qǐ qiáng yǔ chì fèn ruò qī yuè, jǐn chóng guāng dà huāng luò sān yuè, fán sān nián yǒu qí.
起強圉赤奮若七月,盡重光大荒落三月,凡三年有奇。
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì jiā dìng shí nián jīn xìng dìng yuán nián, méng gǔ tài zǔ shí èr nián
○寧宗法天備道純德茂功仁文哲武聖睿恭孝皇帝嘉定十年(金興定元年,蒙古太祖十二年)
qiū, qī yuè, bǐng zǐ shuò, rì yǒu shí zhī.
秋,七月,丙子朔,日有食之。
guǐ wèi, jīn ào zhōu zhèn wēi jūn wàn hù mǎ kuān, zhú qí cì shǐ lǐ cè, jù chéng pàn, jīn zhǔ qiǎn rén zhāo zhī, nǎi jiàng. yǐ ér fù móu biàn, zhōu lì qín lù zhī, yí qí zú.
癸未,金隩州振威軍萬戶馬寬,逐其刺史李策,據城叛,金主遣人招之,乃降。已而復謀變,州吏擒戮之,夷其族。
dīng hài, sì pú wáng bù chóu zú.
丁亥,嗣濮王不儔卒。
shí lǐ quán děng chū méi dǎo gù, bǎo huò shān jī, ér bù dé shí, xiāng shuài shí rén. huì zhèn jiāng wǔ fēng zú shěn duó, wáng mìng shān yáng, yòu zhì mǐ shāng, dòu mǐ zhé shòu shù shí bèi, zhī chǔ zhōu yīng chún zhī cháng yǐ yù huò, běi rén zhì zhě zhé shě zhī. duó yīn shuō chún zhī yǐ guī tóng qián wèi míng, chí dù huái zhī jìn, yóu shì lái mò kě è.
時李全等出沒島崮,寶貨山積,而不得食,相率食人。會鎮江武鋒卒沈鐸,亡命山陽,誘致米商,斗米輒售數十倍,知楚州應純之償以玉貨,北人至者輒舍之。鐸因說純之以歸銅錢為名,弛渡淮之禁,由是來莫可遏。
chū, yáng ān ér yǒu yì guī cháo dìng yuán mín jì xiān, dà xiá liú yòu zhī sī yǎng yě, cháng suí yòu bù gāng kè shān yáng, ān ér chù yǐ jūn zhí. ān ér sǐ, xiān zhì shān yáng, yín yuán duó dé jiàn chún zhī, yán shān dōng háo jié yuàn guī zhèng zhī yì. chún zhī mìng xiān jī chá, yù yì qún háo, yǐ duó wèi wǔ fēng fù jiāng, yǔ gāo zhōng jiǎo gè jí zhōng yì mín bīng gōng hǎi zhōu liáng yuán bù jì, tuì tún dōng hǎi.
初,楊安兒有意歸朝;定元民季先,大俠劉佑之廝養也,嘗隨佑部綱客山陽,安兒處以軍職。安兒死,先至山陽,夤緣鐸得見純之,言山東豪傑願歸正之意。純之命先譏察,諭意群豪,以鐸為武鋒副將,與高忠皎各集忠義民兵攻海州;糧援不繼,退屯東海。
chún zhī jiàn méng gǔ fāng kùn jīn, mì wén yú cháo, wèi zhōng yuán kě fù. shí pín suì xiǎo rěn, cháo yě wú shì, chéng xiàng shǐ mí yuǎn jiàn kāi xǐ zhī shì, bù míng yán zhāo nà, mì chì chún zhī wèi jiē zhī, hào zhōng yì jūn, jiù tīng jié zhì, gěi zhōng yì liáng. yú shì dōng hǎi mǎ liáng gāo lín sòng dé zhēn děng wàn rén fú còu lián shuǐ, lǐ quán děng shēng xiàn xīn yān.
純之見蒙古方困金,密聞於朝,謂中原可復。時頻歲小稔,朝野無事,丞相史彌遠鑒開禧之事,不明言招納,密敕純之慰接之,號忠義軍,就聽節制,給忠義糧。於是東海馬良、高林、宋德珍等萬人輻輳漣水,李全等生羨心焉。
bā yuè, rén zǐ, jīn xuē yù shǐ dài fū yǒng xī guān jué. yǒu sī lùn shī lǜ dāng zhǎn, jīn zhǔ yǐ jìn zú, tè shì qí sǐ.
八月,壬子,金削御史大夫永錫官爵。有司論失律當斬,金主以近族,特貰其死。
bǐng yín, jīn zuǒ sī jiàn bù sà yì fū qǐng gèng kāi fēng fǔ hào, cì měi míng, yǐ wèi shì xiàn wèi cì jùn, suī zhōu wèi fáng yù, yǔ zhèng yán èr zhōu zuǒ yòu qián hòu fǔ jīng shī. jīn zhǔ yuē: shān líng zài zhōng dōu, zhèn qǐ lè jiǔ jū cǐ hū! nǎi zhǐ.
丙寅,金左司諫布薩毅夫請更開封府號,賜美名,以尉氏縣為刺郡,睢州為防禦,與鄭、延二州左右前後輔京師。金主曰:「山陵在中都,朕豈樂久居此乎!」乃止。
méng gǔ zhǔ yǐ mù hū lī yǒu zuǒ mìng gōng, bài tài shī, fēng guó wáng, chéng zhì xíng shì, cì shì quàn jīn yìn, fēn hóng jí lī děng shí jūn jí fān hàn zhū jūn, bìng lì huī xià, jiàn háng shěng yú yàn yún, qiě wèi zhī yuē: tài xíng zhī běi, zhèn zì jīng lüè tài xíng zhī nán, qīng qí miǎn zhī! mù hū lī nǎi zì zhōng dōu nán gōng suì chéng jí lí zhōu, jiē xià zhī.
蒙古主以穆呼哩有佐命功,拜太師,封國王,承制行事,賜誓券、金印,分鴻吉哩等十軍及蕃、漢諸軍,並隸麾下,建行省於燕雲,且謂之曰:「太行之北,朕自經略;太行之南,卿其勉之!」穆呼哩乃自中都南攻遂城及蠡州,皆下之。
chū, lí zhōu jù shǒu, lì qū nǎi jiàng, mù hū lī nù, jiāng tú qí chéng. zhōu rén zhào jìn, yǐ mù hū lī wèi shǔ bǎi hù, qì yuē: mǔ yǔ xiōng zài chéng zhōng, qǐ yǐ yī shēn shú yī chéng zhī mìng. mù hū lī yì ér xǔ zhī.
初,蠡州拒守,力屈乃降,穆呼哩怒,將屠其城。州人趙瑨,以穆呼哩為署百戶,泣曰:「母與兄在城中,乞以一身贖一城之命。」穆呼哩義而許之。
jiǔ yuè, rén wǔ, jīn gǎi yuán xìng dìng, dà shè.
九月,壬午,金改元興定,大赦。
xīn mǎo, méng gǔ bīng xùn jīn xí zhōu jí fén xī xiàn guǐ sì, gōng qìn zhōu.
辛卯,蒙古兵徇金隰州及汾西縣;癸巳,攻沁州。
xiān shì jīn liáo dōng xíng shěng yú chūn chū jī bài qì dān, xià mò, qiǎn rén lái xiàn jié zhì shì xíng shěng wán yán yī ěr bì sī wèi pàn rén bó dé hū tú suǒ shā.
先是金遼東行省於春初擊敗契丹,夏末,遣人來獻捷;至是行省完顏伊爾必斯為叛人伯德呼圖所殺。
dīng yǒu, méng gǔ bīng báo jīn tài yuán chéng, gōng jiāo chéng qīng yuán.
丁酉,蒙古兵薄金太原城,攻交城、清源。
dōng, shí yuè, yǐ sì shuò, yǐ jiǔ yǔ, shì dà lǐ sān yá lín ān fǔ jí liǎng zhè zhū zhōu zhàng yǐ xià qiú.
冬,十月,乙巳朔,以久雨,釋大理、三衙、臨安府及兩浙諸州杖以下囚。
jiǎ yín, jīn mìng gāo rǔ lì zhāng xíng jiǎn xiū zhāng zōng shí lù.
甲寅,金命高汝礪、張行簡修《章宗實錄》。
yǐ mǎo, méng gǔ bīng xùn jīn zhōng shān fǔ jí xīn lè xiàn, xuán xià cí zhōu.
乙卯,蒙古兵徇金中山府及新樂縣,旋下磁州。
rén xū, jīn yòu sī jiàn jiān shì yù shǐ xǔ gǔ, shàng shū jiàn nán fá yuē: xī dà dìng chū, sòng rén fàn sù zhōu, yǐ ér lǚ bài. shì zōng liào qí bù gǎn jù qǐ hé, nǎi chì yuán shuài fǔ qiǎn rén yì zhī, zì shì tài píng jǐ sān shí nián. tài hé zhōng, hán tuō zhòu wàng kāi biān xìn, zhāng zōng qiǎn fù mǎ bù sà kuí tǎo zhī, kuí lǜ bīng xìng fèi zhòng, yīn qiǎn tuō zhòu zú rén jī nǎi zǔ qí huà xiàng jí jiā dié, wěi wèi guī fù, yǐ jiàn qiū chóng, yīn zhī jì hǎo, zhèn lǚ ér hái. fū yǐ shì zōng zhāng zōng zhī lóng, fǔ kù chōng shí, tiān xià fù shù, yóu xiān fǔ qū yǐ jí chéng gōng, gào zhī zǔ miào, shū zhī shǐ cè, wèi wàn shì měi tán. jīn méng gǔ bīng shǎo xī, ruò fù nán biān wú shì, zé tài píng bù yuǎn yǐ. huò wèi zhuān yòng wēi wǔ, kě shǐ sòng rén qū fú, cǐ dài xū yán, bù jiù shí yòng, jiè lìng shí huò xiǎo jié, yì bù zú duō hè. bǐ jiàn wú shì dà, bì jiān shǒu bù chū wǒ jūn cāng zú wú dé, xū hái yǐ jiù liáng, bǐ fù chéng ér xí zhī, shǐ wǒ yù zhàn bù dé, yù tuì bù néng, zé xiū bīng zhī qī, nǎi wèi jiàn yě. kuàng bǐ yǒu jiāng nán xù jī zhī yú, wǒ zhǐ hé nán yí lù, zhēng liǎn zhī bì, kě wèi hán xīn. yí sù yǔ tōng hé, zé méng gǔ wén zhī, yì jiāng liǎn jī, yǐ wú wú chè zhǒu gù yě.
壬戌,金右司諫兼侍御史許古,上疏諫南伐曰:「昔大定初,宋人犯宿州,已而屢敗。世宗料其不敢遽乞和,乃敕元帥府遣人議之,自是太平幾三十年。泰和中,韓侂胄妄開邊釁,章宗遣駙馬布薩揆討之,揆慮兵興費重,陰遣侂胄族人齎乃祖琦畫像及家牒,偽為歸附,以見邱崈,因之繼好,振旅而還。夫以世宗、章宗之隆,府庫充實,天下富庶,猶先俯屈以即成功,告之祖廟,書之史冊,為萬世美談。今蒙古兵少息,若復南邊無事,則太平不遠矣。或謂專用威武,可使宋人屈服,此殆虛言,不究實用,借令時獲小捷,亦不足多賀。彼見吾勢大,必堅守不出;我軍倉卒無得,須還以就糧,彼復乘而襲之,使我欲戰不得,欲退不能,則休兵之期,乃未見也。況彼有江南蓄積之餘,我止河南一路,征斂之弊,可為寒心。宜速與通和,則蒙古聞之,亦將斂跡,以吾無掣肘故也。」
jīn zhǔ yǐ wèn zǎi chén, gāo rǔ lì yuē: sòng rén duō zhà wú shí, suī yǔ wén yí wǎng lái, ér biān bèi wèi gǎn jù chè, bèi jì bù chè, zé yì hé yǔ fǒu, gài wú yǐ yì. huò fù màn yǐ fú cí, lǐ lì zhī wài, bié yǒu qiú suǒ, yán shè bù xùn huò jǔ dà dìng zhōng hé yì wèi yán. fū bǐ ruò qǐng hé, yú lǐ wèi shùn, qǐ dāng xiān fā cǐ yì yǐ shì ruò yé? zhāng xíng xìn yuē: sòng rén xìng wú xìn xì, shù sì qīn lüè, wǒ dà guó, bù zé yǐ cí ér zé yǐ bīng, zī fēi shì ruò hū? zhì yú wèn ér bù bào, bào ér bù xùn, qū zì zài bǐ, hé sǔn yú wǒ? dà dìng qiǎn shǐ, zhèng guó jiā gù shì, hé shī tǐ zhī yǒu? qiě guó jiā duō jiān, shù bīng zī jiǔ, bù sī suǒ yǐ xiū xī zhī, rú mín lì hé!
金主以問宰臣,高汝礪曰:「宋人多詐無實,雖與文移往來,而邊備未敢遽撤,備既不撤,則議和與否,蓋無以異。或復蔓以浮詞,禮例之外,別有求索,言涉不遜;或舉大定中和議為言。夫彼若請和,於理為順,豈當先發此議以示弱耶?」張行信曰:「宋人幸吾釁隙,數肆侵掠,我大國,不責以詞而責以兵,茲非示弱乎?至於問而不報,報而不遜,曲自在彼,何損於我?大定遣使,正國家故事,何失體之有?且國家多艱,戍兵滋久,不思所以休息之,如民力何!」
jīn zhǔ mìng gǔ cǎo yì hé dié wén, jì chéng, yǐ shì guǒ lēi qí, guǒ lēi qí yǐ wèi cí yǒu āi qí zhī yì, zì shì wēi ruò, yì suì qǐn.
金主命古草議和牒文,既成,以示果勒齊,果勒齊以為詞有哀祈之意,自示微弱,議遂寢。
xīn wèi, méng gǔ qǔ jīn zōu píng zhǎng shān jí zī chuān.
辛未,蒙古取金鄒平、長山及淄川。
shí yī yuè, bǐng xū, tài bái zhòu jiàn. jīn qiǎn hàn lín shì jiǎng xué shì yáng yún yì yǒng zhī.
十一月,丙戌,太白晝見。金遣翰林侍講學士楊雲翼禜之。
méng gǔ qǔ jīn bīn dì bó sān zhōu jǐ chǒu, xià zī zhōu gēng yín, xià yí zhōu.
蒙古取金濱、棣、博三州;己丑,下淄州;庚寅,下沂州。
wù xū, tài bái jīng tiān. méng gǔ bīng gōng jīn tài yuán fǔ.
戊戌,太白經天。蒙古兵攻金太原府。
shí èr yuè, jiǎ chén shuò, méng gǔ gōng jīn lù zhōu, dōu tǒng mǎ fǔ sǐ zhī.
十二月,甲辰朔,蒙古攻金潞州,都統馬甫死之。
wù shēn, yǐ jūn xìng, mù rén nà sù bǔ guān.
戊申,以軍興,募人納粟補官。
gēng xū, méng gǔ qǔ jīn yì dōu fǔ xīn yǒu, qǔ mì zhōu, jié dù shǐ wán yán yù sǐ zhī.
庚戌,蒙古取金益都府;辛酉,取密州,節度使完顏寓死之。
xīn hài, jīn xū dǐng fèng zhào fā bīng, yóu qín gǒng fèng xiáng sān lù nán fá, réng shàng shū jiàn yuē: zì dà ān zhī hòu, tiān xià sāo rán zhě lěi nián, mín jiān chāi yì zhòng fán, jìn yǐ pí fá, nǎi rì qín shī lǚ, yuǎn jìn dòng yáo, wèi huò yī dí ér zì hài zhě zhòng, qí bù kě yī yě. xī běi èr bīng rú chéng xì bìng zhì, suī yǒu tóng guān huáng hé zhī xiǎn, dài bù zú shì. sān miàn shòu dí, kǒng yí hòu huǐ, qí bù kě èr yě. chē jià xìng biàn, yì jìn sòng jìng, bǐ bì zhāo xī yōu jù, wěi qū wèi fáng, wén wáng shī chū táng dèng, bì suǒ zài qīng yě, shǐ wǒ jūn wú suǒ de, tú zì láo fèi, qí bù kě sān yě. sòng wǒ shì chóu, bǐ nián fēi wú huī fù xuě chǐ zhī zhì, tè wèi wú wēi lì, wèi gǎn qīng jǔ. jīn wǒ jūn jiē wū hé zhī zhòng, jù shǐ cóng róng, qǐ néng bǎo qí jué shèng zāi! qí bù kě sì yě. yán biān rén hù, fù yì fán zhòng, bù shèng kùn bèi, yòu fán shī yè jū hé nán zhě, lèi jiē yī shí bù gěi, pín qióng zhī pò, dào suǒ yóu shēng, rú sòng rén yīn wèi zhāo mù, shǐ wèi xiāng dǎo, zé nèi yǒu pàn mín, wài yǒu qíng dí, wèi yì tú zhī, qí bù kě wǔ yě. jīn chūn shì jiāng xìng, ruò jìn bīng bù hái, bì wéi nóng shí, yǐ wù fáng qiū zhī yòng, qí bù kě liù yě.
辛亥,金胥鼎奉詔發兵,由秦、鞏、鳳翔三路南伐,仍上書諫曰:「自大安之後,天下騷然者累年,民間差役重繁,浸以疲乏,乃日勤師旅,遠近動搖,未獲一敵而自害者眾,其不可一也。西北二兵如乘隙並至,雖有潼關、黃河之險,殆不足恃。三面受敵,恐貽後悔,其不可二也。車駕幸汴,益近宋境,彼必朝夕憂懼,委曲為防,聞王師出唐、鄧,必所在清野,使我軍無所得,徒自勞費,其不可三也。宋我世仇,比年非無恢復雪恥之志,特畏吾威力,未敢輕舉。今我軍皆烏合之眾,遽使從戎,豈能保其決勝哉!其不可四也。沿邊人戶,賦役煩重,不勝困憊,又凡失業居河南者,類皆衣食不給,貧窮之迫,盜所由生,如宋人陰為招募,使為鄉導,則內有叛民,外有勍敵,未易圖之,其不可五也。今春事將興,若進兵不還,必違農時,以誤防秋之用,其不可六也。」
jīn zhǔ yǐ wèn zǎi chén, yǐ wèi zhū jūn yǐ jìn, bù cóng qí yì.
金主以問宰臣,以為諸軍已進,不從其議。
guǐ yǒu, jīn wán yán yūn yǐ bù qí wàn rén qīn sì chuān wù chén, pò jiǎo chí bǎo jǐ sì, pò tiān shuǐ jūn, shǒu chén huáng yán sūn dùn. jīn rén gōng bái huán bǎo, pò zhī gēng wǔ, pò huáng niú bǎo, tǒng zhì liú xióng qì dà sàn guān dùn.
癸酉,金完顏贇以步騎萬人侵四川;戊辰,迫湫池堡;己巳,破天水軍,守臣黃炎孫遁。金人攻白環堡,破之;庚午,迫黃牛堡,統制劉雄棄大散關遁。
lǐ quán jí qí xiōng fú xí jīn qīng jǔ zhōu, qǔ zhī.
李全及其兄福襲金青、莒州,取之。
shì suì, jīn yán zhōu cì shǐ wēn sà kè xǐ yán: jìn shì hé lí gù dào, zì wèi dōng nán liú, yóu xú pī rù hǎi, yǐ cǐ hé nán zhī dì wèi xiá. qiè jiàn xīn xiāng xiàn xī, hé shuǐ kě jué shǐ dōng běi liú, qí nán yǒu jiù dī, shuǐ bù néng yì, xíng wǔ shí yú lǐ, yǔ qīng hé hé, yóu qīng zhōu liǔ kǒu rù hǎi. cǐ hé zhī jiù dào yě, jiē yǒu gù dī, bǔ qí quē xià zú yǐ. rú cǐ, zé shān dōng dà míng děng lù jiē zài hé nán, ér hé běi zhū jùn yì dé qí bàn, tuì zú yǐ wèi bèi yù zhī jì, jìn zú yǐ zhuàng huī fù zhī tú. yì zhě yǐ wèi hé liú dōng nán yǐ jiǔ, jué zhī, kǒng gù dào bù róng, yǎn yì ér chū, suì qǐn.
是歲,金延州刺史溫薩克喜言:「近世河離故道,自衛東南流,由徐、邳入海,以此河南之地為狹。竊見新鄉縣西,河水可決使東北流,其南有舊堤,水不能溢,行五十餘里,與清河合,由清州柳口入海。此河之舊道也,皆有故堤,補其缺罅足矣。如此,則山東、大名等路皆在河南,而河北諸郡亦得其半,退足以為備御之計,進足以壯恢復之圖。」議者以為河流東南已久,決之,恐故道不容,衍溢而出,遂寢。
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì jiā dìng shí yī nián jīn xìng dìng èr nián, méng gǔ tài zǔ shí sān nián
○寧宗法天備道純德茂功仁文哲武聖睿恭孝皇帝嘉定十一年(金興定二年,蒙古太祖十三年)
chūn, zhēng yuè, rén wǔ, lǐ quán lǜ zhòng lái guī, zhào yǐ quán wèi jīng dōng lù zǒng guǎn.
春,正月,壬午,李全率眾來歸,詔以全為京東路總管。
wù zǐ, jīn rén wéi fù jiāo bǎo.
戊子,金人圍阜郊堡。
dīng yǒu, jīn rén qīn gé yá guān, xìng yuán dōu tǒng lǐ guì dùn, guān jūn dà kuì.
丁酉,金人侵隔芽關,興元都統李貴遁,官軍大潰。
shì yuè, méng gǔ wéi xià xìng zhōu, xià guó zhǔ zūn xū mìng qí zi jū shǒu ér chū zǒu xī liáng.
是月,蒙古圍夏興州,夏國主遵頊命其子居守而出走西涼。
jīn zhǔ yù xū dǐng yuē: dà sàn guān kě bǎo zé bǎo, bù kě bǎo zé fén huǐ ér hái èr yuè, jiǎ chén, jīn rén fén dà sàn guān tuì qù.
金主諭胥鼎曰:「大散關可保則保,不可保則焚毀而還」二月,甲辰,金人焚大散關退去。
bǐng wǔ, jīn rén pò fù jiāo bǎo, sǐ zhě wǔ wàn rén. xiān shì ān bǐng yuē xià rén huì shī gōng qín gǒng, xià rén bù zhì, suì yǒu cǐ bài.
丙午,金人破阜郊堡,死者五萬人。先是安丙約夏人會師攻秦、鞏,夏人不至,遂有此敗。
dīng wèi, jīn rén pò jiǎo chí bǎo.
丁未,金人破湫池堡。
wù shēn, jīn rén wéi suí zhōu zǎo yáng jūn. mèng zōng zhèng chū shì shì, ài pū fàn lìng, lì zhǎn zhī, jūn mín gǔ lì. yú shì zhú dī jī shuǐ, xiū zhì chéng dié, jiǎn yuè jūn shì. wán yán sà bù yōng bù qí wéi chéng, zōng zhèng yǔ hù zài xìng hé bīng jiǎo dí, lì sān yuè, dà xiǎo qī shí yú zhàn, zōng zhèng shēn xiān shì zú. jīn rén zhàn zhé bài, fèn shén, zhōu chéng kāi háo, liè bīng háo wài, yǐ táo líng fèi quǎn zì jǐng. zōng zhèng mù zhuàng shì chéng jiān tū jī, jīn rén bù néng zhī, shèng bīng báo chéng, zōng zhèng suí fāng lì jù. suí zhōu shǒu xǔ guó yuán shī zhì bái shuǐ, gǔ shēng xiāng wén, zōng zhèng lǜ zhū jiāng chū zhàn, jīn rén bēn kuì.
戊申,金人圍隨州、棗陽軍。孟宗政初視事,愛仆犯令,立斬之,軍民股慄。於是築堤積水,修治城堞,簡閱軍士。完顏薩布擁步騎圍城,宗政與扈再興合兵角敵,歷三月,大小七十餘戰,宗政身先士卒。金人戰輒敗,忿甚,周城開壕,列兵壕外,以綯鈴吠犬自警。宗政募壯士乘間突擊,金人不能支,盛兵薄城,宗政隨方力拒。隨州守許國援師至白水,鼓聲相聞,宗政率諸將出戰,金人奔潰。
xīn hài, jīn cān zhī zhèng shì zhāng xíng xìn chū wèi zhāng huà jié dù shǐ jiān jīng zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. jīn zhǔ yù zhī yuē: chū, zhèn yǐ cháo chén duō chēng qīng cái, nǎi lìng cān jué jī wù. ér tíng yì zhī jì, duō bù jù zhèng, wàng wèi yì tóng, shén fēi wèi xiāng zhī dào. fù wén ěr lái shū bù yǐ gàn dāng wèi yì, qǐ yù qiú sàn dì yé? jīn shòu cǐ zhí, qīng yí xī zhī. xíng xìn shù yǔ guǒ lēi qí biàn, jìn shì jú zèn zhī, gù wài biǎn.
辛亥,金參知政事張行信出為彰化節度使兼涇州管內觀察使。金主諭之曰:「初,朕以朝臣多稱卿才,乃令參決機務。而廷議之際,多不據正,妄為異同,甚非為相之道。復聞邇來殊不以幹當為意,豈欲求散地耶?今授此職,卿宜悉之。」行信數與果勒齊辯,近侍局譖之,故外貶。
bǐng yín, jīn zhǔ yù shàng shū shěng yuē: wén zhōng dōu nà sù guān, duō wèi lì bù jiǎo bó, shū bù zhī fāng què fá shí lì hài wèi hé rú. yòu, lì gōng zhàn zhèn rén bì zé bǎo guān, ruò bèi jiē yì jūn bái dīng, qǐ shí cháo guān! gǒu wén dié kě xìn, jí dāng yǔ zhī. ruò zhì zài dōu shí, guī yùn xīn tàn rù chéng zhě, zhèn cháng xǔ ēn shòu yǐ guān, cǐ qǐ róng wěi! ér jiān yì wèi suǒ jǔ gé. jīn hòu wù fù ěr.
丙寅,金主諭尚書省曰:「聞中都納粟官,多為吏部繳駁,殊不知方闕乏時利害為何如。又,立功戰陣人必責保官,若輩皆義軍、白丁,豈識朝官!苟文牒可信,即當與之。若至在都時,規運薪炭入城者,朕嘗許恩授以官,此豈容偽!而間亦為所沮格。今後勿復爾。」
sān yuè, dīng chǒu, jīn rén fén jiǎo chí bǎo ér qù.
三月,丁丑,金人焚湫池堡而去。
wù zǐ, jīn yǐ yù shǐ zhōng chéng bā tú lǔ wèi cān zhī zhèng shì.
戊子,金以御史中丞巴圖魯為參知政事。
lì zhōu tǒng zhì wáng yì děng shuài shī jí zhōng yì rén shí wàn, fù dà sàn guān jí fù jiāo bǎo, zhuī zhǎn jīn fù tǒng jūn wán yán yūn, jìn gōng qín zhōu. zhì chì gǔ kǒu, yì chuán miǎn zhōu dōu tǒng liú chāng zǔ zhī mìng tuì shī, qiě fàng sàn zhōng yì rén, jūn suì dà kuì.
利州統制王逸等帥師及忠義人十萬,復大散關及阜郊堡,追斬金副統軍完顏贇,進攻秦州。至赤谷口,逸傳沔州都統劉昌祖之命退師,且放散忠義人,軍遂大潰。
guǐ sì, jīn bāo zhǎng shòu lǜ zhǎng ān fèng xiáng zhī zhòng fù gōng fù jiāo, suì qū xī hé zhōu. shì rì, zhèn jiāng zhōng yì tǒng zhì péng wéi chéng děng zhī bīng bài yú sì zhōu.
癸巳,金包長壽率長安、鳳翔之眾復攻阜郊,遂趨西和州。是日,鎮江忠義統制彭惟誠等之兵敗於泗州。
bǐng shēn, liú chāng zǔ fén xī hé zhōu dùn, shǒu chén yáng kè jiā qì chéng qù, suì wèi jīn rén suǒ yǒu.
丙申,劉昌祖焚西和州遁,守臣楊克家棄城去,遂為金人所有。
xià, sì yuè, jiǎ chén, liú chāng zǔ fén chéng zhōu dùn, shǒu chén luó zhòng jiǎ qì chéng qù. shì rì, jīn rén qù xī hé zhōu.
夏,四月,甲辰,劉昌祖焚成州遁,守臣羅仲甲棄城去。是日,金人去西和州。
yǐ sì, jīn qū shè liáo dōng děng lù, yǐ hù bù shàng shū guā lēi jiā bì lǎ wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ quán cān zhī zhèng shì, xíng shěng yú liáo dōng.
乙巳,金曲赦遼東等路,以戶部尚書瓜勒佳必喇為翰林學士承旨、權參知政事,行省於遼東。
wù shēn, jiē zhōu shǒu chén hóu yí qì chéng qù. shì rì, jīn rén qù chéng zhōu.
戊申,階州守臣侯頤棄城去。是日,金人去成州。
rén zǐ, jīn qiǎn shì yù shǐ wán yán sù lán děng fù liáo dōng, chá fǎng fù xiān wàn nǔ shì tǐ. guǐ chǒu, sù lán qǐng xuān yù gāo lì, fù kāi hù shì. cóng zhī.
壬子,金遣侍御史完顏素蘭等赴遼東,察訪富鮮萬努事體。癸丑,素蘭請宣諭高麗,復開互市。從之。
wù wǔ, jīn rén fù qīn dà sàn guān, shǒu chén wáng lì dùn. jǐ wèi, jīn rén qīn huáng niú bǎo, xìng yuán dōu tǒng wú zhèng jù zhuī zhī. guǐ hài, zhèng zhì dà sàn guān, zhǎn lì yǐ xùn. jīn rén lián pò zhū zhōu, qián hòu huò liáng jiǔ wàn hú, qián shù qiān wàn, jūn shí bù kě shèng jì. shì wén, zhèng jìn sān guān, liú chāng zǔ ān zhì sháo zhōu, yáng kè jiā děng gè zé yuǎn zhōu jū zhù.
戊午,金人復侵大散關,守臣王立遁。己未,金人侵黃牛堡,興元都統吳政拒追之。癸亥,政至大散關,斬立以徇。金人連破諸州,前後獲糧九萬斛,錢數千萬,軍實不可勝計。事聞,政進三官,劉昌祖安置韶州,楊克家等各責遠州居住。
jīn yī ěr bì sī zì tóng guān zhī bài, shī qí suǒ zài, biàn xìng míng, nì jū zhè chéng, wèi yù shǐ jué chá, xì qí jiā shǔ, jiāng qióng zhì zhī, nǎi qiǎn zi shàng shū yì lì dài zuì. tái chén qǐng zhū zhī yǐ chéng bù zhōng, jīn zhǔ zú shè qí zuì, yù yǐ zì xiào.
金伊爾必斯自潼關之敗,失其所在,變姓名,匿居柘城,為御史覺察,系其家屬,將窮治之,乃遣子上書詣吏待罪。台臣請誅之以懲不忠,金主卒赦其罪,諭以自效。
wǔ yuè, guǐ wèi, chī yóu qí jiàn, zhǎng jìng tiān.
五月,癸未,蚩尤旗見,長竟天。
jīn miáo dào rùn sù yǔ zhōng dōu jīng lüè fù shǐ jiǎ yǔ yǒu xì, dào rùn cóng shù qí xíng, yǔ fú jiǎ shè zhī, dào rùn diān yú dào zuǒ, suì zú. yǔ bù zì ān, qiǎn shǐ gào dào rùn jiāng zhāng róu yuē: wú dé chú dào rùn zhě, yǐ jūn bù zhù bīng gù yě. róu nù, chì shǐ zhě yuē: yǔ shā wú shuài, wú shí yǔ ròu qiě wèi zú kuài yì, fǎn yǐ cǐ yán xiāng xì yé! suì xí zhào dào rùn bù qǔ, gào yǐ fù chóu zhī yì zhòng jiē luó bài, tuī róu wèi zhǎng, róu huì bīng qū zhōng shān. méng gǔ bīng chū zì zǐ jīng guān, róu yù zhī, suì zhàn yú láng yá lǐng, róu mǎ diē, bèi zhí, jiàn zhǔ shuài míng ān, róu bù guì. zuǒ yòu qiáng zhī, róu chì yuē: bǐ shuài, wǒ yì shuài yě. sǐ jí sǐ, zhōng bù tōu shēng wèi tā rén qū. míng ān zhuàng ér shì zhī. kuì zú shāo jí, míng ān kǒng róu wèi biàn, zhì qí èr qīn yú yān jīng, róu nǎi jiàng, méng gǔ yǐ róu wèi hé běi dōu yuán shuài.
金苗道潤素與中都經略副使賈瑀有隙,道潤從數騎行,瑀伏甲射之,道潤顛於道左,遂卒。瑀不自安,遣使告道潤將張柔曰:「吾得除道潤者,以君不助兵故也。」柔怒,叱使者曰:「瑀殺吾帥,吾食瑀肉且未足快意,反以此言相戲耶!」遂檄召道潤部曲,告以復仇之意;眾皆羅拜,推柔為長,柔會兵趨中山。蒙古兵出自紫荊關,柔遇之,遂戰於狼牙嶺,柔馬跌,被執,見主帥明安,柔不跪。左右強之,柔叱曰:「彼帥,我亦帥也。死即死,終不偷生為他人屈。」明安壯而釋之。潰卒稍集,明安恐柔為變,質其二親於燕京,柔乃降,蒙古以柔為河北都元帥。
méng gǔ xùn jīn jǐn zhōu, yuán shuài liú zhòng hēng sǐ zhī.
蒙古徇金錦州,元帥劉仲亨死之。
liù yuè, jiǎ chén, jīn shū mì yuàn yǐ jiǎ yǔ děng shā miáo dào rùn, qǐng zhì qí zuì. jīn zhǔ yuē: dào rùn zhī zhòng, jí shōu jí zhī. yǔ děng shì fēi wèi míng, gū zhì wù wèn.
六月,甲辰,金樞密院以賈瑀等殺苗道潤,請治其罪。金主曰:「道潤之眾,亟收集之。瑀等是非未明,姑置勿問。」
jīn shí zhōu zéi féng tiān yǔ, jù lín quán xiàn wèi luàn, cì shǐ hè shě lī gōng shùn qiǎn jiāng wáng jiǔ sī gōng pò zhī. jīn zhǔ mìng guó shǐ yuàn biān xiū guān mǎ jì liáng chí gào chì jīn bì wǎng zhāo qí dǎng, ān guó yòng jiàng, jiù shǔ guó yòng tóng zhī mèng zhōu fáng yù shǐ.
金石州賊馮天羽,據臨泉縣為亂,刺史赫舍哩公順遣將王九思攻破之。金主命國史院編修官馬季良持誥敕、金幣往招其黨,安國用降,就署國用同知孟州防禦使。
xīn yǒu, hú zhōu shuǐ, zhèn zhī.
辛酉,湖州水,賑之。
qiū, qī yuè, gēng wǔ shuò, rì yǒu shí zhī.
秋,七月,庚午朔,日有食之。
xīn wèi, xià rén gōng kān gǔ, jīn tí kòng guā lēi jiā ruì jī zǒu zhī. yǐ ér xià rén fù zhì, ruì réng jī pò zhī.
辛未,夏人攻龕谷,金提控瓜勒佳瑞擊走之。已而夏人復至,瑞仍擊破之。
guǐ yǒu, duó zhī tiān shuǐ jūn huáng yán sūn sān guān, chén zhōu jū zhù.
癸酉,奪知天水軍黃炎孫三官,辰州居住。
jǐ mǎo, jīn yǐ hàn, mìng lǐ bù shàng shū yáng yún yì fēn lǐ tù yù. guǐ wèi, dà yǔ.
己卯,金以旱,命禮部尚書楊雲翼分理兔獄。癸未,大雨。
jǐ yǒu, xiū xiào zōng bǎo xùn.
己酉,修《孝宗寶訓》。
bā yuè, méng gǔ mù hū lī lǜ bù qí shù wàn, zì tài hé lǐng xùn hé dōng, qǔ jīn dài xí èr zhōu. jiǔ yuè, yǐ hài, pò tài yuán fǔ. yuán shuài wū kù lī dé shēng lì jù zhī, chéng xī běi yú huài, dé shēng lián chē sāi qí chù, sān què sān dēng, shǐ shí rú yǔ, shǒu pí zhě bù néng lì. chéng pò, dé shēng zì yì ér sǐ, qí zǐ jí qī jiē zì shā. méng gǔ bīng xùn jīn fén zhōu, jié dù shǐ wán yán ēn chè hēng sǐ zhī.
八月,蒙古穆呼哩率步騎數萬,自太和嶺徇河東,取金代、隰二州。九月,乙亥,破太原府。元帥烏庫哩德升力拒之,城西北隅壞,德升聯車塞其處,三卻三登,矢石如雨,守陴者不能立。城破,德升自縊而死,其姊及妻皆自殺。蒙古兵徇金汾州,節度使完顏恩徹亨死之。
shì yuè, lǐ quán pò jīn mì zhōu jí shòu guāng xiàn.
是月,李全破金密州及壽光縣。
dōng, shí yuè, méng gǔ xùn jīn jiàng lù. rén zǐ, gōng píng yáng, tí kòng guō yòng sǐ zhī. xíng shěng cān zhèng lǐ gé shǒu píng yáng, bīng shǎo yuán jué, guǐ chǒu, chéng xiàn. huò wèi gé yí shàng mǎ tū wéi chū, gé tàn yuē: wú bù néng bǎo cǐ, hé miàn mù jiàn tiān zǐ! rǔ bèi kě qù yǐ. suì zì shā.
冬,十月,蒙古徇金絳、潞。壬子,攻平陽,提控郭用死之。行省參政李革守平陽,兵少援絕,癸丑,城陷。或謂革宜上馬突圍出,革嘆曰:「吾不能保此,何面目見天子!汝輩可去矣。」遂自殺。
shì yuè, lǐ quán pò zōu píng lín qú ān qiū děng xiàn, jīn tí kòng wáng xiǎn sǐ yān.
是月,李全破鄒平、臨朐、安丘等縣,金提控王顯死焉。
shí yī yuè, rén shēn, jīn rén gōng ān fēng huáng kǒu tān.
十一月,壬申,金人攻安豐黃口灘。
shǎn xī rén zhāng yǔ lái guī.
陝西人張羽來歸。
méng gǔ qǔ jīn lù zhōu, yuán shuài yòu jiān jūn nà hā tǎ bù lā tú cān yì guān wáng liáng chén sǐ zhī.
蒙古取金潞州,元帥右監軍納哈塔布拉圖、參議官王良臣死之。
shí èr yuè, jīn zhǔ yù chéng shèng lái yì hé, yǐ kāi fēng fǔ zhì zhōng lǚ zǐ yǔ wèi xiáng wèn shǐ, zhì huái zhōng liú, bù nà. jīn zhǔ nù, yǐ bù sà ān zhēn wèi zuǒ fù yuán shuài, fǔ tài zǐ shǒu xù, huì shī nán qīn.
十二月,金主欲乘勝來議和,以開封府治中呂子羽為詳問使,至淮中流,不納。金主怒,以布薩安貞為左副元帥,輔太子守緒,會師南侵。
jīn zǎi xiàng qǐng xiū shān zhài yǐ bì bīng, yù shǐ zhōng chéng wán yán bó jiā jiàn yuē: jiàn yì zhě bì yuē jù xiǎn kě yǐ ān jūn fù, dú bù jiàn chén hòu zhǔ zhī rù jǐng hū? jiǎ lìng rù shān zhài kě yǐ dé shēng, néng fù wèi guó hū? rén chén yǒu zhōng guó zhě, yǒu mèi jūn zhě zhōng guó zhě huò fú jūn yì, mèi jūn zhě bù wèi guó móu. chén qiè wèi yǒu guó kě yǐ yǒu jūn, yǒu jūn wèi bì yǒu guó yě. guǒ lēi qí gāo rǔ lì wén zhī, nù shén, xuán chū bó jiā xíng shěng hé zhōng.
金宰相請修山寨以避兵,御史中丞完顏伯嘉諫曰:「建議者必曰據險可以安君父,獨不見陳後主之入井乎?假令入山寨可以得生,能復為國乎?人臣有忠國者,有媚君者;忠國者或拂君意,媚君者不為國謀。臣竊謂有國可以有君,有君未必有國也。」果勒齊、高汝礪聞之,怒甚,旋出伯嘉行省河中。
shì suì, qì dān lù gé jù gāo lì jiāng dōng chéng, méng gǔ qiǎn hā zhēn zhá lā lǜ shī píng zhī, gāo lì wáng ān suì jiàng, suì gòng fāng wù.
是歲,契丹陸格據高麗江東城,蒙古遣哈珍札拉率師平之,高麗王盦遂降,歲貢方物。
liáo wáng liú gé yǐn méng gǔ qì dān jūn jí dōng xià guó yuán shuài hū tú bīng shí wàn wéi hè shě, gāo lì zhù bīng sì shí wàn, kè zhī. hè shě zì jīng sǐ. xǐ qí mín yú xī lóu.
遼王琉格引蒙古契丹軍及東夏國元帥呼圖兵十萬圍赫舍,高麗助兵四十萬,克之。赫舍自經死。徙其民於西樓。
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì jiā dìng shí èr nián jīn xìng dìng sān nián, méng gǔ tài zǔ shí sì nián. jǐ mǎo, yī èr yī jiǔ nián
○寧宗法天備道純德茂功仁文哲武聖睿恭孝皇帝嘉定十二年(金興定三年,蒙古太祖十四年。己卯,一二一九年)
chūn, zhēng yuè, wù chén shuò, zhào sì chuān zhì zhì shǐ dǒng jū yì fù xíng zài. jū yì dú huò, suǒ zhì zhé bài, gù yǐ niè zi shù dài zhī.
春,正月,戊辰朔,召四川制置使董居誼赴行在。居誼黷貨,所至輒敗,故以聶子述代之。
wù zǐ, jīn rén gōng chéng zhōu, dōu tǒng zhāng wēi zì xī hé zhōu tuì shǒu xiān rén yuán.
戊子,金人攻成州,都統張威自西和州退守仙人原。
xīn mǎo, jīn rén fù qīn xī hé zhōu, shǒu jiāng zhào yàn nà shè fú dài zhī, jiān qí zhòng.
辛卯,金人復侵西和州,守將趙彥吶設伏待之,殲其眾。
rén chén, jīn zhǔ yǐ méng gǔ yǐ pò tài yuán, hé běi shì shì fēi fù xī bǐ, zhào bǎi guān yì suǒ yǐ wèi zhǎng jiǔ zhī lì zhě. hàn lín xué shì chéng zhǐ tú kè tǎn hào děng yǐ wèi: zhì bīng yǒu sān: yī yuē zhàn, èr yuē hé, sān yuē shǒu. jīn yù zhàn zé bīng lì bù zú, yù hé zé dí rén bù cóng, wéi yǒu shǒu ěr! hé shuò zhōu jùn jì cán pò, bù kě yī gài shǒu zhī, yí qǔ yuàn jiù qiān xǐ zhě, tún yú hé nán shǎn xī, qí bù yuàn zhě, xǔ zì tuī qí zhǎng, bǎo jù xiǎn zǔ. xíng bù shì láng wēn tún hū hā lēi děng yuē: hé běi zhū jùn, yí lìng zhū jùn xuǎn cái gàn, zhòng suǒ tuī fú, néng jiū mín qiān xǐ zhě, yuàn zhī hé nán huò jìn ān hé zhōng jí zhū xiǎn ài, liàng gěi zhī shí, shòu yǐ kuàng tǔ, jǐn lì gēng jià, zhì qiáo zhì zhī guān, fǔ xún jiào zhàn, jiàn tú huī fù. xuān huī shǐ yī lǎ guāng zǔ děng yuē: tài yuán suī zàn shī, qǐng yì kě fù. dāng mù tǔ rén wēi wàng fú zhòng zhě, jiǎ yǐ fāng miàn, zhòng quán néng, kè fù yī dào, jí yǐ běn dào zǒng guǎn shòu zhī, néng hàn zhōu jùn, jí yǐ zhǎng zuǒ shòu zhī, bì gè bǎo yī fāng, shǐ bǎi xìng fù yè. tíng chén duō tóng guāng zǔ yì. yǐ ér hé zhōng xíng shěng wán yán bó jiā yì shàng shū yuē: zhōng yuán zhī yǒu hé dōng, rú rén zhī yǒu jiān bèi. gǔ rén yún: bù dé hé dōng, bù kě wèi xióng. wàn yī shī zhī, kǒng wèi yì qǔ yě.
壬辰,金主以蒙古已破太原,河北事勢非復昔比,詔百官議所以為長久之利者。翰林學士承旨圖克坦鎬等以謂:「制兵有三:一曰戰,二曰和,三曰守。今欲戰則兵力不足,欲和則敵人不從,唯有守耳!河朔州郡既殘破,不可一概守之,宜取願就遷徙者,屯於河南、陝西,其不願者,許自推其長,保聚險阻。」刑部侍郎溫屯呼哈勒等曰:「河北諸郡,宜令諸郡選才幹,眾所推服,能糾民遷徙者,願之河南或晉安、河中及諸險隘,量給之食,授以曠土,盡力耕稼,置僑治之官,撫循教戰,漸圖恢復。」宣徽使伊喇光祖等曰:「太原雖暫失,頃亦可復。當募土人威望服眾者,假以方面,重權能,克復一道,即以本道總管授之,能捍州郡,即以長佐授之,必各保一方,使百姓復業。」廷臣多同光祖議。已而河中行省完顏伯嘉亦上書曰:「中原之有河東,如人之有肩背。古人云:『不得河東,不可為雄。』萬一失之,恐未易取也。」
jiǎ wǔ, jīn rén pò fèng zhōu, yí qí chéng. yǐ wèi, xìng yuán dōu tǒng wú zhèng jí jīn rén zhàn yú huáng niú bǎo, sǐ zhī.
甲午,金人破鳳州,夷其城。乙未,興元都統吳政及金人戰於黃牛堡,死之。
jīn zhǔ wèi zǎi chén yuē: qǐng jìn shì hái zì shǎn xī, wèi bài shēn yǐ dé fèng zhōu rú dé wǔ xiū guān, jiāng suì qǔ shǔ. zhèn yì shū bù rán. jiǎ shǐ de zhī, yì hé kě shǒu? cǐ jǔ gài wèi sòng rén yú méng, chū qǐ tān qí tǔ dì yé? zhèn zhòng xī shēng líng, wéi hé yì zǎo chéng wèi jiā ěr.
金主謂宰臣曰:「頃近侍還自陝西,謂拜甡已得鳳州;如得武休關,將遂取蜀。朕意殊不然。假使得之,亦何可守?此舉蓋為宋人渝盟,初豈貪其土地耶?朕重惜生靈,惟和議早成為佳耳。」
èr yuè, gēng zǐ, tài bái zhòu jiàn.
二月,庚子,太白晝見。
jīn zhǔ yǔ tài zǐ móu nán zhēng shuài, bù dé qí rén, tàn yuē: tiān xià zhī guǎng, huǎn jí wú kě shǐ zhě, zhèn ān dé bù yōu!
金主與太子謀南征帥,不得其人,嘆曰:「天下之廣,緩急無可使者,朕安得不憂!」
guǐ mǎo, jīn rén chéng shèng pò wǔ xiū guān, dōu tǒng lǐ guì dùn hái.
癸卯,金人乘勝破武休關,都統李貴遁還。
bǐng wǔ, jīn zhǔ wèi zǎi chén yuē: jiāng huái zhī rén, hào chēng xuǎn xin ruǎn, rán guān jūn gōng mán jīng guō, qí zhòng kùn shén, zhāo zhī shǐ jiàng, wú yī kěn cóng zhě. wǒ jiā hé shuò zhōu jùn, yī yù běi bīng, wǎng wǎng chū jiàng. cǐ hé lǐ yě?
丙午,金主謂宰臣曰:「江、淮之人,號稱選忄耎,然官軍攻蔓菁咼,其眾困甚,招之使降,無一肯從者。我家河朔州郡,一遇北兵,往往出降。此何理也?」
dīng wèi, jīn rén pò xìng yuán fǔ, quán fǔ shì zhào xī shí qì chéng zǒu.
丁未,金人破興元府,權府事趙希時棄城走。
gēng xū, yǐ céng cóng lóng tóng zhī shū mì yuàn shì jiān jiāng huái xuān fǔ shǐ, lì bù shàng shū rèn xī yí qiān shū shū mì yuàn shì.
庚戌,以曾從龍同知樞密院事兼江淮宣撫使,吏部尚書任希夷簽書樞密院事。
xīn hài, jīn rén pò dà ān jūn, suì pò yáng zhōu. rén zǐ, qián sì chuān zhì zhì shǐ dǒng jū yì dùn. dōu tǒng zhāng wēi shǐ shí xuān yāo jī jīn rén, dà pò zhī, jiān jīng bīng sān qiān rén, fú qí jiāng bā tú lǔ ān, nǎi dùn qù.
辛亥,金人破大安軍,遂破洋州。壬子,前四川制置使董居誼遁。都統張威使石宣邀擊金人,大破之,殲精兵三千人,俘其將巴圖魯安,乃遁去。
jīn wán yán é ěr kè fù dà jǔ wéi zǎo yáng, qiàn qí wài, rào yǐ tǔ chéng. zhào fāng qiǎn tǒng zhì hù zài xìng děng, yǐn bīng sān wàn yú, fēn dào chū gōng táng dèng èr zhōu, yòu mìng qí zi fàn jiān jūn, kuí wèi diàn.
金完顏額爾克復大舉圍棗陽,塹其外,繞以土城。趙方遣統制扈再興等,引兵三萬餘,分道出攻唐、鄧二州,又命其子范監軍,葵為殿。
yǐ chǒu, xià rén fù yǐ shū lái sì chuān, yì jiā gōng jīn rén, lì zhōu ān fǔ dīng yù xǔ zhī.
乙丑,夏人復以書來四川,議夾攻金人,利州安撫丁焴許之。
sān yuè, jǐ sì, yǐ zhèng zhāo xiān zhī shū mì yuàn shì, céng cóng lóng cān zhī zhèng shì.
三月,己巳,以鄭昭先知樞密院事,曾從龍參知政事。
guǐ yǒu, jīn rén fù rù yáng zhōu, fén qí chéng ér qù.
癸酉,金人復入洋州,焚其城而去。
dīng hài, tài bái zhòu jiàn.
丁亥,太白晝見。
jīn wán yán bó jiā zì hé zhōng zhào hái, réng wèi yù shǐ zhōng chéng, yán yú jīn zhǔ yuē: hé zhōng jìn ān, bèi shān dài hé, bǎo zhàng guān shǎn, cǐ bì zhēng zhī dì, jīn suī cán pò, xíng shì yóu cún. ruò shǐ tā rén jù zhī, yīn yán chí zhī ráo, jù bīng jī liáng, zé hé jīn yǐ nán, tài xíng yǐ běi, jiē bù zú shì yǐ. jiǎ wǔ, jīn zhǔ zhào tài yuán děng lù zhōu xiàn què zhèng shòu guān, lìng mín tuī qí suǒ ài wèi zhǎng zuǒ, xíng shěng liàng yǔ zhí rèn, jí yùn jiě yán rù shǎn xī yǐ jì diào dù, mìng xū dǐng jiān lǐng qí shì.
金完顏伯嘉自河中召還,仍為御史中丞,言於金主曰:「河中、晉安,被山帶河,保障關陝,此必爭之地,今雖殘破,形勢猶存。若使他人據之,因鹽池之饒,聚兵積糧,則河津以南,太行以北,皆不足恃矣。」甲午,金主詔太原等路州縣闕正授官,令民推其所愛為長佐,行省量與職任,及運解鹽入陝西以濟調度,命胥鼎兼領其事。
jīn rén zì xū yí tuì shī.
金人自盱眙退師。
rùn yuè, guǐ hài, xìng yuán jūn shì zhāng fú mò jiǎn děng zuò luàn, yǐ hóng jīn wèi hào.
閏月,癸亥,興元軍士張福、莫簡等作亂,以紅巾為號。
gēng zǐ, jīn huáng zǐ shǒu chún jìn fēng yīng wáng.
庚子,金皇子守純進封英王。
shì chūn, jīn zuǒ fù yuán shuài bù sà ān zhēn wéi ān fēng jūn jí chú háo guāng sān zhōu, jiāng huái zhì zhì shǐ lǐ jué mìng chí zhōu dōu tǒng wǔ shī dào zhōng yì jūn dōu tǒng zhì chén xiào zhōng jiù zhī, jiē bù kè jìn. ān zhēn suì fēn bīng zì guāng zhōu qīn má chéng, zì háo zhōu qīn shí qì, zì xū yí qīn quán jiāo lái ān tiān zhǎng liù hé, huái nán liú mín dù jiāng bì luàn, zhū chéng xī bì. jīn yóu qí shù bǎi zhì cǎi shí yáng lín dù, jiàn kāng dà zhèn.
是春,金左副元帥布薩安貞圍安豐軍及滁、濠、光三州,江淮制置使李珏命池州都統武師道、忠義軍都統制陳孝忠救之,皆不克進。安貞遂分兵自光州侵麻城,自濠州侵石磧,自盱眙侵全椒、來安、天長、六合,淮南流民渡江避亂,諸城悉閉。金游騎數百至採石楊林渡,建康大震。
shí jiǎ shè yǐ huái dōng tí xíng zhī chǔ zhōu, jié zhì jīng dōng zhōng yì, lǜ zhōng yì rén wèi jīn suǒ yòng. jí qiǎn chén xiào zhōng xiàng chú zhōu, shí guī xià quán shí qīng xiàng háo zhōu, jì xiān gé píng yáng dé guǎng qū chú háo, lǐ quán lǐ fú yào qí guī lù. quán jìn zhì wō kǒu, yǔ jīn zuǒ dōu jiān hè shě lī yuē hè dé lián zhàn yú huà hú bēi, shā jīn jiāng shù rén, dé qí jīn pái, jīn rén nǎi jiě zhū zhōu zhī wéi ér qù. quán zhuī jī, bài zhī yú cáo jiā zhuāng, jīn rén zì shì bù gǎn kuī huái dōng. shè, tiān tāi rén yě.
時賈涉以淮東提刑知楚州,節制京東忠義,慮忠義人為金所用。亟遣陳孝忠向滁州,石珪、夏全、時青向濠州,季先、葛平、楊德廣趨滁、濠,李全、李福要其歸路。全進至渦口,與金左都監赫舍哩約赫德連戰於化湖陂,殺金將數人,得其金牌,金人乃解諸州之圍而去。全追擊,敗之於曹家莊,金人自是不敢窺淮東。涉,天台人也。
chū, shè mù néng shā jīn tài zǐ zhě, shǎng jié dù shǐ shā qīn wáng zhě, shǎng chéng xuān shǐ shā fù mǎ zhě, shǎng guān chá shǐ. quán yīn zhì suǒ de jīn pái dài shè, yún shā fù mǎ ā hā suǒ huò, shè suì qǐng shòu quán guǎng zhōu guān chá shǐ. suǒ yún fù mǎ ā hā, zhǐ ān zhēn yě, shí ān zhēn fāng zài jūn zhōng, ér quán gǎn yú xū kuáng rú cǐ. ān zhēn xuán zì jūn qián rù jiàn jīn zhǔ yú rén ān diàn.
初,涉募能殺金太子者,賞節度使;殺親王者,賞承宣使;殺駙馬者,賞觀察使。全因致所得金牌紿涉,雲殺駙馬阿哈所獲,涉遂請授全廣州觀察使。所云駙馬阿哈,指安貞也,時安貞方在軍中,而全敢於虛誑如此。安貞旋自軍前入見金主於仁安殿。
xià, sì yuè, jiǎ xū, jīn yǐ zhī lín táo fǔ shì tè jiā kā qí kā wèi yuán shuài zuǒ dōu jiān, xíng yuán shuài fǔ shì yú gǒng zhōu.
夏,四月,甲戌,金以知臨洮府事特嘉喀齊喀為元帥左都監,行元帥府事於鞏州。
guǐ wèi, jīn shǎn xī dì dà zhèn.
癸未,金陝西地大震。
guǐ sì, cān zhī zhèng shì céng cóng lóng bà.
癸巳,參知政事曾從龍罷。
zhāng fú mò jiǎn děng zhòng rù lì zhōu, niè zi shù bǎo jiàn mén. xí lǐ quán guān shǐ ān guǐ zhòng jiān jié zhì jūn mǎ, tǎo zéi, guǐ zhòng zhào dōu tǒng zhāng wēi děng shuài bīng lái huì. fú děng shā zǒng lǐng cái fù yáng jiǔ dǐng, lüè làng guǒ èr zhōu, sì chuān dà zhèn. zhào fāng wèi le wēng yí shū zǎi zhí, wèi ān bǐng bù qǐ, zé zéi wèi jí píng, shǔ wèi kě dìng suì yǐ bǐng wèi sì chuān xuān fǔ shǐ, dǒng jū yì luò zhí, duó sān guān. shí lǐ bì lǐ zhí bìng zhèn tóng suì, yì jiē yǐ guó shì miǎn bǐng.
張福、莫簡等眾入利州,聶子述保劍門。檄醴泉觀使安癸仲兼節制軍馬,討賊,癸仲召都統張威等帥兵來會。福等殺總領財賦楊九鼎,掠閬、果二州,四川大震。趙方、魏了翁移書宰執,謂安丙不起,則賊未即平,蜀未可定;遂以丙為四川宣撫使,董居誼落職,奪三官。時李壁、李埴並鎮潼、遂,亦皆以國事勉丙。
jīn tí jǔ què huò sī wáng sān xī qǐng què yóu, suì kě rù yín shù wàn. guǒ lēi qí yǐ yòng dù fāng jí, quàn jīn zhǔ xíng zhī. gāo rǔ lì yuē: yóu zhě, shì suǒ gòng yòng, lì guī yú gōng, zé hài jí yú mín, gù gǔ jīn jiē zhì ér bù lùn, yì yàn kē xì ér zhòng fán rǎo yě. ruò cóng sān xī yì, shì yǐ jǔ shì tōng xíng zhī huò wèi què huò, sī jiā cháng yòng zhī wù wèi jìn wù, zì gǔ bù xíng zhī fǎ wèi liáng fǎ, qiè wèi shèng cháo bù qǔ, qiě qí hài yǒu bù shèng yán zhě. jīn zhǔ zhòng wéi guǒ lēi qí yì, lìng bǎi guān jí yì. lǐ bù shàng shū yáng yún yì hàn lín shì dú xué shì zhào bǐng wén děng jiē yǐ wèi bù kě, jīn zhǔ yuē: gǔ suǒ bù xíng zhě ér jīn xíng zhī, shì yòu shēng yī shì yě, qí bà zhī.
金提舉榷貨司王三錫請榷油,歲可入銀數萬。果勒齊以用度方急,勸金主行之。高汝礪曰:「油者,世所共用,利歸於公,則害及於民,故古今皆置而不論,亦厭苛細而重煩擾也。若從三錫議,是以舉世通行之貨為榷貨,私家常用之物為禁物,自古不行之法為良法,竊為聖朝不取,且其害有不勝言者。」金主重違果勒齊意,令百官集議。禮部尚書楊雲翼、翰林侍讀學士趙秉文等皆以為不可,金主曰:「古所不行者而今行之,是又生一事也,其罷之。」
wǔ yuè, jǐ hài, tài xué shēng hé chù tián děng fú què shàng shū, yǐ gōng bù shàng shū hú jǔ yù hé jīn rén, qǐng zhū zhī yǐ xiè tiān xià.
五月,己亥,太學生何處恬等伏闕上書,以工部尚書胡榘欲和金人,請誅之以謝天下。
jīn zhú nán jīng lǐ chéng, yǐ zhū hè lǜ guǒ lēi qí gù qǐng yě. jīn zhǔ lǜ rǎo mín, mù rén néng zhì pì wǔ shí wàn zhě qiān yī guān, bǎi wàn shēng yī děng. yú shì píng yáng pàn guān wán yán ā lā zuǒ xiāng jī chá huò dìng hé fā cài jīng gù jū, dé pì èr bǎi wàn yǒu qí, zhǔn gé qiān shǎng. jīn zhǔ wèn yuē: rén yán cǐ yì kǒng bù néng jiù, rú hé? guǒ lēi qí yuē: zhōng dāng gào chéng, dàn qí háo wèi jí jùn ěr. jīn zhǔ yuē: wú háo kě hū? guǒ lēi qí yuē: gǒu fáng chéng yǒu fǎ, zhèng shǐ bīng lái, chén děng yù dé xiào lì. jīn zhǔ yuē: yǔ qí lín chéng, hé ruò bù lìng zhì cǐ wèi shàn? guǒ lēi qí wú yǐ duì. jí chéng chéng, guǒ lēi qí shòu jīn dǐng zhī shǎng, jiàn bēi shū gōng yú huì cháo mén.
金築南京里城,以珠赫寽果勒齊固請也。金主慮擾民,募人能致甓五十萬者遷一官,百萬升一等。於是平陽判官完顏阿拉、左廂譏察霍定和發蔡京故居,得甓二百萬有奇,准格遷賞。金主問曰:「人言此役恐不能就,如何?」果勒齊曰:「終當告成,但其壕未及浚耳。」金主曰:「無壕可乎?」果勒齊曰:「苟防城有法,正使兵來,臣等愈得效力。」金主曰:「與其臨城,曷若不令至此為善?」果勒齊無以對。及城成,果勒齊受金鼎之賞,建碑書功於會朝門。
méng gǔ shǐ zhāng róu shuài bīng nán xià, suì kè xióng yì bǎo ān zhū zhōu. jiǎ yǔ jù kǒng shān tái, róu gōng zhī, bù xià. tái wú shuǐ, jí shān xià, róu duàn qí jí dào, yǔ qióng, nǎi jiàng, róu pōu qí xīn yǐ jì miáo dào rùn. yǐn bīng cì mǎn chéng, jīn jiāng wǔ xiān huì zhèn dìng shēn jì bīng shù wàn gōng zhī. róu quán jūn shì chū, zhàng xià cái shù bǎi rén, róu mìng lǎo ruò fù nǚ chéng chéng, zì lǜ zhuàng shì tū chū xiān bīng hòu, huǐ qí gōng jù, cóng shù qí cè mǎ zhàng shuò, dà hū rù wéi, xiān zhòng jiē pī mǐ. fù shǐ yuán shān duō zhāng qí zhì, shēng yán jiù zhì, yè chái yáng chén, gǔ zào yǐ jìn. xiān bīng dà kuì, róu zhuī jī zhī, shī héng shù shí lǐ. róu chéng shèng gōng dìng zhōu, xià zhī, yú shì qí yáng qū yáng děng shuài jiē jiàng yú róu. róu suì wéi zhōng shān fǔ, xiān qiǎn qí jiāng gé tiě qiāng yǔ róu zhàn yú xīn lè, fēi shǐ zhōng róu jiá, luò qí èr chǐ, róu bá shǐ zhàn, gé tiě qiāng dà bài, sǐ zhě shù qiān rén. xiān fù qiǎn liú chéng gōng róu, róu yòu bài zhī, suì nán lüè gǔ chéng shēn zé níng jìn zhū xiàn. yóu shì shēn jì yǐ běi, zhèn dìng yǐ dōng sān shí yú chéng, wàng fēng xī lái jiàng fù.
蒙古使張柔帥兵南下,遂克雄、易、保、安諸州。賈瑀據孔山台,柔攻之,不下。台無水,汲山下,柔斷其汲道,瑀窮,乃降,柔剖其心以祭苗道潤。引兵次滿城,金將武仙會鎮、定、深、冀兵數萬攻之。柔全軍適出,帳下才數百人,柔命老弱婦女乘城,自率壯士突出仙兵後,毀其攻具,從數騎策馬杖槊,大呼入圍,仙眾皆披靡。復使緣山多張旗幟,聲言救至,曳柴揚塵,鼓譟以進。仙兵大潰,柔追擊之,屍橫數十里。柔乘勝攻定州,下之,於是祁陽、曲陽等帥皆降於柔。柔遂圍中山府,仙遣其將葛鐵槍與柔戰於新樂,飛矢中柔頰,落其二齒,柔拔矢戰,葛鐵槍大敗,死者數千人。仙復遣劉成攻柔,柔又敗之,遂南掠鼓城、深澤、寧晉諸縣。由是深、冀以北,鎮、定以東三十餘城,望風悉來降附。
liù yuè, jiǎ zǐ shuò, jīn yǐ hé nán tǒng jūn shǐ shí jiā niǔ lēi huān wèi yuán shuài yòu dōu jiān, xíng píng liáng yuán shuài fǔ shì yǐ yù shǐ zhōng chéng wán yán bó jiā xíng shū mì yuàn yú xǔ zhōu.
六月,甲子朔,金以河南統軍使實嘉鈕勒歡為元帥右都監,行平涼元帥府事;以御史中丞完顏伯嘉行樞密院於許州。
zhāng fú yōng zhòng báo suì níng, quán fǔ shì chéng yù sūn qì chéng zǒu. fú rù suì níng, fén qí chéng. suì rù pǔ zhōu, shǒu chén zhāng yǐ zhī qì chéng zǒu. fú tún yú pǔ zhōu zhī míng shān, ān bǐng zì guǒ zhōu rú suì níng, lìng zhū jūn hé wéi, jué qí qiáo jí yǐ kùn zhī. gēng wǔ, zhāng wēi yǐn bīng zhì, fú qióng, qǐng jiàng, wēi zhí zhī yǐ xiàn yú bǐng.
張福擁眾薄遂寧,權府事程遇孫棄城走。福入遂寧,焚其城。遂入普州,守臣張已之棄城走。福屯於普州之茗山,安丙自果州如遂寧,令諸軍合圍,絕其樵汲以困之。庚午,張威引兵至,福窮,請降,威執之以獻於丙。
xīn sì, xī chuān dì zhèn. tài bái zhòu jiàn.
辛巳,西川地震。太白晝見。
dīng hài, sì pú wáng bù piáo zú.
丁亥,嗣濮王不嫖卒。
wù zǐ, jīn rén fù tài yuán fǔ.
戊子,金人復太原府。
xīn mǎo, tài bái jīng tiān.
辛卯,太白經天。
guǐ sì, dīng yù fù yǐ shū yuē xià rén fá jīn.
癸巳,丁焴復以書約夏人伐金。
xī yù shā méng gǔ shǐ zhě, méng gǔ zhǔ qīn zhēng, qǔ é dá lǎ chéng, qín qí qiú hā zhǐ ěr zhǐ lán tú.
西域殺蒙古使者,蒙古主親征,取訛答喇城,擒其酋哈只爾只蘭圖。
qiū, qī yuè, bǐng shēn, zhāng fú fú zhū zhāng wēi yòu bǔ zéi zhòng qiān yú rén, zhū zhī, mò jiǎn zì shā, hóng jīn zéi xī píng. zài biǎn dǒng jū yì yǒng zhōu jū zhù.
秋,七月,丙申,張福伏誅;張威又捕賊眾千餘人,誅之,莫簡自殺,紅巾賊悉平。再貶董居誼永州居住。
jīn wán yán é ěr kè yōng bù qí fù zǎo yáng chéng, mèng zōng zhèng náng kāng shèng shā yǐ fù lóu shān, liè wèng zhū shuǐ yǐ fáng huǒ, mù pào shǒu jī zhī, yī pào zhé shā shù rén. jīn rén xuǎn jīng qí èr qiān, hào nǔ zi shǒu, yōng yún tī tiān qiáo xiān dēng, yòu mù yín kuàng shí gōng zhòu yè xiàn chéng, yùn máo wěi zhí dǐ huán lóu xià, yù fén lóu. zōng zhèng xiān huǐ lóu, jué shēn kēng, fáng dì dào chuàng zhàn péng, fáng chéng sǔn, chuān jǐng cái tòu, jí shī dú yān liè huǒ, gǔ bèi yǐ xūn zhī. jīn rén zhì yǐ shī zhān, xī lù yǐ kū tǔ, chéng tuí, lóu xiàn. zōng zhèng chè lóu yì xīn, jià huǒ shān yǐ jué qí lù, liè yǒng shì, yǐ zhǎng qiāng jìn nǔ bèi qí chōng jù lóu xiàn suǒ shù zhàng, zhú yǎn yuè chéng, mào bǎi yú zhàng, yì fù zhèng chéng. jīn rén zhāi qiáng bīng, pī hòu kǎi zhān shān tiě miàn jù ér qián, yòu shī zhān rú gé, méng huǒ shān, fù yǐ bīng xuě, yōng yún tī jìng dǐ xī běi huán lóu dēng chéng. chéng zhōng yǐ zhǎng gē chōng qí hóu, shā zhī gǎn yǒng jūn zì xià jiā jī, jīn bīng zhuì sǐ liáo yàn. zōng zhèng jī jiāng shì xuè zhàn, fán shí wǔ zhèn, jīn rén lián bù dé zhì. huì hù zài xìng xǔ guó liǎng dào bìng jìn, lüè táng dèng jìng, fén qí chéng shān liáng chǔ. jīn tún bīng zǎo yáng chéng xià bā shí yú rì, zhào fāng zhī qí qì jié, nǎi zhào guó zài xìng hái, bìng dōng shī lì yú zài xìng, kè qī hé zhàn. zài xìng bài jīn rén yú ráng hé, yòu bài zhī chéng nán. zōng zhèng zì chéng zhōng chū jī, nèi wài hé shì, shì qì dà zhèn, jiǎ yǒng rù jīn yíng, zì bū zhì sān gēng, shā qí zhòng sān wàn, jīn rén dà kuì. é ěr kè dān qí dùn, zhuī zhì mǎ dēng zhài, fén qí chéng, rù dèng zhōu ér hái. jīn rén zì shì bù gǎn kuī xiāng yáng zǎo yáng. zhōng yuán yí mín lái guī yǐ wàn shù, zōng zhèng fā lǐn shàn zhī, gěi tián chuàng wū, jí qí yǒng zhuàng, hào zhōng shùn jūn, bǐ chū méi táng dèng jiān. zōng zhèng yóu shì wēi zhèn jìng wài.
金完顏額爾克擁步騎傅棗陽城,孟宗政囊糠盛沙以覆樓柵,列甕瀦水以防火,募砲手擊之,一砲輒殺數人。金人選精騎二千,號弩子手,擁雲梯、天橋先登,又募銀礦石工晝夜陷城,運茅葦直抵圜樓下,欲焚樓。宗政先毀樓,掘深坑,防地道;創戰棚,防城損,穿阱才透,即施毒煙烈火,鼓鞴以薰之。金人窒以濕氈,析路以刳土,城頹,樓陷。宗政撤樓益薪,架火山以絕其路,列勇士,以長槍勁弩備其沖;距樓陷所數丈,築偃月城,袤百餘丈,翼傅正城。金人摘強兵,披厚鎧、氈衫、鐵面具而前,又濕氈濡革,蒙火山,覆以冰雪,擁雲梯徑抵西北圜樓登城。城中以長戈摏其喉,殺之;敢勇軍自下夾擊,金兵墜死燎焰。宗政激將士血戰,凡十五陣,金人連不得志。會扈再興、許國兩道並進,掠唐、鄧境,焚其城柵糧儲。金屯兵棗陽城下八十餘日,趙方知其氣竭,乃召國、再興還,並東師隸於再興,剋期合戰。再興敗金人於瀼河,又敗之城南。宗政自城中出擊,內外合勢,士氣大振,賈勇入金營,自晡至三更,殺其眾三萬,金人大潰。額爾克單騎遁,追至馬蹬寨,焚其城,入鄧州而還。金人自是不敢窺襄陽、棗陽。中原遺民來歸以萬數,宗政發廩贍之,給田創屋,籍其勇壯,號忠順軍,俾出沒唐、鄧間。宗政由是威振境外。
lǐ quán yǐn bīng zhì qí zhōu, jīn shǒu chén wáng yūn yǐ chéng jiàng.
李全引兵至齊州,金守臣王贇以城降。
bā yuè, bǐng yín, jīn bǔ què xǔ gǔ děng xuē guān jiě zhí. jīn zì nán dù hòu, gǔ yǔ chén guī bìng yǐ jiàn guān zhe shēng, ér guī yóu jiàn zhòng. jīn zhǔ cháng lìng wén xiù shǔ zuò dà hóng bàn shēn xiù yī, jiè yǐ wù lìng chén guī zhī jí chéng, fù wèn guī zhī fǒu, dá yǐ bù shǐ zhī. jīn zhǔ yīn tàn yuē: chén guī ruò zhī, bì yǐ huá shì jiàn wǒ, wǒ shí wèi qí yán. fán gōng zhōng jǔ shì, bì yuē nù chén guī yǒu yán. jīn zhǔ suī zhòng qí yán, rán bù néng yòng.
八月,丙寅,金補闕許古等削官解職。金自南渡後,古與陳規並以諫官著聲,而規尤見重。金主嘗令文繡署作大紅半身繡衣,戒以勿令陳規知;及成,復問規知否,答以不使知。金主因嘆曰:「陳規若知,必以華飾諫我,我實畏其言。」凡宮中舉事,必曰怒陳規有言。金主雖重其言,然不能用。
wù chén, fù hé lì zhōu dōng xī lù wèi yī.
戊辰,複合利州東、西路為一。
rén shēn, méng gǔ qǔ jīn wǔ zhōu, pàn guān guō xiù sǐ zhī. dīng chǒu, yòu qǔ hé hé, xiàn lìng qiáo tiān yì sǐ zhī.
壬申,蒙古取金武州,判官郭秀死之。丁丑,又取合河,縣令喬天翼死之。
jiǔ yuè, bǐng wǔ, yǐ jiǎ shè zhǔ guǎn huái dōng zhì zhì sī gōng shì, jiān jié zhì jīng dōng hé běi jūn mǎ.
九月,丙午,以賈涉主管淮東制置司公事,兼節制京東、河北軍馬。
chū, shān dōng lái guī zhě rì zhòng, ér shí guī yǐ jì shā shěn duó yú lián shuǐ, yīng chún zhī yì bà qù, quán chǔ zhōu liáng bǐng wú yǐ shàn zhī. jì xiān qǐ yù jiè liǎng yuè liáng, rán hòu shuài suǒ bù wǔ qiān bìng mǎ liáng děng wàn rén wǎng mì zhōu jiù shí, bǐng bù xǔ. xiān qǐng sù qiǎn lǐ quán dài lǐng qí zhòng, bǐng yì bù cóng, ér yǐ guī quán jūn wù. guī nǎi duó yùn liáng zhī zhōu, dù huái dà lüè, zhì chǔ zhōu nán dù mén, fén huǐ jǐ jǐn bǐng qiǎn rén yù zhī, bù zhǐ. shí shè zhī xū yí jūn, shàng shū yán: zhōng yì zhī rén yuán yuán ér lái, bù lì dìng é, zì wèi yī jūn, chù zhī běi àn, zé ān néng yǐ yǒu xiàn zhī cái yīng wú qióng zhī xū! jī zé shì rén, bǎo zé yòng mìng, qí shì rán yě. cháo tíng yīn mìng shè jié zhì zhōng yì rén. shè shòu mìng, jí qiǎn fù yì yù shí guī yáng dé guǎng děng yǐ nì shùn huò fú, guī děng nǎi xiè zuì. shè lǜ qí rén zhòng sī luàn, yīn chú háo zhī yì, fēn shí guī chén xiào zhōng xià quán wèi liǎng tún, lǐ quán wèi wǔ zhài. yòu yòng shǎn xī yì yǒng fǎ, niè yú shǒu, hé zhū jūn, tài zhě sān wàn yǒu qí, niè zhě bù mǎn liù wàn rén, zhèng jūn cháng tún qī wàn, shǐ zhǔ shèng kè, cháo tíng suì shěng fèi shén sān sì. zhì shì fēn jiāng huái zhì zhì wèi yán jiāng huái dōng xī sān sī, mìng shè zhǔ guǎn huái dōng.
初,山東來歸者日眾,而石珪以計殺沈鐸於漣水,應純之亦罷去,權楚州梁丙無以贍之。季先乞預借兩月糧,然後帥所部五千並馬良等萬人往密州就食,丙不許。先請速遣李全代領其眾,丙亦不從,而以珪權軍務。珪乃奪運糧之舟,渡淮大掠,至楚州南渡門,焚毀幾盡;丙遣人諭之,不止。時涉知盱眙軍,上書言:「忠義之人源源而來,不立定額,自為一軍,處之北岸,則安能以有限之財應無窮之需!飢則噬人,飽則用命,其勢然也。」朝廷因命涉節制忠義人。涉受命,即遣傅翼諭石珪、楊德廣等以逆順禍福,珪等乃謝罪。涉慮其人眾思亂,因滁、濠之役,分石珪、陳孝忠、夏全為兩屯,李全為五寨。又用陝西義勇法,涅於手,合諸軍,汰者三萬有奇,涅者不滿六萬人,正軍常屯七萬,使主勝客,朝廷歲省費什三四。至是分江淮制置為沿江、淮東、西三司,命涉主管淮東。
jīn zhāng lín yǐ shān dōng zhū jùn fù lǐ quán lái guī. chū, méng gǔ kè yì dōu, bù shǒu ér qù. yì dōu fǔ zú zhāng lín yǔ qí dǎng fù lì fǔ, guī jīn, yǐ gōng wèi zhì zhōng, xiōng xiǎn bù chěng. zhī fǔ tián zuó shī zhòng xīn, lín zhú zuó, suì jù yì dōu, shān dōng zhū jùn jiē fù zhī. lín yù lái guī yǐ zì gù, huì lǐ quán zì qí zhōu hái, báo bīng qīng zhōu chéng xià, qiǎn rén shuō lín zǎo fù, lín kǒng quán yòu jǐ, yóu yù wèi jué. quán tǐng shēn rù chéng, wéi shù rén cóng, lín nà zhī, xiāng jiàn shén huān, zhì jiǔ jié wèi xiōng dì, fù biǎo fèng qīng jǔ mì dēng lái wéi zī bīn dì níng hǎi jì nán shí èr jùn bǎn jí lái guī, biǎo cí yǒu yún: jǔ qī shí chéng zhī quán qí, guī sān bǎi nián zhī jiù zhǔ. zhào shòu lín wǔ yì dài fū jīng dōng ān fǔ shǐ jiān jīng dōng zǒng guǎn.
金張林以山東諸郡附李全來歸。初,蒙古克益都,不守而去。益都府卒張林與其黨復立府,歸金,以功為治中,兇險不逞。知府田琢失眾心,林逐琢,遂據益都,山東諸郡皆附之。林欲來歸以自固,會李全自齊州還,薄兵青州城下,遣人說林早附,林恐全誘己,猶豫未決。全挺身入城,惟數人從,林納之,相見甚歡,置酒結為兄弟,附表奉青、莒、密、登、萊、濰、淄、濱、棣、寧海、濟南十二郡版籍來歸,表詞有云:「舉七十城之全齊,歸三百年之舊主。」詔授林武翼大夫、京東安撫使兼京東總管。
shì qiū, méng gǔ mù hū lī qǔ jīn kě lán jí xí děng zhōu, jìn gōng jiàng zhōu, bá qí chéng, tú zhī.
是秋,蒙古穆呼哩取金岢嵐、吉、隰等州,進攻絳州,拔其城,屠之。
dōng, shí yuè, yǐ chǒu, jīn yòng méng gǔ gāng yán, zhāo jí yì jūn, gè zhì dōu tǒng fù tǒng děng guān.
冬,十月,乙丑,金用蒙古綱言,招集義軍,各置都統、副統等官。
rén chén, jīn mìng yǒu sī qì xián shě, gěi xīn mǐ, yǐ jì pín mín, qī míng nián èr yuè bà.
壬辰,金命有司葺閒舍,給薪米,以濟貧民,期明年二月罷。
shí yī yuè, guǐ yǐ shuò, jīn yǐ shū mì fù shǐ bù sà ān zhēn tóng qiān yuàn shì, é ěr kè xíng yuàn shì yú hé běi.
十一月,癸已朔,金以樞密副使布薩安貞同簽院事,額爾克行院事於河北。
xīn hài, jìn fēng yáng cì shān wèi huì jī jùn wáng.
辛亥,進封楊次山為會稽郡王。
wù wǔ, méng gǔ bīng pò jìn ān fǔ, jīn xíng yuán shuài fǔ shì niǔ hù lù zhēn sǐ zhī.
戊午,蒙古兵破晉安府,金行元帥府事鈕祜祿貞死之。
shí èr yuè, yǐ hài, zhú xìng yuán fǔ chéng.
十二月,乙亥,築興元府城。
jīng hú zhì zhì shǐ zhào fāng, yǐ jīn rén lǚ bài, bì jiāng tóng shí bìng gōng, dāng xiān fā yǐ zhì zhī jǐ chǒu, qiǎn hù zài xìng xǔ guó mèng zōng zhèng shuài shī liù wàn fēn sān dào fá zhī, jiè zhī yuē: wú shēn rù, wú gōng chéng, dì kuì qí bǎo jiǎ, huǐ qí chéng zhài, kōng qí zī liáng ér yǐ.
京湖制置使趙方,以金人屢敗,必將同時並攻,當先發以制之;己丑,遣扈再興、許國、孟宗政帥師六萬分三道伐之,戒之曰:「毋深入,毋攻城,第潰其保甲,毀其城寨,空其資糧而已。」
dà yǔ xuě, huái bīng hé. lǐ quán qǐng yú jiǎ shè yuē: měi hèn sì zhōu zǔ shuǐ, jīn rú píng dì yǐ, qǐng qǔ dōng xī chéng zì xiào. shè xǔ zhī. quán yǐ zhǎng qiāng sān qiān rén yè bàn dù huái, qián xiàng sì zhī dōng chéng, jiāng tà háo bīng fù chéng xià, é chéng shàng dí jù shù bǎi qí jǔ, yáo wèi quán yuē: zéi lǐ sān, rǔ yù tōu chéng yé? tiān hēi, tè yǐ huǒ zhú zhī. quán zhī yǒu bèi, nǎi yǐn bīng hái.
大雨雪,淮冰合。李全請於賈涉曰:「每恨泗州阻水,今如平地矣,請取東、西城自效。」涉許之。全以長槍三千人夜半渡淮,潛向泗之東城,將踏壕冰傅城下,俄城上荻炬數百齊舉,遙謂全曰:「賊李三,汝欲偷城耶?天黑,特以火燭之。」全知有備,乃引兵還。」
jīn yòu chéng xiàng zhū hè lǜ guǒ lēi qí zhuān yīn quán chǒng, shàn zuò wēi fú, yǔ píng zhāng zhèng shì gāo rǔ lì xiāng chàng hé. guǒ lēi qí zhǔ jī wù, rǔ lì zhǎng lì quán, fù jǐ zhě yòng, bù fù zhě chì, fán yán shì wǔ yì jí fù cái lì huò yǔ jǐ xié háng zhě, yú jīn zhǔ qián yáng chēng qí cái, shǐ gàn dāng hé běi, yīn zhì zhī sǐ dì. yòu yǐ jǐ wèi xiāng bù de jiān shū mì yuán shuài yǐ lǎn bīng bǐng, nǎi yǔ rǔ lì lì quàn jīn zhǔ nán qīn, zhì hé běi yú bù wèn, fán jīng bīng jiē jí hé nán, yǐ gǒu qiě suì yuè. zhì shì shǐ nú sà bù shā qí qī, yīn guī zuì yú sà bù, ér shā zhī yǐ miè kǒu. shì jué, jīn zhǔ jiǔ zhī qí jiān, xià guǒ lēi qí yú yù, shā zhī.
金右丞相珠赫寽果勒齊專因權寵,擅作威福,與平章政事高汝礪相倡和。果勒齊主機務,汝礪掌利權,附己者用,不附者斥,凡言事忤意及負才力或與己頡頏者,於金主前陽稱其才,使幹當河北,陰置之死地。又以己為相不得兼樞密、元帥以攬兵柄,乃與汝礪力勸金主南侵,置河北於不問,凡精兵皆集河南,以苟且歲月。至是使奴薩布殺其妻,因歸罪於薩布,而殺之以滅口。事覺,金主久知其奸,下果勒齊於獄,殺之。
chū, jīn zhǔ jiāng qiān biàn, yù zhì jiū jūn yú píng zhōu, guǒ lēi qí nán zhī. nǎi fā zhōng dōu, jīn zhǔ mìng mù yán jǐn zhōng hòu fǔ jiū jūn, ér jǐn zhōng zhé shā shù rén, qiě quàn jīn zhǔ qǔ qí yuán gěi qì yòng, gù yǒu zhá dá zhī nán, ér zhōng dōu yǐ wáng. jīn zhǔ cháng tàn yuē: huài tiān xià zhě, guǒ lēi qí bó duō yě.
初,金主將遷汴,欲置糺軍於平州,果勒齊難之。乃發中都,金主命穆延盡忠厚撫糺軍,而盡忠輒殺數人,且勸金主取其元給器用,故有札達之難,而中都已亡。金主嘗嘆曰:「壞天下者,果勒齊、搏多也。」
shì suì, fù jīng dōng hé běi èr fǔ jiǔ zhōu sì shí xiàn.
是歲,復京東、河北二府、九州、四十縣。
yǎ zhōu mán rù lú shān xiàn, fén diāo mén zhài ér qù.
雅州蠻入盧山縣,焚碉門寨而去。
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì jiā dìng shí sān nián jīn xìng dìng sì nián, méng gǔ tài zǔ shí wǔ nián
○寧宗法天備道純德茂功仁文哲武聖睿恭孝皇帝嘉定十三年(金興定四年,蒙古太祖十五年)
chūn, zhēng yuè, dīng yǒu, hù zài xìng gōng dèng zhōu, xǔ guó gōng táng zhōu, jiē bù kè ér hái. jīn rén zhuī zhī, suì gōng fán chéng, zhào fāng dū zhū jiāng jù què zhī.
春,正月,丁酉,扈再興攻鄧州,許國攻唐州,皆不克而還。金人追之,遂攻樊城,趙方督諸將拒卻之。
méng gǔ pò jīn hǎo yì bǎo, huò zhōu cì shǐ yī lǎ a lǐ hā děng sǐ zhī.
蒙古破金好義堡,霍州刺史伊喇阿里哈等死之。
jǐ yǒu, yǐ bù líng wèi sì pú wáng.
己酉,以不凌為嗣濮王。
wù wǔ, xià rén fù yǐ shū zhì sì chuān, yì jiā gōng jīn rén.
戊午,夏人復以書至四川,議夾攻金人。
shì yuè, mèng zōng zhèng bài jīn rén yú hú yáng.
是月,孟宗政敗金人於湖陽。
jīn zǎi chén yīn yī lǎ guāng zǔ zhī yì, qǐng fēn zhì gōng fǔ, jīn zhǔ yì wèi jué. yù shǐ zhōng chéng wán yán bó jiā yuē: sòng rén yǐ xū míng zhì lǐ quán, suì yǒu shān dōng shí dì. gǒu néng tǒng jūn shǒu shì, suī sān gōng yì hé xī yān? jīn zhǔ yuē: tā rì shì dìng, gōng fǔ wú nǎi duō hū? bó jiā yuē: ruò shì dìng, yǐ sān gōng jiù jié zhèn, hé bù kě zhě? jīn zhǔ yì nǎi jué. èr yuè, yǐ hé běi shān dōng dì fēng cāng zhōu jīng lüè shǐ wáng fú wèi cāng hǎi gōng, yǐ qīng guān cāng zhōu yán shān wú dì lè líng dōng guāng níng jīn wú qiáo jiāng líng fù chéng tiáo xiàn lì zhī hé jiān zhāo fǔ shǐ yī lǎ zhòng jiā nǔ wèi hé jiān gōng, yǐ xiàn lí ān shēn zhōu hé jiān sù níng ān píng wǔ qiáng ráo yáng liù jiā zhuāng láng shān zhài lì zhī zhēn dìng jīng lüè shǐ wǔ xiān wèi héng shān gōng, yǐ zhēn dìng fǔ wò jì wēi zhèn níng píng dìng zhōu bào dú zhài luán chéng nán gōng xiàn lì zhī zhōng dōu dōng lù jīng lüè shǐ zhāng fǔ wèi gāo yáng gōng, yǐ xióng bà mò zhōu gāo yáng xìn ān wén ān dài chéng bǎo dìng jìng hǎi bǎo chí wǔ qīng ān cì xiàn lì zhī zhōng dōu xī lù jīng lüè shǐ jìng ān mín wèi yì shuǐ gōng, yǐ zhuō yì ān sù shēn zhōu jūn mín chuān jì lù sān bǎo hé běi jiāng fán shān zhài qīng bái kǒu cháo tiān zhài shuǐ gǔ huān gǔ dōng ān zhài lì zhī liáo zhōu cì shǐ xíng yuán shuài fǔ shì guō wén zhèn wèi jìn yáng gōng, yǐ hé běi dōng lù jiē lì zhī píng yáng zhāo fǔ shǐ hú tiān zuò wèi píng yáng gōng, yǐ píng yáng jìn ān fǔ xí jí zhōu lì zhī zhāo yì jié dù shǐ wán yán kāi wèi shàng dǎng gōng, yǐ zé lù qìn zhōu lì zhī shān dōng ān fǔ fù shǐ yàn níng wèi dōng jǔ gōng, yǐ yì dōu fǔ lù jiē lì zhī. jiǔ gōng jiē jiān xuān fǔ shǐ, zǒng shuài běn lù bīng mǎ, shǔ zhì guān lì, zhēng liǎn fù shuì, shǎng fá hào lìng, dé yǐ pián yí xíng shì. chú yǐ huà dìng suǒ guǎn zhōu xiàn wài, rú néng shōu fù lín jìn zhōu xiàn zhě, yì tīng guǎn shǔ.
金宰臣因伊喇光祖之議,請分置公府,金主意未決。御史中丞完顏伯嘉曰:「宋人以虛名致李全,遂有山東實地。苟能統軍守士,雖三公亦何惜焉?」金主曰:「他日事定,公府無乃多乎?」伯嘉曰:「若事定,以三公就節鎮,何不可者?」金主意乃決。二月,以河北、山東地封滄州經略使王福為滄海公,以清、觀、滄州、鹽山、無棣、樂陵、東光、寧津、吳橋、將陵、阜城、蓚縣隸之;河間招撫使伊喇重嘉努為河間公,以獻、蠡、安、深州、河間、肅寧、安平、武強、饒陽、六家莊、郎山寨隸之;真定經略使武仙為恆山公,以真定府、沃、冀、威、鎮寧、平定州、抱犢寨、欒城、南宮縣隸之;中都東路經略使張甫為高陽公,以雄、霸、莫州、高陽、信安、文安、大城、保定、靜海、寶坻、武清、安次縣隸之;中都西路經略使靖安民為易水公,以涿、易、安肅、深州、君民川、季鹿、三保、河北、江礬山寨、青白口、朝天寨、水谷、懽谷、東安寨隸之;遼州刺史行元帥府事郭文振為晉陽公,以河北東路皆隸之;平陽招撫使胡天作為平陽公,以平陽、晉安府、隰、吉州隸之;昭義節度使完顏開為上黨公,以澤、潞、沁州隸之;山東安撫副使燕寧為東莒公,以益都府路皆隸之。九公皆兼宣撫使,總帥本路兵馬,署置官吏,征斂賦稅,賞罰號令,得以便宜行事。除已畫定所管州縣外,如能收復鄰近州縣者,亦聽管屬。
sān yuè, xīn chǒu, jīn yì qiān suī zhōu, zhì shū shì yù shǐ fù lēi hū fèng zhào xiāng shì jīng dōng chéng chí, hái, yán wù qiān biàn, cóng zhī.
三月,辛丑,金議遷睢州,治書侍御史富勒呼奉詔相視京東城池,還,言勿遷便,從之。
xīn hài, jīn píng zhāng zhèng shì gāo rǔ lì jìn shàng shū yòu chéng xiàng shǎn xī xíng shěng xū dǐng bà.
辛亥,金平章政事高汝礪進尚書右丞相;陝西行省胥鼎罷。
rén zǐ, jīn hóng ǎo zéi yú máng ér xí hǎi zhōu, jù zhī.
壬子,金紅襖賊於忙兒襲海州,據之。
xià, sì yuè, gēng shēn shuò, zhào huái dōng zhì zhì jiǎ shè zhāo yù shān dōng liǎng hé háo jié.
夏,四月,庚申朔,詔淮東制置賈涉招諭山東、兩河豪傑。
wù chén, jīn dì yú tài miào.
戊辰,金禘於太廟。
jīn rén fù dà míng fǔ, yǐ cān zhī zhèng shì bā tú lǔ quán shàng shū yòu chéng, zuǒ dōu jiān chéng lì quán cān zhī zhèng shì, tóng háng shàng shū shěng yuán shuài fǔ yú jīng zhào.
金人復大名府,以參知政事巴圖魯權尚書右丞,左都監承立權參知政事,同行尚書省元帥府於京兆。
bǐng xū, shǐ mí yuǎn děng jìn yù dié.
丙戌,史彌遠等進《玉牒》。
wǔ yuè, guǐ sì, jīn hóng ǎo zéi kòu lè líng, wáng fú jī bài zhī.
五月,癸巳,金紅襖賊寇樂陵,王福擊敗之。
bǐng chén, méng gǔ bīng xùn jīn yǎn zhōu, tài dìng jūn jié dù shǐ wán yán wèi kè sǐ zhī.
丙辰,蒙古兵徇金兗州,泰定軍節度使完顏畏剋死之。
liù yuè, guǐ yǒu, cì lǐ bù jìn shì liú wèi yǐ xià sì bǎi qī shí wǔ rén jí dì chū shēn.
六月,癸酉,賜禮部進士劉渭以下四百七十五人及第、出身。
shí shǐ mí yuǎn bǐng guó jiǔ, dèng ruò shuǐ duì cè, lùn qí jiān, yí bà zhī, kǎo guān zhì zhī mò jiǎ cè yǔ bō xíng dū, shì zhēng sòng zhī. mí yuǎn nù, yù fǔ yǐn, shǐ nì lǚ zhǔ rén jī qí chū rù, jiāng zhì zhī zuì, jiǔ zhī nǎi yǐ.
時史彌遠柄國久,鄧若水對策,論其奸,宜罷之,考官置之末甲;策語播行都,士爭誦之。彌遠怒,諭府尹,使逆旅主人譏其出入,將置之罪,久之乃已。
dīng chǒu, méng gǔ qǔ jīn dà míng fǔ, yòu gōng kāi zhōu jí dōng míng zhǎng yuán děng xiàn.
丁丑,蒙古取金大名府,又攻開州及東明、長垣等縣。
lǐ quán zì huà hú bēi zhī jié, yǒu qīng zhū jiāng xīn, yǐ lián shuǐ zhōng yì fù dōu tǒng jì xiān wēi wàng chū jǐ shàng, yīn jié jiǎ shè lì mò kǎi, shǐ zèn xiān yù fǎn. shè xìn zhī, rén wǔ, mìng xiān fù shū mì yuàn yì shì, shā zhī yú dào, ér qiǎn tǒng zhì chén xuǎn zǒng qí zhòng yú lián shuǐ. xiān bù qǔ péi yuān sòng dé zhēn sūn wǔ wáng wáng yì shēn zhāng shān zhāng yǒu jù xuǎn bù nà, yíng shí guī yú xū yí, fèng wèi tǒng shuài. guī dào chǔ chéng, shè bù zhī jué, suì rù lián shuǐ. xuǎn hái, shè chǐ zhī, móu fēn guī jūn wèi liù, qǐng yú cháo, chū xiū wǔ jīng dōng lù qián xiá yìn gào gè liù, shòu yuān děng. yuān děng yáng cóng mìng, ér shí bù fèng shè jiào lìng, shè kǒng shén. zhào yǐ guī wèi lián shuǐ zhōng yì jūn tǒng xiá.
李全自化湖陂之捷,有輕諸將心,以漣水忠義副都統季先威望出己上,陰結賈涉吏莫凱,使譖先欲反。涉信之,壬午,命先赴樞密院議事,殺之於道,而遣統制陳選總其眾於漣水。先部曲裴淵、宋德珍、孫武王、王義深、張山、張友拒選不納,迎石珪於盱眙,奉為統帥。珪道楚城,涉不之覺,遂入漣水。選還,涉恥之,謀分珪軍為六,請於朝,出修武、京東路鈐轄印誥各六,授淵等。淵等陽從命,而實不奉涉教令,涉恐甚。詔以珪為漣水忠義軍統轄。
zhuī shì zhōu dūn yí yuē yuán, chéng hào yuē chún, chéng yí yuē zhèng.
追諡周敦頤曰元,程顥曰純,程頤曰正。
qiū, qī yuè, wù xū, yǐ jīng dōng lù hé běi zhū zhōu shǒu chén kōng míng gào shēn fù jīng dōng hé běi jié zhì sī, yǐ dài háo jié zhī lái guī zhě.
秋,七月,戊戌,以京東路、河北諸州守臣空名告身付京東、河北節制司,以待豪傑之來歸者。
bǐng wǔ, yǐ rèn xī yí cān zhī zhèng shì.
丙午,以任希夷參知政事。
jīn shǐ wū kù lī zhòng duān rú méng gǔ qiú hé, hū méng gǔ zhǔ wèi xiōng méng gǔ zhǔ bù yǔn.
金使烏庫哩仲端如蒙古求和,呼蒙古主為兄;蒙古主不允。
bā yuè, guǐ hài, huáng tài zǐ xún zú, shì jǐng xiàn.
八月,癸亥,皇太子詢卒,諡景獻。
jīn zhǎng qīng lìng yán shí wèi zhǔ jiāng suǒ yí, qiè jiā bì yú qīng yá gù, yī yì dōu zhāng lín yǐ bì zhī. huì zhào gǒng yǐ cháo mìng yù jīng dōng, guò qīng yá, shí yīn qiú nèi fù. gǒng fèng shí kuǎn zhì chǔ zhōu, jiǎ shè yǐ wén. shí fēn bīng sì lù, suǒ zhì zhōu xiàn jiē xià, yú shì tài xíng zhī dōng, jiē shòu shí jié zhì, shí nǎi jǔ wèi bó ēn dé huái wèi kāi xiāng děng jùn lái guī. shè zài qiǎn gǒng wǎng yù, pèi yǐ bīng èr qiān lǐ quán yì qǐng wǎng, shè bù néng zhǐ, nǎi shuài chǔ zhōu jí xū yí zhōng yì wàn rén yǐ xíng. gǒng shuō quán yuē: jiāng jūn tí bīng dù hé, bù yòng ér guī, fēi shì wǔ yě. jīn chéng shèng qǔ dōng píng, kě hū? quán nǎi hé zhāng lín jūn shù wàn xí dōng píng, jīn xíng shěng méng gǔ gāng lǜ shī gù shǒu, quán suǒ zhàn bù dé, nǎi yǔ lín jiā wèn shuǐ ér zhài. míng rì, jīn jiān jūn wáng tíng yù yǐ qí bīng sān bǎi yǎn zhì, quán xīn rán shàng mǎ, shuài zhàng qián qí fù zhī, shā shù rén, duó qí mǎ. zhú běi, dǐ shān gǔ, yù jīn lóng hǔ shàng jiāng jūn è bó tái shèng bīng yǐ chū, páng yǒu xiù qí nǚ jiāng, chí mǎ tū dòu, quán jǐ bù miǎn. zhū jiāng fù yuán, bá quán chū, tuì bǎo zhǎng qīng, jīng ruì sàng shī dà bàn. quán kǒng suǒ xié zhèn jiāng jūn wǔ bǎi rén huái fèn, nǎi shǐ gǒng jiāng zhī xiān xíng, ér zì yǐ yú zhòng dào cāng zhōu, jiǎ yán lì wèi shàn zhī, xún hái chǔ zhōu.
金長清令嚴實為主將所疑,挈家壁於青崖堌,依益都張林以避之。會趙拱以朝命諭京東,過青崖,實因求內附。拱奉實款至楚州,賈涉以聞。實分兵四路,所至州縣皆下,於是太行之東,皆受實節制,實乃舉魏、博、恩、德、懷、衛、開、相等郡來歸。涉再遣拱往諭,配以兵二千;李全亦請往,涉不能止,乃帥楚州及盱眙忠義萬人以行。拱說全曰:「將軍提兵渡河,不用而歸,非示武也。今乘勝取東平,可乎?」全乃合張林軍數萬襲東平,金行省蒙古綱率師固守,全索戰不得,乃與林夾汶水而寨。明日,金監軍王庭玉以騎兵三百奄至,全欣然上馬,帥帳前騎赴之,殺數人,奪其馬。逐北,抵山谷,遇金龍虎上將軍鄂博台盛兵以出,旁有繡旗女將,馳馬突斗,全幾不免。諸將赴援,拔全出,退保長清,精銳喪失大半。全恐所攜鎮江軍五百人懷憤,乃使拱將之先行,而自以餘眾道滄州,假鹽利慰贍之,尋還楚州。
zhāng lín gōng jīn cāng zhōu, wáng fú yǐ chéng jiàng.
張林攻金滄州,王福以城降。
rén shēn, ān bǐng yí xià rén shū, dìng yì jiā gōng jīn, yǐ xià bīng yě zhàn, wǒ shī gōng chéng, suì mìng lì zhōu tǒng zhì wáng shì xìn shuài shī fù xī qín gǒng fèng xiáng, wěi dīng yù jié zhì, qiě chuán xí zhāo yù shǎn xī wǔ lù guān lì jūn mín.
壬申,安丙遺夏人書,定議夾攻金,以夏兵野戰,我師攻城,遂命利州統制王仕信帥師赴熙、秦、鞏、鳳翔,委丁焴節制,且傳檄招諭陝西五路官吏軍民。
jiǎ shēn, fù hǎi zhōu, yǐ xú xī jì zhī zhōu shì.
甲申,復海州,以徐晞稷知州事。
xià qǔ jīn huì zhōu, jīn shǎn xī xíng shěng yǔ yì hé.
夏取金會州,金陝西行省與議和。
méng gǔ mù hū lī zhì mǎn chéng, shǐ méng gǔ bù hā jiāng qīng qí sān qiān chū dǎo mǎ guān. shì jīn héng shān gōng wǔ xiān qiǎn gé tiě qiāng gōng tái zhōu, méng gǔ bù hā yǔ zhī yù, gé tiě qiāng zhàn bài, xiān jǔ chéng jiàng. shǐ tiān ní shuō mù hū lī yuē: jīn zhōng yuán yǐ jiàn dìng, ér dà bīng suǒ guò, yóu zòng chāo lüè, fēi wáng zhě diào mín fá zuì zhī yì. qiě wáng wèi tiān xià chú bào, qǐ kě xiào tā jūn suǒ wèi hū? mù hū lī xǐ, xià lìng jìn piāo lüè, qiǎn suǒ fú lǎo yòu, jūn zhōng sù rán.
蒙古穆呼哩至滿城,使蒙古布哈將輕騎三千出倒馬關。適金恆山公武仙遣葛鐵槍攻台州,蒙古布哈與之遇,葛鐵槍戰敗,仙舉城降。史天倪說穆呼哩曰:「今中原以漸定,而大兵所過,猶縱鈔掠,非王者弔民伐罪之意。且王為天下除暴,豈可效它軍所為乎?」穆呼哩喜,下令禁剽掠,遣所俘老幼,軍中肅然。
jiǔ yuè, xīn mǎo, jīn jìn zhāng zōng shí lù.
九月,辛卯,金進《章宗實錄》。
xià shū mì yuàn shǐ níng zi níng lǜ zhòng èr shí wàn wéi gǒng zhōu, qiě lái qù bīng.
夏樞密院使寧子寧率眾二十萬圍鞏州,且來趣兵。
jiǎ wǔ, wáng shì xìn shuài shī fā dàng chāng. yǐ wèi, sì chuān xuān fǔ sī tǒng zhì zhì jùn lǐ shí shuài shī fā xià chéng. wù xū, ān bǐng mìng zhū jiāng fēn dào jìn bīng, miǎn zhōu dōu tǒng zhāng wēi chū tiān shuǐ, lì zhōu fù dōu tǒng chéng xìn chū zhǎng dào, xìng yuán dōu tǒng chén lì chū dà sàn guān, tǒng zhì tián wèi chū zǐ wǔ gǔ, jīn zhōu fù dōu tǒng chén yù chū shàng jīn. yǐ hài, zhāng wēi xià lìng suǒ bù zhū jiāng wú dé shàn jìn, zhū jiāng chí yí bù jìn. gēng zǐ, zhì jùn děng kè lái yuǎn zhèn, bài jīn rén yú dìng yuǎn chéng. xīn chǒu, wáng shì xìn kè yán chuān zhèn. yǐ sì, chéng xìn wáng shì xìn yǐn bīng huì xià rén yú gǒng zhōu chéng xià. dīng wèi, gōng chéng, bù kè, suì qū qín zhōu. bǐng chén, xià rén zì ān yuǎn zhài, tuì shī.
甲午,王仕信帥師發宕昌。乙未,四川宣撫司統制質俊、李實帥師發下城。戊戌,安丙命諸將分道進兵,澠州都統張威出天水,利州副都統程信出長道,興元都統陳立出大散關,統制田胃出子午谷,金州副都統陳昱出上津。已亥,張威下令所部諸將毋得擅進,諸將遲疑不進。庚子,質俊等克來遠鎮,敗金人於定遠城。辛丑,王仕信克鹽川鎮。乙巳,程信、王仕信引兵會夏人於鞏州城下。丁未,攻城,不克,遂趨秦州。丙辰,夏人自安遠寨,退師。
dōng, shí yuè, dīng sì shuò, chéng xìn fù yāo xià rén gòng gōng qín zhōu, xià rén bù cóng. xìn suì zì fù qiāng chéng yǐn bīng hái, zhū jiāng jiē bà bīng. wù yín, chéng xìn yǐ xuān fǔ sī lìng zhǎn wáng shì xìn yú xī hé zhōu, bà zhāng wēi guān.
冬,十月,丁巳朔,程信復邀夏人共攻秦州,夏人不從。信遂自復羌城引兵還,諸將皆罷兵。戊寅,程信以宣撫司令斬王仕信於西和州,罷張威官。
méng gǔ zhǔ qiǎn dá hū bào jīn, wèi wū kù lī zhòng duān yuē: xiàng yù rǔ zhǔ shòu wǒ hé shuò dì, bǐ cǐ bà bīng, rǔ zhǔ bù cóng. jīn niàn rǔ yuǎn lái, hé shuò jì wèi wǒ yǒu, guān xī shù chéng wèi xià zhě, qí gē fù wǒ, lìng rǔ zhǔ wèi hé nán wáng. wù fù wéi yě.
蒙古主遣達呼報金,謂烏庫哩仲端曰:「向欲汝主授我河朔地,彼此罷兵,汝主不從。今念汝遠來,河朔既為我有,關西數城未下者,其割付我,令汝主為河南王。勿復違也。」
shí qīng yǔ shū fù quán jù wèi hóng ǎo zéi, jí yáng ān ér liú èr zǔ bài, qīng chéng shè jiàng, lì jūn zhōng wèi jì zhōu yì jūn wàn hù, hòu fù lǐ quán lái guī, chù zhī guī shān, yǒu zhòng shù wàn. zhì shì jīn yuán shuài hè shě lī yuē hè dé qiǎn rén zhāo zhī, qīng yǐ shū qǐ jiǎ pī zhōu yǐ tún lǎo yòu, dāng xí qǔ xū yí, jǐn dìng huái nán yǐ shú zuì. jīn zhǔ nǎi yǐ qīng wèi jì zhōu xuān fǔ shǐ, fēng téng yáng gōng, shǐ lǐng běn chù bīng mǎ, ér wèi shòu yǐ pī.
時青與叔父全俱為紅襖賊,及楊安兒、劉二祖敗,青承赦降,隸軍中為濟州義軍萬戶,後附李全來歸,處之龜山,有眾數萬。至是金元帥赫舍哩約赫德遣人招之,青以書乞假邳州以屯老幼,當襲取盱眙,盡定淮南以贖罪。金主乃以青為濟州宣撫使,封滕陽公,使領本處兵馬,而未授以邳。
shí yī yuè, dīng hài shuò, jīn yì shuǐ gōng jìng ān mín chū bīng zhì fán shān, fù qǔ yán chē zhài. méng gǔ bīng wéi ān mín suǒ jū shān zhài, shǒu zhài tí kòng mǎ bào děng yǐ ān mín qī zǐ jí lǎo ruò chū jiàng. ān mín jūn zhōng wén zhī hài luàn, yù jiàng yǐ bǎo qī zǐ, ān mín jí jīng lì guān hǎo duān bù cóng, suì yù hài.
十一月,丁亥朔,金易水公靖安民出兵至礬山,復取檐車寨。蒙古兵圍安民所居山寨,守寨提控馬豹等以安民妻子及老弱出降。安民軍中聞之駭亂,欲降以保妻子,安民及經歷官郝端不從,遂遇害。
gēng xū, dà fēng. rén zǐ, lín ān fǔ huǒ. zhù zuò láng wú yǒng shàng shū yuē: jīng chéng zhī zāi, jīng chéng zhī suǒ jiàn yě. sì fāng yǒu bài, bì xià yì dé ér jiàn zhī hū? fū cǎn mò cǎn yú bīng yě, ér lián nián bù jí, zé shén yú huǒ kù mò kù yú lì yě, ér pín suì héng zhēng, zé měng yú huǒ. mǐn zhī mín kùn yú dào, zhè zhī mín kùn yú shuǐ, shǔ zhī mín kùn yú bīng. héng liǎn zhī yuán jì bù chéng yú shàng, bāo jū zhī gēn yòu bù jué yú xià, pì bǐ huài mù, jí yòng wú zhī, ér nèi hé zhī xíng jiàn yǐ.
庚戌,大風。壬子,臨安府火。著作郎吳泳上疏曰:「京城之災,京城之所見也。四方有敗,陛下亦得而見之乎?夫慘莫慘於兵也,而連年不戢,則甚於火;酷莫酷於吏也,而頻歲橫征,則猛於火。閩之民困於盜,浙之民困於水,蜀之民困於兵。橫斂之原既不澄於上,苞苴之根又不絕於下,譬彼壞木,疾用無枝,而內涸之形見矣。」
méng gǔ mù hū lī jì jí shì zú, zhōu jùn yuè fù, suì yǐ qīng qí rù jì nán, yán shí qiè suǒ bù èr fǔ liù zhōu hù sān shí wàn yì jūn mén jiàng, mù hū lī chéng zhì bài shí xíng shàng shū shěng shì. shí jiāng lǐ xìn, chéng shí chū, shā qí jiā shǔ lái jiàng, shí gōng xìn, shā zhī.
蒙古穆呼哩既戢士卒,州郡悅附,遂以輕騎入濟南,嚴實挈所部二府、六州戶三十萬詣軍門降,穆呼哩承制拜實行尚書省事。實將李信,乘實出,殺其家屬來降,實攻信,殺之。
shí jīn bīng èr shí wàn tún huáng líng gāng, qiǎn bù zú èr wàn xí mù hū lī yú jì nán, mù hū lī yíng zhàn, bài zhī, suì báo huáng líng gāng. jīn bīng chén hé nán àn, mù hū lī lìng qí xià mǎ, duǎn bīng jiē zhàn. jīn bīng dà bài, nì sǐ zhě zhòng. mù hū lī suì xiàn huáng líng gāng, jìn qǔ chǔ qiū, yóu dān zhōu qū dōng píng, wéi zhī.
時金兵二十萬屯黃陵岡,遣步卒二萬襲穆呼哩於濟南,穆呼哩迎戰,敗之,遂薄黃陵岡。金兵陳河南岸,穆呼哩令騎下馬,短兵接戰。金兵大敗,溺死者眾。穆呼哩遂陷黃陵岡,進取楚丘,由單州趨東平,圍之。
méng gǔ yē lǜ chǔ cái jìn gēng wǔ yuán lì. chǔ cái tōng shù shù zhī xué, yóu suì yú tài xuán, méng gǔ zhǔ měi zhēng fá, bì lìng chǔ cái yù bo jí xiōng, yì zì shāo yáng jiǎ zhī fú zhī, rán hòu xíng.
蒙古耶律楚材進《庚午元歷》。楚材通術數之學,尤邃於《太玄》,蒙古主每征伐,必令楚材預卜吉凶,亦自燒羊胛之符之,然後行。
lián shuǐ zhōng yì jūn tǒng xiá wáng guī, yǐ rù lián shuǐ fēi jiǎ shè yì, xīn huái bù ān, lǐ quán fù qǐng tǎo guī shè suì yǐ quán bīng liè yú chǔ zhōu zhī nán dù mén, yí huái yīn zhàn jiàn yú huái ān, shì guī yǒu bèi. yīn mìng yī jiāng zhāo guī jūn, lái zhě zēng qián liáng, bù zhì zhě bà zhī gěi, zhòng xīn suì sàn. shí èr yuè, rén shēn, guī shā péi yuān, xié sūn wǔ wáng sòng dé zhēn jiàng yú méng gǔ, mù hū lī yǐ guī wèi yuán shuài. guī jì qù, lián shuǐ zhī zhòng wèi yǒu suǒ shǔ, lǐ quán qiú bìng jiāng zhī, shè bù néng què, suì yǐ fù quán.
漣水忠義軍統轄王珪,以入漣水非賈涉意,心懷不安,李全復請討珪;涉遂以全兵列於楚州之南渡門,移淮陰戰艦於淮安,示珪有備。因命一將招珪軍,來者增錢糧,不至者罷支給,眾心遂散。十二月,壬申,珪殺裴淵,挾孫武王、宋德珍降於蒙古,穆呼哩以珪為元帥。珪既去,漣水之眾未有所屬,李全求並將之,涉不能卻,遂以付全。
zhèn jiāng fù dōu tǒng dí cháo zōng dé xǐ yú jīn shī, xiàn zhī, qí wén yuē huáng dì gōng yīng tiān mìng zhī bǎo.
鎮江副都統翟朝宗得璽於金師,獻之,其文曰「皇帝恭膺天命之寶。」
shí qīng fù zì jīn lái fù, yǐ wèi jīng dōng qián xiá.
時青復自金來附,以為京東鈐轄。
jīn bīng gù shǒu dōng píng, mù hū lī wèi yán shí yuē: dōng píng liáng jǐn, bì qì chéng qù rǔ jí rù, ān jí zhī, wù kǔ jùn xiàn yǐ bài shì. liú sū lǔ kè tú, yǐ méng gǔ bīng shǒu zhī, yǐ yán shí quán xíng shěng wèi qiān hù sà lǐ tái yuē: dōng píng pò, kě mìng yán shí shí guī fēn chéng nèi nán běi yǐ shǒu zhī. suì běi hái.
金兵固守東平,穆呼哩謂嚴實曰:「東平糧盡,必棄城去;汝即入,安輯之,勿苦郡縣以敗事。」留蘇嚕克圖,以蒙古兵守之,以嚴實權行省;謂千戶薩里台曰:「東平破,可命嚴實、石珪分城內南北以守之。」遂北還。
jīn lǐ bù láng zhōng mù yán hū tú lài, yǐ yán shì wǔ zhǐ, mìng jí wǔ pǐn yǐ shàng guān xiǎn zé zhī. wán yán bó jiā jiàn yuē: zì gǔ dì wáng, mò bù yù fǎ yáo shùn ér chǐ wèi jié zhòu, gài yáo shùn nà jiàn, jié zhòu jù jiàn yě. gù yuē nà jiàn zhě chāng, jù jiàn zhě wáng. hū tú lài suǒ yán shì, wú yì yú shēn, suǒ yán bú shì, wú sǔn yú guó. bì xià tíng rǔ rú cǐ, dú bù yù wèi yáo shùn hū?
金禮部郎中穆延呼圖賚,以言事忤旨,命集五品以上官顯責之。完顏伯嘉諫曰:「自古帝王,莫不欲法堯、舜而恥為桀、紂,蓋堯、舜納諫,桀、紂拒諫也。故曰納諫者昌,拒諫者亡。呼圖賚所言是,無益於身,所言不是,無損於國。陛下廷辱如此,獨不欲為堯、舜乎?」
shì suì, méng gǔ zhǔ gōng xī yù pú huá chéng xún sī gān chéng wò tuō luó ér chéng, jiē kè zhī.
是歲,蒙古主攻西域蒲華城、尋思干城、斡脫羅兒城,皆克之。
liáo wáng yē lǜ liú gé zú. méng gǔ yǐ qí qī yáo lǐ shì pèi hǔ fú, quán lǐng qí zhòng.
遼王耶律琉格卒。蒙古以其妻姚里氏佩虎符,權領其眾。
níng zōng fǎ tiān bèi dào chún dé mào gōng rén wén zhé wǔ shèng ruì gōng xiào huáng dì jiā dìng shí sì nián jīn xìng dìng wǔ nián, méng gǔ tài zǔ shí liù nián
○寧宗法天備道純德茂功仁文哲武聖睿恭孝皇帝嘉定十四年(金興定五年,蒙古太祖十六年)
chūn, zhēng yuè, jiǎ wǔ, jīn shàng shū shěng yán: zhāng zōng shí lù yǐ jìn chéng, wèi wáng shì jī, yì yí yī hǎi líng shù rén shí lù zuǎn jí chéng shū, yǐ shì hòu shì. zhào kě. shǐ guān yǐ wèi wáng shì jī jiù wú jì zài, rén hǎn néng yán zhī zhě, qián zuǒ chéng jiǎ yì qiān cháng shì wèi wáng, zhì shì jū zhèng zhōu, qiǎn biān xiū yī rén jiù fǎng zhī. yì qiān zhī qí zhǐ, wèi zhī yuē: zhī wèi wáng mò rú wǒ, rán wǒ wén hǎi líng bèi shì ér shì zōng lì sān shí yú nián, jìn jìn néng bào hǎi líng zhé è zhě, zhé dé měi shì, gù dāng shí shǐ guān xiū shí lù, duō suǒ fù huì. wèi wáng wèi rén qín jiǎn, shèn xī míng qì, jiào qí xíng shì, zhōng cái bù jí zhě duō yǐ. wú zhī cǐ ér yǐ, shè yù shì wú yán yǐ shí qí zuì, wú yì hé xī yú nián! cháo yì wěi zhī.
春,正月,甲午,金尚書省言:「《章宗實錄》已進呈,衛王事跡,亦宜依海陵庶人實錄纂集成書,以示後世。」詔可。史官以衛王事跡舊無紀載,人罕能言之者,前左丞賈益謙嘗事衛王,致仕居鄭州,遣編修一人就訪之。益謙知其旨,謂之曰:「知衛王莫如我,然我聞海陵被弒而世宗立三十餘年,禁近能暴海陵蟄惡者,輒得美仕,故當時史官修《實錄》,多所附會。衛王為人勤儉,慎惜名器,較其行事,中材不及者多矣。吾知此而已,設欲飾吾言以實其罪,吾亦何惜餘年!」朝議偉之。
yǐ wèi, dì zhèn.
乙未,地震。
yǐ lǐ quán hái zì shān dōng, cì mín qián liù wàn.
以李全還自山東,賜緡錢六萬。
dīng yǒu, méng gǔ bīng gōng tiān jǐng guān.
丁酉,蒙古兵攻天井關。
xīn chǒu, tài bái zhòu jiàn.
辛丑,太白晝見。
yǐ sì, jīn jí zhū dào bīng yú cài zhōu, mìng bù sà ān zhēn nán fá.
乙巳,金集諸道兵於蔡州,命布薩安貞南伐。
èr yuè, xīn wèi, bù sà ān zhēn chū xī zhōu, jūn yú qī lǐ zhèn. nán bīng jù jìng jū shān, qiǎn bīng jī bài zhī, nán bīng bǎo shān sì, zòng huǒ fén sì, chéng shèng zhuī zhì hóng mén shān, duó qí shān. nán jūn bǎo huáng tǔ guān, guān jué xiǎn, sù yǒu bèi, jiān bì bù chū. ān zhēn qiǎn qīng bīng fēn wèi zuǒ yòu jūn, qián dēng, bié yǐ bīng sān qiān zhí bī guān mén. yì rì, zuǒ yòu jūn huì yú shān diān, shǒu guān bīng kuì. jìn kè méi lín guān, bá má chéng. zhì zhōu yú tuán fēng, fú kè jì, suì wéi huáng zhōu, fēn bīng pò zhū xiàn, yòu qiǎn bié jiāng gōng hàn yáng jūn.
二月,辛未,布薩安貞出息州,軍於七里鎮。南兵據淨居山,遣兵擊敗之,南兵保山寺,縱火焚寺,乘勝追至洪門山,奪其柵。南軍保黃土關,關絕險,素有備,堅壁不出。安貞遣輕兵分為左、右軍,潛登,別以兵三千直逼關門。翌日,左、右軍會於山顛,守關兵潰。進克梅林關,拔麻城。治舟於團風,弗克濟,遂圍黃州,分兵破諸縣,又遣別將攻漢陽軍。
dīng chǒu, lǐ quán gōng jīn sì zhōu, hè shě lī yuē hè dé jiù zhī, quán bài zǒu. yuē hè dé jìn fú wō kǒu, liáng jǐn ér hái.
丁丑,李全攻金泗州,赫舍哩約赫德救之,全敗走。約赫德進福渦口,糧盡而還。
jiǎ shēn, zhào: huái dōng jīng hú zhū lù yīng yuán huái xī yán jiāng zhì zhì sī, fáng shǒu jiāng miàn.
甲申,詔:「淮東、京湖諸路應援淮西沿江制置司,防守江面。」
sān yuè, bǐng xū shuò, è zhōu fù dōu tǒng hù zài xìng yǐn bīng gōng táng zhōu.
三月,丙戌朔,鄂州副都統扈再興引兵攻唐州。
huáng zhōu bèi wéi, zhī zhōu hé dà jié qǔ jùn yìn pèi zhī, shì yǐ sǐ shǒu. dīng hài xī, bīng shì hū bēn gào yuē: chéng xiàn yǐ! yōng zhī dēng chē, cái chū mén, ér jīn bīng yǐ dà zhì, dà jié zì chén yú jiāng.
黃州被圍,知州何大節取郡印佩之,誓以死守。丁亥夕,兵士忽奔告曰:「城陷矣!」擁之登車,才出門,而金兵已大至,大節自沉於江。
gēng yín, zhǎng xīng jiàn.
庚寅,長星見。
bǐng shēn, jīn cān zhī zhèng shì tú kè tǎn sī zhōng jìn shàng shū yòu chéng, yǐ tài zǐ zhān shì bù sà yì fū wèi cān zhī zhèng shì.
丙申,金參知政事圖克坦思忠進尚書右丞,以太子詹事布薩毅夫為參知政事。
jīn zhǔ yù zǎi chén yuē: jīn fèng yù fèng zhí, duō bù liú xīn cǎi fǎng wài shì. wén zhāng zōng shí, jìn shì rén zhì mǎn, yǐ suǒ cǎi shì dìng shēng jiàng, jīn yì yí yù wèi kǎo hé zhī fǎ yǐ jī quàn zhī.
金主諭宰臣曰:「今奉御奉職,多不留心採訪外事。聞章宗時,近侍人秩滿,以所采事定升降,今亦宜預為考核之法以激勸之。」
jǐ hài, jīn bù sà ān zhēn qǔ qí zhōu, zhī zhōu lǐ chéng zhī jiā rén jiē fù shuǐ sǐ, rán hòu zì shā, guān shǔ yì duō sǐ zhě. zhào jiē bāo zèng zhī, lì miào qí zhōu.
己亥,金布薩安貞取蘄州,知州李誠之家人皆赴水死,然後自殺,官屬亦多死者。詔皆褒贈之,立廟蘄州。
guǐ chǒu, jīn rén tuì shī, hù zài xìng yāo jī, bài zhī yú tiān zhǎng zhèn.
癸丑,金人退師,扈再興邀擊,敗之於天長鎮。