shì lǎo
◎釋老
shì lǎo zhī jiào, xíng hū zhōng guó yě qiān shù bǎi nián, ér qí shèng shuāi měi xì hū shí jūn zhī hǎo è. shì gù fú yú jìn sòng liáng chén, huáng lǎo yú hàn wèi táng sòng, ér qí xiào kě dǔ yǐ. yuán xìng, chóng shàng shì shì, ér dì shī zhī shèng, yóu bù kě yǔ gǔ xī tóng yǔ. wéi dào jiā fāng shì zhī liú, jiǎ dǎo cí zhī shuō, chéng shí yǐ qǐ, céng bù jí qí shén yī yān. sòng jiù shǐ cháng zhì lǎo shì, jué yǒu zhǐ zāi. nǎi běn qí yì, zuò shì lǎo chuán.
釋、老之教,行乎中國也千數百年,而其盛衰每系乎時君之好惡。是故佛於晉、宋、梁、陳,黃、老於漢、魏、唐、宋,而其效可睹矣。元興,崇尚釋氏,而帝師之盛,尤不可與古昔同語。維道家方士之流,假禱祠之說,乘時以起,曾不及其什一焉。宋舊史嘗志老、釋,厥有旨哉。乃本其意,作《釋老傳》。
dì shī bā sī bā zhě, tǔ fān sà sī jiā rén, zú kuǎn shì yě. xiāng chuán zì qí zǔ duǒ lì chì, yǐ qí fǎ zuǒ guó zhǔ bà xī hǎi zhě shí yú shì. bā sī bā shēng qī suì, sòng jīng shù shí wàn yán, néng yuē tōng qí dà yì, guó rén hào zhī shèng tóng, gù míng yuē bā sī bā. shǎo zhǎng, xué fù wǔ míng, gù yòu chēng yuē bān mí dá. suì guǐ chǒu, nián shí yǒu wǔ, yè shì zǔ yú qián dǐ, yǔ yǔ dà yuè, rì jiàn qīn lǐ.
帝師八思巴者,土番薩斯迦人,族款氏也。相傳自其祖朵栗赤,以其法佐國主霸西海者十餘世。八思巴生七歲,誦經數十萬言,能約通其大義,國人號之聖童,故名曰八思巴。少長,學富五明,故又稱曰班彌怛。歲癸丑,年十有五,謁世祖於潛邸,與語大悅,日見親禮。
zhōng tǒng yuán nián, shì zǔ jí wèi, zūn wèi guó shī, shòu yǐ yù yìn. mìng zhì méng gǔ xīn zì, zì chéng shàng zhī. qí zì jǐn qiān yú, qí mǔ fán sì shí yǒu yī. qí xiāng guān niǔ ér chéng zì zhě, zé yǒu yùn guān zhī fǎ qí yǐ èr hé sān hé sì hé ér chéng zì zhě, zé yǒu yǔ yùn zhī fǎ ér dà yào zé yǐ xié shēng wèi zōng yě. zhì yuán liù nián, zhào bān xíng yú tiān xià. zhào yuē: zhèn wéi zì yǐ shū yán, yán yǐ jì shì, cǐ gǔ jīn zhī tōng zhì. wǒ guó jiā zhào jī shuò fāng, sú shàng jiǎn gǔ, wèi huáng zhì zuò, fán shī yòng wén zì, yīn yòng hàn kǎi jí wèi wú zì, yǐ dá běn cháo zhī yán. kǎo zhū liáo jīn, yǐ jí xiá fāng zhū guó, lì gè yǒu zì, jīn wén zhì jìn xìng, ér zì shū yǒu què, yú yī dài zhì dù, shí wèi wèi bèi. gù tè mìng guó shī bā sī bā chuàng wèi méng gǔ xīn zì, yì xiě yī qiè wén zì, qī yú shùn yán dá shì ér yǐ. zì jīn yǐ wǎng, fán yǒu xǐ shū bān jiàng zhě, bìng yòng méng gǔ xīn zì, réng gè yǐ qí guó zì fù zhī. suì shēng hào bā sī bā yuē dà bǎo fǎ wáng, gèng cì yù yìn.
中統元年,世祖即位,尊為國師,授以玉印。命制蒙古新字,字成上之。其字僅千餘,其母凡四十有一。其相關紐而成字者,則有韻關之法;其以二合三合四合而成字者,則有語韻之法;而大要則以諧聲為宗也。至元六年,詔頒行於天下。詔曰:「朕惟字以書言,言以紀事,此古今之通制。我國家肇基朔方,俗尚簡古,未遑製作,凡施用文字,因用漢楷及畏吾字,以達本朝之言。考諸遼、金,以及遐方諸國,例各有字,今文治浸興,而字書有闕,於一代制度,實為未備。故特命國師八思巴創為蒙古新字,譯寫一切文字,期於順言達事而已。自今以往,凡有璽書頒降者,並用蒙古新字,仍各以其國字副之。」遂升號八思巴曰大寶法王,更賜玉印。
shí yī nián, qǐng gào xī hái, liú zhī bù kě, nǎi yǐ qí dì yì lián zhēn sì yān. shí liù nián, bā sī bā zú, fù wén, fù zèng yǒu jiā, cì hào huáng tiān zhī xià yī rén zhī shàng kāi jiào xuān wén fǔ zhì dà shèng zhì dé pǔ jué zhēn zhì yòu guó rú yì dà bǎo fǎ wáng xī tiān fó zǐ dà yuán dì shī. zhì zhì jiān, tè zhào jùn xiàn jiàn miào tōng sì. tài dìng yuán nián, yòu yǐ huì xiàng shí yī, bān gè xíng shěng, wèi zhī sù xiàng yún.
十一年,請告西還,留之不可,乃以其弟亦憐真嗣焉。十六年,八思巴卒,訃聞,賻贈有加,賜號皇天之下一人之上開教宣文輔治大聖至德普覺真智佑國如意大寶法王、西天佛子、大元帝師。至治間,特詔郡縣建廟通祀。泰定元年,又以繪像十一,頒各行省,為之塑像雲。
yì lián zhēn sì wèi dì shī, fán liù suì, zhì yuán shí jiǔ nián zú. dá ér má bā là là jí tǎ sì, èr shí sān nián zú. yì shè sī lián zhēn sì, sān shí yī nián zú. qǐ lá sī bā wò jié ér sì, chéng zōng tè zào bǎo yù wǔ fāng fú guān cì zhī. yuán zhēn yuán nián, yòu gèng cì shuāng lóng pán niǔ bái yù yìn, wén yuē dà yuán dì shī tǒng lǐng zhū guó sēng ní zhōng xìng shì jiào zhī yìn. dà dé qī nián zú. míng nián, yǐ niǎn zhēn jiān cáng sì, yòu míng nián zú. xiāng jiā bān sì, huáng qìng èr nián zú. xiāng ér jiā sī bā sì, yán yòu yuán nián zú. èr nián, yǐ gōng gē luó gǔ luó sī jiān cáng bān cáng bo sì, zhì zhì sān nián zú. wàng chū ér jiān cáng sì, tài dìng èr nián zú. gōng gē liè sī bā chōng nà sī jiān cáng bān cáng bo sì, cì yù yìn, jiàng xǐ shū yù tiān xià, qí nián zú. tiān lì èr nián, yǐ niǎn zhēn chī lá shī sī sì.
亦憐真嗣為帝師,凡六歲,至元十九年卒。答兒麻八剌剌吉塔嗣,二十三年卒。亦攝思連真嗣,三十一年卒。乞剌斯八斡節兒嗣,成宗特造寶玉五方佛冠賜之。元貞元年,又更賜雙龍盤紐白玉印,文曰「大元帝師統領諸國僧尼中興釋教之印。」大德七年卒。明年,以輦真監藏嗣,又明年卒。相家班嗣,皇慶二年卒。相兒加思巴嗣,延祐元年卒。二年,以公哥羅古羅思監藏班藏卜嗣,至治三年卒。旺出兒監藏嗣,泰定二年卒。公哥列思八沖納思監藏班藏卜嗣,賜玉印,降璽書諭天下,其年卒。天曆二年,以輦真吃剌失思嗣。
bā sī bā shí, yòu yǒu guó shī dǎn bā zhě, yī míng gōng jiā gé lá sī, xī fān tū gān sī dàn má rén. yòu cóng xī tiān zhú gǔ dá má shī lì chuán xí fàn mì, dé qí fǎ yào. zhōng tǒng jiān, dì shī bā sī bā jiàn zhī. shí huái mèng dà hàn, shì zǔ mìng dǎo zhī, lì yǔ. yòu cháng zhòu shí tóu lóng jiǎo, qǐng zhī qí huā yì guǒ shàng zūn yǒng chū bō miàn, qǔ yǐ shàng jìn, shì zǔ dà yuè. zhì yuán mò, yǐ bù róng yú shí xiāng sāng gē, lì qǐng xī guī. jì fù zhào hái, zhé zhī cháo zhōu. shí shū mì fù shǐ yuè de mí shī zhèn cháo, ér qī dé qí jí, dǎn bā yǐ suǒ chí shù zhū jiā qí shēn, jí yù. yòu cháng wèi yuè de mí shī yán yì mèng jí jǐ hái cháo qī, hòu jiē yàn. yuán zhēn jiān, hǎi dōu fàn xī fān jiè, chéng zōng mìng dǎo yú mó hē gé lá shén, yǐ ér jié shū guǒ zhì yòu wèi chéng zōng dǎo jí, chuán yù, cì yǔ shén hòu, qiě zhào fēn yù qián xiào wèi shí rén wèi zhī dǎo cóng. chéng zōng běi xún, mìng dǎn bā yǐ xiàng yú qián dǎo. guò yún zhōu, yǔ zhū dì zǐ yuē: cǐ dì yǒu líng guài, kǒng jīng chéng yú, dāng mì chí shén zhòu yǐ yàn zhī. wèi jǐ, fēng yǔ dà zhì, zhòng xián zhèn jù, wéi wò diàn wú yú, fù cì bì tián bēi yī. dà dé qī nián xià zú. huáng qìng jiān, zhuī hào dà jué pǔ huì guǎng zhào wú shàng dǎn bā dì shī.
八思巴時,又有國師膽巴者,一名功嘉葛剌思,西番突甘斯旦麻人。幼從西天竺古達麻失利傳習梵秘,得其法要。中統間,帝師八思巴薦之。時懷孟大旱,世祖命禱之,立雨。又嘗咒食投龍湫,頃之奇花異果上尊湧出波面,取以上進,世祖大悅。至元末,以不容於時相桑哥,力請西歸。既復召還,謫之潮州。時樞密副使月的迷失鎮潮,而妻得奇疾,膽巴以所持數珠加其身,即愈。又嘗為月的迷失言異夢及己還朝期,後皆驗。元貞間,海都犯西番界,成宗命禱於摩訶葛剌神,已而捷書果至;又為成宗禱疾,遄愈,賜與甚厚,且詔分御前校尉十人為之導從。成宗北巡,命膽巴以象輿前導。過雲州,語諸弟子曰:「此地有靈怪,恐驚乘輿,當密持神咒以厭之。」未幾,風雨大至,眾咸震懼,惟幄殿無虞,復賜碧鈿杯一。大德七年夏卒。皇慶間,追號大覺普惠廣照無上膽巴帝師。
qí hòu yòu yǒu bì lán nà shí lǐ zhě, chū míng zhǐ lá wǎ mí de lǐ, běi tíng gǎn mù lǔ guó rén. yòu shú wèi wù ér jí xī tiān shū, zhǎng néng guàn tōng sān zàng jì zhū guó yǔ. dà dé liù nián, fèng zhǐ cóng dì shī shòu jiè yú guǎng hán diàn, dài dì chū jiā, gèng cì jīn míng. huáng qìng zhōng, mìng fān yì zhū fàn jīng diǎn. yán yòu jiān, tè cì yín yìn, shòu guāng lù dài fū. shì shí zhū fān cháo gòng, biǎo jiān wén zì wú néng shí zhě, jiē lìng bì lán nà shí lǐ yì jìn. cháng yǒu yǐ jīn kè zì wèi biǎo jìn zhě, dì qiǎn shì zhī, tíng zhōng è yí, guān suǒ yǐ duì. bì lán nà shí lǐ suí qǔ àn shàng mò zhī tú jīn yè, shěn qí zì, mìng zuǒ yòu zhí bǐ, kǒu shòu biǎo zhōng yǔ jí shǐ rén míng shì yǔ gòng wù zhī shù, shū ér shàng zhī. míng rì, yǒu sī yuè qí wù sè, yǔ suǒ jī zhòng yì zhī shū wú shǎo chà zhě. zhòng wú bù fú qí bó shí, ér jìng mò cè qí hé suǒ cóng shòu, huò zhě yǐ wèi shén wù yún. shòu kāi fǔ yí tóng sān sī, réng cì sān tái yín yìn, jiān lǐng gōng dé shǐ sī shì, hòu qí lǐn xì, bǐ dé yǐ yǎng mǔ yān. zhì zhì sān nián, gǎi cì jīn yìn, tè shòu shā jīn ài hù chí, qiě mìng wèi zhū guó yǐn jìn shǐ. zhì shùn èr nián, yòu cì yù yìn, jiā hào pǔ jué yuán míng guǎng zhào hóng biàn sān zàng guó shī. sān nián, yǔ ān xī wáng zǐ yuè lǔ tiē mù ér děng móu wèi bù guǐ, zuò zhū. qí suǒ yì jīng, hàn zì zé yǒu léng yán jīng, xī tiān zì zé yǒu dà chéng zhuāng yán bǎo dù jīng gān tuó bō rě jīng dà niè pán jīng chēng zàn dà chéng gōng dé jīng, xī fān zì zé yǒu bù sī yì chán guān jīng, tōng ruò gān juǎn.
其後又有必蘭納識里者,初名只剌瓦彌的理,北庭感木魯國人。幼熟畏兀兒及西天書,長能貫通三藏暨諸國語。大德六年,奉旨從帝師授戒於廣寒殿,代帝出家,更賜今名。皇慶中,命翻譯諸梵經典。延祐間,特賜銀印,授光祿大夫。是時諸番朝貢,表箋文字無能識者,皆令必蘭納識理譯進。嘗有以金刻字為表進者,帝遣視之,廷中愕眙,觀所以對。必蘭納識理隨取案上墨汁塗金葉,審其字,命左右執筆,口授表中語及使人名氏與貢物之數,書而上之。明日,有司閱其物色,與所齎重譯之書無少差者。眾無不服其博識,而竟莫測其何所從授,或者以為神悟雲。授開府儀同三司,仍賜三台銀印,兼領功德使司事,厚其廩餼,俾得以養母焉。至治三年,改賜金印,特授沙津愛護持,且命為諸國引進使。至順二年,又賜玉印,加號普覺圓明廣照弘辯三藏國師。三年,與安西王子月魯帖木兒等謀為不軌,坐誅。其所譯經,漢字則有《楞嚴經》,西天字則有《大乘莊嚴寶度經》、《乾陀般若經》、《大涅槃經》、《稱讚大乘功德經》,西番字則有《不思議禪觀經》,通若干卷。
yuán qǐ shuò fāng, gù yǐ chóng shàng shì jiào. jí dé xī yù, shì zǔ yǐ qí dì guǎng ér xiǎn yuǎn, mín guǎng ér hǎo dòu, sī yǒu yǐ yīn qí sú ér róu qí rén, nǎi jùn xiàn tǔ fān zhī dì, shè guān fēn zhí, ér lǐng zhī yú dì shī. nǎi lì xuān zhèng yuàn, qí wèi shǐ wèi jū dì èr zhě, bì yǐ sēng wèi zhī, chū dì shī suǒ pì jǔ, ér zǒng qí zhèng yú nèi wài zhě, shuài chén yǐ xià, yì bì sēng sú bìng yòng, ér jūn mín tōng shè. yú shì dì shī zhī mìng, yǔ zhào chì bìng xíng yú xī tǔ. bǎi nián zhī jiān, cháo tíng suǒ yǐ jìng lǐ ér zūn xìn zhī zhě, wú suǒ bù yòng qí zhì. suī dì hòu fēi zhǔ, jiē yīn shòu jiè ér wèi zhī mó bài. zhèng yá cháo huì, bǎi guān bān liè, ér dì shī yì huò zhuān xí yú zuò yú. qiě měi dì jí wèi zhī shǐ, jiàng zhào bāo hù, bì chì zhāng pèi jiān luò zhū wèi zì yǐ cì, gài qí zhòng zhī rú cǐ. qí wèi zhì ér yíng zhī, zé zhōng shū dà chén chí yì lèi bǎi qí yǐ wǎng, suǒ guò gōng yì sòng yíng. bǐ zhì jīng shī, zé chì dà fǔ jiǎ fǎ jià bàn zhàng, yǐ wèi qián dǎo, zhào shěng tái yuàn guān yǐ jí bǎi sī shù fǔ, bìng fú yín shǔ zhì sūn. yòng měi suì èr yuè bā rì yíng fú, wēi yí wǎng yà, qiě mìng lǐ bù shàng shū láng zhōng zhuān dū yíng jiē. jí qí zú ér guī zàng shè lì, yòu mìng bǎi guān chū guō jì jiàn. dà dé jiǔ nián, zhuān qiǎn píng zhāng zhèng shì tiě mù ér chéng chuán hù sòng, fù jīn wǔ bǎi liǎng yín qiān liǎng bì bó wàn pǐ chāo sān qiān dìng. huáng qìng èr nián, jiā zhì fù jīn wǔ qiān liǎng yín yī wàn wǔ qiān liǎng jǐn qǐ zá cǎi gòng yī wàn qī qiān pǐ. suī qí kūn dì zǐ xìng zhī wǎng lái, yǒu sī yì gōng yì wú fá. tài dìng jiān, yǐ dì shī dì gōng gē yì sī jiān jiāng zhì, zhào zhōng shū chí yáng jiǔ jiāo láo ér qí xiōng suǒ nán cáng bo suì shàng gōng zhǔ, fēng bái lán wáng, cì jīn yìn, gěi yuán fú. qí dì zǐ zhī hào sī kōng sī tú guó gōng, pèi jīn yù yìn zhāng zhě, qián hòu xiāng wàng. wèi qí tú zhě, hù shì zì suī, rì xīn yuè shèng, qì yàn xūn zhuó, yán yú sì fāng, wèi hài bù kě shèng yán. yǒu yáng liǎn zhēn jiā zhě, shì zǔ yòng wèi jiāng nán shì jiào zǒng tǒng, fā jué gù sòng zhào shì zhū líng zhī zài qián táng shào xìng zhě jí qí dà chén zhǒng mù fán yī bǎi yī suǒ qiāng shā píng mín sì rén shòu rén xiàn měi nǚ bǎo wù wú suàn qiě rǎng duó dào qǔ cái wù, jì jīn yī qiān qī bǎi liǎng yín liù qiān bā bǎi liǎng yù dài jiǔ yù qì dà xiǎo bǎi yī shí yǒu yī zá bǎo bèi bǎi wǔ shí yǒu èr dà zhū wǔ shí liǎng chāo yī shí yī wàn liù qiān èr bǎi dìng tián èr wàn sān qiān mǔ sī bì píng mín bù shū gōng fù zhě èr wàn sān qiān hù. tā suǒ cáng nì wèi lù zhě bù lùn yě. yòu zhì dà yuán nián, shàng dōu kāi yuán sì xī sēng qiáng shì mín xīn, mín sù zhū liú shǒu lǐ bì. bì fāng xún wèn qí yóu, sēng yǐ lǜ qí dǎng chí bái tǐng tū rù gōng fǔ, gé àn yǐn bì fā, zuó zhū dì, chuí pū jiāo xià, zhuāi zhī yǐ guī, bì zhū kōng shì, jiǔ nǎi dé tuō, bēn sù yú cháo, yù shè yǐ miǎn. èr nián, fù yǒu sēng gōng kē děng shí bā rén, yǔ zhū wáng hé ér bā lá fēi hū tū chì de jīn zhēng dào, lā fēi duò chē ōu zhī, qiě yǒu fàn shàng děng yǔ, shì wén, zhào shì bù wèn. ér xuān zhèng yuàn chén fāng zòu qǔ zhǐ: fán mín ōu xī sēng zhě, jié qí shǒu lì zhī zhě, duàn qí shé. shí rén zōng jū dōng gōng, wén zhī, jí zòu qǐn qí lìng.
元起朔方,固已崇尚釋教。及得西域,世祖以其地廣而險遠,民獷而好鬥,思有以因其俗而柔其人,乃郡縣土番之地,設官分職,而領之於帝師。乃立宣政院,其為使位居第二者,必以僧為之,出帝師所辟舉,而總其政於內外者,帥臣以下,亦必僧俗並用,而軍民通攝。於是帝師之命,與詔敕並行於西土。百年之間,朝廷所以敬禮而尊信之者,無所不用其至。雖帝后妃主,皆因受戒而為之膜拜。正衙朝會,百官班列,而帝師亦或專席於坐隅。且每帝即位之始,降詔褒護,必敕章佩監絡珠為字以賜,蓋其重之如此。其未至而迎之,則中書大臣馳驛累百騎以往,所過供億送迎。比至京師,則敕大府假法駕半仗,以為前導,詔省、台、院官以及百司庶府,並服銀鼠質孫。用每歲二月八日迎佛,威儀往迓,且命禮部尚書、郎中專督迎接。及其卒而歸葬舍利,又命百官出郭祭餞。大德九年,專遣平章政事鐵木兒乘傳護送,賻金五百兩、銀千兩、幣帛萬匹、鈔三千錠。皇慶二年,加至賻金五千兩、銀一萬五千兩、錦綺雜彩共一萬七千匹。雖其昆弟子姓之往來,有司亦供億無乏。泰定間,以帝師弟公哥亦思監將至,詔中書持羊酒郊勞;而其兄瑣南藏卜遂尚公主,封白蘭王,賜金印,給圓符。其弟子之號司空、司徒、國公,佩金玉印章者,前後相望。為其徒者,怙勢恣睢,日新月盛,氣焰熏灼,延於四方,為害不可勝言。有楊璉真加者,世祖用為江南釋教總統,發掘故宋趙氏諸陵之在錢唐、紹興者及其大臣冢墓凡一百一所;戕殺平民四人;受人獻美女寶物無算;且攘奪盜取財物,計金一千七百兩、銀六千八百兩、玉帶九、玉器大小百一十有一、雜寶貝百五十有二、大珠五十兩、鈔一十一萬六千二百錠、田二萬三千畝;私庇平民不輸公賦者二萬三千戶。他所藏匿未露者不論也。又至大元年,上都開元寺西僧強市民薪,民訴諸留守李璧。璧方詢問其由,僧已率其黨持白梃突入公府,隔案引璧發,捽諸地,捶撲交下,拽之以歸,閉諸空室,久乃得脫,奔訴於朝,遇赦以免。二年,復有僧龔柯等十八人,與諸王合兒八剌妃忽禿赤的斤爭道,拉妃墮車毆之,且有犯上等語,事聞,詔釋不問。而宣政院臣方奏取旨:凡民毆西僧者,截其手;詈之者,斷其舌。時仁宗居東宮,聞之,亟奏寢其令。
tài dìng èr nián, xī tái yù shǐ lǐ chāng yán: cháng jīng píng liáng fǔ jìng huì dìng xī děng zhōu, jiàn xī fān sēng pèi jīn zì yuán fú, luò yì dào tú, chí qí lèi bǎi, chuán shě zhì bù néng róng, zé jiǎ guǎn mín shě, yīn pò zhú nán zǐ, jiān wū nǚ fù. fèng yuán yí lù, zì zhēng yuè zhì qī yuè, wǎng fǎn zhě bǎi bā shí wǔ cì, yòng mǎ zhì bā bǎi sì shí yú pǐ, jiào zhī zhū wáng xíng shěng zhī shǐ, shí duō liù qī. yì hù wú suǒ kòng sù, tái chá mò de shuí hé. qiě guó jiā zhī zhì yuán fú, běn wèi biān fáng jǐng bào zhī yú, sēng rén hé shì ér zhé pèi zhī? qǐ gēng zhèng sēng rén gěi yì fǎ, qiě lìng tái xiàn dé yǐ jiū chá. bù bào. bì lán nà shí lǐ zhī zhū yě, yǒu sī jí zhī, dé qí rén chù tǔ tián jīn yín huò bèi qián bì dǐ shě shū huà qì wán, yǐ jí fù rén qī bǎo zhuāng jù, jià zhí jù wàn wàn yún.
泰定二年,西台御史李昌言:「嘗經平涼府、靜、會、定西等州,見西番僧佩金字圓符,絡繹道途,馳騎累百,傳舍至不能容,則假館民舍,因迫逐男子,姦污女婦。奉元一路,自正月至七月,往返者百八十五次,用馬至八百四十餘匹,較之諸王、行省之使,十多六七。驛戶無所控訴,台察莫得誰何。且國家之制圓符,本為邊防警報之虞,僧人何事而輒佩之?乞更正僧人給驛法,且令台憲得以糾察。」不報。必蘭納識里之誅也,有司籍之,得其人畜土田、金銀貨貝錢幣、邸舍、書畫器玩,以及婦人七寶裝具,價直巨萬萬雲。
ruò suì shí zhù lí dǎo cí zhī cháng, hào chēng hào shì zhě, qí mù yóu bù yī. yǒu yuē zhèn léi ā lán nà sì, huá yán qìng zàn yě. yǒu yuē yì sī mǎn lán, huá yán yào shī tán yě. yǒu yuē shuò sī chuàn bo, huá yán hù chéng yě. yǒu yuē duǒ ér chán, huá yán dà shī shí yě. yǒu yuē duǒ ér zhǐ liè duǒ sì, huá yán měi miào jīn gāng huí zhē shī shí yě. yǒu yuē chá ér gē duǒ sì, huá yán huí zhē yě. yǒu yuē lóng gē ér, huá yán fēng lún yě. yǒu yuē zá duǒ sì, huá yán zuò shī shí yě. yuè yuē chū duǒ ér, huá yán chū shuǐ jì liù dào yě. yǒu yuē dǎng lá duǒ sì, huá yán huí zhē shī shí yě. yǒu yuē diǎn duǒ ér, huá yán cháng chuān shī shí yě. yǒu yuē zuò jìng, yǒu yuē lǔ cháo, huá yán shī zi hǒu dào chǎng yě. yǒu yuē hēi yá mán dá gē, huá yán hēi yù dì zhǔ yě. yǒu yuē shuò sī jiāng duǒ ér má, huá yán hù fǎ shén shī shí yě. yǒu yuē chì sī gǔ lín shuò, huá yán zì shòu zhǔ jiè yě. yǒu yuē zhèn léi zuò jìng, yǒu yuē chī lá chá zuò jìng, huá yán mì mì zuò jìng yě. yǒu yuē zhēn rě, huá yán wén shū pú sà yě. yǒu yuē gǔ lín duǒ sì, huá yán zhì zūn dà hēi shén huí zhē shī shí yě. yǒu yuē xiē bái zán lá, huá yán dà xǐ lè yě. yǒu yuē bì sī chán, huá yán wú liàng shòu yě. yǒu yuē dǔ sī gē ér, huá yán bái sǎn gài zhòu yě. yǒu yuē shōu zhá shā lá, huá yán wǔ hù tuó luó ní jīng yě. yǒu yuē ā xī dá sā hā xī lǐ, huá yán bā qiān sòng bō rě jīng yě. yǒu yuē sā sī nà tún, huá yán dà lǐ tiān shén zhòu yě. yǒu yuē kuò ér lǔ fú bo tún, huá yán dà lún jīn gāng zhòu yě. yǒu yuē qiě bā mí tún, huá yán wú liàng shòu jīng yě. yǒu yuē yì sī luó bā, huá yán zuì shèng wáng jīng yě. yǒu yuē sā sī nà tún, huá yán hù shén zhòu yě. yǒu yuē nán zhàn tún, huá yán huái xiāng jīn gāng yě. yǒu yuē bo lǔ bā, huá yán zhòu fǎ yě. yòu yǒu zuò cā cā zhě, yǐ ní zuò xiǎo fú tú yě. yòu yǒu zuò dá ér gāng zhě. qí zuò dá ér gāng zhě, huò yī suǒ èr suǒ yǐ zhì qī suǒ zuò cā cā zhě, huò shí wàn èr shí wàn yǐ zhì sān shí wàn. yòu cháng zào fú tú èr bǎi yī shí yǒu liù, shí yǐ qī bǎo zhū yù, bàn zhì hǎi pàn, bàn zhì shuǐ zhōng, yǐ zhèn hǎi zāi.
若歲時祝釐禱祠之常,號稱好事者,其目尤不一。有曰鎮雷阿藍納四,華言慶贊也。有曰亦思滿藍,華言藥師壇也。有曰搠思串卜,華言護城也。有曰朵兒禪,華言大施食也。有曰朵兒只列朵四,華言美妙金剛回遮施食也。有曰察兒哥朵四,華言回遮也。有曰籠哥兒,華言風輪也。有曰喒朵四,華言作施食也。月曰出朵兒,華言出水濟六道也。有曰黨剌朵四,華言回遮施食也。有曰典朵兒,華言常川施食也。有曰坐靜,有曰魯朝,華言獅子吼道場也。有曰黑牙蠻答哥,華言黑獄帝主也。有曰搠思江朵兒麻,華言護法神施食也。有曰赤思古林搠,華言自受主戒也。有曰鎮雷坐靜,有曰吃剌察坐靜,華言秘密坐靜也。有曰斟惹,華言文殊菩薩也。有曰古林朵四,華言至尊大黑神回遮施食也。有曰歇白咱剌,華言大喜樂也。有曰必思禪,華言無量壽也。有曰睹思哥兒,華言白傘蓋咒也。有曰收札沙剌,華言《五護陀羅尼經》也。有曰阿昔答撒哈昔里,華言《八千頌般若經》也。有曰撒思納屯,華言《大理天神咒》也。有曰闊兒魯弗卜屯,華言《大輪金剛咒》也。有曰且八迷屯,華言《無量壽經》也。有曰亦思羅八,華言《最勝王經》也。有曰撒思納屯,華言《護神咒》也。有曰南占屯,華言《懷相金剛》也。有曰卜魯八,華言咒法也。又有作擦擦者,以泥作小浮屠也。又有作答兒剛者。其作答兒剛者,或一所二所以至七所;作擦擦者,或十萬二十萬以至三十萬。又嘗造浮屠二百一十有六,實以七寶珠玉,半置海畔,半置水中,以鎮海災。
yán yòu sì nián, xuān huī shǐ huì měi suì nèi tíng fó shì suǒ gōng, qí fèi yǐ jīn shù zhě, yòng miàn sì shí sān wàn jiǔ qiān wǔ bǎi yóu qī wàn jiǔ qiān sū èr wàn yī qiān bā bǎi qī shí mì èr wàn qī qiān sān bǎi. zì zhì yuán sān shí nián jiān, jiào cí fó shì zhī mù, jǐn bǎi yǒu èr. dà dé qī nián, zài lì gōng dé sī, suì zēng zhì wǔ bǎi yǒu yú. sēng tú tān lì wú yǐ, yíng jié jìn shì, qī mèi zòu qǐng, bù shī mǎng zhāi, suǒ xū fēi yī, suì fèi qiān wàn, jiào zhī dà dé, bù zhī jǐ bèi. yòu měi suì bì yīn hǎo shì zòu shì qīng zhòng qiú tú, yǐ wèi fú lì, suī dà chén rú a lǐ, kǔn shuài rú bié shā ér děng, mò bù jiǎ shì yǐ huàn qí zhū. xuān zhèng yuàn cān yì lǐ liáng bì, shòu qiú yù guān, zhí yǐ dì shī zhī yán zòng zhī. qí yú shā rén zhī dào, zuò jiān zhī tú, yín yuán xìng miǎn zhě duō. zhì huò qǔ kōng míng xuān chì yǐ wèi bù shī, ér rèn qí rén, kě wèi làn yǐ. fán cǐ jiē yǒu guān hū yī dài zhī zhì tǐ zhě, gù jīn bèi zhe yān.
延祐四年,宣徽使會每歲內廷佛事所供,其費以斤數者,用面四十三萬九千五百、油七萬九千、酥二萬一千八百七十、蜜二萬七千三百。自至元三十年間,醮祠佛事之目,僅百有二。大德七年,再立功德司,遂增至五百有餘。僧徒貪利無已,營結近侍,欺昧奏請,布施莽齋,所需非一,歲費千萬,較之大德,不知幾倍。又每歲必因好事奏釋輕重囚徒,以為福利,雖大臣如阿里,閫帥如別沙兒等,莫不假是以逭其誅。宣政院參議李良弼,受賕鬻官,直以帝師之言縱之。其餘殺人之盜,作奸之徒,夤緣倖免者多。至或取空名宣敕以為布施,而任其人,可謂濫矣。凡此皆有關乎一代之治體者,故今備著焉。
ruò fú tiān xià sì yuàn zhī lǐng yú nèi wài xuān zhèng yuàn, yuē chán, yuē jiào, yuē lǜ, zé gù gè shǒu qí yè, wéi suǒ wèi bái yún zōng bái lián zōng zhě, yì huò pō tōng jiān lì yún.
若夫天下寺院之領於內外宣政院,曰禪,曰教,曰律,則固各守其業,惟所謂白雲宗、白蓮宗者,亦或頗通姦利雲。
qiū chù jī, dēng zhōu qī xiá rén, zì hào zhǎng chūn zi. ér shí, yǒu xiāng zhě wèi qí yì rì dāng wèi shén xiān zōng bó. nián shí jiǔ, wèi quán zhēn xué yú níng hǎi zhī kūn lún shān, yǔ mǎ yù tán chù duān liú chù xuán wáng chù yī hǎo dà tōng sūn bù èr tóng shī zhòng yáng wáng zhēn rén. zhòng yáng yī jiàn chù jī, dà qì zhī. jīn sòng zhī jì, jù qiǎn shǐ lái zhào, bù fù.
丘處機,登州棲霞人,自號長春子。兒時,有相者謂其異日當為神仙宗伯。年十九,為全真學於寧海之崑崙山,與馬鈺、譚處端、劉處玄、王處一、郝大通、孫不二同師重陽王真人。重陽一見處機,大器之。金、宋之季,俱遣使來召,不赴。
suì jǐ mǎo, tài zǔ zì nǎi mán mìng jìn chén zhá bā ér liú zhòng lù chí zhào qiú zhī. chù jī yī rì hū yǔ qí tú, shǐ cù zhuāng, yuē: tiān shǐ lái zhào wǒ, wǒ dāng wǎng. yì rì, èr rén zhě zhì, chù jī nǎi yǔ dì zǐ shí yǒu bā rén tóng wǎng jiàn yān. míng nián, sù liú shān běi, xiān chí biǎo xiè, quán quán yǐ zhǐ shā wèi quàn. yòu míng nián, qù shǐ zài zhì, nǎi fā fǔ zhōu, jīng shù shí guó, wèi dì wàn yǒu yú lǐ. gài dié xuè zhàn chǎng, bì kòu pàn yù, jué liáng shā mò, zì kūn lún lì sì zài ér shǐ dá xuě shān. cháng mǎ xíng shēn xuě zhōng, mǎ shàng jǔ cè shì zhī, wèi jí jī xuě zhī bàn. jì jiàn, tài zǔ dà yuè, cì shí shè lú zhàng shén chì.
歲己卯,太祖自乃蠻命近臣札八兒、劉仲祿持詔求之。處機一日忽語其徒,使促裝,曰:「天使來召我,我當往。」翌日,二人者至,處機乃與弟子十有八人同往見焉。明年,宿留山北,先馳表謝,拳拳以止殺為勸。又明年,趣使再至,乃發撫州,經數十國,為地萬有餘里。蓋蹀血戰場,避寇叛域,絕糧沙漠,自崑崙歷四載而始達雪山。常馬行深雪中,馬上舉策試之,未及積雪之半。既見,太祖大悅,賜食、設廬帳甚飭。
tài zǔ shí fāng xī zhēng, rì shì gōng zhàn, chù jī měi yán yù yì tiān xià zhě, bì zài hu bù shì shā rén. jí wèn wèi zhì zhī fāng, zé duì yǐ jìng tiān ài mín wèi běn. wèn zhǎng shēng jiǔ shì zhī dào, zé gào yǐ qīng xīn guǎ yù wèi yào. tài zǔ shēn qì qí yán, yuē: tiān xī xiān wēng, yǐ wù zhèn zhì. mìng zuǒ yòu shū zhī, qiě yǐ xùn zhū zi yān. yú shì xī zhī hǔ fú, fù yǐ xǐ shū, bù chì qí míng, wéi yuē shén xiān. yī rì léi zhèn, tài zǔ yǐ wèn, chù jī duì yuē: léi, tiān wēi yě. rén zuì mò dà yú bù xiào, bù xiào zé bù shùn hū tiān, gù tiān wēi zhèn dòng yǐ jǐng zhī. shì wén jìng nèi bù xiào zhě duō, bì xià yí míng tiān wēi, yǐ dǎo yǒu zhòng. tài zǔ cóng zhī. suì guǐ wèi, tài zǔ dà liè yú dōng shān, mǎ bó, chù jī qǐng yuē: tiān dào hǎo shēng, bì xià chūn qiū gāo, shù tián liè, fēi yí. tài zǔ wèi bà liè zhě jiǔ zhī. shí guó bīng jiàn róu zhōng yuán, hé nán běi yóu shén, mín lí fú lù, wú suǒ táo mìng. chù jī hái yàn, shǐ qí tú chí dié zhāo qiú yú zhàn fá zhī yú, yóu shì wèi rén nú zhě dé fù wèi liáng, yǔ bīn sǐ ér dé gēng shēng zhě, wú lǜ èr sān wàn rén. zhōng zhōu rén zhì jīn chēng dào zhī.
太祖時方西征,日事攻戰,處機每言欲一天下者,必在乎不嗜殺人。及問為治之方,則對以敬天愛民為本。問長生久視之道,則告以清心寡欲為要。太祖深契其言,曰:「天錫仙翁,以寤朕志。」命左右書之,且以訓諸子焉。於是錫之虎符,副以璽書,不斥其名,惟曰「神仙」。一日雷震,太祖以問,處機對曰:「雷,天威也。人罪莫大於不孝,不孝則不順乎天,故天威震動以警之。似聞境內不孝者多,陛下宜明天威,以導有眾。」太祖從之。歲癸未,太祖大獵於東山,馬踣,處機請曰:「天道好生,陛下春秋高,數畋獵,非宜。」太祖為罷獵者久之。時國兵踐蹂中原,河南、北尤甚,民罹俘戮,無所逃命。處機還燕,使其徒持牒招求於戰伐之餘,由是為人奴者得復為良,與濱死而得更生者,毋慮二三萬人。中州人至今稱道之。
suì yǐ yǒu, yíng huò fàn wěi, qí zhàn zài yàn, chù jī dǎo zhī, guǒ tuì shě. dīng hài, yòu wèi hàn dǎo, qī yǐ sān rì yǔ, dāng míng ruì yīng, yǐ ér yì yàn. yǒu zhǐ gǎi cì gōng míng yuē zhǎng chūn, qiě qiǎn shǐ láo wèn, zhì ruò yuē: zhèn cháng niàn shén xiān, shén xiān wú wàng zhèn yě. liù yuè, yù yú dōng xī, yuè èr rì, tiān dà léi yǔ, tài yè chí àn běi shuǐ rù dōng hú, shēng wén shù lǐ, yú biē jǐn qù, chí suì hé, ér běi kǒu gāo àn yì bēng, chù jī tàn yuē: shān qí cuī hū, chí qí hé hū, wú jiāng yǔ zhī jù hū! suì zú, nián bā shí. qí tú yǐn zhì píng děng shì fèng xǐ shū xí zhǎng qí jiào, zhì dà jiān jiā cì jīn yìn.
歲乙酉,熒惑犯尾,其占在燕,處機禱之,果退舍。丁亥,又為旱禱,期以三日雨,當名瑞應,已而亦驗。有旨改賜宮名曰長春,且遣使勞問,制若曰:「朕常念神仙,神仙毋忘朕也。」六月,浴於東溪,越二日,天大雷雨,太液池岸北水入東湖,聲聞數里,魚鱉盡去,池遂涸,而北口高岸亦崩,處機嘆曰:「山其摧乎,池其涸乎,吾將與之俱乎!」遂卒,年八十。其徒尹志平等世奉璽書襲掌其教,至大間加賜金印。
chù jī zhī sì chuán yǒu yuē qí zhì chéng zhě, jū yún zhōu jīn gé shān, dào yù shén zhe. chéng xiàng ān tóng cháng guò ér wèn zhī, zhì chéng gào yǐ xiū shēn zhì shì zhī yào. ān tóng gǎn qí yán, gù qí xiāng shì zǔ yě, yǐ qīng jìng zhōng hòu wèi zhǔ. jí bà hái dì, tuì rán ruò wú yǔ yú shì zhě, rén yǐ wèi yǒu de yú zhì chéng zhī yán. qí hòu ān tóng fù bèi zhào rù xiàng, cí, bù kě, suì wǎng jué yú zhì chéng. zhì chéng yuē: xī yǔ zi tóng liè zhě hé rén? jīn tóng liè zhě hé rén? ān tóng wù, rù jiàn shì zǔ, cí yuē: chén xī wèi zǎi xiàng, nián shàng shǎo, xìng bù shī bì xià shì zhě, chéng zuǒ jiē chén suǒ shī yǒu. jīn shì chén zhě, jiē jìn yǔ chén jù, zé chén zhī wèi zhèng néng yǒu jiā yú qián hū! shì zǔ yuē: shuí wèi qīng yán shì? duì yuē: qí zhēn rén. shì zǔ tàn yì zhě jiǔ zhī.
處機之四傳有曰祁志誠者,居雲州金閣山,道譽甚著。丞相安童嘗過而問之,志誠告以修身治世之要。安童感其言,故其相世祖也,以清靜忠厚為主。及罷還第,退然若無與於世者,人以為有得於志誠之言。其後安童復被召入相,辭,不可,遂往決於志誠。志誠曰:「昔與子同列者何人?今同列者何人?」安童悟,入見世祖,辭曰:「臣昔為宰相,年尚少,幸不失陛下事者,丞佐皆臣所師友。今事臣者,皆進與臣俱,則臣之為政能有加於前乎!」世祖曰:「誰為卿言是?」對曰:「祁真人。」世祖嘆異者久之。
zhèng yì tiān shī zhě, shǐ zì hàn zhāng dào líng, qí hòu sì dài yuē shèng, lái jū xìn zhī lóng hǔ shān. xiāng chuán zhì sān shí liù dài zōng yǎn, dāng zhì yuán shí sān nián, shì zǔ yǐ píng jiāng nán, qiǎn shǐ zhào zhī. zhì zé mìng tíng chén jiāo láo, dài yǐ kè lǐ. jí jiàn, yǔ zhī yuē: xī suì jǐ wèi, zhèn cì è zhǔ, cháng lìng wáng yī qīng wǎng fǎng qīng fù, qīng fù shǐ bào zhèn yuē: hòu èr shí nián tiān xià dāng hùn yī. shén xiān zhī yán yàn yú jīn yǐ. yīn mìng zuò, xī yàn, tè cì yù fú róng guān zǔ jīn wú fèng fú, mìng zhǔ lǐng jiāng nán dào jiào, réng cì yín yìn. shí bā nián èr shí wǔ nián zài rù jìn. shì zǔ cháng mìng qǔ qí zǔ tiān shī suǒ chuán yù yìn bǎo jiàn guān zhī, yǔ shì chén yuē: cháo dài gēng yì yǐ bù zhī qí jǐ, ér tiān shī jiàn yìn chuán zi ruò sūn shàng zhì jīn rì, qí guǒ yǒu shén míng zhī xiāng yǐ hū! jiē tàn jiǔ zhī. èr shí jiǔ nián zú, zi yǔ dì sì, wèi sān shí qī dài, xí zhǎng jiāng nán dào jiào. sān shí yī nián rù jìn, zú yú jīng shī. yuán zhēn yuán nián, dì yǔ cái sì, wèi sān shí bā dài, xí zhǎng dào jiào. shí cháo niè yán guān hǎi yán liǎng zhōu, wèi huàn tè shén, yǔ cái yǐ shù zhì zhī. yī xī dà léi diàn yǐ zhèn, míng rì jiàn yǒu wù yú shǒu guī xíng zhě zhé yú shuǐ yì, cháo huàn suì xī. dà dé wǔ nián, zhào jiàn yú shàng dōu wò diàn. bā nián, shòu zhèng yī jiào zhǔ, zhǔ lǐng sān shān fú lù. wǔ zōng jí wèi, lái jìn, tè shòu jīn zǐ guāng lù dài fū, fēng liú guó gōng, xī jīn yìn. rén zōng jí wèi, tè cì bǎo guān zǔ zhī wén jīn zhī fú. yán yòu sān nián zú. sì nián, zǐ sì chéng sì, wèi sān shí jiǔ dài, xí lǐng jiāng nán dào jiào, zhǔ lǐng sān shān fú lù rú gù.
正一天師者,始自漢張道陵,其後四代曰盛,來居信之龍虎山。相傳至三十六代宗演,當至元十三年,世祖已平江南,遣使召之。至則命廷臣郊勞,待以客禮。及見,語之曰:「昔歲己未,朕次鄂渚,嘗令王一清往訪卿父,卿父使報朕曰:後二十年天下當混一。神仙之言驗於今矣。」因命坐,錫宴,特賜玉芙蓉冠、組金無縫服,命主領江南道教,仍賜銀印。十八年、二十五年再入覲。世祖嘗命取其祖天師所傳玉印、寶劍觀之,語侍臣曰:「朝代更易已不知其幾,而天師劍印傳子若孫尚至今日,其果有神明之相矣乎!」嗟嘆久之。二十九年卒,子與棣嗣,為三十七代,襲掌江南道教。三十一年入覲,卒於京師。元貞元年,弟與材嗣,為三十八代,襲掌道教。時潮齧鹽官、海鹽兩州,為患特甚,與材以術治之。一夕大雷電以震,明日見有物魚首龜形者磔於水裔,潮患遂息。大德五年,召見於上都幄殿。八年,授正一教主,主領三山符籙。武宗即位,來覲,特授金紫光祿大夫,封留國公,錫金印。仁宗即位,特賜寶冠、組織文金之服。延祐三年卒。四年,子嗣成嗣,為三十九代,襲領江南道教,主領三山符籙如故。
qí tú zhāng liú sūn zhě, zì shī hàn, xìn zhōu guì xī rén. shǎo shí rù lóng hǔ shān wèi dào shì, yǒu dào rén xiāng zhī yuē: shén xiān zǎi xiàng yě. zhì yuán shí sān nián, cóng tiān shī zhāng zōng yǎn rù cháo, shì zǔ yǔ yǔ, chēng zhǐ, suì liú shì què xià. shì zǔ cháng qīn cí wò diàn, huáng tài zǐ shì. hū fēng yǔ bào zhì, zhòng hài jù, liú sūn dǎo zhī lì zhǐ. yòu cháng cì rì yuè shān, zhāo ruì shùn shèng huáng hòu dé jí wēi shén, jí zhào liú sūn qǐng dǎo. jì ér hòu mèng yǒu zhū yī zhǎng rán, cóng jiǎ shì, dǎo zhū niǎn bái shòu xíng cǎo jiān zhě. jué ér yì zhī, yǐ wèn liú sūn, duì yuē: jiǎ shì dǎo niǎn shòu zhě, chén suǒ pèi fǎ lù zhōng jiāng lì yě zhū yī zhǎng rán zhě, hàn zǔ tiān shī yě xíng cǎo jiān zhě, chūn shí yě. diàn xià zhī jí, qí jí chūn ér chōu hū! hòu mìng qǔ suǒ shì huà xiàng yǐ jìn, shì zhī guǒ mèng zhōng suǒ jiàn zhě. dì hòu dà yuè, jí mìng liú sūn wèi tiān shī, liú sūn gù cí bù gǎn dāng, nǎi hào zhī shàng qīng, mìng shàng fāng zhù bǎo jiàn yǐ cì, jiàn chóng zhēn gōng yú liǎng jīng, bǐ liú sūn jū zhī, zhuān zhǎng cí shì. shí wǔ nián, shòu xuán jiào zōng shī, xī yín yìn. yòu tè rèn qí fù xìn zhōu lù zhì zhōng, xún fù shēng jiāng dōng dào tóng zhī xuān wèi sī shì. shì shí tiān xià dà dìng, shì zǔ sī yǔ mín xiū xī, liú sūn dài zhào shàng fāng, yīn lùn huáng lǎo zhì dào guì qīng jìng shèng rén zài yòu tiān xià zhī zhǐ, shēn qì zhǔ zhōng. jí jiāng yǐ wán zé wèi xiāng, mìng liú sūn shì zhī, dé tóng rén zhī yù, liú sūn jìn yuē: tóng rén, róu de wèi ér yīng hū gān, jūn chén zhī hé yě yù, lì jiàn hóu, mìng xiāng zhī shì yě. hé jí rú zhī, yuàn bì xià wù yí. jí bài wán zé, tiān xià guǒ yǐ wèi dé xián xiāng. dà dé zhōng, jiā hào xuán jiào dà zōng shī, tóng zhī jí xián yuàn dào jiào shì, qiě zhuī fēng qí sān dài jiē wèi guó gōng, guān jiē pǐn jù dì yī. wǔ zōng lì, zhào jiàn, cì zuò, shēng dà zhēn rén, zhī jí xián yuàn, wèi dà xué shì shàng. xún yòu jiā tè jìn. jìn jiǎng lǎo zi tuī míng qiān ràng zhī dào. jí rén zōng jí wèi, yóu héng sòng qí yán, qiě yù jìn chén yuē: lèi cháo jiù dé, jǐn yú zhāng shàng qīng ěr. jìn kāi fǔ yí tóng sān sī, jiā hào fǔ chéng zàn huà bǎo yùn xuán jiào dà zōng shī, kè yù wèi xuán jiào dà zōng shī yìn yǐ cì. zhì zhì yuán nián shí èr yuè zú, nián qī shí sì. tiān lì yuán nián, zhuī zèng dào zǔ shén dé zhēn jūn. qí tú wú quán jié sì.
其徒張留孫者,字師漢,信州貴溪人。少時入龍虎山為道士,有道人相之曰:「神仙宰相也。」至元十三年,從天師張宗演入朝,世祖與語,稱旨,遂留侍闕下。世祖嘗親祠幄殿,皇太子侍。忽風雨暴至,眾駭懼,留孫禱之立止。又嘗次日月山,昭睿順聖皇后得疾危甚,亟召留孫請禱。既而後夢有朱衣長髯,從甲士,導朱輦白獸行草間者。覺而異之,以問留孫,對曰:「甲士導輦獸者,臣所佩法籙中將吏也;朱衣長髯者,漢祖天師也;行草間者,春時也。殿下之疾,其及春而瘳乎!」後命取所事畫像以進,視之果夢中所見者。帝後大悅,即命留孫為天師,留孫固辭不敢當,乃號之上卿,命尚方鑄寶劍以賜,建崇真宮於兩京,俾留孫居之,專掌祠事。十五年,授玄教宗師,錫銀印。又特任其父信州路治中,尋復升江東道同知宣慰司事。是時天下大定,世祖思與民休息,留孫待詔尚方,因論黃老治道貴清淨、聖人在宥天下之旨,深契主衷。及將以完澤為相,命留孫筮之,得《同人》之《豫》,留孫進曰:「『《同人》,柔得位而應乎乾』,君臣之合也;『《豫》,利建侯』,命相之事也。何吉如之,願陛下勿疑。」及拜完澤,天下果以為得賢相。大德中,加號玄教大宗師,同知集賢院道教事,且追封其三代皆魏國公,官階品俱第一。武宗立,召見,賜坐,升大真人,知集賢院,位大學士上。尋又加特進。進講老子推明謙讓之道。及仁宗即位,猶恆誦其言,且諭近臣曰:「累朝舊德,僅餘張上卿爾。」進開府儀同三司,加號輔成贊化保運玄教大宗師,刻玉為玄教大宗師印以賜。至治元年十二月卒,年七十四。天曆元年,追贈道祖神德真君。其徒吳全節嗣。
quán jié zì chéng jì, ráo zhōu ān rén rén. nián shí sān xué dào yú lóng hǔ shān. zhì yuán èr shí sì nián zhì jīng shī, cóng liú sūn jiàn shì zǔ. sān shí yī nián, chéng zōng zhì zì shuò fāng, zhào jiàn, cì gǔ diāo yù pán chī huán yī, chì měi suì shì cóng xíng xìng, suǒ sī gěi lú zhàng chē mǎ yī fú lǐn xì, zhe wèi lìng. dà dé shí yī nián, shòu xuán jiào sì shī, xī yín yìn, shì èr pǐn. zhì dà yuán nián, cì qī bǎo jīn guān zhī jīn wén zhī fú. sān nián, zèng qí zǔ zhāo wén guǎn dà xué shì, fēng qí fù sī tú ráo guó gōng, mǔ ráo guó tài fū rén, míng qí suǒ jū zhī xiāng yuē róng lù, lǐ yuē jù qìng. zhì zhì yuán nián, liú sūn zú. èr nián, zhì shòu tè jìn shàng qīng xuán jiào dà zōng shī chóng wén hóng dào xuán dé zhēn rén zǒng shè jiāng huái jīng xiāng děng chù dào jiào zhī jí xián yuàn dào jiào shì, yù yìn yī yín yìn èr bìng shòu zhī. quán jié cháng dài sì yuè dú hái, chéng zōng wèn yuē: qīng suǒ guò jùn xiàn, yǒu shàn zhì mín zhě hū? duì yuē: chén guò luò yáng, tài shǒu lú zhì píng yì wú wèi, ér mín yǐ ān jìng. chéng zōng yuē: wú yì qí rén. jí rì zhào bài jí xián xué shì. chéng zōng bēng, rén zōng zhì zì huái mèng, yǒu kuáng shì yǐ wēi yán jié hàn lín xué shì yán fù zhě, shì pǒ cè. quán jié lì wèi yán yú lǐ mèng, mèng yǐ wén, rén zōng yì jiě, fù gào lǎo ér qù. dāng shí yǐ wèi cháo tíng dé jìng dà chén tǐ, ér bù yǐ kǒu yǔ shāng xián zhě, quán jié gài yǒu lì yān. quán jié yǎ hǎo jié shì dài fū, wú suǒ bù qīng qí jiāo, zhǎng zhě yóu jiàn qīn ér jìng, tuī gǔ shàn lèi, wéi kǒng bù jǐn qí lì. zhì yú zhèn qióng zhōu jí, yòu wèi cháng yǐ ēn yuàn yì qí xīn, dāng shí yǐ wèi pō yǒu xiá qì yún. quán jié zú, nián bā shí yǒu èr, qí tú xià wén yǒng sì.
全節字成季,饒州安仁人。年十三學道於龍虎山。至元二十四年至京師,從留孫見世祖。三十一年,成宗至自朔方,召見,賜古雕玉蟠螭環一,敕每歲侍從行幸,所司給廬帳、車馬、衣服、廩餼,著為令。大德十一年,授玄教嗣師,錫銀印,視二品。至大元年,賜七寶金冠、織金文之服。三年,贈其祖昭文館大學士,封其父司徒、饒國公,母饒國太夫人,名其所居之鄉曰榮祿,里曰具慶。至治元年,留孫卒。二年,制授特進、上卿、玄教大宗師、崇文弘道玄德真人、總攝江淮荊襄等處道教、知集賢院道教事,玉印一、銀印二並授之。全節嘗代祀岳瀆還,成宗問曰:「卿所過郡縣,有善治民者乎?」對曰:「臣過洛陽,太守盧摯平易無為,而民以安靖。」成宗曰:「吾憶其人。」即日召拜集賢學士。成宗崩,仁宗至自懷孟,有狂士以危言訐翰林學士閻復者,事叵測。全節力為言於李孟,孟以聞,仁宗意解,復告老而去。當時以為朝廷得敬大臣體,而不以口語傷賢者,全節蓋有力焉。全節雅好結士大夫,無所不傾其交,長者尤見親而敬,推轂善類,唯恐不盡其力。至于振窮周急,又未嘗以恩怨異其心,當時以為頗有俠氣雲。全節卒,年八十有二,其徒夏文泳嗣。
zhēn dà dào jiào zhě, shǐ zì jīn jì, dào shì liú dé rén zhī suǒ lì yě. qí jiào yǐ kǔ jié wēi xíng wèi yào, ér bù wàng qǔ yú rén bù gǒu chǐ yú jǐ zhě yě. wǔ chuán ér zhì lì xī chéng, jū yàn chéng tiān bǎo gōng, jiàn zhī xiàn zōng, shǐ míng qí jiào yuē zhēn dà dào, shòu xī chéng tài xuán zhēn rén, lǐng jiào shì, nèi chū guān fú yǐ cì réng gěi zǐ yī sān shí xí, cì qí cóng zhě. zhì yuán wǔ nián, shì zǔ mìng qí tú sūn dé fú tǒng xiá zhū lù zhēn dà dào, xī tóng zhāng. èr shí nián, gǎi cì yín yìn èr. yòu sān chuán ér zhì zhāng qīng zhì, qí jiào yì shèng, shòu yǎn jiào dà zōng shī níng shén chōng miào xuán yīng zhēn rén. qīng zhì shì qīn xiào, yóu nài xīn kǔ, zhì xíng jiān jùn. dōng hǎi zhū láo shān jiù duō hǔ, qīng zhì wǎng jié máo jū zhī, hǔ jiē bì xǐ, rán pō wèi rén hài. qīng zhì yuē: shì wú duó qí suǒ yě! suì qù zhī. hòu jū lín fén, dì dà zhèn, chéng guō yì wū cuī yā, sǐ zhě bù kě shèng jì, dú qīng zhì suǒ jū liè wèi èr, wú shǎo sǔn yān. nǎi biàn xún mù shí jiān, tīng shēn yín shēng, jiù huó zhě shén zhòng. cháo tíng zhòng qí míng, gěi yì zhì zhī zhǎng jiào shì. qīng zhì shě chuán tú bù zhì jīng shī, shēn jū jiǎn chū, rén huò bù shí qí miàn. guì rén dá guān lái jiàn, lǜ gào bìng, fú wò nèi bù qǐ. zhì yú dào dé jìn shēn xiān shēng, zé nà xǐ zhàng jù qiú jiàn, bù yǐ wèi nán. shí rén gāo qí fēng, zhì huà wèi tú yǐ xiāng chuán yān.
真大道教者,始自金季,道士劉德仁之所立也。其教以苦節危行為要,而不妄取於人、不苟侈於己者也。五傳而至酈希成,居燕城天寶宮,見知憲宗,始名其教曰真大道,授希成太玄真人,領教事,內出冠服以賜;仍給紫衣三十襲,賜其從者。至元五年,世祖命其徒孫德福統轄諸路真大道,錫銅章。二十年,改賜銀印二。又三傳而至張清志,其教益盛,授演教大宗師、凝神沖妙玄應真人。清志事親孝,尤耐辛苦,制行堅峻。東海珠、牢山舊多虎,清志往結茅居之,虎皆避徙,然頗為人害。清志曰:「是吾奪其所也!」遂去之。後居臨汾,地大震,城郭邑屋摧壓,死者不可勝計,獨清志所居裂為二,無少損焉。乃遍巡木石間,聽呻吟聲,救活者甚眾。朝廷重其名,給驛致之掌教事。清志舍傳徒步至京師,深居簡出,人或不識其面。貴人達官來見,率告病,伏臥內不起。至於道德縉紳先生,則納屣杖屨求見,不以為難。時人高其風,至畫為圖以相傳焉。
tài yī jiào zhě, shǐ jīn tiān juàn zhōng dào shì xiāo bào zhēn, chuán tài yī sān yuán fǎ lù zhī shù, yīn míng qí jiào yuē tài yī. sì chuán ér zhì xiāo fǔ dào. shì zǔ zài qián dǐ wén qí míng, mìng shǐ tiān zé zhào zhì hé lín, cì duì chēng zhǐ, liú jū gōng dǐ. yǐ lǎo, qǐng shòu dì zǐ lǐ jū shòu zhǎng qí jiào shì. zhì yuán shí yī nián, jiàn tài yī gōng yú liǎng jīng, mìng jū shòu jū zhī, lǐng cí shì, qiě yīn sì liù dīng, yǐ jì tài bǎo liú bǐng zhōng zhī shù. shí sān nián, cì tài yī zhǎng jiào zōng shī yìn. shí liù nián shí yuè xīn chǒu, yuè zhí yuán chén, chì jū shòu cí jiào, zòu chì zhāng yú tiān, fán wǔ zhòu yè. shì bì, jū shòu qǐng jiān yuē: huáng tài zǐ chūn qiū dǐng shèng, yí cān yù guó zhèng. qiě yòu yīn diǎn ruì dǒng wén zhōng yǐ wèi yán, shì zǔ xǐ yuē: xíng jiāng jí zhī. qí hòu zhào tài zǐ cān jué cháo zhèng, shù shì jiē xiān qǐ hòu wén zhě, gài jū shòu wèi zhī xiān yě.
太一教者,始金天眷中道士蕭抱珍,傳太一三元法籙之術,因名其教曰太一。四傳而至蕭輔道。世祖在潛邸聞其名,命史天澤召至和林,賜對稱旨,留居宮邸。以老,請授弟子李居壽掌其教事。至元十一年,建太一宮於兩京,命居壽居之,領祠事,且禋祀六丁,以繼太保劉秉忠之術。十三年,賜太一掌教宗師印。十六年十月辛丑,月直元辰,敕居壽祠醮,奏赤章於天,凡五晝夜。事畢,居壽請間曰:「皇太子春秋鼎盛,宜參預國政。」且又因典瑞董文忠以為言,世祖喜曰:「行將及之。」其後詔太子參決朝政,庶事皆先啟後聞者,蓋居壽為之先也。