qǐ róu zhào dūn zāng qī yuè, jǐn tú wéi zuò è shí èr yuè, fán sān nián yǒu qí.
起柔兆敦牂七月,盡屠維作噩十二月,凡三年有奇。
lǐ zōng jiàn dào bèi dé dà gōng fù xìng liè wén rén wǔ shèng míng ān xiào huáng dì chún yòu liù nián méng gǔ dìng zōng yuán nián
○理宗建道備德大功復興烈文仁武聖明安孝皇帝淳祐六年(蒙古定宗元年)
qiū, qī yuè, rén xū, quán zhōu jī, zhōu mín xiè yīng ruì zì chū sī chāo sì shí yú wàn, dí mǐ yǐ zhèn xiāng jǐng, quán huó shén zhòng, zhào bǔ jìn yì xiào wèi.
秋,七月,壬戌,泉州飢,州民謝應瑞自出私鈔四十餘萬,糴米以賑鄉井,全活甚眾,詔補進義校尉。
méng gǔ zì tài zōng cú hòu, zhū wáng jìn shǔ, zì xiāng gōng zhàn, guó nèi dà luàn. shì yuè, tài zōng liù huáng hòu huì zhū wáng bǎi guān, fèng huáng zǐ kù yù kè jí wèi yú áng jí sū mò tuō lǐ zhī dì, cháo zhèng yóu chū yú hòu. kù yù kè, tài zōng zhǎng zi yě. shí zhū wáng bù fú, jiāng móu bù guǐ. huì léi yǔ dà zuò, xíng yíng shuǐ shēn chǐ, suì gè sàn qù.
蒙古自太宗殂後,諸王近屬,自相攻戰,國內大亂。是月,太宗六皇后會諸王百官,奉皇子庫裕克即位於昂吉蘇默托里之地,朝政猶出於後。庫裕克,太宗長子也。時諸王不服,將謀不軌。會雷雨大作,行營水深尺,遂各散去。
méng gǔ mìng zhòng shū lìng yáng wéi zhōng xuān wèi píng yáng. shí duàn shì guān sè zhēn héng zì bù fǎ, wéi zhōng àn zhū zhī.
蒙古命中書令楊惟中宣慰平陽。時斷事官色珍橫恣不法,惟中按誅之。
méng gǔ zhū xūn guì fēn fēng shān dōng shěng, yǐ dōng píng xíng tái yán zhōng jì zǒng yī fāng zhī zhèng, pō bù zì biàn. jí méng gǔ zhǔ xīn lì, jiē jù què xià, fù yù pōu fēn dōng píng dì. shí zhòng xīn wēi yí, jiāng fǔ shǒu yǐ tīng, zuǒ yòu sī láng zhōng wáng yù rǔ lì pái qún yán, shì dé yǐ.
蒙古諸勛貴分封山東省,以東平行台嚴忠濟總一方之政,頗不自便。及蒙古主新立,皆聚闕下,復欲剖分東平地。時眾心危疑,將俛首以聽,左右司郎中王玉汝力排群言,事得已。
bā yuè, gēng yín, qǐ jū láng jiān quán zhōng shū shè rén zàn jiān quán lǐ bù yòu shì láng zhào rǔ téng yán běi sī zhuān quán, dì yuē: jìn pō jí zhī. rǔ téng yòu yán bù dāng diào hù yán guān, dì yuē: jìn rì shǎo yǒu diào hù zhě.
八月,庚寅,起居郎兼權中書舍人暫兼權禮部右侍郎趙汝騰言北司專權,帝曰:「近頗戢之。」汝騰又言不當調護言官,帝曰:「近日少有調護者。」
jǐ yǒu, yǐ tài fǔ shǎo qīng liú kè zhuāng wèi mì shū shǎo jiān, xún jiān guó shǐ yuàn biān xiū guān shí lù yuàn jiǎn tǎo guān.
己酉,以太府少卿劉克莊為秘書少監,尋兼國史院編修官、實錄院檢討官。
xīn hài, xiào shū láng jiān shū mì yuàn biān xiū guān jiān zhū wáng gōng jiào shòu cài kàng zòu duì, yán zhèng xīn shì, dì yuē: jì gāng wàn huà, shí chū yú xīn. kàng yòu yán nèi jiàng xié fēng zhī bì, dì yuē: yǐ xǔ dà chén zhí zòu yǐ. kàng yòu yán zōng shè dà jì, dì yuē: zǔ zōng cháo yì shì wǎn nián fāng dìng. kàng yán: zǔ zōng shí, dìng míng hào suī zài wǎn nián, ér dìng jì nǎi zài yī èr shí nián zhī qián, cǐ shì zuì jì yīn xún. dì rán zhī.
辛亥,校書郎兼樞密院編修官兼諸王宮教授蔡抗奏對,言正心事,帝曰:「紀綱萬化,實出於心。」抗又言內降斜封之弊,帝曰:「已許大臣執奏矣。」抗又言宗社大計,帝曰:「祖宗朝亦是晚年方定。」抗言:「祖宗時,定名號雖在晚年,而定計乃在一二十年之前,此事最忌因循。」帝然之。
méng gǔ yē lǜ zhù, sì qí fù chǔ cái lǐng zhōng shū shěng shì, shàng yán yí shū jìn wǎng, yīn cǎi qián dài dé zhèng hé yú shí yí zhě bā shí yī zhāng yǐ jìn.
蒙古耶律鑄,嗣其父楚材領中書省事,上言宜疏禁網,因采前代德政合於時宜者八十一章以進。
méng gǔ yǐ wēn dōu ěr xíng shěng shì yú yān jīng, yǔ liú mǐn tóng zhèng.
蒙古以溫都爾行省事於燕京,與劉敏同政。
jiǔ yuè, bǐng chén shuò, mì shū shěng zhèng zì lín xī yì qǐng xìn rèn gěi jiàn, dì yuē: tái jiàn gěi shě zhī yán, zhèn wú bù xíng. xī yì yòu qǐng zǎo jué dà jì yǐ wèi rén wàng, dì nà zhī.
九月,丙辰朔,秘書省正字林希逸請信任給諫,帝曰:「台諫、給舍之言,朕無不行。」希逸又請早決大計以尉人望,帝納之。
dīng sì, jīng hú ān fǔ zhì zhì dà shǐ kuí lù cè yīng dà shǐ jiān jiāng líng fǔ mèng gǒng zú. chū, gǒng zhāo zhōng yuán jīng ruì wàn wǔ qiān yú rén, fēn tún hàn běi fán chéng xīn yě táng dèng jiān, jiē bǎi zhàn zhī shì, hào zhèn běi jūn, zhù xiāng yáng. jí wáng mín lǐ hǔ jūn luàn, zhèn běi yì kuì, gǒng nǎi zhòng gòu yǐ zhāo zhī, jiàng zhě bù jué. méng gǔ xíng shěng fàn yòng jí, yì mì tōng jiàng kuǎn, yǐ suǒ shòu gào mìng wèi zhì gǒng bái yú cháo, bù cóng. gǒng tàn yuē: sān shí nián shōu shí zhōng yuán rén xīn, jīn zhì bù kè shēn yǐ! suì fā bìng. shì yuè shuò, dà xīng yǔn yú jìng nèi, shēng rú léi zú zhī rì, dà fēng fà wū zhé mù. gǒng suí fù zōng zhèng lì zhàn gōng, zhōng jūn tǐ guó, shàn fǔ shì zú, jūn zhōng cān zuǒ bù qǔ yì shì, yán rén rén yì, gǒng xú yǐ piàn yán shé zhōng, zhòng zhì jiē qiè. jiàn qí gǔ, lín jiāng lì, miàn sè lǐn rán, wú gǎn tì tuò zhě. tuì zé yuǎn shēng sè, báo zī wèi, xiāo rán ruò shì wài. zhuī fēng jí guó gōng, shì zhōng xiāng.
丁巳,京湖安撫制置大使、夔路策應大使兼江陵府孟珙卒。初,珙招中原精銳萬五千餘人,分屯漢北樊城、新野、唐、鄧間,皆百戰之士,號鎮北軍,駐襄陽。及王旻、李虎軍亂,鎮北亦潰,珙乃重購以招之,降者不絕。蒙古行省范用吉,亦密通降款,以所受告命為質;珙白於朝,不從。珙嘆曰:「三十年收拾中原人心,今志不克伸矣!」遂發病。是月朔,大星隕於境內,聲如雷;卒之日,大風髮屋折木。珙隨父宗政立戰功,忠君體國,善撫士卒,軍中參佐部曲議事,言人人異,珙徐以片言折衷,眾志皆愜。建旗鼓,臨將吏,面色凜然,無敢涕唾者。退則遠聲色,薄滋味,蕭然若事外。追封吉國公,諡忠襄。
wù chén, yǐ jiǎ shì dào wèi jīng hú zhì zhì shǐ, jiān zhī jiāng líng fǔ jiān kuí lù cè yīng shǐ, réng zàn jiān quán yán jiāng zhì zhì fù shǐ hú guǎng zǒng lǐng, xún jiān jīng hú tún tián shǐ.
戊辰,以賈似道為京湖制置使,兼知江陵府兼夔路策應使,仍暫兼權沿江制置副使、湖廣總領,尋兼京湖屯田使。
dōng, shí yuè, gēng yín, zhào yǐ sì róng wáng yǔ ruì zi mèng qǐ wèi guì zhōu cì shǐ, rù nèi xué.
冬,十月,庚寅,詔以嗣榮王與芮子孟啟為貴州刺史,入內學。
méng gǔ zhǔ mìng chá hǎn tà jiāng huái dì.
蒙古主命察罕拓江淮地。
shí yī yuè, gēng shēn, zhào: zuó lìng sān xué gè jǔ jīng míng xíng xiū qì jié zhī shì, ér zhū shēng hé cí kòng miǎn, bǐng yì shén gāo. qí lìng zài jí zhū shēng bìng fù lái nián shěng shì yī cì, lín ān fǔ xué zhǎng yù yì rú zhī, yǐ chēng sōu luó zhī yì.
十一月,庚申,詔:「昨令三學各舉經明、行修、氣節之士,而諸生合辭控免,秉義甚高。其令在籍諸生並赴來年省試一次,臨安府學長、諭亦如之,以稱搜羅之意。」
dīng chǒu, yǐ xuě hán, chū fēng zhuāng kù chǔ bì zhèn lín ān fǔ xì mín.
丁丑,以雪寒,出封樁庫楮幣賑臨安府細民。
xīn sì, yǐ qián sì chuān zhì zhì chén lóng zhī kàng dí sǐ nán, tè zèng huī yóu gé dài zhì, yú hé dé yán shǎng wài, gèng guān qí èr zi.
辛巳,以前四川制置陳隆之抗敵死難,特贈徽猷閣待制,於合得延賞外,更官其二子。
diàn zhōng shì yù shǐ xiè fāng shū yán: háo qiáng jiān bìng zhī huàn, zhì jīn rì ér jí, fēi xiàn mín míng tián bù kě. guó cháo zhù bì qián táng, bǎi yǒu èr shí yú nián yǐ, wài zhī jìng tǔ rì huāng, nèi zhī shēng chǐ rì fán, quán shì zhī jiā rì shèng, jiān bìng zhī xí rì zī, bǎi xìng rì pín, jīng zhì rì huài, shàng xià jiān pò, ruò yǒu bù kě wèi zhī shì. fū bǎi wàn shēng líng shēng yǎng zhī jù, jiē běn yú gǔ sù, ér gǔ sù zhī chǎn, jiē chū yú tián. jīn bǎi xìng gāo yú, jiē guī guì shì zhī jiā, zū mǐ yǒu jí bǎi wàn shí zhě. xiǎo mín bǎi mǔ zhī tián, pín nián chà chōng bǎo yì, guān lì zhū qiú bǎi duān, bù dé yǐ zé xiàn qí chǎn yú jù shì yǐ guī miǎn yì. xiǎo mín tián rì jiǎn ér bǎo yì bù xiū, dà guān tián rì zēng ér bǎo yì bù jí, jiān bìng jìn shèng, mín wú yǐ suì qí shēng. yú sī shí yě. kě bù yán lì jīng zhì yǐ wèi zhī fáng hū? jīn rì guó yòng biān xiǎng, jiē yǎng hé dí, rán quán shì duō tián zhī jiā, hé dí bù róng yǐ jiā zhī, bǎo yì bù róng yǐ jí zhī. dí rén pì nì yú wài, dào zéi kuī cì yú nèi, jū cǐ zhī shí, yǔ qí duō tián hòu zī, bù kě zhǎng bǎo, shú ruò juān jīn zhù guó, yǐ shū mù qián! yí yù èr sān dà chén, zhí chén liáo lùn zòu, fù zhī shī xíng, dìng jīng zhì, sāi jiān bìng. bì xià wù qiān guì jìn zhī yán yǐ yáo chū yì, dà chén wù bì chóu láo zhī duō ér fèi liáng cè, zé tiān xià xìng shèn!
殿中侍御史謝方叔言:「豪強兼併之患,至今日而極,非限民名田不可。國朝駐蹕錢塘,百有二十餘年矣,外之境土日荒,內之生齒日繁,權勢之家日盛,兼併之習日滋,百姓日貧,經制日壞,上下煎迫,若有不可為之勢。夫百萬生靈生養之具,皆本於谷粟,而谷粟之產,皆出于田。今百姓膏腴,皆歸貴勢之家,租米有及百萬石者。小民百畝之田,頻年差充保役,官吏誅求百端,不得已則獻其產於巨室以規免役。小民田日減而保役不休,大官田日增而保役不及,兼併浸盛,民無以遂其生。於斯時也。可不嚴立經制以為之防乎?今日國用邊餉,皆仰和糴,然權勢多田之家,和糴不容以加之,保役不容以及之。敵人睥睨於外,盜賊窺伺於內,居此之時,與其多田厚資,不可長保,孰若捐金助國,以紓目前!宜諭二三大臣,摭臣僚論奏,付之施行,定經制,塞兼併。陛下勿牽貴近之言以搖初意,大臣勿避仇勞之多而廢良策,則天下幸甚!」
shí èr yuè, guǐ sì, zhào: shì cóng tái jiàn gè jǔ kān kǔn jì jí xiǎng shì zhě, shù qí cái qì láo jī yǐ wén.
十二月,癸巳,詔:「侍從、台諫各舉堪閫寄及餉事者,述其才器、勞績以聞。」
shǐ sōng zhī fú chú, yǒu jìn yòng zhī yì. yǐ wèi, zhào shǐ sōng zhī yǐ guān wén diàn dà xué shì zhì shì.
史嵩之服除,有進用之意。乙未,詔史嵩之以觀文殿大學士致仕。
diàn zhōng shì yù shǐ zhāng yán, zhèng yán lǐ áng yīng, jiān chá yù shǐ huáng shī yōng, lùn sōng zhī wú fù wú jūn, chǒu shēng huì xíng, lǜ yǐ wú jiāng zhī fǎ, zuì yǒu yú zhū qǐng qǐn gōng cí, xuē guān yuǎn cuàn. hàn lín xué shì lǐ sháo yǔ cóng guān kàng shū yuē: chūn qiū huán gōng wǔ nián: shū cài rén wèi rén chén rén cóng wáng fá zhèng. chūn qiū zhī chū, wú jūn wú qīn zhě, mò shén yú zhèng zhuāng, bù wén yǐ qí cháng wèi wáng qīng shì ér báo qí fá. jīn bì xià bù néng zhèng jiān chén zhī zuì, qí guò bù zhuān zài shàng, gài chén děng bǎi zhí shì bù néng fǔ tiān zǐ yǐ tǎo yǒu zuì, jiē chūn qiū suǒ bù shè. qǐng duàn yǐ cǐ yì, jí cì cái chù.
殿中侍御史章炎,正言李昂英,監察御史黃師雍,論嵩之無父無君,醜聲穢行,律以無將之法,罪有餘誅;請寢宮祠,削官遠竄。翰林學士李韶與從官抗疏曰:「《春秋》桓公五年:書蔡人、衛人、陳人從王伐鄭。《春秋》之初,無君無親者,莫甚於鄭莊,不聞以其嘗為王卿士而薄其罰。今陛下不能正奸臣之罪,其過不專在上,蓋臣等百執事不能輔天子以討有罪,皆《春秋》所不赦。請斷以此義,亟賜裁處。」
bǐng shēn, zhū sī liáng liào yuàn zhāng jiàn jìn duì, yán kàng jiàn shì, dì yuē: zhèn yú chén liáo lùn shì, wèi cháng bù jiàn shī xíng. jiàn yòu yán chǔ cái, dì yuē: rén cái xū shì yǎng zhī yú píng shí, lín shì fāng dé qí yòng.
丙申,諸司糧料院章鑒進對,言抗諫事,帝曰:「朕於臣僚論事,未嘗不見施行。」鑒又言儲才,帝曰:「人才須是養之於平時,臨事方得其用。」
xiān shì jīn jiāng wǔ xiān bài sǐ, yú dǎng sàn rù tài yuán zhēn dìng jiān, jù dà míng chuān, yòng jīn kāi xìng nián hào, zhòng zhì shù wàn, piāo lüè shù qiān lǐ. méng gǔ zhǔ mìng zhū dào bīng tǎo zhī, bù kè. yáng wéi zhōng zhàng jié kāi yù, jiàng qí qú shuài, yú dǎng xī píng.
先是金將武仙敗死,餘黨散入太原、真定間,據大明川,用金開興年號,眾至數萬,剽掠數千里。蒙古主命諸道兵討之,不克。楊惟中仗節開諭,降其渠帥,餘黨悉平。
méng gǔ dōng píng wàn hù yán zhōng jì, xí jué shù nián, dài yú zhèng shì, rèn yòng jiān nìng. jīng lì lǐ chǎng yuē: bǐ nián lái, qiú mǎ xiāng shàng, yǐn shí wú dù, kù cáng kōng xū, bǎi xìng guì lìng. ruò yóu xún xí gù cháng, kǒng huò shēng biàn. wéi gé xià jiē nà zhèng shì, chù yuǎn xiǎo rén, qù fú huá, dūn pǔ sù, sǔn qí cóng, shěng yàn yóu, suī bù néng jiù yǐ rán zhī shī, shàng kě yǐ mí wèi rán zhī huò. shí méng gǔ cái yì zhū hòu, fǎ zhì jìn mì, zhōng jì zòng chǐ zì ruò. chǎng yǐ qīn lǎo qiú jiě zhí, bù xǔ, xuán yǐ fù yōu qù guān.
蒙古東平萬戶嚴忠濟,襲爵數年,怠於政事,任用奸佞。經歷李昶曰:「比年來,裘馬相尚,飲食無度,庫藏空虛,百姓匱令。若猶循習故常,恐或生變。惟閤下接納正士,黜遠小人,去浮華,敦樸素,損騎從,省宴遊,雖不能救已然之失,尚可以彌未然之禍。」時蒙古裁抑諸候,法制浸密,忠濟縱侈自若。昶以親老求解職,不許,旋以父憂去官。
méng gǔ wàn hù shǐ quán děng qīn jīng hú jiāng huái zhī jìng, gōng hǔ tóu guān zhài, jìn zhì huáng zhōu.
蒙古萬戶史權等侵京湖、江淮之境,攻虎頭關寨,進至黃州。
lǐ zōng jiàn dào bèi dé dà gōng fù xìng liè wén rén wǔ shèng míng ān xiào huáng dì chún yòu qī nián méng gǔ dìng zōng èr nián
○理宗建道備德大功復興烈文仁武聖明安孝皇帝淳祐七年(蒙古定宗二年)
chūn, zhēng yuè, yǐ mǎo shuò, zhào: huáng zhí mèng qǐ, tè shòu yí zhōu guān chá shǐ jiàn zī shàn táng yú nèi xiǎo xué, zhì zhí jiǎng zàn dú èr yuán, yǐ nián zhì, quán jiù wáng dǐ xí xùn.
春,正月,乙卯朔,詔:「皇侄孟啟,特授宜州觀察使;建資善堂於內小學,置直講、贊讀二員,以年稚,權就王邸習訓。」
zhào yuē: jiān zhě rèn yòng fēi rén, bù néng bǐng lǐ huái yì yǐ fǔ zhèn, gù nǎi xiàn yú fěi yí, bài sú shāng jiào, péng yín sì qī, qún yì bèn yǒng yóu zhèn bù dé, zhèn shén kuì yān! tiān yòu zhī zhōng, huò rán dà wù, yì jì chù qù qí dǎng lèi, shǐ sōng zhī yǐ bǐ zhì shì, yǐ shì zhèn jué bù fù yòng zhī yì. jìn shēn shì dài fū jiāo zòu dié jiàn, kǔn kǔn kuǎn kuǎn yǐ chén yú qián, zhōng ài bèi zhì. zhèn sī suǒ yǐ wèi zì qiáng zhī jì, bǎi ěr zhí shì, yì yí xiāng jiè yǐ shí, kè qù jǐ sī.
詔曰:「間者任用非人,不能秉禮懷義以輔朕,顧乃陷於匪彝,敗俗傷教,朋淫肆欺,群議坌涌;由朕不德,朕甚愧焉!天誘之衷,豁然大悟,亦既絀去其黨類,史嵩之已俾致仕,以示朕決不復用之意。搢紳士大夫交奏迭諫,悃悃款款以陳於前,忠愛備至。朕思所以為自強之計,百爾執事,亦宜相戒以實,克去己私。」
dīng mǎo, zhào: jiè chì zhōu jūn xiàn zhèn, bù xǔ yīn dàn jié cì yàn, duō shā wù mìng, yī zūn jǐng yòu sān nián zhào shū, réng kè shí suǒ zài fàng shēng chí.
丁卯,詔:「戒敕州軍縣鎮,不許因誕節賜宴,多殺物命,一遵景祐三年詔書,仍刻石所在放生池。」
wù yín, zhào: huái zhè fā yùn sī gěi mǐ èr bǎi wàn shí, jì jiàn níng shào wǔ zhū jùn bèi shuǐ zhī mín.
戊寅,詔:「淮、浙發運司給米二百萬石,濟建寧、邵武諸郡被水之民。」
lǐ áng yīng shū hé lín ān yǐn zhào yǔ B170, yǔ qīn zhí zhèng, zhāng yán yì hé zhí zhèng dì nù mǎo yīng, bìng jí yán. zhèng cǎi chān zhī dì yì, chéng jiān hé yán mǎo yīng, yòu sǒu tóng liè zài shū yǐ hé yán. shǔ huáng shī yōng yì rán bù cóng, dú shū lùn yè chāng, chāng nǎi yǔ B170 zhī fù xīn yě. wèi jǐ, yán mǎo yīng jiē bà qù. cǎi yú shì jiàn zhōu yuán yè dà yǒu rù tái.
李昂英疏劾臨安尹趙與B170,語侵執政,章炎亦劾執政;帝怒昴英,並及炎。鄭寀覘知帝意,乘間劾炎、昴英,又嗾同列再疏以劾炎。屬黃師雍毅然不從,獨疏論葉閶,閶乃與B170之腹心也。未幾,炎、昴英皆罷去。寀於是薦周垣、葉大有入台。
èr yuè, gēng yín, dōu shěng yán: huái ān xiàn zhǔ bù zhōu zi róng, zāo lǐ quán zhī biàn, xiàn běi shí yǒu liù nián, shù yǐ dí móu mì wén biān kǔn, bá shēn lái guī. zhào tè gǎi cháo fèng láng, yǔ shēng zhuó chāi qiǎn.
二月,庚寅,都省言:「淮安縣主簿周子鎔,遭李全之變,陷北十有六年,數以敵謀密聞邊閫,拔身來歸。」詔特改朝奉郎,與升擢差遣。
bǐng shēn, zhào: sì chuān yán biān zhōu xiàn guān, rèn mǎn rì, zhuǎn xún guān zī yǒu chà. cóng zhì chén qǐng yě.
丙申,詔:「四川沿邊州縣官,任滿日,轉循官資有差。」從制臣請也。
jǐ hài, yǐ guì fēi yào shì hōng, chuò shì cháo èr rì.
己亥,以貴妃要氏薨,輟視朝二日。
yǐ sì, hàn lín xué shì lǐ sháo lǚ shū qǐng lǎo, shòu duān míng diàn xué shì tí jǔ yù lóng wàn shòu gōng.
乙巳,翰林學士李韶屢疏請老,授端明殿學士、提舉玉隆萬壽宮。
dīng wèi, lìng fēng zhuāng xià kù zhī huì zi shí èr wàn guàn, fù huái xī ān fǔ sī zào chuán.
丁未,令封樁下庫支會子十二萬貫,付淮西安撫司造船。
rén zǐ, zhào gǎi qián dǐ wèi lóng shuò gōng.
壬子,詔改潛邸為龍朔宮。
chū fēng zhuāng kù shí bā jiè huì zi wǔ wàn guàn, fù lín ān fǔ jīn qiǎn sān biān qǐng jǔ shì rén guī lǐ. yǐ bù yǔn suǒ qǐ shěng shì, gù yǒu shì mìng.
出封樁庫十八界會子五萬貫,付臨安府津遣三邊請舉士人歸里。以不允所乞省試,故有是命。
shì yù shǐ zhōu tǎn, hé lǐ bù shì láng chéng gōng xǔ, chū zhī jiàn níng fǔ. zhèng qīng zhī yīn gōng xǔ jiǎo qí zi shì chāng zhī mìng, huì shén, shù yú jīng yán yán qí duǎn. tǎn qī yǔ qīng zhī qī shàn, chéng qí zhǐ, rù tái jí shǒu hé gōng xǔ, zhèng cǎi yòu hé zhī, gōng xǔ luò zhí.
侍御史周坦,劾禮部侍郎程公許,出知建寧府。鄭清之因公許繳其子士昌之命,恚甚,數於經筵言其短。坦妻與清之妻善,承其指,入台即首劾公許,鄭寀又劾之,公許落職。
xiān shì jiāng wàn lǐ gài cí shěng mǔ, bù xǔ, wàn lǐ shǐ qí dì fèng mǔ guī nán kāng. xuán wén mǔ bìng, bù qí bào, chí guī, zhì qí mén, wén fù. jì wàn lǐ zhě xiāng yǔ téng bàng, wèi wàn lǐ mǔ sǐ, mì bù fā sàng, fǎn xié qiè yìng zì suí. zhōu tǎn hé zhī, wàn lǐ zuò fèi.
先是江萬里丐祠省母,不許,萬里使其弟奉母歸南康。旋聞母病,不俟報,馳歸,至祁門,聞訃。忌萬里者相與騰謗,謂萬里母死,秘不發喪,反挾妾媵自隨。周坦劾之,萬里坐廢。
méng gǔ hū bì lài shòu xíng zhōu fēn dì. xíng dāng yào chōng, zhēng qiú bǎi chū, mín fú kān mìng. sēng zi cōng jiàn zhāng wén qiān kě yòng, suì zhào jiàn, mìng zhǎng wáng fǔ shū jì, yán yú hū bì lài yuē: jīn mín shēng kùn bì, mò xíng wèi shén. hé zé rén wǎng zhì zhī! yú shì nǎi xuǎn wū tuō liú sù lǐ jiǎn sān rén zhì xíng, xié xīn wèi zhì, hù zēng shí bèi. yóu shì hū xīn lài yì zhòng rú shì, shí zì wén qiān fā zhī.
蒙古呼必賚受邢州分地。邢當要衝,徵求百出,民弗堪命。僧子聰薦張文謙可用,遂召見,命掌王府書記,言於呼必賚曰:「今民生困敝,莫邢為甚。盍擇人往治之!」於是乃選烏托、劉肅、李簡三人至邢,協心為治,戶增十倍。由是呼心賚益重儒士,實自文謙發之。
méng gǔ yǐ mèng kè sà ěr wèi duàn shì guān. mèng kè sà ěr cháng cóng zhū wáng mǎng lài kòu zhēng qí chè, shēn xiān zhū jiāng, jí yǐ suǒ fú bǎo yù bān zhū jiāng, zé tuì rán yī wú suǒ qǔ, mǎng lài kòu shén zhòng zhī. zhì shì wèi duàn shì guān, gāng míng néng jǔ qí zhí.
蒙古以孟克薩爾為斷事官。孟克薩爾嘗從諸王莽賚扣征奇徹,身先諸將,及以所俘寶玉頒諸將,則退然一無所取,莽賚扣甚重之。至是為斷事官,剛明能舉其職。
sān yuè, jiǎ zǐ, zhī dà zōng zhèng chéng jiān quán jīn bù láng guān yáo xī dé, yán lǐ sháo lǎo chéng yǒu dé wàng, yí liú fèng nèi cí, shì jīng wò. wù chén, zhào: lǐ sháo yī jiù duān míng diàn xué shì tí jǔ wàn shòu guān jiān shì dú.
三月,甲子,知大宗正丞兼權金部郎官姚希得,言李韶老成有德望,宜留奉內祠,侍經幄。戊辰,詔:「李韶依舊端明殿學士、提舉萬壽觀兼侍讀。」
shì chūn, méng gǔ zhāng róu gōng sì zhōu, xuán hái tún yǐ. zhàng xià lì guā lēi jiā xiǎn zǔ dé zuì wáng zǒu, shàng biàn wū róu, méng gǔ zhǔ mìng zhí róu yǐ běi. dà chén duō yǐ hé mén bǎo róu zhě, zú biàn qí wū, xiǎn zǔ fú zhū.
是春,蒙古張柔攻泗州,旋還屯已。帳下吏瓜勒佳顯祖得罪亡走,上變誣柔,蒙古主命執柔以北。大臣多以闔門保柔者,卒辨其誣,顯祖伏誅。
xià, sì yuè, xīn mǎo, yǐ hàn, jué zhōng wài xì qiú, zhàng yǐ xià shì zhī.
夏,四月,辛卯,以旱,決中外繫囚,杖以下釋之。
gēng zǐ, yǐ xíng bù shàng shū wáng bó dà wèi duān míng diàn xué shì tóng qiān shū shū mì yuàn shì, hàn lín xué shì zhī zhì gào wú qián wèi duān míng diàn xué shì tóng qiān shū shū mì yuàn shì.
庚子,以邢部尚書王伯大為端明殿學士、同簽書樞密院事,翰林學士、知制誥吳潛為端明殿學士、同簽書樞密院事。
xīn chǒu, yǐ zhèng qīng zhī wèi tài fù yòu chéng xiàng shū mì yuàn shǐ zhào guó gōng yóu lǚ bà wèi guān wén diàn dà xué shì lǐ quán guān shǐ jiān shì dú. huò qǐng gèng huà gǎi yuán, qīng zhī yuē: gǎi yuán, tiān zǐ zhī shǐ shì gèng huà, cháo tíng zhī dà duān. hàn shì yǐ fēi gǔ, bù yīn yì xiāng ér wèi zhī. nǎi zhǐ.
辛丑,以鄭清之為太傅、右丞相、樞密院使、趙國公;游侶罷為觀文殿大學士、醴泉觀使兼侍讀。或請更化改元,清之曰:「改元,天子之始事;更化,朝廷之大端。漢事已非古,不因易相而為之。」乃止。
yǐ zhào kuí wèi shū mì shǐ jiān cān zhī zhèng shì dū shì jiāng huái jīng xī hú běi jūn mǎ jiān zhī jiàn kāng fǔ, chén wěi zhī shū mì yuàn shì hú nán ān fǔ dà shǐ jiān zhī tán zhōu yòng zhèng qīng zhī jiàn yě.
以趙葵為樞密使兼參知政事、督視江淮、京西湖北軍馬兼知建康府,陳韡知樞密院事、湖南安撫大使兼知譚州;用鄭清之薦也。
gēng xū, yǐ rù yǔ wèi yīng, juān dà lǐ sì sān yá lín ān fǔ shǔ zāng fá qián.
庚戌,以褥雨未應,蠲大理寺、三衙、臨安府屬贓罰錢。
rén zǐ, guǎng xī cáo chén hé guì zhōu shǒu chén chén jiàn, pò xié kǎo shì, sī qǔ shì rén, huài kē jǔ fǎ zhào zài juān yī zhì, lēi zhì shì.
壬子,廣西漕臣劾貴州守臣陳鑒,迫脅考試,私取士人,壞科舉法;詔再鐫一秩,勒致仕。
wǔ yuè, jiǎ yín, zhào: wǔ gōng láng yáng zhōu níng huái jūn tǒng zhì zhāng zhōng, shù shǒu fú shān, shǒu bó dí shuài, jù sǐ yú shuǐ, tè zèng wǔ lüè dài fū, gèng guān qí yī zi.
五月,甲寅,詔:「武功郎、楊州寧淮軍統制張忠,戍守浮山,手搏敵帥,俱死於水,特贈武略大夫,更官其一子。」
yǐ mǎo, yǐ dǎo yǔ wèi yīng, zhào zhū lù lù qiú.
乙卯,以禱雨未應,詔諸路錄囚。
jǐ wèi, dǎo yǔ yú tiān dì zōng miào shè jì.
己未,禱雨於天地、宗廟、社稷。
jǐ sì, zhào cì liǎng huái jīng shǔ céng jīng zhàn zhēng zhī dì tián shuì sān nián, qí sù bū xī chú zhī.
己巳,詔賜兩淮、京、蜀曾經戰爭之地田稅三年,其宿逋悉除之。
rén shēn, wú qián jiān quán cān zhī zhèng shì.
壬申,吳潛兼權參知政事。
liù yuè, guǐ sì, cì jìn shì zhāng yuān wēi yǐ xià wǔ bǎi èr shí qī rén jí dì chū shēn. yuān wēi děng yǐ què yǔ, qǐng miǎn qióng lín cì yàn.
六月,癸巳,賜進士張淵微以下五百二十七人及第、出身。淵微等以闕雨,請免瓊林賜宴。
bǐng shēn, zhào qiú zhí yán, mǐ hàn. xú lín yīng zhào, yán jiàn yì dài fū zhèng cǎi bù yì zé bù yǔ, lín ān yǐn zhào yǔ B170 bù yì zé bù yǔ bù bào, suì yǐn qù. dì qiǎn zhù zuò láng yáo xī dé liú zhī, bù hái. yù bǐ gǎi hé rù guān, nǎi gǎi xuān jiào láng. lín lǚ cí, yuē: xiàng wèi shēn sǐ ér bù gǎn qī qí jūn fù, jīn yǐ guān gāo ér zì xuàn yú shēng píng, shī qí běn xīn, hé yǐ bào qí zhōng zhì! yòu yuē: zhì guì hū jié, zhōng shàng hū jīng. jí yǒu bài, zé zì xiàn yú gòu wū yǐ.
丙申,詔求直言,弭旱。徐霖應詔,言諫議大夫鄭寀不易則不雨,臨安尹趙與B170不易則不雨;不報,遂引去。帝遣著作郎姚希得留之,不還。御筆改合入官,乃改宣教郎。霖屢辭,曰:「向為身死而不敢欺其君父,今以官高而自眩於生平,失其本心,何以暴其忠志!」又曰:「志貴乎潔,忠尚乎精。即有敗,則自陷於垢污矣。」
shí zhèng cǎi zhào yǔ B170 jí zhōu tǎn yè dà yǒu jiān chá yù shǐ chén gāi xiāng hé wèi yī, wéi huáng shī yōng gū lì, cǎi è zhī yóu shén, sī suǒ yǐ qù shī yōng, wèi dé, zhāo sì rén gòng móu zhī. huì yīng zhào chén yán zhě duō zhǐ cǎi yuán wèi zhì zāi zhī yóu, móu zi cái lǐ bó yù, lú yuè yǔ yóu jùn, yuán děng wěi zhuàn nì míng shū, wū zi cái yuè děng. shī yōng yì yù tà qián lì biàn, wèi: nì míng shū, tiáo lìng suǒ jìn, fēi gōng lùn yě, bù zhī hé wèi zhì qián? yīn fā qí wěi zhuàn zhī jī. shì yuè shū yù shī yōng, cǎi nǎi yǐ yuè fù shī yōng shàng wén. dì bù tīng, zhuó shī yōng zuǒ sī jiàn.
時鄭寀、趙與B170及周坦、葉大有、監察御史陳垓相合為一,唯黃師雍孤立,寀惡之尤甚,思所以去師雍,未得,招四人共謀之。會應詔陳言者多指寀、垣為致災之由,牟子才、李伯玉,盧鉞語尤峻,垣等偽撰匿名書,誣子才、鉞等。師雍詣御榻前力辨,謂:「匿名書,條令所禁,非公論也,不知何為至前?」因發其偽撰之跡。適鉞疏譽師雍,寀乃以鉞附師雍上聞。帝不聽,擢師雍左司諫。
jiǎ chén, chū fēng chǔ cāng mǐ sān shí wàn shí yǐ píng dí jià.
甲辰,出豐儲倉米三十萬石以平糴價。
jǐ yǒu, zhào: hàn shì rì shén, liǎng huái xiāng shǔ jí jiāng mǐn nèi jùn, jiān yīn bīng kòu, yí hái bào lù, gǎn shāng hé qì, lìng suǒ shǔ zhōu xiàn shōu yì zhī.
己酉,詔:「旱勢日甚,兩淮、襄、蜀及江、閩內郡,間因兵寇,遺骸暴露,感傷和氣,令所屬州縣收瘞之。」
zhào: jīng hú běi lù fù zǒng guǎn wáng yīng guī shùn, jìn zhì èr děng.
詔:「京湖北路副總管王英歸順,進秩二等。」
qiū, qī yuè, méng gǔ zhǔ xī xún tài yuán. wàn hù hǎo hé shàng cháo yú xíng gōng, cì yín wàn dìng, cí yuē: shǎng lài guò hòu, chén bù yīng dú shòu. chén jī wēi láo, jiē jiāng xiào xié lì yě. suì zòu jiāng xiào liú tiān lù děng, jiē cì zhī jīn yín fú.
秋,七月,蒙古主西巡太原。萬戶郝和尚朝於行宮,賜銀萬錠,辭曰:「賞賚過厚,臣不應獨受。臣積微勞,皆將校協力也。」遂奏將校劉天祿等,皆賜之金銀符。
bǐng chén, zhào: jīng è dōu tǒng sī, tīng jīng hú zhì shuài sī jié zhì chí zhōu jiàn kāng zhèn jiāng fǔ dōu tǒng sī, bìng tīng yán jiāng zhì sī jié zhì xǔ pǔ dōu tǒng sī, gǎi tīng xìng guó qí huáng ān qìng sì jùn jié zhì. cóng dū shì zhào kuí zhī qǐng yě.
丙辰,詔:「荊鄂都統司,聽荊湖制帥司節制;池州、建康、鎮江府都統司,並聽沿江制司節制;許浦都統司,改聽興國、蘄、黃、安慶四郡節制。」從督視趙葵之請也。
gēng shēn, ān qìng shǒu chén ōu yáng yí, yǐ gǎi chà zhé zhī rèn, zhào xuē guān èr děng, lìng xiàn chén xiè xiàn zi lǐng jùn.
庚申,安慶守臣歐陽頤,以改差輒之任,詔削官二等,令憲臣謝獻子領郡。
zhào: cí miǎn chú shòu, shí wèi fán wén, chú shì cóng tái jiàn gěi shě liǎng shěng zuǒ yòu shǐ yǐ shàng xǔ cí miǎn, yú guān bù xǔ.
詔:「辭免除授,實為繁文,除侍從、台諫、給舍、兩省左右史以上許辭免,餘官不許。」
yǐ chǒu, wú qián bà zhī fú zhōu, yǐ zhōu tǎn hé zhī yě.
乙丑,吳潛罷知福州,以周坦劾之也。
dīng mǎo, yǐ bié zhī jié wèi cān zhī zhèng shì, jiàn yì dài fū zhèng cǎi wèi duān míng diàn xué shì tóng qiān shū shū mì yuàn shì.
丁卯,以別之傑為參知政事,諫議大夫鄭寀為端明殿學士、同簽書樞密院事。
guǐ yǒu, zhào shǎng zhè dōng xī fú jiàn lù jiān sī zhōu jùn suǒ shēn guān shì zhī jiā jì tiào zhě fán jiǔ rén, bǔ zhuǎn guān zī yǒu chà.
癸酉,詔賞浙東、西、福建路監司、州郡所申官士之家濟糶者凡九人,補轉官資有差。
zhèng cǎi zhī rù zhèng fǔ yě, bù wèi gōng lùn suǒ yǔ. tài cháng bó shì móu zi cái shū yán: bì xià yù liú xú lín, lín suǒ lùn hé zhě, zhào yǔ B170 zhèng cǎi yě. èr rén zhī zhōng, cǎi yóu wú chǐ, qǐng xiān bà zhī. bā yuè, jiǎ shēn, zhèng cǎi bà. zi cái yòu lùn zhèng qīng zhī bù dāng yǐn shǐ sōng zhī dǎng bié zhī jié gòng zhèng, fù wèi shū dǐ qīng zhī, yǐ kǒng guāng zhāng yǔ qiè zé zhī, qīng zhī kuì xiè.
鄭寀之入政府也,不為公論所予。太常博士牟子才疏言:「陛下欲留徐霖,霖所論劾者,趙與B170、鄭寀也。二人之中,寀尤無恥,請先罷之。」八月,甲申,鄭寀罷。子才又論鄭清之不當引史嵩之黨別之傑共政,復為書抵清之,以孔光、張禹切責之,清之愧謝。
bǐng xū, zhào hù bù yán gé zhū lù zhōu xiàn zēng shōu duō liàng miáo mǐ zhī bì.
丙戌,詔戶部嚴革諸路州縣增收多量苗米之弊。
xīn mǎo, zhào shí jūn chén dà rèn wáng fāng liè gè juān yī zhì, yǐ qí wū píng mín wèi zhòng pì, xiè sī yì zhāng mào gè jìn yī zhì, jīng qí píng fǎn zhī gōng cóng hú běi xiàn chén zhī qǐng yě.
辛卯,詔石鈞、陳大任、王方烈各鐫一秩,以其誣平民為重辟,謝思乂、張懋各進一秩,旌其平反之功;從湖北憲臣之請也。
jǐ hài, yǐ qiū fēng yǐ jìn, biān bèi dāng yán, zhè yòu sì jùn, mì ěr xíng dū, wèi cūn fú shān chái xū yī dài, yí yù wèi zhī bèi, zhào shǒu chén tiáo jù cuò zhì.
己亥,以秋風已勁,邊備當嚴,浙右四郡,密邇行都,魏村、福山、柴墟一帶,宜預為之備,詔守臣條具措置。
xīn chǒu, zhào: qián tōng pàn péng zhōu yǔ wén jǐng nè, mà zéi ér sǐ, zèng guān èr děng, réng yǔ yī zi xià zhōu wén xué.
辛丑,詔:「前通判彭州宇文景訥,罵賊而死,贈官二等,仍與一子下州文學。」
rén yín, zhào: jiān sī shǒu chén yí jí jiǎng huāng zhèng yǐ zhèn fá jué shuì zū yǒu hé juān jiǎn zhě, hé shí yǐ wén.
壬寅,詔:「監司、守臣宜亟講荒政以賑乏絕;稅租有合蠲減者,核實以聞。」
jiǎ chén, gāo dìng zǐ hōng, chuò cháo yī rì, zèng shǎo bǎo.
甲辰,高定子薨,輟朝一日,贈少保。
shì yuè, méng gǔ zhǔ mìng měng gǔ rén hù měi bǎi rén yǐ yī rén kè bā tú lǔ.
是月,蒙古主命蒙古人戶每百人以一人克巴圖魯。
jiǔ yuè, bǐng chén, zhào: mìng guān gāi shè, chén qǐ gǎi zhèng, bù jū qī xiàn jīn hòu shè tiáo shān qù xiàn yī nián nèi sì zì. cóng zuǒ sī chén yuán fèng zhī qǐng yě.
九月,丙辰,詔:「命官該赦,陳乞改正,不拘期限;今後赦條刪去『限一年內』四字。」從左司陳元鳳之請也。
dīng sì, zhào gǎi shàng shū shěng tí lǐng yán shì suǒ wèi tí lǐng chá yán suǒ.
丁巳,詔改尚書省提領鹽事所為提領茶鹽所。
huáng shī yōng yǔ zhèng qīng zhī, gù tóng shě, huì shī yōng hé liú yòng xíng wèi xiàn, jiē qīng zhī qīn gù yě, qīng zhī bù lè. zhōu yuán zhī zhī, xǐ yuē: wú dé suǒ yǐ qù shī yōng yǐ. qiǎn qí qī rì zào qīng zhī qī zèn yuē bǐ qù yòng xíng xiàn, nǎi qù chéng xiàng zhī jiàn yě. dì yù yòng shī yōng wèi shì yù shǐ, qīng zhī yuē: rú cǐ, zé chén bù kě liú. nǎi qiān shī yōng wèi qǐ jū shè rén, shī yōng gài qù. qīng zhī yóu jì qí shāo biǎn, shī yōng yuē wú yù wèi quán rén. zhōng bù qū.
黃師雍與鄭清之,故同舍,會師雍劾劉用行、魏峴,皆清之親故也,清之不樂。周垣知之,喜曰:「吾得所以去師雍矣。」遣其妻日造清之妻譖曰;「彼去用行、峴,乃去丞相之漸也。」帝欲用師雍為侍御史,清之曰:「如此,則臣不可留。」乃遷師雍為起居舍人,師雍丐去。清之猶冀其稍貶,師雍曰;「吾欲為全人。」終不屈。
méng gǔ yǐ gāo lì suì gòng bù rù, fá zhī. zì hòu bā nián, fán sì yì jiāng, bá qí chéng shí yǒu sì.
蒙古以高麗歲貢不入,伐之。自後八年,凡四易將,拔其城十有四。
dōng, shí yuè, xīn sì, tài bái zhòu jiàn.
冬,十月,辛巳,太白晝見。
zhào: jīng hú fù dōu tǒng lǐ dé, tǎo guǎng dōng dòng guān yǒu gōng, jìn guān yī děng.
詔:「京湖副都統李得,討廣東峒冠有功,進官一等。」
guǐ wèi, cháo xiàn jǐng líng gōng.
癸未,朝獻景靈宮。
yǐ yán zhōu hàn, zhào fēng chǔ cāng gěi mǐ wàn shí zhèn tiào.
以嚴州旱,詔豐儲倉給米萬石賑糶。
bǐng xū, jīng hú ān fǔ sī diào bīng píng chén yuán mán yáo yǒu gōng, zǒng xiá zhāng qiān tǒng zhì gāo tiān yòu děng shǎng cì yǒu chà.
丙戌,京湖安撫司調兵平辰、沅蠻猺有功,總轄張謙、統制高天祐等賞賜有差。
jǐ yǒu, chén gāi yán gé fǎ rì huài, tiān xià shì tīng yì bù měi, yīn tiáo chén tiān chà chōu chà shè jú, xū rù zòu pì gǎi rèn jiàn jǔ jiè bǔ kuàng zhí nì guò shí bì, qǐng fēng shì zhōng wài cóng zhī.
己酉,陳垓言格法日壞,天下視聽益不美,因條陳添差、抽差、攝局,須入、奏辟、改任、薦舉、借補、曠職、匿過十弊,請風示中外;從之。
jiǎ yín, yǐ zhèn jiāng fǔ hàn, zhào liǎng zhè zhuǎn yùn sī jiǎn hé juān zū qī wàn sì qiān dàn yǒu qí.
甲寅,以鎮江府旱,詔兩浙轉運司檢核蠲租七萬四千石有奇。
méng gǔ kuò rén hù, xià lìng, gǎn yǐn shí zhě zhū, jí qí jiā. gǎo chéng lìng dǒng wén bǐng, jùn zhī zǐ yě, shǐ mín jù kǒu ér jū, shǎo wèi hù shù. zhòng yǐ wèi bù kě, wén bǐng yuē: wèi mín huò zuì, wú suǒ gān xīn. mín yì yǒu bù lè wèi zhě, wén bǐng yuē hòu dāng dé wǒ. yóu shì fù liǎn dà jiǎn, mín dé fù wán.
蒙古括人戶,下令,敢隱實者誅,籍其家。藁城令董文炳,俊之子也,使民聚口而居,少為戶數。眾以為不可,文炳曰:「為民獲罪,吾所甘心。」民亦有不樂為者,文炳曰;「後當德我。」由是賦斂大減,民得富完。
shí èr yuè, rén wǔ, yǐ zhào yǔ B170 wèi duān míng diàn xué shì tí lǐng hù bù cái yòng.
十二月,壬午,以趙與B170為端明殿學士、提領戶部財用。
gēng yín, yǐ jìn jī hàn, zhào: zhèng suì tiān jī jié dà yàn quán miǎn, qí zhōu jùn cì yàn, wù cóng shěng yuē, wú dé kē rǎo, yǐ fù zhèn jìng tiān ài mín zhī yì.
庚寅,以近畿旱,詔:「正歲、天基節大宴權免,其州郡賜宴,務從省約,毋得科擾,以副朕敬天愛民之意。」
xīn mǎo, lǐ míng fù hōng, chuò shì cháo yī rì.
辛卯,李鳴復薨,輟視朝一日。
rén chén, zhào: tài xué shēng chén jiǔ wàn, zài běi shí yī nián, tuō shēn lái guī, tiáo chén dí zhōng shì yí, yǒu yì bèi yù, tè bǔ dí gōng láng.
壬辰,詔:「太學生陳九萬,在北十一年,脫身來歸,條陳敵中事宜,有益備御,特補迪功郎。」
zhōu tǎn hé huáng shī yōng, bà zhī.
周坦劾黃師壅,罷之。
méng gǔ hū bì lài wén zhēn dìng lù jīng lì guān zhāng dé huī zhī xián, zhào zhì fān dǐ, wèn yuē: kǒng zǐ mò yǐ jiǔ, jīn qí xìng ān zài? dé huī duì yuē: shèng rén yǔ tiān dì xiāng zhōng shǐ, wú wǎng bù zài. diàn xià néng xíng shèng rén zhī dào, xìng jí zài shì yǐ. yòu wèn: huò yún! liáo yǐ shì fèi, jīn yǐ rú wáng. yǒu zhū? duì yuē: liáo shì chén wèi zhōu zhī, jīn xiù nǎi suǒ qīn dǔ. zǎi zhí zhōng suī yòng yī èr rú chén, yú jiē wǔ biàn shì jué, jí lùn jūn guó dà shì, yòu bù shǐ yù wén. dà dǐ yǐ rú jìn zhě sān shí zhī yī, guó zhī cún wáng, zì yǒu rèn qí zé zhě, rú hé jiù yān? hū bì lài rán zhī. yīn wèn dé huī yuē: zǔ zōng fǎ dù jù zài, ér wèi jǐn shè shī zhě shén duō, jiāng rú zhī hé? dé huī zhǐ yín pán yù yuē: chuàng yè zhī zhǔ, rú zhì cǐ qì, jīng xuǎn bái jīn, liáng jiàng guī ér chéng zhī, bì hòu rén chuán zhī wú qióng, dāng qiú jǐn hòu zhě sī zhǎng, nǎi yǒng wèi bǎo yòng. fǒu zé bù wéi quē huài, yì kǒng yǒu qiè ér qù zhī zhě yǐ. hū bì lài liáng jiǔ yuē: cǐ zhèng wú xīn suǒ bù wàng yě. yòu wèn: nóng jiā zuò kǔ, hé yī shí zhī bù shàn? duì yuē: nóng sāng, tiān xià zhī běn, yī shí zhī suǒ cóng chū zhě yě. nán gēng nǚ zhī, zhōng suì qín kǔ, zé qí jīng zhě shū zhī guān, yú cū è zhě jiāng yǐ yǎng shì fǔ yù, ér qīn mín zhī lì, fù héng liǎn yǐ jǐn zhī, zé mín xiān yǒu bù dòng něi zhě yǐ. yòu fǎng zhōng guó rén cái, dé huī jǔ wèi pán yuán yù lǐ yě děng èr shí yú rén. dé huī, jiāo chéng rén yě.
蒙古呼必賚聞真定路經歷官張德輝之賢,召至籓邸,問曰:「孔子歿已久,今其性安在?」德輝對曰:「聖人與天地相終始,無往不在。殿下能行聖人之道,性即在是矣。」又問:「或雲!遼以釋廢,金以儒亡。有諸?」對曰:「遼事臣未周知,金秀乃所親睹。宰執中雖用一二儒臣,餘皆武弁世爵,及論軍國大事,又不使預聞。大抵以儒進者三十之一,國之存亡,自有任其責者,儒何咎焉?」呼必賚然之。因問德輝曰:「祖宗法度具在,而未盡設施者甚多,將如之何?」德輝指銀槃喻曰:「創業之主,如制此器,精選白金,良匠規而成之,畀後人傳之無窮,當求謹厚者司掌,乃永為寶用。否則不惟缺壞,亦恐有竊而去之者矣。」呼必賚良久曰:「此正吾心所不忘也。」又問:「農家作苦,何衣食之不贍?」對曰:「農桑,天下之本,衣食之所從出者也。男耕女織,終歲勤苦,擇其精者輸之官,餘粗惡者將以仰事俯育,而親民之吏,復橫斂以盡之,則民鮮有不凍餒者矣。」又訪中國人才,德輝舉魏磻、元裕、李冶等二十餘人。德輝,交城人也。
lǐ zōng jiàn dào bèi dé dà gōng fù xìng liè wén rén wǔ shèng míng ān xiào huáng dì chún yòu bā nián méng gǔ dìng zōng sān nián
○理宗建道備德大功復興烈文仁武聖明安孝皇帝淳祐八年(蒙古定宗三年)
chūn, zhēng yuè, bǐng zǐ, tài cháng sì yán: jiǎn zhào zhōng xìng lǐ shū, sì mèng cháo xiàn jǐng líng gōng, fēn sān rì xíng lǐ. zì chún xī shí wǔ nián hòu, fēn zuò liǎng rì, jìn nián zhū hòu diàn duō mìng zǎi zhí fēn yì. rú yù chē jià cì rì qīn lín, měi wèi sān shàng xiāng, yī guì diàn, fǔ fú, xìng, zài bài, dé lǐ zhī yí. cóng zhī.
春,正月,丙子,太常寺言:「檢照《中興禮書》,四孟朝獻景靈宮,分三日行禮。自淳熙十五年後,分作兩日,近年諸後殿多命宰執分詣。如遇車駕次日親臨,每位三上香,一跪奠,俯伏,興,再拜,得禮之宜。」從之。
méng gǔ wàn hù hǎo hé shàng, fèng zhào hái zhì tài yuán, qǐng fán yuǎn dào zū shuì yán kè guò dāng zhě, xī juān chú zhī.
蒙古萬戶郝和尚,奉詔還治太原,請凡遠道租稅、鹽課過當者,悉蠲除之。
èr yuè, xīn chǒu, jīng hú shuài chén chén wěi yán: guó jiā yǐ huǒ dé wáng, yú huǒ dé zhī sì, hé jiā qīn chóng. yán dì líng zài héng zhōu chá líng xiàn, miào jiǔ fú zhì, qǐng xiāng dù xìng xiū, yǐ chēng chóng fèng zhī yì. cóng zhī.
二月,辛丑,荊湖帥臣陳韡言:「國家以火德王,於火德之祀,合加欽崇。炎帝陵在衡州茶陵縣,廟久弗治,請相度興修,以稱崇奉之意。」從之。
bǐng wǔ, zhōu yuán qǐng shēn míng shí qī shí bā jiè huì zi bìng yǒng xíng yòng, yǐ jiān mín xìn zuǒ sī zhào rǔ jì qǐng gèng zào shí jiǔ jiè tài cháng bó shì huáng hóng qǐng bù yòng huì zi, tíng mài yán chāo. kuáng yán huò zhòng, yí zhèng wàng dàn zhī zuì, zhào gè bà suǒ jū guān.
丙午,周垣請申明十七、十八界會子並永行用,以堅民信;左司趙汝暨請更造十九界;太常博士黃洪請不用會子,停賣鹽鈔。狂言惑眾,宜正妄誕之罪,詔各罷所居官。
dīng wèi, jiān chá yù shǐ chén gāi, qǐng xuān yù fǔ chén shēn chì lì bù, wèi lì jùn zhě bù xǔ wèi láng, yǐ wèi láng zhě gēng dié bǔ wài, wèi lì xiàn zhě bì lìng xū rù, yǐ zuò xiàn zhě xū jí rèn mǎn, què cì bì yī xiān hòu, wú huò gǎi chà, shù yì jiǎo xìng yǐ zhòng míng qì cóng zhī.
丁未,監察御史陳垓,請宣諭輔臣申飭吏部,未歷郡者不許為郎,已為郎者更迭補外,未歷縣者必令須入,已作縣者須及任滿,闕次必依先後,毋或改差,庶抑僥倖以重名器;從之。
méng gǔ shì diàn kǒng zǐ miào, zhì zuò yú hū bì lài. hū bì lài wèn zhāng dé huī yuē: kǒng zǐ miào shí zhī lǐ hé rú? duì yuē: kǒng zǐ wèi wàn shì wáng zhě shī, yǒu guó zhě zūn zhī, zé yán qí miào mào, xiū qí shí sì. qí chóng yǔ fǒu, yú shèng rén wú suǒ sǔn yì, dàn yǐ cǐ jiàn shí jūn chóng rú zhòng dào zhī yì hé rú ěr. hū bì lài yuē: jīn ér hòu cǐ lǐ wù fèi. hū bì lài yòu wèn: diǎn bīng yǔ zǎi mín zhě wèi hài shú shén? duì yuē jūn wú jì lǜ, zòng shǐ cán bào, hài gù fēi qīng. ruò zǎi mín zhě tóu huì jī liǎn yǐ dú tiān xià, shǐ zǔ zōng zhī mín rú dǎo shuǐ huǒ, wèi hài yóu shén. hū bì lài yuē rán zé nài hé? duì yuē: mò ruò gèng qiǎn zú rén zhī xián rú kūn bù hā zhě, shǐ zhǎng bīng quán, xūn jiù rú hū tú hū zhě, shǐ zhǔ mín zhèng. ruò cǐ, zé tiān xià jūn shòu cì yǐ.
蒙古釋奠孔子廟,致胙於呼必賚。呼必賚問張德輝曰:「孔子廟食之禮何如?」對曰:「孔子為萬世王者師,有國者尊之,則嚴其廟貌,修其時祀。其崇與否,於聖人無所損益,但以此見時君崇儒重道之意何如耳。」呼必賚曰:「今而後此禮勿廢。」呼必賚又問:「典兵與宰民者為害孰甚?」對曰;「軍無紀律,縱使殘暴,害固非輕。若宰民者頭會箕斂以毒天下,使祖宗之民如蹈水火,為害尤甚。」呼必賚曰;「然則奈何?」對曰:「莫若更遣族人之賢如昆布哈者,使掌兵權,勛舊如呼圖呼者,使主民政。若此,則天下均受賜矣。」
sān yuè, jiǎ yín, dū shì zhào kuí shàng jiāng shì sì zhōu jiě wéi zhī gōng. zhào: qí gōng tè yǔ bǔ zhuǎn sì guān, qí yú bǔ zhuǎn yǒu chà. qí huái xī zhāo fǔ sī yīng yuán lì gōng jiāng shì, bìng yǔ bǐ lèi tuī shǎng.
三月,甲寅,督視趙葵上將士泗州解圍之功。詔:「奇功特與補轉四官,其餘補轉有差。其淮西招撫司應援立功將士,並與比類推賞。」
sì zhōu zhī wéi yě, qián fēng jūn tǒng zhì tián zhì yuān fù zǐ, zhàn sǐ yú cháo hé bà, jiǎ xū, zhào zèng zhì yuān fù zǐ guān, xù qí jiā. xún lì miào sì zhōu, cì é yǐ jīng zhōng jié.
泗州之圍也,前鋒軍統制田智淵父子,戰死於潮河壩,甲戌,詔贈智淵父子官,恤其家。尋立廟泗州,賜額以旌忠節。
yǐ hài, chén gāi yán: mín mìng yǔ guó mài xiāng wéi, yù lùn bù dāng, xíng fá bù zhōng, zé wú yǐ bǎo sī mín zhī mìng, shàng hé yǐ bǎo wú guó zhī mìng mài? yīn jí yán jiǎn hé jué yù shū jué tuī kān jū suǒ cì huán zòu cái xiáng fù zhòng kān zhuī zhèng shí bì cóng zhī.
乙亥,陳垓言:「民命與國脈相維,獄論不當,刑罰不中,則無以保斯民之命,尚何以保吾國之命脈?」因極言檢核、決獄、疏決、推勘、拘鎖、刺環、奏裁、詳覆、重勘、追證十弊;從之。
méng gǔ zhǔ cú yú háng xī yǎ ěr zhī dì, nián sì shí sān. zàng qǐ niǎn gǔ, miào hào dìng zōng. zì tài zōng huáng hòu chēng zhì yǐ lái, fǎ dù bù yī, nèi wài lí xīn. zhì shì guó nèi dà hàn, hé nèi jǐn hé, yě cǎo zì fén, niú mǎ sǐ zhě shí bā jiǔ, rén bù liáo shēng. zhū wáng jí gè bù, yòu qiǎn shǐ yú zhū jùn zhēng qiú huò cái, huò yú xī fān huí gú suǒ qǔ zhū jī, huò yú dōng hǎi sōu qǔ yīng gú yì qí luò yì, zhòu yè bù jué, mín lì yì kùn. huáng hòu lì kù chūn zi shí lēi men tīng zhèng, zhū wáng dà chén duō bù fú.
蒙古主殂於杭錫雅爾之地,年四十三。葬起輦谷,廟號定宗。自太宗皇后稱制以來,法度不一,內外離心。至是國內大旱,河內盡涸,野草自焚,牛馬死者十八九,人不聊生。諸王及各部,又遣使於諸郡徵求貨財,或於西蕃、回鶻索取珠璣,或於東海搜取鷹、鶻、驛騎絡繹,晝夜不絕,民力益困。皇后立庫春子實勒們聽政,諸王大臣多不服。
xià, sì yuè, guǐ wèi, zhào: dū shì zhào kuí, lèi zòu jié jú. zhèn wèn láo niàn gōng, shēn yǒu lēi guī zhī yì. dàn běi bīng suī tuì, biān bèi dāng yán gèng yí miǎn liú, yǐ fù lóng wěi.
夏,四月,癸未,詔:「督視趙葵,累奏結局。朕問勞念功,深有勒歸之意。但北兵雖退,邊備當嚴;更宜勉留,以副隆委。」
xīn mǎo, quán lǐ bù shì láng jiān guó zi jì jiǔ xú lù qīng yán: shēng yuán lǐ níng xiān, yǐn jiǔ zhēng jìng, jiàn hài shì rén, rǔ xué xiào, diàn shì lèi, yóu chén huì chì wú zhuàng, qǐng xíng bà chì. zhào: lǎn qīng suǒ chén, tòng zì yǐn jiù, cǐ gù shī rú zhī zé. dàn xué xiào guī jǔ jiǔ chí, jīn dāng shēn yán, yí zì ān zhì. dì juàn lù qīng shén hòu, ér jì zhě jìn duō. yǒu zhuàn wěi shū tuō lù qīng yǐ chuán bō, lì dǐ zǎi xiàng jí bǎi zhí shì, lù qīng chū bù zhī yě, suì lì biàn shàng qián, yīn qǐ qù. dì yuē: qù zé zhōng jiān rén zhī jì yǐ. lìng lín ān fǔ gēn bǔ, shì lián shì yào, yù bù jí jìng. lù qīng lèi shū gào lǎo, xuán zhì shì.
辛卯,權禮部侍郎兼國子祭酒徐鹿卿言:「生員李寧先,飲酒爭競,見害市人,辱學校,玷士類,由臣誨飭無狀,請行罷斥。」詔:「覽卿所陳,痛自引咎,此固師儒之責。但學校規矩久弛,今當申嚴,宜自安置。」帝眷鹿卿甚厚,而忌者浸多。有撰偽疏托鹿卿以傳播,歷詆宰相及百執事,鹿卿初不知也,遂力辨上前,因乞去。帝曰:「去則中奸人之計矣。」令臨安府根捕,事連勢要,獄不及竟。鹿卿累疏告老,旋致仕。
jiǎ wǔ, yǐ tài cháng sì zòu qǐng, jǐng líng gōng xíng shì rì, qǐng gēng dìng hòu diàn xiǎng lǐ bài guì zhī shù. zhào: zhèn zhī chéng zōng miào, hé gǎn dàn láo! hé yī yī jiù shì.
甲午,以太常寺奏請,景靈宮行事日,請更定後殿饗禮拜跪之數。詔:「朕祗承宗廟,何敢憚勞!何一依舊式。」
yǐ wèi, cháo xiàn jǐng líng gōng bǐng shēn, yì rú zhī.
乙未,朝獻景靈宮;丙申,亦如之。
gēng zǐ, zhào: lín ān shǒu chén zhào yǔ B170, chōng míng táng dà lǐ tí diǎn shì wù.
庚子,詔:「臨安守臣趙與B170,充明堂大禮提點事務。」
méng gǔ zhāng dé huī jiāng guī zhēn dìng, wèi hū bì lài chén xiān wù qī shì, yuē dūn xiào yǒu, zé rén cái, chá xià qíng, guì jiān tīng, qīn jūn zǐ, xìn shǎng fá, jié cái yòng. hū bì lài chēng qí zì huī fǔ ér bù míng, cì zuò, zèng lài yōu wò.
蒙古張德輝將歸真定,為呼必賚陳先務七事,曰敦孝友,擇人才,察下情,貴兼聽,親君子,信賞罰,節財用。呼必賚稱其字輝甫而不名,賜坐,贈賚優渥。
wǔ yuè, gēng xū, yǐ què yǔ, zhào lù xíng zài xì qiú.
五月,庚戌,以闕雨,詔錄行在繫囚。
rén xū, zhū wáng gōng dà xiǎo xué jiào shòu lǐ guì gāo jìn duì, yán huái shǔ zhī xiǎn. dì yuē: jí cǐ xián xiá zhī shí, dāng zuò guī mó bèi yù.
壬戌,諸王宮大小學教授李桂高進對,言淮、蜀之險。帝曰:「及此閒暇之時,當作規模備御。」
dū shì shū mì shǐ zhào kuí zòu qǐ jié jú, zhào hòu lái chūn rù zòu. guǐ hài, zhào: zhào kuí shì shī yú wài, jīn yǐ qī nián, zhōng lì jù xuān, wēi shēng zhuó zhù, jì chéng què dí zhī xiào, fù hóng yù bèi zhī guī. kěn wèi zhèn liú, yóu jiàn tǐ guó, kě wú ēn diǎn, shǎo shì bāo chóng! tè jìn sān zhì, yī qián zhī shū mì yuàn shì jiān cān zhī zhèng shì dū shì jiāng huái jīng hú jūn mǎ jiān zhī jiàn kāng fǔ jiāng dōng ān fǔ shǐ xíng gōng liú shǒu, réng jiā ēn.
督視、樞密使趙葵奏乞結局,詔候來春入奏。癸亥,詔:「趙葵視師於外,今已期年,忠力具宣,威聲卓著,既成卻敵之效,復宏預備之規。肯為朕留,尤見體國,可無恩典,少示褒崇!特進三秩,依前知樞密院事兼參知政事、督視江淮、京湖軍馬兼知建康府、江東安撫使、行宮留守,仍加恩。」
yǐ chǒu, zhào: chén wěi chū zhèn nán fú, bèi dān zhōng qín, jūn mín ān píng, mán yáo suī jí, tè jìn yī zhì, yī qián zhī shū mì yuàn shì hú nán ān fǔ dà shǐ jiān zhī tán zhōu jié dù guǎng xī. yú jiè chú bīng bù shàng shū, yī jiù sì chuān ān fǔ zhì zhì shǐ jiān zhī zhòng qìng fǔ, réng jiān sì chuān zǒng lǐng kuí lù zhuǎn yùn shǐ. jiǎ shì dào chú xíng bù shàng shū, yī jiù jīng hú ān fǔ zhì zhì shǐ jiān zhī jiāng líng fǔ jiān kuí lù cè yīng shǐ, réng jiān hú běi diǎn lǐng. qiū yuè chú bīng bù shì láng, yī jiù huái dōng ān fǔ zhì zhì shǐ jiān zhī yáng zhōu jiān huái xī zhì zhì shǐ. lǚ wén dé chú shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ, yī qián bǎo kāng jūn chéng xuān shǐ yòu lǐng jūn wèi shàng jiāng jūn shū mì yuàn fù dōu chéng zhǐ jiān zhī háo zhōu.
乙丑,詔:「陳韡出鎮南服,備殫忠勤,軍民安平,蠻猺綏輯,特進一秩,依前知樞密院事、湖南安撫大使兼知潭州、節度廣西。余玠除兵部尚書,依舊四川安撫制置使兼知重慶府,仍兼四川總領、夔路轉運使。賈似道除刑部尚書,依舊京湖安撫制置使兼知江陵府兼夔路策應使,仍兼湖北點領。邱岳除兵部侍郎,依舊淮東安撫制置使兼知揚州兼淮西制置使。呂文德除侍衛馬軍都指揮使,依前保康軍承宣使、右領軍衛上將軍、樞密院副都承旨兼知濠州。」
xīn wèi, zhào: xī hú běi shān hù guó sì hòu lóng dòng, quán yuán chéng shēn, líng yì gǎn gé, kě cì hù guó lóng cí wèi é, yǒng chōng qí dǎo.
辛未,詔:「西湖北山護國寺後龍洞,泉源澄深,靈異感格,可賜『護國龍祠』為額,永充祈禱。」
qiū, qī yuè, xīn hài, yǐ wáng bó dà wèi cān zhī zhèng shì, yīng chì yáo tóng zhī shū mì yuàn shì, gěi shì zhōng xiè fāng shū wèi duān míng diàn xué shì qiān shū shū mì yuàn shì, lì bù shàng shū shǐ zhái zhī wèi duān míng diàn xué shì tóng qiān shū shū mì yuàn shì, zhào yǔ B170 zī zhèng diàn xué shì, yǔ zhí zhèng ēn lì, tí lǐng hù bù cái yòng, réng zhī lín ān fǔ.
秋,七月,辛亥,以王伯大為參知政事,應彳繇同知樞密院事,給事中謝方叔為端明殿學士、簽書樞密院事,吏部尚書史宅之為端明殿學士、同簽書樞密院事,趙與B170資政殿學士,與執政恩例,提領戶部財用,仍知臨安府。
dīng mǎo, cì hóng zī kuí shì zhōng wén.
丁卯,賜洪咨夔諡忠文。
guǐ yǒu, wáng bó dà chú zhí yǔ jùn, yǐ jiān chá yù shǐ chén gāi lùn zhī yě.
癸酉,王伯大除職予郡,以監察御史陳垓論之也。
bā yuè, bǐng xū, fàn zhōng qǐ miǎn cí lù, bù xǔ.
八月,丙戌,范鍾乞免祠祿,不許。
dīng hài, dū shì zhào kuí cí zhuǎn sān guān, fán liù shàng zòu, zhào bù yǔn.
丁亥,督視趙葵辭轉三官,凡六上奏,詔不允。
wù zǐ, yǐ léi zhōu suǒ tún jīng lüè sī shuǐ jūn pō héng, zhào shǒu chén jié zhì.
戊子,以雷州所屯經略司水軍頗橫,詔守臣節制。
yǐ wèi, zhào: wáng chóu gèng xuē guān yī děng, zhèng qí kuò tián rǎo mín zhī zuì.
乙未,詔:「王疇更削官一等,正其括田擾民之罪。」
bǐng shēn, zhào: dà lǐ sì chéng lín yán, duì shū kuáng wàng, dòng yáo guó běn, duó guān sān děng, yā chū guó mén.
丙申,詔:「大理寺丞林炎,對疏狂妄,動搖國本,奪官三等,押出國門。」
gēng zǐ, dì yù fǔ chén yuē: suǒ zài jiān sī shuài shǒu, qīng xíng kuò jí, duō yīn xì shì shì, zhōng yǐ shēn wén, shèn ér zhì zhī sǐ dì, wǎng wǎng lì qí cái ěr, zhēn suǒ wèi shā yuè rén yú huò. zhì yú yòng xíng, zì yǒu chéng fǎ, jīn yǒu sī shuài yì rèn qíng, gèng bù zūn shǒu tiáo lìng. fán cǐ jiē dāng jìn zhǐ. kě yīn míng sì shè, yì jiā shēn yán, rú yǒu fēi gū yuè sù, jiū zhèng dé shí, bì lùn rú lǜ.
庚子,帝諭輔臣曰:「所在監司、帥守,輕行括籍,多因細事事,中以深文,甚而置之死地,往往利其財耳,真所謂殺越人於貨。至於用刑,自有成法,今有司率意任情,更不遵守條令。凡此皆當禁止。可禋明肆赦,益加申嚴,如有非辜越訴,究證得實,必論如律。」
rén yín, zhōu tǎn yán: míng táng sì shè, zhōu jùn fèng xíng bù qián, yǒu jī chí yǐn nì wén jù sān bì, yí gé qù yǐ zhāo pǔ bó zhī rén. cóng zhī.
壬寅,周坦言:「明堂肆赦,州郡奉行不虔,有稽遲、隱匿、文具三弊,宜革去以昭溥博之仁。」從之。
jiǎ chén, zhào hù bù yán gé zhū lù zhōu xiàn zēng shōu duō liàng miáo mǐ zhī bì.
甲辰,詔戶部嚴革諸路州縣增收多量苗米之弊。
gāo sī dé qiān zhè dōng tí diǎn xíng yù, hé zhī chù zhōu zhào shàn hàn zhī tái zhōu shěn jì děng yǐ shì lì mín, bù bào.
高斯得遷浙東提點刑獄,劾知處州趙善瀚、知台州沈塈等倚勢厲民,不報。
jiǔ yuè, jǐ wèi, cháo xiàn jǐng líng gōng. gēng shēn, cháo xiǎng tài miào. xīn yǒu, dà xiǎng yú míng táng, dà shè. shì xī, léi.
九月,己未,朝獻景靈宮。庚申,朝享太廟。辛酉,大饗於明堂,大赦。是夕,雷。
dōng, shí yuè, jiǎ xū shuò, cān zhī zhèng shì bié zhī jié, sān zòu qǐ guī tián lǐ, chú zī zhèng diàn dà xué shì zhī shào xìng fǔ.
冬,十月,甲戌朔,參知政事別之傑,三奏乞歸田裡,除資政殿大學士、知紹興府。
yǐ hài, yǐ yīng chì yáo, xiè fāng shū bìng quán cān zhī zhèng shì.
乙亥,以應彳繇,謝方叔並權參知政事。
zhào gǎi gāo sī dé jiāng xī zhuǎn yùn pàn guān, sī dé cí miǎn, shàng yán: chén hé zhào shàn hàn děng, wèi wén bào kě, gù yí bì yǒu dǎng yǔ, huò wù shèng cōng zhě. jīn méng ēn chú, nǎi zhī zhōng chén suǒ liào. shàn hàn xì shì yù shǐ zhōu tǎn zhī fù wēng, zāng lì zhī kuí, gù yú shèng shì, zhèng qīng zhī yǔ zhī yǒu jiù, fù yǔ zhōu fú. shěn jì zhě, qiān shū shū mì yuàn shǐ zhái zhī qī dǎng yě. zǔ zōng yǐ lái, wèi yǒu jiān sī àn lì yī bù shī xíng zhě, huài fǎ luàn jì, wèi yǒu shèn cǐ. chén shēn wèi shǐ zhě, hé lì bù xíng, fǎn dāo yì jié, ruò tān róng mào bài, zé yǔ shì zhī wán dùn wú chǐ zhě hé yì! qǐ bìng chén juān bà, yǐ jiè fèng shǐ wú zhuàng zhě. zhāng jì shàng, tǎn zì wèi jǐ rèn tái jiàn ér fǎn jiàn gōng, biàn kěn tóng liè lùn sī dé, tóng liè nán zhī. tǎn jì jí, zì shàng zhāng hé bà sī dé xīn rèn. wèi jǐ, tǎn yì bà, shàn hàn děng jìng bà qù.
詔改高斯得江西轉運判官,斯得辭免,上言:「臣劾趙善瀚等,未聞報可,固疑必有黨與,惑誤聖聰者。今蒙恩除,乃知中臣所料。善瀚系侍御史周坦之婦翁,贓吏之魁,錮於聖世,鄭清之與之有舊,復與州符。沈塈者,簽書樞密院史宅之妻黨也。祖宗以來,未有監司按吏一不施行者,壞法亂紀,未有甚此。臣身為使者,劾吏不行,反叨易節,若貪榮冒拜,則與世之頑鈍無恥者何異!乞並臣鐫罷,以戒奉使無狀者。」章既上,坦自謂己任台諫而反見攻,遍懇同列論斯得,同列難之。坦計急,自上章劾罷斯得新任。未幾,坦亦罷,善瀚等竟罷去。
shí yī yuè, bǐng wǔ, tài fù yòu chéng xiàng jiān shū mì shǐ zhèng qīng zhī qǐ guī, bù xǔ.
十一月,丙午,太傅、右丞相兼樞密使鄭清之乞歸,不許。
méng gǔ wàn hù hǎo hé shàng, yǐ suì jī, chū gǔ qiān dàn zhù guó yòng.
蒙古萬戶郝和尚,以歲飢,出谷千石助國用。
shí èr yuè, xīn sì, yǐ yán hán, chū fēng zhuāng kù shí bā jiè guān chǔ èr shí wàn, lìng sān yá zhèn jūn.
十二月,辛巳,以嚴寒,出封樁庫十八界官楮二十萬,令三衙賑軍。
shì suì, méng gǔ fù mǎ sū bù tè zú. sū bù tè zuǒ tài zǔ chuàng yè, jí qǔ hé nán, dìng xī yù, gōng jū duō. hòu zhuī fēng hé nán wáng, shì zhōng dìng.
是歲,蒙古駙馬蘇布特卒。蘇布特佐太祖創業,及取河南,定西域,功居多。後追封河南王,諡忠定。
lǐ zōng jiàn dào bèi dé dà gōng fù xìng liè wén rén wǔ shèng míng ān xiào huáng dì chún yòu jiǔ nián méng gǔ dìng zōng huáng hòu chēng zhì yuán nián
○理宗建道備德大功復興烈文仁武聖明安孝皇帝淳祐九年(蒙古定宗皇后稱制元年)
chūn, zhēng yuè, yǐ sì, huáng zhí yí zhōu guān chá shǐ mèng qǐ, tè shòu qìng yuǎn jūn jié dù shǐ, jìn fēng yì guó gōng.
春,正月,乙巳,皇侄宜州觀察使孟啟,特授慶遠軍節度使,進封益國公。
gēng shēn, zhào: zhōu shì zōng bā shì sūn chái yàn yǐng, tè shòu chéng wù láng, xí fēng chóng yì gōng.
庚申,詔:「周世宗八世孫柴彥潁,特授承務郎,襲封崇義公。」
zhào: liǎng huái jīng hú yán jiāng zhì shuài sī xíng xià suǒ lì, quàn yù jūn mín cóng biàn gēng zhǒng, qiū chéng rì guān sī bù dé fēn shōu.
詔:「兩淮、京湖、沿江制帥司行下所隸,勸諭軍民從便耕種,秋成日官司不得分收。」
guǐ hài, zhī lín ān fǔ zhào yǔ B170, qǐng yǐ méi guān tián wǔ bǎi mǔ yǒu qí fù běn fǔ chuàng cí yòu jú, yǐ yǎng yí qì yīng ér, zhì yào jú yǐ liáo lǘ yán zhī jí bìng cóng zhī.
癸亥,知臨安府趙與B170,請以沒官田五百畝有奇付本府創慈幼局,以養遺棄嬰兒,置藥局以療閭閻之疾病;從之。
dīng mǎo, xǔ yīng lóng hōng, shì wén jiǎn.
丁卯,許應龍薨,諡文簡。
jǐ sì, fàn zhōng hōng. zhōng wèi xiāng, zhòng xī míng qì, suī wú hè hè kě chēng, ér qīng dé yǔ lǐ zōng miǎn qí míng. shì wén sù.
己巳,范鍾薨。鍾為相,重惜名器,雖無赫赫可稱,而清德與李宗勉齊名。諡文肅。
xīn wèi, gěi lín ān fǔ guān tián sān bǎi mǔ fù biǎo zhōng guān, yǐ jīng qián shì zhī gōng dé.
辛未,給臨安府官田三百畝付表忠觀,以旌錢氏之功德。
èr yuè, dīng hài, zhào: xíng bù jí zhū lù jiān sī, xíng yù àn juàn sù yǔ lǐ jué, réng chà shǔ guān wǎng zhōu xiàn yù shěn duàn, wú lìng jiān xū zuò bì, làn jí fēi gū.
二月,丁亥,詔:「刑部及諸路監司,刑獄案卷速與理決,仍差屬官往州縣獄審斷,毋令奸胥作弊,濫及非辜。」
gēng zǐ, zhèng qīng zhī zài qǐ guī tián lǐ, zhào bù xǔ.
庚子,鄭清之再乞歸田裡,詔不許。
xīn chǒu, jiān chá yù shǐ zhū jǐng yí, yán xíng yù mín mìng suǒ xì, qǐng yù suǒ sī shuā zhū chù yǐ zòu wén àn, wèi xiàn rì chù fēn háng zhī.
辛丑,監察御史硃景彝,言刑獄民命所系,請諭所司刷諸處已奏文案,為限日處分行之。
rùn yuè, guǐ mǎo shuò, zhào: ān nán guó wáng chén rì lái, tè jìn jiǎn xiào tài wèi jiān yù shǐ dài fū shàng zhù guó ān nán guó wáng.
閏月,癸卯朔,詔:「安南國王陳日逨,特進、檢校太尉兼御史大夫、上柱國、安南國王。」
zhào kuí shì shī jì jiǔ, lǚ yǒu zòu jié, dì sī suǒ yǐ chù zhī, zhèng qīng zhī yuē: fēi shǐ zuò xiāng, bù zú yǐ chóu láo. bì xià qǐ yǐ chén gù yé? chén bì bù yīn kuí lái jù yǐn tuì, chén yuàn jū zuǒ, kuí jū yòu. dì cóng qí yán. jiǎ chén, yǐ zhèng qīng zhī wèi tài shī zuǒ chéng xiàng jiān shū mì shǐ, jìn fēng wèi guó gōng zhào kuí wèi yòu chéng xiàng jiān shū mì shǐ yīng chì yáo xiè fāng shū bìng cān zhī zhèng shì chén wěi guān wén diàn dà xué shì fú jiàn ān fǔ dà shǐ zhī fú zhōu wú yuān duān míng diàn xué shì yán jiāng zhì zhì shǐ jiāng dōng ān fǔ shǐ jiān zhī jiàn kāng fǔ xíng gōng liú shǒu zhào xī jì duān míng diàn xué shì zhī jiàn níng fǔ.
趙葵視師既久,屢有奏捷,帝思所以處之,鄭清之曰:「非使作相,不足以酬勞。陛下豈以臣故耶?臣必不因葵來遽引退,臣願居左,葵居右。」帝從其言。甲辰,以鄭清之為太師、左丞相兼樞密使,進封魏國公;趙葵為右丞相兼樞密使;應彳繇、謝方叔並參知政事;陳韡觀文殿大學士、福建安撫大使、知福州;吳淵端明殿學士、沿江制置使、江東安撫使兼知建康府、行宮留守;趙希暨端明殿學士、知建寧府。
yǐ chǒu, zhèng qīng zhī cí miǎn tài shī, zòu wǔ shàng, xǔ zhī.
乙丑,鄭清之辭免太師,奏五上,許之。
sān yuè, guǐ yǒu shuò, yǐ qú xìn zhōu hàn, gěi fēng chǔ cāng mǐ wǔ qiān dàn zhèn zhī.
三月,癸酉朔,以衢、信州旱,給豐儲倉米五千石賑之。
guǐ wèi, yǐ jiǎ shì dào wèi bǎo wén gé xué shì jīng hú ān fǔ zhì zhì dà shǐ zhī jiāng líng fǔ.
癸未,以賈似道為寶文閣學士、京湖安撫制置大使、知江陵府。
dīng hài, zhào: zhèng yáng zhī yuè, rì yǒu shí zhī, shǐ guān xiān qī yǐ gào. zhèn zhī wèi tiān jiè, bù huáng níng chù. kě zì èr shí yī rì wèi shǐ, bì diàn, jiǎn shàn, chè lè, yì jiā nèi shěng. fán ěr zài liè, gè wù jiāo xiū, yǐ fǔ bù dǎi.
丁亥,詔:「正陽之月,日有食之,史官先期以告。朕祗畏天戒,不遑寧處。可自二十一日為始,避殿,減膳,徹樂,益加內省。凡爾在列,各務交修,以輔不逮。」
guǐ sì, zhào jué zhōng wài xì qiú, zhàng yǐ xià shì zhī.
癸巳,詔決中外繫囚,杖以下釋之。
jǐ hài, zhào zēng tōng tài yáng zhēn hé zhōu ān qìng fǔ jiě é.
己亥,詔增通、泰、揚、真、和州、安慶府解額。
sì yuè, rén yín shuò, rì yǒu shí zhī.
四月,壬寅朔,日有食之。
bǐng wǔ, zhào: qiū yuè kǔn zhí xiū jǔ, chú bǎo zhāng gé zhí xué shì, yī jiù huái dōng ān fǔ zhì zhì shǐ jiān zhī yáng zhōu huái xī zhì zhì shǐ.
丙午,詔:「邱岳閫職修舉,除寶章閣直學士,依舊淮東安撫制置使兼知揚州、淮西制置使。」
xīn hài, yǐ fú zhōu yīng tiān qǐ yùn, shǐ yín fèng zǔ zōng shén yù, shì tǐ zhì zhòng, kě lìng xī wài zhī zōng jiān lǐng, miǎn chà nèi shì, yǒng wèi dìng shì.
辛亥,以福州應天啟運,使寅奉祖宗神御,事體至重,可令西外知宗兼領,免差內侍,永為定式。
jǐ wèi, qún chén sān shàng biǎo, qǐng yù zhèng diàn, fù shàn cóng zhī.
己未,群臣三上表,請御正殿,復膳;從之。
jǐ sì, zhèng qīng zhī lǚ shū qǐ hái, yīn zòu shí shì shí nán yuē zhòng xiāng quán, yuē níng guó shì, yuē yòng rén cái, yuē zú bīng shí, yuē shǒu fǎ dù, yuē gé bì dù, yuē bù gōng dào, yuē qù tān zāng, yuē lǐ cái yòng, yuē jié rǒng fèi zhào jiǎng liú zhī.
己巳,鄭清之屢疏乞骸,因奏時事十難;曰重相權,曰凝國是,曰用人才,曰足兵食,曰守法度,曰革弊蠹,曰布公道,曰去貪贓,曰理財用,曰節冗費;詔獎留之。
wǔ yuè, jiǎ xū, zhè xī shuài chén zhào yǔ B170 yán: běn sī cuò zhì yán kè, qǐng zì chún yòu jiǔ nián wèi shǐ, suì jǔ zhí sī shǎng yuán jí zhí lìng zhuàng gè yī, yǐ lì guān shǔ. cóng zhī.
五月,甲戌,浙西帥臣趙與B170言:「本司措置鹽課,請自淳祐九年為始,歲舉職司賞員及職令狀各一,以厲官屬。」從之。
jǐ chǒu, yòu chéng xiàng zhào kuí cí xīn mìng, zhào dūn qù shàng dào.
己丑,右丞相趙葵辭新命,詔敦趣上道。
liù yuè, bǐng yín, zhào: guò jùn gè lì yī miào, yǐ bāo zhōng wèi é, fán qián hòu méi yú wáng shì, zhōng jié xiǎn zhe zhī rén, bìng sì zhī, jùn guān chūn qiū zhì sì.
六月,丙寅,詔:「過郡各立一廟,以褒忠為額,凡前後沒於王事,忠節顯著之人,並祀之,郡官春秋致祀。」
bā yuè, gēng zǐ shuò, tóng zhī shū mì yuàn shì shǐ zhái zhī, cí miǎn jiān tí jǔ cái yòng, zhào bù xǔ, réng qù tiáo jù yǐ wén.
八月,庚子朔,同知樞密院事史宅之,辭免兼提舉財用,詔不許,仍趣條具以聞。
dīng wèi, zhào: bù jūn sī zhī qiǎn guì fá, měi nián yú fēng chǔ cāng gěi mǐ sān qiān dàn, fēng zhuāng kù gěi guān huì èr wàn guàn, zhù qí shàn jūn.
丁未,詔:「步軍司支遣匱乏,每年於豐儲倉給米三千石,封樁庫給官會二萬貫,助其贍軍。」
xīn hài, zhào: zhào kuí chú bài yǐ jiǔ, gào jià jiāng mǎn. jīn wén yù hái zhǎng shā, kě lìng yán jiāng zhì chén jí sù chà guān yāo zhǐ, bù xǔ bān qiè wèi guī jì, réng lìng wú yuān xuān yù fù què.
辛亥,詔:「趙葵除拜已久,告假將滿。今聞欲還長沙,可令沿江制臣疾速差官邀止,不許般挈為歸計,仍令吳淵宣諭赴闕。」
yǐ mǎo, guǎng dōng tí jǔ sī yán zhī cháo zhōu hǎi yáng xiàn chén chún rén zhú tí hù tián shén guǎng, zhào jìn guān yī děng.
乙卯,廣東提舉司言知潮州海陽縣陳純仁築提護田甚廣,詔進官一等。
bǐng chén, zhào yǔ B170 cí miǎn cuò zhì hù bù cái yòng, zhào bù xǔ.
丙辰,趙與B170辭免措置戶部財用,詔不許。
wù wǔ, zhào: jīn chūn běi shī qīn biān, lǚ wén dé zhǐ shòu jiāng shì, lèi cè qí gōng, jìn guān èr děng.
戊午,詔:「今春北師侵邊,呂文德指授將士,累策奇功,進官二等。」
gēng shēn, zhī ān fēng ān xíng dé, zhī shòu chūn fǔ liú xióng fēi, yǒu xiè bù zhī jié, zhào gè jìn guān yī děng.
庚申,知安豐安邢德,知壽春府劉雄飛,有謝步之捷,詔各進官一等。
jiǔ yuè, bǐng zǐ, tí lǐng hù bù cái yòng zhào yǔ B170 chuàng zhì xīn cāng sān bǎi qī shí wàn jiān, zhù mǐ yī bǎi èr shí wàn shí, qǐng yǐ chún yòu wèi míng, jí zhào fēng chǔ cāng lì pì guān sì yuán cóng zhī.
九月,丙子,提領戶部財用趙與B170創置新倉三百七十萬間,貯米一百二十萬石,請以淳祐為名,及照豐儲倉例辟官四員;從之。
yǐ wèi, wǎn róng yán shì jìn fēng guì fēi.
乙未,婉容閻氏進封貴妃。
bǐng shēn, tài cháng tài qīng zàn quán gěi shì zhōng lú zhuàng fù, jiǎo huí nèi jiàng suǒ chú wú yí zhí mì gé wáng guó shòu jūn qì suǒ gàn guān lù huáng, cóng zhī.
丙申,太常太卿、暫權給事中盧壯父,繳回內降所除吳沂直秘閣、王國壽軍器所干官錄黃,從之。
dōng, shí yuè, gēng shēn, cān zhī zhèng shì yīng chì yáo, lǚ shū qǐ guī, bù xǔ. xún chú zī zhèng diàn xué shì zhī píng jiāng fǔ.
冬,十月,庚申,參知政事應彳繇,屢疏乞歸,不許。尋除資政殿學士、知平江府。
zhào: lín ān fǔ zhū lù tí xíng sī, yán jū mín xiāo záo jiàn qián sī zhù tóng qì zhī jìn, réng xià diàn bù sī yī tǐ shī xíng.
詔:「臨安府、諸路提刑司,嚴居民銷鑿見錢私鑄銅器之禁,仍下殿步司一體施行。」
guǐ hài, cì zǎi chén zhí zhèng jiǎng dú xiū zhù guān yàn yú mì shū shěng.
癸亥,賜宰臣、執政、講讀、修注官宴於秘書省。
jiǎ zǐ, sì chuān zhì zhì shǐ yú jiè, qǐng jiāo yǐn yǐ shí nián wèi jiè cóng zhī.
甲子,四川制置使余玠,請交引以十年為界;從之。
bǐng yín, zhào qìng fǔ gāo yào xiàn lìng lǐ yuán huáng, tān kù xiǎn zhe, zhào xuē guān sān děng, lēi tíng.
丙寅,肇慶府高要縣令李元璜,貪酷顯著,詔削官三等,勒停。
rén wǔ, zhào: lóng dōng yán hán, jūn rén kě niàn, chū fēng zhuāng kù qián shí bā jiè huì zi èr shí wàn guàn zhèn zhī.
壬午,詔:「隆冬嚴寒,軍人可念,出封樁庫錢十八界會子二十萬貫賑之。」
guǐ wèi, zhào jué zhōng wài xì qiú, zhàng yǐ xià shì zhī.
癸未,詔決中外繫囚,杖以下釋之。
jiǎ shēn, juān dà lǐ sì sān yá, lín ān fǔ shǔ xiàn jiàn jiān zāng shǎng qián.
甲申,蠲大理寺、三衙,臨安府屬縣見監贓賞錢。
dīng hài, zhè xī shuài chén yán jīn shān shuǐ jūn tǒng zhì chén tíng, tān kù jī biàn, zhào zhuī huǐ chū shēn wén zì, jū suǒ yán jiāng zhì sī, jí qí jiā.
丁亥,浙西帥臣言金山水軍統制陳霆,貪酷激變,詔追毀出身文字,拘鎖沿江制司,籍其家。
shì yuè, wù zhōu quán shǒu chén zhèng shì yì yán: chéng wù láng zhào xī rù jí qí zi yǔ hù yǔ cán, tóng è xiāng jì, cáng dào zéi, duó mín cái, jué dì xī yǒng mù jīng, suì shū zǔ yàn hàn bǎo bèi, qì zǔ mǔ gǔ shi, chuí shū zhàng fū shǒu zhǐ, wēi shǐ è dǎng yǔn zhí chóng sù zhī mìng. jué miè gāng cháng, shāng cán gǔ ròu. zhào: xī rù zhuī huǐ chū shēn wén zì, yā sòng xī wài zōng sī jū suǒ yǔ hù yǔ cán fēn yí qiān lǐ wài zhōu jūn jū zhù.
是月,婺州權守臣鄭士懿言:「承務郎趙希褥及其子與怘、與慚,同惡相濟,藏盜賊,奪民財,抉弟希詠目睛,碎叔祖彥旱寶貝,棄祖母骨殖,搥叔杖夫手指,威使惡黨殞侄崇縤之命。絕滅綱常,傷殘骨肉。」詔:「希褥追毀出身文字,押送西外宗司拘鎖;與怘、與慚分移千里外州軍居住。」
shí yī yuè, bǐng shēn, zhào: dōu shěng fēng lì zhōng wài, yīng jīn hòu shì shù shàng shū, qí yán zhēn yǒu yì yú guó zhě, bì jiā jīng cǎi tǎng shè sī xié, péng jiān wǎng shàng, wàng sì cí huáng, dāng yán jiā jiū wèn. yǐ jiàn chén yán huā tú wěn shì jié dǎng kòu hūn, huáng gǔ shì fēi wèi yīng lì zhī jì gù yě. shí tái gāng bù zhèn, bì chǒng gàn zhèng, dàn wén jí qí sī dǎng, zé nèi jiàng shèng zhǐ, xuān yù shān qù, wèi zhī jié tiē tái jiàn bù gǎn yǔ zhēng.
十一月,丙申,詔:「都省風厲中外,應今後士庶上書,其言真有益於國者,必加精采;倘涉私邪,朋奸罔上,妄肆雌黃,當嚴加究問。」以諫臣言嘩徒吻士結黨扣閽,簧鼓是非為攖利之計故也。時台綱不振,嬖寵干政,彈文及其私黨,則內降聖旨,宣諭刪去,謂之「節貼」台諫不敢與爭。
shí èr yuè, jǐ hài, yǐ dǒng huái jiān shì dú.
十二月,己亥,以董槐兼侍讀。
yǐ sì, yǐ wú qián tóng zhī shū mì yuàn shì jiān cān zhī zhèng shì, lǐ bù shàng shū xú qīng sǒu wèi duān míng diàn xué shì qiān shū shū mì yuàn shì.
乙巳,以吳潛同知樞密院事兼參知政事,禮部尚書徐清叟為端明殿學士、簽書樞密院事。
jǐ yǒu, zhào: huáng hòu xiōng xiè yì chāng, tè chú kāi fǔ yí tóng sān sī, yī qián bǎo níng jūn jié dù shǐ chōng wàn shòu guān shǐ fèng cháo qǐng.
己酉,詔:「皇后兄謝奕昌,特除開府儀同三司,依前保寧軍節度使、充萬壽觀使、奉朝請。」
rén zǐ, shǐ zhái zhī hōng, chuò shì cháo yī rì.
壬子,史宅之薨,輟視朝一日。
méng gǔ shēng tài yuán wàn hù fǔ wèi hé dōng běi lù xíng shěng, réng yǐ hǎo hé shàng wèi zhī, xǔ pián yí cóng shì.
蒙古升太原萬戶府為河東北路行省,仍以郝和尚為之,許便宜從事。