎ sì dào zhì yáng zhōu, xí liè jùn rú hǎi shàng yíng jià, shàng shū qǐng qiān dū. tài huáng tài hòu bù xǔ, zhào xià gōng qīng zá yì. wáng yuè qǐng jiān bì, wèi jué, yǐ jǐ bù néng yǔ dà jì, qǐ bà zhèng, bù dài bào jìng qù. yǐ ér zōng xué shēng shàng yán:" bì xià yí bì, bù yú qìng yuán zé yú píng jiāng shì shì wēi jí, zé háng hǎi xìng mǐn bù sī wǒ néng wǎng bǐ yì néng wǎng, tú jīng rǎo wú yì." nǎi zhǐ.
乙丑,贾似道至扬州,檄列郡如海上迎驾,上书请迁都。太皇太后不许,诏下公卿杂议。王龠请坚跸,未决,以己不能与大计,乞罢政,不待报径去。已而宗学生上言:“陛下移跸,不于庆元则于平江;事势危急,则航海幸闽;不思我能往彼亦能往,徒惊扰无益。”乃止。
shí fāng wēi jí, zhēng zhū jiàng qín wáng, duō bù zhì, wéi yǐng zhōu shǒu jiāng zhāng shì jié lǜ bīng rù wèi, fù ráo zhōu. chén yí zhōng yí shì jié guī zì yuán, yì qí suǒ bù jūn.
时方危急,征诸将勤王,多不至,惟郢州守将张世杰率兵入卫,复饶州。陈宜中疑世杰归自元,易其所部军。
yuán ā ěr hā yǎ yán:" jiāng líng, sòng jù zhèn, dì jū dà jiāng shàng liú, tún jīng bīng bù chì shù shí wàn, ruò fēi chéng cǐ pò zhú zhī shì qǔ zhī, jiāng shuǐ fàn yì, è hàn zhī chéng yì kǒng nán shǒu." yuán zhǔ cóng qí qǐng, réng xǐ shū qiǎn shǐ zhāo xiáng.
元阿尔哈雅言:“江陵,宋巨镇,地居大江上流,屯精兵不啻数十万,若非乘此破竹之势取之,江水泛溢,鄂、汉之城亦恐难守。”元主从其请,仍玺书遣使招降。
bǐng yín, yǐ wén tiān xiáng wèi jiāng xī ān fǔ fù shǐ, zhī gàn zhōu. qín wáng zhào zhì gàn, tiān xiáng pěng zhī tì qì, fā jùn zhōng háo jié, bìng jié xī dòng shān mán, yǒu zhòng wàn rén, suì rù wèi. qí yǒu zhǐ zhī yuē:" jīn yuán bīng sān dào gǔ xíng, pò jiāo jī, báo nèi dì. jūn yǐ wū hé wàn yú fù zhī, shì hé yì qū qún yáng ér bó měng hǔ?" tiān xiáng yuē:" wú yì zhī qí rán yě. dì guó jiā yǎng yù chén shù sān bǎi yú nián, yī dàn yǒu jí, zhēng tiān xià bīng, wú yī rén yī qí rù guān zhě. wú shēn hèn yú cǐ, gù bù zì liàng lì ér yǐ shēn xùn zhī, shù tiān xià zhōng chén yì shì jiāng wén fēng ér qǐ. yì shèng zhě móu lì, rén zhòng zhě gōng jì. rú cǐ, zé shè jì yóu kě bǎo yě." tiān xiáng xìng háo huá, píng shēng zì fèng shén hòu, shēng jì mǎn qián, zhì shì tòng zì yì sǔn, jǐn yǐ jiā zī wèi jūn fèi. měi yǔ bīn kè liáo zuǒ yǔ jí shí shì, zhé fǔ jǐ yuē:" lè rén zhī lè zhě yōu rén zhī yōu, shí rén zhī shí zhě sǐ rén zhī shì." wén zhě wèi zhī gǎn dòng.
丙寅,以文天祥为江西安抚副使,知赣州。勤王诏至赣,天祥捧之涕泣,发郡中豪杰,并结溪峒山蛮,有众万人,遂入卫。其友止之曰:“今元兵三道鼓行,破郊畿,薄内地。君以乌合万馀赴之,是何异驱群羊而搏猛虎?”天祥曰:“吾亦知其然也。第国家养育臣庶三百馀年,一旦有急,征天下兵,无一人一骑入关者。吾深恨于此,故不自量力而以身徇之,庶天下忠臣义士将闻风而起。义胜者谋立,人众者功济。如此,则社稷犹可保也。”天祥性豪华,平生自奉甚厚,声伎满前,至是痛自抑损,尽以家资为军费。每与宾客、僚佐语及时事,辄抚几曰:“乐人之乐者忧人之忧,食人之食者死人之事。”闻者为之感动。
shù chén, hú nán tí xíng lǐ fèi qiǎn jiàng lǜ shì shì sān qiān rén rù yuán. xún yǐ fèi zhī tán zhōu jiān hú nán ān fǔ shǐ.
戍辰,湖南提刑李芾遣将率仕士三千人入援。寻以芾知潭州兼湖南安抚使。
shí hú běi zhōu jùn jiē pò, qí yǒu quàn fèi wù xíng, yuē:" wú yǐ, jí yǐ shēn xíng kě yě." fèi yuē:" wú qǐ zhuō yú móu shēn zāi? dì yǐ shì shòu guó ēn, suī fèi qì zhōng, yóu sī suǒ yǐ bào zhě. jīn xìng yòng wǒ, wǒ yǐ jiā xǔ guó yǐ!"
时湖北州郡皆破,其友劝芾勿行,曰:“无已,即以身行可也。”芾曰:“吾岂拙于谋身哉?第以世受国恩,虽废弃中,犹思所以报者。今幸用我,我以家许国矣!”
jǐ sì, yǐ chén yí zhōng zhī shū mì yuàn shì, céng yuān zi tóng zhī shū mì yuàn shì, lǐ bù shì láng wén jí wēng qiān shū shū mì yuàn shì, ní pǔ tóng qiān shū shū mì yuàn shì. zhào wáng yuè wèi zhè xī jiāng dōng xuān fǔ shǐ, shǐ jū jīng shī yǐ bèi zī fǎng.
己巳,以陈宜中知枢密院事,曾渊子同知枢密院事,礼部侍郎文及翁签书枢密院事,倪普同签书枢密院事。召王龠为浙西、江东宣抚使,使居京师以备咨访。
shí yuán xíng rén hǎo jīng shàng liú yí zhēn, yuán zhǔ fù shǐ lǐ bù shàng shū zhōng dōu hā yǎ jí jīng dì xíng shū mì yuàn dōu shì hǎo yōng děng lái wèn zhí xíng rén zhī zuì. jiǎ sì dào dà kǒng, nǎi qiǎn zǒng guǎn duàn yòu yǐ lǐ sòng jīng guī. jīng dào bìng, yuán zhǔ chì shū mì yuàn jí shàng yī jìn shì yíng láo, suǒ guò, fù lǎo zhān wàng liú tì.
时元行人郝经尚留仪真,元主复使礼部尚书中都哈雅及经弟行枢密院都事郝庸等来问执行人之罪。贾似道大恐,乃遣总管段佑以礼送经归。经道病,元主敕枢密院及尚医近侍迎劳,所过,父老瞻望流涕。
yuán bīng gōng jiā dìng, dū tǒng hóu xìng lì yù, sǐ zhī.
元兵攻嘉定,都统侯兴力御,死之。
gēng wǔ, píng zhāng jūn guó zhòng shì dū du zhū lù jūn mǎ jiǎ sì dào jiǎ.
庚午,平章军国重事、都督诸路军马贾似道贾。
chū, chén yí zhōng fù shì dào, zhòu dé dēng zhèng fǔ. zhì shì táng lì wēng yìng lóng, zì jūn zhōng yǐ dū du fǔ yìn hái, yí zhōng wèn shì dào suǒ zài, yìng lóng yǐ bù zhī duì. yí zhòng yì qí yǐ sǐ, jí shàng shū qǐng zhū shì dào yǐ zhèng wù guó zhī zuì. tài huáng tài hòu yuē:" shì dào qín láo sān cháo, ān rěn yǐ yī zhāo zhī zuì, shī dài dà chén zhī lǐ!" zhào shòu lǐ quán guān shǐ, bà píng zhāng dū du. fán shì dào zhū bù xù mín zhī zhèng, cì dì chú zhī, fàng hái zhū cuàn zhé rén. zhào yǔ kě chú míng, lìng lín ān fǔ bǔ àn zhī.
初,陈宜中附似道,骤得登政府。至是堂吏翁应龙,自军中以都督府印还,宜中问似道所在,应龙以不知对。宜中意其已死,即上疏请诛似道以正误国之罪。太皇太后曰:“似道勤劳三朝,安忍以一朝之罪,失待大臣之礼!”诏授醴泉观使,罢平章、都督。凡似道诸不恤民之政,次第除之,放还诸窜谪人。赵与可除名,令临安府捕案之。
xīn wèi, yòu chéng xiàng zhāng jiàn wén yuán bīng rì pò. tuō gù jìng dùn qù.
辛未,右丞相章鉴闻元兵日迫。托故径遁去。
jiāng huái zhāo tǎo shǐ wāng lì xìn wén jiǎ sì dào shī kuì, jiāng hàn shǒu chén wàng fēng jiàng dùn, tàn yuē:" wú jīn rì yóu de sǐ yú sòng tǔ yě!" nǎi zhì jiǔ, zhào bīn liáo yǔ jué, shǒu zì wèi biǎo, qǐ jū sān gōng, yǔ cóng zǐ shū, shǔ yǐ jiā shì. yè fēn, qǐ bù tíng zhōng, kāng kǎi bēi gē, wò quán fǔ àn zhě sān. yǐ shì shī shēng sān rì, è kēng ér zú.
江淮招讨使汪立信闻贾似道师溃,江、汉守臣望风降遁,叹曰:“吾今日犹得死于宋土也!”乃置酒,召宾僚与诀,手自为表,起居三宫,与从子书,属以家事。夜分,起步庭中,慷慨悲歌,握拳抚案者三。以是失声三日,扼吭而卒。
shì yuè, yán jiāng zhì zhì dà shǐ jiàn kāng xíng gōng liú shǒu zhào jìn qì chéng nán zǒu, dū tǒng xú wáng róng wēng fú děng yǐ chéng jiàng yuán, zhī níng guó fǔ zhào yǔ kě zhī jiàng xìng fǔ wú yì yì qì chéng dùn, zhī tài píng zhōu mèng zhī jìn zhī hé zhōu wáng shàn zhī wú wéi jūn liú quán zhī lián zhōu sūn sì wǔ xiāng jì yíng jiàng.
是月,沿江制置大使、建康行宫留守赵溍弃城南走,都统徐王荣、翁福等以城降元,知宁国府赵与可、知降兴府吴益亦弃城遁,知太平州孟之溍、知和州王善、知无为军刘权、知涟州孙嗣武相继迎降。
yuán zhǔ rú shàng dōu.
元主如上都。
è hàn jiàng chén zhāng yàn rán děng shàng shū yú yuán zhǔ yuē:" sòng zhī quán chén, bù jiàn jiù yuē, jū liú shǐ zhě, shí fēi sòng zhǔ zhī zuì, gǎn yǎng qí shèng cí, zhǐ zuì shàn mìng zhī chén, bù lìng zhào shì fá sì" yuán zhǔ zhào fù quē, yù zhī yuē:" qīng yán liáng shì. qīng jì bù wàng jiù zhǔ, bì néng fǔ bì wǒ jiā. yǐ qiǎn bā yán àn bīng bù jìn, réng qiǎn lián xī xián děng chí shū wǎng shǐ. guǒ néng huǐ guò lái fù, jì wǎng zhī qiān, zhèn fù hé yóu! zhì yú quán chén jiǎ sì dào, shàng wú zuì zhī zhī xīn, kuàng kěn lìng zhào shì fá sì hū? ruò qí zhí mí wǎng quān, wèi rán zhī shì, zhèn jiāng hé yán! tiān qí jiàn zhī!"
鄂、汉降臣张晏然等上书于元主曰:“宋之权臣,不践旧约,拘留使者,实非宋主之罪,敢仰祈圣慈,止罪擅命之臣,不令赵氏乏祀”元主召赴阙,谕之曰:“卿言良是。卿既不忘旧主,必能辅弼我家。已遣巴延按兵不进,仍遣廉希贤等持书往使。果能悔过来附,既往之愆,朕复何尤!至于权臣贾似道,尚无罪之之心,况肯令赵氏乏祀乎?若其执迷罔悛,未然之事,朕将何言!天其鉴之!”
sān yuè, rén shēn shuò, diàn qián dōu zhǐ huī shǐ hán zhèn, fù qǐng dì qiān dū, rú jiǎ sì dào zhī yì. chén yí zhōng yù shì jǐ fēi shì dào dǎng, nǎi zhào zhèn jì shì, fú zhuàng shì, xiù tiě chuí jī shā zhī. zhèn bù jiàng lǐ dà shí děng pàn, gōng jiā huì mén, shè huǒ jiàn zhì dà nèi. jí fā bīng bǔ zhī, jiē sàn zǒu, xié zhèn mǔ qī jí zhū zǐ chū bēn yuán jūn.
三月,壬申朔,殿前都指挥使韩震,复请帝迁都,如贾似道之议。陈宜中欲示己非似道党,乃召震计事,伏壮士,袖铁椎击杀之。震部将李大时等叛,攻嘉会门,射火箭至大内。急发兵捕之,皆散走,携震母妻及诸子出奔元军。
guǐ yǒu, yuán bā yán rù jiàn kāng. shí jiāng dōng dà yì, jū mín fá shí, bā yán kāi cāng zhèn zhī, qiǎn yī zhì jí, mín dà yuè. huò yǐ wāng lì xìn èr cè jí sǐ gào bā yán, qǐng lù qí nú, bā yán tàn xī jiǔ zhī, yuē:" sòng yǒu shì rén, yǒu shì yán zāi! shǐ guǒ yòng zhī, wú ān dé zhì cǐ!" mìng qiú qí jiā, hòu xù zhī. yú shì jīn míng yǐ lì xìn zhī sàng guī zàng dān yáng. qí zi lín zài jiàn kāng, bù kěn cóng zhòng jiàng yuán, qí qū zǒu mǐn yǐ sǐ.
癸酉,元巴延入建康。时江东大疫,居民乏食,巴延开仓赈之,遣医治疾,民大悦。或以汪立信二策及死告巴延,请戮其孥,巴延叹息久之,曰:“宋有是人,有是言哉!使果用之,吾安得至此!”命求其家,厚恤之。于是金明以立信之丧归葬丹阳。其子麟在建康,不肯从众降元,崎岖走闽以死。
yuán zhǔ zhào bā yán, yǐ shí fāng shǔ, bù lì xíng shī, qí qiū zài jǔ. bā yán zòu yuē:" sòng rén zhī jù jiāng hǎi, rú shòu bǎo xiǎn jīn yǐ è qí kēng, zòng zhī zé yì ér shì yǐ." yuán zhǔ yuē:" jiāng zài jūn bù cóng zhōng zhì, bīng fǎ yě." suì zhào bā yán yǐ xíng zhōng shū shěng zhù jiàn kāng, ā zhū fēn zhù yáng zhōu, yǔ bó ěr huān dá chūn jué sòng huái nán zhī yuán. bā yán fēn bīng sì chū, zhèn jiāng tǒng zhì shí zǔ zhōng qǐng xiáng.
元主诏巴延,以时方暑,不利行师,俟秋再举。巴延奏曰:“宋人之据江海,如兽保险;今已扼其吭,纵之则逸而逝矣。”元主曰:“将在军不从中制,兵法也。”遂诏巴延以行中书省驻建康,阿珠分驻扬州,与博尔欢、达春绝宋淮南之援。巴延分兵四出,镇江统制石祖忠请降。
cháo tíng yǐ yuán bīng jiàn pò, mìng zhè xī tí xíng sī zhǔn bèi chāi qiǎn liú jīng shù wú jiāng, liǎng zhè zhuǎn yùn sī zhǔn bèi chāi qiǎn luó lín zhè jiāng ān fǔ sī cān yì mín zhāng rú shù dú sōng guān, shān yīn xiàn chéng xú gāi zhèng jiāng yù tiān xìng shù sì ān zhèn, qǐ zhào huái wèi tài fǔ sì chéng, shù yín lín dōng bà. rú, jùn zhī zēng sūn yě.
朝廷以元兵渐迫,命浙西提刑司准备差遣刘经戍吴江,两浙转运司准备差遣罗林、浙江安抚司参议民张濡戍独松关,山阴县丞徐垓、正将郁天兴戍四安镇,起赵淮为太府寺丞,戍银林东坝。濡,俊之曾孙也。
zhào zhāng jiàn hái cháo. jiàn yán:" hán zhèn suī qǐng qiān dū, yì shí wú tā, jù zhì zhī sǐ, zhèn jīng shèng yú, shì yì tài guò." chén yí zhōng xián zhī.
召章鉴还朝。鉴言:“韩震虽请迁都,意实无它,遽置之死,震惊乘舆,似亦太过。”陈宜中衔之。
jiǎ xū, yuán bīng gōng wú xī xiàn, zhī xiàn ruǎn yīng de chū zhàn, yī jūn jiē méi, yīng de fù shuǐ sǐ.
甲戌,元兵攻无锡县,知县阮应得出战,一军皆没,应得赴水死。
yǐ hài, zhào yù pàn jiāng lǚ wén huàn chén yì fàn wén hǔ, shǐ tōng hé yú yuán, yì xī bīng.
乙亥,诏谕叛将吕文焕、陈奕、范文虎,使通和于元,议息兵。
yǐ wáng yuè wèi zuǒ chéng xiàng jiān shū mì shǐ.
以王龠为左丞相兼枢密使。
mǐn zhōng dì fù dà zhèn.
闽中地复大震。
yòu chéng xiàng zhāng jiàn wèi yù shǐ wáng yīng lín suǒ hé, xuē guān, fàng guī tián lǐ, tài huáng tài hòu mìng réng yǔ cí lù. jiàn jū xiàng wèi, hào kuān hòu, yú rén duō xǔ kě, shí mù wèi" mǎn cháo huān."
右丞相章鉴为御史王应麟所劾,削官,放归田里,太皇太后命仍与祠禄。鉴居相位,号宽厚,与人多许可,时目为“满朝欢。”
shì yù shǐ chén guò, qǐng cuàn jiǎ sì dào, bìng zhì qí dǎng, wēng yìng lóng děng bù qí bào ér qù, jiān chá yù shǐ pān wén qīng jì kě qǐng cóng guò suǒ qǐng. nǎi mìng bǔ yìng lóng, xià lín ān fǔ yù, bà liào yíng zhōng wáng tíng liú liáng guì yóu wèn zhū jùn chén bó dà dǒng pǔ, zhé hóng qǐ wèi zhèn jiāng zì xiào.
侍御史陈过,请窜贾似道,并治其党,翁应龙等不俟报而去,监察御史潘文卿、季可请从过所请。乃命捕应龙,下临安府狱,罢廖莹中、王庭、刘良贵、游汶、硃浚、陈伯大、董朴,谪洪起畏镇江自效。
bǐng zǐ, xià zhào zuì jǐ.
丙子,下诏罪己。
yǐ chén yí zhōng wèi yòu chéng xiàng jiān shū mì shǐ. wáng yuè hái cháo, yǔ yí zhōng lùn shì duō bù hé. yí zhōng qǐng jiàn dū fǔ yú jīng, xí zhào zhū lù jūn mǎ qín wáng, bìng lìng kuì jūn gè guī suǒ bù, tuán jié nèi wài bīng shí qī wàn wǔ qiān rén, fēn xiāng, chà guān dū zhī.
以陈宜中为右丞相兼枢密使。王龠还朝,与宜中论事多不合。宜中请建督府于京,檄召诸路军马勤王,并令溃军各归所部,团结内外兵十七万五千人,分厢,差官督之。
zhào gāo sī dé quán bīng bù shàng shū. sī dé shū qǐng zhū jiān chén yǐ xiè tiān xià, kāi yán lù yǐ huí tiān xīn, jù rén cái yǐ jì guó shì, jīng jié yì yǐ lì nuò fū, jié cái lì yǐ shōu sàn wáng. sī dé tòng guó shì zhī wēi, jī liè yán shì wú suǒ bì, zhuó hàn lín xué shì.
召高斯得权兵部尚书。斯得疏请诛奸臣以谢天下,开言路以回天心,聚人才以济国是,旌节义以厉懦夫,竭财力以收散亡。斯得痛国事之危,激烈言事无所避,擢翰林学士。
yù shǐ sūn róng sǒu qǐng cuàn jí qián shuō yǒu wú yì děng, chén yí zhōng yǐ wéi bù lù fēi shèng shì shì, zǔ zōng zhōng hòu, wèi cháng qīng yòng. wáng yuè lì zhēng, wèi dāng rú róng sǒu suǒ yán, yì bù jué. yáng wén zhòng yán:" shì wēi qiě jí yǐ, zǔ zōng suǒ shēn lài, yì zhào suǒ jì mìng, zài hu èr xiāng gǒu yǐ bù xié zhī gù, jīn rì bù zhàn, míng rì bù zhēng, shí bù zài lái, hòu huǐ hé jí!"
御史孙嵘叟请窜籍潜说友、吴益等,陈宜中以为簿录非盛世事,祖宗忠厚,未尝轻用。王龠力争,谓当如嵘叟所言,议不决。杨文仲言:“事危且急矣,祖宗所深赖,亿兆所寄命,在乎二相;苟以不协之故,今日不战,明日不征,时不再来,后悔何及!”
dīng chǒu, zhī chú zhōu wáng yìng lóng yǐ chéng jiàng yuán.
丁丑,知滁州王应龙以城降元。
jǐ mǎo, zhàng wēng yìng lóng, cì pèi jí yáng jūn.
己卯,杖翁应龙,刺配吉阳军。
mìng wáng yuè chén yí zhōng bìng dū du zhū lù jūn mǎ.
命王龠、陈宜中并都督诸路军马。
rén wǔ, zhuī fù wú qián xiàng shì bì guān.
壬午,追复吴潜、向士璧官。
yuán bīng gōng cháng zhōu. zhī zhōu zhào yǔ jiàn dùn, zhōu rén qián yín yǐ chéng jiàng.
元兵攻常州。知州赵与鉴遁,州人钱訔以城降。
jiǎ shēn, yuán bīng gōng xī hǎi zhōu, zhī zhōu dīng shùn jiàng. yǐ yǒu, zhī dōng hǎi zhōu shī jū wén qǐ xiáng yú xī hǎi zhōu.
甲申,元兵攻西海州,知州丁顺降。乙酉,知东海州施居文乞降于西海州。
zhī píng jiāng fǔ qián shuō yǒu yǐ chéng jiàng yuán.
知平江府潜说友以城降元。
zhào zhāng shì jié zǒng dū du fǔ zhū jūn. bǐng xū, zhī guǎng dé jūn líng hú gài yǐ chéng jiàng yuán. shì jié qiǎn qí jiāng yán shùn lǐ cún jìn jūn guǎng dé, xiè hóng yǒng jìn jūn píng jiāng, lǐ shān jìn jūn cháng zhōu, shùn suì fù guǎng dé jūn.
诏张世杰总都督府诸军。丙戌,知广德军令狐概以城降元。世杰遣其将阎顺、李存进军广德,谢洪永进军平江,李山进军常州,顺遂复广德军。
dīng hài, yǒu èr xīng dǒu yú zhōng tiān, qǐng zhī, yī xīng yǔn.
丁亥,有二星斗于中天,顷之,一星陨。
jǐ chǒu, qù wǔ jùn zhèn fǔ shǐ lǚ wén fú jiāng bīng rù wèi, wén fú shā shǐ zhě, bù shòu mìng.
己丑,趣五郡镇抚使吕文福将兵入卫,文福杀使者,不受命。
gēng yín, yuán bīng jì pò, lín ān jiè yán, tóng zhī shū mì yuàn céng yuān zi zuǒ sī jiàn pān wén qīng yòu zhèng yán jì kě liǎng zhè zhuǎn yùn fù shǐ xǔ zì zhè dōng ān fǔ shǐ wáng lín lóng shì cóng chén jiān hé mèng guì céng xī xián děng shù shí rén jiē dùn, cháo zhōng wèi zhī xiāo rán. qiān shū shū mì yuàn shì wén jí wēng, tóng qiān shū shū mì yuàn shì ní pǔ, fěng tái jiàn hé jǐ, zhāng wèi shàng, jí chū guān dùn. tài huáng tài hòu wén zhī, zhào bǎng cháo táng yuē:" wǒ cháo sān bǎi yú nián, dài shì dài fū yǐ lǐ. wú yǔ sì jūn zāo jiā duō nàn, ěr dà xiǎo chén wèi cháng yǒu chū yī yán yǐ jiù guó zhě, nèi ér shù liáo pàn guān lí cì, wài ér shǒu lìng wěi yìn qì chéng, ěr mù zhī sī jì bù néng wéi wú jiū jī, èr sān zhí zhèng yòu bù néng chàng lǜ qún gōng, fāng qiě biǎo lǐ hé móu, jiē zhǒng xiāo dùn. píng rì dú shèng xián shū, zì xǔ wèi hé! nǎi yú cǐ shí zuò cǐ jǔ cuò, shēng hé miàn mù duì rén, sǐ yì hé yǐ jiàn xiān dì! tiān mìng wèi gǎi, guó fǎ shàng cún, qí zài cháo wén wǔ, bìng zhuǎn èr zī, qí fù guó qì yǔ zhě, yù shǐ tái jué chá yǐ wén." rán bù néng jìn yě.
庚寅,元兵既迫,临安戒严,同知枢密院曾渊子、左司谏潘文卿、右正言季可、两浙转运副使许自、浙东安抚使王霖龙、侍从陈坚、何梦桂、曾希贤等数十人皆遁,朝中为之萧然。签书枢密院事文及翁,同签书枢密院事倪普,讽台谏劾己,章未上,亟出关遁。太皇太后闻之,诏榜朝堂曰:“我朝三百馀年,待士大夫以礼。吾与嗣君遭家多难,尔大小臣未尝有出一言以救国者,内而庶僚畔官离次,外而守令委印弃城,耳目之司既不能为吾纠击,二三执政又不能倡率群工,方且表里合谋,接踵宵遁。平日读圣贤书,自许谓何!乃于此时作此举措,生何面目对人,死亦何以见先帝!天命未改,国法尚存,其在朝文武,并转二资,其负国弃予者,御史台觉察以闻。”然不能禁也。
xīn mǎo, yuán shǐ zhě lián xī xián yán zhōng fàn zhì jiàn kāng. xī xián qǐng bīng zì wèi, bā yán yuē:" xíng rén yǐ yán bù yǐ bīng, bīng duō fǎn zhì yí ěr." xī xián gù qǐng, suì yǐ bīng wǔ bǎi sòng zhī. bā yán réng xià lìng zhū jiàng gè shǒu yíng lěi, wù dé wàng yǒu qīn lüè. xī xián děng zhì dú sōng guān, zhāng rú bù qǔ shā zhōng fàn, zhí xī xián sòng lín ān, xī xián bìng chuàng sǐ.
辛卯,元使者廉希贤、严忠范至建康。希贤请兵自卫,巴延曰:“行人以言不以兵,兵多反致疑耳。”希贤固请,遂以兵五百送之。巴延仍下令诸将各守营垒,勿得妄有侵掠。希贤等至独松关,张濡部曲杀忠范,执希贤送临安,希贤病创死。
yuán ā ěr hā yǎ lǜ bīng guī qǔ jīng hú, liú jiǎ jū zhēn shǒu è. jū zhēn fā cāng lǐn yǐ zhèn liú wáng, sòng zōng shì zǐ sūn liú yù zhě, lǐn shí zhī, bù biàn qí fú ér xíng qí chǔ bì, dōng nán wèi xià jùn xiàn shāng lǚ liú zhì zhě, gěi yǐn shǐ guī, miǎn kuò shāng shuì jí hú dí zhī jìn, zào zhōu shù bǎi sōu, jià yǐ shuǐ jūn, bù zhì bìng mín, yī fāng ān zhī.
元阿尔哈雅率兵规取荆湖,留贾居贞守鄂。居贞发仓廪以赈流亡,宋宗室子孙流寓者,廪食之,不变其服而行其楮币,东南未下郡县商旅留滞者,给引使归,免括商税及湖荻之禁,造舟数百艘,驾以水军,不致病民,一方安之。
rén chén, yuán ā ěr hā yǎ gōng yuè zhōu, ān fǔ shǐ gāo shì jié, huì yǐng fù yuè sān zhōu jí shàng liú zhū jūn zhàn chuán shù qiān sōu, è jīng jiāng kǒu. ā ěr hā yǎ dū zhū yì shuǐ jūn tún dōng àn, shì jié chéng yè chén yú dòng tíng hú zhōng. ā ěr hā yǎ zhuī zhú shì jié, zhǎn zhī yǐ xùn, yuè zhōu zǒng zhì mèng zǐ jìn jǔ chéng jiàng.
壬辰,元阿尔哈雅攻岳州,安抚使高世杰,会郢、复、岳三州及上流诸军战船数千艘,扼荆江口。阿尔哈雅督诸翼水军屯东岸,世杰乘夜陈于洞庭湖中。阿尔哈雅追逐世杰,斩之以徇,岳州总制孟子缙举城降。
bǐng shēn, yǐ chén hé tóng qiān shū shū mì yuàn shì.
丙申,以陈合同签书枢密院事。
wù xū, shè biān chéng xiáng jiàng zuì, néng zì bá ér guī zhě lù zhī, yǒu néng fù yī zhōu zhě yǔ zhī zhōu, fù yī xiàn zhě yǔ zhī xiàn, suǒ bù liáo lì jiāng zú jí tǔ háo lì gōng zhě tóng shǎng.
戊戌,赦边城降将罪,能自拔而归者录之,有能复一州者予知州,复一县者予知县,所部僚吏将卒及土豪立功者同赏。
zhào:" gōng tián zuì wéi mín hài, rěn huò shí yǒu yú nián, zì jīn bìng gěi yuán zhǔ, lìng lǜ qí zū hù wèi bīng."
诏:“公田最为民害,稔祸十有馀年,自今并给原主,令率其租户为兵。”
gēng zǐ, yuán cóng wáng pán dòu mò qǐng, fēn zhì hàn lín yuàn, zhuān zhǎng méng gǔ wén zì qí hàn lín jiān guó shǐ yuàn, réng jiù zuǎn xiū guó shǐ, diǎn zhì gào, bèi gù wèn.
庚子,元从王磐、窦默请,分置翰林院,专掌蒙古文字;其翰林兼国史院,仍旧纂修国史,典制诰,备顾问。
xīn chǒu, yuán mìng ā zhū fēn bīng qǔ yáng zhōu. zhào liáng bì yán yú yuán zhǔ yuē:" sòng zhòng bīng zài yáng zhōu, yí yǐ dà jūn xiān dǎo qián táng." yuán zhǔ rán zhī.
辛丑,元命阿珠分兵取扬州。赵良弼言于元主曰:“宋重兵在扬州,宜以大军先捣钱唐。”元主然之。
shì yuè, zhī chú zhōu wáng hǔ chén zhī níng guó fǔ yán shào qīng jiē yǐ chéng jiàng yuán.
是月,知滁州王虎臣、知宁国府颜绍卿皆以城降元。
guǎn jǐng mó zhī jiàng yuán yě, qí zi rú dé cóng zhī rù jìn, yuán zhǔ wèn:" tiān xià hé yǐ dé? sòng hé yǐ wáng?" rú dé duì yuē:" bì xià yǐ fú dé shèng zhī. xiāng fán, sòng yān hóu yě, yān hóu bèi sāi, bù wáng hé dài!" yuán zhǔ yuē:" shàn!" xuán wèi yù zhī yuē:" zhèn zhì tiān xià, zhòng xī rén mìng, fán yǒu zuì zhě, bì lìng miàn duì zài sì, guǒ shí yě ér hòu zuì zhī, fēi rú sòng quán jiān shàn quán, shū piàn zhǐ shù zì jí shā rén yě. rǔ dàn yī xīn fèng zhí, wú jù jì jí zhī kǒu." xuán shòu rú dé hú běi zhāo tǎo shǐ.
管景模之降元也,其子如德从之入觐,元主问:“天下何以得?宋何以亡?”如德对曰:“陛下以福德胜之。襄、樊,宋咽喉也,咽喉被塞,不亡何待!”元主曰:“善!”旋慰谕之曰:“朕治天下,重惜人命,凡有罪者,必令面对再四,果实也而后罪之,非如宋权奸擅权,书片纸数字即杀人也。汝但一心奉职,毋惧忌嫉之口。”旋授如德湖北招讨使。
xià, sì yuè, wén tiān xiáng bīng zhì jí zhōu. jiāng xī zhì zhì fù shǐ huáng wàn dàn, yǔ tiān xiáng yǒu jiù xián, qiě jì qí shēng wàng chū jǐ yòu, yán yú cháo yuē:" tiān xiáng jūn jiē wū hé, ér xì wú yì." nǎi zhào tiān xiáng liú tún lóng xīng fǔ.
夏,四月,文天祥兵至吉州。江西制置副使黄万石,与天祥有旧嫌,且忌其声望出己右,言于朝曰:“天祥军皆乌合,儿戏无益。”乃诏天祥留屯隆兴府。
yǐ sì, yuán bīng rù guǎng dé jūn, zhī guǎng dé xiàn wáng rǔ yì xiě yù jū guān zhào shí mǐn lǜ yì bīng zhàn, mèng táng lǎo yǔ qí èr zi jiē sǐ. rǔ yì bèi zhí, zhì jiàn kāng, sǐ zhī.
乙巳,元兵入广德军,知广德县王汝翼写寓居官赵时敏率义兵战,孟唐老与其二子皆死。汝翼被执,至建康,死之。
bǐng wǔ, yuán bīng rù shā shì chéng, dū tǒng mèng jì sǐ zhī, jiān zhèn sī mǎ mèng qiú zì jīng sǐ. mèng qiú, guāng wǔ shì sūn yě.
丙午,元兵入沙市城,都统孟纪死之,监镇司马梦求自经死。梦求,光五世孙也。
wù shēn, jīng hú xuān fǔ shǐ zhū sì sūn hú běi zhì zhì fù shǐ gāo dá yǐ jiāng líng jiàng yuán. dá xiān yǐ jiǎ sì dào jì qí gōng, huái yuàn wàng. jí yuán ā ěr hā yǎ zì yuè zhōu gōng jiāng líng, dá lèi zhàn bài, suì yǔ sì sūn jí tí xíng qīng yáng mèng yán lǐ shí děng chū jiàng. ā xīn hā yǎ rù chéng, mìng sì sūn xí suǒ bù guī fù, yú shì guī xiá yǐng fù dǐng lǐ chén yuán jìng suí cháng dé jūn fáng zhū zhōu, xiāng jì jiē jiàng, ā ěr hā yǎ chéng zhì bìng fù guān shǒu. jiāng líng jié wén, yuán zhǔ wèi jìn chén yuē:" bā yán dōng xià, ā ěr hā yǎ gū jūn shǒu è, zhèn cháng yōu zhī. jīn jīng nán dìng, wú dōng bīng kě wú hòu huàn yǐ." nǎi qīn zuò shǒu zhào bāo zhī, shòu dá cān zhī zhèng shì. sì sūn zhì shàng dōu, sǐ.
戊申,京湖宣抚使硃禩孙、湖北制置副使高达以江陵降元。达先以贾似道忌其功,怀怨望。及元阿尔哈雅自岳州攻江陵,达累战败,遂与禩孙及提刑青阳梦炎、李湜等出降。阿心哈雅入城,命禩孙檄所部归附,于是归、峡、郢、复、鼎、澧、辰、沅、靖、随、常德、均、房诸州,相继皆降,阿尔哈雅承制并复官守。江陵捷闻,元主谓近臣曰:“巴延东下,阿尔哈雅孤军守鄂,朕常忧之。今荆南定,吾东兵可无后患矣。”乃亲作手诏褒之,授达参知政事。禩孙至上都,死。
yuán ā ěr hā yǎ qǐng mìng zhòng chén, kāi dà fǔ, zhèn jiāng líng. yuán zhǔ jí zhào lián xī xiàn yú běi jīng, rù jiàn, cì zuò, yù yuē:" jīng nán rù fèng bǎn jí, yù shǐ xīn fù zhě gǎn ēn, wèi lái zhě xiàng běi, sòng zhī wǒ cháo yǒu chén rú cǐ, yì zú yǐ jiàng qí xīn. nán tǔ bēi shī, yú qīng fēi yí jīn yǐ dà shì fù tuō, dù qīng bù cí." cì tián yǐ yǎng jū zhě, cì mǎ wǔ shí yǐ gěi cóng zhě. xī xiàn yuē:" chén měi jù cái shí qiǎn jìn, bù néng shèng fù dà rèn, hé gǎn cí jí! rán gǎn cí xīn cì." fù zhào xī xiàn chéng zhì shòu sān pǐn yǐ xià guān.
元阿尔哈雅请命重臣,开大府,镇江陵。元主急召廉希宪于北京,入见,赐坐,谕曰:“荆南入奉版籍,欲使新附者感恩,未来者向北,宋知我朝有臣如此,亦足以降其心。南土卑湿,于卿非宜;今以大事付托,度卿不辞。”赐田以养居者,赐马五十以给从者。希宪曰:“臣每惧才识浅近,不能胜负大任,何敢辞疾!然敢辞新赐。”复诏希宪承制授三品以下官。
rén zǐ, yǐ gāo sī dé qiān shū shū mì yuàn shì.
壬子,以高斯得签书枢密院事。
yǒu sī yì jiàn pān píng yǐ qiáng wáng shì, yǐ mǎo, zhào yǐ fú wáng yǔ ruì wèi zhè dōng ān fǔ dà shǐ pàn shào xīng, kāi fǔ, zhì zhǎng shǐ sī mǎ.
有司议建潘屏以强王室,乙卯,诏以福王与芮为浙东安抚大使、判绍兴,开府,置长史、司马。
jiǎ yín, yuán yù zhōng shū shěng, yì lì dēng wén gǔ.
甲寅,元谕中书省,议立登闻鼓。
gēng shēn, zhī jīn tán xiàn lǐ chéng dà, lǜ yì jú guān hé shān xiàn wèi hú chuán xīn, yáng chūn zhǔ bù pān dà tóng, háo liáng zhǔ bù pān dà běn, jìn shì pān wén sūn pān yīng kuí, gōng fù jīn tán xiàn. zhèn jiāng tǒng zhì hóu yán xiàn wèi zhào sì bīn fǎn, zhù yuán bīng lái zhàn, chéng dà bèi zhí, bù qū, yǔ èr zi jí chuán xīn děng jiē sǐ zhī.
庚申,知金坛县李成大,率义局官合山县尉胡传心,阳春主簿潘大同,濠梁主簿潘大本,进士潘文孙、潘应奎,攻复金坛县。镇江统制侯嵓、县尉赵嗣滨反,助元兵来战,成大被执,不屈,与二子及传心等皆死之。
shí yuán bīng dōng xià, suǒ guò yíng jiàng, lǐ tíng zhī lǜ lì suǒ bù, gù shǒu yáng zhōu. ā zhū qiǎn lǐ hǔ chí zhāo xiáng bǎng rù chéng, tíng zhī shā hǔ, fén qí bǎng. zǒng zhì zhāng jùn chū zhàn, chí pàn chén mèng zǐ jìn shū lái zhāo xiáng, tíng zhī fén qí shū, xiāo qí shǒu yú shì. shí chū jīn bó niú jiǔ yàn kào jiàng shì, rén rén gǎn jī zì fèn.
时元兵东下,所过迎降,李庭芝率励所部,固守扬州。阿珠遣李虎持招降榜入城,庭芝杀虎,焚其榜。总制张俊出战,持叛臣孟子缙书来招降,庭芝焚其书,枭俟首于市。时出金、帛、牛、酒燕犒将士,人人感激自奋。
xīn yǒu, dù zhī shàng shū wú jùn qiǎn rén zhì jiàn kāng, wèi chén yí zhōng yí shū yán:" qián shā lián xī xián, nǎi biān jiāng suǒ wéi, tài huáng tài hòu jí sì jūn shí bù zhī, dāng àn zhū zhī. yuàn shū bì, qǐng bà bīng tōng hǎo." bā yán yuē:" bǐ wèi zhà jì, shì wǒ xū shí ěr. dāng zé rén tóng wǎng, guān qí shì tǐ, lìng bǐ sù jiàng." nǎi qiǎn yì shì guān qín zhōng zhāng yǔ tóng qiǎn rén hái lín ān. yǔ xíng zhì píng jiāng yì tíng, fù bèi shā.
辛酉,度支尚书吴浚遣人至建康,为陈宜中移书言:“前杀廉希贤,乃边将所为,太皇太后及嗣君实不知,当按诛之。愿输币,请罢兵通好。”巴延曰:“彼为诈计,视我虚实耳。当择人同往,观其事体,令彼速降。”乃遣议事官秦中、张羽同遣人还临安。羽行至平江驿亭,复被杀。
rén xū, ā zhū gōng zhēn zhōu. zhī zhōu miáo zài chéng zōng zi zhào mèng jǐn shuài bīng dà zhàn yú lǎo guàn zī, bài jī.
壬戌,阿珠攻真州。知州苗再成、宗子赵孟锦帅兵大战于老鹳觜,败绩。
guǐ hài, jiā zhī sī zhōu tián jǐn xián zhī bō zhōu yáng bāng xiàn bìng tuán liàn shǐ, qù bīng rù wèi.
癸亥,加知思州田谨贤、知播州杨邦宪并团练使,趣兵入卫。
dīng mǎo, jiā lǐ tíng zhī cān zhī zhèng shì.
丁卯,加李庭芝参知政事。
gēng wǔ, ā zhū chéng shèng jìn qù yáng zhōu, jiāng cái wèi sān dié zhèn, nì zhī yú sān lǐ gōu, bài zhī. ā zhū yáng tuì, cái zhú zhī, ā zhū fǎn zhàn. zhì yáng zi qiáo, yáng zhōu bō fā guān léi dà zhèn chū zhàn, sǐ zhī. liǎng jūn jiā shuǐ ér zhèn, yuán zhāng hóng fàn yǐ shí sān qí jué dù chōng cái jūn, cái jūn jiān bù kě dòng, hóng fàn yǐn què yǐ yòu zhī. cái jiāng huí huí yuè mǎ duó dà dāo, zhí qián xiàng hóng fàn, hóng fàn fǎn pèi yíng cì zhī, yìng shǒu ér pū, yuán bīng huān shēng dòng dì, cái jūn suì kuì. ā zhū yǔ hóng fàn zhuī zhī, zì xiāng róu jiàn yǔ xiàn háo shuǐ sǐ zhě shén zhòng, liú shǐ zhōng cái jiān. cái bá shǐ huī dāo ér qián, yuán jūn pì yì bù gǎn bī suì rù chéng, shì sǐ shǒu. ā zhū nǎi zhù zhǎng wéi, zì yáng zi qiáo jìng guā zhōu, dōng běi kuà wān tóu zhì huáng táng, xī běi dǐ dīng cūn wù, yù yǐ jiǔ kùn zhī.
庚午,阿珠乘胜进趣扬州,姜才为三叠阵,逆之于三里沟,败之。阿珠佯退,才逐之,阿珠反战。至扬子桥,扬州拨发官雷大震出战,死之。两军夹水而阵,元张弘范以十三骑绝渡冲才军,才军坚不可动,弘范引却以诱之。才将回回跃马夺大刀,直前向弘范,弘范反辔迎刺之,应手而仆,元兵欢声动地,才军遂溃。阿珠与弘范追之,自相蹂践与陷濠水死者甚众,流矢中才肩。才拔矢挥刀而前,元军辟易不敢逼;遂入城,誓死守。阿珠乃筑长围,自扬子桥竟瓜洲,东北跨湾头至黄塘,西北抵丁村务,欲以久困之。
lì bù shàng shū cháng mào rù jiàn, yán:" zhà chuān zhī biàn, fēi qí běn xīn, zhì zhī sǐ guò yǐ, bù yǔ lì hòu yòu guò yǐ. bā líng, dì wáng zhī zhòu, shēng bù dé zhèng mìng, sǐ bù dé xuè shí, chén yuān yōu fèn, yù jié sì shí wǔ nián zhī jiǔ, bù wéi yāo wèi zhá yú míng míng zhōng zhě jī xī. yuàn bì xià wù yáo fú yì, tè fā shén duàn, zōng shè xìng shèn!" yú shì zhào guó shǐ yuàn tǎo lùn diǎn gù yǐ wén.
吏部尚书常楙入见,言:“霅川之变,非其本心,置之死过矣,不与立后又过矣。巴陵,帝王之胄,生不得正命,死不得血食,沉冤幽愤,郁结四十五年之久,不为妖为札于冥冥中者几希。愿陛下勿摇浮议,特发神断,宗社幸甚!”于是诏国史院讨论典故以闻。
yuán qiǎn shǐ zhào sì hàn sì shí dài tiān shī zhāng zōng yǎn fù quē.
元遣使召嗣汉四十代天师张宗演赴阙。
wǔ yuè, guǐ yǒu, yuán bīng gōng níng guó xiàn, zhī xiàn zhào yǔ táng chū zhàn, sǐ zhī.
五月,癸酉,元兵攻宁国县,知县赵与唐出战,死之。
dīng chǒu, huán wèi guān liú shī yǒng fù cháng zhōu, jiā háo zhōu tuán liàn shǐ, zhù yáo yín shǒu cháng, yǐ zhāng yàn shǒu lǚ chéng, bīng wēi shāo zhèn, yóu shì zhè yòu zhū chéng jiàng yuán zhě fù yǔ zhāng shì jié jūn hé. shī yǒng, lú zhōu rén yín, xī dé zi yě.
丁丑,环卫官刘师勇复常州,加濠州团练使,助姚訔守常,以张彦守吕城,兵威稍振,由是浙右诸城降元者复与张世杰军合。师勇,庐州人;訔,希得子也。
jǐ mǎo, cì chǔ shì hé jī shì wén dìng, wáng bǎi zèng chéng shì láng cóng jì jiǔ yáng wén zhòng zhī qǐng yě.
己卯,赐处士何基谥文定,王柏赠承事郎;从祭酒杨文仲之请也。
yǐ zhāng jué wèi sì chuān zhì zhì fù shǐ.
以张珏为四川制置副使。
gēng chén, yuán zhào yù cān zhī zhèng shì gāo dá yuē:" xī wǒ guó jiā chū zhēng, suǒ huò chéng yì, jí wěi qù zhī, wèi cháng zhì bīng shù shǒu, yǐ cǐ lián nián zhēng fá bù xī. fū zhēng guó jiā zhě, qǔ qí tǔ dì rén mín ér yǐ. suī dé qí dì, ér wú mín, qí shuí yǔ jū! jīn yù bǎo shǒu xīn fù chéng bì, shǐ bǎi xìng ān yè lì nóng. méng gǔ wèi zhī zhī yě, ěr shú zhī qí shì, yí jiā miǎn zhān. hú nán zhōu jùn, jiē rǔ jiù bù qǔ, wèi guī fù zhě hé yǐ zhāo huái, shēng mín hé yǐ ān yè, tīng rǔ wèi zhī."
庚辰,元诏谕参知政事高达曰:“昔我国家出征,所获城邑,即委去之,未尝置兵戍守,以此连年征伐不息。夫争国家者,取其土地人民而已。虽得其地,而无民,其谁与居!今欲保守新附城壁,使百姓安业力农。蒙古未之知也,尔熟知其事,宜加勉旃。湖南州郡,皆汝旧部曲,未归附者何以招怀,生民何以安业,听汝为之。”
dīng hài, yuán zhào bā yán fù dà dū, yǐ méng gǔ wàn hù ā lǎ hǎn quán xíng zhōng shū shěng shì.
丁亥,元召巴延赴大都,以蒙古万户阿喇罕权行中书省事。
gēng yín, wǔ jùn zhèn fǔ shǐ lǚ wén fú jiàng yuán.
庚寅,五郡镇抚使吕文福降元。
xīn mǎo, jí qián shuō yǒu wú yì lǚ wén huàn mèng zǐ jìn chén yì fàn wén hǔ jiā.
辛卯,籍潜说友、吴益、吕文焕、孟子缙、陈奕、范文虎家。
bǐng shēn, qiǎn shǐ gào tiān dì zōng miào shè jì zhū líng gōng guàn.
丙申,遣使告天地、宗庙、社稷、诸陵、宫观。
shí zhī qìng yuǎn fǔ chóu zǐ zhēn huái dōng bīng mǎ qián xiá ruǎn kè jǐ gè jiāng bīng rù wèi, zhào yǔ zhāng shì jié zhāng yàn fēn dào chū jī yuán jūn. tái jiàn qǐng mìng dà chén jiān hù, shì xià gōng qīng zá yì, jiǔ ér bù jué. chén wén lóng shàng yán:" sān hòu xié xīn, tóng dǐ yú dào. běi bīng jīn rì qǔ mǒu chéng, míng rì zhù mǒu bǎo, ér wǒ yǐ wén xiāng xùn, yǐ jī xiāng yí, pì yóu zhěng nì jiù fén ér wèi ān xíng xú bù zhī yí yě. qǐng zhào dà chén, wú zī xū yì." bù bào.
时知庆远府仇子真、淮东兵马钤辖阮克己各将兵入卫,诏与张世杰、张彦分道出击元军。台谏请命大臣监护,事下公卿杂议,久而不决。陈文龙上言:“三后协心,同底于道。北兵今日取某城,明日筑某堡,而我以文相逊,以迹相疑,譬犹拯溺救焚而为安行徐步之仪也。请诏大臣,无滋虚议。”不报。
jǐ hài, wú jì míng fù pú qí tōng chéng chóng yáng sān xiàn. yǐ jì míng quán zhī è zhōu, lìng zé xiǎn wèi yù zhì.
己亥,吴继明复蒲圻、通城、崇阳三县。以继明权知鄂州,令择险为寓治。
shì yuè, yuán lián xī xiàn zhì jiāng líng, ā ěr hā yǎ lǜ qí zhǔ wàng bài chén zhōng, jīng rén dà jīng. xī xiàn jí rì jìn piāo duó, tōng shāng fàn, bīng mín ān dǔ. shǒu lù sòng gù xuān fǔ zhì zhì èr sī mù liáo néng rèn shì zhě, yǐ bèi cǎi fǎng, réng zé èr shí yú rén, suí cái shòu zhí. zuǒ yòu nán zhī, xī xiàn yuē:" jīn jiē guó jiā chén zǐ yě, hé yòng zhì yí!" shí sòng gù guān lǐ yè dà fǔ, bì guǎng zhì zhēn wán xī xiàn jù zhī, qiě yǔ zhī yuē:" rǔ děng shēn réng gù guān, huò bù cì qiān zhuó, dāng niàn shèng ēn, jìn lì bào xiào. jīn suǒ kuì zhě, ruò jiē jǐ wù, wǒ qǔ zhī wèi fēi yì, yī huò xì guān, shì tóng dào qiè. ruò liǎn yú mín, bù wéi wú zuì. yí jiè shèn zhī!" xī xiàn lìng:" fú huò zhī rén, jūn shì gǎn shā zhě, yǐ gù shā píng mín lùn wèi jūn shì suǒ lǔ, bìng ér qì zhī zhě, xǔ rén shōu yǎng, bìng yù, gù zhǔ bù dé fù yì lì qì quàn mài qī zǐ zhě, zhòng qí zuì, réng mò rù qí zhí." xiān shì jiāng líng chéng wài xù shuǐ hàn yù, mìng jué zhī, dé liáng tián shù wàn mǔ, yǐ wéi pín mín zhī yè, fā shā shì cāng sù zhī bù rù guān zhě èr shí wàn hú, yǐ zhèn gōng ān zhī jī, mín yuè zhī.
是月,元廉希宪至江陵,阿尔哈雅率其属望拜尘中,荆人大惊。希宪即日禁剽夺,通商贩,兵民安堵。首录宋故宣抚、制置二司幕僚能任事者,以备采访,仍择二十馀人,随材授职。左右难之,希宪曰:“今皆国家臣子也,何用致疑!”时宋故官礼谒大府,必广致珍玩;希宪拒之,且语之曰:“汝等身仍故官,或不次迁擢,当念圣恩,尽力报效。今所馈者,若皆己物,我取之为非义,一或系官,事同盗窃。若敛于民,不为无罪。宜戒慎之!”希宪令:“俘获之人,军士敢杀者,以故杀平民论;为军士所掳,病而弃之者,许人收养,病愈,故主不得复役;立契券卖妻子者,重其罪,仍没入其直。”先是江陵城外蓄水捍御,命决之,得良田数万亩,以为贫民之业,发沙市仓粟之不入官者二十万斛,以赈公安之机,民悦之。
liù yuè, gēng zǐ shuò, rì yǒu shí zhī, jì. zhòu huì rú yè, xīng jiàn, jī wù jiē guī. wáng yuè yán:" rì shí bù jìn jǐn yī fēn, yīn shèng yáng wēi, zāi yì wèi yǒu dà yú cǐ zhě. qǐ cì bà chù!" bù xǔ.
六月,庚子朔,日有食之,既。昼晦如夜,星见,鸡鹜皆归。王龠言:“日食不尽仅一分,阴盛阳微,灾异未有大于此者。乞赐罢黜!”不许。
chū, chéng dū ān fǔ shǐ zǎn wàn shòu shǒu jiā dìng xīng yuán, yǔ yuán sài yīn è dé qí duì lěi, sài yīn è dé qí yī yǐ chéng yì dài zhī, bù wéi qīn lüè, wàn shòu xīn fú. wèi jǐ, yuán zhào sài yīn è dé qí hái, wàn shòu qǐng zhì jiǔ wèi hǎo, sài yīn è dé qí jìng wǎng bù yí. jiǔ zhì, zuǒ yòu yán wèi kě yǐn, sài yīn è dé qí xiào yuē:" ruò děng hé jiàn zhī xiǎo yé! zǎn jiāng jūn néng dú wǒ, qí néng jǐn wǒ cháo zhī rén hū!" wàn shòu tàn fú.
初,成都安抚使昝万寿守嘉定、兴元,与元赛音谔德齐对垒,赛音谔德齐一以诚意待之,不为侵掠,万寿心服。未几,元召赛音谔德齐还,万寿请置酒为好,赛音谔德齐径往不疑。酒至,左右言未可饮,赛音谔德齐笑曰:“若等何见之小耶!昝将军能毒我,其能尽我朝之人乎!”万寿叹服。
zhì shì yuán zhǔ zhào wāng liáng chén rù cháo, mìng zhī yuē:" chéng dū bèi bīng jiǔ, xū qīng ān jí zhī." liáng chén jìn gōng jiā dìng, wàn shòu jiān shǒu bù chū. liáng chén dù yǒu fú bīng, dà sōu shān gǔ, guǒ dé ér shā zhī, jìn lěi báo chéng. wàn shòu xī jūn chū zhàn, dà bài, suì jí jìng nèi sān guī jiǔ dǐng zǐ yún zhū chéng jiàng. yuán yǐ wàn shòu qiān sì chuān xíng shū mì yuàn shì, cì míng shùn.
至是元主召汪良臣入朝,命之曰:“成都被兵久,须卿安集之。”良臣进攻嘉定,万寿坚守不出。良臣度有伏兵,大搜山谷,果得而杀之,进垒薄城。万寿悉军出战,大败,遂籍境内三龟、九鼎、紫云诸城降。元以万寿签四川行枢密院事,赐名顺。
xīn chǒu, tài huáng tài hòu zhào xuē shèng fú zūn hào, yǐ yìng tiān jiè. mìng shì cóng guān yǐ shàng gè jǔ cái kān wén wǔ zhě suī zài zhé jí, yì tīng jǔ zhī.
辛丑,太皇太后诏削圣福尊号,以应天戒。命侍从官以上各举才堪文武者;虽在谪籍,亦听举之。
gēng xū, zhū wēng yìng lóng, jí qí jiā.
庚戌,诛翁应龙,籍其家。
jiǎ yín, liú fén yán zì hú nán rù cháo, wáng yuè chén yí zhōng jiē qǐng xiāng mèng yán ér qiú qù, tài huáng tài hòu yuē:" èr xiāng wú jí cǐ qiú xián yě." nǎi yǐ yuè píng zhāng jūn guó zhòng shì, yī yuè liǎng fù jīng yán, wǔ rì yī zhāo yí zhōng wèi zuǒ chéng xiàng, mèng yán wèi yòu chéng xiàng, bìng jiān shū mì shǐ, dū du zhū lù jūn mǎ. yuè jí rì jiù mín jū, yǐ chéng xiàng fǔ ràng yí zhōng. yí zhōng yán:" yī cí yī shòu, hé yǐ jiě tiān xià zhī jī!" yīn cí qù. qiǎn shǐ zhē liú, nǎi hái.
甲寅,留焚炎自湖南入朝,王龠、陈宜中皆请相梦炎而求去,太皇太后曰:“二相毋藉此求闲也。”乃以龠平章军国重事,一月两赴经筵,五日一朝;宜中为左丞相,梦炎为右丞相,并兼枢密使,都督诸路军马。龠即日就民居,以丞相府让宜中。宜中言:“一辞一受,何以解天下之讥!”因辞去。遣使遮留,乃还。
jǐ wèi, jiā lǐ tíng zhī zhī shū mì yuàn shì.
己未,加李庭芝知枢密院事。
xīn yǒu, tóng zhōu ān fǔ shǐ zhī jiāng ān zhōu méi yīng chūn yǐ chéng jiàng yuán.
辛酉,潼州安抚使、知江安州梅应春以城降元。
bǐng yín, yáng zhōu dū tǒng jiāng cái fù jiāng zhāng lín, lǜ bù qí èr wàn rén chéng yè gōng yuán yáng zi qiáo mù shān. shǒu zhà wàn hù shǐ bì gào jí yú ā zhū, ā zhū lǜ zǒng guǎn guǎn rú dé děng zì guā zhōu yǐ bīng fù zhī, jí dàn, zhì zhà xià. cái jūn jiā shuǐ wèi zhèn, ā zhū huī qí bīng dù shuǐ jiā jī, zhèn jiān bù kě dòng, ā zhū yǐn què. cái jìn bī zhī, zhàn bù lì ér zǒu, ā zhū huī bù qí bìng jìn, suì dà bài. rú dé shēng qín lín, cái jǐn yǐ shēn miǎn, shì zú sǐ zhě wàn yú rén.
丙寅,扬州都统姜才、副将张林,率步骑二万人乘夜攻元扬子桥木栅。守栅万户史弼告急于阿珠,阿珠率总管管如德等自瓜州以兵赴之,诘旦,至栅下。才军夹水为阵,阿珠麾骑兵渡水夹击,阵坚不可动,阿珠引却。才进逼之,战不利而走,阿珠麾步骑并进,遂大败。如德生擒林,才仅以身免,士卒死者万馀人。
dīng mǎo, zhū sì sūn chú míng, jí qí jiā.
丁卯,硃禩孙除名,籍其家。
qiū, qī yuè, xīn wèi, zhāng shì jié yǔ liú shī yǒng sūn hǔ chén děng, dà chū zhōu shī wàn yú sōu, cì yú jiāo shān, lìng yǐ shí zhōu wèi fāng, dìng jiāng zhōng liú, fēi yǒu hào lìng, wú dé fā dìng, shì yǐ bì sǐ. yuán ā zhū dēng shí gōng shān wàng zhī, yuē:" kě shāo ér zǒu yě." suì qiǎn jiàn zú shàn gòu zhě qiān rén, zài yǐ jù jiàn, fēn liǎng yì jiā shè, ā zhū jū zhōng, hé shì jìn zhàn, jì yǐ huǒ shǐ, péng qiáng jù fén, yān yàn bì jiāng, zhū jūn sǐ zhàn, yù zǒu bù néng qián. duō fù jiāng sǐ. zhāng hóng fàn dǒng wén bǐng liú guó jié fù yǐ ruì zú héng chōng, shì jié bù fù néng jūn, bēn chuán shān, ā zhū hóng fàn zhuī zhī, huò bái yào zǐ qī bǎi yú sōu. shī yǒng hái cháng zhōu, hǔ chén hái zhēn zhōu. shì jié qǐng jì shī bù bào. guó jié, běn nǚ zhēn rén, xìng wū kù lī, hòu rù zhōng zhōu, gǎi xìng liú shì. mào kuí wú, shàn qí shè, dǎn lì guò rén, shù yǒu jūn gōng, méng gǔ zhǔ zhuàng zhī, zhào jiā huái yuǎn dà jiàng jūn, cì hào bā tú. guó jié xíng èr, gù hū zhī yuē:" liú èr bā tú."
秋,七月,辛未,张世杰与刘师勇、孙虎臣等,大出舟师万馀艘,次于焦山,令以十舟为方,碇江中流,非有号令,毋得发碇,示以必死。元阿珠登石公山望之,曰:“可烧而走也。”遂遣健卒善彀者千人,载以巨舰,分两翼夹射,阿珠居中,合势进战,继以火矢,篷樯俱焚,烟焰蔽江,诸军死战,欲走不能前。多赴江死。张弘范、董文炳、刘国杰复以锐卒横冲,世杰不复能军,奔圌山,阿珠、弘范追之,获白鹞子七百馀艘。师勇还常州,虎臣还真州。世杰请济师;不报。国杰,本女真人,姓乌库哩,后入中州,改姓刘氏。貌魁梧,善骑射,胆力过人,数有军功,蒙古主壮之,诏加怀远大将军,赐号巴图。国杰行二,故呼之曰:“刘二巴图。”
jiǎ xū, sān xué shēng jí tái jiàn shì cóng, jiē shàng shū qǐng zhū jiǎ sì dào, tài huáng tài hòu bù xǔ. jí jiǎ sì dào shàng biǎo zì hé, qiě yán wèi xià guì sūn hǔ chén suǒ wù, qǐ bǎo yú shēng, nǎi xuē shì dào sān guān, lìng lǐ tíng zhī jīn qiǎn shì dào guī yuè, yǐ zhōng sàng zhì, shì dào liú yáng bù hái. wáng yuè yán:" shì dào jì bù sǐ zhōng, yòu bù chéng xiào, qǐng xià zhào qiè zé." shì dào nǎi hái shào xīng, shào xīng shǒu chén bì chéng bù nà. wáng yuè fù yán yú tài huáng tài hòu yuē:" běn cháo quán chén rěn huò, wèi yǒu rú shì dào zhī liè zhě. jìn shēn cǎo máo, bù zhī jǐ shū, bì xià jiē yì ér bù xíng, fù rén yán yú bù xù, hé yǐ xiè tiān xià!" yú shì shǐ zhào shì dào wù zhōu jū zhù. wù rén wén shì dào zhì, lǜ zhòng wèi lù bù zhú zhī.
甲戌,三学生及台谏、侍从,皆上疏请诛贾似道,太皇太后不许。及贾似道上表自劾,且言为夏贵、孙虎臣所误,乞保馀生,乃削似道三官,令李庭芝津遣似道归越,以终丧制,似道留扬不还。王龠言:“似道既不死忠,又不成孝,请下诏切责。”似道乃还绍兴,绍兴守臣闭城不纳。王龠复言于太皇太后曰:“本朝权臣稔祸,未有如似道之烈者。搢绅草茅,不知几疏,陛下皆抑而不行,付人言于不恤,何以谢天下!”于是始诏似道婺州居住。婺人闻似道至,率众为露布逐之。
dīng chǒu, fù zhào xǐ shì dào yú jiàn níng fǔ.
丁丑,复诏徙似道于建宁府。
wēng yìng lóng jì zhū, liào yíng zhōng wáng tíng chú míng, liú zhī lǐng nán, jiē zì shā. yú shì yù shǐ sūn róng sǒu děng yòu yǐ shì dào fá qīng, qǐng zhǎn zhī yǐ zhèng fǎ. fāng huí fù shàng shū lùn shì dào jiǎo jié tān yín biǎn jiāo lìn zhuān rěn miù shí zuì. tài huáng tài hòu yóu bù tīng. wēng hé shàng yán:" shì dào zǒng quán wǎng shàng, mài guó zhào bīng, zhuān lì nüè mín, tāo tiān zhī zuì, rén rén néng yán, pò yú zhòng nù, jǐn zhé jiàn níng. fū jiàn níng shí zhū xī jiǎng dào zhī quē lǐ, suī sān chǐ tóng zǐ yì zhī xiàng fāng, wén shì dào míng, xián yù ǒu tù, kuàng jiàn qí miàn hū? yí yuǎn tóu huāng fú yǐ yù chī mèi." gēng yín, zhào zhé jiǎ sì dào gāo zhōu tuán liàn fù shǐ xún zhōu ān zhì, jí qí jiā, qiǎn shǐ jiān yā zhī biǎn suǒ.
翁应龙既诛,廖莹中、王庭除名,流之岭南,皆自杀。于是御史孙嵘叟等又以似道罚轻,请斩之以正法。方回复上疏论似道侥、讦、贪、淫、褊、骄、吝、专、忍、谬十罪。太皇太后犹不听。翁合上言:“似道总权罔上,卖国召兵,专利虐民,滔天之罪,人人能言,迫于众怒,仅谪建宁。夫建宁实硃熹讲道之阙里,虽三尺童子亦知向方,闻似道名,咸欲呕吐,况见其面乎?宜远投荒服以御魑魅。”庚寅,诏谪贾似道高州团练副使、循州安置,籍其家,遣使监押之贬所。
kuài jī xiàn wèi zhèng hǔ chén yǐ qí fù cháng wèi shì dào suǒ pèi, yù bào zhī, xīn rán qǐng xíng. shì dào shí yù jiàn níng zhī kāi yuán sì, shì qiè shàng shù shí rén. hǔ chén zhì, xī píng qù, chè jiào gài, bào xíng qiū rì zhōng, lìng yú jiào fū chàng háng zhōu gē xuè zhī, měi míng chì shì dào, jiǒng rǔ bèi zhì. yī rì, rù gǔ sì, bì shàng yǒu wú qián nán xíng suǒ tí zì, hǔ chén hū shì dào yuē:" jiǎ tuán liàn, wú chéng xiàng hé yǐ zhì cǐ?" shì dào cán ér bù néng duì. zhì quán zhōu luò yáng qiáo, yù yè lǐ zì zhāng zhōu fàng hái, jiàn yú kè dǐ, lǐ fù shī zèng zhī, shì dào fǔ shǒu xiè yān.
会稽县尉郑虎臣以其父尝为似道所配,欲报之,欣然请行。似道时寓建宁之开元寺,侍妾尚数十人。虎臣至,悉屏去,撤轿盖,暴行秋日中,令舁轿夫唱杭州歌谑之,每名斥似道,窘辱备至。一日,入古寺,壁上有吴潜南行所题字,虎臣呼似道曰:“贾团练,吴丞相何以至此?”似道惭而不能对。至泉州洛阳桥,遇叶李自漳州放还,见于客邸,李赋诗赠之,似道府首谢焉。
zhuī fù pí lóng róng guān.
追复皮龙荣官。
xīn mǎo, chén yí zhōng qù wèi.
辛卯,陈宜中去位。
chū, zhāng shì jié zhī jiāng chū shī yě, wáng yuè wèi:" èr xiāng yí yī rén dū shī wú mén, fǒu zé chén suī lǎo wú néng wéi, ruò xiào sǐ yú fēng jiāng, yì bù gǎn cí." huì shì jié bài yú jiāo shān, yuè fù yán yuē:" shì wú zhòng yú bīng. jīn èr xiāng bìng jiàn dū dū, miào suàn zhǐ shòu, chén bù dé ér zhī. bǐ zhě liù yuè chū shī, zhū jiàng wú tǒng. chén qǐ bù zhī wú mén qù jīng bù yuǎn? ér wèi cǐ qǐng zhě, gài dà dí zài jìng, fēi bì xià zì jiāng, zé dà chén kāi dū. jīn shì jié yǐ zhū jiàng xīn lì bù yī ér bài, bù zhī guó jiā shàng kān jǐ bài yé! chén jì bù dé qí zhí, yòu bù dé qí yán, qǐ bà píng zhāng." tài huáng tài hòu bù xǔ.
初,张世杰之将出师也,王龠谓:“二相宜一人督师吴门,否则臣虽老无能为,若效死于封疆,亦不敢辞。”会世杰败于焦山,龠复言曰:“事无重于兵。今二相并建都督,庙算指授,臣不得而知。比者六月出师,诸将无统。臣岂不知吴门去京不远?而为此请者,盖大敌在境,非陛下自将,则大臣开督。今世杰以诸将心力不一而败,不知国家尚堪几败耶!臣既不得其职,又不得其言,乞罢平章。”太皇太后不许。
jīng xué shì liú jiǔ gāo děng fú quē shàng shū, yán:" yí zhōng shàn quán, dǎng jiǎ sì dào zhào jìn zhào yǔ jiàn jiē qì chéng dùn, yí zhōng nǎi jiǎ shǐ guò zhī shuō yǐ bào sī ēn líng hú gài qián shuō yǒu jiē yǐ chéng jiàng, nǎi shòu qí bāo jū ér wèi zhī yǔ yì wén tiān xiáng lǜ bīng qín wáng, xìn chán ér jǔ náo zhī shì dào sàng shī rǔ guó, yáng qǐng zhì fá ér yīn yòu zhī yuán bīng báo guó mén, qín wáng zhī shī, nǎi liú zhī jīng chéng ér bù qiǎn zǎi xiàng dāng chū dū, ér wèi suō yóu yù, dì lìng jí yì ér bù xíng lǚ shī kuí láng zǐ yě xīn, ér shǐ zhī tōng hǎo qǐ méng zhāng shì jié bù bīng ér yòng zhī yú shuǐ, liú shī yǒng shuǐ bīng ér yòng zhī yú bù, zhǐ shòu shī yí, yīn yǐ bài shì. chén kǒng wù guó jiāng bù zhǐ yī sì dào yě." chū, yí zhōng shì duō zhuān jué, bù guān bái yuè, huò wèi jīng xué zhī lùn, shí yuè sǒu zhī. shū shàng, yí zhōng jìng qù, qiǎn shǐ sì bèi zhào zhī, bù zhì.
京学士刘九皋等伏阙上书,言:“宜中擅权,党贾似道;赵溍、赵与鉴皆弃城遁,宜中乃假使过之说以报私恩;令狐概、潜说友皆以城降,乃受其苞苴而为之羽翼;文天祥率兵勤王,信谗而沮挠之;似道丧师辱国,阳请致罚而阴佑之;元兵薄国门,勤王之师,乃留之京城而不遣;宰相当出督,而畏缩犹豫,第令集议而不行;吕师夔狼子野心,而使之通好乞盟;张世杰步兵而用之于水,刘师勇水兵而用之于步,指授失宜,因以败事。臣恐误国将不止一似道也。”初,宜中事多专决,不关白龠,或谓京学之论,实龠嗾之。书上,宜中径去,遣使四辈召之,不至。
rén chén, tài huáng tài hòu xià liú jiǔ gāo yú lín ān yù. shǒu zhào yuē:" gěi shě zhī zòu, wèi yuè yǔ yí zhōng bì nán jiǔ chù. jiān yuè jìn zòu qǐ miǎn píng zhāng, cí qì bù píng, chéng yǒu rú rén yán zhě. kě bà yuè píng zhāng jūn guó zhòng shì, yǐ shǎo bǎo guān wén diàn dà xué shì chōng lǐ quán guān shǐ." shì suì, zú. yuè qīng xiū gāng jìng bù ā quán shì. jí wèi xiāng, shǔ guó shì wēi wáng, nǎi bù néng xié móu yǐ jì dà shì, shì lùn xī zhī.
壬辰,太皇太后下刘九皋于临安狱。手诏曰:“给舍之奏,谓龠与宜中必难久处。兼龠近奏乞免平章,辞气不平,诚有如人言者。可罢龠平章军国重事,以少保、观文殿大学士充醴泉观使。”是岁,卒。龠清修刚劲、不阿权势。及为相,属国势危亡,乃不能协谋以济大事,士论惜之。
zǎn wàn shòu jì jiàng, liǎng chuān jùn xiàn duō sòng kuǎn, dú zhāng jué gù shǒu chóng qìng bù xià. yuán zhǔ jiàn dōng xī xíng shū mì yuàn, huì bīng wéi zhī.
昝万寿既降,两川郡县多送款,独张珏固守重庆不下。元主建东西行枢密院,会兵围之。
bā yán zhì shàng dōu, miàn chén xíng shì, qǐ jìn bīng, suì bài yòu chéng xiàng. bā yán cí yuē:" ā zhū gōng duō, chén yí jū hòu." nǎi jìn ā zhū zuǒ chéng xiàng, réng zhào bā yán zhí qū lín ān, ā zhū réng gōng huái nán, ā ěr hā yǎ qǔ hú nán, wàn hù sòng dōu mù dá jí wǔ xiù zhāng róng shí lǐ héng lǚ shī kuí děng qǔ jiāng xī. yuán zhǔ réng zhào yù bā yán yuē:" sòng jūn chén xiāng shuài lái fù, zé zhào shì zú shǔ kě bǎo wú yú, zōng miào xī xǔ rú gù."
巴延至上都,面陈形势,乞进兵,遂拜右丞相。巴延辞曰:“阿珠功多,臣宜居后。”乃进阿珠左丞相,仍诏巴延直趋临安,阿珠仍攻淮南,阿尔哈雅取湖南,万户宋都木达及武秀、张荣实、李恒、吕师夔等取江西。元主仍诏谕巴延曰:“宋君臣相率来附,则赵氏族属可保无虞,宗庙悉许如故。”
guǐ sì, zhào zhī lú zhōu xià guì jiā shū mì fù shǐ liǎng huái xuān fǔ dà shǐ, yǔ huái dōng zhì zhì fù shǐ zhī yáng zhōu zhū huàn hù diào, zhào lǐ tíng zhī hái cháo. guì bù fèng zhào, huàn réng hái yáng, tíng zhī yì bù xíng.
癸巳,诏知庐州夏贵加枢密副使、两淮宣抚大使,与淮东制置副使、知扬州硃焕互调,召李庭芝还朝。贵不奉诏,焕仍还扬,庭芝亦不行。
qǐ fù wén tiān xiáng wèi bīng bù shàng shū.
起复文天祥为兵部尚书。
gāo sī dé bà. yǐ wèi, yǐ diàn zhōng shì yù shǐ chén wén lóng tóng qiān shū shū mì yuàn shì.
高斯得罢。乙未,以殿中侍御史陈文龙同签书枢密院事。
bǐng shēn, yǐ kāi qìng bīng huò, zhuī zuì shǐ sōng zhī, xuē qí shì.
丙申,以开庆兵祸,追罪史嵩之,削其谥。