shùn dì shí
◎順帝十
èr shí liù nián chūn zhēng yuè jǐ yǒu, yǐ chóng zhèng yuàn shǐ bèi luó shā wèi yù shǐ dài fū. rén zǐ, yǐ wán zhě mù zhī shū mì yuàn shì. shì yuè, yǐ shā lán dá lǐ wèi zhōng shū zuǒ chéng xiàng. mìng yàn nán hé nán shān dōng shǎn xī hé dōng děng chù jǔ rén huì shì zhě, zēng qí é shù, jìn shì jí dì yǐ xià dì shēng guān yī jí.
二十六年春正月己酉,以崇政院使孛羅沙為御史大夫。壬子,以完者木知樞密院事。是月,以沙藍答里為中書左丞相。命燕南、河南、山東、陝西、河東等處舉人會試者,增其額數,進士及第以下遞升官一級。
èr yuè guǐ chǒu shuò, lì hé huái shuǐ jūn yuán shuài fǔ yú mèng jīn xiàn. jiǎ xū, zhào tiān xià, yǐ bǐ zhě nì chén bèi luó tiē mù ér tū jiān tiē mù ér lǎo de shā děng gàn jì luàn lún, nèi wài zhī mín jīng zhí jūn mǎ, zhì shǐ kùn fá, yǔ miǎn yī qiè zá fàn chà yáo. shì yuè, kuò kuò tiē mù ér hái hé nán, fēn lì shěng bù yǐ zì suí, xún jū huái qìng, yòu jū zhāng dé, diào dù gè chù jūn mǎ, shǎn xī zhāng liáng bì jù mìng.
二月癸丑朔,立河淮水軍元帥府於孟津縣。甲戌,詔天下,以比者逆臣孛羅帖木兒、禿堅帖木兒、老的沙等干紀亂倫,內外之民經值軍馬,致使睏乏,與免一切雜泛差徭。是月,擴廓帖木兒還河南,分立省部以自隨,尋居懷慶,又居彰德,調度各處軍馬,陝西張良弼拒命。
sān yuè guǐ wèi shuò, bà luò yáng sōng xiàn xuān wèi sī. dīng hài, bái hóng wǔ dào gèn tiān, qí dì sān dào guàn rì, yòu yǒu qì héng guàn dōng nán, liáng jiǔ shǐ miè. jiǎ wǔ, kuò kuò tiē mù ér qiǎn guān bǎo hǔ lín chì yǐ bīng xī gōng zhāng liáng bì yú lù tái. lǐ sī qí tuō liè bó kǒng xìng děng bīng jiē yǔ liáng bì hé. yǐ mán zi tuō tuō mù ér zhī shū mì yuàn shì. yǐ wèi, tíng shì jìn shì qī shí èr rén, cì hè dé pǔ huà zhāng dòng jìn shì jí dì, yú chū shēn yǒu chà. jiān chá yù shǐ yù lún pǔ jiàn yán bā shì: yī yuē yòng xián, èr yuē shēn yán sù wèi, sān yuē bǎo quán chén zǐ, sì yuē bā wèi tún tián, wǔ yuē jìn zhǐ zòu qǐng, liù yuē péi yǎng rén cái, qī yuē zuì rén bù nú, bā yuē zhòng xī míng jué. dì jiā nà zhī. shì yuè, dà míng bīng qǔ gāo yóu fǔ.
三月癸未朔,罷洛陽嵩縣宣慰司。丁亥,白虹五道亘天,其第三道貫日,又有氣橫貫東南,良久始滅。甲午,擴廓帖木兒遣關保、虎林赤以兵西攻張良弼於鹿台。李思齊、脫烈伯、孔興等兵皆與良弼合。以蠻子、脫脫木兒知樞密院事。乙未,廷試進士七十二人,賜赫德溥化、張棟進士及第,余出身有差。監察御史玉倫普建言八事:一曰用賢,二曰申嚴宿衛,三曰保全臣子,四曰八衛屯田,五曰禁止奏請,六曰培養人才,七曰罪人不孥,八曰重惜名爵。帝嘉納之。是月,大明兵取高郵府。
xià sì yuè xīn yǒu, zhào lì huáng tài zǐ fēi wǎ zhǐ lá sūn dá lǐ shì. shì yuè, dà míng bīng qǔ huái ān lù xú zhōu sù zhōu háo zhōu sì zhōu yǐng zhōu ān fēng lù. wǔ yuè rén wǔ shuò, luò yáng ruì mài shēng, yī jīng sì suì. jiǎ chén, yǐ tuō tuō bù huā wèi yù shǐ dài fū. liù yuè rén zǐ shuò, fén zhōu jiè xiū xiàn dì zhèn. píng yáo xiàn dà yǔ báo. shào xìng lù shān yīn xiàn wò lóng shān liè. jǐ wèi, mìng zhī shū mì yuàn shì mǎi lǘ yǐ bīng shǒu zhí gū, mìng hé jiān yán yùn shǐ bài zhù cáo lǚ hēng fǔ yù yán hǎi zào hù, bǐ chū dīng fū cóng mǎi lǘ zhēng tǎo. bǐng yín, zhào: yīng zōng shí móu wèi bù guǐ zhī chén, qí zi sūn huò chéng dīng zhě, kě ān zhì jiù dì, yòu zhě suí mǔ jū cǎo dì, zhōng shēn bù dé rù jīng chéng jí bù dé shòu guān, zhǐ xǔ yú běn ài mǎ yīng yì. huáng hòu sù liáng hé shì shēng rì, bǎi guān jìn jiān, huáng hòu yù shā lán dá lǐ děng yuē: zì shì zǔ yǐ lái, zhèng gōng huáng hòu shòu rì, bù céng jìn jiān, jìn nián suī xíng, bù hé diǎn gù. què zhī.
夏四月辛酉,詔立皇太子妃瓦只剌孫答里氏。是月,大明兵取淮安路、徐州、宿州、濠州、泗州、潁州、安豐路。五月壬午朔,洛陽瑞麥生,一莖四穗。甲辰,以脫脫不花為御史大夫。六月壬子朔,汾州介休縣地震。平遙縣大雨雹。紹興路山陰縣臥龍山裂。己未,命知樞密院事買閭以兵守直沽,命河間鹽運使拜住、曹履亨撫諭沿海灶戶,俾出丁夫從買閭征討。丙寅,詔:「英宗時謀為不軌之臣,其子孫或成丁者,可安置舊地,幼者隨母居草地,終身不得入京城及不得授官,止許於本愛馬應役。」皇后肅良合氏生日,百官進箋,皇后諭沙藍答里等曰:「自世祖以來,正宮皇后壽日,不曾進箋,近年雖行,不合典故。」卻之。
qiū qī yuè xīn sì shuò, rì yǒu shí zhī. xú gōu xiàn dì zhèn, jiè xiū xiàn dà shuǐ, shí zhōu dà xīng rú dòu zì xī nán ér luò. jiǎ shēn, yǐ lǐ sī qí wèi tài wèi. jiǎ wǔ, tài bái jīng tiān. bǐng shēn, kuò kuò tiē mù ér qiǎn zhū zhēn lú wàng tún bīng hé zhōng, qiǎn guān bǎo hǔ lín chì hé bīng dù hé, huì zhú zhēn shāng gǎo, qiě yuē lǐ sī qí yǐ gōng zhāng liáng bì. liáng bì qiǎn zǐ dì zhì yú sāi qí, yǔ liáng bì jù shǒu. guān bǎo děng bù lì, sī qí qǐng zhào hé jiě zhī. bǐng wǔ, tài bái jīng tiān. bā yuè wù yín, yǐ lǐ guó fèng wèi zhōng shū zuǒ chéng, chén yǒu dìng wèi fú jiàn háng shěng píng zhāng zhèng shì. jiǔ yuè jiǎ shēn, lǐ sī qí bīng xià yán jǐng, huò chuān zéi yú jì lóng, zhū zhī. lǐ bù shì láng mǎn shàng bīn lì bù shì láng yǎn dǔ lá hā zì fèng xiáng hái jīng shī. xiān shì, shàng bīn děng chí zhào yù sī qí kāi tōng chuān shǔ dào lù, sī qí fāng bīng zhēng, bù fèng zhào, shàng bīn děng liú fèng xiáng yī nián, zhì shì shǐ hái. bǐng xū, yǐ fāng guó zhēn wèi jiāng zhè xíng shěng zuǒ chéng xiàng, dì guó yīng guó mín, zhí míng shàn, bìng wèi jiāng zhè xíng shěng píng zhāng zhèng shì. jǐ hài, yǐ zhōng shū píng zhāng zhèng shì shī liè mén wèi yù shǐ dài fū. xīn chǒu, bèi xīng jiàn dōng běi fāng.
秋七月辛巳朔,日有食之。徐溝縣地震,介休縣大水,石州大星如斗自西南而落。甲申,以李思齊為太尉。甲午,太白經天。丙申,擴廓帖木兒遣朱珍、盧旺屯兵河中,遣關保、虎林赤合兵渡河,會竹貞、商暠,且約李思齊以攻張良弼。良弼遣子弟質于思齊,與良弼拒守。關保等不利,思齊請詔和解之。丙午,太白經天。八月戊寅,以李國鳳為中書左丞,陳有定為福建行省平章政事。九月甲申,李思齊兵下鹽井,獲川賊余繼隆,誅之。禮部侍郎滿尚賓、吏部侍郎掩篤剌哈自鳳翔還京師。先是,尚賓等持詔諭思齊開通川蜀道路,思齊方兵爭,不奉詔,尚賓等留鳳翔一年,至是始還。丙戌,以方國珍為江浙行省左丞相,弟國瑛、國珉,侄明善,並為江浙行省平章政事。己亥,以中書平章政事失列門為御史大夫。辛丑,孛星見東北方。
dōng shí yuè jiǎ zǐ, kuò kuò tiē mù ér qiǎn qí dì tuō yīn tiē mù ér jí mò gāo wán zhé děng zhù bīng jì nán, yǐ kòng zhì shān dōng.
冬十月甲子,擴廓帖木兒遣其弟脫因帖木兒及貊高、完哲等駐兵濟南,以控制山東。
shí yī yuè jiǎ shēn, dà míng bīng qǔ hú zhōu lù. bǐng shēn, dà míng bīng qǔ háng zhōu lù jí shào xìng lù. xīn chǒu, dà míng bīng qǔ jiā xìng lù. shí hú zhōu háng zhōu shào xìng jiā xìng sōng jiāng píng jiāng zhū lù jí wú xī zhōu jiē zhāng shì chéng suǒ jù.
十一月甲申,大明兵取湖州路。丙申,大明兵取杭州路及紹興路。辛丑,大明兵取嘉興路。時湖州、杭州、紹興、嘉興、松江、平江諸路及無錫州皆張士誠所據。
shí èr yuè gēng wǔ, pú chéng luò shuǐ hé shùn yá bēng.
十二月庚午,蒲城洛水和順崖崩。
èr shí qī nián chūn zhēng yuè yǐ wèi, jiàng zhōu yè wén tiān gǔ míng, jiāng dàn fù míng, qí shēng rú kōng zhōng zhàn dòu zhě. gēng zǐ, dà míng bīng qǔ sōng jiāng fǔ. guǐ mǎo, dà míng bīng qǔ yuán zhōu lù. shì yuè, lǐ sī qí zhāng liáng bì tuō liè bó zì huì yú hán yuán diàn jī, tuī lǐ sī qí wèi méng zhǔ, tóng jù kuò kuò tiē mù ér.
二十七年春正月乙未,絳州夜聞天鼓鳴,將旦復鳴,其聲如空中戰鬥者。庚子,大明兵取松江府。癸卯,大明兵取沅州路。是月,李思齊、張良弼、脫列伯自會於含元殿基,推李思齊為盟主,同拒擴廓帖木兒。
èr yuè gēng shēn, yǐ mǎi zhù wèi yún guó gōng, qī shí wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì, yuè lǔ bù huā wèi yù shǐ dài fū. yǐ chǒu, yǐ zhān shì yuè lǔ tiē mù ér wèi yù shǐ dài fū.
二月庚申,以買住為雲國公,七十為中書平章政事,月魯不花為御史大夫。乙丑,以詹事月魯帖木兒為御史大夫。
sān yuè dīng chǒu shuò, lái zhōu dà fēng, yǒu dà niǎo zhì, qí chì rú xí. kuò kuò tiē mù ér qiǎn bīng tún téng zhōu yǐ yù wáng xìn. gēng zǐ, jīng shī dà fēng zì xī běi qǐ, fēi shā yáng lì, bái rì hūn àn.
三月丁丑朔,萊州大風,有大鳥至,其翅如席。擴廓帖木兒遣兵屯滕州以御王信。庚子,京師大風自西北起,飛砂揚礫,白日昏暗。
xià sì yuè bǐng zǐ shuò, bái qì èr dào gèn tiān. yǐ qù suì shuǐ lǎo shuāng zāi, yán jiǔ jìn. wù yín, yǐ kōng míng xuān chì qiǎn fù fú jiàn háng shěng, mìng píng zhāng zhèng shì qū chū chén yǒu dìng tóng yàn yǒu gōng zhě gěi zhī. xīn sì, dà tóng yǔn shuāng shā mài. guǐ wèi, fú jiàn háng xuān zhèng yuàn yǐ fèi sì qián liáng yóu hǎi dào sòng jīng shī. yǐ yǒu, yǐ wán zhě tiē mù ér wèi zhōng shū yòu chéng xiàng, cí yǐ lǎo bìng, bù xǔ. xīn mǎo, yǐ zhī shū mì yuàn shì shī liè mén wèi lǐng běi xíng shěng zuǒ chéng xiàng, tí diào fēn tōng zhèng yuàn. jǐ hài, yǐ ǎn pǔ wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. xīn chǒu, kuò kuò tiē mù ér dìng nǐ qí suǒ shǔ guān yuán èr qiān liù bǎi yī shí rén, cóng zhī. shì yuè, shān dōng dì zhèn, yǔ bái máo. lǐ sī qí qiǎn zhāng liáng bì bù jiāng guō qiān děng shǒu huáng lián zhài, kuò kuò tiē mù ér bù jiāng guān bǎo hǔ lín chì shāng gǎo zhú zhēn yǐn bīng bá qí zhài, guō qiān zǒu huì mò gāo děng wèi biàn, guān bǎo hǔ lín chì yè dùn, lǐ sī qí suì jiě ér xī.
夏四月丙子朔,白氣二道亘天。以去歲水潦霜災,嚴酒禁。戊寅,以空名宣敕遣付福建行省,命平章政事曲出、陳有定同驗有功者給之。辛巳,大同隕霜殺麥。癸未,福建行宣政院以廢寺錢糧由海道送京師。乙酉,以完者帖木兒為中書右丞相,辭以老病,不許。辛卯,以知樞密院事失列門為嶺北行省左丞相,提調分通政院。己亥,以俺普為中書平章政事。辛丑,擴廓帖木兒定擬其所屬官員二千六百一十人,從之。是月,山東地震,雨白氂。李思齊遣張良弼部將郭謙等守黃連寨,擴廓帖木兒部將關保、虎林赤、商暠、竹貞引兵拔其寨,郭謙走;會貊高等為變,關保、虎林赤夜遁,李思齊遂解而西。
yuè bǐng wǔ shuò, rì yǒu shí zhī, zhòu huì. dīng sì, huáng tài zǐ qǐn diàn hòu xīn zhòu jǐng zhōng yǒu lóng chū, guāng yàn shuò rén, gōng rén zhèn shè pū dì. yòu zhǎng qìng sì yǒu lóng chán rào huái shù fēi qù, shù pí jiē bō. dīng mǎo, yí zhōu shān bēng. shì yuè, zhī shū mì yuàn shì shòu ān, fèng kōng míng xuān chì yǔ hóu bó yán dá shì, lìng qí yǐ bīng yuán kuò kuò tiē mù ér. shí lǐ sī qí jù zhǎng ān, yǔ shāng gǎo jù zhàn, hóu bó yán dá shì jìn bīng gōng lǐ sī qí, qín zhōu shǒu jiāng xiāo gōng dá jiàng sī qí. sī qí zhī guān bǎo děng bīng tuì, qiǎn cài lín děng pò qí yíng, hóu bó yán dá shì bēn kuì.
月丙午朔,日有食之,晝晦。丁巳,皇太子寢殿後新甃井中有龍出,光焰爍人,宮人震懾仆地。又長慶寺有龍纏繞槐樹飛去,樹皮皆剝。丁卯,沂州山崩。是月,知樞密院事壽安,奉空名宣敕與侯伯顏達世,令其以兵援擴廓帖木兒。時李思齊據長安,與商暠拒戰,侯伯顏達世進兵攻李思齊,秦州守將蕭公達降思齊。思齊知關保等兵退,遣蔡琳等破其營,侯伯顏達世奔潰。
qiū qī yuè jiǎ shēn, mìng yě sù tí diào wǔ bèi sì. dīng yǒu, jiàng zhōu xīng yǔn, guāng yào rú zhòu. shì yuè, lǐ sī qí qiǎn xǔ guó zuǒ xuē mù fēi huì zhāng liáng bì tuō liè bó bīng tún yú huá yīn. shí mìng tū lǔ wèi shǎn xī xíng shěng zuǒ chéng xiàng, sī qí bù yuè, qiǎn qí bù jiāng zhèng yīng xiáng shǒu shǎn xī, ér zì hái fèng xiáng. lóng jiàn yú lín qú lóng shān, dà shí qǐ lì. bā yuè bǐng wǔ, zhào mìng huáng tài zǐ zǒng tiān xià bīng mǎ, qí lüè yuē: yuán liáng zhòng rèn, zhí zài fǔ jūn, jī gǔ zhēng jīn, zhuō yǒu chéng xiàn. nǎng zhě zhàng sāi jué hé, běn yǐ zhěng mín hūn diàn, qǐ qī yāo dào héng zào é yán, huáng gǔ yú wán, tú tàn jùn yì, dài biàn hǎi nèi, zī yú yī jì. gù chá hǎn tiē mù ér zhàng yì xìng shī, xiàn gōng dí kài, xùn sǎo biàn luò, kè píng qīng qí, wèi guó juān qū, shēn kě āi dào. qí zi kuò kuò tiē mù ér kè jì xiān zhì, yòng chéng jùn gōng. ài yóu shí lǐ dá là jì ān zōng shè, lèi qǐng chū shī. zhèn yǐ guó běn zhì zhòng, jù yí qīng chū, suì shòu kuò kuò tiē mù ér zǒng róng zhòng jì, bì yǐ wáng jué, bǐ dài qí xíng. lǐ sī qí zhāng liáng bì děng, gè huái yì jiàn, gòu bīng bù yǐ, yǐ zhì dào zéi yù chì, shēn yí zhèn yōu. kuàng quán qí mì ěr niǎn gǔ, tǎng shī zǎo jì, kǒng shēng yì tú, xún zhū zhòng móu, qiān wèi huáng tài zǐ cōng míng rén xiào, wén wǔ jiān zī, yù zūn jiù diǎn, yuán mìng yǐ zhōng shū lìng shū mì shǐ, xī zǒng tiān xià bīng mǎ, zhū wáng fù mǎ gè dào zǒng bīng jiāng lì, yī yīng jūn jī zhèng wù, shēng shā yǔ duó, shì wú qīng zhòng, rú chū zhèn cái. qí kuò kuò tiē mù ér, zǒng lǐng běn bù jūn mǎ, zì tóng guān yǐ dōng, sù qīng jiāng huái lǐ sī qí zǒng tǒng běn bù jūn mǎ, zì fèng xiáng yǐ xī, yǔ hóu bó yán dá shì jìn qǔ chuān shǔ yǐ shǎo bǎo tū lǔ wèi shǎn xī xíng zhōng shū shěng zuǒ chéng xiàng, běn shěng zhù zhá, zǒng běn bù jí zhāng liáng bì kǒng xìng tuō liè bó gè zhī jūn mǎ, jìn qǔ xiāng fán wáng xìn běn bù jūn mǎ, gù shǒu xìn dì, bié tīng diào qiǎn. zhào shū dào rì, rǔ děng xī yí xǐ xīn dí lǜ, tóng jì shí jiān. gēng xū, mò gāo shā wèi huī shǒu yù guān yú rén fǔ zhāng dé shǒu yù guān fàn guó yīng, yǐn jūn zhì qīng huà, wén huái qìng yǒu bèi, suì hái zhāng dé, shàng shū yán: rén chén yǐ zūn jūn wèi běn, yǐ jǐn zhōng wèi xīn, yǐ ài mín wèi wù. jīn zǒng bīng guān kuò kuò tiē mù ér, suì yǔ guān jūn chóu shā, chén děng nǎi cháo tíng péi yǎng zhī rén, sù zhī zhōng yì, yān néng fǔ shǒu tīng mìng. qǐ xiáng míng zhào, bié xuǎn zhòng chén, yǐ zǒng dà bīng. zhào yǐ kuò kuò tiē mù ér bù zūn jūn mìng, yí chù qí bīng quán, jiù mìng mò gāo tǎo zhī. xīn hài, tiē mù ér bù huā jìn fēng huái wáng, cì jīn yìn, shè wáng fù děng guān. rén zǐ, wèi huáng tài zǐ lì dà fǔ jūn yuàn, zhì cóng yī pǐn, zhī yuàn sì yuán, tóng zhī èr yuán, fù shǐ tóng qiān gè yī yuán, jīng lì dōu shì gè èr yuán, guǎn gōu yī yuán. guǐ chǒu, fēng tài shī bó sā lǐ yǒng píng wáng. jiǎ yín, yǐ yòu chéng xiàng wán zhě tiē mù ér hàn lín chéng zhǐ dá ěr má píng zhāng zhèng shì wán zhě tiē mù ér bìng zhī dà fǔ jūn yuàn shì. bǐng chén, wán zhě tiē mù ér yán: dà fǔ jūn yuàn zhuān zhǎng jūn jī, jīn hòu yí běi jūn wù, réng jiù zhì shū mì yuàn guǎn, qí yú nèi wài zhū wáng fù mǎ gè chù zǒng bīng tǒng bīng xíng shěng xíng yuàn xuān wèi sī yī yīng jūn qíng, bù xǔ gé yuè, jìng xíng yí dà fǔ jūn yuàn. zhān shì yuàn tóng zhī lǐ guó fèng tóng zhī dà fǔ jūn yuàn shì, cān zhèng wán zhě tiē mù ér wèi fù shǐ, zuǒ sī yuán wài láng yǎo zhù shū mì cān yì wáng hóng yuǎn wèi jīng lì. gēng shēn, wán zhě tiē mù ér yán: zhū jūn jiāng shì yǒu néng yòng mìng xiào lì jiàn lì qí gōng zhě, qǐng suǒ shǎng xuān chì yī cháng zhì wài, jiā yǐ zhōng yì gōng chén zhī hào. cóng zhī. xīn yǒu, yǐ wán zhě tiē mù ér réng qián shǎo shī zhī shū mì yuàn shì, yě sù réng qián tài bǎo zhōng shū yòu chéng xiàng, tiē lǐ tiē mù ér yǐ tài wèi tiān shè zhōng shū zuǒ chéng xiàng. bǐng yín, lì xíng shū mì yuàn yú ā nán dá chá hǎn nǎo ér, mìng shǎn xī xíng shěng zuǒ chéng xiàng tū lǔ réng qián shǎo bǎo jiān zhī xíng shū mì yuàn shì. rén shēn, mìng tiē lǐ tiē mù ér réng qián tài wèi zuǒ chéng xiàng, wèi zhī dà fǔ jūn yuàn shì zhōng shū yòu chéng chén jìng bó wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. jiǔ yuè jiǎ xū shuò, yì shì dài jìn shēng shàng huáng tài zǐ shū, yán zhì luàn zhī yóu. mìng yòu chéng xiàng yě sù yǐ bīng wǎng shān dōng, mìng cān zhī zhèng shì fǎ dōu hū lá fēn hù bù guān, yī tóng gōng gěi. dīng hài, yǐ bīng xìng, yí nán bǎi xìng gōng gěi fán zhòng, qí zhēn dìng hé nán shǎn xī shān dōng jì níng děng chù, chú jūn rén zì gēng zì shí wài, yǔ miǎn mín jiān jīn nián tián zū zhī bàn, qí yú zá fàn yī qiè zhù bà. xīn sì, dà míng bīng qǔ píng jiāng lù, zhí zhāng shì chéng. yǐ yǒu, dà míng bīng qǔ tōng zhōu. dīng hài, dà míng bīng qǔ wú xī zhōu. jǐ chǒu, zhào yě sù yǐ zhōng shū yòu chéng xiàng fēn shěng shān dōng, shā lán dá lǐ yǐ zhōng shū zuǒ chéng xiàng fēn shěng dà tóng. bǐng shēn, tài shī wāng jiā nú zhuī fēng yǎn wáng, shì zhōng jìng. jǐ hài, mìng tiē lǐ tiē mù ér tí diào duān běn táng jí lǐng jīng yán shì. xīn chǒu, dà míng bīng qǔ tái zhōu lù. shí tái zhōu wēn zhōu qìng yuán sān lù jiē fāng guó zhēn suǒ jù.
秋七月甲申,命也速提調武備寺。丁酉,絳州星隕,光耀如晝。是月,李思齊遣許國佐、薛穆飛會張良弼、脫列伯兵屯於華陰。時命禿魯為陝西行省左丞相,思齊不悅,遣其部將鄭應祥守陝西,而自還鳳翔。龍見於臨朐龍山,大石起立。八月丙午,詔命皇太子總天下兵馬,其略曰:「元良重任,職在撫軍,稽古征今,卓有成憲。曩者障塞決河,本以拯民昏墊,豈期妖盜橫造訛言,簧鼓愚頑,塗炭郡邑,殆遍海內,茲逾一紀。故察罕帖木兒仗義興師,獻功敵愾,汛掃汴洛,克平青齊,為國捐軀,深可哀悼。其子擴廓帖木兒克繼先志,用成駿功。愛猷識理達臘計安宗社,累請出師。朕以國本至重,詎宜輕出,遂授擴廓帖木兒總戎重寄,畀以王爵,俾代其行。李思齊、張良弼等,各懷異見,構兵不已,以致盜賊愈熾,深遺朕憂。況全齊密邇輦轂,儻失早計,恐生異圖,詢諸眾謀,僉謂皇太子聰明仁孝,文武兼資,聿遵舊典,爰命以中書令、樞密使,悉總天下兵馬,諸王、駙馬、各道總兵、將吏,一應軍機政務,生殺予奪,事無輕重,如出朕裁。其擴廓帖木兒,總領本部軍馬,自潼關以東,肅清江淮;李思齊總統本部軍馬,自鳳翔以西,與侯伯顏達世進取川蜀;以少保禿魯為陝西行中書省左丞相,本省駐札,總本部及張良弼、孔興、脫列伯各枝軍馬,進取襄樊;王信本部軍馬,固守信地,別聽調遣。詔書到日,汝等悉宜洗心滌慮,同濟時艱。」庚戌,貊高殺衛輝守御官余仁輔、彰德守御官范國英,引軍至清化,聞懷慶有備,遂還彰德,上疏言:「人臣以尊君為本,以盡忠為心,以愛民為務。今總兵官擴廓帖木兒,歲與官軍仇殺,臣等乃朝廷培養之人,素知忠義,焉能俯首聽命。乞降明詔,別選重臣,以總大兵。」詔以擴廓帖木兒不遵君命,宜黜其兵權,就命貊高討之。辛亥,帖木兒不花進封淮王,賜金印,設王傅等官。壬子,為皇太子立大撫軍院,秩從一品,知院四員,同知二員,副使、同僉各一員,經歷、都事各二員,管勾一員。癸丑,封太師伯撒里永平王。甲寅,以右丞相完者帖木兒、翰林承旨答爾麻、平章政事完者帖木兒並知大撫軍院事。丙辰,完者帖木兒言:「大撫軍院專掌軍機,今後迤北軍務,仍舊制樞密院管,其餘內外諸王、駙馬、各處總兵、統兵、行省、行院、宣慰司一應軍情,不許隔越,徑行移大撫軍院。」詹事院同知李國鳳同知大撫軍院事,參政完者帖木兒為副使,左司員外郎咬住、樞密參議王弘遠為經歷。庚申,完者帖木兒言:「諸軍將士有能用命效力建立奇功者,請所賞宣敕依常制外,加以忠義功臣之號。」從之。辛酉,以完者帖木兒仍前少師、知樞密院事,也速仍前太保、中書右丞相,帖里帖木兒以太尉、添設中書左丞相。丙寅,立行樞密院於阿難答察罕腦兒,命陝西行省左丞相禿魯仍前少保兼知行樞密院事。壬申,命帖里帖木兒仍前太尉、左丞相,為知大撫軍院事;中書右丞陳敬伯為中書平章政事。九月甲戌朔,義士戴晉生上皇太子書,言治亂之由。命右丞相也速以兵往山東,命參知政事法都忽剌分戶部官,一同供給。丁亥,以兵興,迤南百姓供給繁重,其真定、河南、陝西、山東、冀寧等處,除軍人自耕自食外,與免民間今年田租之半,其餘雜泛一切住罷。辛巳,大明兵取平江路,執張士誠。乙酉,大明兵取通州。丁亥,大明兵取無錫州。己丑,詔也速以中書右丞相分省山東,沙藍答里以中書左丞相分省大同。丙申,太師汪家奴追封兗王,諡忠靖。己亥,命帖里帖木兒提調端本堂及領經筵事。辛丑,大明兵取台州路。時台州、溫州、慶元三路皆方國珍所據。
dōng shí yuè jiǎ chén shuò, mò gāo yǐ bīng rù shān xī, dìng mèng zhōu xīn zhōu, xià huǒ zhōu, suì gōng zhēn dìng. zhào yě sù zì hé jiān yǐ bīng huì mò gāo qǔ zhēn dìng, yǐ ér bù kè, mìng yě sù hái hé jiān, mò gāo hái zhāng dé. yǐ sì, huáng tài zǐ zòu yǐ huái nán xíng shěng píng zhāng zhèng shì wáng xìn wèi shān dōng xíng shěng píng zhāng zhèng shì jiān zhī xíng shū mì yuàn shì. lì zhōng shū fēn shěng yú zhēn dìng lù. bǐng wǔ, jiā sī tú huái nán xíng shěng píng zhāng zhèng shì wáng xuān wèi yí guó gōng. dīng wèi, xiǎng yú tài miào. rén zǐ, zhào kuò kuò tiē mù ér luò tài fù zhōng shū zuǒ chéng xiàng bìng zhū jiān lǐng zhí shì, réng qián hé nán wáng, xī yǐ rǔ zhōu wèi qí shí yì qí dì tuō yīn tiē mù ér yǐ jí xián xué shì tóng kuò kuò tiē mù ér yú hé nán fǔ jū. qí zhàng qián zhū jūn, mìng suǒ zhù hǔ lín chì yī tóng tǒng zhī. qí hé nán zhū jūn, mìng zhòng shū píng zhāng zhèng shì nèi shǐ lǐ kè yí tǒng zhī. guān bǎo běn bù zhū jūn réng jiù tǒng zhī. shān dōng zhū jūn, mìng tài bǎo zhōng shū yòu chéng xiàng yě sù tǒng zhī. shān xī zhū jūn, mìng shǎo bǎo zhōng shū zuǒ chéng xiàng shā lán dá lǐ tǒng zhī. hé běi zhū jūn, mìng zhī shū mì yuàn shì mò gāo tǒng zhī. shè tiān xià. jiǎ yín, yǐ huǒ lǐ chì wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. yǐ chǒu, mìng jí xián dà xué shì dīng hǎo lǐ wèi zhōng shū tiān shè píng zhāng zhèng shì. bǐng yín, píng zhāng nèi shǐ guān bǎo fēng xǔ guó gōng. jǐ sì, dà míng bīng qǔ wēn zhōu.
冬十月甲辰朔,貊高以兵入山西,定孟州、忻州,下漷州,遂攻真定。詔也速自河間以兵會貊高取真定,已而不克,命也速還河間,貊高還彰德。乙巳,皇太子奏以淮南行省平章政事王信為山東行省平章政事兼知行樞密院事。立中書分省於真定路。丙午,加司徒、淮南行省平章政事王宣為沂國公。丁未,享於太廟。壬子,詔擴廓帖木兒落太傅、中書左丞相併諸兼領職事,仍前河南王,錫以汝州為其食邑;其弟脫因帖木兒以集賢學士同擴廓帖木兒於河南府居。其帳前諸軍,命瑣住、虎林赤一同統之。其河南諸軍,命中書平章政事、內史李克彝統之。關保本部諸軍仍舊統之。山東諸軍,命太保、中書右丞相也速統之。山西諸軍,命少保、中書左丞相沙藍答里統之。河北諸軍,命知樞密院事貊高統之。赦天下。甲寅,以火里赤為中書平章政事。乙丑,命集賢大學士丁好禮為中書添設平章政事。丙寅,平章、內史關保封許國公。己巳,大明兵取溫州。
shí yī yuè rén wǔ, dà míng bīng qǔ yí zhōu, shǒu chén wáng xìn dùn, qí fù xuān bèi zhí. guǐ wèi, dà míng bīng qǔ qìng yuán lù. bǐng xū, yǐ píng zhāng zhèng shì yuè lǔ tiē mù ér, zhī shū mì yuàn shì wán zhě tiē mù ér, píng zhāng zhèng shì bó yán tiē mù ér tiē lín shā bìng zhī fǔ jūn yuàn shì. wù zǐ, dà míng bīng qǔ yì zhōu. yǐ wèi, yǐ zhī shū mì yuàn shì mò gāo wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. mìng tài wèi zhōng shū zuǒ chéng xiàng tiē lǐ tiē mù ér wèi fǔ jūn yuàn shǐ. dīng yǒu, mìng tiē lǐ tiē mù ér tóng jiān xiū guó shǐ. mìng guān bǎo fēn shěng yú jìn níng. xīn chǒu, dà míng bīng qǔ yì dōu lù, píng zhāng zhèng shì bǎo bǎo jiàng, xuān wèi shǐ pǔ yán bù huā zǒng guǎn hú jùn zhī yuàn zhāng jùn jiē sǐ zhī.
十一月壬午,大明兵取沂州,守臣王信遁,其父宣被執。癸未,大明兵取慶元路。丙戌,以平章政事月魯帖木兒,知樞密院事完者帖木兒,平章政事伯顏帖木兒、帖林沙並知撫軍院事。戊子,大明兵取嶧州。乙未,以知樞密院事貊高為中書平章政事。命太尉、中書左丞相帖里帖木兒為撫軍院使。丁酉,命帖里帖木兒同監修國史。命關保分省於晉寧。辛丑,大明兵取益都路,平章政事保保降,宣慰使普顏不花、總管胡濬、知院張俊皆死之。
shí èr yuè guǐ mǎo shuò, rì yǒu shí zhī. dīng wèi, dà míng bīng qǔ bān yáng lù. wù shēn, dà míng bīng qǔ jì níng lù, chén bǐng zhí dùn. jǐ yǒu, dà míng bīng qǔ lái zhōu, suì qǔ jì nán jí dōng píng lù. dīng sì, dà míng bīng rù shān guān, qǔ shào wǔ lù. shí shào wǔ jiàn níng yán píng fú zhōu xìng huà quán zhāng tīng cháo zhū lù, jiē chén yǒu dìng suǒ jù. gēng shēn, yǐ yáng chéng chén bǐng zhí bìng wèi guó gōng zhōng shū píng zhāng zhèng shì. jiǎ zǐ, mìng yòu chéng xiàng yě sù, tài wèi zhī yuàn tuō huǒ chì, zhōng shū píng zhāng zhèng shì hū lín tái, píng zhāng zhèng shì mò gāo, zhī shū mì yuàn shì xiǎo zhāng diǎn jiān tiē mù ér jiāng wén qīng lǘ ér děng huì yáng chéng chén bǐng zhí bó yán bù huā yú shèng gè bù zhū jūn tóng shǒu yù shān dōng, yòu mìng guān bǎo wǎng yuán shān dōng. bǐng yín, yǐ zhuāng jiā wèi zhōng shū cān zhī zhèng shì. gēng wǔ, dà míng bīng yóu hǎi dào qǔ fú zhōu, shǒu chén píng zhāng zhèng shì qū chū dùn, xíng xuān zhèng yuàn shǐ duǒ ěr sǐ zhī. shì yuè, fāng guó zhēn guī yú dà míng. zhào mìng shǎn xī xíng shěng zuǒ chéng xiàng tū lǔ zǒng tǒng zhāng liáng bì tuō liè bó kǒng xìng gè zhī jūn mǎ, yǐ lǐ sī qí wèi fù zǒng tǒng, yù guān zhōng, fǔ ān jūn mín. tuō liè bó kǒng xìng děng chū tóng guān, jí qǔ shùn biàn shān lù, dù huáng hé hé shì dōng xíng, gòng qín wáng shì. sī qí děng jiē bù fèng mìng. shì suì, zhào fēn tóng guān yǐ xī shǔ lǐ sī qí, yǐ dōng shǔ kuò kuò tiē mù ér, gè bà bīng hái zhèn. yú shì guān bǎo tuì tún lù zhōu, shāng gǎo liú tún tóng guān.
十二月癸卯朔,日有食之。丁未,大明兵取般陽路。戊申,大明兵取濟寧路,陳秉直遁。己酉,大明兵取萊州,遂取濟南及東平路。丁巳,大明兵入杉關,取邵武路。時邵武、建寧、延平、福州、興化、泉、漳、汀、潮諸路,皆陳友定所據。庚申,以楊誠、陳秉直並為國公、中書平章政事。甲子,命右丞相也速,太尉知院脫火赤,中書平章政事忽林台,平章政事貊高,知樞密院事小章、典堅帖木兒、江文清、驢兒等會楊誠、陳秉直、伯顏不花、俞勝各部諸軍同守御山東,又命關保往援山東。丙寅,以莊家為中書參知政事。庚午,大明兵由海道取福州,守臣平章政事曲出遁,行宣政院使朵耳死之。是月,方國珍歸於大明。詔命陝西行省左丞相禿魯總統張良弼、脫列伯、孔興各枝軍馬,以李思齊為副總統,御關中,撫安軍民。脫列伯、孔興等出潼關,及取順便山路,渡黃河合勢東行,共勤王事。思齊等皆不奉命。是歲,詔分潼關以西屬李思齊,以東屬擴廓帖木兒,各罷兵還鎮。於是關保退屯潞州,商暠留屯潼關。
èr shí bā nián chūn zhēng yuè rén shēn shuò, huáng tài zǐ mìng guān bǎo gù shǒu jìn níng, zǒng tǒng zhū jūn, rú kuò kuò tiē mù ér jù mìng, dāng yǐ dà yì xiāng cái, jiù biàn qín jī. yǐ zhōng shū píng zhāng zhèng shì bù yán tiē mù ér wèi yù shǐ dài fū. xīn sì, zhào yù kuò kuò tiē mù ér yuē: bǐ zhě yě sù shàng zòu, qīng yǐ shū chén qíng, shēn zì huǐ wù, jí shěng lái yì, liáng yòng cè rán. zhèn shì qīng yóu zi, qīng hé huò yú xiān yán, bù tǐ zhèn xīn, huī qí xiān yè! qīng jīn néng zì huǐ, gù zhèn suǒ wàng. qīng qí sī xī wěi rèn sù qīng jiāng huái zhī yì, jí jiāng jì níng zhēn dìng zhū jūn, jiù xíng tǒng zhì dù hé, zhí dǎo xú yí, yǐ kāng jìng qí lǔ, zé zhí rèn zhī lóng, dāng xī hái rǔ. wèi huī zhāng dé shùn dé, jiē wèi wáng chéng, qīng wú yǐ mò gāo wèi míng, zòng jūn qīn bào. qí jìn níng zhū jūn, yǐ mìng guān bǎo zǒng zhì cè yīng, kān dìng shān dōng, jiāng shuài gè yí xī xīn. gēng yín, huì xīng jiàn yú mǎo bì zhī jiān. shì yuè, dà míng bīng qǔ jiàn níng yán píng èr lù, chén yǒu dìng bèi zhí.
二十八年春正月壬申朔,皇太子命關保固守晉寧,總統諸軍,如擴廓帖木兒拒命,當以大義相裁,就便擒擊。以中書平章政事不顏帖木兒為御史大夫。辛巳,詔諭擴廓帖木兒曰:「比者也速上奏,卿以書陳情,深自悔悟,及省來意,良用惻然。朕視卿猶子,卿何惑於憸言,不體朕心,隳其先業!卿今能自悔,固朕所望。卿其思昔委任肅清江淮之意,即將冀寧、真定諸軍,就行統制渡河,直搗徐沂,以康靖齊魯,則職任之隆,當悉還汝。衛輝、彰德、順德,皆為王城,卿無以貊高為名,縱軍侵暴。其晉寧諸軍,已命關保總制策應,戡定山東,將帥各宜悉心。」庚寅,彗星見於昴、畢之間。是月,大明兵取建寧、延平二路,陳有定被執。
èr yuè rén yín shuò, zhào xuē kuò kuò tiē mù ér jué yì, mìng tū lǔ lǐ sī qí děng tǎo zhī, zhào yuē: kuò kuò tiē mù ér běn fēi chá hǎn tiē mù ér zhī zōng, bǐ sì zhí rèn, jì chéng yí liè, bì yǐ xiàng wèi, zhì yǐ shī yuán, chóng yǐ wáng jué, shòu yǐ bīng bǐng, gù nǎi píng jí chǒng líng, suì sì bá hù, gòu bīng guān shǎn, zhuān shì tūn bìng. mò gāo chàng míng dà yì, shǒu fā jiān móu, guān bǎo fú xìn xié yán, nǎi xīn wáng shì, chén qí zuì è, qǐng zhèng bāng diǎn. jīn tū lǔ lǐ sī qí, qí lǜ bīng dōng xià, gòng xíng tiān tǎo. guǐ mǎo, wǔ kù zāi. guǐ chǒu, dà míng bīng qǔ dōng chāng lù, shǒu jiāng shēn róng wáng fǔ yuán sǐ zhī. bǐng chén, kuò kuò tiē mù ér zì zé zhōu tuì shǒu jìn níng, guān bǎo shǒu zé lù èr zhōu, yǔ mò gāo jūn hé. jǐ wèi, dà míng bīng qǔ bǎo qìng lù. jiǎ zǐ, tīng zhōu lù zǒng guǎn chén gǔ zhēn yǐ chéng jiàng yú dà míng. bǐng yín, dà míng bīng qǔ dì zhōu. shì yuè, dà míng bīng zhì hé nán, lǐ sī qí zhāng liáng bì děng jiě bīng xī hái. zhào mìng zhī shū mì yuàn shì tuō huǒ chì píng zhāng zhèng shì wèi sài yīn bù huā jìn bīng gōng jìn níng. lǐ sī qí cì wèi nán, zhāng liáng bì cì lì yáng. xìng huà quán zhōu zhāng zhōu cháo zhōu sì lù jiē jiàng yú dà míng.
二月壬寅朔,詔削擴廓帖木兒爵邑,命禿魯、李思齊等討之,詔曰:「擴廓帖木兒本非察罕帖木兒之宗,俾嗣職任,冀承遺烈,畀以相位,陟以師垣,崇以王爵,授以兵柄,顧乃憑藉寵靈,遂肆跋扈,構兵關陝,專事吞併。貊高倡明大義,首發奸謀,關保弗信邪言,乃心王室,陳其罪惡,請正邦典。今禿魯、李思齊,其率兵東下,共行天討。」癸卯,武庫災。癸丑,大明兵取東昌路,守將申榮、王輔元死之。丙辰,擴廓帖木兒自澤州退守晉寧,關保守澤、潞二州,與貊高軍合。己未,大明兵取寶慶路。甲子,汀州路總管陳谷珍以城降於大明。丙寅,大明兵取棣州。是月,大明兵至河南,李思齊、張良弼等解兵西還。詔命知樞密院事脫火赤、平章政事魏賽因不花進兵攻晉寧。李思齊次渭南,張良弼次櫟陽。興化、泉州、漳州、潮州四路皆降於大明。
sān yuè gēng yín, huì xīng jiàn yú xī běi. rén chén, hàn lín xué shì chéng zhǐ wáng shí tài cháng yuàn shǐ chén zǔ rén shàng zhāng, qǐ fǔ yù kuò kuò tiē mù ér, yǐ bīng qín wáng fù nán. shì yuè, yǒu xīng liú yú dōng běi, zhòng xiǎo xīng suí zhī, qí shēng dà zhèn. dà míng bīng qǔ hé nán. lǐ sī qí zhāng liáng bì huì bīng zhù tóng guān, huǒ fén liáng bì yíng, sī qí yí jūn hú lú tān, diào qí suǒ bù zhāng dé liǎn mù xuē fēi shǒu tóng guān. dà míng bīng rù tóng guān, gōng lǐ sī qí yíng, sī qí qì zī zhòng, bēn yú fèng xiáng. shì yuè, dà míng bīng qǔ yǒng zhōu lù, yòu qǔ huì zhōu lù.
三月庚寅,彗星見於西北。壬辰,翰林學士承旨王時、太常院使陳祖仁上章,乞撫諭擴廓帖木兒,以兵勤王赴難。是月,有星流於東北,眾小星隨之,其聲大震。大明兵取河南。李思齊、張良弼會兵駐潼關,火焚良弼營,思齊移軍葫蘆灘,調其所部張德斂、穆薛飛守潼關。大明兵入潼關,攻李思齊營,思齊棄輜重,奔於鳳翔。是月,大明兵取永州路,又取惠州路。
xià sì yuè xīn chǒu shuò, dà míng bīng qǔ yīng dé zhōu. bǐng wǔ, yǔn shuāng shā shū. wù shēn, dà míng bīng qǔ guǎng zhōu lù, yòu qǔ sōng shǎn rǔ děng zhōu. wǔ yuè gēng wǔ shuò, dà míng bīng qǔ dào zhōu. lǐ kè yí qì hé nán chéng, bēn shǎn xī, tuī lǐ sī qí wèi zǒng bīng, zhù bīng qí shān. shì yuè, lǐ sī qí bù jiāng hū lín chì tuō tuō zhāng yì jù zhōu fēi, gāo gǎo jù wǔ gōng, lǐ kè yí jù qí shān, rèn cóng zhèng jù lǒng zhōu. liù yuè gēng zǐ shuò, xú gōu xiàn dì zhèn. guǐ chǒu, dà míng bīng qǔ quán zhōu chēn zhōu wú zhōu téng zhōu xún zhōu guì xiàng yù lín děng jùn. jiǎ yín, léi yǔ zhōng yǒu huǒ zì tiān zhuì, fén dà shèng shòu wàn ān sì. rén xū, lín zhōu bǎo dé zhōu dì zhèn, wǔ rì bù zhǐ. dà míng bīng qǔ jìng jiāng lù. shì yuè, guǎng xī zhū jùn xiàn jiē fù yú dà míng.
夏四月辛丑朔,大明兵取英德州。丙午,隕霜殺菽。戊申,大明兵取廣州路,又取嵩、陝、汝等州。五月庚午朔,大明兵取道州。李克彝棄河南城,奔陝西,推李思齊為總兵,駐兵岐山。是月,李思齊部將忽林赤、脫脫、張意據盩啡,高暠據武功,李克彝據岐山,任從政據隴州。六月庚子朔,徐溝縣地震。癸丑,大明兵取全州、郴州、梧州、藤州、潯州、貴、象、鬱林等郡。甲寅,雷雨中有火自天墜,焚大聖壽萬安寺。壬戌,臨州、保德州地震,五日不止。大明兵取靜江路。是月,廣西諸郡縣皆附於大明。
qiū qī yuè guǐ yǒu, jīng chéng hóng qì mǎn kōng, rú huǒ zhào rén, zì dàn zhì chén fāng xī. yǐ hài, jīng chéng hēi qì qǐ, bǎi bù nèi bù jiàn rén, cóng yín zhì sì fāng xiāo. mò gāo guān bǎo yǐ bīng gōng jìn níng. shì yuè, lǐ sī qí huì lǐ kè yí shāng gǎo zhāng yì tuō liè bó děng yú fèng xiáng. hǎi nán hǎi běi zhū jùn xiàn jiē jiàng yú dà míng. rùn yuè jǐ hài shuò, kuò kuò tiē mù ér yǔ mò gāo guān bǎo zhàn, bài zhī, qín guān bǎo mò gāo, qiǎn qí duàn shì guān yǐ wén. zhào: guān bǎo mò gāo, jiān dié gòu bīng, kě yī jūn fǎ chù zhì. guān bǎo mò gāo jiē bèi shā. xīn chǒu, dà míng bīng qǔ wèi huī lù. guǐ mǎo, dà míng bīng qǔ zhāng dé lù. yǐ sì, zuǒ jiāng yòu jiāng zhū lù jiē jiàng yú dà míng. dīng wèi, dà míng bīng qǔ guǎng píng lù. dīng sì, zhào bà dà fǔ jūn yuàn, zhū zhī dà fǔ jūn yuàn shì bó yán tiē mù ér děng. zhào fù mìng kuò kuò tiē mù ér réng qián hé nán wáng tài fù zhōng shū zuǒ chéng xiàng, tǒng lǐng jiàn bù jūn mǎ, yóu zhōng dào zhí dǐ zhāng dé wèi huī tài bǎo zhōng shū yòu chéng xiàng yě sù tǒng lǜ dà jūn, jīng yóu dōng dào, shuǐ lù bìng jìn shǎo bǎo shǎn xī xíng shěng zuǒ chéng xiàng tū lǔ tǒng lǜ guān shǎn zhū jūn, dōng chū tóng guān, gōng qǔ hé luò tài wèi píng zhāng zhèng shì lǐ sī qí tǒng lǜ jūn mǎ, nán chū qī pán jīn shāng, kè fù biàn luò. sì dào jìn bīng, jǐ jiǎo jiǎo bǔ, wú fēn bǐ cǐ. qín guó gōng píng zhāng zhī yuàn ǎn pǔ, píng zhāng suǒ zhù děng jūn, dōng xī bù liè, chéng jī sǎo tiǎn. tài wèi liáo yáng zuǒ chéng xiàng yě xiān bù huā, jùn wáng zhī yuàn hòu sūn děng jūn, hàn yù hǎi kǒu, fān píng jī fǔ. huáng tài zǐ ài yóu shí lǐ dá là xī zǒng tiān xià bīng mǎ, cái jué shù wù, jù rú qián zhào. rén xū, bái hóng guàn rì. guǐ hài, bà nèi fǔ hé yì. jiǎ zǐ, kuò kuò tiē mù ér zì jìn níng tuì shǒu jì níng. dà míng bīng zhì tōng zhōu. zhī shū mì yuàn shì bo yán tiē mù ér lì zhàn, bèi qín sǐ zhī. zuǒ chéng xiàng shī liè mén chuán zhǐ, lìng tài cháng lǐ yí yuàn shǐ ā lǔ hún děng, fèng tài miào liè shì shén zhǔ yǔ huáng tài zǐ tóng běi xíng. ā lǔ hún děng jí zhì tài miào, yǔ shǔ lìng wáng sì zōng tài zhù hā lá bù huá xí hù shén zhǔ bì, réng liú shì nèi. yǐ chǒu, bái hóng guàn rì. bà nèi fǔ xìng zào. zhào huái wáng tiē mù ér bù huā jiān guó, qìng tóng wèi zhōng shū zuǒ chéng xiàng, tóng shǒu jīng chéng. bǐng yín, dì yù qīng níng diàn, jí sān gōng hòu fēi huáng tài zǐ huáng tài zǐ fēi, tóng yì bì bīng běi xíng. shī liè mén jí zhī shū mì yuàn shì hēi sī huàn zhě zhào bó yán bù huā děng jiàn, yǐ wèi bù kě xíng, bù tīng. bó yán bù huā tòng kū jiàn yuē: tiān xià zhě, shì zǔ zhī tiān xià, bì xià dāng yǐ sǐ shǒu, nài hé qì zhī! chén děng yuàn lǜ jūn mín jí zhū qiè xuē dǎi chū chéng jù zhàn, yuàn bì xià gù shǒu jīng chéng. zú bù tīng. zhì yè bàn, kāi jiàn dé mén běi bēn. bā yuè gēng wǔ, dà míng bīng rù jīng chéng, guó wáng.
秋七月癸酉,京城紅氣滿空,如火照人,自旦至辰方息。乙亥,京城黑氣起,百步內不見人,從寅至巳方消。貊高、關保以兵攻晉寧。是月,李思齊會李克彝、商暠、張意、脫列伯等於鳳翔。海南、海北諸郡縣皆降於大明。閏月己亥朔,擴廓帖木兒與貊高、關保戰,敗之,擒關保、貊高,遣其斷事官以聞。詔:「關保、貊高,間諜構兵,可依軍法處治。」關保、貊高皆被殺。辛丑,大明兵取衛輝路。癸卯,大明兵取彰德路。乙巳,左江、右江諸路皆降於大明。丁未,大明兵取廣平路。丁巳,詔罷大撫軍院,誅知大撫軍院事伯顏帖木兒等。詔復命擴廓帖木兒仍前河南王、太傅、中書左丞相,統領見部軍馬,由中道直抵彰德、衛輝;太保、中書右丞相也速統率大軍,經由東道,水陸並進;少保、陝西行省左丞相禿魯統率關陝諸軍,東出潼關,攻取河洛;太尉、平章政事李思齊統率軍馬,南出七盤、金、商,克復汴洛。四道進兵,掎角剿捕,毋分彼此。秦國公、平章、知院俺普,平章瑣住等軍,東西布列,乘機掃殄。太尉、遼陽左丞相也先不花,郡王、知院厚孫等軍,捍禦海口,藩屏畿輔。皇太子愛猷識理達臘悉總天下兵馬,裁決庶務,具如前詔。壬戌,白虹貫日。癸亥,罷內府河役。甲子,擴廓帖木兒自晉寧退守冀寧。大明兵至通州。知樞密院事卜顏帖木兒力戰,被擒死之。左丞相失列門傳旨,令太常禮儀院使阿魯渾等,奉太廟列室神主與皇太子同北行。阿魯渾等即至太廟,與署令王嗣宗、太祝哈剌不華襲護神主畢,仍留室內。乙丑,白虹貫日。罷內府興造。詔淮王帖木兒不花監國,慶童為中書左丞相,同守京城。丙寅,帝御清寧殿,集三宮后妃、皇太子、皇太子妃,同議避兵北行。失列門及知樞密院事黑廝、宦者趙伯顏不花等諫,以為不可行,不聽。伯顏不花慟哭諫曰:「天下者,世祖之天下,陛下當以死守,奈何棄之!臣等願率軍民及諸怯薛歹出城拒戰,願陛下固守京城。」卒不聽。至夜半,開健德門北奔。八月庚午,大明兵入京城,國亡。
hòu yī nián, dì zhù yú yīng chāng fǔ, yòu yī nián, sì yuè bǐng xū, dì yīn lì jí cú yú yīng chāng, shòu wǔ shí yī, zài wèi sān shí liù nián. tài wèi wán zhě yuàn shǐ guān yīn nú fèng zǐ gōng běi zàng. wǔ yuè guǐ mǎo, dà míng bīng xí yīng chāng fǔ, huáng sūn mǎi de lǐ bā lá jí hòu fēi bìng bǎo yù jiē bèi huò, huáng tài zǐ ài yóu shí lǐ dá là cóng shí shù qí dùn. dà míng huáng dì yǐ dì zhī shùn tiān mìng, tuì bì ér qù, tè jiā qí hào yuē shùn dì, ér fēng mǎi de lǐ bā lá wèi chóng lǐ hóu.
後一年,帝駐於應昌府,又一年,四月丙戌,帝因痢疾殂於應昌,壽五十一,在位三十六年。太尉完者、院使觀音奴奉梓宮北葬。五月癸卯,大明兵襲應昌府,皇孫買的里八剌及后妃並寶玉皆被獲,皇太子愛猷識禮達臘從十數騎遁。大明皇帝以帝知順天命,退避而去,特加其號曰順帝,而封買的里八剌為崇禮侯。