qǐ róu zhào zhí xú liù yuè, jǐn shí èr yuè, fán qī yuè.
起柔兆執徐六月,盡十二月,凡七月。
gāo zōng shòu mìng zhòng xìng quán gōng zhì dé shèng shén wǔ wén zhāo rén xiàn xiào huáng dì shào xìng liù nián jīn tiān huì shí sì nián
○高宗受命中興全功至德聖神武文昭仁憲孝皇帝紹興六年(金天會十四年)
liù yuè, jǐ hài, bīng bù shì láng hú shì jiāng jiān quán lì bù shì láng.
六月,己亥,兵部侍郎胡世將兼權吏部侍郎。
gēng zǐ, dà lǐ shǎo qīng zhāng huì děng yán yù kōng, zhào jiā jiǎng, réng miǎn biǎo hè.
庚子,大理少卿張匯等言獄空,詔嘉獎,仍免表賀。
jiǎ chén, gěi shì zhōng lǚ zhǐ shì shàng shū xíng bù shì láng, chōng dū du xíng fǔ cān yì jūn shì.
甲辰,給事中呂祉試尚書刑部侍郎,充都督行府參議軍事。
xiǎn mó gé dài zhì xīn zhī è zhōu wáng shù zhī jīng nán fǔ, jiān jīng hú běi lù jīng lüè ān fǔ shǐ.
顯謨閣待制、新知鄂州王庶知荊南府,兼荊湖北路經略安撫使。
jīng nán lǚ wèi dào cán, shù yǔ shì zú pī jīng jí, zhì cái yòng, zhì chéng huáng, shàn fǔ kù, xiè shě bì xiū, táo wǎ wèi mín shì lú, pì shì qū rú chéng píng shí. liú yōng sì jí, xǐ yuē: gōng kě shì, wǒ qí ān yú cǐ yǐ! shù yuē: fǔ kù wèi chōng yě. nǎi xià lìng: yǒu yù wú tián zhě, sì gēng qí zhōng, wú bù rǔ fù yǒu néng chí wú qián chū ér dé xī zhě, shì qí xī yǔ qù zhī rì duō shǎo, shòu qí zhí yǒu chà. wǔ lì zhēng chū yīng lìng. wèi jǐ, hái shū qí xī, fǔ kù dà chōng, dé yǐ yǎng bīng, suì chéng jūn, yǐn rán wèi xióng fān.
荊南屢為盜殘,庶與士卒披荊棘,致財用,治城隍,繕府庫,廨舍畢修,陶瓦為民室廬,辟市區如承平時。流庸四集,喜曰:「公可恃,我其安於此矣!」庶曰:「府庫未充也。」乃下令:「有欲吾田者,肆耕其中,吾不汝賦;有能持吾錢出而得息者,視其息與去之日多少,授其職有差。」武吏爭出應令。未幾,還輸其息,府庫大充,得以養兵,遂成軍,隱然為雄籓。
yǐ sì yè, dì zhèn.
乙巳夜,地震。
wù shēn, quán hù bù shì láng wáng yǔ jiān quán lǐ bù shì láng.
戊申,權戶部侍郎王俁兼權禮部侍郎。
jǐ yǒu, zhào yuē: zhèn yǐ fēi dé, fèng chéng dà tǒng, zāo shí jiān è, dí wěi xiāng shān, jūn lǚ fāng xìng, fù yì zhòng kùn, wù mèi dòng jīn, wèi zhī yōu jì. nǎi liù yuè yǐ sì dì zhèn, zhèn shén jù yān. zhèng zhī shī zhōng, lì zhī wú liáng, yuàn chóu zī zhāng, guāi qì zhì lì, kūn hòu zhī zài, yáo dòng mí níng. biàn bù xū shēng, yuán lèi ér yīng, yǒng sī jué jiù, zài yǔ yī rén. fán nèi wài chén shù, yǒu kě yǐ yīng biàn, fǔ zhèn zhī bù dǎi zhě, qí gè xī yì yǐ yán, wú huì zhèn gōng, wú dào hòu hài. zhōu jùn shǒu zhǎng jìn mín zhī guān, yí wèi zhèn huì yǎng diāo zhài, ān jí liú wáng, chá yuān xì, jìn kē rǎo, wú yǐ fǎ yǐ xuē, wú zòng lì wèi jiān. wéi zī qīng shì, xiǎo dà tì gōng, gè zhī nǎi shì, yǐ fù zhèn yín wèi tiān dì, cè shēn xiāo biàn zhī yì.
己酉,詔曰:「朕以菲德,奉承大統,遭時艱厄,敵偽相挻,軍旅方興,賦役重困,寤寐恫矜,未知攸濟。乃六月乙巳地震,朕甚懼焉。政之失中,吏之無良,怨仇滋彰,乖氣致沴,坤厚之載,搖動靡寧。變不虛生,緣類而應,永思厥咎,在予一人。凡內外臣庶,有可以應變,輔朕之不逮者,其各悉意以言,毋諱朕躬,毋悼後害。州郡守長近民之官,宜為朕惠養凋瘵,安輯流亡,察冤系,禁苛擾,毋倚法以削,毋縱吏為奸。惟茲卿士,小大惕恭,各祗乃事,以副朕寅畏天地,側身銷變之意。」
qiǎn nèi shì wǎng huái nán fǔ wèn yòu pú shè zhāng jùn, réng cì yín hé chá yào, yǐ jùn jiāng dù jiāng xún àn gù yě.
遣內侍往淮南撫問右僕射張浚,仍賜銀合茶藥,以浚將渡江巡按故也。
jùn yǐ wèi dōng nán xíng shì, mò chóng jiàn kāng, shí wèi zhōng xìng gēn běn, qiě shǐ rén zhǔ jū cǐ, zé běi wàng zhōng yuán, cháng huái fèn tì, bù gǎn zì xiá zì yì. ér lín ān pì jū yī yú, nèi zé yì shēng ān sì, wài zé bù zú yǐ zhào yuǎn jìn, xì zhōng yuán zhī xīn. suì zòu qǐng shèng hè yǐ qiū dōng lín jiàn kāng, fǔ sān jūn ér tú huī fù.
浚以為「東南形勢,莫重建康,實為中興根本,且使人主居此,則北望中原,常懷憤惕,不敢自暇自逸。而臨安僻居一隅,內則易生安肆,外則不足以召遠近,系中原之心。」遂奏請聖賀以秋冬臨建康,撫三軍而圖恢復。
jùn yòu dù jiāng fǔ huái shàng zhū tún, shǔ fāng shèng shǔ, jùn bù dàn láo, rén jiē gǎn yuè. shí fáng qiū bù yuǎn, jùn yǐ fāng lüè yù zhū shuài, dà dǐ xiān tú zì shǒu yǐ zhì qí shī, ér hòu chéng jī jī zhī. suì mìng huái xī xuān fǔ shǐ liú guāng shì zì dāng tú jìn tún lú zhōu, yǔ hán shì zhōng zhāng jùn dǐng lì, yòu qiǎn quán zhǔ guǎn diàn qián sī gōng shì yáng yí zhōng jìn tún sì zhōu. jūn shēng dà zhèn.
浚又渡江撫淮上諸屯,屬方盛暑,浚不憚勞,人皆感悅。時防秋不遠,浚以方略諭諸帥,大抵先圖自守以致其師,而後乘機擊之。遂命淮西宣撫使劉光世自當塗進屯廬州,與韓世忠、張俊鼎立,又遣權主管殿前司公事楊沂中進屯泗州。軍聲大振。
rén zǐ, dì yù zhèng diàn, shū fàng lín ān fǔ děng jiàn jìn qīng xíng, yǐ dà shǔ gù yě.
壬子,帝御正殿,疏放臨安府等見禁輕刑,以大暑故也。
wù wǔ, zhào: liǎng huái yán jiāng shǒu chén, bìng yǐ sān nián wèi rèn.
戊午,詔:「兩淮沿江守臣,並以三年為任。」
guǐ hài, zhāng jùn jiā shí yì yī qiān hù, shí shí fēng sì bǎi hù. jùn chū àn huái diān, gù jiàng zhǐ jiā ēn yān.
癸亥,張浚加食邑一千戶,食實封四百戶。浚出按淮甸,故降旨加恩焉。
shí jùn mì qiǎn rén zhì yān shān huí, zhī dào jūn bù yù, yuān shèng yí shū jīn shuài qiú juàn. jùn suì zòu: chén jìn dé cǐ xìn, bù shèng tòng fèn. yuàn bì xià gāng jiàn yǒu wèi, chéng bài lì hài, zài suǒ bù xù. kuàng xiào dì kě yǐ gé tiān, tuī cǐ xīn xíng zhī, chén jiàn qí fú, bù jiàn qí huò yě.
時浚密遣人至燕山回,知道君不豫,淵聖遺書金帥求絹。浚遂奏:「臣近得此信,不勝痛憤。願陛下剛健有為,成敗利害,在所不恤。況孝弟可以格天,推此心行之,臣見其福,不見其禍也。」
gù tài zǐ zhōng shè zhī fēng zhōu cáo jìn, cì shì zhōng sù. gù yòu zàn shàn dài fū zhī kāng zhōu zhào shī dàn, cì shì zhuāng mǐn.
故太子中舍、知封州曹覲,賜諡忠肅。故右贊善大夫、知康州趙師旦,賜諡莊愍。
huáng yòu zhōng, nóng zhì gāo rù kòu, èr rén jiē shēn hàn zéi ér sǐ. céng kāi zài guǎng dōng, yuán wǔ nián shí yī yuè zhào shū wèi zhī qǐng, zhì shì cì zhī.
皇祐中,儂智高入寇,二人皆身捍賊而死。曾開在廣東,援五年十一月詔書為之請,至是賜之。
jiǎ zǐ, zhào: zì jīn zhū zhōu liú yù jǔ rén, měi shí wǔ míng jiě yī míng bù jí shí wǔ rén, lìng běn lù cáo sī jù lèi fù shì, réng bù jū lù fēn. zhào wén chén èr yuán jié chú míng zuì wěi, suǒ bǎo bù dé guò sān rén. yòng guó zi jiān qǐng yě.
甲子,詔:「自今諸州流寓舉人,每十五名解一名;不及十五人,令本路漕司聚類附試,仍不拘路分。召文臣二員結除名罪委,所保不得過三人。」用國子監請也。
qiū, qī yuè, rén shēn, tài cháng shǎo qīng hé què quán shàng shū lǐ bù shì láng.
秋,七月,壬申,太常少卿何愨權尚書禮部侍郎。
guǐ yǒu, shàng shū lì bù shàng shū jiān shì jiǎng liú dà zhōng shì bīng bù shàng shū.
癸酉,尚書吏部尚書兼侍講劉大忠試兵部尚書。
jiǎ xū, shì shàng shū xíng bù shàng shū lǚ zhǐ, gěi shì zhōng yàn dūn fù, bìng shì lì bù shì láng zhǐ réng jiān dū du xíng fǔ cān yì jūn shì.
甲戌,試尚書刑部尚書呂祉,給事中晏敦復,並試吏部侍郎;祉仍兼都督行府參議軍事。
gēng chén, xíng yíng qián hù fù jūn dōu tǒng zhì wáng yàn fā jīng nán, yǐ suǒ bù bā zì jūn wàn rén fù xíng zài, tǒng zhì guān jiāo wén tōng bèi jiāng zhào zǔn děng jiē cóng yān.
庚辰,行營前護副軍都統制王彥發荊南,以所部八字軍萬人赴行在,統制官焦文通、備將趙撙等皆從焉。
shì yuè, huái nán xuān fǔ shǐ liú guāng shì kè shòu chūn fǔ.
是月,淮南宣撫使劉光世克壽春府。
bā yuè, jǐ hài, jí zhōu wàn ān xiàn chéng sī mǎ guāng zú céng sūn zōng, zhào tiān chà liǎng zhè lù zhuǎn dòng sī gàn bàn gōng shì, zhǔ guāng cí sì.
八月,己亥,吉州萬安縣丞司馬光族曾孫宗,召添差兩浙路轉動司幹辦公事,主光祠祀。
gēng zǐ, jí yīng diàn xiū zhuàn quán dū du xíng fǔ cān yì jūn shì liú zǐ yǔ, cí bù yuán wài láng dū du xíng fǔ zhǔ guǎn jī yí wén zì xióng yàn shī, fǔ yù chuān shǎn hái, zhì xíng zài, xīn chú quán lǐ bù shì láng hé què yì zì xíng fǔ guī, dì jiē zhào jiàn zhī.
庚子,集英殿修撰、權都督行府參議軍事劉子羽,祠部員外郎、都督行府主管機宜文字熊彥詩,撫諭川、陝還,至行在,新除權禮部侍郎何愨亦自行府歸,帝皆召見之。
jiǎ chén, zhāng jùn zì jiāng shàng rù cháo, lì chén jiàn kāng zhī xíng wèi bù kě huǎn, cháo lùn bù tóng, dì dú cóng qí jì.
甲辰,張浚自江上入朝,力陳建康之行為不可緩,朝論不同,帝獨從其計。
xiān shì sān dà shuài jì yí tún, ér hú běi jīng xī xuān fǔ fù shǐ yuè fēi yì qiǎn bīng rù wěi qí dì. wěi zhī zhèn rǔ jūn xuē hēng, sù hào xiāo yǒng, fēi mìng tǒng zhì guān niú gāo jī zhī, qín hēng yǐ xiàn, yǐn bīng zhì cài zhōu, fén qí jī jù.
先是三大帥既移屯,而湖北、京西宣撫副使岳飛亦遣兵入偽齊地。偽知鎮汝軍薛亨,素號驍勇,飛命統制官牛皋擊之,擒亨以獻,引兵至蔡州,焚其積聚。
méi zhōu bù yī shuài wéi fān, zhì chūn qiū xué, lèi jǔ bù dì, zhì shì fù xíng zài shàng zhōng xìng shí cè, qǐng chē jià shì shī. dì xià qí yì yú cháo, jùn yǐ wèi kě yòng. huì dié bào liú yù yǒu nán kuī zhī yì, zhào dǐng nǎi yì jìn xìng píng jiāng.
眉州布衣帥維籓,治《春秋》學,累舉不第,至是赴行在上《中興十策》,請車駕視師。帝下其議於朝,浚以為可用。會牒報劉豫有南窺之意,趙鼎乃議進幸平江。
zhào: bǎi sī suí cóng rén bǐ sì nián sān fēn jiǎn yī yīng jūn lǚ fēi fàn zhī jiàng qián gǔ chà chū, bìng suí cóng xíng zài suǒ chù fēn. qí yú bǎi sī cháng chéng shì wù, liú lín ān fǔ, tīng xíng gōng liú shǒu sī yǔ jué nèi yǒu bù kě yǔ jué zhě, jí shēn zòu xíng zài suǒ.
詔:「百司隨從人比四年三分減一;應軍旅非泛支降錢穀差出,並隨從行在所處分。其餘百司常程事務,留臨安府,聽行宮留守司予決;內有不可予決者,即申奏行在所。」
bǐng wǔ, xiǎn mó gé zhí xué shì zhī lín ān fǔ liáng rǔ jiā wèi xún xìng suí hè dōu zhuǎn yùn shǐ.
丙午,顯謨閣直學士、知臨安府梁汝嘉為巡幸隨賀都轉運使。
dīng wèi, guān wén diàn xué shì xīn zhī shào xìng fǔ qín guì chōng lǐ quán guān chuán, jiān shì dú xíng gōng liú shǒu guān wén diàn xué shì tí jǔ lín ān fǔ dòng xiāo gōng yú yǔ tí jǔ wàn shòu guān, jiān shì dú xíng gōng tóng liú shǒu, quán xǔ fù shàng shū shěng zhì shì.
丁未,觀文殿學士、新知紹興府秦檜充醴泉觀傳,兼侍讀、行宮留守;觀文殿學士、提舉臨安府洞霄宮盂庾提舉萬壽觀,兼侍讀、行宮同留守,權許赴尚書省治事。
zhào: jǐng líng gōng shén yù, lìng wēn zhōu sì mèng xíng lǐ, qí hái lín ān rì rú jiù.
詔:「景靈宮神御,令溫州四孟行禮,俟還臨安日如舊。」
wù shēn, zhào cì yán jiāng zhū shuài yuē: tiān dì zhī dà yì, mò zhòng yú jūn chén yáo shùn zhī zhì rén, wú xiān yú xiào tì, yī zì yì guān nán dù, dí mǎ běi qīn, wǔ pǐn fú míng, liǎng gōng wèi fǎn. niàn yǒu guó yǒu jiā zhī dào, bì zài zhèng míng jǐn shì fù shì jūn zhī chéng, jù yí ān chù! jiāng shí xún yú jùn guó, yǐ zhōu shì yú jūn shī. ěr qí shèn shǒu fēng qí, yán jiè qīn rǎo, qián gòng nǎi zhí, jǐn qí zhèn xíng.
戊申,詔賜沿江諸帥曰:「天地之大義,莫重於君臣;堯、舜之至仁,無先於孝悌,一自衣冠南渡,敵馬北侵,五品弗明,兩宮未返。念有國有家之道,必在正名;盡事父事君之誠,詎宜安處!將時巡於郡國,以周視於軍師。爾其慎守封圻,嚴戒侵擾,虔共乃職,謹俟朕行。」
hú běi jīng xī ān fǔ sī dì sì fù jiāng wǔ jīng láng yáng zài xìng, yǐn bīng fù xī jīng zhī zhǎng shuǐ xiàn.
湖北、京西安撫司第四副將、武經郎楊再興,引兵復西京之長水縣。
zhào shì cóng guān gèng hù fù xíng zài suǒ gōng zhí.
詔侍從官更互赴行在所供職。
shí hù bù shì láng wáng yǔ xiān wǎng píng jiāng cuò zhì, yú shì bīng bù shàng shū liú dà zhōng gōng bù shì láng zhào pèi cóng, réng yǐ dà zhōng jiān quán lì lǐ bù shàng shū, zhào pèi jiān quán hù xíng bù shì láng. yòu mìng diàn qián sī tǒng zhì guān zhào mì dàn yā zhōu chuán, dài yù qì xiè liú qí yǔ guǎn jūn jiě qián tóng zǒng jìn wèi. shí lì bù shì láng lǚ zhǐ, hù bù shì láng liú níng zhǐ, jiē wèi xíng fǔ shǔ, jìn chén liú xíng gōng zhě, wéi lì bù shàng shū sūn jìn shì láng yàn dūn fù xíng bù shàng shū hú jiāo xiū zhōng shū shè rén fù sōng qīng zuǒ sī yuán wài láng lóu zhào diàn zhōng shì yù shǐ shí gōng kuí jiān chá yù shǐ xiāo zhèn lǐ yì ér yǐ.
時戶部侍郎王俁先往平江措置,於是兵部尚書劉大中、工部侍郎趙霈從,仍以大中兼權吏、禮部尚書,趙霈兼權戶、刑部侍郎。又命殿前司統制官趙密彈壓舟船,帶御器械劉錡與管軍解潛同總禁衛。時吏部侍郎呂祉,戶部侍郎劉寧止,皆為行府屬,近臣留行宮者,惟吏部尚書孫近、侍郎晏敦復、刑部尚書胡交修、中書舍人傅崧卿、左司員外郎樓炤、殿中侍御史石公揆、監察御史蕭振、李誼而已。
shàng shū bīng bù shì láng hú shì jiāng chōng huī yóu gé zhí xué shì zhī zhèn jiāng fǔ.
尚書兵部侍郎胡世將充徽猷閣直學士、知鎮江府。
gēng xū, lì bù shàng shū jiān quán hàn lín xué shì jiān shì dú sūn jìn chōng lóng tú gé xué shì, fù zhī shào xìng fǔ.
庚戌,吏部尚書兼權翰林學士兼侍讀孫近充龍圖閣學士,復知紹興府。
xīn hài, tài miào shén zhǔ fā lín ān.
辛亥,太廟神主發臨安。
zhào: jīn zhě chē jià xún xìng, cuò zhì yuē shù, wù cóng jiǎn shěng, rú chén shè zhī jù, yǐ yǒu yí luán, zhōu chuán qiān wǎn, yǐ yǒu bīng shāo, shàn xiū zhī fèng, bù guò suí yí. qiè kǒng suǒ guò zhōu xiàn, yì mù gōng zhàng, jí yú chǐ mí, zhōu chuán rén fū, fán yú diào fā, yǐn shí shàn xiū, guò qiú zhēn yì, yǐ zhì yīng fù bǎi sī, jí qí suǒ xū yǐ wèi jǐ gōng, bù xù mín lì, jiē fēi gōng jiǎn ài mín zhī yì. jiè chì zhōu xiàn, wù wèi chǐ fèi ruò pái bàn tài guò, yǒu kǔ yú bǎi xìng zhě, lìng jiān sī àn hé.
詔:「今者車駕巡幸,措置約束,務從簡省,如陳設之具,已有儀鸞,舟船牽挽,已有兵梢,膳羞之奉,不過隨宜。切恐所過州縣,帟幕供帳,極於侈靡,舟船人夫,煩於調發,飲食膳羞,過求珍異,以至應副百司,極其所須以為己功,不恤民力,皆非恭儉愛民之意。戒飭州縣,勿為侈費;若排辦太過,有苦於百姓者,令監司按劾。」
guǐ chǒu, huī yóu gé dài zhì shū mì dōu chéng zhǐ jiān dū du xíng fǔ cān yì jūn shì guō zhí zhōng zú. dì lǎn yí biǎo tàn xī, tè zèng huī yóu gé zhí xué shì, cì qí jiā yín bó èr bǎi pǐ liǎng.
癸丑,徽猷閣待制、樞密都承旨兼都督行府參議軍事郭執中卒。帝覽遺表嘆息,特贈徽猷閣直學士,賜其家銀帛二百匹兩。
bǐng chén, jīn zhuī zūn jiǔ dài zǔ yǐ xià yuē huáng dì huáng hòu, dìng shǐ zǔ jǐng zǔ shì zǔ tài zǔ tài zōng miào jiē bù tiāo.
丙辰,金追尊九代祖以下曰皇帝、皇后,定始祖、景祖、世祖、太祖、太宗廟皆不祧。
dīng sì, zhào quán bà jiǎng yán, qí guò fáng qiū rì rú jiù.
丁巳,詔權罷講筵,俟過防秋日如舊。
jǐ wèi, hù bù qǐ yī sì nián lì, yù jiè jiāng zhè mín hù lái nián xià shuì juàn zhī bàn, jǐn lìng zhé nà mǐ hú, yuē kě dé èr bǎi yú wàn, shù jǐ chǔ xù shāo fēng, zhào běn bù kān dāng. yú shì liǎng zhè juàn gè zhé qī qiān, jiāng nán liù qiān yǒu bàn, yǐ mǐ hú jià lì niǔ zhé, měi pǐ zhé mǐ èr shí.
己未,戶部乞依四年例,預借江、浙民戶來年夏稅絹之半,盡令折納米斛,約可得二百餘萬,庶幾儲蓄稍豐,詔本部勘當。於是兩浙絹各折七千,江南六千有半,以米斛價例紐折,每匹折米二石。
rén xū, zhōng shū shè rén fù sōng qīng jiān quán hù bù shì láng, lì bù shì láng yàn dūn fù jiān quán gōng bù shì láng.
壬戌,中書舍人傅崧卿兼權戶部侍郎,吏部侍郎晏敦復兼權工部侍郎。
guǐ hài, zuǒ sī jiàn chén gōng fǔ qǐng zòu yìn wú chū shēn rén bìng lìng quán shì, jīng yì huò shī fù lùn cè sān chǎng, yǐ shí fēn wèi lǜ, qǔ wǔ fēn hé gé. suī lèi shì bù zhōng, bù xǔ cān xuǎn, yì bù xǔ yòng ēn zé chén qǐ chāi qiǎn, zhào lì bù cuò zhì. qí hòu lì bù qǐng shì lǜ wài zhǐ yì yǐ jīng yì huò shī fù yī chǎng, nián sān shí wǔ yǐ shàng lèi shì bù zhōng zhī rén, xǔ zhù cán líng chāi qiǎn, yú rú gōng fǔ suǒ zòu, cóng zhī.
癸亥,左司諫陳公輔請奏廕無出身人並令銓試,經義或詩賦、論策三場,以十分為率,取五分合格。雖累試不中,不許參選,亦不許用恩澤陳乞差遣,詔吏部措置。其後吏部請試律外止益以經義或詩賦一場,年三十五以上累試不中之人,許注殘零差遣,餘如公輔所奏,從之。
jīn zhǔ zhào yuē: qí guó yǔ běn cháo jūn mín sù sòng xiāng guān zhě, wén yí shǔ nián, zhǐ yòng tiān huì.
金主詔曰:「齊國與本朝軍民訴訟相關者,文移署年,止用天會。」
jiǎ zǐ, fèi bái zhōu wèi bó bái xiàn, lì qióng zhōu gōng zhōu wèi píng nán xiàn, lì xún zhōu.
甲子,廢白州為博白縣,隸瓊州;龔州為平南縣,隸潯州。
jiǔ yuè, bǐng yín shuò, dì fā lín ān fǔ.
九月,丙寅朔,帝發臨安府。
xiān yì shàng tiān zhú sì fén xiāng, dào yù zhí huáng qí bào jié, nǎi hú běi jīng xī xuān fǔ fù shǐ yuè fēi suǒ qiǎn wǔ yì láng lǐ yù. xiān shì fēi qiǎn tǒng zhì guān wáng guì hǎo zhěng dǒng xiān yǐn bīng gōng guó zhōu lú shì xiàn, xià zhī, huò liáng shí wǔ wàn hú.
先詣上天竺寺焚香,道遇執黃旗報捷,乃湖北、京西宣撫副使岳飛所遣武翼郎李遇。先是飛遣統制官王貴、郝晸、董先引兵攻虢州盧氏縣,下之,獲糧十五萬斛。
dì yǐ dēng zhōu, zhào shǒu chén lǐ mó jí zhōu zhōng zòu shì, suì sù běi guō zhī shuì tíng.
帝已登舟,召守臣李謨即舟中奏事,遂宿北郭之稅亭。
dīng mǎo, yù zhōu sù lín píng zhèn.
丁卯,御舟宿臨平鎮。
wù chén, dì cì chóng dé xiàn, xiàn lìng zhào huàn zhī rù duì. dì wèn yǐ mín jiān jí kǔ, huàn zhī yán wú zhī yòu wèn hù kǒu jǐ hé, huàn zhī bù néng duì. nǎi xuē huàn zhī èr zhì, réng lìng zhāng huì zhì zuì. zhào dǐng yuē: bì xià suǒ yǐ yán jiàn shǒu lìng zhě, zhèng yù zhī mín jiān jí kǔ ěr. dì yuē: zhèn yóu hèn lèi rì fēng yǔ, bù néng chéng mǎ, qīn wǎng tián jiān wèn láo fù lǎo.
戊辰,帝次崇德縣,縣令趙渙之入對。帝問以民間疾苦,渙之言無之;又問戶口幾何,渙之不能對。乃削渙之二秩,仍令張匯治罪。趙鼎曰:「陛下所以延見守令者,正欲知民間疾苦耳。」帝曰:「朕猶恨累日風雨,不能乘馬,親往田間問勞父老。」
jǐ sì, cì zào lín, dì wèi zǎi zhí yuē: yuè fēi zhī jié, bīng jiā bù wú yuán shì, yí tōng shū xì wèn fēi lìn shǎng diǎn, yù zhī cuò zhì zhī fāng ěr. zhāng jùn yuē: fēi cuò zhì shén dà, jīn yǐ zhì yī luò, zé tài xíng yī dài shān zhài, bì yǒu tōng móu zhě. zì liáng qīng zhī lái, bǐ yì shén jiān. zhào dǐng yuē: hé dōng shān zhài rú wéi quán bèi, suī lì qū jiù jīn rén zhāo, ér jù xiǎn zì bǎo rú jiù, yì wú rú zhī hé, jī mí ér yǐ. yī dàn wáng shī dù hé, cǐ bèi bì wèi wǒ yòng. dì yuē: sī mín bù wàng zǔ zōng zhī dé, wú liào zhī, bì fēi jīn rén suǒ néng yǒu. dǐng děng yuē: yuàn bì xià xiū dé, zī zī jīng yíng, cháng rú jīn rì yě.
己巳,次皁林,帝謂宰執曰:「岳飛之捷,兵家不無緣飾,宜通書細問;非吝賞典,欲知措置之方爾。」張浚曰:「飛措置甚大,今已至伊、洛,則太行一帶山寨,必有通謀者。自梁青之來,彼意甚堅。」趙鼎曰:「河東山寨如韋銓輩,雖力屈就金人招,而據險自保如舊,亦無如之何,羈縻而已。一旦王師渡河,此輩必為我用。」帝曰:「斯民不忘祖宗之德,吾料之,必非金人所能有。」鼎等曰:「願陛下修德,孜孜經營,常如今日也。」
gēng wǔ, dì cì xiù zhōu.
庚午,帝次秀州。
xīn wèi, yù zhōu cì píng wàng.
辛未,御舟次平望。
rén shēn, dì cì wú jiāng xiàn.
壬申,帝次吳江縣。
wěi qí gù xiāng zhāng xiào chún qiǎn qí kè xuē qióng jiān dào zǒu xíng zài, shàng shū yán lì hài. xiān shì liú lín cháng yǎng xiá shì kuǎi tǐng děng èr shí yú rén, dài yǐ shū lǐ, lǐ chún zì yán dé qí yīn móu. yòu yán: jīn rén yú yán hǎi zhōu xiàn zhì tōng huò chǎng, yǐ shì jīn qī pí gé yǔ máo zhī kě wèi róng qì zhě, yǐ hòu zhí cháng zhī, suǒ jī shén zhòng. xiào chún yán yú yù yuē: wén nán rén zhì zhōu jiǔ yǐ, dàn mù chéng fēng běi jì, ér suǒ zài àn kǒu shì zhī tián rán, tǎng lì yú wú, bǐ níng bù wèi zhī jìn! yù dà jù, jù bà tōng huò chǎng. yòu qǐng fēn bīng shǒu jīng xī zhū zhōu, duàn bèi lēi zhī liáng dào, dǎo liú yù zhī cháo xué, zé huái nán guān shǎn zhī bīng bù gōng zì jiě. yòu yán: shān dōng zhǎng lì jiē běn cháo jiù rén, rì wàng wáng shī zhī lái, zhēng wèi nèi yīng yǐ shú qián zuì. wéi lǐ yè yǒu yì zhì, bù fù xīn huái běn cháo. xiào chún cháng yǔ yè lùn jí cháo tíng, yè yuē: sǐ wú suǒ dàn, dàn kǒng rú lù jiàn zhī huò, è míng zhōng bù kě miǎn. gù xiào chún jí zhī.
偽齊故相張孝純遣其客薛筇間道走行在,上書言利害。先是劉麟嘗養俠士蒯挺等二十餘人,待以殊禮,李純自言得其陰謀。又言:「金人於沿海州縣置通貨場,以市金漆、皮革、羽毛之可為戎器者,以厚直償之,所積甚眾。孝純言於豫曰:『聞南人治舟久矣,旦暮乘風北濟,而所在岸口視之恬然,儻利於吾,彼寧不為之禁!』豫大懼,遽罷通貨場。」又請分兵守京西諸州,斷貝勒之糧道,搗劉豫之巢穴,則淮南、關陝之兵不攻自解。又言:「山東長吏皆本朝舊人,日望王師之來,爭為內應以贖前罪。惟李鄴有異志,不復心懷本朝。」孝純嘗與鄴論及朝廷,鄴曰:「死無所憚,但恐如陸漸之禍,惡名終不可免。」故孝純及之。
guǐ yǒu, dì cì píng jiāng fǔ.
癸酉,帝次平江府。
yǐ hài, hán shì zhōng zì chǔ zhōu lái cháo.
乙亥,韓世忠自楚州來朝。
guǐ wèi, zhào: tài miào shén zhǔ quán fèng ān yú píng jiāng fǔ néng rén sì, yù shuò xiǎng rì, lìng tài cháng sì fén xiāng.
癸未,詔:「太廟神主權奉安於平江府能仁寺,遇朔享日,令太常寺焚香。」
dīng hài, lì bù shì láng yàn guō fù quán hù bù shì láng.
丁亥,吏部侍郎晏郭復權戶部侍郎。
wù zǐ, zhào: jiāng dōng zhuǎn yùn shǐ xiàng zi yīn, yīng fú liú guāng shì jūn qián liáng. fù shǐ yú qí, yīng fù zhāng jùn jūn qián liáng. zi yīn yǔ jùn bù xié, jùn shù yǒu lùn zòu ér guāng shì, xiàng shì xù yě, gù gǎi mìng zhī.
戊子,詔:「江東轉運使向子諲,應福劉光世軍錢糧。副使俞俟,應副張俊軍錢糧。」子諲與俊不協,俊數有論奏;而光世,向氏婿也,故改命之。
mìng hù bù yuán wài láng huò lí jiù è zhōu zhì sī, zhuān zǒng lǐng bīng fēi yī jūn qián liáng.
命戶部員外郎霍蠡就鄂州置司,專總領兵飛一軍錢糧。
gēng yín, zhāng jùn fù wǎng zhèn jiāng shì shī.
庚寅,張浚復往鎮江視師。
chū, wěi qí liú yù, yīn jīn lǐng sān xǐng shì jìn guó wáng zōng hàn shàng shū zuǒ chéng cān zhī zhèng shì gāo qìng yì zài bīng jiān ér dé lì, gù měi suì jiē yǒu hòu lù, ér miè shì qí tā zhū shuài. zuǒ fù yuán shuài lǔ wáng chāng, chū zài shān dōng, huí yì tún tián, biàn yú zhū jùn, měi rèn shān dōng wèi jǐ yǒu. jí zōng hàn yǐ fēng yù, chāng bù néng píng, lǚ yán yú tài zōng, yǐ wèi gē gāo yú zhī dì yǐ yǔ rén, fēi jì, tài zōng bù cóng.
初,偽齊劉豫,因金領三省事晉國王宗翰、尚書左丞、參知政事高慶裔在兵間而得立,故每歲皆有厚賂,而蔑視其它諸帥。左副元帥魯王昌,初在山東,回易屯田,遍於諸郡,每認山東為己有。及宗翰以封豫,昌不能平,屢言於太宗,以為割膏腴之地以予人,非計,太宗不從。
jí shì yù wén dì jiāng qīn zhēng, qiǎn rén gào jí yú jīn zhǔ, qiú bīng wèi yuán, qiě qǐ xiān qīn jiāng shàng. jīn zhǔ shǐ zhū jiāng xiāng yì zhī, lǐng sān xǐng shì sòng guó wáng zōng pán yán yuē: xiān dì suǒ yǐ lì yù zhě, yù yù pì jiāng bǎo jìng, wǒ dé ān mín xī bīng yě. jīn yù jìn bù néng qǔ, yòu bù néng shǒu, bīng lián huò jié, yù wú xiū xī, cóng zhī zé yù shòu qí lì, bài zé wǒ shòu qí bì. kuàng qián nián yīn yù qǐ bīng, cháng bù lì yú jiāng shàng yǐ, nài hé xǔ zhī! jīn zhǔ nǎi tīng yù zì xíng, qiǎn yòu fù yuán shuài shěn wáng zōng bì tí bīng lí yáng yǐ guān xìn.
及是豫聞帝將親征,遣人告急於金主,求兵為援,且乞先侵江上。金主使諸將相議之,領三省事宋國王宗磐言曰:「先帝所以立豫者,欲豫辟疆保境,我得安民息兵也。今豫進不能取,又不能守,兵連禍結,愈無休息,從之則豫受其利,敗則我受其弊。況前年因豫乞兵,嘗不利於江上矣,奈何許之!」金主乃聽豫自行,遣右副元帥沈王宗弼提兵黎陽以觀釁。
yú shì yù yǐ qí zi wěi shàng shū zuǒ chéng xiàng liáng guó gōng lín lǐng dōng nán dào héng tái shàng shū lìng, gǎi fēng huái xī wáng, yòu yǐ zhǔ guǎn diàn qián sī gōng shì jiān kāi fēng yǐn xǔ qīng chén quán zhū lù bīng mǎ dà zǒng guǎn, shàng shū yòu chéng lǐ yè wèi xíng tái yòu chéng jiǎng yì jūn shì, hù bù shì láng féng zhǎng níng wèi xíng tái hù bù shì láng jiān xíng jūn cān yì, yòu yǐ gù pàn jiāng lǐ chéng kǒng yàn zhōu guān shī gǔ wèi jiāng, qiān xiāng bīng sān shí wàn, hào qī shí wàn, fēn sān lù rù kòu: zhōng lù yóu shòu chūn fàn hé féi, lín tǒng zhī dōng lù yóu zǐ jīng shān chū wō kǒu, fàn dìng yuǎn xiàn zài qū xuān huī, zhí ní tǒng zhī xī lù yóu guāng zhōu fàn lù ān, yàn zhōu tǒng zhī. wěi zhào bǎng shì, zhǐ chì luán yú, yóu shén yú wǔ nián huái sì zhī yì.
於是豫以其子偽尚書左丞相梁國公麟領東南道行台尚書令,改封淮西王,又以主管殿前司公事兼開封尹許清臣權諸路兵馬大總管,尚書右丞李鄴為行台右丞、講議軍事,戶部侍郎馮長寧為行台戶部侍郎兼行軍參議,又以故叛將李成、孔彥舟、關師古為將,簽鄉兵三十萬,號七十萬,分三路入寇:中路由壽春犯合肥,麟統之;東路由紫荊山出渦口,犯定遠縣在趨宣、徽,侄猊統之;西路由光州犯六安,彥舟統之。偽詔榜示,指斥鑾輿,尤甚於五年淮、泗之役。
dié bào yù xié jīn bīng lái qīn, zhǔ guǎn diàn qián sī gōng shì yáng yí zhōng zài huái ruán, xiān yǐ èr bǎi qí chí zhì xū yí guān xíng shì, hái zòu shì, liú sù nèi diàn sān rì, tiáo shàng yù kòu zhī cè, yú shì fēn qiǎn zhū jiāng yǐ bèi yào hài. shí jiāng dōng xuān fǔ shǐ zhāng jùn jūn xū yí, yí zhōng jūn sì shàng, jīng dōng huái dōng xuān fǔ chù zhì shǐ hán shì zhōng zài chǔ zhōu, hú běi xuān fǔ fù shǐ yuè fēi zài è zhōu, shēng shì bù xiāng jí. dú huái xī xuān fǔ shǐ liú guāng shì zài dāng tú, guāng shì qiǎn qīng qí jù lú, ér yán jiāng yī dài jiē wú jūn mǎ, zuǒ pú shè zhào dǐng shén yōu zhī. jùn qǐ xiān wǎng jiāng shàng shì shī, zhì shì fā xíng zài.
諜報豫挾金兵來侵,主管殿前司公事楊沂中在淮壖,先以二百騎馳至盱眙觀形勢,還奏事,留宿內殿三日,條上禦寇之策,於是分遣諸將以備要害。時江東宣撫使張俊軍盱眙,沂中軍泗上,京東、淮東宣撫處置使韓世忠在楚州,湖北宣撫副使岳飛在鄂州,聲勢不相及。獨淮西宣撫使劉光世在當塗,光世遣輕騎據廬,而沿江一帶皆無軍馬,左僕射趙鼎甚憂之。浚乞先往江上視師,至是發行在。
guǐ sì, hàn lín xué shì zhū zhèn yán: àn dà lǐ guó běn táng nán zhào, dà zhōng xián tōng jiān, rù chéng dū, fàn yōng guǎn, zhào bīng dōng fāng, tiān xià sāo dòng. yì zǔ huáng dì jiàn táng zhī huò, nǎi qì yuè guī zhū jùn, yǐ dà dù hé wèi jiè, yù kòu bù néng, yù chén bù dé, zuì dé yù róng zhī shàng cè. jīn guó jiā nán shì zhàn mǎ, tōng dào yuǎn yí, qí wáng hé yù qiǎn qīng píng guān rù xiàn fāng wù. bì xià zhào hái qí zhí, què xún xiàng, cì chì shū, jí guì lín qiǎn zhī, shì yì yì zǔ zhī yì yě. rán chén yǒu sī yōu, bù kě bù wèi bì xià yán zhī. jīn rì gān gē wèi xī, zhàn mǎ wèi jí, guì lín zhāo mǎi, shì bù kě chuò. rán ér suǒ kě lǜ zhě, mán rén shú zhī xiǎn yì, shāng jiǎ náng tuó wèi jiān, shěn wǒ zhī lì hài, cì wǒ zhī xū shí, ān zhī wú dà zhōng xián tōng zhī shì! yuàn mì yù guǎng xī shuài chén, fán shì mǎ zhī suǒ, jiē yòng jǐn xìn kě rèn zhī shì, wù rèn qīng juàn shēng shì zhī rén, wù shǐ jī mí ér yǐ. yì shí xī běi lù tōng, jiàn jiǎn guǎng mǎ, shù jǐ xiāo huàn wèi rán. zhào zhá yǔ guǎng xī shuài chén.
癸巳,翰林學士硃震言:「按大理國本唐南詔,大中、咸通間,入成都,犯邕管,召兵東方,天下騷動。藝祖皇帝鑒唐之禍,乃棄越巂諸郡,以大渡河為界,欲寇不能,欲臣不得,最得御戎之上策。今國家南市戰馬,通道遠夷,其王和譽遣清平官入獻方物。陛下詔還其直,卻馴象,賜敕書,即桂林遣之,是亦藝祖之意也。然臣有私憂,不可不為陛下言之。今日干戈未息,戰馬為急,桂林招買,勢不可輟。然而所可慮者,蠻人熟知險易,商賈囊橐為奸,審我之利害,伺我之虛實,安知無大中、咸通之事!願密諭廣西帥臣,凡市馬之所,皆用謹信可任之士,勿任輕獧生事之人,務使羈縻而已。異時西北路通,漸減廣馬,庶幾消患未然。」詔札與廣西帥臣。
dōng, shí yuè, yǐ wèi shuò, dì lǜ bǎi guān yáo bài èr dì.
冬,十月,乙未朔,帝率百官遙拜二帝。
dīng yǒu, lì bù shì láng dū du fǔ cān yì jūn shì lǚ zhǐ hái xíng fǔ gōng zhí.
丁酉,吏部侍郎、都督府參議軍事呂祉還行府供職。
xiān shì liú lín děng lìng xiāng bīng wěi wèi jīn rén fú, yú hé nán zhū chù qiān bǎi wèi qún, rén jiē yí zhī, yǐ jīn wěi hé bīng ér zhì. huái xī xuān fǔ shǐ liú guāng shì zòu yù zéi shì yí, diào lú zhōu nán shǒu, qiě mì gàn zuǒ pú shè zhào dǐng, yù hái tài píng zhōu, yòu jiāng dōng xuān fǔ shǐ zhāng jùn fāng zhù jūn sì zhōu. dū du zhāng jùn zòu: dí fāng pí yú bèn mìng, jué bù néng xī dà zhòng fù lái, cǐ bì jiē yù bīng. ér biān bào bù yī, jùn guāng shì jiē qǐng yì bīng, zhòng qíng xiōng jù, yì yù yí xū yí zhī tún, tuì hé féi zhī shù, zhào yuè fēi jǐn yǐ bīng dōng xià. jùn dú yǐ wèi bù rán, nǎi yǐ shū jiè jùn jí guāng shì yuē: zéi zhòng zhī bīng, yǐ nì fàn shùn, ruò bù jiǎo chú, hé yǐ lì guó, píng rì yì ān yòng yǎng bīng wèi! jīn rì zhī shì, yǒu jìn jī, wú tuì bǎo. ér dǐng jí qiān shū shū mì yuàn shì zhé yàn zhì, jiē yí shū dǐ jùn, yù fēi jūn sù xià. qiě nǐ tiáo huà xiàng mù, qǐng dì qīn shū fù jùn, dà lüè yù lìng zhāng jùn yáng yí zhōng hé bīng sǎo dàng, rán hòu tuì shī hái nán, wèi bǎo jiāng zhī jì, bù bì shǒu qián yì. yú shì jiāng dōng xuān fǔ shǐ hán shì zhōng tǒng bīng guò huái, yù dí qí, yǔ a lǐ yǎ bèi lēi děng lì zhàn, jì ér yì hái chǔ zhōu. huò qǐng dì huí lín ān, qiě zhuī zhū jiāng shǒu jiāng fáng hǎi, jùn zòu: ruò zhū jiāng dù jiāng, zé wú huái nán, ér jiāng zhī xiǎn zhī dí gòng. huái nán zhī tún, zhèng suǒ yǐ píng bì dà jiāng. shǐ zéi dé huái nán, yīn liáng jiù yùn yǐ wèi jiā jì, jiāng nán qǐ kě bǎo hū! jīn huái xī zhī kòu, zhèng dāng hé bīng yǎn jī, kuàng shì qì shén zhèn, kě bǎo bì shèng. ruò yī yǒu tuì yì, zé dà shì qù yǐ. yòu, yuè fēi yī dòng, zé xiāng hàn yǒu jǐng, fù hé suǒ zhì! yuàn cháo tíng wù zhuān zhì yú zhōng, shǐ zhū jiāng bù gǎn guān wàng. dì nǎi shǒu shū bào jùn: jìn yǐ biān fáng suǒ yí shì zī qīng, jīn lǎn suǒ zòu shén míng, bǐ zhèn shì rán wú yōu. fēi qīng shí gāo lǜ yuǎn, chū rén yì biǎo, hé yǐ zhēn cǐ! zhǐ yì yán shì qì dāng zhèn, zéi fēng kě cuò, tà qián lì zhēng, zhì yú zài sì. yàn zhì mì zòu: yì shí wù guó, suī zhǎn cháo cuò yǐ xiè tiān xià, yì jiāng hé jí! dì bù tīng. nǎi mìng zhǐ chí wǎng guāng shì jūn zhōng dū shī.
先是劉麟等令鄉兵偽為金人服,於河南諸處千百為群,人皆疑之,以金、偽合兵而至。淮西宣撫使劉光世奏御賊事宜,調廬州難守,且密干左僕射趙鼎,欲還太平州,又江東宣撫使張俊方駐軍泗州。都督張浚奏:「敵方疲於奔命,決不能悉大眾復來,此必皆豫兵。」而邊報不一,俊、光世皆請益兵,眾情恟懼,議欲移盱眙之屯,退合肥之戍,召岳飛盡以兵東下。浚獨以為不然,乃以書戒俊及光世曰:「賊眾之兵,以逆犯順,若不剿除,何以立國,平日亦安用養兵為!今日之事,有進擊,無退保。」而鼎及簽書樞密院事折彥質,皆移書抵浚,欲飛軍速下。且擬條畫項目,請帝親書付浚,大略欲令張俊、楊沂中合兵掃蕩,然後退師還南,為保江之計,不必守前議。於是江東宣撫使韓世忠統兵過淮,遇敵騎,與阿里雅貝勒等力戰,既而亦還楚州。或請帝回臨安,且追諸將守江防海,浚奏:「若諸將渡江,則無淮南,而江之險之敵共。淮南之屯,正所以屏蔽大江。使賊得淮南,因糧就運以為家計,江南豈可保乎!今淮西之寇,正當合兵掩擊,況士氣甚振,可保必勝。若一有退意,則大事去矣。又,岳飛一動,則襄、漢有警,復何所制!願朝廷勿專制於中,使諸將不敢觀望。」帝乃手書報浚:「近以邊防所疑事咨卿,今覽所奏甚明,俾朕釋然無憂。非卿識高慮遠,出人意表,何以臻此!」祉亦言士氣當振,賊鋒可挫,榻前力爭,至於再四。彥質密奏:「異時誤國,雖斬晁錯以謝天下,亦將何及!」帝不聽。乃命祉馳往光世軍中督師。
shí liú ní jiāng dōng lù bīng zhì huái dōng, zǔ shì zhōng chéng chǔ zhī bīng bù gǎn jìn, fù hái shùn chāng, lín nǎi cóng huái xī xì sān fú qiáo ér dù. yú shì zéi zhòng shí wàn, yǐ cì yú háo shòu zhī jiān. jiāng dōng xuān fǔ shǐ zhāng jùn jù zhī, jí zhào bìng yǐ huái xī shǔ jùn. zhǔ guǎn diàn qián sī yáng yí zhōng, wèi jùn liú zhì guān, jùn qiǎn yí zhōng zhì sì zhōu yǔ jùn hé, qiě shǐ wèi zhī yuē: shàng dài tǒng zhì hòu, yí jí shí lì dà gōng, qǔ jié yuè, huò yǒu chà diē, jùn bù gǎn sī. zhū jiāng jiē tīng mìng.
時劉猊將東路兵至淮東,阻世忠承、楚之兵不敢進,復還順昌,麟乃從淮西系三浮橋而渡。於是賊眾十萬,已次於濠、壽之間。江東宣撫使張俊拒之,即詔並以淮西屬俊。主管殿前司楊沂中,為浚流制官,浚遣沂中至泗州與俊合,且使謂之曰:「上待統制厚,宜及時立大功,取節鉞,或有差跌,浚不敢私。」諸將皆聽命。
wù xū, yáng yí zhōng zhì háo zhōu, huì liú guāng shì yǐ shě lú zhōu ér tuì. jùn shén guài zhī, jí xīng chí zhì cǎi shí, qiǎn rén yù guāng shì zhī zhòng yuē: ruò yǒu yī rén dù jiāng, jí zhǎn yǐ xùn! qiě dū guāng shì fù hái lú zhōu. yòu sī jiàn wáng jìn, yì yán zhǔ shuài yǒu màn lìng bù fù qī huì zhě, qǐng fèn zhōu shì zōng wǒ tài zǔ zhī yīng duàn yǐ lì qí yú. dì qīn bǐ fù yí zhōng: ruò bù jìn bīng, dāng xíng jūn fǎ. guāng shì bù dé yǐ, nǎi zhù bīng yǔ yí zhōng xiāng yīng, qiǎn tǒng zhì guān wáng dé lì qióng jiāng jīng zú zì ān fēng chū xiè bù, yù zéi jiāng cuī gāo yú huò qiū, jiǎ zé yú zhèng yáng, wáng yù yú qián yáng sì, jiē bài zhī. shì rì, zéi gōng shòu chūn fǔ jì zhì què pí shuǐ zhài, shǒu chén gé mén zhī hòu sūn huī yè jié qí zhài, yòu bài zhī. chū, guāng shì yán liáng fá, zhào zhuǎn yùn shǐ xiàng zi yīn jì qí jūn. zi yīn zhòu yè bìng xíng, zhì lú zhōu ér guāng shì bīng yǐ chū dōng mén. zi yīn zhí rù jiàn guāng shì, jù qí gāng chuán zhì àn cì, guāng shì nǎi zhǐ.
戊戌,楊沂中至濠州,會劉光世已舍廬州而退。浚甚怪之,即星馳至採石,遣人喻光世之眾曰:「若有一人渡江,即斬以徇!」且督光世復還廬州。右司諫王縉,亦言主帥有慢令不赴期會者,請奮周世宗、我太祖之英斷以勵其餘。帝親筆付沂中:「若不進兵,當行軍法。」光世不得已,乃駐兵與沂中相應,遣統制官王德、酈瓊將精卒自安豐出謝步,遇賊將崔皋於霍丘,賈澤於正陽,王遇於前羊寺,皆敗之。是日,賊攻壽春府寄治芍陂水寨,守臣閤門祗候孫暉夜劫其寨,又敗之。初,光世言糧乏,詔轉運使向子諲濟其軍。子諲晝夜並行,至廬州而光世兵已出東門。子諲直入見光世,具其綱船至岸次,光世乃止。
rén yín, xiǎn mó gé zhí xué shì xún xìng suí jūn dōu zhuǎn yùn shǐ liáng rǔ jiā wèi zhè xī huái dōng yán hǎi zhì zhì shǐ, dài yù qì xiè liú qí fù zhī. yì rì, gèng mìng xíng yíng qián hù fù jūn dōu tǒng zhì wáng yàn wèi zhì zhì shǐ, yǐ suǒ bù tún tōng zhōu zhī liào jiǎo. rǔ jiā děng qǐ yǐ yòu tōng zhí láng xīn zhī háo zhōu cài yán shì děng èr rén chōng cān yì guān, liàng cì jī shǎng qián, réng lìng zhè xī cáo chén huái nán tí diǎn guān yīng fù jūn shí, jiē cóng zhī.
壬寅,顯謨閣直學士、巡幸隨軍都轉運使梁汝嘉為浙西、淮東沿海制置使,帶御器械劉錡副之。翼日,更命行營前護副軍都統制王彥為制置使,以所部屯通州之料角。汝嘉等乞以右通直郎、新知濠州蔡延世等二人充參議官,量賜激賞錢,仍令浙西漕臣、淮南提點官應副軍食,皆從之。
liú ní yǐ zhòng shù wàn guò dìng yuǎn xiàn, yù qū xuān huà yǐ fàn jiàn kāng, quán zhǔ guǎn diàn qián sī gōng shì yáng yí zhōng, yǔ ní qián fēng yù yú yuè jiā fāng, bài zhī. ní gū jūn shēn rù, kǒng nán shī yǎn qí hòu, yù huì lín yú hé féi.
劉猊以眾數萬過定遠縣,欲趨宣化以犯建康,權主管殿前司公事楊沂中,與猊前鋒遇于越家坊,敗之。猊孤軍深入,恐南師掩其後,欲會麟於合肥。
guǐ mǎo, zhào dǐng jìn chéng liú guāng shì suǒ zòu shì yí, dì yuē: guāng shì zhī yì, shì yù tuì bǎo cǎi shí. dǐng yuē: jù zhū chù tàn bào shū wú jīn rén, rú cǐ zé zì dāng áo jī. ruò guān jūn yǔ yù zéi zhàn ér bù néng shèng, huò gèng tuì náo, zé tā shí hé yǐ lì guó! dàn guāng shì fēn bīng suí chù yù hàn, yǐ jiàn shī cè. jīn zéi bīng jì yǐ dù huái, wéi dāng jí qiǎn zhāng jùn hé guāng shì zhī jūn, jǐn sǎo huái nán zhī kòu, rán hòu yì qù liú, zī wèi dé jì. wàn yī shǐ zéi dé zhì yú guāng shì, zé dà shì qù yǐ. dì gù dǐng yuē: qīng cǐ cè pō hé zhèn yì.
癸卯,趙鼎進呈劉光世所奏事宜,帝曰:「光世之意,似欲退保採石。」鼎曰:「據諸處探報殊無金人,如此則自當鏖擊。若官軍與豫賊戰而不能勝,或更退撓,則他時何以立國!但光世分兵隨處御捍,已見失策。今賊兵既已渡淮,唯當亟遣張俊合光世之軍,盡掃淮南之寇,然後議去留,茲為得計。萬一使賊得志於光世,則大事去矣。」帝顧鼎曰:「卿此策頗合朕意。」
jiǎ chén, yáng yí zhōng zhì ǒu táng, yǔ liú ní yù. zéi jù shān xiǎn, liè chén wài xiàng, shǐ xià rú yǔ, yí zhōng yuē: wú bīng shǎo, qíng jiàn zé lì qū, jī zhī bù kě bù jí. nǎi qiǎn cuī fēng jūn tǒng zhì wú xī yǐ jìn qí wǔ qiān tū qí jūn, zéi bīng luàn. yí zhōng zòng dà jūn chéng zhī, zì jiāng jīng qí rào chū qí xié duǎn bīng fāng jiē, jí dà hū yuē: pò zéi yǐ! zéi fāng è shì, huì jiāng dōng xuān fǔ sī qián jūn tǒng zhì zhāng zōng yán děng zì sì zhōu nán lái, lǜ bīng jù jìn, zéi zhòng dà bài. ní yǐ shǒu dǐ móu zhǔ lǐ è yuē: shì jiàn yī rán jiāng jūn, ruì bù kě dāng, guǒ yáng diàn qián yě. jí yǐ shù qí dùn qù. yú bīng yóu wàn jì, jiē jiāng lì hài gù, yí zhōng yuè mǎ qián chì zhī yuē: ěr cáo jiē zhào shì mín, hé bù sù jiàng! jiē bù fú qǐng mìng. nán jūn huò lǐ è yǔ qí dà jiāng lǐ hēng děng shù shí rén.
甲辰,楊沂中至藕塘,與劉猊遇。賊據山險,列陳外向,矢下如雨,沂中曰:「吾兵少,情見則力屈,擊之不可不急。」乃遣摧鋒軍統制吳錫以勁騎五千突其軍,賊兵亂。沂中縱大軍乘之,自將精騎繞出其脅;短兵方接,即大呼曰:「破賊矣!」賊方愕視,會江東宣撫司前軍統制張宗顏等自泗州南來,率兵俱進,賊眾大敗。猊以首抵謀主李諤曰:「適見一髯將軍,銳不可當,果楊殿前也。」即以數騎遁去。餘兵猶萬計,皆僵立駭顧,沂中躍馬前叱之曰:「爾曹皆趙氏民,何不速降!」皆怖伏請命。南軍獲李諤與其大將李亨等數十人。
lín zài shùn chāng, wén ní bài, bá zhài dùn qù, guāng shì qiǎn wáng dé jī zhī. xiān shì dì cì dé qīn zhá, yù lìng jié lì xié jì shì gōng, yǐ fù píng rì juàn dài zhī yì. dé fèng zhào, yǔ yí zhōng zhuī lín zhì nán shòu chūn hái.
麟在順昌,聞猊敗,拔寨遁去,光世遣王德擊之。先是帝賜德親札,諭令竭力協濟事功,以副平日眷待之意。德奉詔,與沂中追麟至南壽春還。
shì yì yě, tōng liǎng lù suǒ de zéi zhōu shù bǎi sōu, chē shù qiān liǎng, qì jiǎ jīn bó qián mǐ wěi jiāo chāo gào chì jūn xū zhī wù bù kě shèng jì. yú shí kǒng yàn zhōu wéi guāng zhōu, shǒu chén dūn wǔ láng wáng shēn jù zhī, yàn zhōu wén ní bài, yì yǐn qù. běi fāng dà kǒng.
是役也,通兩路所得賊舟數百艘,車數千兩,器甲、金帛、錢米、偽交鈔、誥敕、軍需之物不可勝計。於時孔彥舟圍光州,守臣敦武郎王莘拒之,彥舟聞猊敗,亦引去。北方大恐。
xīn hài, yáng yí zhōng jié zòu zhì, fú lù shén zhòng, dì qiǎo rán yuē: cǐ jiē zhèn zhī chì zǐ, pò yú xiōng nüè, miǎn qiáng nán lái, jì fàn bīng fēng, yòu bù dé bù shā, niàn zhī xīn tòng. gù zhào dǐng yuē: kě gèng jiè chì zhū jiāng, ěr hòu wù xiān zhāo xiáng. qí chén mò zhī rén, jí wèi mái yì, réng zhì dào chǎng sān zhòu yè, yǐ shì jīn cè.
辛亥,楊沂中捷奏至,俘戮甚眾,帝愀然曰:「此皆朕之赤子,迫於凶虐,勉強南來,既犯兵鋒,又不得不殺,念之心痛。」顧趙鼎曰:「可更戒敕諸將,爾後務先招降。其陳歿之人,亟為埋瘞,仍置道場三晝夜,以示矜惻。」
yǐ mǎo, shì yù shǐ zhōu mì zòu dài qiǎn suǒ de zhī fú, dì yuē: mì cǐ yì shén shàn. zhèn fāng tòng niàn xī běi zhī mín jiē wú chì zǐ, jìn wèi wáng shī suǒ lù, tuì wèi liú lín suǒ cán, bù xìng rú cǐ. jīn dāng gěi yǔ qián mǐ, rán hòu qiǎn zhī shǐ guī.
乙卯,侍御史周秘奏貸遣所得之俘,帝曰:「秘此意甚善。朕方痛念西北之民皆吾赤子,進為王師所戮,退為劉麟所殘,不幸如此。今當給與錢米,然後遣之使歸。」
yǐ wèi, zhào dǐng zòu: bǐ jiàn tàn bào, liú lín suǒ qǐ shān dōng jīng jī rén fū, yǒu zì shū xiāng guàn xìng míng yú shēn ér jiù yì zhě. dì yuē: hé gù rú cǐ? dǐng yuē: kǔ qí lì yì ěr. xī chén zài shǎn xī, qīn jiàn diào fū, ér mín jiān bù dà liáo shēng, hào kū zhī shēng, suǒ bù rěn wén, shì yǐ shèng rén cháng yǐ yòng bīng wèi jiè. rén zōng huáng dì qín jiǎn jī lèi sì shí èr nián, fǔ kù yíng yì, xià wú pín mín. dì yuē: tā shí shì dìng, yuàn bù fù gèng yòng bīng gé.
乙未,趙鼎奏:「比見探報,劉麟所起山東、京畿人夫,有自書鄉貫姓名於身而就縊者。」帝曰:「何故如此?」鼎曰:「苦其力役耳。昔臣在陝西,親見調夫,而民間不大聊生,號哭之聲,所不忍聞,是以聖人常以用兵為戒。仁宗皇帝勤儉積累四十二年,府庫盈溢,下無貧民。」帝曰:「它時事定,願不復更用兵革。」
rén xū, fèi méi zhōu wèi chéng xiāng xiàn, lì cháo zhōu. yòu fèi zhǎng lè xiàn wèi zhèn.
壬戌,廢梅州為程鄉縣,隸潮州。又廢長樂縣為鎮。
guǐ hài, zhāng jùn qiǎn zuǒ chéng yì láng xíng fǔ shū xiě jī yí wén zì jì yǒu gōng lái zòu shì hòu èr rì, chú zhí mì gé, qiǎn hái.
癸亥,張浚遣左承議郎、行府書寫機宜文字計有功來奏事;後二日,除直秘閣,遣還。
chū, zhào dǐng dé zhèng, shǒu yǐn jùn gòng shì, qí hòu èr rén shāo yǒu yì yì, bīn kè wǎng lái qí jiān, bù xié. jí yáng yí zhōng zòu jié, dǐng jí qiú qù wèi, dì bù xǔ. dǐng yīn yuē: chén shǐ chū yǔ zhāng jùn rú xiōng dì, jìn yīn lǚ zhǐ bèi lí jiān, suì ěr kuí yì, jīn tóng xiàng wèi, shì bù liǎng lì. bì xià zhì zài yíng èr shèng, fù gù jiāng, dāng yǐ bīng shì wèi zhòng. jīn jùn chéng gōng huái shàng, qí qì shén ruì, dāng shǐ zhǎn jǐn dǐ yùn, yǐ fù bì xià zhī zhì, rú chén dàn fèng xíng zhào lìng jīng lǐ shù wù ér yǐ. jùn dāng liú, chén dāng qù, qí shì rán yě. jùn zhāo xī hái, bǐ chén fèng shēn ér tuì, zé tóng liè zhī hǎo, jù wú suǒ shāng tā rì huò yīn wù yì yǒu suǒ qù liú, zé jù shī zhī yǐ. dì yuē: zhèn zì yǒu suǒ chù, qīng wù wèi lǜ. dǐng yuē: wàn yī yì lùn fēn fēn, qū zhí xiáo luàn, shì shí bì xià bì bù mì jīn rì zhī yán, chén láng bèi wú yí yǐ. bì xià jí wèi yǐ lái, mìng xiāng duō yǐ, wèi yǒu yī rén tuō zhě, qǐ bù lèi bì xià kǎo shèn zhī míng hū! dì xú yuē: qí jùn guī yì zhī. jùn zòu chē jià yí chéng shí zǎo xìng jiàn kāng dǐng yǔ zhé yàn zhì bìng yì huí bì lín ān yǐ wèi shǒu jì, dì xǔ zhī.
初,趙鼎得政,首引浚共事,其後二人稍有異議,賓客往來其間,不協。及楊沂中奏捷,鼎即求去位,帝不許。鼎因曰:「臣始初與張浚如兄弟,近因呂祉輩離間,遂爾睽異,今同相位,勢不兩立。陛下志在迎二聖,復故疆,當以兵事為重。今浚成功淮上,其氣甚銳,當使展盡底蘊,以副陛下之志,如臣但奉行詔令經理庶務而已。浚當留,臣當去,其勢然也。浚朝夕還,俾臣奉身而退,則同列之好,俱無所傷;它日或因物議有所去留,則俱失之矣。」帝曰:「朕自有所處,卿勿為慮。」鼎曰:「萬一議論紛紛,曲直淆亂,是時陛下必不秘今日之言,臣狼狽無疑矣。陛下即位以來,命相多矣,未有一人脫者,豈不累陛下考慎之明乎!」帝徐曰:「俟浚歸議之。」浚奏車駕宜乘時早幸建康;鼎與折彥質並議回蹕臨安以為守計,帝許之。
bǐng yín, gù zhōng dài fū fàn chún lǐ, zài zèng zī zhèng diàn xué shì, qí hé dé ēn zé, yī shù tiē hái, yǐ qí jiā yǒu qǐng yě. hòu shì gōng xiàn.
丙寅,故中大夫范純禮,再贈資政殿學士,其合得恩澤,依數貼還,以其家有請也。後諡恭獻。
gēng wǔ, zhào zhāng jùn hái xíng zài suǒ.
庚午,詔張浚還行在所。
chū, liú lín děng jì bài guī, jīn rén qiǎn shǐ wèn liú yù zhī zuì. yù jù, fèi ní wèi shù rén yǐ xiè zhī. yú shì jīn rén shǐ yǒu fèi yù zhī yì yǐ.
初,劉麟等既敗歸,金人遣使問劉豫之罪。豫懼,廢猊為庶人以謝之。於是金人始有廢豫之意矣。
shí èr yuè, jiǎ wǔ nì, dé yīn jiàng lú guāng háo zhōu shòu chūn fǔ zá fàn sǐ zuì yǐ xià qiú, shì liú yǐ xià. zhì yuē: zhèn yǐ miǎo zhì, huò chéng zhì zūn, niàn guó jiā jī lèi zhī jī, zāo wài wǔ qīn líng zhī huàn, chéng bù zú yǐ gǎn yí tiān yì, dé bù zú yǐ suī jìng luàn yuán, zhì bèi pàn chén, chéng yǔ è yùn, pín xié luàn shì, lái fàn biān yú, zhí dù huái fén, jiāng kuī jiāng zhè. suǒ lài zhū jiāng xié lì, liù shī zhēng xiān, suī nì chú zàn huàn yú tiān zhū, ér pǐ mǎ mò hái yú zéi jìng. zài xún bù dào, shēn cè yú xīn, bǐ zhí gān gē, jiē zhèn zhōng yuán zhī chì zǐ zhòng wèi qū yì, yì yǒu běn cháo zhī jiù chén pò bǐ bào nüè zhī wēi, xiàn zī fēng dí zhī kǔ, yáo yǔ bù dé, shǐ zhì yú sī. shēn jiè guān sī, wù yōu cún méi, zhī zhèn xìng huái yú jiān ài, běn fēi děi yǐ ér yòng bīng, yí xī mào ēn, yǐ sū bà sú.
十二月,甲午逆,德音降廬、光、濠州、壽春府雜犯死罪已下囚,釋流已下。制曰:「朕以眇質,獲承至尊,念國家積累之基,遭外侮侵陵之患,誠不足以感移天意,德不足以綏靖亂原,致被叛臣,乘予厄運,頻挾亂勢,來犯邊隅,直渡淮濆,將窺江、浙。所賴諸將協力,六師爭先,雖逆雛暫逭於天誅,而匹馬莫還於賊境。載循不道,深惻於心,俾執干戈,皆朕中原之赤子;重為驅役,亦有本朝之舊臣;迫彼暴虐之威,陷茲鋒鏑之苦,繇予不德,使至於斯。申戒官司,務優存沒,知朕興懷於兼愛,本非得已而用兵,宜錫茂恩,以蘇罷俗。」
zhào xíng gōng liú shǒu qín guì jí fù xíng zài suǒ zòu shì. zhāng jùn yǐ guì zài jìng kāng zhōng jiàn yì lì zhào shì, bù wèi sǐ, yǒu lì liàng, kě yǔ gòng tiān xià shì, yī shí rén xián jiàn guì yóu lì, suì tuī yǐn zhī.
詔行宮留守秦檜即赴行在所奏事。張浚以檜在靖康中建議立趙氏,不畏死,有力量,可與共天下事,一時仁賢薦檜尤力,遂推引之。
zhào dǐng jì yǔ jùn bù xié, zuǒ sī jiàn chén gōng fǔ yīn zòu hé dǐng. dǐng lǚ qiú qù, dì qiǎo rán bù lè yuē: qīng zhī zài shào xìng, zhèn tā rì yǒu yòng qīng chù.
趙鼎既與浚不協,左司諫陳公輔因奏劾鼎。鼎屢求去,帝愀然不樂曰:「卿只在紹興,朕它日有用卿處。」
wù xū, yòu sī jiàn wáng jìn rù duì, lùn qiān shū shū mì yuàn shì zhé yàn zhì zhī zuì, dà lüè wèi: yàn zhì yú dí mǎ nán xiàng zhī shí, chàng wèi chōu jūn tuì bǎo zhī jì, shàng zé jǐ wù guó shì, xià zé lí jiān jūn chén, qǐ cì bà chù.
戊戌,右司諫王縉入對,論簽書樞密院事折彥質之罪,大略為:「彥質於敵馬南向之時,倡為抽軍退保之計,上則幾誤國事,下則離間君臣,乞賜罷黜。」
xiān shì zhāng jùn zì dì hái píng jiāng, suí bān rù jiàn, dì yuē: què dí zhī gōng, jǐn chū yòu xiāng zhī gōng. yú shì zhào dǐng huáng jù, fù qǐ qù. jùn rù jiàn zhī, cì rì, jù zòu yuē: huò wén shèng xùn, wéi shì chē jià jìn zhǐ yī shì, lì hài zhì dà. tiān xià zhī shì, bù chàng zé bù qǐ, bù wèi zé bù chéng. jīn sì hǎi zhī xīn, shú bù xiǎng liàn wáng shì! jīn yù xiāng jié, xié yǐ zhī wēi, suī yǒu zhì yǒng, wú suǒ zhǎn jié. sān suì zhī jiān, lài bì xià yī zài jìn fǔ, shì qì cóng zhī ér shāo zhèn, mín xīn yīn zhī ér shāo huí, zhèng dāng shì zhī yǐ xíng shì, shù jǐ hū jī zhōng qǐ nuò, ér sān sì dà shuài zhě, yì bù gǎn huái tōu ān gǒu qiě zhī xīn. fū tiān xià zhě, bì xià zhī tiān xià yě, bì xià bù zì zhì lì yǐ wèi zhī xiān, zé bèi jiān zhí ruì, lǚ wēi fàn xiǎn zhě, jiē yǒu jiě tǐ zhī yì. jīn rì zhī shì, cún wáng ān wēi suǒ zì yǐ fēn. liù fēi tǎng hái, zé yǒu shí jiě tǐ, nèi wài lí xīn, rì fù yī rì, zhōng yǐ xuē ruò, yì rì fù yù xún xìng, zhào shū shuí wèi shēn xìn ér bù yí zhě! hé zé? bǐ yǐ zhī cháo tíng yǐ wèi bì dì zhī jì, shí wú yì tú huí tiān xià gù yě. lùn zhě bù guò yuē wàn yī yǒu jǐng, nán yú yuǎn bì, fū jiāng shì yòng mìng, è huái ér zhàn, pò dí yǒu yú, gǒu rén yǒu lí xīn, zé hé dì róng zú! yòu bù guò yuē dāng qiū ér zhàn, jí chūn ér hái, cǐ dàn kě yǐ shū yī shí zhī jí, nián nián wèi zhī, rén jiē xí shú, nán lì guó yǐ. yòu bù guò yuē zéi zhàn shàng liú, shùn zhōu kě xià, jīn xiāng hàn fēi bǐ yǒu, zhōu hé zì lái? shǐ zéi yǒu yú lì, shuǐ lù xié jìn, bì xià shēn chù lín ān, yì néng ān hū?
先是張浚自帝還平江,隨班入見,帝曰:「卻敵之功,盡出右相之功。」於是趙鼎惶懼,復乞去。浚入見之,次日,具奏曰:「獲聞聖訓,惟是車駕進止一事,利害至大。天下之事,不倡則不起,不為則不成。今四海之心,孰不想戀王室!金、豫相結,脅以之威,雖有智勇,無所展竭。三歲之間,賴陛下一再進撫,士氣從之而稍振,民心因之而稍回,正當示之以形勢,庶幾乎激忠起懦,而三四大帥者,亦不敢懷偷安苟且之心。夫天下者,陛下之天下也,陛下不自致力以為之先,則被堅執銳,履危犯險者,皆有解體之意。今日之事,存亡安危所自以分。六飛倘還,則有識解體,內外離心,日復一日,終以削弱,異日復欲巡幸,詔書誰為深信而不疑者!何則?彼已知朝廷以為避地之計,實無意圖回天下故也。論者不過曰『萬一有警,難於遠避』,夫將士用命,扼淮而戰,破敵有餘,苟人有離心,則何地容足!又不過曰『當秋而戰,及春而還』,此但可以紓一時之急,年年為之,人皆習熟,難立國矣。又不過曰『賊占上流,順舟可下』,今襄、漢非彼有,舟何自來?使賊有餘力,水路偕進,陛下深處臨安,亦能安乎?」
jùn yīn dú duì, qǐ chéng shèng qǔ hé nán dì, qín liú yù fù zǐ yòu yán liú guāng shì jiāo duò bù zhàn, bù kě wèi dà jiāng, qǐng bà zhī. dì wèn: cháng yǔ dǐng yì fǒu? jùn yuē: wèi yě. jùn jiàn dǐng, jù dào qí gù, dǐng yuē: bù kě. yù jī shàng ròu ěr, rán yù yǐ jīn rén wèi zhòng, bù zhī qín miè liú yù, dé hé nán dì, kě suì shǐ jīn bù nèi qīn hū? guāng shì jiāng jiā zǐ, shì zú duō chū qí mén xià, ruò wú gù bà zhī, kǒng rén xīn bù kě. jùn bù yuè. dǐng fù yán qiáng ruò bù dí, yí qiě zì shǒu, wèi kě yǐ jìn, yóu shì yǔ yàn zhì jù bà qù.
浚因獨對,乞乘勝取河南地,擒劉豫父子;又言劉光世驕惰不戰,不可為大將,請罷之。帝問:「常與鼎議否?」浚曰:「未也。」浚見鼎,具道其故,鼎曰:「不可。豫機上肉耳,然豫倚金人為重,不知擒滅劉豫,得河南地,可遂使金不內侵乎?光世將家子,士卒多出其門下,若無故罷之,恐人心不可。」浚不悅。鼎復言強弱不敵,宜且自守,未可以進,由是與彥質俱罷去。
jīng dōng huái dōng xuān fǔ chù zhì shǐ hán shì zhōng yǐn bīng gōng huái yáng jūn, bài zhī.
京東、淮東宣撫處置使韓世忠引兵攻淮陽軍,敗之。
jǐ hài, cì liú guāng shì yuè fēi zhào yuē: guó jiā yǐ pàn nì bù dào, kuáng jiǎo luàn cháng, suì zhì xíng shī, běn fēi děi yǐ, bìng yǒu wēi huái zhī lüè, bù zhuān zhū fá zhī tú. gài niàn zhōng yuán zhī mín, jiē wú chì zǐ, pò yú bào nüè zhī gù, lái fàn wáng shī, zì fēi jiāo fēng, hé rěn zhū lù! shù jǐ guǎng liè shèng hào shēng zhī dé, kāi huáng tiān huǐ huò zhī zhōng. qīng qí míng tǐ zhèn huái, shēn jiè jiāng shì, wù huī yuǎn yù, bù zhuān shàng wēi, fán yǒu fú qín, xī jiā cún fǔ. jiāng shǐ dài shāng zhī jiù, yì jiān sī hàn zhī xīn, zǎo zhì zhōng xìng, shì wèi wěi jī. wú zhì tān shā, fù zhèn xùn yán. shū mì yuàn zòu guāng shì zhī jiāng mǎ qīn fēi zhī jiāng kòu chéng děng, bǔ huò gè wǔ bǎi rén, bìng zhǎn qì, gù yǒu shì zhào.
己亥,賜劉光世、岳飛詔曰:「國家以叛逆不道,狂狡亂常,遂至行師,本非得已,並有威懷之略,不專誅伐之圖。蓋念中原之民,皆吾赤子,迫於暴虐之故,來犯王師,自非交鋒,何忍誅戮!庶幾廣列聖好生之德,開皇天悔禍之衷。卿其明體朕懷,深戒將士,務恢遠馭,不專尚威,凡有俘擒,悉加存撫。將使戴商之舊,益堅思漢之心,蚤致中興,是為偉績。毋致貪殺,負朕訓言。」樞密院奏光世之將馬欽、飛之將寇成等,捕獲各五百人,並斬訖,故有是詔。
xīn chǒu, zhào zhú nán shòu chūn chéng.
辛丑,詔築南壽春城。
rén yín, shàng shū zuǒ pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì jiān zhī shū mì yuàn shì dū du zhū lù jūn mǎ jiān jiān xiū guó shǐ zhào dǐng, chōng guān wén diàn dà xué shì liǎng zhè dōng lù ān fǔ zhì zhì dà shǐ, jiān zhī shào xìng fǔ.
壬寅,尚書左僕射、同中書門下平章事兼知樞密院事、都督諸路軍馬兼監修國史趙鼎,充觀文殿大學士、兩浙東路安撫制置大使,兼知紹興府。
lóng tú gé xué shì zhī shào xìng fǔ sūn jìn shì lì bù shàng shū.
龍圖閣學士、知紹興府孫近試吏部尚書。
mìng lì bù shì láng dū du xíng fǔ cān yì jūn shì lǚ zhǐ, wǎng jiàn kāng cuò zhì yí bì shì wù.
命吏部侍郎、都督行府參議軍事呂祉,往建康措置移蹕事務。
yǐ sì, dì yǔ zǎi zhí yǔ táng kāi yuán zhī zhì yuē: yáo chóng wèi xiāng, cháng xuǎn chú láng lì, míng huáng yǎng shì wū chuán, chóng jīng è jiǔ zhī, hòu yīn lì shì qǐng wèn, zhī dì suǒ yǐ zhuān wěi zhī yì. rén zhǔ rèn xiāng dāng rú cǐ. zhāng jùn yuē: míng huáng yǐ cǐ dé zhī, yì yǐ cǐ shī zhī. yáng lǐ chí bǐng, shì wú jù xì, yī qiè yǐ zhàng, xún zhì dà luàn. xū, kě jiè yě! dì yuē: rán qīng zhī suǒ yǐ shī fǒu? zài yú xiāng fēi qí rén, fēi zhuān wěi zhī guò yě. jùn yuē: míng huáng fāng qí yōu qín, xián zhě huò jìn, dǎi qí yì lè, xiǎo rén suì yòng, cǐ zhì luàn zhī suǒ yǐ fēn. bì xià zhuó jiàn běn mò, tiān xià xìng shèn!
乙巳,帝與宰執語唐開元之治曰:「姚崇為相,嘗選除郎吏,明皇仰視屋椽,崇驚愕久之,後因力士請問,知帝所以專委之意。人主任相當如此。」張浚曰:「明皇以此得之,亦以此失之。楊、李持柄,事無巨細,一切倚仗,馴致大亂。吁,可戒也!」帝曰:「然卿知所以失否?在於相非其人,非專委之過也。」浚曰:「明皇方其憂勤,賢者獲進,逮其逸樂,小人遂用,此治亂之所以分。陛下灼見本末,天下幸甚!」
zhào dǐng rù cí. dǐng zài yuè, wéi yǐ shù lì xù mín wèi wù, měi yán: bù shù lì, suī shàn zhèng bù néng xíng, gài chú hài rán hòu kě yǐ xìng lì. yì zhī yù, lì jiàn hóu xíng shī, nǎi suǒ yǐ zhì yù. jiě, gōng yòng shè sǔn yú gāo yōng zhī shàng, wèi shè sǔn ér qù xiǎo rén, nǎi suǒ yǐ zhì jiě yě. zhì shì jiān huá bǐng xī. yòu, chǎng wù lì rù zhī yuán, bù lìng qīn hào, cái fù suì zú.
趙鼎入辭。鼎在越,惟以束吏恤民為務,每言:「不束吏,雖善政不能行,蓋除害然後可以興利。《易》之《豫》,利建侯行師,乃所以致豫。《解》,公用射隼於高墉之上,謂射隼而去小人,乃所以致解也。」至是奸猾屏息。又,場務利入之源,不令侵耗,財賦遂足。
jiǎ wǔ, chóng xìn fèng níng jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī jiāng nán dōng lù xuān fǔ shǐ zhāng jùn, jiā shǎo bǎo zhèn táo chóng xìn fèng níng jūn jié dù shǐ, réng jiù xuān fǔ shǐ. lóng shén wèi sì xiāng dōu zhǐ huī shǐ mì zhōu guān chá shǐ quán zhǔ guǎn diàn qián sī gōng shì yáng yí zhōng wèi bǎo chéng jūn jié dù shǐ diàn qián dōu yú hòu zhǔ guǎn diàn qián sī gōng shì.
甲午,崇信、奉寧軍節度使、開府儀同三司、江南東路宣撫使張俊,加少保、鎮洮、崇信、奉寧軍節度使,仍舊宣撫使。龍神衛四廂都指揮使、密州觀察使、權主管殿前司公事楊沂中為保成軍節度使、殿前都虞候、主管殿前司公事。
xiān shì yòu sī jiàn chén gōng fǔ yán: qián rì zéi fàn huái xī, zhū jiāng yòng mìng, jié yīn lǚ shàng, biān tǔ shāo níng, gài miào shè zhī líng, bì xià wēi dé suǒ zhì. rán xíng shǎng dāng bù yú shí, miào táng bì yǒu dìng yì. chén wén háo liáng zhī jí, jùn qiǎn yáng yí zhōng wǎng yuán, suì pò zéi bīng, cǐ gōng gù bù kě yǎn. liú guāng shì bù shǒu lú zhōu, ér háo liáng shù bīng zhé biàn chōu huí, rú wō kǒu yào dì, gèng wú rén fáng shǒu, ruò fēi yí zhōng bīng zhì, huái xī yān kě bǎo zāi! guāng shì qǐ dé wú zuì! cǐ zhāo rán wú kě yí zhě. yòu, yí zhōng zhī shèng, yǐ wú xī xiān dēng guāng shì zhuī zéi, wáng dé yóu wèi yǒu lì shì èr rén dāng yǒu chóng jiǎng, yǐ wèi zhū jūn zhī gōng. ruò hán shì zhōng tún huái dōng, zéi bù gǎn fàn yuè fēi jìn pò shāng guó, rǎo zéi fù xié èr rén suī wú huái zhī gōng, yí tè yōu chǒng, shǐ yǒu gōng jiàn zhī, zé zhōng néng wèi bì xià jiàn zhōng xìng zhī yè. cháo tíng yǐ jùn yí zhōng gōng yóu zhe, suì yōu shǎng zhī. yí zhōng shí nián sān shí wǔ suì.
先是右司諫陳公輔言:「前日賊犯淮西,諸將用命,捷音屢上,邊土稍寧,蓋廟社之靈,陛下威德所至。然行賞當不逾時,廟堂必有定議。臣聞濠梁之急,俊遣楊沂中往援,遂破賊兵,此功固不可掩。劉光世不守廬州,而濠梁戍兵輒便抽回,如渦口要地,更無人防守,若非沂中兵至,淮西焉可保哉!光世豈得無罪!此昭然無可疑者。又,沂中之勝,以吳錫先登;光世追賊,王德尤為有力;是二人當有崇獎,以為諸軍之功。若韓世忠屯淮東,賊不敢犯;岳飛進破商、虢,擾賊腹脅;二人雖無淮之功,宜特優寵,使有功見知,則終能為陛下建中興之業。」朝廷以俊、沂中功尤著,遂優賞之。沂中時年三十五歲。
dīng wèi, zhào yuē: cháo tíng shè guān fēn zhí, běn yǐ wèi mín. bǐ nián yǐ lái, zhòng nèi qīng wài, shū shī zhì dào zhī běn, zhèn shén bù qǔ. kě zì jīn jiān sī jùn shǒu, zhì mǎn kǎo qí shàn zhuàng, liàng yǔ qiān tuī, zhì xiào zhe wén, jí chú xíng zài chāi qiǎn. qí láng guān wèi lì mín shì zhě, xiào zhí tōng jí èr nián, fù jiā quán zé, shǐ zhī chéng liú yú wài. réng lìng zhōng shū yù shǐ tái jí jì míng xìng. qí dào què rì, jiǎn jǔ yǐn duì, cān kǎo shàn fǒu, qǔ zhǐ shēng chù. shù jǐ tiān xià bǎi xìng méng bèi shí huì, yǐ chēng zhèn yì.
丁未,詔曰:「朝廷設官分職,本以為民。比年以來,重內輕外,殊失治道之本,朕甚不取。可自今監司、郡守,秩滿考其善狀,量與遷推,治效著聞,即除行在差遣。其郎官未歷民事者,效職通及二年,復加銓擇,使之承流於外。仍令中書、御史台籍記名姓。俟到闕日,檢舉引對,參考善否,取旨升黜。庶幾天下百姓蒙被實惠,以稱朕意。」
wù shēn, zhào yuē: zhèn wéi yǎng bīng zhī fèi, jiē qǔ yú mín. wú mín shén kǔ ér lì mò zhī xù, yín yuán jūn xū, póu liǎn wú yì, zhèn shén dào zhī! jiān sī jùn shǒu, zhèn suǒ wěi jì yǐ huì yǎng yuán yuán zhě yě, jīn màn bù jiā shěng, fù hé lài yān! qí gè rèn nǎi zhí, chá lì zhī qīn yú nà huì zhě, hé àn yǐ wén. yǐ jiè chì sān xǐng guān, jiān qiǎn xìn shǐ zhōu xíng zhū lù, gǒu bì fù fú zhì, liú dú bǎi xìng, zhèn bù rǔ dài. zì jīn jūn shì suǒ xū, jiāo lìng zhōu xiàn jiē bǎng xiǎo yù, yú yī shào xìng yuán nián wǔ yuè èr shí sì rì zhào zhǐ shī xíng, wú huò wéi lì.
戊申,詔曰:「朕惟養兵之費,皆取於民。吾民甚苦而吏莫之恤,夤緣軍須,掊斂無益,朕甚悼之!監司、郡守,朕所委寄以惠養元元者也,今慢不加省,復何賴焉!其各任乃職,察吏之侵漁納賄者,劾按以聞。已戒敕三省官,間遣信使周行諸路,苟庇覆弗治,流毒百姓,朕不汝貸。自今軍事所須,交令州縣揭榜曉諭,餘依紹興元年五月二十四日詔旨施行,無或違戾。」
guān wén diàn xué shì lǐ quán guān shǐ jiān shì dú qín guì xíng zài suǒ jiǎng yán gōng zhí, guān wén diàn xué shì xíng gōng tóng liú shǒu mèng yǔ chōng xíng gōng liú shǒu.
觀文殿學士、醴泉觀使兼侍讀秦檜行在所講筵供職,觀文殿學士、行宮同留守孟庾充行宮留守。
gēng xū, zhào: guān zhí rú zài zhí èr nián yǐ shàng zhī xiàn zī xù rén, yǔ chú dà jùn tōng pàn tōng pàn zī xù rén, yǔ chú zhī zhōu jūn. rèn mǎn dào què, lìng gé mén yǐn jiàn shàng diàn, dāng cān kǎo zhì zhuàng shàn fǒu, qǔ zhǐ shēng chù réng lìng zhōng shū shěng yù shǐ tái jí jì xìng míng.
庚戌,詔:「官職如在職二年已上知縣資序人,與除大郡通判;通判資序人,與除知州軍。任滿到闕,令閤門引見上殿,當參考治狀善否,取旨升黜;仍令中書省、御史台籍記姓名。」
xīn hài, zī zhèng diàn dà xué shì tí jǔ dòng xiāo gōng zhāng shǒu zì cháng zhōu rù jiàn, jí rì chú cān zhī zhèng shì.
辛亥,資政殿大學士、提舉洞霄宮張守自常州入見,即日除參知政事。
rén zǐ, zhào zhāng shǒu jiān quán shū mì yuàn shì.
壬子,詔張守兼權樞密院事。
bǐng chén, zhèn nán jūn jié dù shǐ kāi fǔ yí tóng sān sī jīng hú nán lù ān fǔ zhì zhì dà shǐ jiān zhī tán zhōu lǚ yí hào wèi liǎng zhè xī lù ān fǔ zhì zhì dà shǐ, jiān zhī lín ān fǔ, réng fù xíng zài zòu shì.
丙辰,鎮南軍節度使、開府儀同三司、荊湖南路安撫制置大使兼知潭州呂頤浩為兩浙西路安撫制置大使,兼知臨安府,仍赴行在奏事。
bǎo wén gé xué shì xīn zhī xiāng yáng fǔ liú hóng dào zhī tán zhōu, chōng jīng hú nán lù ān fǔ shǐ, réng jiān dū du fǔ cān móu jūn shì.
寶文閣學士、新知襄陽府劉洪道知潭州,充荊湖南路安撫使,仍兼都督府參謀軍事。
wù wǔ, zhào: zì jīn lì bù zhù nǐ zhī tōng shǒu lìng, bìng xuǎn zé fēi lǎo bìng jí bù céng fàn zāng yǔ bù yuán mín shì bèi zuì zhī rén, réng shēn zhōng shū shěng shěn chá. qí zhù nǐ rén jiǎo sè, guān yù shǐ tái rú fēi qí rén, xǔ běn tái dàn zòu. yòng zhōng shū qǐng yě. jì ér xíng gōng lì bù qǐng yuē: mín shì fàn tú yǐ shàng zuì rén, rú jīn zhào. zì kāi guó yǐ lái, yǐ gōng sī zāng sān děng dìng tiān xià zhī zuì, zhì shì shǐ zēng mín shì lǜ yān.
戊午,詔:「自今吏部注擬知、通、守、令,並選擇非老病及不曾犯贓與不緣民事被罪之人,仍申中書省審察。其注擬人腳色,關御史台;如非其人,許本台彈奏。」用中書請也。既而行宮吏部請曰:「民事犯徒已上罪人,如今詔。」自開國以來,以公私贓三等定天下之罪,至是始增民事律焉。
jǐ wèi, bīng bù shàng shū jiān quán lì lǐ bù shàng shū liú dà zhōng chōng lóng tú gé zhí xué shì zhī chù zhōu.
己未,兵部尚書兼權吏、禮部尚書劉大中充龍圖閣直學士、知處州。
zuǒ sī jiàn chén gōng fǔ yán: cháo tíng suǒ shàng, shì dài fū yīn zhī, shì dài fū suǒ shàng, fēng sú yīn zhī, bù kě bù shèn yě. guó jiā jiā yòu yǐ qián, cháo tíng shàng dà gōng zhī dào, bù yíng sī yì, bù zhí sī dǎng, gù shì dài fū yǐ qì jié xiāng gāo, yǐ yì lùn xiāng kě fǒu, wèi cháng hù wèi péng bǐ, zhì yú léi tóng gǒu hé. zì xī fēng yǐ hòu, wáng ān shí zhī xué, zhe wèi dìng lùn, zì chéng yī jiā, cài jīng yǐn zhī, xié shào shù zhī shuō, yú shì shì dài fū mí rán ér tóng, fēng sú huài yǐ. yǎng wéi bì xià tiān zī cōng míng, shèng xué gāo miào, jiāng yǐ tòng gé jī bì, biàn tiān xià dǎng tóng zhī sú. rán zài cháo tíng zhī chén, bù néng shàng tǐ shèng míng, yòu fù zhé yǐ sī yì qǔ chéng yí zhī shuō, wèi zhī yī chuān xué, xiāng shuài ér cóng zhī, shì yǐ qū shí jìng jìn, shì zhà gū míng zhī tú, xī rán xū xiào, chàng wèi dà yán, zhuǎn xiāng chuán shòu. fú wàng shèng cí tè jiā ruì duàn, chá qún chén zhōng yǒu wèi cǐ xué gǔ shàn shì lèi zhě, jiē píng jué zhī. míng zhào tiān xià yǐ shèng rén zhī dào zhe zài fāng cè, xué zhě dàn néng cān kǎo zhòng shuō, yán jiū zhì lǐ, gè yǐ jǐ zhī suǒ zhǎng ér zhé zhōng yān, zé dào shù zì míng, xìng lǐ zì dé yǐ. fǔ chén jìn wú zhāng jùn pī zhǐ yuē: shì dài fū zhī xué, yí yǐ kǒng mèng wèi shī, shù jǐ yán xíng xiāng chēng, kě jì shí yòng. lǎn chén liáo suǒ zòu, shēn yòng wǔ rán! kě bù gào zhōng wài, shǐ zhī zhèn yì.
左司諫陳公輔言:「朝廷所尚,士大夫因之,士大夫所尚,風俗因之,不可不慎也。國家嘉祐以前,朝廷尚大公之道,不營私意,不植私黨,故士大夫以氣節相高,以議論相可否,未嘗互為朋比,至於雷同苟合。自熙、豐以後,王安石之學,著為定論,自成一家,蔡京引之,挾紹述之說,於是士大夫靡然而同,風俗壞矣。仰惟陛下天資聰明,聖學高妙,將以痛革積弊,變天下黨同之俗。然在朝廷之臣,不能上體聖明,又復輒以私意取程頤之說,謂之伊川學,相率而從之,是以趨時競進,飾詐沽名之徒,翕然胥效,倡為大言,轉相傳授。伏望聖慈特加睿斷,察群臣中有為此學鼓扇士類者,皆屏絕之。明詔天下以聖人之道著在方冊,學者但能參考眾說,研究至理,各以己之所長而折中焉,則道術自明,性理自得矣。」輔臣進吳張浚批旨曰:「士大夫之學,宜以孔、孟為師,庶幾言行相稱,可濟時用。覽臣僚所奏,深用憮然!可布告中外,使知朕意。」
xiān shì fàn chōng jì qù wèi, gōng fǔ yǐ chōng suǒ jiàn, bù zì ān. huì gěng zī děng fú què shàng shū, huò zhě yīn zhǐ gōng fǔ jìng kāng gǔ hē zhī bàng, gōng fǔ jù, jiàn dì qiú qù, yīn cǐ shàng shū. zhào: gōng fǔ, zhèn suǒ qīn zhuó, fēi yóu jiàn yǐn, kě lìng ān zhí, wú dé zài qǐng. shí zhū zhèn zài jīng yán, bù néng zhèng, lùn zhě fēi zhī.
先是范沖既去位,公輔以沖所薦,不自安。會耿鎡等伏闕上書,或者因指公輔靖康鼓喝之謗,公輔懼,見帝求去,因此上疏。詔:「公輔,朕所親擢,非由薦引,可令安職,毋得再請。」時硃震在經筵,不能諍,論者非之。
hú běi jīng lüè ān fǔ shǐ wáng shù, qǐ lìng lǐ chén yuán jìng sì zhōu, yǐ xián tián gòng zhāo dāo nǔ shǒu sān qiān wǔ bǎi rén, yuán zhōu qiān wǔ bǎi, chén zhōu qiān rén, lǐ jìng zhōu gè wǔ bǎi yú, tián zhào rén chéng diàn, cóng zhī. sì jùn dāo nǔ shǒu jiù é wàn rén, jìng kāng mò, diào fù hé dōng, shǎo hái zhě, zhì shì mìng xiāng dù zhào tián, gù yǒu shì qǐng.
湖北經略安撫使王庶,乞令澧、辰、沅、靖四州,以閒田共招刀弩手三千五百人,沅州千五百,辰州千人,澧、靖州各五百餘,田召人承佃,從之。四郡刀弩手舊額萬人,靖康末,調赴河東,少還者,至是命相度召填,故有是請。
wěi qí liú yù mì zhī jīn rén yǒu fèi jǐ zhī móu, shì dōng, qiǎn huáng zǐ fǔ cān móu féng zhǎng níng qǐng yú jīn, yù lì huái xī wáng lín wèi tài zǐ yǐ cháng qí yì, jīn zhǔ wèi zhī yuē: xiān dì suǒ yǐ lì ěr zhě, yǐ ěr yǒu dé yú hé nán zhī mín yě. ěr zi yǒu dé yé? wǒ wèi zhī wén yě, xú dāng qiǎn rén zī fǎng hé nán bǎi xìng yǐ dìng zhī.
偽齊劉豫密知金人有廢己之謀,是冬,遣皇子府參謀馮長寧請於金,欲立淮西王麟為太子以嘗其意,金主謂之曰:「先帝所以立爾者,以爾有德於河南之民也。爾子有德耶?我未之聞也,徐當遣人咨訪河南百姓以定之。」
xiān shì hé běi jūn qián tōng wèn shǐ wèi xíng kě wèi jīn suǒ jū, zhì shì jiǔ nián. huò wèi xíng kě cháng shàng jīn shuài shū, jiè yǐ bù jí zì fén zhī huò, yǐ wèi: dà guó jǔ zhōng yuán yǔ liú yù, liú shì hé dé, zhào shì hé zuì zāi? ruò jí yǐ hái zhào shì, xián yú fèng liú shì wàn wàn yě. shì suì, xíng kě zú. wèi jǐ, qí fù yòu wǔ dài fū guǒ zhōu tuán liàn shǐ guō yuán mài yì zú yú jīn dì.
先是河北軍前通問使魏行可為金所拘,至是九年。或謂行可嘗上金帥書,戒以不戢自焚之禍,以謂:「大國舉中原與劉豫,劉氏何德,趙氏何罪哉?若亟以還趙氏,賢於奉劉氏萬萬也。」是歲,行可卒。未幾,其副右武大夫、果州團練使郭元邁亦卒於金地。