shùn dì jiǔ
◎順帝九
èr shí yī nián chūn zhēng yuè guǐ chǒu shuò, zhào shè tiān xià. mìng zhòng shū cān zhī zhèng shì qī shí wǎng yù bèi luó tiē mù ér bà bīng hái zhèn, fù qiǎn shǐ wǎng yù chá hǎn tiē mù ér, yì lìng bà bīng. bèi luó tiē mù ér zòng bīng lüè jì níng děng chù, chá hǎn tiē mù ér yǐ bīng jù zhī, gù yǒu shì mìng. gēng shēn, tài yīn fàn suì xīng. yǐ chǒu, hé nán zéi fàn qǐ xiàn, chá hǎn tiē mù ér tǎo píng zhī. dīng mǎo, lǐ sī qí jìn bīng píng fú qiāng xiàn děng chù. guǐ yǒu, shí zhōu dà fēng bá mù, liù chù jù míng, mín suǒ chí qiāng, hū shēng huǒ yàn, mǒ zhī jí wú, yáo zhī jí yǒu.
二十一年春正月癸丑朔,詔赦天下。命中書參知政事七十往諭孛羅帖木兒罷兵還鎮,復遣使往諭察罕帖木兒,亦令罷兵。孛羅帖木兒縱兵掠冀寧等處,察罕帖木兒以兵拒之,故有是命。庚申,太陰犯歲星。乙丑,河南賊犯杞縣,察罕帖木兒討平之。丁卯,李思齊進兵平伏羌縣等處。癸酉,石州大風拔木,六畜俱鳴,民所持槍,忽生火焰,抹之即無,搖之即有。
èr yuè guǐ wèi shuò, tián xīng tuì fàn tài wēi yuán. jiǎ shēn, tóng qiān shū mì yuàn shì dié lǐ tiē mù ér fù yǒng píng luán zhōu děng chù. jǐ chǒu, chá hǎn tiē mù ér zhù bīng huò zhōu, gōng bèi luó tiē mù ér. rén yín, tài yīn fàn tiān jiāng. shì yuè, jiāng nán xíng tái shì yù shǐ bā sā lá bù huā shā guǎng dōng lián fǎng shǐ wán zhě dǔ fù shǐ lǐ sī chéng qiān shì dié mài chì, yǐ bīng zì wèi, jù guǎng zhōu. shí bā sā lá bù huā yǐ lián fǎng shǐ jiǔ jū guǎng dōng, zhuān zì zì yòng, zhào nǎi yǐ wán zhě dǔ děng wèi lián fǎng sī guān, ér chú bā sā lá bù huā shì yù shǐ. bā sā lá bù huā bù shòu mìng, nù wán zhě dǔ děng dài jǐ, jí wū yǐ zuì, jǐn shā zhī, wéi lián fǎng shǐ dǒng yào āi qǐng dé miǎn.
二月癸未朔,填星退犯太微垣。甲申,同僉樞密院事迭里帖木兒復永平、灤州等處。己丑,察罕帖木兒駐兵霍州,攻孛羅帖木兒。壬寅,太陰犯天江。是月,江南行台侍御史八撒剌不花殺廣東廉訪使完者篤、副使李思誠、僉事迭麥赤,以兵自衛,據廣州。時八撒剌不花以廉訪使久居廣東,專恣自用,詔乃以完者篤等為廉訪司官,而除八撒剌不花侍御史。八撒剌不花不受命,怒完者篤等代己,即誣以罪,盡殺之,惟廉訪使董鑰哀請得免。
sān yuè bǐng chén, tài yīn fàn jǐng sù. guǐ yǒu, chá hǎn tiē mù ér diào bīng tǎo yǒng chéng xiàn, yòu zhù bīng sù zhōu, qín zéi jiāng liáng mián zhù. gēng chén, yíng huò fàn guǐ sù. shì yuè, zhāng shì chéng hǎi yùn liáng yī shí yī wàn shí zhì jīng shī. bèi luó tiē mù ér bà bīng hái, qiǎn tuō liè bó děng yǐn bīng jù yán ān, yǐ móu rù shǎn. zhāng liáng bì chū nán shān yì gǔ, zhù lán tián, shòu jié zhì yú chá hǎn tiē mù ér. liáng bì yòu yīn jié shǎn xī xíng shěng píng zhāng zhèng shì dìng zhù, tīng chéng xiàng tiē lǐ tiē mù ér diào qiǎn, yíng yú lù tái.
三月丙辰,太陰犯井宿。癸酉,察罕帖木兒調兵討永城縣,又駐兵宿州,擒賊將梁綿住。庚辰,熒惑犯鬼宿。是月,張士誠海運糧一十一萬石至京師。孛羅帖木兒罷兵還,遣脫列伯等引兵據延安,以謀入陝。張良弼出南山義谷,駐藍田,受節制於察罕帖木兒。良弼又陰結陝西行省平章政事定住,聽丞相帖里帖木兒調遣,營於鹿台。
xià sì yuè xīn sì shuò, rì yǒu shí zhī. shì yuè, yǐ zhāng liáng bì wèi shǎn xī xíng shěng cān zhī zhèng shì. chá hǎn tiē mù ér qiǎn qí zi fù zhān shì kuò kuò tiē mù ér gòng liáng zhì jīng shī, huáng tài zǐ qīn yǔ dìng yuē, suì bù fù yí.
夏四月辛巳朔,日有食之。是月,以張良弼為陝西行省參知政事。察罕帖木兒遣其子副詹事擴廓帖木兒貢糧至京師,皇太子親與定約,遂不復疑。
wǔ yuè guǐ chǒu, sì chuān míng yù zhēn xiàn jiā dìng děng lù, lǐ sī qí qiǎn bīng jī bài zhī. rén xū, tài yīn fàn fáng sù. guǐ yǒu, tài bái fàn xuān yuán. jiǎ xū, yíng huò fàn tài bái. yǐ hài, chá hǎn tiē mù ér yǐ bīng qīn bèi luó tiē mù ér suǒ shǒu zhī dì. shì yuè, lǐ sī qí shòu lǐ wǔ cuī dé děng jiàng. liù yuè yǐ wèi, yíng huò suì xīng tài bái jù yú yì sù. bǐng shēn, chá hǎn tiē mù ér zǒng bīng tǎo shān dōng, fā jìn jūn, xià jǐng xíng, chū hán dān, guò cí xiāng huái wèi, yú bái mǎ jīn, fā qí jūn zhī zài biàn liáng zhě jì zhī, shuǐ lù bìng jìn. wù xū, tài yīn fàn yún yǔ. jiǎ chén, tài bái zhòu jiàn.
五月癸丑,四川明玉珍陷嘉定等路,李思齊遣兵擊敗之。壬戌,太陰犯房宿。癸酉,太白犯軒轅。甲戌,熒惑犯太白。乙亥,察罕帖木兒以兵侵孛羅帖木兒所守之地。是月,李思齊受李武、崔德等降。六月乙未,熒惑、歲星、太白聚於翼宿。丙申,察罕帖木兒總兵討山東,發晉軍,下井陘,出邯鄲,過磁、相、懷、衛,逾白馬津,發其軍之在汴梁者繼之,水陸並進。戊戌,太陰犯雲雨。甲辰,太白晝見。
qiū qī yuè xīn hài, chá hǎn tiē mù ér píng dōng chāng. jǐ sì, yí zhōu xī běi yǒu chì qì bì tiān rú xuè.
秋七月辛亥,察罕帖木兒平東昌。己巳,沂州西北有赤氣蔽天如血。
shì yuè, chá hǎn tiē mù ér jìn bīng fù guān zhōu. bā yuè yǐ yǒu, dà tóng lù běi fāng yè yǒu chì qì bì tiān, yí shí fāng sàn. gēng zǐ, yǐ fú jiàn háng shěng píng zhāng zhèng shì pǔ huà tiē mù ér wèi jiāng nán xíng tái yù shǐ dài fū. guǐ mǎo, dà míng bīng qǔ jiāng zhōu lù. shí wěi hàn chén yǒu liàng jù jiāng zhōu wèi dōu, zhì shì tuì dōu wǔ chāng. shì yuè, chá hǎn tiē mù ér qiǎn qí zi kuò kuò tiē mù ér yán sī xiào děng, huì guān bǎo hǔ lín chì děng, jiāng bīng yóu dōng hé zào fú qiáo yǐ jì, zéi yǐ èr wàn yú zhòng duó zhī, guān bǎo hǔ lín chì qiě zhàn qiě dù, bá zhǎng qīng, tǎo dōng píng, dōng píng wěi chéng xiàng tián fēng qiǎn cuī shì yīng děng chū zhàn, dà pò zhī. nǎi qiǎn shǐ zhāo yù tián fēng, fēng jiàng, dōng píng píng, lìng fēng wèi qián fēng, cóng dà jūn dōng tǎo. dì zhōu yú bǎo jiàng, dōng píng wáng shì chéng dōng chāng yáng chéng děng jiē jiàng, lǔ dì xī dìng. jìn bīng jì nán, liú guī jiàng, suì wéi yì dōu. jiǔ yuè wù wǔ, yáng dí wáng ā lǔ huī tiē mù ér fú zhū. ā lǔ huī tiē mù ér yǐ zōng qīn, jiàn tiān xià dào zéi bìng qǐ, suì chéng jiān xì, sì wèi yì tú, zhào shǎo bǎo zhī shū mì yuàn shì lǎo zhāng lǜ zhū jūn tǎo zhī. lǎo zhāng suì bài qí zhòng, xún wèi bù jiāng tóng zhī tài cháng lǐ yí yuàn shì tuō huān suǒ qín, sòng què xià, zhào zhū zhī. yú shì zhào jiā lǎo zhāng tài fù hé níng wáng, yǐ ā lǔ huī tiē mù ér zhī dì hū dōu tiē mù ér xí fēng yáng dí wáng. zōng wáng náng jiā yù shū hǔ ér tǔ huá yǔ tuō huān xī yì jiā fēng. rén xū, sì chuān zéi bīng xiàn dōng chuān jùn xiàn, lǐ sī qí diào bīng jī zhī. rén shēn, mìng bèi luó tiē mù ér yú bǎo dìng yǐ dōng, hé jiān yǐ nán, cóng biàn tún zhǒng. shì yuè, mìng bīng bù shàng shū chè chè bù huā shì láng hán qí zhēng hǎi yùn liáng yú zhāng shì chéng. dà míng qǔ jiàn chāng ráo zhōu èr lù.
是月,察罕帖木兒進兵復冠州。八月乙酉,大同路北方夜有赤氣蔽天,移時方散。庚子,以福建行省平章政事普化帖木兒為江南行台御史大夫。癸卯,大明兵取江州路。時偽漢陳友諒據江州為都,至是退都武昌。是月,察罕帖木兒遣其子擴廓帖木兒、閻思孝等,會關保、虎林赤等,將兵由東河造浮橋以濟,賊以二萬餘眾奪之,關保、虎林赤且戰且渡,拔長清,討東平,東平偽丞相田豐遣崔世英等出戰,大破之。乃遣使招諭田豐,豐降,東平平,令豐為前鋒,從大軍東討。棣州俞寶降,東平王士誠、東昌楊誠等皆降,魯地悉定。進兵濟南,劉珪降,遂圍益都。九月戊午,陽翟王阿魯輝帖木兒伏誅。阿魯輝帖木兒以宗親,見天下盜賊並起,遂乘間隙,肆為異圖,詔少保、知樞密院事老章率諸軍討之。老章遂敗其眾,尋為部將同知太常禮儀院事脫歡所擒,送闕下,詔誅之。於是詔加老章太傅、和寧王,以阿魯輝帖木兒之弟忽都帖木兒襲封陽翟王。宗王囊加、玉樞虎兒吐華與脫歡悉議加封。壬戌,四川賊兵陷東川郡縣,李思齊調兵擊之。壬申,命孛羅帖木兒於保定以東,河間以南,從便屯種。是月,命兵部尚書徹徹不花、侍郎韓祺征海運糧於張士誠。大明取建昌、饒州二路。
dōng shí yuè guǐ sì, jiàng zhōu yǒu chì qì jiàn běi fāng rú huǒ. yǐ chá hǎn tiē mù ér wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì, jiān zhī hé nán shān dōng děng chù xíng shū mì yuàn shì shǎn xī xíng yù shǐ tái zhōng chéng. chá hǎn tiē mù ér diào cān zhī zhèng shì chén bǐng zhí liú guī děng shǒu yù hé nán.
冬十月癸巳,絳州有赤氣見北方如火。以察罕帖木兒為中書平章政事,兼知河南、山東等處行樞密院事、陝西行御史台中丞。察罕帖木兒調參知政事陳秉直、劉珪等守御河南。
shí yī yuè wù shēn shuò, wēn zhōu lè qīng xiàn léi. gēng xū, tài yīn fàn jiàn xīng. guǐ hài, tài yīn fàn jǐng sù. wù chén, huáng hé zì píng lù sān mén qì xià zhì mèng jīn, wǔ bǎi yú lǐ jiē qīng, fán qī rì. mìng mì shū shǎo jiān chéng xú sì zhī. rén shēn, tài yīn fàn dī sù. shì yuè, chá hǎn tiē mù ér lǐ sī qí qiǎn bīng wéi lù tái, gōng zhāng liáng bì, zhào hé jiě zhī, bǐ gè hái xìn dì, bīng nǎi jiě. shì suì, jīng shī dà jī, tún tián chéng, shōu liáng sì shí wàn shí. cì sī nóng chéng hú bǐng yí shàng zūn jīn bì, yǐ jīng qí gōng.
十一月戊申朔,溫州樂清縣雷。庚戌,太陰犯建星。癸亥,太陰犯井宿。戊辰,黃河自平陸三門磧下至孟津,五百餘里皆清,凡七日。命秘書少監程徐祀之。壬申,太陰犯氐宿。是月,察罕帖木兒、李思齊遣兵圍鹿台,攻張良弼,詔和解之,俾各還信地,兵乃解。是歲,京師大飢,屯田成,收糧四十萬石。賜司農丞胡秉彝尚尊、金幣,以旌其功。
èr shí èr nián chūn zhēng yuè wù shēn shuò, tài bái fàn jiàn xīng. jiǎ yín, zhào lǐ sī qí tǎo sì chuān, zhāng liáng bì píng xiāng hàn. shí liǎng jūn bù hé, gù yǒu shì mìng. yǐ mǎo, tián xīng tuì fàn zuǒ zhí fǎ. gēng shēn, dà míng qǔ jiāng xī lóng xìng zhū lù. shí jiāng xī zhū lù jiē chén yǒu liàng suǒ jù. dīng mǎo, zhào yǐ tài wèi wán zhě tiē mù ér wèi shǎn xī xíng shěng zuǒ chéng xiàng. réng mìng chá hǎn tiē mù ér tún zhǒng yú shǎn xī. shēn yù lǐ sī qí zhāng liáng bì děng gè yǐ bīng zì xiào. yǐ yě xiān bù huā wèi zhōng shū yòu chéng.
二十二年春正月戊申朔,太白犯建星。甲寅,詔李思齊討四川,張良弼平襄漢。時兩軍不和,故有是命。乙卯,填星退犯左執法。庚申,大明取江西龍興諸路。時江西諸路皆陳友諒所據。丁卯,詔以太尉完者帖木兒為陝西行省左丞相。仍命察罕帖木兒屯種於陝西。申諭李思齊、張良弼等各以兵自效。以也先不花為中書右丞。
èr yuè dīng chǒu shuò, dào shā shǎn xī xíng shěng yòu chéng tǎ bù dǎi. jǐ mǎo, tài bái fàn lěi bì zhèn. yǐ yǒu, huì xīng jiàn yú wēi sù, guāng máng zhǎng zhàng yú, sè qīng bái. dīng yǒu, huì xīng fàn lí gōng xī xīng, zhì èr yuè zhōng, guāng máng zhǎng èr zhàng yú. shì yuè, zhī shū mì yuàn shì tū jiān tiē mù ér fèng zhào yù lǐ sī qí tǎo sì chuān. shí sī qí tuì bǎo fèng xiáng, shǐ zhì, sī qí jìn bīng yì mén zhèn shǐ hái, sī qí fù guī fèng xiáng.
二月丁丑朔,盜殺陝西行省右丞塔不歹。己卯,太白犯壘壁陣。乙酉,彗星見於危宿,光芒長丈余,色青白。丁酉,彗星犯離宮西星,至二月終,光芒長二丈余。是月,知樞密院事禿堅帖木兒奉詔諭李思齊討四川。時思齊退保鳳翔,使至,思齊進兵益門鎮;使還,思齊復歸鳳翔。
sān yuè wù shēn, huì xīng bù jiàn xīng xíng, wéi yǒu bái qì, xíng qū jìng tiān, xī zhǐ sǎo dà jiǎo. rén zǐ, huì xīng xíng guò tài yáng qián, wéi yǒu xīng xíng, wú máng, zài mǎo sù, zhì wù wǔ shǐ miè. jiǎ yín, sì chuān míng yù zhēn xiàn yún nán shěng zhì, tún jīn mǎ shān, shǎn xī xíng shěng cān zhī zhèng shì chē lì tiē mù ér děng jī bài zhī, qín míng yù zhēn dì míng èr. jǐ wèi, yù shǐ dài fū lǎo de shā cí zhí, bù xǔ. shì yuè, mìng bèi luó tiē mù ér wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì, wèi dì yī, jiā tài wèi. zhāng liáng bì shòu jié zhì yú bèi luó tiē mù ér. lǐ sī qí qiǎn bīng gōng liáng bì, zhì yú wǔ gōng, liáng bì yǐ fú bīng dà pò zhī.
三月戊申,彗星不見星形,惟有白氣,形曲竟天,西指掃大角。壬子,彗星行過太陽前,惟有星形,無芒,在昴宿,至戊午始滅。甲寅,四川明玉珍陷雲南省治,屯金馬山,陝西行省參知政事車力帖木兒等擊敗之,擒明玉珍弟明二。己未,御史大夫老的沙辭職,不許。是月,命孛羅帖木兒為中書平章政事,位第一,加太尉。張良弼受節制於孛羅帖木兒。李思齊遣兵攻良弼,至於武功,良弼以伏兵大破之。
xià sì yuè bǐng zǐ shuò, zhǎng xīng jiàn, qí xíng rú liàn, zhǎng shù shí zhàng, zài xū wēi zhī jiān, hòu sì shí yú rì nǎi miè. dīng hài, yíng huò lí tài yáng sān shí jiǔ dù, bù jiàn, dāng chū bù chū. jǐ chǒu, zhào zhū wáng fù mǎ yù shǐ tái gè yá mén, bù xǔ zhàn nì rén mín bù dāng chāi yì. yǐ wèi, zéi xīn qiáo zhāng xiàn ān zhōu, bèi luó tiē mù ér lái qǐng yuán bīng. shì yuè, shào xìng lù dà yì.
夏四月丙子朔,長星見,其形如練,長數十丈,在虛、危之間,後四十餘日乃滅。丁亥,熒惑離太陽三十九度,不見,當出不出。己丑,詔諸王、駙馬、御史台各衙門,不許占匿人民不當差役。乙未,賊新橋張陷安州,孛羅帖木兒來請援兵。是月,紹興路大疫。
wǔ yuè yǐ sì shuò, quán zhōu sài fǔ dīng jù fú zhōu lù, fú jiàn háng shěng píng zhāng zhèng shì yàn zhǐ bù huā jī bài zhī, yú zhòng háng hǎi hái jù quán zhōu. fú jiàn háng shěng cān zhī zhèng shì chén yǒu dìng fù tīng zhōu lù. jǐ wèi, zhōng shū cān zhī zhèng shì chén zǔ rén shàng zhāng, qǐ bà xiū shàng dōu gōng què. xīn yǒu, tài yīn fàn jiàn xīng. xīn wèi, míng yù zhēn jù chéng dū, zì chēng lǒng shǔ wáng, qiǎn wěi jiāng yáng shàng shū shǒu zhòng qìng, fēn bīng kòu lóng zhōu qīng zhōu, fàn xìng yuán gǒng chāng děng lù. shì yuè, zhāng shì chéng hǎi yùn liáng yī shí sān wàn shí zhì jīng shī. liù yuè xīn sì, huì xīng jiàn zǐ wēi yuán, guāng máng zhǎng chǐ yú, dōng nán zhǐ, xī nán xíng. wù zǐ, huì xīng guāng máng sǎo shàng zǎi. tián fēng jí wáng shì chéng cì shā chá hǎn tiē mù ér, suì zǒu rù yì dū chéng, zhòng nǎi tuī chá hǎn tiē mù ér zhī zǐ kuò kuò tiē mù ér wèi zǒng bīng guān, fù wéi yì dōu. zhào zèng chá hǎn tiē mù ér tuī chéng dìng yuǎn xuān zhōng liàng jié gōng chén kāi fǔ yí tóng sān sī shàng zhù guó hé nán xíng shěng zuǒ chéng xiàng, zhuī fēng zhōng xiāng wáng, shì xiàn wǔ, shí yì shěn qiū xiàn lìng hé nán shān dōng děng chù lì miào, zhǎng lì suì shí zhì jì. qí fù sī tú ā dōu wēn cì liáng tián èr bǎi qǐng qí zi kuò kuò tiē mù ér shòu guāng lù dài fū zhōng shū píng zhāng zhèng shì, jiān zhī hé nán shān dōng děng chù xíng shū mì yuàn shì tóng zhī zhān shì yuàn shì, yī yīng jūn mǎ, bìng tīng jié zhì. réng zhào yù qí jiāng shì yuē: fán ěr jiāng zuǒ, jiǔ wèi chá hǎn tiē mù ér cóng shì, wéi ēn yǔ yì, shí tóng gǔ ròu, shì bǐ nì dǎng, bù gòng dài tiān, dāng lì tú bào fù, yǐ shēn dà yì. jǐ hài, yì dōu zéi bīng chū zhàn, kuò kuò tiē mù ér shēng qín liù bǎi yú rén, zhǎn shǒu bā bǎi yú jí.
五月乙巳朔,泉州賽甫丁據福州路,福建行省平章政事燕只不花擊敗之,餘眾航海還據泉州。福建行省參知政事陳有定復汀州路。己未,中書參知政事陳祖仁上章,乞罷修上都宮闕。辛酉,太陰犯建星。辛未,明玉珍據成都,自稱隴蜀王,遣偽將楊尚書守重慶,分兵寇龍州、青州,犯興元、鞏昌等路。是月,張士誠海運糧一十三萬石至京師。六月辛巳,彗星見紫微垣,光芒長尺余,東南指,西南行。戊子,彗星光芒掃上宰。田豐及王士誠刺殺察罕帖木兒,遂走入益都城,眾乃推察罕帖木兒之子擴廓帖木兒為總兵官,復圍益都。詔贈察罕帖木兒推誠定遠宣忠亮節功臣、開府儀同三司、上柱國、河南行省左丞相,追封忠襄王,諡獻武,食邑沈丘縣;令河南、山東等處立廟,長吏歲時致祭。其父司徒阿都溫賜良田二百頃;其子擴廓帖木兒授光祿大夫、中書平章政事,兼知河南山東等處行樞密院事、同知詹事院事,一應軍馬,並聽節制。仍詔諭其將士曰:「凡爾將佐,久為察罕帖木兒從事,惟恩與義,實同骨肉,視彼逆黨,不共戴天,當力圖報復,以伸大義。」己亥,益都賊兵出戰,擴廓帖木兒生擒六百餘人,斬首八百餘級。
qiū qī yuè yǐ mǎo, huì xīng miè jī. bǐng chén, yíng huò jiàn xī fāng, xū yú, chéng bái qì rú zhǎng shé, guāng jiǒng yǒu wén, héng gèn zhōng tiān, yí shí nǎi miè. shì yuè, hé jué fàn yáng xiàn, piào mín jū. bā yuè jǐ hài, kuò kuò tiē mù ér yán: bèi luó tiē mù ér zhāng liáng bì jù yán ān, lüè huáng hé shàng xià, yù dōng dù yǐ duó jìn níng, qǐ cì zhào yù. guǐ sì, tài yīn fàn bì sù. jiǔ yuè guǐ mǎo shuò, liú fú tōng yǐ bīng yuán tián fēng, zhì huǒ xīng bù, kuò kuò tiē mù ér qiǎn guān bǎo yāo jī, dà pò zhī. jiǎ chén, yǐ shān běi lián fǎng sī quán zhì yú huì zhōu. dīng wèi, tài bái fàn kàng sù. jǐ yǒu, tài yīn fàn dòu sù. guǐ hài, suì xīng fàn xuān yuán. bǐng yín, yíng huò fàn guǐ sù. wù chén, yǐ yě sù wèi liáo yáng xíng shěng zuǒ chéng xiàng, yī qián zǒng bīng, fǔ ān yí dōng jùn xiàn. jǐ sì, yǒu liú xīng rú jiǔ bēi, sè qīng bái, guāng míng zhú dì. yíng huò fàn guǐ sù jī shī qì.
秋七月乙卯,彗星滅跡。丙辰,熒惑見西方,須臾,成白氣如長蛇,光炯有文,橫亘中天,移時乃滅。是月,河決范陽縣,漂民居。八月己亥,擴廓帖木兒言:「孛羅帖木兒、張良弼據延安,掠黃河上下,欲東渡以奪晉寧,乞賜詔諭。」癸巳,太陰犯畢宿。九月癸卯朔,劉福通以兵援田豐,至火星埠,擴廓帖木兒遣關保邀擊,大破之。甲辰,以山北廉訪司權置於惠州。丁未,太白犯亢宿。己酉,太陰犯斗宿。癸亥,歲星犯軒轅。丙寅,熒惑犯鬼宿。戊辰,以也速為遼陽行省左丞相,依前總兵,撫安迤東郡縣。己巳,有流星如酒杯,色青白,光明燭地。熒惑犯鬼宿積屍氣。
dōng shí yuè rén shēn shuò, jiāng xī xíng shěng píng zhāng duǒ liè bù huā yí xí tǎo bā sā lá bù huā. shí duǒ liè bù huā fēn shěng guǎng zhōu, shì shào zōng yú xiàn guǎng zhōu, zhí bā sā lá bù huā, shā zhī. jiǎ xū, bèi luó tiē mù ér nán qīn kuò kuò tiē mù ér suǒ shǒu zhī dì, suì jù zhēn dìng lù. jǐ mǎo, tài yīn fàn niú sù. dīng hài, chén xīng fàn kàng sù. wù zǐ, tài yīn fàn bì sù.
冬十月壬申朔,江西行省平章朵列不花移檄討八撒剌不花。時朵列不花分省廣州,適邵宗愚陷廣州,執八撒剌不花,殺之。甲戌,孛羅帖木兒南侵擴廓帖木兒所守之地,遂據真定路。己卯,太陰犯牛宿。丁亥,辰星犯亢宿。戊子,太陰犯畢宿。
shí yī yuè yǐ sì, kuò kuò tiē mù ér fù yì dōu, tián fēng děng fú zhū. zì kuò kuò tiē mù ér jì xí fù zhí, shēn lǜ jiāng shì, shì bì fù chóu, rén xīn yì sī zì fèn, wéi chéng yì jí. zéi xī lì jù shǒu, nǎi yǐ zhuàng shì xué dì tōng dào ér rù, suì kè zhī, jǐn zhū qí dǎng, qǔ tián fēng wáng shì chéng zhī xīn yǐ jì chá hǎn tiē mù ér. gēng xū, kuò kuò tiē mù ér qiǎn guān bǎo fù jǔ zhōu, shān dōng xī píng. gēng shēn, zhào shòu kuò kuò tiē mù ér tài wèi yín qīng róng lù dài fū zhōng shū píng zhāng zhèng shì zhī shū mì yuàn shì tài zǐ zhān shì, pián yí xíng shì, xí zǒng qí fù bīng jiāng xiào shì zú, lùn shǎng yǒu chà chá hǎn tiē mù ér fù ā lǔ wēn jìn fēng rǔ yáng wáng, chá hǎn tiē mù ér gǎi zèng xuān zhōng xìng yùn hóng rén xiào jié gōng chén, zhuī fēng yǐng chuān wáng, gǎi shì zhōng xiāng. guǐ hài, sì chuān zéi bīng xiàn qīng zhōu.
十一月乙巳,擴廓帖木兒復益都,田豐等伏誅。自擴廓帖木兒既襲父職,身率將士,誓必復仇,人心亦思自奮,圍城益急。賊悉力拒守,乃以壯士穴地通道而入,遂克之,盡誅其黨,取田豐、王士誠之心以祭察罕帖木兒。庚戌,擴廓帖木兒遣關保復莒州,山東悉平。庚申,詔授擴廓帖木兒太尉、銀青榮祿大夫、中書平章政事、知樞密院事、太子詹事,便宜行事,襲總其父兵;將校、士卒,論賞有差;察罕帖木兒父阿魯溫進封汝陽王,察罕帖木兒改贈宣忠興運弘仁效節功臣,追封潁川王,改諡忠襄。癸亥,四川賊兵陷清州。
shí èr yuè rén chén, tài yīn fàn jiǎo sù. gēng zǐ, yǐ zhōng shū píng zhāng zhèng shì fó jiā nú wèi yù shǐ dài fū. shì suì, shū mì fù shǐ lǐ shì zhān shàng shū jí yán shí zhèng, fán èr shí tiáo: yī yuē huǐ jǐ guò, yǐ zhào tiān xià èr yuē bà zào zuò, yǐ kuài rén xīn sān yuē yù jīng yán, yǐ jiǎng shèng xué sì yuē yán lǎo chéng, yǐ xún zhì dào wǔ yuē qù gū xī, yǐ zhèn gān gāng liù yuē kāi yán lù, yǐ qiú dé shī qī yuē míng shǎng fá, yǐ lì bǎi sī bā yuē gōng xuǎn jǔ, yǐ xī bēn jìng jiǔ yuē chá jìn xìng, yǐ dù jiān bì shí yuē yán sù wèi, yǐ bèi fēi cháng shí yī yuē shěng fó shì, yǐ jié fú fèi shí èr yuē jué làn shǎng, yǐ zú guó yòng shí sān yuē bà gè gōng tún zhǒng, bǐ yǒu sī jīng lǐ shí sì yuē jiǎn cháng suì jì zhì, wèi zhū gōng yòng dù shí wǔ yuē zhāo jí sàn wáng, yǐ shí bā wèi zhī bīng shí liù yuē guǎng gěi niú jù, yǐ bèi tún tián zhī yòng shí qī yuē jiǎng lì shǒu lìng, yǐ quàn nóng wù běn shí bā yuē kāi chéng bù gōng, yǐ lǐ dài fān zhèn shí jiǔ yuē fēn qiǎn dà jiāng, jí bǎo shān dōng èr shí yuē yī táng guǎng níng gù shì, fēn dào jìn qǔ. xiān shì jì guó gōng tuō huǒ chì shàng yán qǐ bà sān gōng zào zuò, dì wèi jiǎn jūn jiàng zhī bàn, hái lì sù wèi, ér zào zuò rú gù, gù shì zhān shū shǒu jí zhī. huáng tài zǐ cháng zuò qīng níng diàn, fēn bù zhǎng xí, liè zuò xī fān gāo lì zhū sēng. huáng tài zǐ yuē: lǐ hǎo wén xiān shēng jiào wǒ rú shū duō nián, shàng bù xǐng qí yì. jīn tīng fó fǎ, yī yè jí néng xiǎo yān. yú shì pō chóng shàng fú xué. dì yǐ chán fèi gāo lì wáng bó yán tiē mù ér, lì tǎ sī tiē mù ér wèi wáng. guó rén shàng shū yán jiù wáng bù dāng fèi xīn wáng bù dāng lì zhī gù. chū, huáng hòu qí shì zōng zú zài gāo lì, shì chǒng jiāo héng, bó yán tiē mù ér lǚ jiè chì bù quān, gāo lì wáng suì jǐn shā qí shì zú. huáng hòu wèi tài zǐ yuē: ěr nián yǐ zhǎng, hé bù wèi wǒ bào chóu! shí gāo lì wáng kūn dì yǒu liú jīng shī zhě, nǎi yì lì tǎ sī tiē mù ér wèi wáng, ér yǐ qí zú zi sān bǎo nú wèi yuán zǐ, yǐ jiāng zuò tóng zhī cuī tiē mù ér wèi chéng xiàng, yǐ bīng wàn rén sòng zhī guó, zhì yā lǜ jiāng, wèi gāo lì bīng suǒ bài, jǐn yú shí qī qí hái jīng shī. zhào jiā fēng táng fǔ zhōu cì shǐ nán tíng wáng wēi quán fěng wèi nán tíng zhōng liè líng huì wáng.
十二月壬辰,太陰犯角宿。庚子,以中書平章政事佛家奴為御史大夫。是歲,樞密副使李士瞻上疏極言時政,凡二十條:一曰悔己過,以詔天下;二曰罷造作,以快人心;三曰御經筵,以講聖學;四曰延老成,以詢治道;五曰去姑息,以振乾剛;六曰開言路,以求得失;七曰明賞罰,以厲百司;八曰公選舉,以息奔競;九曰察近幸,以杜奸弊;十曰嚴宿衛,以備非常;十一曰省佛事,以節浮費;十二曰絕濫賞,以足國用;十三曰罷各宮屯種,俾有司經理;十四曰減常歲計置,為諸宮用度;十五曰招集散亡,以實八衛之兵;十六曰廣給牛具,以備屯田之用;十七曰獎勵守令,以勸農務本;十八曰開誠布公,以禮待藩鎮;十九曰分遣大將,急保山東;二十曰依唐廣寧故事,分道進取。先是薊國公脫火赤上言乞罷三宮造作,帝為減軍匠之半,還隸宿衛,而造作如故,故士瞻疏首及之。皇太子嘗坐清寧殿,分布長席,列坐西番、高麗諸僧。皇太子曰:「李好文先生教我儒書多年,尚不省其義。今聽佛法,一夜即能曉焉。」於是頗崇尚佛學。帝以讒廢高麗王伯顏帖木兒,立塔思帖木兒為王。國人上書言舊王不當廢、新王不當立之故。初,皇后奇氏宗族在高麗,恃寵驕橫,伯顏帖木兒屢戒飭不悛,高麗王遂盡殺奇氏族。皇后謂太子曰:「爾年已長,何不為我報仇!」時高麗王昆弟有留京師者,乃議立塔思帖木兒為王,而以奇族子三寶奴為元子,以將作同知崔帖木兒為丞相,以兵萬人送之國,至鴨綠江,為高麗兵所敗,僅餘十七騎還京師。詔加封唐撫州刺史南庭王危全諷為南庭忠烈靈惠王。
èr shí sān nián chūn zhēng yuè rén yín shuò, sì chuān míng yù zhēn tiě chēng huáng dì, jiàn guó hào yuē dà xià, jì yuán yuē tiān tǒng. yǐ sì, dà níng xiàn. gēng xū, suì xīng fàn xuān yuán.
二十三年春正月壬寅朔,四川明玉珍僣稱皇帝,建國號曰大夏,紀元曰天統。乙巳,大寧陷。庚戌,歲星犯軒轅。
èr yuè wù xū, tài bái zhòu jiàn. gēng zǐ, yì rú zhī. shì yuè, kuò kuò tiē mù ér zì yì dōu lǐng bīng hái hé nán, liú suǒ zhù yǐ bīng shǒu yì dōu, yǐ shān dōng zhōu xiàn lì tún tián wàn hù fǔ.
二月戊戌,太白晝見。庚子,亦如之。是月,擴廓帖木兒自益都領兵還河南,留鎖住以兵守益都,以山東州縣立屯田萬戶府。
sān yuè xīn chǒu shuò, huì xīng jiàn dōng fāng, jīng yuè nǎi miè. zhào zhōng shū píng zhāng zhèng shì ài bù huā fēn shěng jì níng, kuò kuò tiē mù ér qiǎn bīng jù zhī. bǐng wǔ, dà shè tiān xià. dīng wèi, qīn shì jìn shì liù shí èr rén, cì bǎo bǎo yáng dǐ jìn shì jí dì, yú chū shēn yǒu chà. bǐng chén, tài yīn fàn dī sù. rén xū, dà tóng lù yè yǒu chì qì gèn tiān, zhōng qīn běi dǒu. shì yuè, lì guǎng xī xíng zhōng shū shěng, yǐ lián fǎng shǐ yě ér jí ní wèi píng zhāng zhèng shì. shí nán fāng jùn xiàn duō xiàn méi, wéi yě ér jí ní dú bǎo guǎng xī zhě shí wǔ nián. lì jiāo dōng xíng zhōng shū shěng jí xíng shū mì yuàn, zǒng zhì dōng fāng shì. yǐ yuán hóng wèi cān zhī zhèng shì. shì chūn, guān xiān shēng yú dǎng fù zì gāo lì hái kòu shàng dōu, bèi luó tiē mù ér jī jiàng zhī.
三月辛丑朔,彗星見東方,經月乃滅。詔中書平章政事愛不花分省冀寧,擴廓帖木兒遣兵據之。丙午,大赦天下。丁未,親試進士六十二人,賜寶寶、楊牴進士及第,余出身有差。丙辰,太陰犯氐宿。壬戌,大同路夜有赤氣亘天,中侵北斗。是月,立廣西行中書省,以廉訪使也兒吉尼為平章政事。時南方郡縣多陷沒,惟也兒吉尼獨保廣西者十五年。立膠東行中書省及行樞密院,總制東方事。以袁宏為參知政事。是春,關先生餘黨復自高麗還寇上都,孛羅帖木兒擊降之。
xià sì yuè xīn chǒu, yíng huò fàn suì xīng. bèi luó tiē mù ér lǐ sī qí hù xiāng jiāo bīng. gēng shēn, suì xīng fàn xuān yuán. shì yuè, kuò kuò tiē mù ér qiǎn mò gāo děng yǐ bīng jī zhāng liáng bì.
夏四月辛丑,熒惑犯歲星。孛羅帖木兒、李思齊互相交兵。庚申,歲星犯軒轅。是月,擴廓帖木兒遣貊高等以兵擊張良弼。
wǔ yuè jǐ sì shuò, zhāng shì chéng hǎi yùn liáng shí sān wàn shí zhì jīng shī. rén wǔ, tài bái zhòu jiàn. jiǎ wǔ, yì rú zhī. yǐ wèi, yíng huò fàn yòu zhí fǎ. shì yuè, zhǎo wā qiǎn shǐ dàn méng jiā jiā diàn jìn jīn biǎo, gòng fāng wù. liù yuè wù xū shuò, bèi luó tiē mù ér qiǎn fāng tuō tuō yíng kuāng fú yú zhāng dé, kuò kuò tiē mù ér qiǎn bīng zhuī zhī, bài hái. kuāng fú suì jù bǎo dìng lù. jǐ hài, kuò kuò tiē mù ér bù jiāng dǎi lǘ děng zhù bīng lán tián qī pán, lǐ sī qí gōng wéi xìng píng, suì jù zhōu zhì. bèi luó tiē mù ér shí fèng zhào jìn tǎo xiāng hàn, ér dǎi lǘ zǔ dào yú qián, sī qí zhǒng xí yú hòu, nǎi qǐng cuī dū kuò kuò tiē mù ér dōng chū tóng guān, dào lù jì tōng, jí biàn nán tǎo. wù shēn, bèi luó tiē mù ér qiǎn zhú zhēn děng rù shǎn xī, jù qí shěng zhì. shí shǎn xī xíng shěng yòu chéng dá shī tiě mù ér yǔ xíng tái yǒu xì, qiě kǒng shǎn xī wèi kuò kuò tiē mù ér suǒ jù, yīn jié yú bèi luó tiē mù ér, qǐng zhú zhēn rù chéng, jié yù shǐ dài fū wán zhě tiē mù ér jí jiān chá yù shǐ zhāng kě zūn děng yìn. qí hòu lǚ shǐ zhào wán zhě tiē mù ér, zhēn jū liú bù qiǎn. kuò kuò tiē mù ér qiǎn bù jiāng mò gāo yǔ lǐ sī qí hé bīng gōng zhī, zhú zhēn chū jiàng, suì cóng kuò kuò tiē mù ér. gēng xū, xīng yǔn yú jì nán lóng shān, rù dì wǔ chǐ. jiǎ yín, zhào shòu jiāng nán xià dì jí hòu qī jǔ rén wèi lù fǔ zhōu rú xué jiào shòu. yǐ mǎo, tài bái fàn jǐng sù. dīng sì, jiàng zhōu yǒu bái hóng èr dào, chōng dòu niú jiān. gēng shēn, píng yáng lù yǒu bái qì sān dào, yī guàn běi jí, yī guàn běi dǒu, yī guàn tiān hàn, zhì yè fēn nǎi miè. rén xū, tài bái zhòu jiàn, yè fàn jǐng sù.
五月己巳朔,張士誠海運糧十三萬石至京師。壬午,太白晝見。甲午,亦如之。乙未,熒惑犯右執法。是月,爪哇遣使淡蒙加加殿進金表,貢方物。六月戊戌朔,孛羅帖木兒遣方脫脫迎匡福於彰德,擴廓帖木兒遣兵追之,敗還。匡福遂據保定路。己亥,擴廓帖木兒部將歹驢等駐兵藍田、七盤,李思齊攻圍興平,遂據盩厔。孛羅帖木兒時奉詔進討襄漢,而歹驢阻道於前,思齊踵襲於後,乃請催督擴廓帖木兒東出潼關,道路既通,即便南討。戊申,孛羅帖木兒遣竹貞等入陝西,據其省治。時陝西行省右丞答失鐵木兒與行台有隙,且恐陝西為擴廓帖木兒所據,陰結於孛羅帖木兒,請竹貞入城,劫御史大夫完者帖木兒及監察御史張可遵等印。其後屢使召完者帖木兒,貞拘留不遣。擴廓帖木兒遣部將貊高與李思齊合兵攻之,竹貞出降,遂從擴廓帖木兒。庚戌,星隕於濟南龍山,入地五尺。甲寅,詔授江南下第及後期舉人為路、府、州儒學教授。乙卯,太白犯井宿。丁巳,絳州有白虹二道,沖鬥牛間。庚申,平陽路有白氣三道,一貫北極,一貫北斗,一貫天漢,至夜分乃滅。壬戌,太白晝見,夜犯井宿。
qiū qī yuè wù chén shuò, jīng shī dà báo, shāng hé jià. dīng chǒu, yǐ mǎ liáng wèi zhōng shū cān zhī zhèng shì. yǐ yǒu, tài bái zhòu jiàn. yǒu xīng zhuì yú qìng yuán lù xī běi, shēng rú léi, guāng máng shù shí zhàng, jiǔ zhī nǎi miè.
秋七月戊辰朔,京師大雹,傷禾稼。丁丑,以馬良為中書參知政事。乙酉,太白晝見。有星墜於慶元路西北,聲如雷,光芒數十丈,久之乃滅。
bā yuè dīng yǒu shuò, wō rén kòu péng zhōu, shǒu jiāng liú xiān jī bài zhī. zì shí bā nián yǐ lái, wō rén lián kòu bīn hǎi jùn xiàn, zhì shì hǎi yú suì ān. xīn chǒu, kuò kuò tiē mù ér qiǎn bīng qīn bèi luó tiē mù ér suǒ shǒu zhī jìng. rén yín, tài bái fàn xuān yuán. yǐ sì, tài yīn fàn jiàn xīng. dīng wèi, tài bái fàn xuān yuán. jǐ yǒu, tài bái zhòu jiàn. bǐng chén, tài yīn fàn bì sù. yí zhōu yǒu chì qì gèn tiān, zhōng yǒu bái sè rú shé xíng, xú xú xī xíng, zhì yè fēn nǎi miè. wù wǔ, bèi luó tiē mù ér yán: kuò kuò tiē mù ér zhǒng xí fù è, yǒu bù chén zhī zuì, qǐ cì chù zhì. jǐ wèi, tài bái zhòu jiàn. xīn yǒu, tài bái fàn suì xīng. yǐ chǒu, tài bái fàn yòu zhí fǎ. shì yuè, dà míng bīng yǔ wěi hàn bīng dà zhàn yú pó yáng hú, chén yǒu liàng bài jī ér sǐ. qí zi lǐ zì lì, réng jù wǔ chāng wèi dōu, gǎi yuán dé shòu, dà míng bīng suì jìn wéi wǔ chāng. jiǔ yuè dīng mǎo shuò, qiǎn zhǎo wā shǐ dàn méng jiā jiā diàn hái guó, zhào cì qí guó zhǔ sān zhū jīn hǔ fú jí zhī jīn wén bì. xīn wèi, tài bái fàn zuǒ zhí fǎ. yǐ hài, suì xīng fàn yòu zhí fǎ. dīng chǒu, chén xīng fàn tián xīng, dīng hài, tài bái fàn tián xīng. chén xīng fàn kàng sù. shì yuè, zhāng shì chéng zì chēng wú wáng, lái qǐng mìng, bù bào. qiǎn hù bù shì láng bó luó tiē mù ér děng zhēng hǎi yùn yú zhāng shì chéng, shì chéng bù yǔ.
八月丁酉朔,倭人寇蓬州,守將劉暹擊敗之。自十八年以來,倭人連寇瀕海郡縣,至是海隅遂安。辛丑,擴廓帖木兒遣兵侵孛羅帖木兒所守之境。壬寅,太白犯軒轅。乙巳,太陰犯建星。丁未,太白犯軒轅。己酉,太白晝見。丙辰,太陰犯畢宿。沂州有赤氣亘天,中有白色如蛇形,徐徐西行,至夜分乃滅。戊午,孛羅帖木兒言:「擴廓帖木兒踵襲父惡,有不臣之罪,乞賜處置。」己未,太白晝見。辛酉,太白犯歲星。乙丑,太白犯右執法。是月,大明兵與偽漢兵大戰於鄱陽湖,陳友諒敗績而死。其子理自立,仍據武昌為都,改元德壽,大明兵遂進圍武昌。九月丁卯朔,遣爪哇使淡蒙加加殿還國,詔賜其國主三珠金虎符及織金紋幣。辛未,太白犯左執法。乙亥,歲星犯右執法。丁丑,辰星犯填星,丁亥,太白犯填星。辰星犯亢宿。是月,張士誠自稱吳王,來請命,不報。遣戶部侍郎博羅帖木兒等征海運於張士誠,士誠不與。
dōng shí yuè bǐng shēn shuò, qīng qí yī fāng chì qì qiān lǐ. guǐ mǎo, tài bái fàn dī sù. jiǎ chén, hú guǎng wěi yáo píng zhāng zhāng zhī yuàn yīn qiǎn rén yán yú kuò kuò tiē mù ér, shè jì qín shā wěi hàn zhǔ chén lǐ jí wěi xià zhǔ míng yù zhēn, bù guǒ. jǐ yǒu, jiān chá yù shǐ mǐ zhǐ ér hǎi yá hé zòu tài fù tài píng zuì zhuàng, zhào ān zhì tài píng yú shǎn xī zhī xī, réng jū shōu xuān mìng bìng yù cì děng wù. wù wǔ, tài bái fàn fáng sù. shì yuè, kuò kuò tiē mù ér qiǎn qiān shū mì yuàn shì rèn liàng fù ān lù fǔ. bèi luó tiē mù ér qiǎn bīng gōng jì níng, zhì shí lǐng guān, kuò kuò tiē mù ér dà pò zǒu zhī, qín qí jiāng wū mǎ ér yīn xìng zǔ. bèi luó tiē mù ér jūn yóu shì bù zhèn.
冬十月丙申朔,青齊一方赤氣千里。癸卯,太白犯氐宿。甲辰,湖廣偽姚平章、張知院陰遣人言於擴廓帖木兒,設計擒殺偽漢主陳理及偽夏主明玉珍,不果。己酉,監察御史米只兒海牙劾奏太傅太平罪狀,詔安置太平於陝西之西,仍拘收宣命並御賜等物。戊午,太白犯房宿。是月,擴廓帖木兒遣僉樞密院事任亮復安陸府。孛羅帖木兒遣兵攻冀寧,至石嶺關,擴廓帖木兒大破走之,擒其將烏馬兒、殷興祖。孛羅帖木兒軍由是不振。
shí yī yuè rén shēn, yù shǐ tái chén yán: gù yòu chéng xiàng tuō tuō yǒu dà chén zhī tǐ, xiàng zài zhōng shū, zhèng wù xiū jǔ, shēn jù mǎn yíng, zì qiú yǐn tuì, jiā fēng zhèng wáng, gù cí bù shòu. zài bǐng jūn zhóu, kè jì jiān wēi, tǒng jūn jìn zhēng, píng xú zhōu, shōu liù hé, dà gōng chuí chéng, fú yán gòu nán, fèng zhào xiè bīng, jiù biǎn yǐ méi. yǐ méng lù yòng qí zi, hái suǒ jí tián zhái, gèng qǐ mǐn qí xūn jiù, hái qí suǒ shòu xuān mìng. cóng zhī. guǐ wèi, tài yīn fàn xuān yuán, suì xīng fàn zuǒ zhí fǎ. shì suì, yù shǐ dài fū lǎo de shā yǔ zhī shū mì yuàn shì tū jiān tiē mù ér, dé zuì yú huáng tài zǐ, jiē bēn dà tóng, bèi luó tiē mù ér nì zhī yíng zhōng.
十一月壬申,御史台臣言:「故右丞相脫脫有大臣之體,向在中書,政務修舉,深懼滿盈,自求引退,加封鄭王,固辭不受。再秉鈞軸,克濟艱危,統軍進征,平徐州,收六合,大功垂成,浮言構難,奉詔謝兵,就貶以沒。已蒙錄用其子,還所籍田宅,更乞憫其勛舊,還其所授宣命。」從之。癸未,太陰犯軒轅,歲星犯左執法。是歲,御史大夫老的沙與知樞密院事禿堅帖木兒,得罪於皇太子,皆奔大同,孛羅帖木兒匿之營中。
èr shí sì nián chūn zhēng yuè wù yín, tài yīn fàn xuān yuán. gēng chén, bǎo dé zhōu mín jiā chǎn zhū yī tóu liǎng shēn.
二十四年春正月戊寅,太陰犯軒轅。庚辰,保德州民家產豬一頭兩身。
èr yuè rén zǐ, suì xīng fàn yòu zhí fǎ. guǐ chǒu, tài yīn fàn xī xián chí. shì yuè, dà míng miè wěi hàn, qí suǒ jù hú nán běi jiāng xī zhū jùn jiē jiàng yú dà míng.
二月壬子,歲星犯右執法。癸丑,太陰犯西咸池。是月,大明滅偽漢,其所據湖南北、江西諸郡皆降於大明。
sān yuè yǐ hài, jiān chá yù shǐ wáng duǒ liè tū cuī bo yán tiē mù ér děng jiàn huáng tài zǐ wù qīn zhēng. xīn mǎo, zhào yǐ bèi luó tiē mù ér nì lǎo de shā, móu wèi bèi nì, jiě qí bīng quán, xuē qí guān jué, hòu dào lù kāi tōng, xǔ hái sì chuān tián lǐ. bèi luó tiē mù ér jù mìng bù shòu.
三月乙亥,監察御史王朵列禿、崔卜顏帖木兒等諫皇太子勿親征。辛卯,詔以孛羅帖木兒匿老的沙,謀為悖逆,解其兵權,削其官爵,候道路開通,許還四川田裡。孛羅帖木兒拒命不受。
xià sì yuè jiǎ wǔ shuò, mìng kuò kuò tiē mù ér tǎo bèi luó tiē mù ér. yǐ wèi, tài yīn fàn xī xián chí. bèi luó tiē mù ér xī zhī zhào lìng diào qiǎn zhī shì fēi chū dì yì, jiē yòu chéng xiàng shuò sī jiān suǒ wèi, suì lìng tū jiān tiē mù ér jǔ bīng xiàng què. rén yín, tū jiān tiē mù ér bīng rù jū yōng guān. guǐ mǎo, zhī shū mì yuàn shì yě sù zhān shì bù lán xī yíng zhàn yú huáng hòu diàn. bù lán xī lì zhàn, yě sù bù yuán ér tuì, bù lán xī jǐ wèi suǒ huò, tuō shēn dōng zǒu. jiǎ chén, huáng tài zǐ lǜ shì wèi bīng chū guāng xī mén, dōng zǒu gǔ běi kǒu, qū xìng sōng. yǐ sì, tū jiān tiē mù ér bīng zhì qīng hé liè yíng. shí dū chéng wú bèi, chéng zhōng dà zhèn, lìng bǎi guān lì zú fēn shǒu jīng chéng, shǐ dá dá guó shī zhì qí jūn wèn gù, yǐ bì děi shuò sī jiān jí huàn guān pǔ bù huā wèi duì, zhào wèi jiě zhī, bù tīng. dīng wèi, zhào píng shuò sī jiān yú lǐng běi, cuàn pǔ bù huā yú gān sù, zhí ér yǔ zhī. fù bèi luó tiē mù ér qián guān, réng zǒng bīng. yǐ yě sù wèi zuǒ chéng xiàng. gēng xū, tū jiān tiē mù ér chén bīng zì jiàn dé mén rù, jìn dì yú yán chūn gé, tòng kū qǐng zuì, dì jiù yàn lài zhī. jiā bèi luó tiē mù ér tài bǎo, yī qián shǒu yù dà tóng, tū jiān tiē mù ér wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. xīn hài, tū jiān tiē mù ér jūn hái. huáng tài zǐ zhì lù ér lǐng. zhào zhuī jí zhī, hái gōng. guǐ chǒu, tài bái fàn jǐng sù.
夏四月甲午朔,命擴廓帖木兒討孛羅帖木兒。乙未,太陰犯西咸池。孛羅帖木兒悉知詔令調遣之事非出帝意,皆右丞相搠思監所為,遂令禿堅帖木兒舉兵向闕。壬寅,禿堅帖木兒兵入居庸關。癸卯,知樞密院事也速、詹事不蘭奚迎戰於皇后店。不蘭奚力戰,也速不援而退,不蘭奚幾為所獲,脫身東走。甲辰,皇太子率侍衛兵出光熙門,東走古北口,趨興、松。乙巳,禿堅帖木兒兵至清河列營。時都城無備,城中大震,令百官吏卒分守京城,使達達國師至其軍問故,以必得搠思監及宦官朴不花為對,詔慰解之,不聽。丁未,詔屏搠思監於嶺北,竄朴不花於甘肅,執而與之。復孛羅帖木兒前官,仍總兵。以也速為左丞相。庚戌,禿堅帖木兒陳兵自健德門入,覲帝於延春閣,慟哭請罪,帝就宴賚之。加孛羅帖木兒太保,依前守御大同,禿堅帖木兒為中書平章政事。辛亥,禿堅帖木兒軍還。皇太子至路兒嶺。詔追及之,還宮。癸丑,太白犯井宿。
wǔ yuè jiǎ zǐ shuò, huáng hé qīng. wù chén, kuò kuò tiē mù ér fèng mìng tǎo bèi luó tiē mù ér, tún bīng jì níng, qí dōng dào yǐ bái suǒ zhù lǐng bīng sān wàn, shǒu yù jīng shī, zhōng dào yǐ mò gāo zhú zhēn lǐng bīng sì wàn, xī dào yǐ guān bǎo lǐng jūn wǔ wàn, hé jī zhī. guān bǎo děng bīng bī dà tóng, bèi luó tiē mù ér liú bīng shǒu dà tóng, ér zì lǜ bīng yǔ tū jiān tiē mù ér lǎo de shā fù dà jǔ xiàng què. jiǎ xū, tài bái fàn guǐ sù. yǐ hài, yòu fàn jī shī qì, suì xīng fàn yòu zhí fǎ. liù yuè guǐ mǎo, sān xīng zhòu jiàn, bái qì héng tū qí zhōng. jiǎ chén, hé nán fǔ yǒu dà xīng yè jiàn nán fāng, guāng rú zhòu. dīng wèi, dà xīng yǔn, zhào yè rú zhòu, jí dàn, hēi qì huì àn rú yè. jiǎ yín, bái suǒ zhù yǐ bīng zhì jīng shī, qǐng huáng tài zǐ xī xíng. dīng sì, tài bái fàn yòu zhí fǎ. shì yuè, bǎo dé zhōu huáng lóng jiàn jǐng zhōng.
五月甲子朔,黃河清。戊辰,擴廓帖木兒奉命討孛羅帖木兒,屯兵冀寧,其東道以白鎖住領兵三萬,守御京師,中道以貊高、竹貞領兵四萬,西道以關保領軍五萬,合擊之。關保等兵逼大同,孛羅帖木兒留兵守大同,而自率兵與禿堅帖木兒、老的沙復大舉向闕。甲戌,太白犯鬼宿。乙亥,又犯積屍氣,歲星犯右執法。六月癸卯,三星晝見,白氣橫突其中。甲辰,河南府有大星夜見南方,光如晝。丁未,大星隕,照夜如晝,及旦,黑氣晦暗如夜。甲寅,白鎖住以兵至京師,請皇太子西行。丁巳,太白犯右執法。是月,保德州黃龍見井中。
qiū qī yuè guǐ hài, tài bái yǔ suì xīng hé yú yì sù. jiǎ zǐ, suì xīng fàn zuǒ zhí fǎ. bǐng xū, bèi luó tiē mù ér qián fēng jūn rù jū yōng guān, huáng tài zǐ qīn lǜ jūn yù yú qīng hé, yě sù jūn yú chāng píng, jūn shì jiē wú dòu zhì. huáng tài zǐ chí hái dū chéng, bái suǒ zhù yǐn bīng rù píng zé mén. dīng hài, bái suǒ zhù hù cóng huáng tài zǐ chū shùn chéng mén, yóu xióng bà hé jiān, qǔ dào wǎng jì níng. wù zǐ, bèi luó tiē mù ér zhù bīng jiàn dé mén wài, yǔ tū jiān tiē mù ér lǎo de shā rù jiàn dì yú xuān wén gé, sù qí fēi zuì, jiē qì, dì yì qì, nǎi cì yàn. bèi luó tiē mù ér yù zhuī xí huáng tài zǐ, lǎo de shā zhǐ zhī. gēng yín, zhào yǐ bèi luó tiē mù ér wèi zhōng shū zuǒ chéng xiàng, lǎo de shā wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì, tū jiān tiē mù ér wèi yù shǐ dài fū, qí bù shǔ bù liè shěng tái bǎi sī. yǐ yě sù zhī shū mì yuàn shì. zhào yù: bèi luó tiē mù ér kuò kuò tiē mù ér jù zhèn gǔ gōng, shì tóng xīn lǚ, zì jīn gè qì sù fèn, bì chéng dà xūn. shì yuè, dà míng bīng qǔ lú zhōu lù.
秋七月癸亥,太白與歲星合於翼宿。甲子,歲星犯左執法。丙戌,孛羅帖木兒前鋒軍入居庸關,皇太子親率軍御於清河,也速軍於昌平,軍士皆無鬥志。皇太子馳還都城,白鎖住引兵入平則門。丁亥,白鎖住扈從皇太子出順承門,由雄、霸、河間,取道往冀寧。戊子,孛羅帖木兒駐兵健德門外,與禿堅帖木兒、老的沙入見帝於宣文閣,訴其非罪,皆泣,帝亦泣,乃賜宴。孛羅帖木兒欲追襲皇太子,老的沙止之。庚寅,詔以孛羅帖木兒為中書左丞相,老的沙為中書平章政事,禿堅帖木兒為御史大夫,其部屬布列省台百司。以也速知樞密院事。詔諭:「孛羅帖木兒、擴廓帖木兒俱朕股肱,視同心膂,自今各棄宿忿,弼成大勛。」是月,大明兵取廬州路。
bā yuè rén chén shuò, rì yǒu shí zhī. yǐ wèi, yíng huò fàn guǐ sù. rén yín, zhào yǐ bèi luó tiē mù ér wèi zhōng shū yòu chéng xiàng jiān xiū guó shǐ, jié zhì tiān xià jūn mǎ. yǐ sì, huáng tài zǐ zhì jì níng. yǐ mǎo, zhāng shì chéng zì yǐ qí dì shì xìn dài dá shí tiē mù ěr wèi jiāng zhè xíng shěng zuǒ chéng xiàng. shì yuè, bèi luó tiē mù ér qǐng zhū xiá chén tū lǔ tiē mù ér bō dí wa ér mà, bà sān gōng bù jí zào zuò, shā tài huàn guān, jiǎn shěng qián liáng, jìn zhǐ xī fān sēng rén hǎo shì. jiǔ yuè xīn yǒu shuò, huàn guān sī lóng yí qián sòng gōng nǚ bó hū dōu chū zì shùn chéng mén, yǐ dá yú huáng tài zǐ. yǐ chǒu, tài bái zhòu jiàn. guǐ yǒu, yè, tiān xī běi yǒu hóng guāng, zhì dōng ér sàn. jiǎ shēn, tài yīn fàn xuān yuán. shì yuè, dà míng bīng qǔ zhōng xìng jí guī xiá tán héng děng lù.
八月壬辰朔,日有食之。乙未,熒惑犯鬼宿。壬寅,詔以孛羅帖木兒為中書右丞相、監修國史,節制天下軍馬。乙巳,皇太子至冀寧。乙卯,張士誠自以其弟士信代達識帖睦邇為江浙行省左丞相。是月,孛羅帖木兒請誅狎臣禿魯帖木兒、波迪哇兒禡,罷三宮不急造作,沙汰宦官,減省錢糧,禁止西番僧人好事。九月辛酉朔,宦官思龍宜潛送宮女伯忽都出自順承門,以達於皇太子。乙丑,太白晝見。癸酉,夜,天西北有紅光,至東而散。甲申,太陰犯軒轅。是月,大明兵取中興及歸、峽、潭、衡等路。
dōng shí yuè bǐng wǔ, tài yīn fàn bì sù. jǐ yǒu, tài yīn fàn jǐng sù. jǐ wèi, zhào huáng tài zǐ hái jīng shī. mìng yě sù lǎo de shā fēn dào zǒng bīng.
冬十月丙午,太陰犯畢宿。己酉,太陰犯井宿。己未,詔皇太子還京師。命也速、老的沙分道總兵。
shí èr yuè yǐ mǎo, tài yīn fàn tài bái.
十二月乙卯,太陰犯太白。
èr shí wǔ nián chūn zhēng yuè guǐ hài, fēng lǐ sī qí wèi xǔ guó gōng. bǐng yín, tài bái zhòu jiàn. wù chén, yì rú zhī. jǐ sì, dà míng bīng qǔ bǎo qìng lù, shǒu jiāng táng lóng dào dùn zǒu. wěi hàn shǒu jiāng xióng tiān ruì yǐ gàn zhōu jí sháo zhōu nán xióng jiàng yú dà míng. jiǎ xū, tài bái fàn jiàn xīng. rén wǔ, jiān chá yù shǐ bèi luó tiē mù ér jiǎ bīn děng biàn míng hā má xuě xuě zhī zuì.
二十五年春正月癸亥,封李思齊為許國公。丙寅,太白晝見。戊辰,亦如之。己巳,大明兵取寶慶路,守將唐隆道遁走。偽漢守將熊天瑞以贛州及韶州、南雄降於大明。甲戌,太白犯建星。壬午,監察御史孛羅帖木兒、賈彬等辯明哈麻、雪雪之罪。
èr yuè xīn chǒu, biàn liáng lù jiàn rì bàng yǒu yī yuè yī xīng. bǐng wǔ, tài yīn fàn tián xīng. wù wǔ, huáng tài zǐ zài jì níng, mìng gān sù xíng shěng píng zhāng zhèng shì duǒ ér zhǐ bān yǐ qí wáng ā lá qǐ ér jūn mǎ, huì píng zhāng zhèng shì zāng bo lǐ sī qí, gè yǐ bīng shǒu níng xià.
二月辛丑,汴梁路見日傍有一月一星。丙午,太陰犯填星。戊午,皇太子在冀寧,命甘肅行省平章政事朵兒只班以岐王阿剌乞兒軍馬,會平章政事臧卜、李思齊,各以兵守寧夏。
sān yuè gēng shēn, huáng tài zǐ xià lìng yú kuò kuò tiē mù ér jūn zhōng yuē: bèi luó tiē mù ér xí jù jīng shī, yú jì shòu mìng zǒng dū tiān xià zhū jūn, gōng xíng xiǎn fá, shǎo bǎo zhōng shū píng zhāng zhèng shì kuò kuò tiē mù ér, gōng lēi jiāng shì, fēn dào jìn bīng, zhū wáng fù mǎ jí shǎn xī píng zhāng zhèng shì lǐ sī qí děng, gè tǒng jūn mǎ, shàng qí fèn yì lù lì, kè qī huī fù. bǐng yín, bèi luó tiē mù ér yōu zhì huáng hòu qí shì yú zhū sè zǒng guǎn fǔ. dīng mǎo, mìng lǎo de shā bié tiē mù ér bìng wèi yù shǐ dài fū. wù chén, tài bái fàn lěi bì zhèn.
三月庚申,皇太子下令於擴廓帖木兒軍中曰:「孛羅帖木兒襲據京師,余既受命總督天下諸軍,恭行顯罰,少保、中書平章政事擴廓帖木兒,躬勒將士,分道進兵,諸王、駙馬及陝西平章政事李思齊等,各統軍馬,尚其奮義戮力,剋期恢復。」丙寅,孛羅帖木兒幽置皇后奇氏於諸色總管府。丁卯,命老的沙、別帖木兒並為御史大夫。戊辰,太白犯壘壁陣。
xià sì yuè gēng yín, bèi luó tiē mù ér zhì zhū sè zǒng guǎn fǔ jiàn huáng hòu qí shì, lìng hái gōng qǔ yìn zhāng, zuò shū yí huáng tài zǐ, qiǎn nèi shì guān wán zhě tū chí wǎng jì níng, fù chū huáng hòu, yōu zhī. yǐ sì, guān bǎo děng bīng jìn wéi dà tóng. rén zǐ, yíng huò fàn líng tái. yǐ mǎo, guān bǎo rù dà tóng.
夏四月庚寅,孛羅帖木兒至諸色總管府見皇后奇氏,令還宮取印章,作書遺皇太子,遣內侍官完者禿持往冀寧,復出皇后,幽之。乙巳,關保等兵進圍大同。壬子,熒惑犯靈台。乙卯,關保入大同。
wǔ yuè xīn yǒu, yíng huò fàn tài wēi yuán. jiǎ zǐ, jīng shī tiān yù máo, zhǎng chǐ xǔ, huò yán yú dì yuē: lóng sī yě. mìng shí ér sì zhī. yǐ hài, dà míng bīng pò ān lù fǔ, shǒu jiāng rèn liàng yíng zhàn, bèi zhí. jǐ mǎo, dà míng bīng pò xiāng yáng lù. shì yuè, hóu bo yán dá shī fèng wēi shùn wáng zì yún nán jīng shǔ zhuǎn zhàn ér chū, zhì chéng zhōu, yù zhī jīng shī, lǐ sī qí bǐ tún tián yú chéng zhōu. liù yuè wù zǐ shuò, yǐ lí ān dào wèi zhōng shū cān zhī zhèng shì. xīn chǒu, hú guǎng xíng shěng zuǒ chéng zhōu wén guì fù bǎo qìng lù. yǐ sì, huáng hòu qí shì zì yōu suǒ hái gōng. yǐ mǎo, yǐ tài wèi huǒ nǐ chì wèi yù shǐ dài fū. shì yuè, huáng tài zǐ jiā lǐ sī qí yín qīng róng lù dài fū bīn guó gōng zhōng shū píng zhāng zhèng shì huáng tài zǐ zhān shì, jiān sì chuān xíng shū mì yuàn shì hǔ fú zhāo tǎo shǐ. fēn zhōng shū sì bù.
五月辛酉,熒惑犯太微垣。甲子,京師天雨氂,長尺許,或言於帝曰:「龍絲也。」命拾而祀之。乙亥,大明兵破安陸府,守將任亮迎戰,被執。己卯,大明兵破襄陽路。是月,侯卜延答失奉威順王自雲南經蜀轉戰而出,至成州,欲之京師,李思齊俾屯田於成州。六月戊子朔,以黎安道為中書參知政事。辛丑,湖廣行省左丞周文貴復寶慶路。乙巳,皇后奇氏自幽所還宮。乙卯,以太尉火你赤為御史大夫。是月,皇太子加李思齊銀青榮祿大夫、邠國公、中書平章政事、皇太子詹事,兼四川行樞密院事、虎符招討使。分中書四部。
qiū qī yuè dīng chǒu, tián xīng suì xīng yíng huò jù yú jiǎo kàng. jǐ mǎo, tài yīn fàn bì sù. yǐ yǒu, bèi luó tiē mù ér fú zhū, tū jiān tiē mù ér lǎo de shā jiē dùn zǒu. bǐng xū, qiǎn shǐ hán bèi luó tiē mù ér shǒu wǎng jì níng, zhào huáng tài zǐ hái jīng shī. dà shè tiān xià. lí ān dào fāng tuō tuō léi yī shēng jiē fú zhū. shì yuè, jīng shī dà shuǐ. hé jué xiǎo liú kǒu, dá yú qīng hé. bā yuè dīng hài shuò, jīng chéng mén zhì shì bù kāi zhě sān rì. zhú zhēn mò gāo jūn zhì chéng wài, mìng jūn shì yuán chéng ér shàng, suì píng zé mén jiàn, xī yǐ jūn rù, zhàn mín jū, duó mín cái. yǐ wèi, tài yīn fàn jiàn xīng. jǐ hài, tài yīn fàn lěi bì zhèn. guǐ mǎo, zhào mìng huáng tài zǐ fēn diào jiāng shuài, kān dìng wèi fù jùn yì, jí hái jīng shī, xíng shì zhī jì, chéng zhì yòng rén, bìng zhǔn zhèng shòu. dīng wèi, huáng hòu hóng jí lá shì bēng. rén zǐ, yǐ hóng bǎo bǎo tiē gǔ sī bù huā niē liè tū bìng wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. jiǔ yuè, kuò kuò tiē mù ér hù cóng huáng tài zǐ zhì jīng shī. dīng chǒu, tài yīn fàn jǐng sù. rén wǔ, zhào yǐ bó sā lǐ wèi tài shī zhōng shū yòu chéng xiàng jiān xiū guó shǐ kuò kuò tiē mù ér wèi tài wèi zhōng shū zuǒ chéng xiàng lù jūn guó zhòng shì tóng jiān xiū guó shǐ zhī shū mì yuàn shì, jiān tài zǐ zhān shì. shì yuè, yǐ fāng guó zhēn wèi huái nán xíng shěng zuǒ chéng xiàng, fēn shěng qìng yuán.
秋七月丁丑,填星、歲星、熒惑聚於角、亢。己卯,太陰犯畢宿。乙酉,孛羅帖木兒伏誅,禿堅帖木兒、老的沙皆遁走。丙戌,遣使函孛羅帖木兒首往冀寧,召皇太子還京師。大赦天下。黎安道、方脫脫、雷一聲皆伏誅。是月,京師大水。河決小流口,達於清河。八月丁亥朔,京城門至是不開者三日。竹貞、貊高軍至城外,命軍士緣城而上,碎平則門鍵,悉以軍入,占民居,奪民財。乙未,太陰犯建星。己亥,太陰犯壘壁陣。癸卯,詔命皇太子分調將帥,戡定未復郡邑,即還京師,行事之際,承制用人,並准正授。丁未,皇后弘吉剌氏崩。壬子,以洪寶寶、帖古思不花、捏烈禿並為中書平章政事。九月,擴廓帖木兒扈從皇太子至京師。丁丑,太陰犯井宿。壬午,詔以伯撒里為太師、中書右丞相、監修國史;擴廓帖木兒為太尉、中書左丞相、錄軍國重事、同監修國史、知樞密院事,兼太子詹事。是月,以方國珍為淮南行省左丞相,分省慶元。
dōng shí yuè xīn mǎo, yíng huò fàn tiān jiāng. rén yín, yǐ hā lá zhāng wèi zhī shū mì yuàn shì. dīng wèi, yì wáng hún dōu tiē mù ér shū mì fù shǐ guān yīn nú qín lǎo de shā, zhū zhī. tū jiān tiē mù ér yǐ yú bīng wǎng bā ér sī zhī dì, mìng lǐng běi xíng shěng zuǒ chéng xiàng shān sēng jí zhī shū mì yuàn shì wèi sài yīn bù huā tóng tǎo zhī. wù shēn, yǐ zī zhèng yuàn shǐ tū lǔ wèi yù shǐ dài fū. jǐ yǒu, yíng huò fàn dòu sù. tài yīn fàn yòu zhí fǎ. gēng xū, tài yīn fàn tài wēi yuán. rùn yuè gēng shēn, yǐ bīn guó gōng wǔ shí bā wèi zhī shū mì yuàn shì. zhào zhāng liáng bì yú bǎo kǒng xìng děng xī tīng diào yú kuò kuò tiē mù ér. wù chén, tài bái chén xīng yíng huò jù yú dòu sù. tài yīn fàn bì sù. xīn wèi, zhào fēng kuò kuò tiē mù ér hé nán wáng, dài huáng tài zǐ qīn zhēng, zǒng zhì guān shǎn jìn jì shān dōng děng chù bìng yí nán yī yīng jūn mǎ, zhū wáng gè ài mǎ yīng gāi zǒng bīng tǒng bīng lǐng bīng děng guān, fán jūn mín yī qiè jī wù qián liáng míng jué chù zhì yǔ duó, xī tīng pián yí xíng shì. rén shēn, tài bái fàn chén xīng. xīn sì, yǐ tuō tuō mù ér wèi zhōng shū yòu chéng, dá shí tiē mù ér wèi cān zhī zhèng shì.
冬十月辛卯,熒惑犯天江。壬寅,以哈剌章為知樞密院事。丁未,益王渾都帖木兒、樞密副使觀音奴擒老的沙,誅之。禿堅帖木兒以余兵往八兒思之地,命嶺北行省左丞相山僧及知樞密院事魏賽因不花同討之。戊申,以資政院使禿魯為御史大夫。己酉,熒惑犯斗宿。太陰犯右執法。庚戌,太陰犯太微垣。閏月庚申,以賓國公五十八為知樞密院事。詔張良弼、俞寶、孔興等悉聽調於擴廓帖木兒。戊辰,太白、辰星、熒惑聚於斗宿。太陰犯畢宿。辛未,詔封擴廓帖木兒河南王,代皇太子親征,總制關陝、晉冀、山東等處並迤南一應軍馬,諸王各愛馬應該總兵、統兵、領兵等官,凡軍民一切機務、錢糧、名爵、黜陟、予奪,悉聽便宜行事。壬申,太白犯辰星。辛巳,以脫脫木兒為中書右丞,達識帖木兒為參知政事。
shí yī yuè jǐ chǒu, tài bái fàn yíng huò, tài yīn fàn lěi bì zhèn. bǐng shēn, tài yīn fàn bì sù. guǐ mǎo, tài yīn fàn tài wēi yuán. shì yuè, dà míng bīng qǔ tài zhōu. shí tài zhōu tōng zhōu gāo yóu huái ān xú zhōu sù zhōu sì zhōu háo zhōu ān fēng zhū jùn, jiē zhāng shì chéng suǒ jù.
十一月己丑,太白犯熒惑,太陰犯壘壁陣。丙申,太陰犯畢宿。癸卯,太陰犯太微垣。是月,大明兵取泰州。時泰州、通州、高郵、淮安、徐州、宿州、泗州、濠州、安豐諸郡,皆張士誠所據。
shí èr yuè yǐ mǎo, zhào lì cì huáng hòu qí shì wèi huáng hòu, gǎi qí shì wèi sù liáng hé shì, zhào tiān xià, réng fēng qí shì fù yǐ shàng sān shì jiē wèi wáng jué. guǐ hài, tài yīn fàn bì sù. yǐ tiē lín shā wèi zhōng shū cān zhī zhèng shì. gēng wǔ, suì xīng yǎn fáng sù. xīn wèi, tài yīn fàn yòu zhí fǎ. shì yuè, tū jiān tiē mù ér fú zhū.
十二月乙卯,詔立次皇后奇氏為皇后,改奇氏為肅良合氏,詔天下,仍封奇氏父以上三世皆為王爵。癸亥,太陰犯畢宿。以帖林沙為中書參知政事。庚午,歲星掩房宿。辛未,太陰犯右執法。是月,禿堅帖木兒伏誅。