qǐ shàng zhāng tūn tān wǔ yuè, jǐn shí èr yuè, fán qī yuè.
起上章涒灘五月,盡十二月,凡七月。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì shào xìng shí nián jīn tiān juàn sān nián
○高宗受命中興全功至德聖神武文昭仁憲孝皇帝紹興十年(金天眷三年)
wǔ yuè, bǐng zǐ, jīn zhǔ zhào yuán shuài fǔ fù qǔ hé nán shǎn xī dì.
五月,丙子,金主詔元帥府復取河南、陝西地。
xiān shì wán yán chāng yì gē dì yǔ sòng, zōng bì lì zhēng zhī chāng jì sǐ, zōng bì fù yán gē dì fēi jì. zōng gàn yǐ xià jiē yuē: zhào gòu méng zài zào zhī ēn, bù sī bào dé, wàng zì chī zhāng, suǒ qiú wú yàn, jīn ruò bù qǔ, hòu kǒng nán tú. jīn zhǔ yuē: bǐ jiāng wèi wǒ bù néng yǎn yǒu hé nán zhī dì qiě dōu yuán shuài jiǔ zài fāng miàn, shēn jiū lì hài, yí jí jǔ bīng gōng zhī. nǎi jí jǔ guó zhī bīng yú qí zhōu yuán shuài fǔ, dà yuè, suì fēn sì dào bìng jìn: mìng niè lǜ bèi lēi chū shān dōng, yòu fù yuán shuài wán yán gǎo rù shǎn yòu, biāo qí dà jiāng jūn zhī jì zhōu lǐ chéng rù hé nán, ér zōng bì zì jiāng jīng bīng shí yú wàn rén yǔ zhī dōng píng fǔ kǒng yàn zhōu zhī bó zhōu lì qióng qián zhī sù zhōu zhào róng dǐ biàn.
先是完顏昌議割地與宋,宗弼力爭之;昌既死,宗弼復言割地非計。宗干以下皆曰:「趙構蒙再造之恩,不思報德,妄自鴟張,所求無厭,今若不取,後恐難圖。」金主曰:「彼將謂我不能奄有河南之地;且都元帥久在方面,深究利害,宜即舉兵攻之。」乃集舉國之兵於祁州元帥府,大閱,遂分四道並進:命鑷寽貝勒出山東,右副元帥完顏杲入陝右,驃騎大將軍、知冀州李成入河南,而宗弼自將精兵十餘萬人與知東平府孔彥舟、知博州酈瓊、前知宿州趙榮抵汴。
bǐng xū, zōng bì rù dōng jīng, guān wén diàn xué shì liú shǒu mèng gēng, bù zhī suǒ cuò, tǒng zhì guān wáng zī qǐng yǐ bīng hù gēng, duó mén zǒu xíng zài. gēng yǐ dí qí duō, bù néng jù qù, suì lǜ guān shǔ yíng bài zōng bì rù chéng, zhù jiù lóng dé gōng. yú shì jīn zhǔ zhào yù zhū zhōu xiàn yǐ wán yán chāng shàn gē hé nán, qiě yán sòng rén duō suǒ yāo qiú zhī gù. zhào cí lüè yuē: fēi zhèn yī rén yǔ duó yǒu shí yán. ēn wēi chí zhāng zhī jiān, gài bù dé yǐ. suì mìng shǐ chí zhào biàn dǐ zhū jùn, yòu fēn bīng suí zhī. zhī xìng rén fǔ lǐ shī xióng, huī yóu gé dài zhì zhī huái níng fǔ lǐ zhèng mín, jiē shù shēn guī mìng. zì shì hé nán zhū jùn wàng fēng nà kuǎn yǐ.
丙戌,宗弼入東京,觀文殿學士、留守孟庚,不知所措,統制官王滋請以兵護庚,奪門走行在。庚以敵騎多,不能遽去,遂率官屬迎拜宗弼入城,住舊龍德宮。於是金主詔諭諸州縣以完顏昌擅割河南,且言宋人多所邀求之故。詔辭略曰:「非朕一人與奪有食言。恩威弛張之間,蓋不得已。」遂命使持詔遍抵諸郡,又分兵隨之。知興仁府李師雄,徽猷閣待制、知淮寧府李正民,皆束身歸命。自是河南諸郡望風納款矣。
jīn rén pò gǒng zhōu, shǒu chén zuǒ fèng yì láng wáng zào sǐ zhī.
金人破拱州,守臣左奉議郎王慥死之。
jīn yòu fù yuán shuài wán yán gǎo zì hé zhōng dù hé, rù tóng zhōu jiè, jí chí èr bǎi wǔ shí lǐ, qū yǒng xìng jūn. shǎn xī zhōu xiàn duō jiù shí jīn qí guān, suǒ zhì yíng jiàng, yuǎn jìn zhèn kǒng.
金右副元帥完顏杲自河中渡河,入同州界,疾馳二百五十里,趨永興軍。陝西州縣多舊時金、齊官,所至迎降,遠近震恐。
dīng hài, jīn rén pò nán jīng.
丁亥,金人破南京。
chū, jīn rén jì bèi méng, fù yǐ gé wáng bāo zhī guī dé fǔ. bāo yǐ shù qiān qí zhì sòng wáng tái, qiǎn rén yù dōu rén guān lì xué shēng, gào yǐ bù shā bù lüè zhī yì, qǐng lù liú shǒu chū mén xiāng jiàn. zī zhèng diàn xué shì nán jīng liú shǒu lù yǔn dí, bù dé yǐ cháo fú chū chéng jiàn zhī, huì yú sòng wáng tái. yǔn dí wèi zhǔ, bāo wèi kè, yǔn dí fèng shāng wèi shòu, bāo yǔ chóu yǐn, suì sòng yǔn dí yú biàn jīng. bāo gǔ chuī rù chéng, qiū háo bù fàn.
初,金人既背盟,復以葛王褒知歸德府。褒以數千騎至宋王臺,遣人諭都人、官吏、學生,告以不殺、不掠之意,請路留守出門相見。資政殿學士、南京留守路允迪,不得已朝服出城見之,會於宋王臺。允迪為主,褒為客,允迪奉觴為壽,褒與酬飲,遂送允迪於汴京。褒鼓吹入城,秋毫不犯。
jīn zhǔ wèi shàng shū zuǒ chéng zōng xiàn yuē: xiàng yǐ hé nán shǎn xī dì yǔ sòng rén, qīng yǐ wèi bù dāng yǔ jīn fù qǔ zhī, shì yóu yòng qīng yán yě. qīng shí lǜ shēn yuǎn, zì jīn yǐ wǎng, qí jǐn yán wú yǐn. zōng xiàn bài xiè, suì shè mén xià shì láng.
金主謂尚書左丞宗憲曰:「向以河南、陝西地與宋人,卿以為不當與;今復取之,是猶用卿言也。卿識慮深遠,自今以往,其盡言無隱。」宗憲拜謝,遂攝門下侍郎。
wù zǐ, sì chuān xuān fǔ fù shǐ hú shì jiāng zài hé chí, zhī tóng zhōu zhāng xún qiǎn rén gào jí. shí yòu hù jūn zhī shù shǎn xī zhě wǔ wàn rén, shǐ jiàn zhì suǒ tún zhōu xiàn, ér shǔ yī dài zhèng bīng bù guò sān wàn rén, cháo tíng suǒ chú zhū shuài jiē wèi zhì běn zhèn, dé bào hài è. yǒng xìng jūn lù jīng lüè shǐ guō hào, shí zài yán ān, běn lù fù dōu zǒng guǎn quán zhī yǒng xìng jūn hǎo yuǎn, kāi zhǎng ān chéng mén nà jīn rén. zhǎng ān pò, guān zhōng zhèn dòng, qián xiá fù zhōng xìn lú shì mǐn bù cóng, zhǎn guān yǐ chū. zhī shǎn zhōu wú qí, chéng shǒu yǐ yù jīn rén. hǎo yuǎn qiǎn rén chí jīn guó xí shū zhì xuān fǔ sī, yǔ bù xùn, bù kě wén, shì jiāng fén xí, zhǎn qí shǐ.
戊子,四川宣撫副使胡世將在河池,知同州張恂遣人告急。時右護軍之戍陝西者五萬人,始漸至所屯州縣,而蜀一帶正兵不過三萬人,朝廷所除諸帥皆未至本鎮,得報駭愕。永興軍路經略使郭浩,時在延安,本路副都總管、權知永興軍郝遠,開長安城門納金人。長安破,關中震動,鈐轄傅忠信、盧士閔不從,斬關以出。知陝州吳琦,城守以御金人。郝遠遣人持金國檄書至宣撫司,語不遜,不可聞,世將焚檄,斬其使。
jǐ chǒu, jīn rén pò xī jīng.
己丑,金人破西京。
chū, jīn rén yǒu yú méng yì, hé wài háo jié yǐ gào hé nán fǔ bīng mǎ qián xiá lǐ xìng, xìng gào yú zhuǎn yùn pàn guān quán liú shǒu lǐ lì yòng fù zǒng guǎn sūn huī, wèi: luò yáng shí chōng yào zhòng dì, dōng jiē wáng jī, nán tōng bā shǔ, běi kòng dà hé, kě yǐ píng wèi xiāng hàn kuàng líng qǐn suǒ zài, bù kě bù zhù yì yě. lì yòng rán zhī, lìng xìng zhāo jí zhōng yì mín bīng, mì wèi fáng yù jì, bù shù yuè, dé wàn yú rén, huī dà jù, yù shā zhī. huì bào dí yǐ dù hé, lì yòng wén zhī, jí qì chéng dùn zǒu. lǐ chéng yǐ tiě qí shù qiān jù tiān jīn qiáo, xìng lìng qī qí nì jī zhī, chéng wǎng cè, suì tuì. huī qì chéng zǒu, xìng zhuǎn zhàn zhì dìng dǐng mén, shāng zhòng, pū yú dì, yè bàn fù sū, nǎi zǒu wài yì jù bīng. dí yǐn bīng rù chéng, yǐ chéng zhī hé nán fǔ. shí cháo tíng yǐ lì yòng yǒu zhì zuì, chú zhí mì gé yǐ chǒng zhī, ér lì yòng yǐ dùn yǐ.
初,金人有渝盟意,河外豪傑以告河南府兵馬鈐轄李興,興告於轉運判官、權留守李利用、副總管孫暉,謂:「洛陽實衝要重地,東接王畿,南通巴蜀,北控大河,可以屏衛襄、漢;況陵寢所在,不可不注意也。」利用然之,令興招集忠義民兵,密為防禦計,不數月,得萬餘人,暉大懼,欲殺之。會報敵已渡河,利用聞之,即棄城遁走。李成以鐵騎數千據天津橋,興令七騎逆擊之,成罔測,遂退。暉棄城走,興轉戰至定鼎門,傷重,仆於地,夜半復甦,乃走外邑聚兵。敵引兵入城,以成知河南府。時朝廷以利用有治最,除直秘閣以寵之,而利用已遁矣。
gēng yín, lóng tú gé zhí xué shì zhī shùn chāng fǔ chén guī, dé bào dí qí rù dōng jīng, shí xīn dōng jīng fù liú shǒu liú qí fāng sòng kè, guī yǐ bào shì qí, qí yuē: wú jūn yǒu wàn bā qiān, ér zī zhòng jū bàn, qiě yuǎn lái, lì bù kě zhī. nǎi jiàn guī, wèn yuē: shì jí yǐ, chéng zhōng yǒu liáng, zé néng yǔ jūn gòng shǒu. guī yuē: yǒu mǐ shù wàn hú. qí yuē: kě yǐ. guī yì lì liú qí gòng shǒu. qí yòu jiàn liú yù shí suǒ xù dú yào yóu zài, zú yǐ dài dí. huì qí suǒ bù xuǎn fēng yóu yì èr jūn jí lǎo yòu zī zhòng xiāng qù shén yuǎn, qí qiǎn qí qū zhī, yè sì gǔ, cái zhì chéng xià. dàn, dé bào, tiě qí rù chén, jù shùn chāng sān bǎi lǐ, hé chéng huáng huò. qí qiǎn bīng shǔ yǔ guī yì, liǎn bīng rù chéng, wèi hàn yù jì, rén xīn shāo dìng.
庚寅,龍圖閣直學士、知順昌府陳規,得報敵騎入東京,時新東京副留守劉錡方送客,規以報示錡,錡曰:「吾軍有萬八千,而輜重居半,且遠來,力不可支。」乃見規,問曰:「事急矣,城中有糧,則能與君共守。」規曰:「有米數萬斛。」錡曰:「可矣。」規亦力留錡共守。錡又見劉豫時所蓄毒藥猶在,足以待敵。會其所部選鋒、游奕二軍及老幼輜重相去甚遠,錡遣騎趨之,夜四鼓,才至城下。旦,得報,鐵騎入陳,距順昌三百里,闔城惶惑。錡遣兵屬與規議,斂兵入城,為捍禦計,人心稍定。
xīn mǎo, sì chuān xuān fǔ fù shǐ hú shì jiāng, zì hé chí qiǎn jīng yuán jīng lüè shǐ tián chéng yǐ bīng sān qiān rén yíng dí.
辛卯,四川宣撫副使胡世將,自河池遣涇原經略使田晟以兵三千人迎敵。
shǐ, jīn rén zhī dù hé yě, lì lù jīng lüè shǐ yáng zhèng shàng zài gǒng zhōu, yǒng xìng jīng lüè shǐ guō hào shàng zài fū yán, huán qìng jīng lüè shǐ fàn zōng shàng zài jīn zhōu, ér zhǔ guǎn fū yán jīng lüè sī gōng shì wáng yàn yì wèi zhì qí dì, wéi xī hé jīng lüè shǐ jiān xuān fǔ sī cān móu guān sūn wò yòu hù jūn dōu tǒng zhì jiān qín fèng jīng lüè shǐ wú lín, suí shì jiāng zài hé chí. shì jiāng cāng huáng zhào zhū shuài yì chū shī, zhèng chéng xiān zhì, wò jìn yuē: hé chí dì píng wú xiǎn zǔ, dí qí yǐ pò fèng xiáng, zì dà sàn guān jí qū, yī èr rì kě zhì zhàng xià. qǐng wú gōng xuān fǔ, ǒu yuè bīng zhì hé chí, jǐ wèi dí qín, qí shì bù yuǎn. yuàn gōng qù cǐ, zhì bīng xiān rén yuán, yuán qù hé chí cái wǔ liù shí lǐ, ér shā jīn píng jiā jì zhài tiān xiǎn zú shì, yuán róng shēn chù wēi dì, ér yù hào lìng jiāng shuài, shǐ yòng mìng fù dí, wò bù shí yě. lín dú kàng shēng yán yuē: hé shàng yuán shā jīn píng zhī zhàn, fāng lín xiōng dì chū wàn sǐ pò dí shí, chéng xuān zài hé xǔ? jīn chū cǐ nuò yǔ jǔ jūn, kě zhǎn yě! yòu hù jūn qiáng bàn gé xiàn zài shǎn xī, wèi yì hū jí. dí lái, rì yè sī zhàn, jīn wén xuān fǔ shě hé chí, qù bǎo shān zhài, shī zhàn shì xīn, bù kě! lín qǐng yǐ bǎi kǒu bǎo pò dí! shì jiāng zhuàng zhī, zhǐ suǒ zuò zhàng yuē: shì jiāng shì sǐ yú cǐ yǐ! guān shǔ hán zhào děng jìn yuē: wò shí shī yán, bù dìng jū mù xià. suì xiān qiǎn chéng hái jīng yuán, wò fù xī hé. wò kǒng jù hàn luò, dān mǎ qū chū, gù wèi shì jiāng suǒ qīn yuē: wò wèi gōng zhōng móu, nǎi fǎn dé zuì. wú jiā xiǎo shuài yǒng ér ruì, wèi jiàn qí shèng zhī zhī dào yě. tā rì wú wàng wò yán.
始,金人之渡河也,利路經略使楊政尚在鞏州,永興經略使郭浩尚在鄜延,環慶經略使范綜尚在金州,而主管鄜延經略司公事王彥亦未至其地,惟熙河經略使兼宣撫司參謀官孫渥、右護軍都統制兼秦鳳經略使吳璘,隨世將在河池。世將倉皇召諸帥議出師,政、晟先至,渥進曰:「河池地平無險阻,敵騎已迫鳳翔,自大散關疾驅,一二日可至帳下。頃吳公宣撫,偶閱兵至河池,幾為敵擒,其事不遠。願公去此,治兵仙人原,原去河池才五六十里,而殺金坪、家計寨天險足恃,元戎身處危地,而欲號令將帥,使用命赴敵,渥不識也。」璘獨抗聲言曰:「和尚原、殺金坪之戰,方璘兄弟出萬死破敵時,承宣在何許?今出此懦語沮軍,可斬也!右護軍強半隔限在陝西,未易呼集。敵來,日夜思戰,今聞宣撫舍河池,去保山寨,失戰士心,不可!璘請以百口保破敵!」世將壯之,指所坐帳曰:「世將誓死於此矣!」官屬韓詔等進曰:「渥實失言,不定居幕下。」遂先遣晟還涇原,渥赴熙河。渥恐懼汗落,單馬趨出,顧謂世將所親曰:「渥為公忠謀,乃反得罪。吳家小帥勇而銳,未見其勝之之道也。它日無忘渥言。」
tǒng lǐng zhōng yì jūn mǎ lǐ bǎo, yǔ jīn rén zhàn yú xìng rén fǔ jìng shàng, shā shù bǎi rén, huò qí mǎ shén zhòng. bǎo, yuè fēi suǒ qiǎn yě.
統領忠義軍馬李寶,與金人戰於興仁府境上,殺數百人,獲其馬甚眾。寶,岳飛所遣也。
rén chén, liú qí zhào zhū jiāng jì shì, jiē yuē: wú jūn yuǎn lái, wèi jí xī jiān, dí rén yāo wǒ guī lù, qí bài bì yǐ. mò ruò shǒu chéng, qí xú wèi jì. qí yuē: qí běn fù guān liú sī, jīn dōng jīng jì pò, xìng quán jūn zhì cǐ, yǒu chéng kě shǒu, jī bù kě shī, dāng tóng xīn lì, yǐ sǐ bào guó jiā. zhòng yì shǐ dìng, jí záo zhōu shěn zhī, shì wú qù yì. tōng pàn fǔ shì wāng ruò hǎi, fāng fèng fǔ xí zhì xíng zài, qí yǐ zòu fù ruò hǎi, jí yǔ guān shǔ děng dēng chéng qū chù. chéng wài yǒu jū mín shù qiān jiā, kǒng wèi zéi cháo, xī fén zhī. fēn mìng zhū tǒng zhì guān, xǔ qīng shǒu dōng mén, hè huī shǒu xī mén, zhōng yàn shǒu nán mén, dù qǐ shǒu běi mén, qiě míng chì hòu, jí mù tǔ rén zuò xiāng dǎo jiān tàn. yú shì rén jiē fèn yuē: zǎo shí rén qī wǒ bā zì jūn, jīn rì dāng wèi guó jiā lì gōng! qí qīn yú chéng shàng dū gōng, shè zhàn jù, xiū bì lěi. shí shǒu bèi quán què, qí qǔ wěi qí suǒ zuò chī yóu chē, yǐ lún yuán mái chéng shàng, yòu chè mín jiā fēi, yǐ dài bì lí bā. fán liù rì cū bì, ér jīn rén yóu qí yǐ dù hé zhì chéng wài yǐ.
壬辰,劉錡召諸將計事,皆曰:「吾軍遠來,未及息肩,敵人邀我歸路,其敗必矣。莫若守城,其徐為計。」錡曰:「錡本赴官留司,今東京既破,幸全軍至此,有城可守,機不可失,當同心力,以死報國家。」眾議始定,即鑿舟沈之,示無去意。通判府事汪若海,方奉府檄至行在,錡以奏附若海,即與官屬等登城區處。城外有居民數千家,恐為賊巢,悉焚之。分命諸統制官,許青守東門,賀輝守西門,鍾彥守南門,杜杞守北門,且明斥堠,及募土人作鄉導間探。於是人皆奮曰:「早時人欺我八字軍,今日當為國家立功!」錡親於城上督工,設戰具,修壁壘。時守備全闕,錡取偽齊所作蚩尤車,以輪轅埋城上,又撤民家扉,以代笓籬笆。凡六日粗畢,而金人游騎已渡河至城外矣。
guǐ sì, wǔ jīng dài fū wéi zhōu tuán liàn shǐ wáng yàn xiān yǐ háo zhōu pàn, fù yú jīn, jīn yǐ lì qióng shǒu zhī.
癸巳,武經大夫、濰州團練使王彥先以毫州叛,附於金,金以酈瓊守之。
shì rì, biān bào zhì xíng zài.
是日,邊報至行在。
bǐng shēn, hú shì jiāng mìng yòu hù dōu tǒng zhì wú lín jiāng èr wàn rén zì hé chí fù bǎo jī hé nán yǐ hàn dí, qiǎn běn sī dōu tǒng zhī xìng yuán fǔ yáng zhèng shū mì yuàn dōu tǒng zhì zhī yǒng xìng jūn guō hào wèi zhī shēng yuán.
丙申,胡世將命右護都統制吳璘將二萬人自河池赴寶雞河南以捍敵,遣本司都統知興元府楊政、樞密院都統制知永興軍郭浩為之聲援。
wù xū, dì wèi qín guì yuē: dí rén bù zhī xìn yì, wú zú guài zhě. dàn shì dài fū bù néng shǒu jié, zhì yú tóu bài, fēng sú rú cǐ, jí kě wèi yōu. qín guì yuē: zì jìng kāng yǐ lái, mài guó zhī rén, jiē méng kuān ēn, gù xí shú jiàn wén. ruò chéng gé zhī, dāng zì jīn rì. suì xià lìng yuē: zuó zhě jīn guó xǔ guī hé nán zhū lù, jí hái zǐ gōng mǔ xiōng, zhèn niàn wèi rén zǐ dì, dāng shēn xiào tì zhī yì, wèi mín fù mǔ, dāng xìng zhèn jiù zhī sī, shì yǐ bù dàn qū jǐ, lián qiǎn xìn shǐ, fèng biǎo chēng chén, lǐ yì bèi hòu. bù wèi shè wèi guǐ jì, fāng jiē xìn shǐ, biàn fù xìng bīng, hé nán bǎi xìng, xiū xī wèi jiǔ, yòu zāo qīn rǎo. zhèn xì rán tòng shāng, hé yǐ wèi huái! yǎng gè lù dà shuài gè jié zhōng lì, yǐ tú guó jiā dà jì. yòu zhào zuì zhuàng wū zhū, mù yǒu néng shēng qín wū zhū zhě, chú jié dù shǐ, cì yín bó wǔ wàn, tián qiān qǐng, dì yī qū.
戊戌,帝謂秦檜曰:「敵人不知信義,無足怪者。但士大夫不能守節,至於投拜,風俗如此,極可為憂。」秦檜曰:「自靖康以來,賣國之人,皆蒙寬恩,故習熟見聞。若懲革之,當自今日。」遂下令曰:「昨者金國許歸河南諸路,及還梓宮、母、兄,朕念為人子弟,當申孝悌之義,為民父母,當興振救之思,是以不憚屈己,連遣信使,奉表稱臣,禮意備厚。不謂設為詭計,方接信使,便復興兵,河南百姓,休息未久,又遭侵擾。朕隙然痛傷,何以為懷!仰各路大帥各竭忠力,以圖國家大計。」又詔罪狀烏珠,募有能生擒烏珠者,除節度使,賜銀帛五萬,田千頃,第一區。
xiān shì guì jiàn wáng cì wēng wèi yù shǐ zhōng chéng, fán kě wèi guì dì zhě, cì wēng wú bù lì wèi zhī. jí jīn rén yú méng, cì wēng jù guì dé zuì, yīn zòu yuē: qián rì guó shì, chū wú zhǔ yì. shì yǒu xiǎo biàn, gèng yòng tā xiāng, hòu lái zhě wèi bì xián, ér pái chù yì dǎng, fēn fēn lěi yuè bù néng dìng, yuàn bì xià yǐ wèi jiè. dì shēn rán zhī, guì wèi suì ān, gōng lùn bù néng yáo yǐ.
先是檜薦王次翁為御史中丞,凡可為檜地者,次翁無不力為之。及金人渝盟,次翁懼檜得罪,因奏曰:「前日國是,初無主議。事有小變,更用它相,後來者未必賢,而排黜異黨,紛紛累月不能定,願陛下以為戒。」帝深然之,檜位遂安,公論不能搖矣。
jǐ hài, shǎo shī hù guó zhèn ān bǎo jìng jūn jié dù shǐ wàn shòu guān shǐ yōng guó gōng liú guāng shì wèi sān jīng zhāo fǔ chù zhì shǐ, yǐ yuán liú qí, yǐ tǒng zhì guān lǐ guì bù liàng zhī jūn lì zhī, cì qián èr shí wàn mín, yín juàn sān wàn pǐ liǎng wèi jūn fèi. yú shì guāng shì zhù jūn tài píng zhōu, qǐng shū yuàn dōu tǒng zhì lǐ xiǎn zhōng tóng háng, zhì sù sì jiān, qí jūn duō kuì.
己亥,少師、護國、鎮安、保靜軍節度使、萬壽觀使、雍國公劉光世為三京招撫處置使,以援劉錡,以統制官李貴、步諒之軍隸之,賜錢二十萬緡,銀絹三萬匹兩為軍費。於是光世駐軍太平州,請樞院都統制李顯忠同行,至宿、泗間,其軍多潰。
gēng zǐ, zhào yòu hù jūn dōu tǒng zhì wú lín tóng jié zhì shǎn xī zhū lù jūn mǎ. yòu zhào chuān shǎn xuān fǔ fù shǐ hú shì jiāng jūn qián hé xíng chù zhì, xǔ yǐ zuó zhāng jùn suǒ de zhǐ huī.
庚子,詔右護軍都統制吳璘同節制陝西諸路軍馬。又詔川陝宣撫副使胡世將軍前合行黜陟,許以昨張浚所得指揮。
xīn chǒu, jīn rén gōng fèng xiáng fǔ zhī shí bì zhài, wú lín qiǎn tǒng zhì guān yáo zhòng děng jù zhī. zhòng zì fèn shēn dū zhàn, zhū hè bèi lēi zhōng shāng, tuì tún wǔ gōng. shí yáng zhèng mǔ bìng fāng sǐ, yì bù gù jiā, jìng zhì hé nán, yǔ lín xié lì hàn dí. yǐ ér zhū jūn jiā shǔ xī guī nèi dì, rén xīn jì dìng, yǒng yuè zì fèn, bù fù jù dí yǐ.
辛丑,金人攻鳳翔府之石壁寨,吳璘遣統制官姚仲等拒之。仲自奮身督戰,珠赫貝勒中傷,退屯武功。時楊政母病方死,亦不顧家,徑至河南,與璘協力捍敵。已而諸軍家屬悉歸內地,人心既定,踴躍自奮,不復懼敵矣。
xiān shì jīn rén zhī bié jiāng yòu wéi yào zhōu, jié zhì shǎn xī jūn mǎ guō hào qiǎn bīng jiù zhī, dí jiě qù.
先是金人之別將又圍耀州,節制陝西軍馬郭浩遣兵救之,敵解去。
rén yín, jīn rén wéi shùn chāng fǔ.
壬寅,金人圍順昌府。
xiān shì liú qí yú chéng xià shè fú, dí yóu qí zhì, qín qí qiān hù ā kè shùn shā dì èr rén, jié zhī, yún: hán jiāng jūn zài bái lóng wō xià zhài, jù chéng sān shí lǐ. qí yè qiǎn qiān yú bīng jī zhī, pō shā dí zhòng. jì ér sān lù dōu tǒng gé wáng bāo jí lóng hǔ dài wáng jūn bìng zhì chéng xià, fán sān wàn yú rén. qí yǐ shén bì gōng jí qiáng nǔ shè zhī, shāo yǐn qù fù yǐ bù bīng yāo jī, nì yú hé shén zhòng, duó qí qì jiǎ. yòu huò nǚ zhēn hàn ér, jiē wèi dí yǐ qiǎn yín pái shǐ chí yì dōng jīng, gào jí yú dōu yuán shuài zōng bì yǐ.
先是劉錡於城下設伏,敵游騎至,擒其千戶阿克順殺第二人,詰之,云:「韓將軍在白龍渦下寨,距城三十里。」錡夜遣千餘兵擊之,頗殺敵眾。既而三路都統葛王褒及龍虎大王軍並至城下,凡三萬餘人。錡以神臂弓及強弩射之,稍引去;復以步兵邀擊,溺於河甚眾,奪其器甲。又獲女真、漢兒,皆謂敵已遣銀牌使馳詣東京,告急於都元帥宗弼矣。
shí qí jiàn chén cài yǐ xī, jiē wàng fēng tóu bài yòu yǒu wáng shān zhě, jiù wèi zōng bì suǒ yòng, cháng zhī shùn chāng fǔ, zhì shì fù lái chéng xià, zōng bì yù zài lìng shǒu shùn chāng qí lǜ yǒu gǒu quán xìng mìng zhě mài jǐ yú wài, gù shùn chāng guān lì jūn mín jiē bù xǔ dēng chéng, yǐ jǐ suǒ bù bīng shǒu zhī.
時錡見陳、蔡以西,皆望風投拜;又有王山者,舊為宗弼所用,嘗知順昌府,至是復來城下,宗弼欲再令守順昌;錡慮有苟全性命者賣己於外,故順昌官吏軍民皆不許登城,以己所部兵守之。
shí fū yán lù fù zǒng guǎn liú guāng yuǎn, yǐ dào gěng bù néng fù, wǔ gōng dài fū wēn zhōu cì shǐ xīn zhī shí quán jūn liǔ ní, wèi qí suǒ pì, jiē zài jūn zhōng. ní shì zhì dōng mén, dí shè zhòng qí zuǒ zú, ní bá shǐ fǎn shè zhī, dí yīng shēng ér dào.
時鄜延路副總管劉光遠,以道梗不能赴,武功大夫、溫州刺史、新知石泉軍柳倪,為錡所辟,皆在軍中。倪適至東門,敵射中其左足,倪拔矢反射之,敵應聲而倒。
shì yuè, jīn cè lǐ rén xiào wèi xià guó wáng.
是月,金冊李仁孝為夏國王。
liù yuè, jiǎ chén shuò, shǎo shī jīng dōng huái dōng xuān fǔ chù zhì shǐ hán shì zhōng wèi tài bǎo, fēng yīng guó gōng shǎo fù huái xī xuān fǔ shǐ zhāng jùn wèi shǎo shī, fēng jì guó gōng wǔ shèng dìng guó jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī hú běi jīng xī xuān fǔ shǐ yuè fēi wèi shǎo bǎo, jiān hé nán běi zhū lù zhāo tǎo shǐ.
六月,甲辰朔,少師、京東、淮東宣撫處置使韓世忠為太保,封英國公;少傅、淮西宣撫使張俊為少師,封濟國公;武勝、定國軍節度使、開府儀同三司、湖北、京西宣撫使岳飛為少保,兼河南、北諸路招討使。
huī yóu gé zhí xué shì zhī lín ān fǔ zhāng chéng shì shàng shū hù bù shì láng.
徽猷閣直學士、知臨安府張澄試尚書戶部侍郎。
shū mì yuàn jiàng xí shū xià zhū lù xuān fǔ sī, zuì zhuàng zōng bì wán yán gǎo, lìng bān zhī hé nán shǎn xī zhū lù.
樞密院降檄書下諸路宣撫司,罪狀宗弼、完顏杲,令頒之河南、陝西諸路。
xí shū yuē: gài wén hǎo shēng è shā, tiān dào zhī cháng yā luàn xǐ ān, rén xīn wéi yī. shùn tiān cóng zhòng zhě chāng, nì tiān wéi zhòng zhě wáng, gèn gǔ qì jīn, lǐ yǒu bù yì. jīn rén zì jìng kāng yǐ lái, chēng bīng nán xià, dàng fù wǒ jīng dū, yāo liú wǒ èr shèng, zhǎng qū shēn rù, suǒ zhì fén miè, cán rěn bù dào, zài jí mí wén. qián suì hū qiǎn rén gē hái hé nán gù dì, huáng dì shēn niàn yī jì zhī jiān, bīng ná yuàn jié, huò jí xiōng dān, nán běi shēng líng, gān nǎo tú dì, xǔ qí xiū mù, yīn yǐ bà bīng, shù jǐ xiū yǎng shēng xī, gè zhèng xìng mìng, yǎng hé yú tiān xīn. jì qiǎn xíng rén, wǎng yì shì yīn, shǐ fāng rù jìng, bīng yǐ jì hé, tuō wèi bǔ zéi zhī míng, dài wǒ shǒu jiāng zhī lì, yǎn qí bù bèi, fù qǔ jiù dōu. xìn yì jù wáng, jì tóng kòu zéi. wéi bǐ wū zhū, hào sì tài zǐ, hǎo bīng rěn shā, lè huò tān cán, yīn xù wú jūn zhī xīn, fù wèi chàng luàn zhī shǒu, qiāng shā shū fù, shàn duó bīng quán, jì bù xù zhuàng shì jiàn mǎ zhī sàng wáng, yòu qǐ niàn qún lí bǎi xìng zhī jí kǔ! suī wài yǐ yí dú yú zhōng guó, shí nèi yù kuī tú hū jué jiā. tiān lǐ mí róng, shì jiāng jiǎ shǒu rén xīn xié èr, bì shí suǒ guī. rú bǐ gǔ ròu zhì qīn, yī dàn zì xiāng yú ròu, wéi ěr fù xīn xūn jiù, qǐ néng zì bǎo shǐ zhōng! rú shēng shú nǚ zhēn qì dān xī bó hǎi hàn ér děng, lí qù fù mǔ qī nán, juān qì xiāng tǔ yǎng zhǒng, yī bù jiě jiǎ, èr shí yú nián, sǐ yú xíng chén zhě, shǒu lǐng bù bǎo, bì yú bào lù zhě, hún pò bù guī. yuán zì móu hé, shǐ tú xiū xī, yán fāng shèng xià, qū pò fù lái, bīng duān yī kāi, hé shí ér yǐ! hé dōng hé běi jīng dōng sān lù, jiē wú běn cháo chì zǐ, ǒu liú dí zhōng, huáng dì xiāo gàn bù wàng, rì sī zhěng jiù. jīn zhě jì yīn bào liǎn, fù zāo qiān fā, shì jiā tián lǐ, bù dé bǎo jù, shēn fàn fēng dí, jiù sǐ hé gū! sān jīng wǔ lù zhī rén, fāng tuō qiú nú, chū zhān ēn zé, jì wèi zhōng dà cì, qiě fù yōu yǒng lún, zuì zài yī fū móu jǐ zhī sī, dú bèi huán yǔ zhào mín zhī zhòng. huáng dì ruò yuē: zhèn wèi rén fù mǔ, dài tiān jūn shī, jiān ài shēng líng, bù fēn bǐ cǐ, zuò shì fén nì, tòng qiè zài gōng. kuàng bǐ bīng chū wú míng, shén rén gòng nù, ér wǒ shī zhí wèi zhuàng, jiāng shì yī xīn, suǒ xiàng wú qián, hé wǎng bù kè! běn yù wèi mín ér diào fá, qǐ rěn duō shā yǐ shì wēi. shì yǔ huá yí, juān chú shǒu è, qī shǐ nán běi, gòng xiǎng tài píng. mù fǔ zūn fèng zhǐ huī, yīng nán běi guān yuán jūn mín, rú néng shí yùn chéng jī, fèn móu chàng yì, shēng qín wū zhū, huò zhǎn shǒu lái guī zhě, dà zé mìng yǐ shǐ xiāng, cì zé shòu yǐ jié yuè, gè cì yín juàn wǔ wàn pǐ liǎng, liáng tián bǎi qǐng, dì zhái yī qū. zhì rú sà lǐ gàn, zī xìng tān yú, tóng è xiāng jì, zuó zài tóng zhōu, yǐ wèi lǐ shì fǔ qín fù, bó jiá qiú āi, jǐn tuō wēi mìng shàng gǎn qū lǜ qí zhòng, fù qīn guān shǎn, yǒu néng bìng shā qín xiàn zhě, tuī shǎng yī rú qián yuē. qí yǒu xiāng dǎng háo jié, zhōng yì jiù chén, suī zāo dí rén pò xié zhī xiōng wēi, qǐ wàng guó jiā hán yǎng zhī dà dé! jiū hé lù lì, jiàn lì qí gōng, gāo jué hòu lù, shàng suǒ bù lìn, qián qiān wǎng jiù, yī qiè dí chú. cǐ yì bù yú, yǒu rú jiǎo rì, tiān dì guǐ shén, shí jiàn lín zhī. xí shū dào rì, shàng xià liáo cǎi, yuǎn jìn bīng mín, dì xiāng gào yù, gòng fù shī qī. fù guì zhī bào, zé jí zi sūn, zhōng yì zhī míng, guāng yú shǐ cè, xī nǎi xīn lì, qí kè yǒu xūn.
檄書曰:「蓋聞好生惡殺,天道之常;壓亂喜安,人心惟一。順天從眾者昌,逆天違眾者亡,亘古迄今,理有不易。金人自靖康以來,稱兵南下,盪覆我京都,邀留我二聖,長驅深入,所至焚滅,殘忍不道,載籍靡聞。前歲忽遣人割還河南故地,皇帝深念一紀之間,兵拏怨結,禍極凶殫,南北生靈,肝腦塗地,許其修睦,因以罷兵,庶幾休養生息,各正性命,仰合於天心。既遣行人,往議事因,使方入境,兵已濟河,托為捕賊之名,紿我守疆之吏,掩其不備,復取舊都。信義俱亡,計同寇賊。惟彼烏珠,號四太子,好兵忍殺,樂禍貪殘,陰蓄無君之心,復為倡亂之首,戕殺叔父,擅奪兵權,既不恤壯士健馬之喪亡,又豈念群黎百姓之疾苦!雖外以遺毒於中國,實內欲窺圖乎厥家。天理靡容,是將假手;人心攜貳,必識所歸。如彼骨肉至親,一旦自相魚肉,維爾腹心勛舊,豈能自保始終!如生、熟女真、契丹、奚、、渤海、漢兒等,離去父母、妻、男,捐棄鄉土養種,衣不解甲,二十餘年,死於行陳者,首領不保,斃於暴露者,魂魄不歸。爰自謀和,始圖休息,炎方盛夏,驅迫復來,兵端一開,何時而已!河東、河北、京東三路,皆吾本朝赤子,偶留敵中,皇帝宵旰不忘,日思拯救。今者既因暴斂,復遭簽發,室家田裡,不得保聚,身犯鋒鏑,就死何辜!三京、五路之人,方脫囚奴,初沾恩澤,既未終大賜,且復憂永淪,罪在一夫謀己之私,毒被寰宇兆民之眾。皇帝若曰:『朕為人父母,代天君師,兼愛生靈,不分彼此,坐視焚溺,痛切在躬。況彼兵出無名,神人共怒,而我師直為壯,將士一心,所向無前,何往不克!本欲為民而吊伐,豈忍多殺以示威。誓與華夷,蠲除首惡,期使南北,共享太平。』幕府遵奉指揮,應南北官員、軍民,如能識運乘機,奮謀倡義,生擒烏珠,或斬首來歸者,大則命以使相,次則授以節鉞,各賜銀絹五萬匹兩,良田百頃,第宅一區。至如薩里干,資性貪愚,同惡相濟,昨在同州,已為李世輔擒縛,搏頰求哀,僅脫微命;尚敢驅率其眾,復侵關陝,有能並殺擒獻者,推賞一如前約。其有鄉黨豪傑,忠義舊臣,雖遭敵人迫脅之凶威,豈忘國家涵養之大德!糾合戮力,建立奇功,高爵厚祿,上所不吝,前愆往咎,一切滌除。此意不渝,有如皎日,天地鬼神,實鑒臨之。檄書到日,上下僚采,遠近兵民,遞相告諭,共赴師期。富貴之報,澤及子孫,忠義之名,光於史冊,悉乃心力,其克有勛。」
wù shēn, lóng shén wèi sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ jì zhōu fáng yù shǐ dōng jīng fù liú shǒu liú qí wèi dǐng zhōu guān chá shǐ shū yuàn fù dōu chéng zhǐ yán huái zhì zhì shǐ.
戊申,龍神衛四廂都指揮使、濟州防禦使、東京副留守劉錡為鼎州觀察使、樞院副都承旨、沿淮制置使。
shí jīn bīng wéi shùn chāng yǐ sì rì, nǎi yí zhài yú chéng dōng guǎi lǐ cūn, jù chéng èr shí lǐ. qí qiǎn xiāo jiāng lǘ chōng, yǐ shuì zú wǔ bǎi, mù tǔ rén qián dǎo, yè jié qí zhài. zhì jūn zhōng, zhān zhàng shù zhòng, zhū qī xī chē, yǒu yī shuài jù bèi jiǎ hū yuē: liú dé wǒ jí tài píng. bù tīng, jìng shā zhī.
時金兵圍順昌已四日,乃移寨於城東拐李村,距城二十里。錡遣驍將閭充,以稅卒五百,募土人前導,夜劫其寨。至軍中,氈帳數重,硃漆奚車,有一帥遽被甲呼曰:「留得我即太平。」不聽,竟殺之。
jì ér bào dōu yuán shuài zōng bì qīn yōng bīng zhì. xiān shì zōng bì zài lóng dé gōng, dé gào jí zhī bào, jí suǒ xuē shàng mǎ, huī qí zhòng chū jūn, qǐng kè ér jí. guò huái níng, liú yī xiǔ, zhì zhàn jù, bèi qiǔ liáng, zì dōng jīng wǎng fù qiān èr bǎi lǐ, bù qī rì ér zhì.
既而報都元帥宗弼親擁兵至。先是宗弼在龍德宮,得告急之報,即索靴上馬,麾其眾出軍,頃刻而集。過淮寧,留一宿,治戰具,備糗糧,自東京往復千二百里,不七日而至。
qí wén zōng bì zhì jìn jìng, nǎi dēng chéng huì zhū jiāng yú dōng mén, wèn yuē: cè jiāng ān chū? huò wèi jīn yǐ lǚ jié, yí chéng cǐ shì, jù zhōu quán jūn ér guī, qí yuē: cháo tíng yǎng bīng shí wǔ nián, zhèng yù wèi huǎn jí zhī yòng. kuàng yǐ cuò dí fēng, jūn wēi shāo zhèn, suī duō guǎ bù móu, rán yǒu jìn wú tuì. jiān dí yíng jìn sān shí lǐ, ér sì tài zǐ yòu lái yuán, wú jūn yī dòng, bèi dí zhuī jí, lǎo xiǎo xiān luàn, bì zhì láng bèi, bù wéi qián gōng jǐn fèi, zhì dí suì qīn liǎng huái, zhèn jīng jiāng zhè, zé píng shēng bào guó zhī zhì, fǎn wèi wù guó zhī zuì. bù rú bèi chéng yī zhàn, yú sǐ zhōng qiú shēng kě yě. zhòng yǐ wèi rán, yù qiú xiào mìng.
錡聞宗弼至近境,乃登城會諸將於東門,問曰:「策將安出?」或謂今已屢捷,宜乘此勢,具舟全軍而歸,錡曰:「朝廷養兵十五年,正欲為緩急之用。況已挫敵鋒,軍威稍振,雖多寡不侔,然有進無退。兼敵營近三十里,而四太子又來援,吾軍一動,被敵追及,老小先亂,必至狼狽,不惟前功盡廢,致敵遂侵兩淮,震驚江、浙,則平生報國之志,反為誤國之罪。不如背城一戰,於死中求生可也。」眾以為然,欲求效命。
qí hū zhàng xià cáo chéng děng èr rén, yù zhī yuē: wú qiǎn ěr wèi jiān, shì jié, yǒu hòu shǎng dì rú wǒ yán, dí bì bù shā. wǒ jīn qiǎn qí tàn lù, zhì rǔ duì zhōng, rǔ yù dí, bì zhuì mǎ, shǐ wèi suǒ de. dí shuài wèn wǒ hé rén, zé yuē: biān shuài zi, xǐ shēng sè, cháo tíng yǐ liǎng guó jiǎng hǎo, shǐ shǒu dōng jīng, tú yì lè ěr. yǐ ér qiǎn tàn qí guǒ yù dí, èr rén bèi zhí, zōng bì wèn, duì rú yán, zōng bì xǐ yuē: kě cù cǐ chéng ěr! suì xià lìng, bù yòng fù é chē pào jù xíng. yì rì, qí xíng chéng shàng, jiàn èr rén yuǎn lái, xīn zhī qí guī, jí zhuì shàng. dí xiè èr rén, yǐ wén shū yī juàn xì yú xiè, qí qǔ fén zhī.
錡呼帳下曹成等二人,諭之曰:「吾遣爾為間,事捷,有厚賞;第如我言,敵必不殺。我今遣騎探路,置汝隊中,汝遇敵,必墜馬,使為所得。敵帥問我何人,則曰:「邊帥子,喜聲色,朝廷以兩國講好,使守東京,圖逸樂耳。』」已而遣探騎果遇敵,二人被執,宗弼問,對如言,宗弼喜曰:「可蹴此城耳!」遂下令,不用負鵝車砲具行。翼日,錡行城上,見二人遠來,心知其歸,即縋上。敵械二人,以文書一卷繫於械,錡取焚之。
jǐ yǒu, sì chuān xuān fǔ fù shǐ hú shì jiāng, mìng dōu tǒng zhì wú lín yáng zhèng yǐ shū yí jīn yòu fù yuán shuài wán yán gǎo, yuē rì hé zhàn, lüè yuē: lín děng wén zhī, shī chū wú míng, gǔ zhī suǒ jiè. dà jīn huáng dì yǔ běn cháo hé hǎo, fù guī hé nán zhī dì, cháo tíng jiè chì zhū lù, ān jìng biān jiè, bù dé shēng shì, dīng níng cè héng, wú suǒ bù zhì, zhū lù zūn bǐng cháo tíng yuē shù, bù gǎn háo fà yǒu wéi. jīn jiān jūn hū jǔ piān shī, qīn bào jiāng chǎng, rén shén gòng fèn, mò rú qí gù. lín děng shēn rèn jiāng shī, yì dāng jié chéng bào guó, bǎo hàn shēng líng, yǐ jí dà jūn, yuē rì yǔ jiān jūn yī zhàn. bīng fǎ, dí jiā yú jǐ, bù dé yǐ yīng zhī, wèi zhī yīng bīng. bīng yīng zhě shèng, lín děng bù wèi wú cí. wán yán gǎo qiǎn gǔ yán yǐ sān qiān qí zhí chōng nán jūn, dōu tǒng zhì lǐ shī yán děng yǐ xiāo qí jī zǒu zhī. gǔ yán rù fú fēng xiàn chéng shǒu, gǎo bié qiǎn jūn cè yīng, bù néng shèng ér tuì. shī yán děng gōng fú fēng, bá zhī, qín jīn bīng yī bǎi shí qī rén, shǒu lǐng sān rén. bié qiǎn bì jiāng jī fèng xiáng xī chéng wài dí zhài, gǎo nù, zì zhàn yú bǎi tōng fāng, liè chén èr shí yú lǐ, tǒng lǐng yáo zhòng děng lì zhàn, pò zhī, shā huò yóu duō.
己酉,四川宣撫副使胡世將,命都統制吳璘、楊政以書遺金右副元帥完顏杲,約日合戰,略曰:「璘等聞之,師出無名,古之所戒。大金皇帝與本朝和好,復歸河南之地,朝廷戒飭諸路,安靜邊界,不得生事,丁寧惻恆,無所不至,諸路遵稟朝廷約束,不敢毫髮有違。今監軍忽舉偏師,侵暴疆場,人神共憤,莫如其故。璘等身任將師,義當竭誠報國,保捍生靈,已集大軍,約日與監軍一戰。兵法,敵加於己,不得已應之,謂之應兵。兵應者勝,璘等不為無辭。」完顏杲遣古延以三千騎直衝南軍,都統制李師顏等以驍騎擊走之。古延入扶風縣城守,杲別遣軍策應,不能勝而退。師顏等攻扶風,拔之,擒金兵一百十七人,首領三人。別遣裨將擊鳳翔西城外敵寨,杲怒,自戰於百通坊,列陳二十餘里,統領姚仲等力戰,破之,殺獲尤多。
xiān shì dì wén dí bīng dù hé, yǐ yù zhá cì shì jiāng, lìng lǜ lì jiāng shì, bǎo hàn guān ài, yǒu néng jiàn lì qí xiào, zhuō rán chū zhòng, suī wáng jué jié yuè, yì suǒ bù lìn. yòu cì wú lín yáng zhèng guō hào tián chéng zhào shū yù zhǐ, réng mìng shì jiāng gěi fù yān.
先是帝聞敵兵渡河,以御札賜世將,令率厲將士,保捍關隘,有能建立奇效,卓然出眾,雖王爵節鉞,亦所不吝。又賜吳璘、楊政、郭浩、田晟詔書諭旨,仍命世將給付焉。
jīn dōu yuán shuài yuè guó wáng zōng bì rù tài hé xiàn, rén zǐ, gōng shùn chāng fǔ.
金都元帥越國王宗弼入泰和縣,壬子,攻順昌府。
xiān shì zōng bì zhì shùn chāng, zé zhū jiāng yòng bīng zhī shī. zhòng yuē: jīn zhě nán bīng fēi xī zhī bǐ, guó wáng lín chéng zì jiàn. zōng bì zhì chéng xià, jiàn qí chéng lòu, wèi zhū jiāng yuē: bǐ kě yǐ xuē jiān tì dào ěr! jí xià lìng: lái zǎo fǔ zhì huì shí, zhū jūn suǒ de yù bó zǐ nǚ, tīng qí zì liú, nán zǐ zhǎng chéng zhě jiē shā. qiě zhé jiàn wèi shì yǐ jī qí zhòng.
先是宗弼至順昌,責諸將用兵之失。眾曰:「今者南兵非昔之比,國王臨城自見。」宗弼至城下,見其城陋,謂諸將曰:「彼可以靴尖趯倒耳!」即下令:「來早府治會食,諸軍所得玉帛子女,聽其自留,男子長成者皆殺。」且折箭為誓以激其眾。
píng míng, dí bīng gōng chéng shí yú wàn, fǔ chéng wéi dōng xī liǎng mén shòu dí. qí suǒ bù bù mǎn èr wàn, ér kě chū zhàn zhě jǐn wǔ qiān. jīn bīng xiān gōng dōng mén, qí chū bīng yīng zhī, jīn bīng tuì. zōng bì zì dài yá bīng sān qiān, wǎng lái wèi yuán, jiē dài zhòng jiǎ, sān rén wèi wǔ, guàn wéi suǒ, hào tiě fú tú, měi jìn yī bù, jí yòng jù mǎ zi zhē bì, shì wú fǎn gù. fù yǐ tiě qí wèi zuǒ yòu yì, hào guǎi zǐ mǎ, xī yǐ nǚ zhēn chōng zhī qián cǐ gōng suǒ nán xià zhī chéng, bìng yòng cǐ bīng, gù yòu míng zhǎng shèng jūn. shí jīn zhū shuài gè jū yī bù, zhòng yù jī hán cháng jūn, qí yuē: jī hán suī tuì, zōng bì xióng bīng shàng bù kě dāng yě. fǎ dāng xiān jī zōng bì, zōng bì yī dòng, zé yú jūn wú néng wèi yǐ.
平明,敵兵攻城十餘萬,府城惟東西兩門受敵。錡所部不滿二萬,而可出戰者僅五千。金兵先攻東門,錡出兵應之,金兵退。宗弼自帶牙兵三千,往來為援,皆帶重甲,三人為伍,貫韋索,號「鐵浮屠」,每進一步,即用拒馬子遮蔽,示無反顧。復以鐵騎為左右翼,號「拐子馬」,悉以女真充之;前此攻所難下之城,並用此兵,故又名「長勝軍」。時金諸帥各居一部,眾欲擊韓常軍,錡曰:「擊韓雖退,宗弼雄兵尚不可當也。法當先擊宗弼,宗弼一動,則餘軍無能為矣。」
shí tiān dà shǔ, dí yuǎn lái pí bì, zhòu yè bù jiě jiǎ. qí xiān qiǎn dú yǐng shuǐ shàng liú jí cǎo zhōng, jiè jūn shì suī kě sǐ, wú yǐn yú yǐng. jīn shì mǎ jī kě, shí shuǐ cǎo zhě zhé bìng, wǎng wǎng kùn fá. qí shì qì xián xiá, jūn jiē fān xiū gèng shí yáng mǎ yuán xià. fāng zǎo liáng, qí àn bīng bù dòng wèi shēn jiān, hū qiǎn shù bǎi rén chū xī mén jīn bīng fāng jiē zhàn, é yǐ shù qiān rén chū nán mén, jiè lìng wù hǎn, dàn yǐ duǎn bīng jí lì yǔ zhàn. tǒng zhì guān zhào zǔn hán zhí jiē bèi shù shǐ, zhàn bù kěn yǐ, qí jí lìng fú guī. shì shū sǐ dòu, rù dí chén zhōng, zhuó yǐ dāo fǔ, zhì yǒu fèn shǒu zuó zhī, yǔ jù zhuì yú háo zhě, jīn bīng dà bài, shā qí zhòng wǔ qiān, héng shī yíng yě. zōng bì nǎi yí zhài yú chéng xī, jué qiàn yǐ zì wèi, yù wèi kùn guān jūn zhī jì. shì rì dà yǔ, píng dì shuǐ shēn chǐ yú, qí qiǎn bīng jié zhī, shàng xià jiē bù níng chù.
時天大暑,敵遠來疲敝,晝夜不解甲。錡先遣毒潁水上流及草中,戒軍士雖渴死,毋飲於潁。金士馬饑渴,食水草者輒病,往往睏乏。錡士氣閒暇,軍皆番休更食羊馬垣下。方早涼,錡按兵不動;未申間,忽遣數百人出西門;金兵方接戰,俄以數千人出南門,戒令勿喊,但以短兵極力與戰。統制官趙撙、韓直皆被數矢,戰不肯已,錡急令扶歸。士殊死斗,入敵陳中,斫以刀斧,至有奮手捽之,與俱墜於濠者,金兵大敗,殺其眾五千,橫屍盈野。宗弼乃移寨於城西,掘塹以自衛,欲為困官軍之計。是日大雨,平地水深尺餘,錡遣兵劫之,上下皆不寧處。
yǐ mǎo, shùn chāng wéi jiě.
乙卯,順昌圍解。
zōng bì zhī wèi bài yě, qín guì zòu lìng liú qí zé lì bān shī, qí dé zhào bù dòng. zhì shì zōng bì bù néng zhī, nǎi zuò fá xì qiáo ér qù. zōng bì zhì tài hé xiàn, wò liǎng rì, zhì chén zhōu, shù zhū jiāng zhī zuì, zì hán cháng yǐ xià jiē biān zhī. yú shì fù yǐ gé wáng bāo shǒu guī dé fǔ, cháng shǒu xǔ zhōu, dí mǒu shǒu chén zhōu, zōng bì zì yōng qí zhòng hái biàn jīng.
宗弼之未敗也,秦檜奏令劉錡擇利班師,錡得詔不動。至是宗弼不能支,乃作筏系橋而去。宗弼至泰和縣,臥兩日,至陳州,數諸將之罪,自韓常已下皆鞭之。於是復以葛王褒守歸德府,常守許州,翟某守陳州,宗弼自擁其眾還汴京。
bǐng chén, hú běi jīng xī xuān fǔ sī tǒng zhì guān niú gāo jí jīn rén zhàn yú jīng xī, bài zhī.
丙辰,湖北、京西宣撫司統制官牛皋及金人戰於京西,敗之。
jǐ wèi, shū mì yuàn dōu tǒng zhì guō hào qiǎn tǒng zhì guān zhèng jiàn chōng děng jí fū yán huán qìng zhī bīng, gōng jīn rén yú lǐ zhōu, bài zhī, fù lǐ zhōu.
己未,樞密院都統制郭浩遣統制官鄭建充等集鄜延、環慶之兵,攻金人於醴州,敗之,復醴州。
sān jīng zhāo fǔ chù zhì shǐ liú guāng shì jìn jūn hé zhōu.
三京招撫處置使劉光世進軍和州。
rén xū, zhào: dí rén qīn gōng hé nán, yǐ jué cè yòng bīng, suǒ yí jīng lǐ cái yòng yǐ shàn jūn lǚ. shuài shǒu zhū sī, zì dāng tǐ guó xié jì dà jì, kě jiāng yīng jiàn guǎn qián wù liàng liú jīng fèi wài, jǐn shù qǐ fā. yǒu néng shuài xiān yīng bàn, dāng jiā bāo zhuó rú yǐn zhàn bù shí, bì zhì yú fǎ. bìng wèi zài guān qián wù, bù dé yīn yuán rǎo mín.
壬戌,詔:「敵人侵攻河南,已決策用兵,所宜經理財用以贍軍旅。帥守諸司,自當體國協濟大計,可將應見管錢物量留經費外,盡數起發。有能率先應辦,當加褒擢;如隱佔不實,必置於法。」並謂在官錢物,不得因緣擾民。
jiǎ zǐ, quán zhǔ guǎn fū yán jīng lüè sī gōng shì wáng yàn, jù jīn rén yú qīng xī lǐng, què zhī.
甲子,權主管鄜延經略司公事王彥,拒金人於青溪嶺,卻之。
chū, yòu fù yuán shuài wán yán gǎo jì pò fèng xiáng, yǔ dōu tǒng zhì wú lín yáng zhèng jiā wèi shuǐ ér chén. lín zhù bīng dà chóng lǐng, gǎo zì dēng xī píng yuán chān zhī, yuē: shàn zhàn zhě lì yú bù bài zhī dì, cǐ nán yǔ zhēng. nǎi yǐn qù, zì jīng yuán lù yù qū bīn zhōu, yú shì shū mì yuàn dōu tǒng zhì guō hào, tǒng yòu hù jūn jí fū huán zhī shī zài bīn zhōu sān shuǐ xiàn, jīng yuán jīng lüè shǐ tián chéng, qiǎn tǒng zhì guān qū jí qín bì jù dí yú qīng xī lǐng. xuān fǔ fù shǐ hú shì jiāng, wèi hào fēi sù lín xíng chén zhī rén, nán yǐ zé chéng, jí qiǎn yàn jí tǒng zhì guān yáng cóng yí chéng jùn xiàng qǐ zhèng shī zhèng, cáo chéng děng fēn dào ér chū, yǔ jīn rén zhàn hāo gǔ wú tóu má wù tún zhī jiān. jīn rén lǚ bài, liú qiān hù wǔ rén shǒu fèng xiáng, gǎo zì jiāng ruì bīng gōng qīng xī. jí bì bù néng dāng, zhàn bài, qì qīng xī zǒu, shì jiāng mìng chéng zhào jí, zhǎn yú jūn qián yǐ xùn. yàn lǜ bīng yíng jīn rén, zhàn pán hòu tù ěr, bài zhī. jīn rén qù, fù hái tún fèng xiáng.
初,右副元帥完顏杲既破鳳翔,與都統制吳璘、楊政夾渭水而陳。璘駐兵大蟲嶺,杲自登西平原覘之,曰:「善戰者立於不敗之地,此難與爭。」乃引去,自涇原路欲趨邠州,於是樞密院都統制郭浩,統右護軍及鄜環之師在邠州三水縣,涇原經略使田晟,遣統制官曲汲、秦弼拒敵於青溪嶺。宣撫副使胡世將,謂浩非素臨行陳之人,難以責成,即遣彥及統制官楊從儀、程俊、向起、鄭師正,曹成等分道而出,與金人戰蒿谷、吳頭、麻務屯之間。金人屢敗,留千戶五人守鳳翔,杲自將銳兵攻青溪。汲、弼不能當,戰敗,棄青溪走,世將命晟召汲,斬於軍前以徇。彥率兵迎金人,戰盤堠、兔耳,敗之。金人去,復還屯鳳翔。
chū, mìng sī nóng shǎo qīng lǐ ruò xū wǎng hú běi jīng xī xuān fǔ shǐ yuè fēi jūn jì shì, zhì shì ruò xū jiàn fēi yú dé ān fǔ, yù yǐ miàn dé dì zhǐ, bīng bù kě qīng dòng, yí bān shī, fēi bù tīng. ruò xū yuē: shì jì ěr, shì bù kě hái, jiǎo zhào zhī zuì, ruò xū dāng rèn zhī. fēi xǔ nuò, suì jìn bīng.
初,命司農少卿李若虛往湖北、京西宣撫使岳飛軍計事,至是若虛見飛於德安府,諭以面得帝旨,兵不可輕動,宜班師,飛不聽。若虛曰:「事既爾,勢不可還,矯詔之罪,若虛當任之。」飛許諾,遂進兵。
zuǒ cóng zhèng láng zhāng chǎn wèi mì shū shěng zhèng zì.
左從政郎張闡為秘書省正字。
chǎn yīn zhuǎn duì, lùn sān shì: qí yī, qǐng guǎng qiú rén cái, rèn jiāng xiāng, liàn shì zú, zé huī zōng zǐ gōng kě hái, mǔ hòu yuān shèng kě guī wú zhuān qū jǐ xǔ hé, shǐ quán bù zài wǒ. èr yuē: chén bǐ zì wēn lì chù wù, jiā xún zài zhí yǔ báo, mài xiù zhě yǎn, sāng méng zhě luò yí kǒng jù xiū shěng, yǐ zhào hé qì. qí sān lùn guān rǒng yuē: bīng huǒ hòu, xiàn bù mǎn qiān hù. shè guān nǎi shí yú rén zhōu bù mǎn wàn hù, ér guān zhì bǎi yú rén, chǎng wù jí bīng guān lǜ shí yuán. wú xué xiào ér zhì jiào guān, wú jūn shì ér zhì jiāng lǐng, zhù pō qián xiá zhī shǔ jí yuán wài zhì shǔ zhě bù zài yān. xī guāng wǔ bìng shěng sì bǎi yú xiàn, lì yuán shí zhì qí yī táng xiàn zōng yòng lǐ jí fǔ yán, shěng rǒng yuán bā bǎi, lì qiān sì bǎi. hàn táng zhōng xìng, yí yǐ wèi fǎ. dì jiǎng yù yuē: fēi qīng bù wén cǐ.
闡因轉對,論三事:其一,「請廣求人才,任將相,練士卒,則徽宗梓宮可還,母后、淵聖可歸;毋專屈己許和,使權不在我。」二曰:「臣比自溫歷處、婺,浹旬再值雨雹,麥秀者偃,桑萌者落;宜恐懼修省,以召和氣。」其三論官冗曰:「兵火後,縣不滿千戶。設官乃十餘人;州不滿萬戶,而官至百餘人,場務及兵官率十員。無學校而置教官,無軍士而置將領,駐泊鈐轄之屬及員外置署者不在焉。昔光武並省四百餘縣,吏員十置其一;唐憲宗用李吉甫言,省冗員八百,吏千四百。漢、唐中興,宜以為法。」帝獎諭曰:「非卿不聞此。」
hú běi xuān fǔ sī tǒng lǐng guān sūn xiǎn jí jīn rén zhàn yú chén cài jiān, bài zhī.
湖北宣撫司統領官孫顯及金人戰於陳、蔡間,敗之。
dīng mǎo, dì wèi dà chén yuē: zhèn gōng lǚ jiān nán, jiǔ yú bīng shì, zhì yú qì xiè, yì jīng sī shú jiǎng. zuó zào dà zú jiàn, zhū jūn jiē wèi tóu tài zhòng, bù kě jí yuǎn, yòu zào ruì shǒu xiǎo qiāng, chū yì wèi yǐ wèi rán, qí hòu yòng yǐ pò dí, shǐ fú qí jīng lì. jīn liú qí jūn yú shùn chāng chéng xià pò dí, zhèng yòng cǐ qiāng yě.
丁卯,帝謂大臣曰:「朕躬履艱難,久於兵事,至於器械,亦精思熟講。昨造大鏃箭,諸軍皆謂頭太重,不可及遠,又造銳首小槍,初亦未以為然,其後用以破敵,始服其精利。今劉錡軍於順昌城下破敵,正用此槍也。」
wù chén, chuān shǎn xuān fǔ sī dōu tǒng zhì yáng zhèng suǒ qiǎn zuǒ bù tǒng lǐng guān cáo chéng, zì qiān yáng xí jīn rén yú tiān xìng xiàn, bài zhī.
戊辰,川陝宣撫司都統制楊政所遣左部統領官曹成,自汧陽襲金人於天興縣,敗之。
jīng lè xuān fǔ shǐ hán shì zhōng, qiǎn tǒng zhì guān wáng shèng lǜ bèi wéi jiāng chéng mǐn běi fá, yù jīn rén yú huái yáng jūn nán èr shí lǐ, shuǐ lù zhuǎn zhàn, yǎn jīn rén rù yí shuǐ, sǐ zhě shén zhòng, duó qí zhōu èr bǎi.
京樂宣撫使韓世忠,遣統制官王勝率背嵬將成閔北伐,遇金人於淮陽軍南二十里,水陸轉戰,掩金人入沂水,死者甚眾,奪其舟二百。
zī zhèng diàn dà xué shì fú jiàn lù ān fǔ dà shǐ zhāng jùn yán: chén qiè niàn zì qún xià jué huí luán zhī jì, guó shì bù zhèn, shì jī zhī huì, shī zhě zài sān. xiàng shǐ dí chū shàng cè, hái zǐ gōng, guī liǎng diàn, gōng xū yī wú suǒ qǐng, zōng zú jǐn fǎn ér nán, zé wǒ dé dí bì shēn, hé yì bù bá, rén xīn xiè dài, guó shì jìn wēi, yì shí xìn duān zú fā, hé yǐ zhī chí? chén zhī tiān xià fēi bì xià zhī yǒu yǐ. jīn xìng shàng tiān jǐng wù, dí huái fǎn fù, shì qì shàng kě zuò, rén xīn shàng kě huí. yuàn yīn quán zhì biàn, zhuǎn huò wèi fú, yòng tiān xià zhī yīng cái, jù tiān xià zhī yào shì, duó dí zhī xīn, zhèn wǒ zhī qì, cuò zhì yí dìng, dà xūn kě jí. jì wén huái shàng yǒu jǐng, lián yǐ biān jì zòu zhī, yòu tiáo huà hǎi dào zhōu chuán lì hài. dì jiā jùn zhī zhōng, qiǎn zhōng shǐ jiǎng yù. jùn shí dà zhì hǎi zhōu zhì qiān sōu, wèi zhí zhǐ shān dōng zhī jì, yǐ qí cháo mìng.
資政殿大學士、福建路安撫大使張浚言:「臣切念自群下決迴鑾之計,國勢不振,事機之會,失者再三。向使敵出上策,還梓宮,歸兩殿,供須一無所請,宗族盡返而南,則我德敵必深,和議不拔,人心懈怠,國勢浸微,異時釁端卒發,何以支持?臣知天下非陛下之有矣。今幸上天警悟,敵懷反覆,士氣尚可作,人心尚可回。願因權制變,轉禍為福,用天下之英才,據天下之要勢,奪敵之心,振我之氣,措置一定,大勛可集。」繼聞淮上有警,連以邊計奏知,又條畫海道舟船利害。帝嘉浚之忠,遣中使獎諭。浚時大治海舟至千艘,為直指山東之計,以俟朝命。
rùn liù yuè, guǐ yǒu shuò, shàng shū hù bù shì láng cháo qiān zhī yí gōng bù shì láng.
閏六月,癸酉朔,尚書戶部侍郎晁謙之移工部侍郎。
xīn sì, jīng yuán jīng lüè shǐ tián chéng, yǔ jīn rén zhàn yú jīng zhōu, bài zhī. chū, wán yán gǎo jì wèi wáng yàn suǒ què, suì zì fèng xiáng xī bīng gōng jīng zhōu. chéng jù shān wèi chén, chéng dí bì lěi wèi dìng, fèn bīng yǎn shā, zì sì zhì shēn, lián zhàn jiē jié, duó qí zhàn mǎ bīng xiè shén zhòng, jīn rén bài zǒu.
辛巳,涇原經略使田晟,與金人戰於涇州,敗之。初,完顏杲既為王彥所卻,遂自鳳翔悉兵攻涇州。晟據山為陳,乘敵壁壘未定,奮兵掩殺,自巳至申,連戰皆捷,奪其戰馬兵械甚眾,金人敗走。
jiǎ shēn, chéng jí jīn rén zài zhàn yú jīng zhōu, bài jī. chū, jīn rén wèi chéng suǒ pò, huì jiàng jiāng yǐn jīn bīng qǔ jiān dào rào chū chéng suǒ jù zhī shān hòu, dà hū jī chéng, ér chéng suǒ lǐng bīng jiāng yǒu jiù cháng cóng dí zhě, wàng fēng jīng kuì wéi yòu hù jūn wàn rén yǔ dí áo zhàn, zhōng shāng sǐ dí zhě shí yī, rán wú yī rén dùn zhě. xuān fǔ fù shǐ hú shì jiāng jù yǐ shí wén, qiě dài zuì.
甲申,晟及金人再戰於涇州,敗績。初,金人為晟所破,會降將引金兵取間道繞出晟所據之山後,大呼擊晟,而晟所領兵將有舊嘗從敵者,望風驚潰;惟右護軍萬人與敵鏖戰,中傷死敵者十一,然無一人遁者。宣撫副使胡世將具以實聞,且待罪。
xiān shì shì jiāng yǐ dí fēng shén ruì, chéng bù néng dú dāng, xí liǎng dōu tǒng, lìng wú lín shǒu hé nán, yáng zhèng zhī jīng zhōu cè yīng. zhèng qiǎn tǒng zhì fán yàn lǜ bīng yǐ wǎng, tǒng zhì wáng xǐ jì zhī, wèi zhì ér chéng bài. zhèng zì hé shī lǜ, shì jiāng bù zhī zuì. zhū jūn qǐng zhǎn yàn xǐ yǐ xùn, shì jiāng xià lìng: yàn dài mìng, zhuī duó zài shēn guān jué xǐ jiàng shí guān, yā fù běn jūn zì xiào.
先是世將以敵鋒甚銳,晟不能獨當,檄兩都統,令吳璘守河南,楊政知涇州策應。政遣統制樊彥率兵以往,統制王喜繼之,未至而晟敗。政自劾失律,世將不之罪。諸軍請斬彥、喜以徇,世將下令:「彥貸命,追奪在身官爵;喜降十官,押赴本軍自效。」
jīn rén suī xìng shèng chéng, yì shā shāng guò dāng ér hái, zì shì guī fèng xiáng, bù fù zhàn, yǐ bīng gōng shǎn xī zhū xiàn chéng shǒu wèi xià zhě. hé nán liáng shí chuí jǐn, shì jiāng yì lí hé chí, dēng xiān rén yuán shān zhài, wèi fáng shǒu zhī jì, bǎo xiǎn yǐ zì gù yǐ.
金人雖幸勝晟,亦殺傷過當而還,自是歸鳳翔,不復戰,以兵攻陝西諸縣城守未下者。河南糧食垂盡,世將亦離河池,登仙人原山寨,為防守之計,保險以自固矣。
bǐng xū, bǎo wén gé xué shì chuān shǎn xuān fǔ shǐ hú shì jiāng shēng duān míng diàn xué shì.
丙戌,寶文閣學士、川陝宣撫使胡世將升端明殿學士。
dìng guó chéng xuān shǐ zhī qín zhōu jiān xíng yíng yòu hù jūn dōu tǒng zhì tóng jié zhì shǎn xī zhū lù jūn mǎ wú lín, wǔ kāng jūn chéng xuān shǐ zhī xìng yuán fǔ jiān shū mì yuàn dōu tǒng zhì yáng zhèng, zhāng wǔ jūn chéng xuān shǐ zhī yǒng xìng jūn jiān shū mì yuàn dōu tǒng zhì jié zhì běn lù tún zhù yòu hù jūn bīng mǎ jiān jié zhì shǎn xī zhū lù jūn mǎ guō hào, bìng wèi jié dù shǐ, lín zhèn xī jūn, zhèng wǔ dāng jūn, hào fèng guó jūn, sān rén jiē zì lóng shén wèi sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ shēng chōng shì wèi qīn jūn bù jūn dōu yú hòu.
定國承宣使、知秦州兼行營右護軍都統制、同節制陝西諸路軍馬吳璘,武康軍承宣使、知興元府兼樞密院都統制楊政,彰武軍承宣使、知永興軍兼樞密院都統制、節制本路屯駐右護軍兵馬兼節制陝西諸路軍馬郭浩,並為節度使,璘鎮西軍,政武當軍,浩奉國軍,三人皆自龍神衛四廂都指揮使升充侍衛親軍步軍都虞候。
huái xī xuān fǔ sī dōu tǒng zhì wáng dé fù sù zhōu.
淮西宣撫司都統制王德復宿州。
chū, zhāng jùn jì zhì hé fú, wén jīn bīng zài sù bó jiān, mìng tǒng zhì guān zhào mì chū xī lù. mì yǐn zhòng jìng sū cūn, shí shuǐ zhǎng sān chǐ, shè liù zhòu yè, nǎi dá sù chéng, yǔ jīn bīng yù, bài zhī. ér dé lǜ zhòng zì shòu chūn qū sù zhōu, yè bàn, pò jīn yíng, jiàng qí shǒu wǔ yì dài fū gé mén xuān zàn shè rén mǎ qín.
初,張俊既至合服,聞金兵在宿、亳間,命統制官趙密出西路。密引眾徑蘇村,時水漲三尺,涉六晝夜,乃達宿城,與金兵遇,敗之。而德率眾自壽春趨宿州,夜半,破金營,降其守武翼大夫、閤門宣贊舍人馬秦。
jǐ chǒu, jīn rén qiǎn bīng xí yǒng xìng jūn bīng mǎ qián xiá fù zhōng xìn yú huá zhōu zhī shān zhài, zhōng xìn lǜ jiāng guān lú shì mǐn zhāng bǎo jù pò zhī.
己丑,金人遣兵襲永興軍兵馬鈐轄傅忠信於華州之山寨,忠信率將官盧士閔、張寶拒破之。
rén chén, hú běi jīng xī xuān fǔ sī tǒng zhì guān zhāng xiàn fù xuǎn jí jīn jiāng hán cháng zhàn yú yǐng chāng fǔ, bài zhī.
壬辰,湖北、京西宣撫司統制官張憲、傅選及金將韓常戰於潁昌府,敗之。
bǐng shēn, zhāng xiàn fù huái níng fǔ.
丙申,張憲復淮寧府。
xiān shì hán cháng jì bài zǒu, xuān fǔ shǐ yuè fēi qiǎn tǒng zhì guān niú gāo xú qìng děng yǔ xiàn huì. xiàn děng shì yǔ cháng zhàn yú huái níng fǔ, bài zhī, cháng yǐn qù. fēi yǐ shèng jié jūn tǒng zhì zhào bǐng yuān zhī fǔ shì.
先是韓常既敗走,宣撫使岳飛遣統制官牛皋、徐慶等與憲會。憲等適與常戰於淮寧府,敗之,常引去。飛以勝捷軍統制趙秉淵知府事。
dīng yǒu, jīng dōng huái dōng xuān fǔ sī dōu tǒng zhì wáng shèng kè hǎi zhōu.
丁酉,京東、淮東宣撫司都統制王勝克海州。
xiān shì hán shì zhōng mìng shèng lǜ tǒng zhì guān wáng shēng wáng quán děng gōng hǎi zhōu, shǒu jiāng wáng shān yǐ bīng nì zhàn, qù chéng liù shí lǐ, yǔ guān jūn yù, bài zǒu. yè èr gǔ, yǐ zhōu shī fù chéng běi. shān chéng chéng shǒu, ér shèng mìng zhū jūn suí dì ér gōng, huǒ qí běi mén, jūn shì zhōu chéng xiān rù, shēng zhí shān. fù lǎo póu jīn bó yǐ kào jūn, shèng bù shòu.
先是韓世忠命勝率統制官王升、王權等攻海州,守將王山以兵逆戰,去城六十里,與官軍遇,敗走。夜二鼓,以舟師傅城北。山乘城守,而勝命諸軍隨地而攻,火其北門,軍士周成先入,生執山。父老裒金帛以犒軍,勝不受。
shì zhōng měi chū jūn, qiū háo wú fàn, jūn zhī suǒ guò, gēng fū jiē hé chú ér guān.
世忠每出軍,秋毫無犯,軍之所過,耕夫皆荷鋤而觀。
wù xū, huái xī xuān fǔ shǐ zhāng jùn kè bó zhōu.
戊戌,淮西宣撫使張俊克亳州。
chū, sān jīng zhāo tǎo shǐ liú guāng shì, wén lì qióng zài bó zhōu, qiǎn shǐ chén zhào lì tóng nán jīng jìn shì cài fǔ shì wǎng zhāo zhī. jí mén, shǒu zhě wèn gù, lì bǐ rén wú móu, nǎi yán liú xiàng gōng qiǎn wǒ chí shū lái zhāo lì tài wèi. shǒu zhě yǐ bái, qióng bù qǐ shū ér fén zhī, xiè sòng yù, jì ér zòng zhī.
初,三京招討使劉光世,聞酈瓊在亳州,遣使臣趙立同南京進士蔡輔世往招之。及門,守者問故,立鄙人無謀,乃言劉相公遣我持書來招酈太尉。守者以白,瓊不啟書而焚之,械送獄,既而縱之。
zhì shì guāng shì yǐn jūn hái tài píng, ér jùn yǐ dà jūn zhì chéng xià, dōu tǒng zhì wáng dé yǐ xià sù zhōu, jí chéng shèng qū bó zhōu, yǔ jùn huì. qióng wén zhī, wèi gé wáng bāo yuē: yè chā yòu lái yǐ! qí fēng wèi yì dāng, qǐng bì zhī. suì lǜ zhòng dùn qù. jùn jūn zhì chéng xià, fù lǎo liè xiāng huā yíng zhī, jùn yǐn bīng rù chéng.
至是光世引軍還太平,而俊以大軍至城下,都統制王德已下宿州,即乘勝趨亳州,與俊會。瓊聞之,謂葛王褒曰:「夜叉又來矣!其鋒未易當,請避之。」遂率眾遁去。俊軍至城下,父老列香花迎之,俊引兵入城。
shí jùn bīng wēi shén shèng, ér zhī móu yǒng gǎn, lài dé wèi duō. dé yì xiān jì hòu zhàn, gù wèi cháng bài.
時俊兵威甚盛,而知謀勇敢,賴德為多。德亦先計後戰,故未嘗敗。
jǐ hài, shū mì zhí xué shì zhī shùn chāng fǔ chén guī zhī lú zhōu, wǔ tài jūn jié dù shǐ yán huái zhì zhì shǐ liú qí jiān quán zhī shùn chāng fǔ. shí qín guì jiāng bān shī, gù mìng guī yì zhèn huái yòu.
己亥,樞密直學士、知順昌府陳規知廬州,武泰軍節度使、沿淮制置使劉錡兼權知順昌府。時秦檜將班師,故命規易鎮淮右。
xiān shì dì cì qí kōng míng gào shēn qiān wǔ bǎi, mìng shū tián jiāng zuǒ zhī yǒu gōng zhě. qí fù xí shàng, wèi bù ruò zì cháo tíng gěi zhī wèi róng, zhì shì shǐ jù gōng zhuàng yǐ wén, fán tǒng bīng guān zhī lì gōng zhě, jiē yǐ shàng suǒ cì wǎn dài yǔ zhī qí yǒu guò zhě, zé zhàng zé zhī, chì wèi shì wǔ. jīn rén zhī shǐ zhì yě, yóu yì jūn tǒng lǐng tián shǒu zhōng zhèng jiāng lǐ zhōng shì yǒng shēn rù, jiē shǒu shā shù shí rén ér hòu sǐ. qí hòu jiā yōu xù, suì yǐ kào jūn yín bó shí sì wàn pǐ liǎng jūn gěi jiāng shì, jūn wú sī yān.
先是帝賜錡空名告身千五百,命書填將佐之有功者。錡復檄上,謂不若自朝廷給之為榮,至是始具功狀以聞,凡統兵官之立功者,皆以上所賜碗帶予之;其有過者,則杖責之,斥為士伍。金人之始至也,游奕軍統領田守忠、正將李忠恃勇深入,皆手殺數十人而後死。錡厚加優恤,遂以犒軍銀帛十四萬匹兩均給將士,軍無私焉。
yú shì qí fāng yù jìn bīng chéng dí xū, ér guì zhào qí hái. huī yóu gé dài zhì hóng hào, shí zài yān shān, mì zòu: shùn chāng zhī yì, dí zhèn jù sàng pò, yàn zhī zhēn bǎo, xī qǔ ér běi, yì yù juān yàn yǐ nán qì zhī wáng shī jí hái, zì shī jī huì, kě xī yě!
於是錡方欲進兵乘敵虛,而檜召錡還。徽猷閣待制洪晧,時在燕山,密奏:「順昌之役,敵震懼喪魄,燕之珍寶,悉取而北,意欲捐燕以南棄之;王師亟還,自失機會,可惜也!」
gēng zǐ, zé shòu zuǒ zhōng dài fū mì shū shǎo jiān xìng huà jūn jū zhù zhào dǐng, zài zé qīng yuǎn jūn jié dù fù shǐ cháo zhōu ān zhì, yǐ yòu jiàn yì dài fū hé zhù zài shū lùn zhī yě.
庚子,責授左中大夫、秘書少監、興化軍居住趙鼎,再責清遠軍節度副使、潮州安置,以右諫議大夫何鑄再疏論之也。
zhāng jùn jì pò bó zhōu, yù dà yǔ, shì jiē zuò yú shuǐ zhōng, jùn suì yǐn jūn hái shòu chūn, liú xióng shèng jūn tǒng zhì sòng chāo shǒu bó zhōu, yǐ bīng qiān rén yǔ zhī, mín jiē shī wàng.
張俊既破亳州,遇大雨,士皆坐於水中,俊遂引軍還壽春,留雄勝軍統制宋超守亳州,以兵千人與之,民皆失望。
shì yuè, jīn zhǔ cì liáng xíng.
是月,金主次涼陘。
dà hàn, shǐ xiāo yàn ràng tián jué xī jīng qiú.
大旱,使蕭彥讓、田決西京囚。
qiū, qī yuè, guǐ mǎo shuò, rì yǒu shí zhī.
秋,七月,癸卯朔,日有食之。
hú běi jīng xī xuān fǔ shǐ sī jiāng guān zhāng yīng hán qīng rù xī jīng.
湖北、京西宣撫使司將官張應、韓清入西京。
chū, hé nán fǔ bīng mǎ qián xiá lǐ xìng jì jù bīng, xiān fù yī yáng děng bā xiàn, yòu fù rǔ zhōu, jīn hé nán yǐn lǐ chéng qì chéng dùn zǒu. hé yáng xuān fǔ shǐ yuè fēi qiǎn yīng qīng yǔ zhī huì, suì fù yǒng ān jūn.
初,河南府兵馬鈐轄李興既聚兵,先復伊陽等八縣,又復汝州,金河南尹李成棄城遁走。河陽宣撫使岳飛遣應、清與之會,遂復永安軍。
bǐng wǔ, yù shǐ zhōng chéng wáng cì wēng wèi cān zhī zhèng shì.
丙午,御史中丞王次翁為參知政事。
wǔ jié dài fū gé mén xuān zàn shè rén hé nán fǔ bīng mǎ qián xiá lǐ xìng wèi yòu wǔ dài fū zhōng zhōu tuán liàn shǐ zhī hé nán fǔ, yòu chéng fèng láng zhī rǔ zhōu liú quán zī wèi yòu chéng shì láng.
武節大夫、閤門宣贊舍人、河南府兵馬鈐轄李興為右武大夫、忠州團練使、知河南府,右承奉郎、知汝州劉全咨為右承事郎。
xìng jì dé xī jīng, yán yú cháo, qǐ mìng shuài shǒu, suì jiù chú zhī, réng gěi zhēn fèng, xǔ pián yí xíng shì. quán zī yì yǐ yì bào lǚ tōng, gù tè qiān zhī.
興既得西京,言於朝,乞命帥守,遂就除之,仍給真俸,許便宜行事。全咨亦以驛報屢通,故特遷之。
jǐ yǒu, yuè fēi liú dà jūn yú yǐng chāng, mìng zhū jiāng fēn dào chū zhàn, zì yǐ qīng qí zhù yǎn chéng, bīng shì shén ruì. jīn zōng bì huàn zhī, huì zhū jiāng, yù bìng lì yī zhàn, fēi wén zhī yuē: jīn rén jì qióng yǐ. nǎi rì chū tiāo zhàn, qiě lì zhī. zōng bì nù, wù shēn, hé zhū jiāng bī yǎn chéng. fēi qiǎn zi yún yǔ jīn rén zhàn, shù shí hé, jīn bīng shī bù dì. zōng bì yǐ guǎi zǐ mǎ wàn wǔ qiān lái, fēi jiè bù zú, yǐ má zhā dāo rù chén, wù yǎng shì, dì zhuó mǎ zú. guǎi zǐ mǎ xiāng lián, yī mǎ pū, èr mǎ bù néng xíng. fēi jūn fèn jī, tǒng zhì guān yáng zài xìng dān qí rù dí zhèn, yù qín zōng bì, bù huò, shēn bèi shù chuàng, yóu shā dí shù bǎi rén, suì dà pò zhī. zōng bì dà tòng yuē: zì hǎi shàng qǐ bīng, jiē yǐ cǐ mǎ shèng, jīn yǐ yǐ! yīn fù yì bīng ér qián, fēi bù jiāng wáng gāng yǐ wǔ shí qí chān dí, yù zhī, fèn zhǎn qí bì jiāng. fēi chū shì zhàn, wàng jiàn chén qǐ, zì yǐ sì shí qí tū zhàn, bài zhī.
己酉,岳飛留大軍於潁昌,命諸將分道出戰,自以輕騎駐郾城,兵勢甚銳。金宗弼患之,會諸將,欲併力一戰,飛聞之曰:「金人技窮矣。」乃日出挑戰,且詈之。宗弼怒,戊申,合諸將逼郾城。飛遣子云與金人戰,數十合,金兵屍布地。宗弼以拐子馬萬五千來,飛戒步卒,以麻扎刀入陳,勿仰視,第斫馬足。拐子馬相連,一馬仆,二馬不能行。飛軍奮擊,統制官楊再興單騎入敵陣,欲擒宗弼,不獲,身被數創,猶殺敵數百人,遂大破之。宗弼大慟曰:「自海上起兵,皆以此馬勝,今已矣!」因復益兵而前,飛步將王剛以五十騎覘敵,遇之,奮斬其裨將。飛出視戰,望見塵起,自以四十騎突戰,敗之。
yǒng xìng jūn lù jīng lüè fù shǐ wáng jùn, qiǎn tǒng lǐng guān xīn zhèn yǔ jīn rén zhàn yú zhǎng ān chéng xià, bài zhī.
永興軍路經略副使王俊,遣統領官辛鎮與金人戰於長安城下,敗之。
chū, zhào hú shì jiāng qiǎn bīng qiān rén, jù zhōu bǎi sōu, zài chái cǎo gào yóu zì dān zhōu shùn liú ér xià, zhì hé zhōng fǔ, fén huǐ jīn rén suǒ xì fú qiáo, jí xuǎn wàn rén yóu xié gǔ chū tóng guān, jiē yǐ jué dí guī lù. shì jiāng zòu: yǐ chà tǒng lǐng guān yán xìng yǐ wǔ bǎi rén wǎng huì zhī dān zhōu fù shī yǔ zhī shǎn zhōu wú qí zhī huá zhōu pān dào jí zhōng yì tǒng zhì guān fù qǐ tóng cuò zhì, duàn huǐ hé qiáo. yòu, chén qián qiǎn yǒng xìng fù shuài wáng jùn lǐng xuǎn fēng sān shí rén, yǐ fù xìng píng lǐ quán èr xiàn, yǒng xìng zhī shǔ yì yě. jīn zhèng yǔ dà dí xiāng jù, qiě dāng shèng shǔ, zhōng shāng zhě duō, wèi róng gèng qiǎn bīng. jiān jùn zài bǐ, kě chéng jiān duàn qí guī lù. qí hòu yán xìng jié hé dōng zhōng yì qín hǎi děng shí yú rén, jiē bǔ yǐ guān.
初,詔胡世將遣兵千人,具舟百艘,載柴草膏油自丹州順流而下,至河中府,焚毀金人所系浮橋,及選萬人由斜谷出潼關,皆以絕敵歸路。世將奏:「已差統領官閻興以五百人往會知丹州傅師禹、知陝州吳琦、知華州潘道及忠義統制官傅起同措置,斷毀河橋。又,臣前遣永興副帥王俊領選鋒三十人,已復興平、醴泉二縣,永興之屬邑也。今正與大敵相拒,且當盛暑,中傷者多,未容更遣兵。兼俊在彼,可乘間斷其歸路。」其後閻興結河東忠義秦海等十餘人,皆補以官。
yuè fēi zòu: jīn rén ruì qì yǐ jǔ, jiāng qì zī zhòng dù hé, háo jié xiàng fēng, shì zú yòng mìng, shí bù zài lái, jī nán qīng shī.
岳飛奏:「金人銳氣已沮,將棄輜重渡河,豪傑向風,士卒用命,時不再來,機難輕失。」
qín guì yù huà huái yǐ běi qì zhī, fěng tái chén qǐng bān shī. zhī fēi zhōng ruì bù kě huí, nǎi xiān zhào zhū jiāng. guǐ chǒu, tài wèi bǎo chéng jūn jié dù shǐ diàn qián fù dōu zhǐ huī shǐ yáng yí zhōng wèi huái běi xuān fǔ fù shǐ, wǔ tài jūn jié dù shǐ yán huái zhì zhì shǐ jiān quán zhī shùn chāng fǔ liú qí wèi huái běi xuān fǔ pàn guān, wèi tuì shǒu jì yě.
秦檜欲畫淮以北棄之,諷台臣請班師。知飛忠銳不可回,乃先召諸將。癸丑,太尉、保成軍節度使、殿前副都指揮使楊沂中為淮北宣撫副使,武泰軍節度使、沿淮制置使兼權知順昌府劉錡為淮北宣撫判官,為退守計也。
jīn dōu yuán shuài zōng bì jì bài yú yǎn chéng, fèn shén, yǐ shī shí èr wàn cì lín yǐng. jiǎ yín, yuè fēi qiǎn tǒng zhì yáng zài xìng wáng lán gāo lín yǐ sān bǎi qí jī zhī yú xiǎo shāng qiáo, shā èr qiān yú rén, zài xìng lán lín jù zhàn sǐ, huò zài xìng zhī shī, fén zhī, dé jiàn zú èr bǎi. fēi tòng xī zhī. zhāng xiàn jì zhì, fù zhàn, zōng bì yè dùn, zhuī bēn shí wǔ lǐ. fēi wèi zi yún yuē: dí lǚ bài, bì hái gōng yǐng chāng, rǔ yí jí yuán wáng guì. jì ér zōng bì guǒ zhì. yǐ mǎo, guì jiāng yóu yì jūn, yún jiāng bèi wéi jūn, zhàn yú chéng xī. yún yǐ qí bīng bā bǎi tǐng qián jué zhàn, bù jūn jiāng zuǒ yòu yì jì zhī, shā qí fù tǒng jūn. fēi jìn jūn zhū xiān zhèn, jù biàn jīng sì shí wǔ lǐ, yǔ zōng bì duì lěi ér chén, qiǎn bèi wéi qí wǔ bǎi fèn lì pò zhī, zōng bì hái biàn jīng. fēi xí líng tái lìng xíng shì zhū líng, qì zhì zhī.
金都元帥宗弼既敗於郾城,憤甚,以師十二萬次臨潁。甲寅,岳飛遣統制楊再興、王蘭、高林以三百騎擊之於小商橋,殺二千餘人,再興、蘭、林俱戰死,獲再興之屍,焚之,得箭鏃二百。飛痛惜之。張憲繼至,復戰,宗弼夜遁,追奔十五里。飛謂子云曰:「敵屢敗,必還攻潁昌,汝宜急援王貴。」既而宗弼果至。乙卯,貴將游奕軍,雲將背嵬軍,戰於城西。雲以騎兵八百挺前決戰,步軍將左右翼繼之,殺其副統軍。飛進軍硃仙鎮,距汴京四十五里,與宗弼對壘而陳,遣背嵬騎五百奮力破之,宗弼還汴京。飛檄陵台令行視諸陵,葺治之。
rén xū, yuè fēi fèng zhào bān shī.
壬戌,岳飛奉召班師。
xiān shì fēi qiǎn jiāng liáng xìng dù hé qū jiàng zhōu, jié liǎng hé háo jié, suǒ zhì xiǎng yīng, fù lǎo qián shū qiǔ liáng yǐ xiǎng yì jūn, jīn dōu qū yì yǒu mì shòu fēi qí bǎng zhě. fēi dà xǐ, yǔ qí xià yuē: zhí dǐ huáng lóng fǔ, yǔ zhū jūn tòng yǐn ěr!
先是飛遣將梁興渡河趨絳州,結兩河豪傑,所至響應,父老潛輸糗糧以餉義軍,金都曲亦有密受飛旗榜者。飛大喜,語其下曰:「直抵黃龍府,與諸君痛飲耳!」
qín guì jì lìng yáng yí zhōng děng hái tún, nǎi yán: fēi gū jūn, bù kě jiǔ liú, qǐng lìng bān shī. yī rì fèng shí èr jīn zì pái, fēi fèn wǎn qì xià yuē: shí nián zhī gōng, fèi yú yī dàn! nǎi zì yǎn chéng yǐn bīng hái, mín zhē mǎ kū yuē: wǒ děng dǐng xiāng pén, yùn liáng cǎo, yǐ yíng guān bīng, jīn rén jiē zhī zhī, jīn qù, wǒ děng wú qiào lèi yǐ! fēi yì bēi qì, qǔ zhào shì zhī yuē: wú bù dé shàn liú. kū shēng zhèn yě.
秦檜既令楊沂中等還屯,乃言:「飛孤軍,不可久留,請令班師。」一日奉十二金字牌,飛憤惋泣下曰:「十年之功,廢於一旦!」乃自郾城引兵還,民遮馬哭曰:「我等頂香盆,運糧草,以迎官兵,金人皆知之,今去,我等無譙類矣!」飛亦悲泣,取詔示之曰:「吾不得擅留。」哭聲振野。
fāng zōng bì bài yú zhū xiān zhèn, yù qì biàn jīng, yǒu shū shēng kòu mǎ yuē: yuè shǎo bǎo qiě tuì yǐ. zōng bì yuē: wèi hé? shū shēng yuē: zì gǔ wèi yǒu quán chén zài nèi, dà jiāng néng lì gōng yú wài zhě. yuè shǎo bǎo qiě bù miǎn yǐ. zōng bì wù, nǎi liú biàn.
方宗弼敗於硃仙鎮,欲棄汴京,有書生叩馬曰:「岳少保且退矣。」宗弼曰:「謂何?」書生曰:「自古未有權臣在內,大將能立功於外者。岳少保且不免矣。」宗弼悟,乃留汴。
fēi qiǎn zhū jiāng hái wǔ chāng, yú shì yǐng chāng huái níng cài zhèng zhū zhōu fù wèi jīn rén suǒ qǔ, zhōng yuán háo jié jiē jué wàng yǐ.
飛遣諸將還武昌,於是潁昌、淮寧、蔡、鄭諸州復為金人所取,中原豪傑皆絕望矣。
jiǎ zǐ, fù shì diàn wén xuān wáng wèi dà sì, yòng tài cháng bó shì wáng pǔ qǐng yě. yú shì sì qián shòu shì jiè, jiā biān dòu shí yǒu èr, qí lǐ rú shè jì.
甲子,復釋奠文宣王為大祀,用太常博士王普請也。於是祀前受誓戒,加籩豆十有二,其禮如社稷。
yǐ chǒu, jīn rén wéi zhào bǐng yuān yú huái níng fǔ, lǐ shān shǐ guì jí liú qí tǒng zhì guān hán zhí gòng jī tuì zhī. bǐng yuān wén yuè fēi yǐ tuì, suì qì chéng nán guī.
乙丑,金人圍趙秉淵於淮寧府,李山、史貴及劉錡統制官韓直共擊退之。秉淵聞岳飛已退,遂棄城南歸。
dīng mǎo, yòu jiàn yì dài fū hé zhù wèi yù shǐ zhōng chéng.
丁卯,右諫議大夫何鑄為御史中丞。
jīn zhǔ mìng wén wǔ guān wǔ pǐn yǐ shàng zhì shì zhě, gěi fèng lù zhī bàn, zhí sān pǐn zhě réng gěi qiàn rén.
金主命文武官五品以上致仕者,給俸祿之半,職三品者仍給傔人。
gēng wǔ, yòu chéng yì láng tōng pàn shùn chāng fǔ wāng ruò hǎi tè qiān yī guān, yǐ chén guī yán wéi chéng zhī chū ruò hǎi yì rán qǐng yuán yú cháo yě.
庚午,右承議郎、通判順昌府汪若海特遷一官,以陳規言圍城之初若海毅然請援於朝也。
ruò hǎi yí shū fǔ chén, jù yán liú qí zhī shèng, qiě wèi: qí suǒ tǒng bù guò èr wàn rén, qí zhōng yòu zhǐ yòng wǔ qiān rén chū zhàn. jīn zhū dà jiāng suǒ tǒng shén zhòng, shǐ chéng qí zhàn shèng zhī hòu, shì qì bǎi bèi zhī jì, zhū lù bìng jìn, wū zhū kě yī jǔ ér pò, shén wú nán zhě. jīn zhū dà shuài wéi huái xī zuì wù chí zhòng, bù kěn qīng jǔ. yí yǐ huái xī zhī bīng sāi qí nán guī zhī lù, bǐ jīng xī zhī bīng dào hé yáng, dù mèng jīn, huái dōng zhī bīng juǎn huái yáng, dù gǔ chéng, bǐ shǎn xī zhī bīng xià zhǎng ān, dù pú bǎn. zé hé shuò zhī mín bì xiǎng yīng, kòu dài ér gòng jiàng, wū zhū kě bù zhàn ér pò yě. wén huái xī zhī shuài dé bó biàn hái, yì shì mò bù tàn xī, shén wèi cháo tíng xī zhī.
若海移書輔臣,具言劉錡之勝,且謂:「錡所統不過二萬人,其中又止用五千人出戰。今諸大將所統甚眾,使乘錡戰勝之後,士氣百倍之際,諸路並進,烏珠可一舉而破,甚無難者。今諸大帥惟淮西最務持重,不肯輕舉。宜以淮西之兵塞其南歸之路,俾京西之兵道河陽,渡孟津,淮東之兵卷淮陽,渡鼓城,俾陝西之兵下長安,渡蒲坂。則河朔之民必響應,寇帶而共降,烏珠可不戰而破也。聞淮西之帥得亳便還,義士莫不嘆息,甚為朝廷惜之。
wǔ gōng dài fū zhōng zhōu tuán liàn shǐ jiān gé mén xuān zàn shè rén xīn zhī chén zhōu chái bīn yí zhī táng zhōu.
武功大夫、忠州團練使兼閤門宣贊舍人、新知辰州柴斌移知唐州。
xīn wèi, jīn jiāng gǔ yán yǐn bīng gōng zhōu zhì xiàn, yǒng xìng jūn lù jīng lüè fù shǐ wáng jùn nì zhàn yú dōng luò gǔ, què zhī.
辛未,金將古延引兵攻盩厔縣,永興軍路經略副使王俊逆戰於東駱谷,卻之。
shí dì yǐ qīn zhá cì chuān shǎn xuān fǔ fù shǐ hú shì jiāng, yán: jīn rì shì shì, yǐ lì bǎo guān ài wèi xiān. yòu, shǎn xī jiāng shì yǔ yòu hù jūn bù tóng, zhèng dāng jiān róng, yǒu zhàng yì zì fèn zhě, yōu jiǎng zhī yǐ lì qí yú. yú shì shì jiāng zòu: chuān kǒu zhū ài jí liáng yáng yī dài, xiān yǐ xiū bì. jiàn fēn qiǎn wú lín zài bái shí zhì qín zhōu yǐ lái, è xī qín zhōu zhī chōng yáng zhèng zài bǎo jī, è yǒng xìng fèng xiáng zhī chōng jí yǒng xìng fù shuài wáng jùn yì zài zhōu zhì zuò zhài, qiān zhì dí shì. jiān zì jīn rén zài qīn shǎn xī, zhū jiāng céng shòu wěi mìng, bìng xǔ shōu shǐ, rú néng lì gōng, jiù shàng chāo zhuǎn. yuán cóng wěi jì jiǔ, lǜ wàng fēng bài jiàng, chén yì kāi qí zì xīn zhī lù, duō fāng yuàn yù, yǐ zhāo dào yī wàn yī qiān wǔ bǎi yú rén. zǒng guǎn fù zhōng xìn, ān fǔ zhū yǒng, jiāng guān liáng bǐng jí tǒng zhì tǒng lǐng guān, gè gěi páo dài. qí lǎo yòu jū yú jìn lǐ, yòu yǒu zǒng guǎn wèi jià děng shí sì yuán, dài chéng zhài bīng yī qiān wǔ bǎi, yì jiā quàn jiǎng, guān gè shòu chāi qiǎn, zú gè zhī qǐng gěi, yǔ yòu hù jūn xiāng cān wèi yòng yǐ.
時帝以親札賜川陝宣撫副使胡世將,言:「今日事勢,以力保關隘為先。又,陝西將士與右護軍不同,正當兼容,有仗義自奮者,優獎之以勵其餘。」於是世將奏:「川口諸隘及梁、洋一帶,先已修畢。見分遣吳璘在白石至秦州以來,遏熙、秦州之沖;楊政在寶雞,遏永興、鳳翔之沖;及永興副帥王俊亦在盩厔作寨,牽制敵勢。兼自金人再侵陝西,諸將曾受偽命,並許收使,如能立功,就上超轉。緣從偽既久,率望風拜降,臣亦開其自新之路,多方願諭,已招到一萬一千五百餘人。總管傅忠信,安撫硃勇,將官梁柄及統制、統領官,各給袍帶。其老幼居於近里,又有總管魏價等十四員,帶城寨兵一千五百,亦加勸獎,官各授差遣,卒各支請給,與右護軍相參為用矣。
shí zhèng zài bǎo jī, wán yán gǎo yīn qiǎn kè cì zhèng, zhà wèi jiàng zú, zhèng jué ér zhū zhī.
時政在寶雞,完顏杲陰遣客刺政,詐為降卒,政覺而誅之。
shì yuè, jīn dōu yuán shuài zōng bì zòu hé nán shǎn xī jié, jīn zhǔ qiǎn shǐ láo wèn. wán bì yǐ xià jiāng shì, fán yǒu gōng jūn shì sān qiān, bìng jiā zhōng chéng xiào wèi.
是月,金都元帥宗弼奏河南、陝西捷,金主遣使勞問。完弼以下將士,凡有功軍士三千,並加忠承校尉。
bā yuè, yǐ hài, hán shì zhōng wéi huái yáng jūn, mìng zhū jiāng qí gōng zhī. zhàng qián qīn suí wǔ yì láng chéng mǐn cóng tǒng zhì guān xǔ shì ān duó mén ér rù, dà zhàn yú mén zhī nèi, mǐn shēn bèi sān shí yú qiāng, shì ān yì jìng zhōng sì shǐ, lì zhàn, duó mén fù chū. mǐn qì jué ér fù sū lǚ yǐ, shì zhōng dà shǎng zhī. bié jiāng jiè yuán yǎn jī jīn rén yú yí zhōu tán chéng xiàn, dí nì sǐ zhě shén zhòng. jí bān shī, shì ān yǐ jiàn chuāng bù néng qí, suì jiān yú ér guī shì zhōng nù, mìng shì ān mǎ qián bù xíng. shì zhōng zòu mǐn zhī gōng, shòu wǔ dé dài fū yáo jùn cì shǐ.
八月,乙亥,韓世忠圍淮陽軍,命諸將齊攻之。帳前親隨武翼郎成閔從統制官許世安奪門而入,大戰於門之內,閔身被三十餘槍,世安亦脛中四矢,力戰,奪門復出。閔氣絕而復甦屢矣,世忠大賞之。別將解元掩擊金人於沂州郯城縣,敵溺死者甚眾。及班師,世安以箭瘡不能騎,遂肩輿而歸;世忠怒,命世安馬前步行。世忠奏閔之功,授武德大夫、遙郡刺史。
mǐn, wèi zhōu rén, shì wèi nóng, jiàn yán chū, bì luàn dǐ jīng kǒu, rì zhě zhào cháng jiàn ér qí zhī. huáng tiān dàng zhī yì, mǐn tóu shì zhōng jūn zhōng, zhì shì yǒu gōng. jì ér shì zhōng qǐ zhòng shǎng yǐ quàn jiāng shì, suì chú zhuō zhōu tuán liàn shǐ.
閔,衛州人,世為農,建炎初,避亂抵京口,日者趙常見而奇之。黃天盪之役,閔投世忠軍中,至是有功。既而世忠乞重賞以勸將士,遂除涿州團練使。
wù yín, zhī shǎn zhōu wú qí qiǎn tǒng zhì guān hóu xìn dù hé, jié jīn rén zhōng tiáo shān zhài, bài zhī, huò mǎ èr shí pǐ. yì rì, yòu zhàn yú jiě zhōu jìng shàng, bài zhī, shā qí jiāng mào hǎi.
戊寅,知陝州吳琦遣統制官侯信渡河,劫金人中條山寨,敗之,獲馬二十匹。翼日,又戰於解州境上,敗之,殺其將茂海。
jǐ mǎo, zǎi zhí zòu huī zōng suí lóng rén qǐ ēn lì, dì yuē: ruò jiù rén yóu dāng yōu xù. fán shì gàn huī miào, fēi wéi zhèn fèng xiān zhī xiào suǒ dāng zì zhì, yì yù fēng lì sì fāng, shǐ rén zhī yǒu jūn qīn zhī ēn yě.
己卯,宰執奏徽宗隨龍人乞恩例,帝曰:「若舊人尤當優恤。凡事干徽廟,非唯朕奉先之孝所當自致,亦欲風勵四方,使人知有君親之恩也。」
gēng chén, jīn rén zì téng yáng lái jiù huái yáng jūn, hán shì zhōng nì jī yú jiā kǒu zhèn, bài zhī.
庚辰,金人自滕陽來救淮陽軍,韓世忠逆擊於泇口鎮,敗之。
shì rì, hán shì zhōng suǒ qiǎn tǒng zhì guān liú bǎo guō zōng yí xǔ shì ān, yǐ zhōu shī zhì qiān qiū hú líng, yù jīn rén suǒ qiǎn lì qióng pàn zú shù qiān rén, bǎo děng yǔ zhàn, dà jié, huò zhàn chuán èr bǎi.
是日,韓世忠所遣統制官劉寶、郭宗儀、許世安,以舟師至千秋湖陵,遇金人所遣酈瓊叛卒數千人,寶等與戰,大捷,獲戰船二百。
xīn sì, jīn zhǔ zhào fǔ yù shǎn xī wǔ lù.
辛巳,金主詔撫諭陝西五路。
rén wǔ, lǐ chéng zì hé yáng yǐ wǔ qiān qí gōng xī jīng, zhī hé nán fǔ lǐ xìng mìng kāi chéng mén yǐ dài zhī. chéng yí bù jìn, xìng qiǎn ruì shì zì tā mén chū jī zhī, chéng bài zǒu.
壬午,李成自河陽以五千騎攻西京,知河南府李興命開城門以待之。成疑不進,興遣銳士自它門出擊之,成敗走。
jīn chū dìng gōng zhǔ jùn xiàn zhǔ jí fù mǎ pǐn jí.
金初定公主、郡、縣主及附馬品級。
dīng hài, huái běi xuān fǔ fù shǐ yáng yí zhōng jūn kuì yú sù zhōu.
丁亥,淮北宣撫副使楊沂中軍潰於宿州。
chū, yí zhōng zhì sù zhōu, ér yǐ bù jūn tuì tún yú sì. jīn rén guǐ lìng lái gào yǐ yǒu biān qí shù bǎi tún liǔ zi zhèn, yí zhōng yù jī zhī. huò jiàn yǐ wèi bù kě qīng chū, yí zhōng bù tīng, liú tǒng lǐng mín wáng zī xiāo bǎo yǐ qí bīng qiān rén shǒu sù zhōu. yè, yí zhōng zì jiāng qí bīng wǔ qiān xí liǔ zi zhèn, zhì míng, bù jiàn dí ér tuì. jīn rén yǐ zhòng bīng fú qí guī lù, yí zhōng zhī zhī, suì héng bēn ér kuì. yí zhōng zhì shòu chūn fǔ, dù huái ér guī, yǔ bǎo zī xiāng gé. cān yì guān cáo xūn bù zhī yí zhōng suǒ zài, biǎo wén yú cháo, cháo tíng dà kǒng, lìng huái nán zhōu xiàn quán yí tuì bǎo. jīn rén dòng yí zhōng bù dé zhì, suì gōng sù zhōu, zī bǎo yǔ zhàn, bù lì. jīn rén rù chéng, nù zhōu rén zhī jiàng yě, nǎi zòng tú lù. zì shì kuì bīng yóu huái shuǐ shàng xià shù bǎi lǐ jiān sì sàn ér guī, qí sǐ wáng zhě shén zhòng. jì ér yí zhōng zì huái xī fù hái sì zhōu, rén xīn shǐ dìng.
初,沂中至宿州,而以步軍退屯於泗。金人詭令來告以有邊騎數百屯柳子鎮,沂中欲擊之。或諫以為不可輕出,沂中不聽,留統領民王滋、蕭保以騎兵千人守宿州。夜,沂中自將騎兵五千襲柳子鎮,至明,不見敵而退。金人以重兵伏其歸路,沂中知之,遂橫奔而潰。沂中至壽春府,渡淮而歸,與保、滋相隔。參議官曹勛不知沂中所在,表聞於朝,朝廷大恐,令淮南洲縣權宜退保。金人動沂中不得志,遂攻宿州,滋、保與戰,不利。金人入城,怒州人之降也,乃縱屠戮。自是潰兵由淮水上下數百裡間四散而歸,其死亡者甚眾。既而沂中自淮西復還泗州,人心始定。
rén chén, yǒng xìng jūn lù jīng lüè fù shǐ wáng jùn jī jīn rén yú zhōu zhì xiàn dōng, bài zhī.
壬辰,永興軍路經略副使王俊擊金人於盩厔縣東,敗之。
jiǎ wǔ, chuān shǎn xuān fǔ sī tóng tǒng zhì jūn mǎ shào jùn, tǒng lǐng wáng xǐ, yù jīn rén yú lǒng zhōu qiān yáng xiàn mù yáng lǐng, bài zhī. xǐ yǐ gōng fù wèi xié zhōng dài fū róng zhōu fáng yù shǐ yòu yóu yì dōu tǒng zhì.
甲午,川陝宣撫司同統制軍馬邵俊,統領王喜,遇金人於隴州汧陽縣牧羊嶺,敗之。喜以功復為協忠大夫、榮州防禦使、右游奕都統制。
jiǔ yuè, rén yín shuò, qiǎn qǐ jū shè rén lǐ yì fù hán shì zhōng jūn qián yì shì. qín guì zhǔ bà bīng, zhào hú běi jīng xī xuān fǔ shǐ yuè fēi fù xíng zài, suì mìng yì jiàn shì zhōng yù zhǐ. shí huái xī xuān fǔ fù shǐ yáng yí zhōng hái shī zhèn jiāng fǔ, sān jīng zhāo fǔ chù zhì shǐ liú guāng shì hái chí zhōu, huái běi xuān fǔ pàn guān liú qí hái tài píng zhōu, zì shì bù fù chū shī yǐ.
九月,壬寅朔,遣起居舍人李易赴韓世忠軍前議事。秦檜主罷兵,召湖北、京西宣撫使岳飛赴行在,遂命易見世忠諭旨。時淮西宣撫副使楊沂中還師鎮江府,三京招撫處置使劉光世還池州,淮北宣撫判官劉錡還太平州,自是不復出師矣。
dīng wèi, yáng zhèng jūn tóng tǒng zhì yáng cóng yí jié jīn rén fèng xiáng fǔ chéng nán zhài, bài zhī, huò zhàn mǎ shù bǎi.
丁未,楊政軍同統制楊從儀劫金人鳳翔府城南寨,敗之,獲戰馬數百。
wù shēn, jīn zhǔ rú yān jīng, dōu yuán shuài zōng bì rù jiàn yú xíng zài. jiā xún, hái jūn, jīn zhǔ qǐ lì, zhuó jiǔ yǐn zhī, cì yǐ jiǎ zhòu gōng shǐ.
戊申,金主如燕京,都元帥宗弼入見於行在。浹旬,還軍,金主起立,酌酒飲之,賜以甲冑、弓矢。
xiān shì lǐ chéng shù wèi zhī hé nán fǔ lǐ xìng suǒ bài, qǐ shī yú zōng bì, dé fān hàn jūn shù wàn. xìng wén zhī, dù zhòng guǎ bù dí, qì chéng qù, yù zhì yú yǒng níng zhī bái mǎ shān.
先是李成數為知河南府李興所敗,乞師於宗弼,得蕃、漢軍數萬。興聞之,度眾寡不敵,棄城去,寓治於永寧之白馬山。
dīng yǒu, jīn zhǔ qīn xiǎng tài zǔ miào.
丁酉,金主親饗太祖廟。
gēng xū, hé sì tiān dì yú míng táng, tài zǔ tài zōng bìng pèi, shè tiān xià.
庚戌,合祀天地於明堂,太祖、太宗並配,赦天下。
guǐ chǒu, yáng zhèng jūn tǒng zhì guān yáng cóng yí shào jùn, tǒng lǐng wáng xǐ, bài jīn rén yú qiān yáng.
癸丑,楊政軍統制官楊從儀、邵俊,統領王喜,敗金人於汧陽。
xīn wèi, shàng shū yòu pú shè qín guì, yǐ míng táng ēn fēng huá guó gōng.
辛未,尚書右僕射秦檜,以明堂恩封華國公。
guǐ hài, jīn shā shàng shū zuǒ chéng xiàng chén wáng xī yǐn yòu chéng xiāo qìng. xiān shì kè xīng shǒu chén, tài shǐ yǐ gào yǔ wén xū zhōng, xū zhōng yǐ gào, xī yǐn bù yǐ wèi guài, jí shì zuò zhū.
癸亥,金殺尚書左丞相陳王希尹、右丞蕭慶。先是客星守陳,太史以告宇文虛中,虛中以告,希尹不以為怪,及是坐誅。
chū, xī yǐn cháng wèi jìn guó wáng zōng hàn jiān jūn, wèi qún chén suǒ jì, ér cháng yǐ zhì dé miǎn, lùn zhě chēng qí tōng biàn rú shén. jīn zhǔ yóu jì zhī, zhào yuē: shī chén mì zòu, jiān zhuàng yǐ méng, xīn zài wú jūn, yán xuān bù dào. dǎi yàn jū ér qiè yì, wèi shén qì yǐ hé guī. rěn yú tīng wén, suì zhì zhāng bài. shí jīn zhǔ wèi yǒu zi, gù jí xī jūn zhě yǐ cǐ yán zèn zhī. jīn zhǔ yòu zhào yuē: qìng mí guó wǎng quān, qī tiān xiàng jì, jì zhì yú lǐ, xián fú jué gū, lài tiān zhī líng, zhū yú liǎng guān. gài yǐ qìng wèi xī yǐn zhī dǎng yě. bìng shā xī yǐn zi zhāo wǔ dà jiāng jūn dá lēi dá fú bǎo láng màn dài.
初,希尹嘗為晉國王宗翰監軍,為群臣所忌,而常以智得免,論者稱其通變如神。金主尤忌之,詔曰:「師臣密奏,奸狀已萌,心在無君,言宣不道。逮燕居而竊議,謂神器以何歸。稔於聽聞,遂致章敗。」時金主未有子,故嫉希君者以此言譖之。金主又詔曰:「慶迷國罔悛,欺天相濟,既致於理,咸伏厥辜,賴天之靈,誅於兩觀。」蓋以慶為希尹之黨也。並殺希尹子昭武大將軍達勒達、符寶郎曼岱。
dōng, shí yuè, wù xū, qín guì yǐ xiū shū ēn, jìn zuǒ yín qīng guāng lù dài fū, fēng wèi guó gōng.
冬,十月,戊戌,秦檜以修書恩,進左銀青光祿大夫,封衛國公。
shì yuè, huái běi xuān fǔ pàn guān liú qí lái cháo.
是月,淮北宣撫判官劉錡來朝。
shí yī yuè, wù shēn, jīn jiāng kā qí kā zì tóng guān chū qīn shǎn zhōu, shǒu chén wú qí jī què zhī.
十一月,戊申,金將喀齊喀自潼關出侵陝州,守臣吳琦擊卻之。
fèng xiáng fǔ tóng tǒng zhì jūn mǎ yáng cóng yí, bài jīn rén yú bǎo jī.
鳳翔府同統制軍馬楊從儀,敗金人於寶雞。
guǐ chǒu, jīn yǐ kǒng zǐ sì shí jiǔ dài sūn fán xí fēng yǎn shèng gōng.
癸丑,金以孔子四十九代孫璠襲封衍聖公。
yǐ mǎo, hú shì jiāng zòu, yǐ qiǎn bīng jiě qìng yáng zhī wéi, qǐng zhào hú běi jīng xī xuān fǔ shǐ yuè fēi chū bīng qiān zhì, dì yuē: cǐ wèi yì qīng yì. fán shì yǒu huǎn jí xiān hòu, bì sī ér hòu dòng, nǎi kě yǐ chéng gōng yě.
乙卯,胡世將奏,已遣兵解慶陽之圍,請詔湖北、京西宣撫使岳飛出兵牽制,帝曰:「此未易輕議。凡事有緩急先後,必思而後動,乃可以成功也。」
xiān shì qìng yáng wéi jí, shuài chén sòng wàn nián chéng chéng jù shǒu. huì shì jiāng yǐ xí shū zhào jiàn níng jūn chéng xuān shǐ hé dōng jīng lüè shǐ wáng zhōng zhí yǐ suǒ bù fù shǎn xī, xíng zhì yán ān, pàn jiāng zhào wéi qīng jiǎ zhào shū zhí zhī. zhōng zhí yuē: ruò běn cháo zhào shū zé shòu, ruò jīn guó zhào shū zé bù bài yě. wéi qīng xiè zhī, yǐ yì yòu jiān jūn wán yán gǎo. gǎo shǐ jiǎ shì yǐn yì qìng yáng chéng xià, yù shǐ chū jiàng. zhōng zhí dà hū yuē: wǒ hé dōng bù fó shān zhōng yì rén yě, wèi jīn suǒ zhí, shǐ lái zhāo xiáng, yuàn jiāng shì wù fù cháo tíng, jiān shǒu chéng bì, zhōng zhí jí sǐ chéng xià. gǎo nù, jié zhī. zhōng zhí pī jīn dà hū yuē: sù shā wǒ! suì yù hài.
先是慶陽圍急,帥臣宋萬年乘城拒守。會世將以檄書召建寧軍承宣使、河東經略使王忠植以所部赴陝西,行至延安,叛將趙惟清假詔書執之。忠植曰:「若本朝詔書則受,若金國詔書則不拜也。」惟清械之,以詣右監軍完顏杲。杲使甲士引詣慶陽城下,諭使出降。忠植大呼曰:「我河東步佛山忠義人也,為金所執,使來招降,願將士勿負朝廷,堅守城壁,忠植即死城下。」杲怒,詰之。忠植披襟大呼曰:「速殺我!」遂遇害。
guǐ hài, jīn yǐ dōu diǎn jiǎn xiāo zhòng gōng wèi shàng shū zuǒ chéng, qián xī jīng liú shǒu wán yán áng wèi píng zhāng zhèng shì.
癸亥,金以都點檢蕭仲恭為尚書左丞,前西京留守完顏昂為平章政事。
jiǎ zǐ, jīn xíng tái shàng shū zuǒ chéng xiàng dù chōng zú.
甲子,金行台尚書左丞相杜充卒。
shì yuè, yí zhāng dòng mín luò kē pàn, suì fàn guì yáng chēn dào lián hè zhōu zhū xiàn, zhào fā dà jūn wǎng tǎo zhī.
是月,宜章洞民駱科叛,遂犯桂陽、郴、道、連、賀州諸縣,詔發大軍往討之。
shí èr yuè, rén wǔ, mìng shàng shū yòu pú shè qín guì shàng huáng tài hòu cè bǎo yú cí níng diàn, bǎo yòng jīn, cè yǐ mín shí shàng yáo hè yú gōng zhōng, qún chén yáo hè gōng mén wài.
十二月,壬午,命尚書右僕射秦檜上皇太后冊寶於慈寧殿,寶用金,冊以珉石;上遙賀於宮中,群臣遙賀宮門外。
bǐng xū, shàng shū lǐ bù shì láng sū fú zhuó lǐ bù shàng shū réng jiān zī shàn táng yì shàn.
丙戌,尚書禮部侍郎蘇符擢禮部尚書仍兼資善堂翊善。
qǐ jū shè rén guō xiào yǒu quán shàng shū gōng bù shì láng.
起居舍人郭孝友權尚書工部侍郎。
dīng chǒu, jīn dì zhèn.
丁丑,金地震。
jǐ hài, zhào: tài miào shí xiǎng yǐ shǎo láo, xiá xiǎng yǐ tài láo, rú jiù diǎn. yòng tài cháng shǎo qīng chén jué qǐng yě.
己亥,詔:「太廟時享以少牢,祫享以太牢,如舊典。」用太常少卿陳桷請也。
jīn yǐ a lǐ bù wèi zuǒ fù yuán shuài.
金以阿里布為左副元帥。
shì yuè, huái běi xuān fǔ fù shǐ yáng yí zhōng yǐn bīng hái xíng zài.
是月,淮北宣撫副使楊沂中引兵還行在。
yǒng zhōu fáng yù shǐ hū yán tōng zì shā. chū, tōng yǐ sī fèn yù shā hán shì zhōng, bù guǒ. shì zhōng zhī zhī, tōng yǔ huái yīn tǒng zhì guān cuī dé míng bù yè, shì zhōng jí zhào tōng, chì wèi shì wǔ, shǐ lì dé míng jūn zhōng. shì zhōng shēng rì, zhū jiāng jiē rù wèi shòu, tōng zì huái yīn chí zhì, shì zhōng jiàn zhī, jí zǒu rù, bù fù chū. tōng fú dì qì, zhòng gòng qiǎn zhī, tōng nǎi qù. dé míng hái huái yīn, shù tōng shàn lí jūn zhī zuì, zhàng zhī shù shí. tōng yàng yàng, fù yùn hé sǐ, rén jiē xī qí yǒng, shì zhōng hòu yì huǐ zhī.
永州防禦使呼延通自殺。初,通以私忿欲殺韓世忠,不果。世忠知之,通與淮陰統制官崔德明不葉,世忠即召通,斥為士伍,使隸德明軍中。世忠生日,諸將皆入為壽,通自淮陰馳至,世忠見之,即走入,不復出。通伏地泣,眾共遣之,通乃去。德明還淮陰,數通擅離軍之罪,杖之數十。通怏怏,赴運河死,人皆惜其勇,世忠後亦悔之。
chū, zhī hé nán fǔ lǐ xìng jì tún bái mǎ shān zhài, lǐ chéng yǐ fān hàn shù wàn zhòng wéi zhī. shí xìng qī zhōu shì yǔ qí zi jū xiāng yáng, wéi yòu zǐ zài cè. dí wéi yì jí, shì xīn pō yáo. xìng wén, wèi zhū jiāng yuē: xìng yǔ zhū jūn shàng dāng yǐ sǐ shǒu, wú yǒu èr zhì. gǒu huò bù dí, wú qǐ wèi dí wū zhě! dāng bào shì ér nán xiàng tóu yá, yǐ xiè tiān zǐ. zhū jiāng jiē gǎn qì, yóu shì shǒu yì jiān. dí qiǎn shǐ jī huáng bǎng zhào xìng yǐ fèng guó shàng jiāng jūn hé nán yǐn, xìng dé xí bù qǐ, lì zhǎn qí shǐ, yǐ xí wén yú cháo. bái mǎ shòu wéi jiǔ, fāng dōng quán hé, jūn mín fá jué, xìng fén xiāng mò dǎo, yī xī dà xuě, quán yuán jiē yì, chéng zhī xìng zhì bù kě qū, nǎi jí shān xià tún bīng jī liáng, wèi jiǔ jū zhī jì, xìng qián qiǎn jiāng shì yè fén zhī. chéng dà cuò, jìng guī xī jīng.
初,知河南府李興既屯白馬山寨,李成以蕃、漢數萬眾圍之。時興妻周氏與其子居襄陽,惟幼子在側。敵圍益急,士心頗搖。興聞,謂諸將曰:「興與諸君尚當以死守,毋有二志。苟或不敵,吾豈為敵污者!當抱是兒南向投崖,以謝天子。」諸將皆感泣,由是守益堅。敵遣使齎黃榜召興以奉國上將軍、河南尹,興得檄不啟,立斬其使,以檄聞於朝。白馬受圍久,方冬泉涸,軍民乏絕,興焚香默禱,一夕大雪,泉源皆溢,成知興志不可屈,乃即山下屯兵積糧,為久居之計,興潛遣將士夜焚之。成大挫,徑歸西京。
jīn jì fù qǔ hé nán dì, yóu lǜ zhōng yuán shì mín huái èr yì, shǐ chuàng tún tián jūn. fán nǚ zhēn xī qì dān zhī rén, jiē zì běn bù xǐ jū zhōng zhōu, yǔ bǎi xìng zá chù, jì qí hù kǒu, shòu yǐ guān tián, shǐ zì bō zhǒng, chūn qiū liàng gěi yī mǎ. ruò yù chū jūn, shǐ gěi qí qián mǐ. fán tún tián zhī suǒ, zì yàn zhī nán, huái lǒng zhī běi, jù yǒu zhī, duō zhì wǔ liù wàn rén, jiē zhú lěi yú cūn luò jiān.
金既復取河南地,猶慮中原士民懷二意,始創屯田軍。凡女真、奚、契丹之人,皆自本部徙居中州,與百姓雜處,計其戶口,授以官田,使自播種,春秋量給衣馬。若遇出軍,使給其錢米。凡屯田之所,自燕之南,淮、隴之北,俱有之,多至五六萬人,皆築壘於村落間。