strong tóu mù ěr kǒu shé fā dú lóu dǎn strong
头 目 耳 口 舌 发 髑髅 胆
tóu
◇头
shuō wén yuē: shǒu, tóu yě.
《说文》曰:首,头也。
shì míng yuē: tóu, dú yě, tǐ gāo ér dú yě, shǒu, shǐ yě.
《释名》曰:头,独也,体高而独也,首,始也。
huáng dì sù wèn yuē: tóu zhě jīng míng zhī zhǔ yě.
《黄帝素问》曰:头者精明之主也。
yì shuō guà yuē: gān wéi shǒu.
《易说卦》曰:乾为首。
máo shī yuē: qín shǒu é méi.
《毛诗》曰:螓首蛾眉。
lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng huǒ ér wáng, qí mín ruì tóu, jūn chéng shuǐ ér wáng, qí mín dà tóu.
《礼斗威仪》曰:君乘火而王,其民锐头,君乘水而王,其民大头。
chūn qiū yuán mìng bāo yuē: tóu zhě, shén suǒ jū, shàng yuán xiàng tiān.
《春秋元命苞》曰:头者,神所居,上圆象天。
yàn zǐ yuē: tāng cháng tóu ér rán bìn.
《晏子》曰:汤长头而髯鬓。
shǐ jì yuē: lìn xiàng rú wèi zhào shǐ qín, chí bì què lì yǐ zhù, wèi qín wáng yuē: zhào wáng zhāi jiè wǔ rì, shǐ chén fèng bì, jīn dài wáng jiàn chén, lǐ jié shén jù, dé bì chuán zhī měi rén yǐ xì nòng, gù chén fù qǔ bì, dài wáng bì yù jí chén, chén tóu jīn yǔ bì jù suì yú zhù yǐ.
《史记》曰:蔺相如为赵使秦,持璧却立倚柱,谓秦王曰:赵王斋戒五日,使臣奉璧,今大王见臣,礼节甚倨,得璧传之美人以戏弄,故臣复取璧,大王必欲急臣,臣头今与璧俱碎於柱矣。
hàn shū yuē: chén zūn zhǎng bā chǐ yú, cháng tóu dà bí, róng mào shén wěi.
《汉书》曰:陈遵长八尺馀,长头大鼻,容貌甚伟。
dì xì pǔ yuē: shén nóng niú shǒu, jié shéng ér zhì, fú xī rén tóu shé shēn.
帝系谱曰:神农牛首,结绳而治,伏羲人头蛇身。
yán yóu sān jiāng xù yuē: zhào xiào chéng wáng yuē: shuí néng dāng wǔ ān jūn, píng yuán jūn yuē: miǎn chí zhī huì, chén chá wǔ ān jūn, xiǎo tóu ér ruì, tóng zǐ bái hēi fēn míng, shì zhān bù zhuǎn, xiǎo tóu ér ruì, duàn gǎn xíng yě, mù hēi bái fēn, jiàn shì míng yě, shì zhān bù zhuǎn, zhí zhì qiáng yě, kě yǔ chí jiǔ, nán yǔ zhēng fēng, lián pō zú yǐ dāng zhī.
严尤三将叙曰:赵孝成王曰:谁能当武安君,平原君曰:渑池之会,臣察武安君,小头而锐,瞳子白黑分明,视瞻不转,小头而锐,断敢行也,目黑白分,见事明也,视瞻不转,执志强也,可与持久,难与争锋,廉颇足以当之。
dōng guān hàn jì yuē: péng chǒng yǔ wú hàn wéi kuí xiāo yú xī chéng, chì péng shū yuē: xī chéng ruò xià, biàn kě jiāng bīng nán jī shǔ lǔ, rén kǔ bù zhī zú, jì píng lǒng, zhòng wàng shǔ, měi yī fà bīng, tóu bìn wèi bái.
《东观汉记》曰:彭宠与吴汉围隗嚣於西城,敕彭书曰:西城若下,便可将兵南击蜀虏,人苦不知足,既平陇,重望蜀,每一发兵,头鬓为白。
wèi zhì yuē: chén hán guó ér shēng, yǐ shí yā qí tóu, yù qí biǎn biǎn, jīn chén hán rén jiē biǎn tóu.
《魏志》曰:辰韩国儿生,以石押其头,欲其扁扁,今辰韩人皆扁头。
sōu shén jì yuē: nán fāng yǒu luò tài píng yù lǎn sān bǎi liù shí sì là xià yǒu tóu zì. mín, wú shí, jiāng jūn zhū huán yī bì, měi yè wò hòu, tóu zhé fēi qù, huò cóng gǒu dòu, huò cóng tiān chuāng zhōng chū rù, yǐ ěr wèi yì, jiāng xiǎo fù huán, shǔ shù rú cǐ, bàng rén guài zhī, yè zhào shì, wéi yǒu shēn wú tóu, qí tǐ wēi lěng, nǎi méng zhī yǐ bèi, zhì xiǎo tóu hái, ài bèi bù dé ān, zài sān duò dì, ér qí tǐ qì jí jí, ruò jiāng sǐ zhě, nǎi qù bèi, tóu fù qǐ fù, dé ān, fù míng rú cháng rén.
《搜神记》曰:南方有落[《太平御览》三百六十四落下有头字。]民,吴时,将军朱桓一婢,每夜卧后,头辄飞去,或从狗窦,或从天窗中出入,以耳为翼,将晓复还,数数如此,傍人怪之,夜照视,唯有身无头,其体微冷,乃蒙之以被,至晓头还,碍被不得安,再三堕地,而其体气急疾,若将死者,乃去被,头复起附,得安,复瞑如常人。
shén xiān chuán yuē: cáo gōng bǔ zuǒ cí, shù rì dé zhī, biàn duàn tóu, yǐ bái cáo gōng, gōng dà xǐ yuē: guǒ cí tóu, dìng shì, shì yī shù máo ěr.
《神仙传》曰:曹公捕左慈,数日得之,便断头,以白曹公,公大喜曰:果慈头,定视,是一束茅尔。
dòng lín yuē: guō pú wèi zuǒ wèi zhōu gōng bo yún, jūn qiě duò mǎ shāng tóu, wèi hòu chéng mǎ xíng, huáng hūn, bǎn xià dú chē chù mǎ, mǎ jīng, tóu dǎ shí shàng, liú xiě dài sǐ.
洞林曰:郭璞为左尉周恭卜云,君且堕马伤头,尉后乘马行,黄昏,坂下犊车触马,马惊,头打石上,流血殆死。
qín jì yuē: fú jiān zǔ hóng, jiàn jiān zhuàng jùn, yù lìng tóu jiān fù ruǎn, zì zhī yuē jiān tóu.
《秦记》曰:符坚祖洪,见坚状濬,欲令头坚腹软,字之曰坚头。
yōu míng lù yuē: hé dōng jiǎ bì zhī, yì xī zhōng, wèi láng yá fǔ cān jūn, yè mèng yǒu yī rén, miàn chá bào fáng lǎo fǎn. shén, duō bìn dà bí mù xián mù, qǐng zhī yuē: ài jūn zhī jùn, yù yì tóu, kě hū, nǎi yú mèng zhōng xǔ yì, míng cháo qǐ, zì bù jué, ér rén xī jīng zǒu cáng, yún nà hàn hé chǔ lái, bì qǔ jìng zì kàn, fāng zhī guài yì, yīn huán jiā, jiā rén xī jīng, rù nèi, fù nǚ zǒu cáng, yún nà de nán zǐ, bì zuò zì chén shuō, hòu néng bàn miàn xiào, liǎng zú shǒu kǒu gè zhuō yī bǐ, jù shū, cí yì jiē měi, cǐ wèi yì yě, yú bìng rú xiān.
《幽明录》曰:河东贾弼之,义熙中,为琅琊府参军,夜梦有一人,面查靤[防老反。]甚,多鬓大鼻〈目闲〉目,请之曰:爱君之濬,欲易头,可乎,乃於梦中许易,明朝起,自不觉,而人悉惊走藏,云那汉何处来,弼取镜自看,方知怪异,因还家,家人悉惊,入内,妇女走藏,云那得男子,弼坐自陈说,后能半面笑,两足手口各捉一笔,俱书,辞意皆美,此为异也,馀并如先。
wén jìn zhāng mǐn tóu zé zǐ yǔ wén yuē: tài yuán wēn zhǎng rén, yǐng chuān xún jǐng bó, fàn yáng zhāng mào xiān, shàng jùn liú wén shēng, nán yáng zōu rùn fǔ, hé nán zhèng liè, jù xià jí shì shuō pái diào piān, dàng shì zhèng xǔ, xǔ zì sī yuān, yuān zì huài zuò liè. yòu tuō sī zì. yú yǒu yǒu qín shēng zhě, suī yǒu zǐ fū zhī zūn, shǎo ér xiá zhī, tóng shí nì hǎo zhāng xún zhī tú, jì zhǒng dēng cháo, ér cǐ xián shēn chǔ lòu xiàng, lǚ gū ér wú shàn jià, wèi zhī kǎi rán. yòu guài zhū xián shēn jǐ jì zài wèi, céng wú fá mù yīng míng zhī shēng. yòu wéi wáng gòng dàn guàn zhī yì, gù yīn qín shēng róng mào zhī shèng, wéi tóu zé zhī wén yǐ xì zhī, bìng cháo liù zǐ, tóu zé zǐ yǔ yuē: wú tuō wèi zi tóu, wàn yǒu yú rì yǐ, dà kuài bǐng wǒ yǐ jīng, zào wǒ yǐ xíng, wǒ wèi zi shí fā fū, zhì bí ěr, ān méi xū, chuí yá chǐ, móu zǐ chī guāng, shuāng quán lóng qǐ, měi zhì chū rù rén jiān, áo yóu shì lǐ, xíng zhě pì yì, zuò zhě sǒng jì, rú cǐ zhě gù wǒ xíng zhī zú wěi yě, zi guān miǎn fú dài, jīn yín fú pèi, zhǐ wèi fú cháng, shí sù rú cài, zi yù wǒ rú chóu, wǒ shì zi rú chóu, jū cháng bù lè, liǎng zhě jù yōu, hé qí bǐ zāi, zi yù wèi rén xián yé, dāng rú gāo yáo hòu jì wū xián yī zhì, bǎo yì wáng jiā, yǒng jiàn fēng zhí, zi yù wéi míng gāo yé, zé dāng rú xǔ yóu zi zāng biàn suí wù guāng, xǐ ěr táo lù, qiān zǎi liú fāng, zi yù wèi yóu shuì yé, zé dāng rú chén zhěn kuǎi tōng lù shēng dèng gōng, zhuǎn huò wéi fú, hán cí cóng róng, zi yù wèi tián dàn yé, zé dāng rú lǎo dān zhī shǒu yī, zhuāng zhōu zhī zì yì, kuò rán lí sú, zhì líng yún rì, zi yù wèi yǐn dùn yé, zé dāng rú róng qī zhī dài suǒ, yú fù zhī chán zhuó, qī chí shén qiū, chuí ěr jù hè, jīn zi shàng bù xī dào dé, zhōng bù xiào rú mò, kuài rán qióng jiàn, shǒu cǐ yú huò, chá zi zhī qíng, guān zi zhī zhì, tuì bù néng wéi chǔ shì, jìn wú wàng hū sān shì, ér tú wán rì láo xíng, xí wèi cháng rén zhī suǒ xǐ, duì yuē: wú yǐ tiān xìng, wèi zi suǒ jì, jīn zi yù shǐ wú wèi zhōng yé, zé dāng rú zi xū qū píng, yù shǐ wú wèi xìn yé, zé dāng shā shēn ér chéng míng, yù shǐ wú wèi jiè jié yé, fù shuǐ huǒ yǐ quán zhēn, cǐ sì zhě, zi zhī suǒ jì, gù wú bù gǎn zào yì, tóu yuē: wú yù gào nié wǎn zā piāo yù hū chán yǐ yōu yóu, ér yǔ jǐ shī tóng xìng, bù tīng wǒ móu, bēi zāi, jù yù rén tǐ, ér dú wèi zi tóu, qiě nǐ rén qí lún, yù zi chái ǒu, zi céng bù rú tài yuán wēn yóng, yǐng chuān xún yǔ, shì shuō zuò yǔ. fàn yáng zhāng huà, shàng jùn liú xǔ, nán yáng zōu zhàn, hé nán zhèng xǔ, cǐ shù zi huò jiǎn chī wú gōng, gōng xià yǒu shāng zì, cǐ tuō. huò wāng lòu xī yán yǔ, huò yān yī duō zī tài, huò tuó xí shàng zhì, xià xī. shǎo zhì xū, huò kǒu rú hán jiāo yí, huò tóu rú jīn jī chǔ, ér yóu yǐ wén cǎi kě guān, yì sī xiáng xù, pān lóng fù fèng, bìng dēng tiān fǔ, qǐ ruò fú zi, tú lìng chún kǒu fǔ làn, shǒu zú zhān rú zāi, jū yǒu shì zhī shì, ér chǐ wèi quán móu, pì yóu záo dì bào wèng, nán yǐ qiú fù, jiē hū zǐ yǔ, hé yì láo kǎn zhī xióng, shēn jǐng zhī hǔ, shí jiān è xiè, zào zhōng zhī shǔ, shì lì suī duō, ér jiàn gōng shén shǎo, yí qí cuō jú jiān cù, zhì lǎo wú suǒ xī yě.
【文】晋张敏头责子羽文曰:太原温长仁,颍川荀景伯,范阳张茂先,上郡刘文生,南阳邹润甫,河南郑冽,[据下及世说排调篇,当是郑诩,诩字思渊,渊字坏作冽。又脱思字。]余友有秦生者,虽有姊夫之尊,少而狎之,同时昵好张荀之徒,继踵登朝,而此贤身处陋巷,屡沽而无善价,为之慨然。又怪诸贤身己既在位,曾无伐木嘤鸣之声。又违王贡弹冠之义,故因秦生容貌之盛,为头责之文以戏之,并嘲六子,头责子羽曰:吾讬为子头,万有馀日矣,大块禀我以精,造我以形,我为子莳发肤,置鼻耳,安眉须,捶牙齿,眸子摛光,双权隆起,每至出入人间,遨游市里,行者僻易,坐者竦跽,如此者故我形之足伟也,子冠冕弗戴,金银弗佩,旨味弗尝,食粟茹菜,子遇我如雠,我视子如仇,居常不乐,两者俱忧,何其鄙哉,子欲为仁贤耶,当如皋陶后稷巫咸伊陟,保乂王家,永见封殖,子欲为名高耶,则当如许由子臧卞随务光,洗耳逃禄,千载流芳,子欲为游说耶,则当如陈轸蒯通陆生邓公,转祸为福,含辞从容,子欲为恬淡耶,则当如老聃之守一,庄周之自逸,廓然离俗,志凌云日,子欲为隐遯耶,则当如荣期之带索,渔父之儳灂,栖迟神丘,垂饵巨壑,今子上不希道德,中不效儒墨,块然穷贱,守此愚惑,察子之情,观子之志,退不能为处士,进无望乎三事,而徒玩日劳形,习为常人之所喜,对曰:吾以天幸,为子所寄,今子欲使吾为忠耶,则当如子胥屈平,欲使吾为信耶,则当杀身而成名,欲使吾为介节耶,赴水火以全贞,此四者,子之所忌,故吾不敢造意,头曰:吾欲告苶菀匝慓裕曶澶]以优游,而与虮虱同性,不听我谋,悲哉,俱御人体,而独为子头,且拟人其伦,谕子侪偶,子曾不如太原温颙,颍川荀禹,[世说作宇。]范阳张华,上郡刘许,南阳邹湛,河南郑诩,此数子或謇吃无宫,[宫下有商字,此脱。]或尫陋希言语,或淹伊多姿态,或驒騱[上阤,下奚。]少智谞,或口如含胶饴,或头如巾齑杵,而犹以文采可观,意思详序,攀龙附凤,并登天府,岂若夫子,徒令唇口腐烂,手足霑濡哉,居有事之世,而耻为权谋,譬犹凿地抱瓮,难以求富,嗟乎子羽,何异牢槛之熊,深阱之虎,石间饿蟹,灶中之鼠,事力虽多,而见功甚少,宜其蹉跼煎蹙,至老无所希也。
mù
◇目
yì shuō guà yuē: lí wèi mù.
《易说卦》曰:离为目。
shān hǎi jīng yuē: yī bì guó, wéi rén yī mù, zhōng qí miàn ér jū.
《山海经》曰:一臂国,为人一目,中其面而居。
máo shī yuē: měi mù pàn xī.
《毛诗》曰:美目盼兮。
zuǒ zhuàn yuē: sòng huá fù dū, jiàn kǒng fù zhī qī, mù nì ér sòng zhī.
《左传》曰:宋华父督,见孔父之妻,目逆而送之。
yòu yuē: hàn qí mù, pó qí fù, shì jù ōu yáo piān.
又曰:睅其目,皤其腹,[事具讴谣篇。]
chūn qiū kǒng yǎn tú yuē: cāng jié sì mù, shì wèi bìng míng.
《春秋孔演图》曰:苍颉四目,是谓并明。
yòu shùn zhòng tóng zi, shì wèi zhòng míng.
又舜重瞳子,是谓重明。
sūn qīng zǐ yuē: yáo shùn sān móu zǐ.
《孙卿子》曰:尧舜三眸子。
xiào jīng yuán shén qì yuē: fú xī dà mù.
《孝经援神契》曰:伏牺大目。
lǎo zǐ yuē: wǔ sè lìng rén mù máng.
《老子》曰:五色令人目盲。
hú fēi zǐ yuē: mù jiàn bǎi bù zhī wài, ér bù néng jiàn qí zì.
胡非子曰:目见百步之外,而不能见其眦。
zhuāng zǐ yuē: wēn bó xuě shì qí, shě yú lǔ, zhòng ní jiàn zhī ér bù yán, zǐ lù wèn yān, zhòng ní yuē: ruò fú rén zhě, mù jī ér dào cún yǐ.
《庄子》曰:温伯雪適齐,舍於鲁,仲尼见之而不言,子路问焉,仲尼曰:若夫人者,目击而道存矣。
yòu yuē: kǒng zǐ jiàn lǎo dān ér yǔ rén yì, lǎo dān yuē: fū bō kāng mǐ mù, zé tiān dì sì fāng yì wèi yǐ, fū rén yì fān rán, nǎi kuì wú xīn, luàn mò dà yān.
又曰:孔子见老聃而语仁义,老聃曰:夫播糠眯目,则天地四方易位矣,夫仁义翻然,乃愦吾心,乱莫大焉。
mèng zǐ yuē: bó yí mù bù shì è sè.
《孟子》曰:伯夷目不视恶色。
shèn zǐ yuē: lí zhū zhī míng, chá háo mò yú bǎi bù zhī wài, xià shuǐ chǐ, bù néng jiàn qiǎn shēn, fēi mù bù míng, qí shì nán dǔ yě.
《慎子》曰:离朱之明,察毫末於百步之外,下水尺,不能见浅深,非目不明,其势难睹也。
shī zǐ yuē: shǐ mù zài zú xià, zé bù kě yǐ shì, chǔ cí yuē: yú guāng miǎo shì mù zēng bō.
《尸子》曰:使目在足下,则不可以视,《楚辞》曰:娱光眇视目增波。
yòu yuē: é méi màn lù mù téng guāng.
又曰:蛾眉曼睩目腾光。
yòu yuē: dì zi jiàng xī běi zhǔ, mù miǎo miǎo xī chóu yǔ.
又曰:帝子降兮北渚,目眇眇兮愁予。
yòu yuē: mǎn táng xī měi rén, hū dú yǔ yú xī mù chéng.
又曰:满堂兮美人,忽独与余兮目成。
sūn qīng zǐ yuē: yàn mù ér shì zhě, shì yī yǐ wéi liǎng yě.
《孙卿子》曰:厌目而视者,视一以为两也。
hán zǐ yuē: tián sì qī zōu jūn, zōu jūn jiāng shā zhī, tián sì kǒng, gào huì zi, huì zi jiàn zōu jūn yuē: yǒu rén jiàn jūn, zé là qí yī mù, xī rú, jūn yuē: wǒ bì shā zhī, huì zǐ yuē: gǔ là liǎng mù, jūn xī fú shā, sì dōng qī qí hóu, nán qī jīng wáng, sì zhī yú qī rén gǔ yě, jūn xī yuàn, nǎi fú shā.
《韩子》曰:田驷欺邹君,邹君将杀之,田驷恐,告惠子,惠子见邹君曰:有人见君,则镴其一目,奚如,君曰:我必杀之,惠子曰:瞽镴两目,君奚弗杀,驷东欺齐侯,南欺荆王,驷之於欺人瞽也,君奚怨,乃弗杀。
huái nán zǐ yuē: fū mù chá qiū háo zhī mò, ér ěr bù wén léi tíng zhī yīn, ěr diào yù shí zhī shēng, ér mù bú jiàn tài shān zhī gāo, hé zé, xiǎo yǒu suǒ zhì, ér dà yǒu suǒ wàng yě.
《淮南子》曰:夫目察秋毫之末,而耳不闻雷霆之音,耳调玉石之声,而目不见太山之高,何则,小有所志,而大有所忘也。
kǒng cóng zǐ yuē: fū zǐ shì zhōu, jiàn cháng hóng, yán zhōng tuì, cháng hóng yǔ liú wén gōng yuē: wú guān zhòng ní, yǒu shèng rén zhī biǎo, qí zhuàng hé mù ér lóng sǎng, shì huáng dì zhī xíng jùn yě, shǐ jì yuē: wú wáng cì zi xū shǔ lòu zhī jiàn yǐ sǐ, zi xū yǎng tiān tàn yuē: jué wú yǎn, zhe wú dōng mén shàng, yǐ guān yuè kòu zhī rù miè wú yě, nǎi zì jǐng.
《孔丛子》曰:夫子適周,见苌弘,言终退,苌弘语刘文公曰:吾观仲尼,有圣人之表,其状河目而隆颡,是黄帝之形濬也,史记曰:吴王赐子胥属镂之剑以死,子胥仰天叹曰:抉吾眼,著吴东门上,以观越寇之入灭吴也,乃自刭。
hàn shū yuē: dōng fāng shuò shàng shū, chén shuò mù ruò xuán zhū, chǐ rú biān bèi.
《汉书》曰:东方朔上书,臣朔目若悬珠,齿如编贝。
dōng guān hàn jì yuē: mǎ yuán méi mù rú huà.
《东观汉记》曰:马援眉目如画。
zhèng xuán bié zhuàn yuē: xuán xiù méi míng mù.
郑玄《别传》曰:玄秀眉明目。
zhú lín qī xián lùn yuē: wáng róng móu zǐ dòng chè, shì rì ér yǎn míng bù kuī.
《竹林七贤》论曰:王戎眸子洞彻,视日而眼明不亏。
lài xiāng jì yuē: lǎo zi dà mù.
《濑乡记》曰:老子大目。
shī liáng liú xiào chuò yǒng yǎn shī yuē: hán jiāo mù màn yǐ hé, lí yuàn dòng hái kāi, yù zhī mì zhòng yì, fú guāng zhú xiào huí.
【诗】梁刘孝绰咏眼诗曰:含娇〈目曼〉已合,离怨动还开,欲知密中意,浮光逐笑回。
zhēn sòng xiè huì lián mù zhēn yuē: qì zhī qīng míng, shuāng móu shàn shí, wéi dào shì shì, zhān bǐ zhèng zhí.
【箴】宋谢惠连目箴曰:气之清明,双眸善识,唯道是视,瞻彼正直。
míng qí jìng líng wáng xiāo zi liáng yǎn míng yuē: wéi zhèng shì shì, xuán huáng fěi huò, fēi lǐ bù guān, yí xíng shì zé, shèn ěr suǒ dí, wú qiān sī dé.
【铭】齐竟陵王萧子良眼铭曰:惟正是视,玄黄匪惑,非礼不观,仪形是则,慎尔所觌,无愆斯德。
ěr
◇耳
fán shì xiāng fǎ yuē: ěr mén bù róng mài, bǎi suì.
《樊氏相法》曰:耳门不容麦,百岁。
xiāng shū yuē: ěr mén xiǎo, fù ér lìn.
《相书》曰:耳门小,富而吝。
huái nán zǐ yuē: yǔ ěr sān lòu, shì wèi dà tōng, xīng lì chú hài, jué jiāng shū hé.
《淮南子》曰:禹耳三漏,是谓大通,兴利除害,决江疏河。
lǎo zǐ yuē: wǔ yīn lìng rén ěr lóng.
《老子》曰:五音令人耳聋。
mèng zǐ yuē: bó yí ěr bù tīng è shēng.
《孟子》曰:伯夷耳不听恶声。
shǐ jì yuē: hán xìn shǐ rén yán yú hàn wáng, qí fǎn fù zhī guó, bù wéi jiǎ wáng zhèn zhī, qí shì bù dìng, hàn wáng dà nù, zhāng liáng chén píng, niè hàn wáng zhī zú, fù ěr yǔ yuē: hàn fāng bù lì, níng néng jìn xìn wáng hū, yīn lì zhī.
《史记》曰:韩信使人言於汉王,齐反覆之国,不为假王镇之,其势不定,汉王大怒,张良陈平,蹑汉王之足,附耳语曰:汉方不利,宁能禁信王乎,因立之。
fàn yè hòu hàn shū yuē: zhū yá dān ěr, qí qú shuài ěr chuí jiān sān cùn.
范晔《后汉书》曰:珠崖儋耳,其渠帅耳垂肩三寸。
liè xiān chuán yuē: wù guāng, xià shí rén, ěr zhǎng qī cùn, yáng dōu nǚ, ěr xì ér zhǎng, zhòng jiē yán cǐ tiān rén yě.
《列仙传》曰:务光,夏时人,耳长七寸,阳都女,耳细而长,众皆言此天人也。
liè shì chuán yuē: yàn dān shǐ tián guāng wǎng hòu jīng kē, zhí qí zuì, tuò qí ěr zhōng, kē jué yuē: cǐ chū kǒu rù ěr zhī yán, bì dà shì yě, zé wǎng jiàn guāng.
《列士传》曰:燕丹使田光往候荆轲,值其醉,唾其耳中,轲觉曰:此出口入耳之言,必大事也,则往见光。
shǔ zhì yuē: xiān zhǔ zhǎng qī chǐ wǔ cùn, chuí bì xià xī, gù, zì jiàn qí ěr.
《蜀志》曰:先主长七尺五寸,垂臂下膝,顾,自见其耳。
yīng xióng jì yuē: cáo gōng qín lǚ bù, bù gù liú bèi yuē: xuán dé, qīng wèi shàng zuò kè, wǒ wèi jiàng lǔ, shéng fù wǒ jí, dú bù kě yī yán yé, cāo yuē: fù hǔ bù dé bù jí, cáo gōng yù huǎn zhī, bèi yuē: bù kě, gōng bú jiàn bù shì dīng jiàn yáng dǒng tài shī hū, cāo hàn míng běn zuò hàn, tài píng yù lǎn sān bǎi liù shí liù zuò lǐng. zhī, bù mù bèi yuē: dà ěr ér zuì pǒ xìn.
《英雄记》曰:曹公擒吕布,布顾刘备曰:玄德,卿为上坐客,我为降虏,绳缚我急,独不可一言耶,操曰:缚虎不得不急,曹公欲缓之,备曰:不可,公不见布事丁建阳董太师乎,操憾[明本作颔,《太平御览》三百六十六作领。]之,布目备曰:大耳儿最叵信。
wèi shū, xún yōu nián qī bā suì, fù qú céng zuì, wù shāng yōu ěr, ér yōu chū rù yóu xì, cháng bì hù, bù yù lìng qú jiàn yě, qú hòu wén zhī, nǎi jīng, qí sù zhì rú cǐ.
魏书,荀攸年七八岁,父衢曾醉,误伤攸耳,而攸出入游戏,常避护,不欲令衢见也,衢后闻之,乃惊,其夙智如此。
bào piáo zǐ yuē: lǎo jūn ěr zhǎng qī cùn.
《抱朴子》曰:老君耳长七寸。
lài xiāng jì yuē: lǎo zi ěr yǒu sān mén.
《濑乡记》曰:老子耳有三门。
chǔ cí yuē: céng jiá yǐ ěr qū méi guī.
《楚辞》曰:曾颊倚耳曲眉规。
fán shì xiāng fǎ yuē: rén ěr qūn zhǎng cùn sān fēn, shòu bǎi èr shí suì, yī cùn, shòu bǎi suì, rú dòu, shēng jí sǐ ěr, mén qián yǒu xiān rén zhàng, sì lǐ yī bǎi suì, sān lǐ bā shí, èr lǐ liù shí.
樊氏相法曰:人耳囷长寸三分,寿百二十岁,一寸,寿百岁,如豆,生即死耳,门前有仙人杖,四理一百岁,三理八十,二理六十。
fù jìn zǔ tái zhī xún zǐ ěr fù yuē: fū è láo ér xī yì, shí wàn wù zhī zhì chéng, hé sī ěr zhī bù chén, tuō xún zǐ ér zhái xíng, zài jí tǔ ér zhǎng qín, wú xū yú zhī xián níng, yù qīng tán ér bì sè, kāi bǐ huì ér cōng míng, jié wēi tīng yú mén gé, cǎi qún xià zhī fēng shēng.
【赋】晋祖台之荀子耳赋曰:夫恶劳而希逸,寔万物之至诚,何斯耳之不辰,讬荀子而宅形,在瘠土而长勤,无须臾之闲宁,预清谈而闭塞,开鄙秽而聪明,竭微听於门阁,采群下之风声。
míng qí jìng líng wáng xiāo zi liáng ěr míng yuē: wéi ěr shì tīng, rén ài shì wén, xiáng chá qiǎo yán, lí biàn yì qún, wú mí xié chǎn, xuàn huò mò fēn.
【铭】齐竟陵王萧子良耳铭曰:惟耳是听,仁爱是闻,详察巧言,离辩异群,无迷邪谄,炫惑莫分。
kǒu
◇口
yì shuō guà yuē: duì wèi kǒu.
《易·说卦》曰:兑为口。
lǐ jì yuē: shù qiào wú wéi kǒu róng.
《礼记》曰:数诮无为口容。
yòu yuē: kǒu róng zhǐ.
又曰:口容止。
yòu yuē: fù jiàn pì èr, zhào zhī zé yǎn kǒu ér duì.
又曰:负剑辟咡,诏之则掩口而对。
yòu yuē: zhào wén zi, qí yán nà nà rán, rú bù chū zhū qí kǒu.
又曰:赵文子,其言呐呐然,如不出诸其口。
xiào jīng yuē: kǒu wú zé yán.
《孝经》曰:口无择言。
xiào jīng yuán shén qì yuē: shùn dà kǒu.
《孝经援神契》曰:舜大口。
yòu yuē: kǒng zǐ hǎi kǒu hán hǎi, tài píng yù lǎn sān bǎi liù shí qī zuò zé.
又曰:孔子海口含海,[《太平御览》三百六十七作泽。]
lǎo zǐ yuē: wǔ wèi lìng rén kǒu shuǎng.
《老子》曰:五味令人口爽。
zhuāng zǐ yuē: gōng sūn lóng wèn yú wèi móu yuē: wú wén zhuāng zi zhī yán, máng yān yì zhī, móu yuē: zi dú bù wén kǎn jǐng zhī wā wèi dōng hǎi zhī biē yuē: kǎn jǐng zhī lè, yì zhì yǐ, zi xī bù lái rù guān hū, biē zuǒ zú wèi rù, ér yòu xī yǐ zhí yǐ, gōng sūn lóng kǒu qù ér bù hé, shé jǔ ér bù xià.
《庄子》曰:公孙龙问於魏牟曰:吾闻庄子之言,芒焉异之,牟曰:子独不闻坎井之蛙谓东海之鳖曰:坎井之乐,亦至矣,子奚不来入观乎,鳖左足未入,而右膝已絷矣,公孙龙口呿而不合,舌举而不下。
shǐ jì yuē: qín shǐ huáng yóu yú kuài jī, dù zhè jiāng, xiàng liáng yǔ jí jù guān, jí yuē: bǐ kě qǔ ér dài yě, liáng yǎn qí kǒu yuē: wú wàng yán, zhū zú yǐ.
《史记》曰:秦始皇游於会稽,渡浙江,项梁与籍俱观,籍曰:彼可取而代也,梁掩其口曰:无妄言,诛族矣。
yòu yuē: dèng gōng jiàn jǐng dì yuē: wú wáng wèi fǎn shù shí nián yǐ, fā nù xuē dì, yǐ zhū cuò wéi míng, qí yì fēi zài cuò yě, qiě chén kǒng tiān xià zhī shì, jìn kǒu bù gǎn fù yán.
又曰:邓公见景帝曰:吴王为反数十年矣,发怒削地,以诛错为名,其意非在错也,且臣恐天下之士,噤口不敢复言。
guǐ gǔ zǐ yuē: kǒu zhě jī guān yě, suǒ yǐ kāi bì qíng yì yě.
《鬼谷子》曰:口者机关也,所以开闭情意也。
yòu yuē: kǒu kě yǐ shí, bù kě yǐ yán.
又曰:口可以食,不可以言。
shuō yuàn yuē: cháng cōng yǒu jí, lǎo zǐ yuē: xiān shēng jí shén, wú yí jiào yǔ dì zǐ hū, cháng cōng nǎi zhāng qí kǒu shì lǎo zǐ yuē: shé cún hū, yuē: cún, qǐ fēi yǐ ruǎn yé, chǐ wáng hū, yuē: wáng, qǐ fēi yǐ gāng yé, cháng cōng yuē: tiān xià shì jǐn yǐ.
《说苑》曰:常枞有疾,《老子》曰:先生疾甚,无遗教语弟子乎,常枞乃张其口示《老子》曰:舌存乎,曰:存,岂非以软耶,齿亡乎,曰:亡,岂非以刚耶,常枞曰:天下事尽矣。
yòu yuē: è yán bù guò kǒu, kē yán bù liú ěr, kǒu zhě, guān yě, shé zhě, jī yě, chū yán bù shěn, sì mǎ bù néng zhuī yě.
又曰:恶言不过口,苛言不留耳,口者,关也,舌者,机也,出言不审,驷马不能追也。
hàn shū yuē: hàn wáng jī wèi bào, wèn lì shí qí yuē: wèi dà jiàng shuí yě, yuē: bǎi zhí, hàn wáng yuē: shì kǒu shàng rǔ xiù.
《汉书》曰:汉王击魏豹,问郦食其曰:魏大将谁也,曰:柏直,汉王曰:是口尚乳臭。
yòu yuē: zhōu chāng yuē: chén kǒu bù néng yán, xīn zhī qí bù kě.
又曰:周昌曰:臣口不能言,心知其不可。
yòu yuē: yáng xióng kǒu chī, bù néng xì tán.
又曰:杨雄口吃,不能戏谈。
yīng shào hàn guān yuē: shì zhōng diāo cún, nián lǎo kǒu chòu, dì cì jī shé xiāng, lìng hán zhī.
应劭《汉官》曰:侍中刁存,年老口臭,帝赐鸡舌香,令含之。
dù shù tǐ lùn yuē: shù xiū zhī yè, qí shàng zài yú bù yán, qí cì mò rú guǎ zhī yě, gù yàn yuē: shǐ kǒu rú bí, zhì lǎo bù shī.
杜恕《体论》曰:束脩之业,其上在於不言,其次莫如寡知也,故谚曰:使口如鼻,至老不失。
yǎng shēng jīng yuē: jūn yíng zhī zhōng yǒu gān quán, jūn yíng, kǒu yě, gān quán, tuò yě.
《养生经》曰:军营之中有甘泉,[军营,口也,甘泉,唾也。]
yǎng shēng yào yǐn shì nèi jiě yuē: kǒu wèi huá chí.
养生要尹氏内解曰:口为华池。
xiāng shū yuē: yù zhī rén duō kǒu shé, dāng shì qí kǒu rú niǎo huì, yán yǔ jiē jù cǐ duō shé rén yě.
《相书》曰:欲知人多口舌,当视其口如鸟喙,言语皆聚此多舌人也。
xiāng shū zá yào yuē: kǒu dà róng shǒu, chì rú zhū dān, guì qiě shòu.
《相书杂要》曰:口大容手,赤如朱丹,贵且寿。
lài xiāng jì yuē: lǎo zi fāng kǒu.
《濑乡记》曰:老子方口。
wú lù yuē: sūn quán fāng yí dà kǒu, mù yǒu jīng guāng.
《吴录》曰:孙权方颐大口,目有精光。
zhēn sòng xiè huì lián kǒu zhēn yuē: xuān nà zhī yóu, yún yī shū jī, wéi shé shì chū, chí sì ān zhuī, chà máo qiān lǐ, jūn zǐ shèn wēi, hé yòng kǒu shuǎng, xìn zài jì fèi
【箴】宋谢惠连口箴曰:宣纳之由,沄伊枢机,唯舌是出,驰驷安追,差氂千里,君子慎微,何用口爽,信在际肺¨
jiè jìn fù xuán kǒu jiè yuē: wù wèi hé yǒu qì jī yuàn zhì jiù, wù yuē bù chuán, fú liú chéng chuān, yǐ kǒng kuì hé, liú xué qīng shān.
【诫】晋傅玄口诫曰:勿谓何有炁积怨致咎,勿曰不传,伏流成川,蚁孔溃河,流穴倾山。
míng qí jìng líng wáng xiāo zi liáng kǒu míng yuē: wéi kǒu shì shèn, shèn hū yǔ xiào, sān jiān shì jiè, shì zhòng zhōu miào, jiè zhī jiè zhī, wú yí jué qiào.
【铭】齐竟陵王萧子良口铭曰:惟口是慎,慎乎语笑,三缄是戒,事重周庙,戒之戒之,无贻厥诮。
shé
◇舌
shān hǎi jīng yuē: fǎn shé guó, qí rén fǎn shé.
《山海经》曰:反舌国,其人反舌。
lǚ shì chūn qiū yuē: shàn wèi jūn zhě, mán yí fǎn shé, shū sú yì xí, jiē fú dé hòu yě.
《吕氏春秋》曰:善为君者,蛮夷反舌,殊俗异习,皆服德厚也。
zhuāng zǐ yuē: gōng sūn lóng kǒu qù ér bù hé, shé jǔ ér bù xià.
《庄子》曰:公孙龙口呿而不合,舌举而不下。
yàn dān zǐ yuē: jīng kē zhī yàn, tài zǐ yuē: tián xiān shēng jīn wú yàng hū, kē yuē: guāng lín sòng kē zhī shí, yán tài zǐ jiè yǐ guó shì, chǐ yǐ zhàng fū ér bú jiàn xìn, xiàng kē tūn shé ér sǐ yǐ.
《燕丹子》曰:荆轲之燕,太子曰:田先生今无恙乎,轲曰:光临送轲之时,言太子戒以国事,耻以丈夫而不见信,向轲吞舌而死矣。
shǐ jì yuē: píng yuán jūn yǐ dìng cóng ér guī, zhì yú zhào, yuē: máo xiān shēng yǐ sān cùn zhī shé, qiáng yú bǎi wàn zhī shī.
《史记》曰:平原君已定从而归,至於赵,曰:毛先生以三寸之舌,强於百万之师。
yòu yuē: liú hóu yuē: jiā shì xiàng hán, hán miè, bù ài wàn jīn zhī zī, wèi hán bào chóu qiáng qín, tiān xià zhèn dòng, jīn yǐ sān cùn shé, wèi dì zhě zhī shī, fēng wàn hù, wèi liè hóu, cǐ bù yī zhī jí, yú liáng zú yǐ.
又曰:留侯曰:家世相韩,韩灭,不爱万金之资,为韩报雠强秦,天下振动,今以三寸舌,为帝者之师,封万户,位列侯,此布衣之极,於良足矣。
yòu yuē: zhāng yí cháng cóng chǔ xiāng yǐn, yǐ ér chǔ xiāng wáng bì, mén xià yì yí dào bì, gòng zhí yí, lüè chī shù bǎi, bù fú, shì zhī, qí qī yuē: zi wú dú shū yóu shuì, ān dé cǐ rǔ hū, yí zhāng kǒu yuē: shì wú shé shàng zài fǒu, qī yuē: zài yě, yí yuē: zú yǐ.
又曰:张仪尝从楚相饮,已而楚相亡璧,门下意仪盗璧,共执仪,掠笞数百,不服,释之,其妻曰:子无读书游说,安得此辱乎,仪张口曰:视吾舌尚在否,妻曰:在也,仪曰:足矣。
shuō yuàn yuē: hán píng zi wèn shū xiàng yuē: gāng yǔ ruǎn shú jiān, duì yuē: chén nián bā shí yǐ, chǐ zài duò ér shé shàng zài.
《说苑》曰:韩平子问叔向曰:刚与软孰坚,对曰:臣年八十矣,齿再堕而舌尚在。
shén yì jīng yuē: dōng huāng shān zhōng, yǒu dà shí shì, dōng wáng gōng jū zhī, zhǎng yī zhàng, tóu fà hào bái, niǎo miàn rén xíng ér hǔ wěi, héng yǔ yī yù nǚ gèng tóu hú.
《神异经》曰:东荒山中,有大石室,东王公居之,长一丈,头发皓白,鸟面人形而虎尾,恒与一玉女更投壶。
hàn shū: kuǎi tōng wèi hán xìn yuē: lì shēng yī shì, fú shì diào sān cùn shé, xià qí qī shí chéng.
《汉书》:蒯通谓韩信曰:郦生一士,伏轼掉三寸舌,下齐七十城。
yīng xióng jì yuē: cáo cāo yǔ liú bèi mì yán, bèi xiè zhī yú yuán shào, shào zhī cāo yǒu tú jǐ zhī yì, cāo zì zǎ qí shé liú xiě, yǐ shī yán jiè hòu shì.
《英雄记》曰:曹操与刘备密言,备泄之於袁绍,绍知操有图己之意,操自咋其舌流血,以失言戒后世。
sōu shén jì yuē: yǒng jiā zhōng yǒu tiān zhú hú rén, néng duàn shé, xiān tǔ shé shì bīn kè, rán hòu dāo jié, xuè liú fù dì, nǎi qǔ zhì qì zhōng, chuán shì rén, qǔ shé hái hán, yǒu qǐng rú gù.
《搜神记》曰:永嘉中有天竺胡人,能断舌,先吐舌示宾客,然后刀截,血流覆地,乃取置器中,传示人,取舌还含,有顷如故。
guō zǐ yuē: yīn zhòng kān yún, sān rì bù dú dào dé jīng, jué shé běn jiān qiáng.
《郭子》曰:殷仲堪云,三日不读道德经,觉舌本间强。
shěn yuē sòng shū yuē: nán guō sòng shū zuò jùn. wáng yì xuān, shēng ér shé duǎn sè yán.
沈约《宋书》曰:南郭[宋书作郡。]王义宣,生而舌短涩言。
xiāng shū yuē: shé rú jiàng chì zhě, xián rén yě.
《相书》曰:舌如绛赤者,贤人也。
xiāng shū zá yào yuē: tǔ shé jí bí sān gōng.
《相书杂要》曰:吐舌及鼻三公。
fù liáng jiǎn wén dì shé fù yuē: xī zī xiān shēng wèn yú hé sī yì shì yuē: fū sān duān suǒ guì, sān cùn zhù míng, gù wēi yán chuán hū wǎng jì, miào shuō biǎo hū dān qīng, lǔ tán xiào ér jūn què, wáng yán yǒng ér ruì lóng, lù yǒu qiān jīn zhī fù, zhōu wèi yī shuō zhī gōng, fù yǒu gòu shàn zhī duān, chán yú zhī jī, yàn zǐ líng zhū, fēi huáng dù bái, wú jiāng yù fèi biàn pì zhī jiāo, yuǎn qiǎo nìng zhī yǒu, tiǎn zhāng yí zhī yú, jiān sū qín zhī hòu, fěn yú qīng zhī bái bì, suì hàn wáng zhī yù dòu, rán hòu fú wěi kě xī, chún fēng bù xiǔ.
【赋】梁简文帝舌赋曰:奚兹先生问於何斯逸士曰:夫三端所贵,三寸著名,故微言传乎往记,妙说表乎丹青,鲁谈笑而军却,王言咏而瑞隆,陆有千金之富,周为一说之功,复有构扇之端,谗谀之迹,艳紫凌朱,飞黄妒白,吾将欲废便辟之交,远巧佞之友,殄张仪之馀,歼苏秦之后,粉虞卿之白璧,碎汉王之玉斗,然后浮伪可息,淳风不朽。
lùn jìn zhāng hán bù yòng shé lùn yuē: lùn zhě yǐ wéi xīn qì xiāng qū, yīn shé ér yán, juǎn shé xī qì, ān dé chàng lǐ, yú yǐ liú yì yú yán, bù rú liú yì yú bù yán, tú zhī wú shé zhī tōng xīn, wèi jǐn yǒu shé zhī bì tōng xīn yě, zhòng ní yún, tiān hé yán zāi, sì shí xíng yān, fū zǐ zhī wén zhāng, kě dé ér wén yě, fū zǐ zhī yán xìng yǔ tiān dào, bù kě dé ér wén, shì wèi zhì jīng, yù bù kě wén, shū jī zhī fā, zhǔ hū róng rǔ, huò yán xiāng xún, zhào fú shén xī, sàng yuán miè zú, méi yǒu yú āi, sān jiān gào shèn, míng zài jīn rén, liú hóu bù dé yǐ ér diào sān cùn, yì fǎn chū fú ér xiào shén xiān, líng guī qǐ zhào yú yǒu shí, qián què kě tōng yú qiān nián, yīng wǔ xīng xīng, gǔ nòng yú lóng luó, cái wú yī jiè zhī cún, pǔ tiān dì zhī yú rén wù, yì hé xiè yú yǒu yán zāi.
【论】晋张韩不用舌论曰:论者以为心气相驱,因舌而言,卷舌翕气,安得畅理,余以留意於言,不如留意於不言,徒知无舌之通心,未尽有舌之必通心也,仲尼云,天何言哉,四时行焉,夫子之文章,可得而闻也,夫子之言性与天道,不可得而闻,是谓至精,愈不可闻,枢机之发,主乎荣辱,祸言相寻,召福甚希,丧元灭族,没有馀哀,三缄告慎,铭在金人,留侯不得已而掉三寸,亦反初服而效神仙,灵龟启兆於有识,前却可通於千年,鹦鹉猩猩,鼓弄於笼罗,财无一介之存,普天地之与人物,亦何屑於有言哉。
fā
◇发
guī cáng qǐ shì yuē: gòng gōng rén miàn shé shēn, zhū fā.
《归藏启筮》曰:共工人面蛇身,朱发。
zuǒ zhuàn yuē: qí hóu tián yú jǔ, lú pú piè jiàn, qì qiě qǐng yuē: yú zhī fā rú cǐ zhǒng zhǒng, yú xī néng wéi, zhǒng zhǒng, duǎn yě. gōng yuē: wú gào èr zi, zi wěi yù fù zhī, zi yǎ bù kě, yuē: bǐ qí fā duǎn ér xīn shén zhǎng, qí huò qǐn chù wǒ yǐ, zi yǎ fàng lú pú piè yú běi yàn.
《左传》曰:齐侯田于莒,卢蒲嫳见,泣且请曰:余之发如此种种,余奚能为,[种种,短也。]公曰:吾告二子,子尾欲复之,子雅不可,曰:彼其发短而心甚长,其或寝处我矣,子雅放卢蒲嫳于北燕。
yòu yuē: xī yǒu réng shì nǚ shēng, zhěn hēi měi fà wèi zhěn. ér shén měi, guāng kě yǐ jiàn, míng yuē xuán qī, yuè zhèng hòu kuí qǔ zhī.
又曰:昔有仍氏女生,鬒黑[美发为鬒。]而甚美,光可以鉴,名曰玄妻,乐正后夔取之。
lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng mù ér wáng, wéi rén měi fà.
《礼斗威仪》曰:君乘木而王,为人美发。
lǚ shì chūn qiū yuē: xī zhě yīn hàn wǔ nián, tāng nǎi yǐ shēn dǎo, jiǎn fà zì yǐ wéi xī, yòng qí fú yú shàng dì.
《吕氏春秋》曰:昔者殷旱五年,汤乃以身祷,剪发自以为牺,用祈福於上帝。
hán zǐ yuē: wén gōng zhī shí, zǎi rén shàng zhì ér fā rào zhī, wén gōng zhào zǎi rén ér qiào zhī, zǎi rén yuē: chén yǒu sǐ zuì sān, yuán lì dǐ dāo, lì yóu gàn jiàng, qiè ròu duàn ér fā bù jué, chén zhī zuì yī yě, yuán zhuī guàn luán, ér bú jiàn fā, chén zhī zuì èr yě, fèng zhì lú tàn, ròu jǐn chì hóng, zhì shú ér fā bù jiāo, chén zhī zuì sān yě, táng xià de wēi yǒu jí chén zhě hū, gōng nǎi zhào qí xià ér qiào zhī, guǒ rán, nǎi zhū zhī.
《韩子》曰:文公之时,宰人上炙而发绕之,文公召宰人而诮之,宰人曰:臣有死罪三,援砺砥刀,利犹干将,切肉断而发不绝,臣之罪一也,援锥贯脔,而不见发,臣之罪二也,奉炙炉炭,肉尽赤红,炙熟而发不焦,臣之罪三也,堂下得微有嫉臣者乎,公乃召其下而诮之,果然,乃诛之。
yòu yuē: yàn lǐ jì hǎo yuǎn chū, qí qī yǒu shì, jì zhì, shì zài nèi, qī huàn zhī, qiè yuē: lìng gōng zǐ luǒ ér jiě fā, zhí chū mén, wú shǔ xiáng bú jiàn yě, gōng zǐ cóng qí jì, jí zǒu chū mén, jì yuē: shì hé rén yě, jiā shì jiē yuē wú yǒu, jì yuē wú jiàn guǐ, wèi zhī nài hé, fù yuē: qǔ wǔ xìng zhī shuǐ yù zhī, jì yuē: nuò, nǎi yù.
又曰:燕李季好远出,其妻有士,季至,士在内,妻患之,妾曰:令公子倮而解发,直出门,吾属详不见也,公子从其计,疾走出门,季曰:是何人也,家室皆曰无有,季曰吾见鬼,为之奈何,妇曰:取五姓之水浴之,季曰:诺,乃浴。
jiā yǔ yuē: yán huí èr shí fā bái.
《家语》曰:颜回二十发白。
shǐ jì yuē: lìn xiàng rú chí bì, què lì yǐ zhù, nù fà shàng chōng guān.
《史记》曰:蔺相如持璧,却立倚柱,怒发上冲冠。
hàn shū yuē: sū wǔ liú xiōng nú shí jiǔ nián, shǐ yǐ qiáng zhuàng chū, jí hái, bìn fà jǐn bái.
《汉书》曰:苏武留匈奴十九年,始以强壮出,及还,鬓发尽白。
huái nán wàn bì shù yuē: lǐ fà zào qián, fù ān fū jiā.
淮南《万毕术》曰:理发灶前,妇安夫家。
yòu yuē: yòng má zi zhōng rén, tóng yè mǐ zhī zhǔ zhī, mù èr shí rì, fā zhǎng.
又曰:用麻子中人,桐叶米汁煮之,沐二十日,发长。
dōng guān hàn jì yuē: míng dé hòu měi fà, wèi sì qǐ dà jì, dàn yǐ fā chéng shàng yǒu yú, rào jì sān zā.
《东观汉记》曰:明德后美发,为四起大髻,但以发成尚有馀,绕髻三匝。
yòu yuē: hé xǐ huáng hòu, liù suì, zhū xiōng chí hòu fā, hòu yuē: shēn tǐ fà fū, shòu zhī fù mǔ, bù gǎn huǐ shāng, xiào zhī shǐ yě, nài hé nòng rén fā hū.
又曰:和喜皇后,六岁,诸兄持后发,后曰:身体发肤,受之父母,不敢毁伤,孝之始也,奈何弄人发乎。
cáo mán chuán yuē: tài zǔ cháng xíng jīng mài zhōng, lìng zú shì wú bài mài, fàn zhě sǐ, qí shì jiē xià mǎ chí mài yǐ xiāng fù, shí tài zǔ mǎ téng rù mài zhōng, tài zǔ yuē: zhì fǎ ér zì fàn zhī, hé yǐ shuài xià, rán gū wèi jūn shuài, bù kě shā, qǐng zì xíng, yīn yuán jiàn gē fā yǐ zhì dì.
《曹瞒传》曰:太祖尝行经麦中,令卒士无败麦,犯者死,骑士皆下马持麦以相付,时太祖马腾入麦中,太祖曰:制法而自犯之,何以帅下,然孤为军帅,不可杀,请自刑,因援剑割发以置地。
wáng yǐn jìn shū yuē: táo kǎn wèi lì, pó yáng xiào lián yǔ qīn yǒu guò kǎn sù, mǔ jié fā yǐ gōng bīn, zhū kè tàn yuē: fēi cǐ mǔ, bù shēng cǐ zi yě.
王隐《晋书》曰:陶侃为吏,鄱阳孝廉与亲友过侃宿,母截发以供宾,诸客叹曰:非此母,不生此子也。
shī liáng hé xùn bái fà shī yuē: sī bái bù nán rǎn, péng shēng běn yì fú, wéi cǐ xīng xīng fā, dú yǔ zhòng zhōng shū.
【诗】梁何逊白发诗曰:丝白不难染,蓬生本易扶,唯此星星发,独与众中殊。
fù jìn zuǒ sī bái fà fù yuē: xīng xīng bái fà, shēng yú bìn chuí, suī fēi qīng yíng, huì wǒ guāng yí, cè míng guān guó, yǐ cǐ jiàn cī, jiāng bá jiāng niè, hǎo jué shì mí, bái fà jiāng bá, nì rán zì sù, bǐng mìng bù xìng, zhí jūn nián mù, bī pò qiū shuāng, shēng ér hào sù, shǐ lǎn míng jìng, tì rán jiàn è, cháo shēng zhòu bá, hé zuì zhī gù, yǔ guān jú yòu, yī mù gāo yī yè, guì qí sù huá, fěi shàng lǜ yè, yuán jí zi zhī shǒu, shè zi zhī niè, zī ěr bái fà, guān shì zhī tú, mí bù zhuī róng, guì huá jiàn kū, hè hè chāng hé, ǎi ǎi zǐ lú, ruò guàn lái shì, tóng tiáo xiàn mó, gān luó chéng zhěn, zǐ qí pōu fú, yīng yīng zhōng jiǎ, gāo lùn yún qú, bá bái jiù hēi, cǐ zì zài wú, bái fà lín yù bá, chēn mù hào hū, hé wǒ zhī yuān, hé zi zhī wù, gān luó zì yǐ biàn huì jiàn chēng, bù yǐ fā hēi ér míng zhù, jiǎ shēng zì yǐ liáng cái jiàn yì, bù yǐ wū bìn ér hòu jǔ, wén zhī xiān mín, guó yòng lǎo chéng, èr lǎo guī zhōu, zhōu dào sù qīng, sì hào zuǒ hàn, hàn dé guāng míng, hé bì qù wǒ, rán hòu yào róng, zī ěr bái fà, shì gù yǒu yǐ, ěr zhī suǒ yán, fēi bù yǒu lǐ, nǎng guì qí dié, jīn báo jiù chǐ, pó pó róng qī, hào shǒu tián lǐ, suī yǒu èr máo, hé qīng nán sì, suí shí zhī biàn, jiàn tàn kǒng zǐ, fā nǎi cí jǐn, shì yǐ gù qióng, xī lín yù yán, jīn cóng fēi péng, fā fū zhì nì, shàng bù kè zhōng, liáo yòng nǐ cí, bǐ zhī guó fēng.
【赋】晋左思白发赋曰:星星白发,生於鬓垂,虽非青蝇,秽我光仪,策名观国,以此见疵,将拔将镊,好爵是縻,白发将拔,惄然自诉,禀命不幸,值君年暮,逼迫秋霜,生而皓素,始览明镜,惕然见恶,朝生昼拔,何罪之故,予观橘柚,一〈目高〉一瞱,贵其素华,匪尚绿叶,原戢子之手,摄子之镊,咨尔白发,观世之途,靡不追荣,贵华贱枯,赫赫阊阖,蔼蔼紫庐,弱冠来仕,童髫献谟,甘罗乘轸,子奇剖符,英英终贾,高论云衢,拔白就黑,此自在吾,白发临欲拔,瞋目号呼,何我之冤,何子之误,甘罗自以辩惠见称,不以发黑而名著,贾生自以良才见异,不以乌鬓而后举,闻之先民,国用老成,二老归周,周道肃清,四皓佐汉,汉德光明,何必去我,然后要荣,咨尔白发,事故有以,尔之所言,非不有理,曩贵耆耋,今薄旧齿,皤皤荣期,皓首田里,虽有二毛,河清难俟,随时之变,见叹孔子,发乃辞尽,誓以固穷,昔临玉颜,今从飞蓬,发肤至昵,尚不克终,聊用拟辞,比之国风。
xù jìn jī hán bái shǒu fù xù yuē: yú nián èr shí qī, shǐ yǒu bái fà shēng yú zuǒ bìn, sī nǎi shuāi cuì zhī biāo zhèng, qì juān zhī dà jiàn yě, pú yī yòu chǐ, zuò bì xià hòu, hàn zhī jiǎ dèng, ruò guàn cóng zhèng, dú yǐ chuí lì zhī nián, bái shǒu wú wén, zhuàng zhì nǜ yú wú tú, zhōng zhēn kàng yú jí lù, dǔ jiāng shuāi ér yǒu chuān shàng zhī gǎn, guān qù shě ér bào kāng kǎi zhī tàn.
【序】晋稽含白首赋序曰:余年二十七,始有白发生於左鬓,斯乃衰悴之标证,弃捐之大渐也,蒲衣幼齿,作弼夏后,汉之贾邓,弱冠从政,独以垂立之年,白首无闻,壮志衄於芜涂,忠贞抗於棘路,睹将衰而有川上之感,观趣舍而抱慷慨之叹。
dú lóu
◇髑髅
shuō wén yuē: dú lóu, dǐng yě.
《说文》曰:髑髅,顶也。
guǎng yǎ yuē: sǎng lú wèi zhī dú lóu.
《广雅》曰:颡颅谓之髑髅。
zhuāng zǐ yuē: zhuāng zi shǐ chǔ, jiàn kōng dú lóu, jī yǐ mǎ chuí ér wèn yuē: fū zǐ tān shēng shī lǐ ér wèi cǐ hū, jiāng yǒu dòng něi zhī huàn ér wèi cǐ hū, yǔ zú, yuán dú lóu, zhěn ér wò, dú lóu jiàn mèng yuē: fū sǐ wú jūn yú shàng, wú chén yú xià, yì wú sì shí zhī shì, yǔ tiān dì wèi chūn qiū, suī nán miàn dì wáng, lè bù néng guò yě.
《庄子》曰:庄子使楚,见空髑髅,击以马捶而问曰:夫子贪生失理而为此乎,将有冻馁之患而为此乎,语卒,援髑髅,枕而卧,髑髅见梦曰:夫死无君於上,无臣於下,亦无四时之事,与天地为春秋,虽南面帝王,乐不能过也。
wèi lüè yuē: wáng zhōng xiān yīn jī dàn rén, wǔ guān jiāng yǔ gòng cóng jià chū xíng, guò zhǒng yuán é jiā, jù féng xiào běn gǎi. jiān, wú hé, lìng qǔ dào biān sǐ rén dú lóu xì zhe zhōng mǎ ān shàng, yǐ wéi xì xiào.
《魏略》曰:王忠先因饥啖人,五官将与共从驾出行,过冢[原讹家,据冯校本改。]间,无何,令取道边死人髑髅系著忠马鞍上,以为戏笑。
shèng hóng zhī jīng zhōu jì yuē: cháng shā pú qí xiàn, yǒu lǚ méng zhǒng, zhǒng zhōng yǒu yī dú lóu, jí dà, méng xíng jì zhǎng wěi, yí jí méng dú lóu yě.
盛弘之《荆州记》曰:长沙蒲圻县,有吕蒙冢,冢中有一髑髅,极大,蒙形既长伟,疑即蒙髑髅也。
guǎng zhōu jì yuē: lú xún xí guǎng zhōu, fēng huǒ yè fā, bēn miǎn zhě shù qiān ér yǐ, xún chú zhū shāo gǔ, shù dé dú lóu sān wàn yú, yú jiāng nán zhōu shàng zuò dà kēng zàng zhī, jīn míng gòng zhǒng.
《广州记》曰:卢循袭广州,风火夜发,奔免者数千而已,循除诸烧骨,数得髑髅三万馀,於江南洲上作大坑葬之,今名共冢。
nán zhōu yì wù zhì yuē: wū hǔ rén, dú lóu pò zhī, yǐ yǐn jiǔ.
《南州异物志》曰:乌浒人,髑髅破之,以饮酒。
xù sōu shén jì yuē: yǒng jiā wǔ nián, zhāng róng wèi gāo píng shù luó zhǔ, shí zāo cáo yí zéi kòu luàn, rén mín yuán mín zì huài, jù tài píng yù lǎn sān bǎi qī shí sì bǔ. jiē wù lěi zì bǎo gù, jiàn shān zhōng huǒ qǐ, fēi āi jué làn yù lǎn zuò yàn. shí yú zhàng, shù diān dà yàn, xiǎng dòng shān gǔ, jiǔ wén rén mǎ kǎi jiǎ shēng, wèi yí zéi shàng, rén jiē huáng kǒng, bìng yán chū, jiāng yù jī zhī, yǐn qí dào shān xià, wú yǒu rén, dàn jiàn suì huǒ lái shài rén, páo kǎi mǎ máo biāo gé jiē shāo, yú shì jūn rén zǒu hái, míng rì wǎng shì shān zhōng, wú rán huǒ chù, wéi jiàn dú lóu bǎi tóu, bù sàn zài shān zhōng.
《续搜神记》曰:永嘉五年,张荣为高平戍逻主,时遭曹嶷贼寇乱,人民[○原民字坏,据《太平御览》三百七十四补。]皆坞垒自保固,见山中火起,飞埃绝烂[御览作爓。]十馀丈,树颠大焱,响动山谷,久闻人马铠甲声,谓嶷贼上,人皆惶恐,并严出,将欲击之,引骑到山下,无有人,但见碎火来晒人,袍铠马毛{髟葛}皆烧,於是军人走还,明日往视山中,无燃火处,唯见髑髅百头,布散在山中。
fù hòu hàn zhāng héng dú lóu fù yuē: zhāng píng zǐ jiāng yóu mù yú jiǔ yě, guān huà yú bā fāng, gù jiàn dú lóu, wěi yú lù páng, píng zi chàng rán ér wèn zhī, zǐ jiāng bìng liáng tuī mìng, yǐ yāo shì hū, běn sàng cǐ tǔ, liú qiān lái hū, wéi shì shàng zhī, wéi shì xià yú, dá yuē: wú sòng rén yě, xìng zhuāng míng zhōu, yóu xīn fāng wài, bù néng zì xiū, gōng zǐ hé yǐ wèn zhī, duì yuē: wǒ yù gào zhī yú wǔ yuè, dǎo zhī yú shén qí, qǐ zǐ sù gǔ, fǎn zi sì zhī, dú lóu yuē: sǐ wèi xiū xī, shēng wèi yì láo, dōng zhī bīng níng, hé rú chūn bīng zhī xiāo, kuàng wǒ yǐ huà, yǔ dào xiāo yáo, yǔ yīn yáng tóng qí liú, yuán qì hé qí pǔ, yún hàn wèi chuān chí, xīng xiù wèi zhū yù, léi diàn wèi gǔ shàn, rì yuè wèi dēng zhú, hé tǐ zì rán, wú qíng wú yù, bù xíng ér zhì, bù jí ér sù.
【赋】后汉张衡髑髅赋曰:张平子将游目於九野,观化於八方,顾见髑髅,委於路旁,平子怅然而问之,子将并粮推命,以夭逝乎,本丧此土,流迁来乎,为是上知,为是下愚,答曰:吾宋人也,姓庄名周,游心方外,不能自修,公子何以问之,对曰:我欲告之於五岳,祷之於神祇,起子素骨,反子四支,髑髅曰:死为休息,生为役劳,冬之冰凝,何如春冰之消,况我已化,与道逍遥,与阴阳同其流,元气合其朴,云汉为川池,星宿为珠玉,雷电为鼓扇,日月为灯烛,合体自然,无情无欲,不行而至,不疾而速。
jìn lǚ ān dú lóu fù yuē: chóu chú zēng chóu, yán yóu jiù xiāng, wéi yù dú lóu, zài bǐ lù bàng, yú nǎi fǔ yǎng zhà tàn, gào yú hào cāng, cǐ dú hé rén, mìng bù yǒng zhǎng, shēn xiāo yuán yě, gǔ pù dà huāng, yú jiāng bìn zǐ shí fú, yǔ zi yán zhuāng, liàn yǐ guān guǒ, qiān bǐ yōu táng, yú shì dú lóu chǔn rú, jīng líng gǎn yìng, ruò zài ruò wú, fěi rán jiàn xíng, wēn sè sù fū, xī yǐ wú liáng, xíng wéi huáng gān, lái yóu cǐ tǔ, tiān duó wǒ nián, lìng wǒ quán fū xiāo miè, bái gǔ lián piān, sì zhī cuī cáng yú cǎo mǎng, gū hún bēi dào hū huáng quán, yú nǎi gǎn qí kǔ suān, shěn qí suǒ shuō, niàn ěr tú dú, xíng shén duàn jué, jīn zhái zi hòu tǔ, yǐ wéi yǒng liè, xiāng yǔ yì lù, yú shì biàn bié.
晋吕安髑髅赋曰:踌躇增愁,言游旧乡,惟遇髑髅,在彼路傍,余乃俯仰咤叹,告于昊苍,此独何人,命不永长,身销原野,骨曝大荒,余将殡子时服,与子严装,殓以棺椁,迁彼幽堂,於是髑髅蠢如,精灵感应,若在若无,斐然见形,温色素肤,昔以无良,行违皇乾,来游此土,天夺我年,令我全肤消灭,白骨连翩,四支摧藏於草莽,孤魂悲悼乎黄泉,余乃感其苦酸,哂其所说,念尔荼毒,形神断绝,今宅子后土,以为永列,相与异路,於是便别。
shuō wèi chén wáng cáo zhí dú lóu shuō yuē: cáo zi yóu hū bēi táng zhī bīn, bù hū zhēn huì zhī sǒu, xiāo tiáo qián xū, jīng yōu jiàn zǔ, gù jiàn dú lóu, kuài rán dú jū, yú shì fú shì ér wèn zhī yuē: zǐ jiāng jié yīng shǒu jiàn, xùn guó jūn hū, jiāng bèi jiān zhí ruì, bì sān jūn hū, jiāng yīng zī gù jí, mìng yǔn qīng hū, jiāng shòu zhōng shù jí, guī yōu míng hū, kòu yí hái ér tàn xī, āi bái gǔ zhī wú líng, mù yán zhōu zhī shì chǔ, tǎng tuō mèng yǐ tōng qíng, yú shì bēng ruò yǒu lái, huǎng ruò yǒu cún, yǐng jiàn róng yǐn, lì xiǎng ér yán yuē: zi hé guó zhī jūn zǐ hū, jì wǎng yú jià, mǐn qí kū xiǔ, bù xī hāi tuò zhī yīn, wèi yǐ kǔ yán, zi zé biàn yú cí yǐ, rán wèi dá yōu míng zhī qíng, shí sǐ shēng zhī shuō yě, fū sǐ zhī wèi yán guī yě, guī yě zhě, guī yú dào yě, dào yě zhě, shēn yǐ wú xíng wéi zhǔ, gù néng yǔ huà tuī yí, yīn yáng bù néng gèng, sì jié bù néng kuī, shì gù dòng yú xiān wēi zhī yù, tōng yú huǎng hū zhī tíng, wàng zhī bú jiàn qí xiàng, tīng zhī bù wén qí shēng, yì zhī bù chōng, mǎn zhī bù yíng, chuī zhī bù diāo, xū zhī bù róng, jī zhī bù liú, níng zhī bù tíng, liáo luò míng mò, yǔ dào xiāng jū, yǎn rán zhǎng qǐn, lè mò shì yú, cáo zǐ yuē: yǔ jiāng qǐng zhī shàng dì, qiú zhū shén líng, shǐ sī mìng chuò jí, fǎn zi hái xíng, yú shì dú lóu zhǎng shēn kuò zì yuē: shén yǐ, hé zi zhī nán yǔ yě, xī tài sù shì bù rén, wú gù láo wǒ yǐ xíng, kǔ wǒ yǐ shēng, jīn yě xìng biàn ér zhī sǐ, shì fǎn wú zhēn yě, hé zi zhī hǎo láo, ér wǒ zhī hǎo yì, zi zé xíng yǐ, yú jiāng guī yú tài xū, yú shì yán zú xiǎng jué, shén guāng wù chú, gù jiāng xuán zhěn, nǎi mìng pū fū, fú yǐ xuán chén, fù yǐ gǎo jīn, yuán jiāng cáng bǐ lù bīn, yōng yǐ dān tǔ, yì yǐ lǜ zhēn, fū cún wáng zhī yì shì, nǎi xuān ní zhī suǒ chén, hé shén píng zhī xū duì, yún sǐ shēng zhī bì jūn.
【说】魏陈王曹植髑髅说曰:曹子游乎陂塘之滨,步乎蓁秽之薮,萧条潜虚,经幽践阻,顾见髑髅,块然独居,於是伏轼而问之曰:子将结缨首剑,殉国君乎,将被坚执锐,毙三军乎,将婴兹固疾,命殒倾乎,将寿终数极,归幽冥乎,叩遗骸而叹息,哀白骨之无灵,慕严周之適楚,傥讬梦以通情,於是伻若有来,怳若有存,影见容隐,厉响而言曰:子何国之君子乎,既枉舆驾,愍其枯朽,不惜咳唾之音,慰以苦言,子则辩於辞矣,然未达幽冥之情,识死生之说也,夫死之为言归也,归也者,归於道也,道也者,身以无形为主,故能与化推移,阴阳不能更,四节不能亏,是故洞於纤微之域,通於恍惚之庭,望之不见其象,听之不闻其声,挹之不冲,满之不盈,吹之不凋,嘘之不荣,激之不流,凝之不停,寥落冥漠,与道相拘,偃然长寝,乐莫是逾,曹子曰:予将请之上帝,求诸神灵,使司命辍籍,反子骸形,於是髑髅长呻廓眦曰:甚矣,何子之难语也,昔太素氏不仁,无故劳我以形,苦我以生,今也幸变而之死,是反吾真也,何子之好劳,而我之好逸,子则行矣,余将归於太虚,於是言卒响绝,神光雾除,顾将旋轸,乃命仆夫,拂以玄尘,覆以缟巾,爰将藏彼路滨,壅以丹土,翳以绿榛,夫存亡之异势,乃宣尼之所陈,何神凭之虚对,云死生之必均。
dǎn
◇胆
huáng dì sù wèn yuē: dǎn zhě, zhōng zhèng zhī guān, duàn jué chū yān.
《黄帝素问》曰:胆者,中正之官,断决出焉。
wú yuè chūn qiū yuē: yuè wáng yù bào yuàn, xuán dǎn yú hù, chū rù cháng zhī, shì jù shuǐ bù shuǐ piān.
《吴越春秋》曰:越王欲报怨,悬胆於户,出入尝之,[事具水部水篇。]
wèi zhì yuē: lè jìn, zì wén qiān, róng mào duǎn xiǎo, yǐ dǎn liè cóng tài zǔ.
魏志曰:乐进,字文谦,容貌短小,以胆烈从太祖。
yòu yuē: yuán shào zài lí yáng, jiāng nán dù, chéng yù shǒu zhēn chéng, tài zǔ yù yì qí bīng, yù bù kěn, yuē: yuán shào yōng shí wàn zhòng, jiàn yù bīng shǎo, bì qīng yì bù gōng, ruò yì yù bīng, guò zé bù kě, gōng zhī bì kè, tú liǎng sǔn qí shì, yuán gōng wú yí, tài zǔ cóng zhī, shào wén yù bīng shǎo, guǒ bù wǎng, tài zǔ yuē: chéng yù zhī dǎn, guò yú bēn yù.
又曰:袁绍在黎阳,将南度,程昱守甄城,太祖欲益其兵,昱不肯,曰:袁绍拥十万众,见昱兵少,必轻易不攻,若益昱兵,过则不可,攻之必克,徒两损其势,原公无疑,太祖从之,绍闻昱兵少,果不往,太祖曰:程昱之胆,过於贲育。
wú zhì yuē: lǚ méng bìng dǔ, sūn quán wèn yuē: qīng rú bù qǐ, shuí kě dài zhě, duì yuē: zhū rán, dǎn shǒu yǒu yú, yú yǐ wéi kě rèn.
《吴志》曰:吕蒙病笃,孙权问曰:卿如不起,谁可代者,对曰:朱然,胆守有馀,愚以为可任。
guǎn lù bié zhuàn yuē: lù nián shí wǔ, láng yá tài shǒu dān zi chūn, yǎ yǒu cái dù, yù jiàn lù, lù zào zhī, kè bǎi yú rén, yǒu néng yán zhī shì, lù wèi zi chūn yuē: fǔ jūn míng shì, jiā yǒu xióng guì zhī zī, lù jì nián shào, dǎn wèi jiān gāng, ruò yù xiāng guān, jù shī jīng shén, qǐng xiān yǐn jiǔ sān dòu, rán hòu ér yán, zi chūn dà xǐ, zhuó sān dòu, dú shǐ yǐn zhī, yú shì lù rén rén dá duì, yán jiē yǒu yú.
《管辂别传》曰:辂年十五,琅琊太守单子春,雅有才度,欲见辂,辂造之,客百馀人,有能言之士,辂谓子春曰:府君名士,加有雄贵之资,辂既年少,胆未坚刚,若欲相观,惧失精神,请先饮酒三斗,然后而言,子春大喜,酌三斗,独使饮之,於是辂人人答对,言皆有馀。
liú kūn shū yuē: dǎn shí jiān dìng, lín nàn wú gǒu miǎn zhī yì.
刘琨书曰:胆识坚定,临难无苟免之意。
shì shuō yuē: jiāng wéi sǐ shí jiàn pōu, dǎn dà rú dǒu.
《世说》曰:姜维死时见剖,胆大如斗。
lùn wèi jī kāng míng dǎn lùn yuē: yǒu lǚ zi chūn zhě, jīng yì wèi dào, yán hé shì fēi, yǐ wéi rén yǒu dǎn kě wú míng, yǒu míng biàn yǒu dǎn yǐ, jī xiān shēng yǐ wéi míng dǎn shū yòng, bù néng xiāng shēng, lùn yuē: fū yuán qì táo shuò, zhòng shēng bǐng yān, fù shòu yǒu duō shǎo, gù cái xìng yǒu hūn míng, wéi zhì rén, tè zhōng chún měi, jiān zhōu wài nèi, wú bù bì bèi, jiàng cǐ yǐ wǎng, gài quē rú yě, huò míng yú jiàn wù, huò yǒng yú jué duàn, rén qíng tān lián, gè yǒu suǒ zhǐ, pì zhū cǎo mù, qū yǐ bié yǐ, jiān zhī zhě bó yú wù, piān shòu zhě shǒu qí fēn, gù wú wèi míng dǎn yì qì, bù néng xiāng shēng, míng yǐ jiàn shì, dǎn yǐ jué duàn, zhuān míng wú dǎn, suī jiàn bù duàn, zhuān dǎn wú míng, zé wéi lǐ shī jī.
【论】魏嵇康明胆论曰:有吕子春者,精义味道,研覈是非,以为人有胆可无明,有明便有胆矣,嵇先生以为明胆殊用,不能相生,论曰:夫元气陶铄,众生禀焉,赋受有多少,故才性有昏明,唯至人,特锺纯美,兼周外内,无不毕备,降此已往,盖阙如也,或明於见物,或勇於决断,人情贪廉,各有所止,譬诸草木,区以别矣,兼之者博於物,偏受者守其分,故吾谓明胆异气,不能相生,明以见事,胆以决断,专明无胆,虽见不断,专胆无明,则违理失机。