shùn dì sì
◎顺帝四
sān nián chūn zhēng yuè bǐng zǐ, zhōng shū zuǒ chéng xǔ yǒu rén cí zhí. dīng chǒu, xiǎng yú tài miào. yǐ yǒu, zhōng shū píng zhāng zhèng shì nà lín cí zhí. gēng yín, shā tài qiè xuē dān míng shù.
三年春正月丙子,中书左丞许有壬辞职。丁丑,享于太庙。乙酉,中书平章政事纳麟辞职。庚寅,沙汰怯薛丹名数。
èr yuè wù xū, jì shè jì. jiǎ chén, tài yīn fàn jǐng sù, tián xīng fàn niú sù, yíng huò fàn luó yàn. dīng wèi, lì sì chuān shěng jiǎn jiào guān. liáo yáng wú zhě yě rén pàn. yǐ mǎo, tài yīn fàn dī sù. shì yuè, biàn liáng lù xīn zhèng mì èr xiàn dì zhèn. bǎo qìng lù jī, pàn guān wén shū nú yǐ suǒ shòu chì dié dài guān liáng wàn dàn zhèn zhī. qín zhōu chéng jì xiàn, gǒng chāng fǔ níng yuǎn fú qiāng xiàn shān bēng, shuǐ yǒng, nì sǐ rén wú suàn.
二月戊戌,祭社稷。甲辰,太阴犯井宿,填星犯牛宿,荧惑犯罗堰。丁未,立四川省检校官。辽阳吾者野人叛。乙卯,太阴犯氐宿。是月,汴梁路新郑、密二县地震。宝庆路饥,判官文殊奴以所受敕牒贷官粮万石赈之。秦州成纪县,巩昌府宁远、伏羌县山崩,水涌,溺死人无算。
sān yuè rén shēn, zào lù dǐng diàn. jiān chá yù shǐ chéng zūn děng yán:" kě yòng zhōng chǎng xià dì jǔ rén chōng xué zhèng shān cháng, guó xué shēng huì shì bù zhōng zhě, yǔ zhōng chǎng jǔ rén tóng." wù yín, zhào:" zuò xīn fēng xiàn. zài nèi zhī guān yǒu bù fǎ zhě, jiān chá yù shǐ hé zhī zài wài zhī guān yǒu bù fǎ zhě, xíng tái jiān chá yù shǐ hé zhī. suì yǐ bā yuè zhōng chū xún, cì nián sì yuè zhōng hái sī." rén wǔ, tài yīn fàn dī sù. shì yuè, zhào xiū liáo jīn sòng sān shǐ, yǐ zhōng shū yòu chéng xiàng tuì tuì wèi dōu zǒng cái guān, zhōng shū píng zhāng zhèng shì tiě mù ér tǎ shí zhōng shū yòu chéng tài píng yù shǐ zhōng chéng zhāng qǐ yán hàn lín xué shì ōu yáng xuán shì yù shǐ lǚ sī chéng hàn lín shì jiǎng xué shì jiē xī sī wèi zǒng cái guān.
三月壬申,造鹿顶殿。监察御史成遵等言:“可用终场下第举人充学正、山长,国学生会试不中者,与终场举人同。”戊寅,诏:“作新风宪。在内之官有不法者,监察御史劾之;在外之官有不法者,行台监察御史劾之。岁以八月终出巡,次年四月中还司。”壬午,太阴犯氐宿。是月,诏修辽、金、宋三史,以中书右丞相脱脱为都总裁官,中书平章政事铁木儿塔识、中书右丞太平、御史中丞张起岩、翰林学士欧阳玄、侍御史吕思诚、翰林侍讲学士揭傒斯为总裁官。
xià sì yuè bǐng shēn shuò, rì yǒu shí zhī. yǐ sì, xiǎng yú tài miào. shì yuè, liǎng dū sāng guǒ yè jiē shēng huáng sè lóng wén. chē jià shí xún shàng dōu.
夏四月丙申朔,日有食之。乙巳,享于太庙。是月,两都桑果叶皆生黄色龙文。车驾时巡上都。
wǔ yuè, hé jué bái máo kǒu. liù yuè rén zǐ, mìng jīng yán guān yuè jìn jiǎng zhě sān. shì yuè, huí huí lá lǐ wǔ bǎi yú rén dù hé kòu lüè jiě jí xí děng zhōu. zhōng shū hù bù yǐ guó yòng bù zú, qǐng zǔn jié fú fèi.
五月,河决白茅口。六月壬子,命经筵官月进讲者三。是月,回回剌里五百余人渡河寇掠解、吉、隰等州。中书户部以国用不足,请撙节浮费。
qiū qī yuè dīng mǎo, xiǎng yú tài miào. wù chén, xiū dà dū chéng. wù yín, lì yǒng chāng děng chù xuān wèi sī. gēng chén, tài bái fàn yòu zhí fǎ. shì yuè, xīng guó lù dà hàn, hé nán zì sì yuè zhì shì yuè lín yǔ bù zhǐ. hù bù fù yán zǔn jié qián liáng.
秋七月丁卯,享于太庙。戊辰,修大都城。戊寅,立永昌等处宣慰司。庚辰,太白犯右执法。是月,兴国路大旱,河南自四月至是月霖雨不止。户部复言撙节钱粮。
bā yuè jiǎ wǔ shuò, jìn níng lù lín fén xiàn xiàn jiā hé, yī jīng yǒu bā suì zhě. mìng duǒ sī má tóng zhī xuān wèi sī shì suǒ ér hā děng tǎo sì chuān shàng péng suǒ chī zéi. wù xū, jì shè jì. shān dōng yǒu zéi fén lüè yǎn zhōu. shì yuè, chē jià hái zì shàng dōu. jiǔ yuè jiǎ zǐ, hú guǎng xíng shěng píng zhāng zhèng shì gǒng bo bān qín dào zhōu hè zhōu yáo zéi shǒu táng dà èr jiǎng rén wǔ zhì jīng, zhū zhī. qí dǎng jiǎng bǐng, zì hào shùn tiān wáng, gōng pò lián guì èr zhōu. jiǎ shēn, xiū lǐ tài miào, qiǎn guān gào jì, fèng qiān shén zhǔ yú hòu diàn.
八月甲午朔,晋宁路临汾县献嘉禾,一茎有八穗者。命朵思麻同知宣慰司事锁儿哈等讨四川上蓬琐吃贼。戊戌,祭社稷。山东有贼焚掠兖州。是月,车驾还自上都。九月甲子,湖广行省平章政事巩卜班擒道州、贺州徭贼首唐大二、蒋仁五至京,诛之。其党蒋丙,自号顺天王,攻破连、桂二州。甲申,修理太庙,遣官告祭,奉迁神主于后殿。
dōng shí yuè yǐ wèi, zēng lì xún fáng bǔ dào suǒ yú yǒng chāng. dīng yǒu, gào jì tài miào, fèng ān shén zhǔ. wù xū, dì jiāng sì nán jiāo, gào jì tài miào. zhì níng zōng shì, wèn yuē:" zhèn, níng zōng xiōng yě, dāng bài fǒu?" tài cháng bó shì liú wén duì yuē:" níng zōng suī dì, qí wèi dì shí, bì xià wèi zhī chén. chūn qiū shí, lǔ mǐn gōng dì yě, xī gōng xiōng yě, mǐn gōng xiān wèi jūn, zōng miào zhī jì, wèi wén xī gōng bù bài. bì xià dāng bài." dì nǎi bài. dīng wèi, yuè shí. jǐ yǒu, dì qīn sì shàng dì yú nán jiāo, yǐ tài zǔ pèi. guǐ chǒu, mìng qiān shū mì yuàn shì hán yuán shàn wèi zhōng shū cān zhī zhèng shì, zhōng shū cān yì mǎi mù dīng tóng zhī xuān huī yuàn shì. jǐ wèi, yǐ jiāo sì lǐ chéng, zhào dà shè tiān xià, wén guān pǔ jiǎn yī zī, wǔ guān shēng sàn guān yī děng, juān mín jiān tián zū wǔ fēn, cì gāo nián bó. yǐ hú guǎng xíng shěng píng zhāng zhèng shì gǒng bo bān wèi xuān huī yuàn shǐ, xíng shū mì yuàn zhī yuàn là là wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ.
冬十月乙未,增立巡防捕盗所于永昌。丁酉,告祭太庙,奉安神主。戊戌,帝将祀南郊,告祭太庙。至宁宗室,问曰:“朕,宁宗兄也,当拜否?”太常博士刘闻对曰:“宁宗虽弟,其为帝时,陛下为之臣。春秋时,鲁闵公弟也,僖公兄也,闵公先为君,宗庙之祭,未闻僖公不拜。陛下当拜。”帝乃拜。丁未,月食。己酉,帝亲祀上帝于南郊,以太祖配。癸丑,命佥枢密院事韩元善为中书参知政事,中书参议买木丁同知宣徽院事。己未,以郊祀礼成,诏大赦天下,文官普减一资,武官升散官一等,蠲民间田租五分,赐高年帛。以湖广行省平章政事巩卜班为宣徽院使,行枢密院知院剌剌为翰林学士承旨。
shí yī yuè xīn wèi, xiǎng yú tài miào.
十一月辛未,享于太庙。
shí èr yuè bǐng shēn, zhào xiě jīn zì cáng jīng. dīng wèi, yǐ bié ér qiè bù huā wèi zhōng shū zuǒ chéng xiàng. shì yuè, jiāo zhōu jí shǔ yì gāo mì dì zhèn. hé nán děng chù mín jī, zhèn tiào mài shí wàn dàn. shì suì, zhào lì cháng píng cāng, bà mín jiān shí yán. zhēng yí yì tuō yīn bó yán zhāng jǐn dù běn, běn cí bù zhì.
十二月丙申,诏写金字《藏经》。丁未,以别儿怯不花为中书左丞相。是月,胶州及属邑高密地震。河南等处民饥,赈粜麦十万石。是岁,诏立常平仓,罢民间食盐。征遗逸脱因、伯颜、张瑾、杜本,本辞不至。
sì nián chūn zhēng yuè xīn wèi, xiǎng yú tài miào. xīn sì, zhào:" dìng shǒu lìng chù zhì zhī fǎ, liù shì bèi zhě shēng yī děng, sì shì bèi zhě jiǎn yī zī, sān shì bèi zhě píng qiān, liù shì jù bù bèi zhě jiàng yī děng." gēng yín, hé jué cáo zhōu, gù fū wàn wǔ qiān bā bǎi xiū zhù zhī. shì yuè, hé yòu jué biàn liáng.
四年春正月辛未,享于太庙。辛巳,诏:“定守令黜陟之法,六事备者升一等,四事备者减一资,三事备者平迁,六事俱不备者降一等。”庚寅,河决曹州,雇夫万五千八百修筑之。是月,河又决汴梁。
èr yuè wù xū, jì shè jì. xīn chǒu, sì chuān xíng shěng lì huì mín yào jú. shì yuè, zhōng shū yòu chéng tài píng shēng píng zhāng zhèng shì.
二月戊戌,祭社稷。辛丑,四川行省立惠民药局。是月,中书右丞太平升平章政事。
rùn yuè xīn yǒu shuò, yǒng píng lǐ zhōu děng lù jī, zhèn zhī. yǐ hài, yuè shí. sān yuè dīng yǒu, fù lì wǔ gōng xiàn. rén yín, tè shòu bā tū má duǒ ér zhǐ zhēng dōng xíng shěng zuǒ chéng xiàng, sì gāo lí guó wáng. guǐ chǒu, yǐ hé nán xíng shěng píng zhāng zhèng shì nà lín wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì, jí xián dà xué shì yáo yōng wèi zhōng shū zuǒ chéng.
闰月辛酉朔,永平、澧州等路饥,赈之。乙亥,月食。三月丁酉,复立武功县。壬寅,特授八秃麻朵儿只征东行省左丞相,嗣高丽国王。癸丑,以河南行省平章政事纳麟为中书平章政事,集贤大学士姚庸为中书左丞。
xià sì yuè dīng hài, fù lì guǎng yàng jú. shì yuè, chē jià shí xún shàng dōu.
夏四月丁亥,复立广样局。是月,车驾时巡上都。
wǔ yuè yǐ wèi, yòu chéng xiàng tuì tuì cí zhí, bù xǔ jiǎ chén, xǔ zhī, yǐ ā lǔ tú wèi zhōng shū yòu chéng xiàng. yǐ sì, fēng tuì tuì wèi zhèng wáng, shí yì ān fēng, cì jīn yìn jí hǎi qīng wén bào děng wù, jù cí bù shòu. shì yuè, dà lín yǔ, huáng hé yì, píng dì shuǐ èr zhàng, jué bái máo dī jīn dī, cáo pú jì yǎn jiē bèi zāi. liù yuè wù chén, gǒng chāng lǒng xī xiàn jī, měi hù dài cháng píng cāng sù sān dòu, qí nián fēng hái guān. jǐ sì, cì tuì tuì sōng jiāng tián, wèi lì sōng jiāng děng chù dào tián tí lǐng suǒ.
五月乙未,右丞相脱脱辞职,不许;甲辰,许之,以阿鲁图为中书右丞相。乙巳,封脱脱为郑王,食邑安丰,赐金印及海青、文豹等物,俱辞不受。是月,大霖雨,黄河溢,平地水二丈,决白茅堤、金堤,曹、濮、济、兖皆被灾。六月戊辰,巩昌陇西县饥,每户贷常平仓粟三斗,俟年丰还官。己巳,赐脱脱松江田,为立松江等处稻田提领所。
qiū qī yuè wù zǐ shuò, wēn zhōu jù fēng dà zuò, hǎi shuǐ yì, dì zhèn. yì dōu bīn hǎi yán tú guō huǒ nǐ chì zuò luàn. jǐ chǒu, xiǎng yú tài miào. shì yuè, luán hé shuǐ yì.
秋七月戊子朔,温州飓风大作,海水溢,地震。益都濒海盐徒郭火你赤作乱。己丑,享于太庙。是月,滦河水溢。
bā yuè wù wǔ, jì shè jì. dīng mǎo, shān dōng lín yǔ, mín jī xiāng shí, zhèn zhī. bǐng xū, cì tuì tuì jīn shí dìng yín wǔ shí dìng chāo wàn dìng bì bó èr bǎi pǐ, cí bù shòu. shì yuè, shǎn xī xíng shěng lì huì mín yào jú. jǔ zhōu méng yīn xiàn dì zhèn. guō huǒ nǐ chì shàng tài xíng, yóu líng chuān rù hú guān, zhì guǎng píng, shā bīng mǎ zhǐ huī, fù huán yì dōu. chē jià hái zì shàng dōu. jiǔ yuè dīng hài shuò, rì yǒu shí zhī. bǐng wǔ, mìng tài píng tí diào dōu shuǐ jiān. xīn hài, yǐ nán tái zhì shū shì yù shǐ qín cóng dé wèi jiāng zhè xíng shěng cān zhī zhèng shì, tí diào hǎi yùn. guǐ chǒu, mìng yù shǐ dài fū yě xiān tiē mù ér píng zhāng zhèng shì tiě mù ér tǎ shí zhī jīng yán shì, yòu chéng dá shí tiē mù ěr tí diào xuān wén gé zhī jīng yán shì.
八月戊午,祭社稷。丁卯,山东霖雨,民饥相食,赈之。丙戌,赐脱脱金十锭、银五十锭、钞万锭、币帛二百匹,辞不受。是月,陕西行省立惠民药局。莒州蒙阴县地震。郭火你赤上太行,由陵川入壶关,至广平,杀兵马指挥,复还益都。车驾还自上都。九月丁亥朔,日有食之。丙午,命太平提调都水监。辛亥,以南台治书侍御史秦从德为江浙行省参知政事,提调海运。癸丑,命御史大夫也先帖木儿、平章政事铁木儿塔识知经筵事,右丞达识帖睦迩提调宣文阁、知经筵事。
dōng shí yuè yǐ yǒu, yì xiū huáng hé huái hé dī yàn.
冬十月乙酉,议修黄河、淮河堤堰。
shí yī yuè dīng hài shuò, yǐ gè jùn xiàn mín jī, bù xǔ yì pèi shí yán. fù lìng mín rù sù bǔ guān, yǐ bèi zhèn jì. wù zǐ, jìn nèi wài guān mín yàn huì bù de yòng zhū huā. jǐ hài, bǎo dìng lù jī, yǐ chāo bā wàn dìng liáng wàn dàn zhèn zhī. wù shēn, hé nán mín jī, jìn jiǔ.
十一月丁亥朔,以各郡县民饥,不许抑配食盐。复令民入粟补官,以备赈济。戊子,禁内外官民宴会不得用珠花。己亥,保定路饥,以钞八万锭、粮万石赈之。戊申,河南民饥,禁酒。
shí èr yuè jǐ wèi, sì chuān lián fǎng sī jiàn yán:" guǎng yuán děng wǔ lù, guǎng ān děng sān fǔ, yǒng níng děng liǎng xuān fǔ sī, qǐng yī nèi jùn shè zhì tuī guān yī yuán." cóng zhī. rén xū, tài yīn fàn wài píng. guǐ hài, hàn yáng dì zhèn. wù yín, yáo zéi kòu jìng zhōu.
十二月己未,四川廉访司建言:“广元等五路,广安等三府,永宁等两宣抚司,请依内郡设置推官一员。”从之。壬戌,太阴犯外屏。癸亥,汉阳地震。戊寅,徭贼寇靖州。
shì yuè, dōng píng dì zhèn. jìn yín cí. zhèn dōng chāng jǐ nán bān yáng qìng yuán fǔ zhōu jī mín. shì suì, yáo zéi kòu xún zhōu, tóng zhī fǔ shì bǎo tóng lǜ mín bīng jī zǒu zhī.
是月,东平地震。禁淫祠。赈东昌、济南、般阳、庆元、抚州饥民。是岁,徭贼寇浔州,同知府事保童率民兵击走之。
wǔ nián chūn zhēng yuè xīn mǎo, xiǎng yú tài miào. shì yuè, jì zhōu dì zhèn.
五年春正月辛卯,享于太庙。是月,蓟州地震。
èr yuè wù wǔ, jì shè jì.
二月戊午,祭社稷。
sān yuè xīn mǎo, dì qīn shì jìn shì qī shí yǒu bā rén, cì pǔ yán bù huā zhāng shì jiān jìn shì jí dì, qí yú cì chū shēn yǒu chà. shì yuè, yǐ chén sī qiān cān yì zhōng shū shěng shì. xiān shì, sī qiān jiàn yán:" suǒ zài dào qǐ, gài yóu suì jī mín pín, yí dà fā cāng lǐn zhèn zhī, yǐ shōu rén xīn, réng fēn bù zhòng bīng zhèn fǔ zhōng xià." bù tīng. dà dū yǒng píng gǒng chāng xīng guó ān lù děng chù bìng táo wēn wàn hù fǔ gè yì rén mín jī, zhèn zhī.
三月辛卯,帝亲试进士七十有八人,赐普颜不花、张士坚进士及第,其余赐出身有差。是月,以陈思谦参议中书省事。先是,思谦建言:“所在盗起,盖由岁饥民贫,宜大发仓廪赈之,以收人心,仍分布重兵镇抚中夏。”不听。大都、永平、巩昌、兴国、安陆等处并桃温万户府各翼人民饥,赈之。
xià sì yuè dīng mǎo, dà dū liú mín, guān gěi lù liáng, qiǎn qí huán xiāng. shì yuè, biàn liáng jǐ nán bīn zhōu ruì zhōu děng chù mín jī, zhèn zhī. mù fù hù chū mǐ wǔ shí shí yǐ shàng zhě, jīng yǐ yì shì zhī hào. chē jià shí xún shàng dōu.
夏四月丁卯,大都流民,官给路粮,遣其还乡。是月,汴梁、济南、邠州、瑞州等处民饥,赈之。募富户出米五十石以上者,旌以义士之号。车驾时巡上都。
wǔ yuè jǐ chǒu, zhào yǐ jūn shì suǒ lüè yún nán zǐ nǚ yī qiān yī bǎi rén fàng huán xiāng lǐ, réng gěi qí xíng liáng, bù yuàn guī zhě tīng. dīng wèi, hé jiān zhuǎn yùn sī zào hù bèi shuǐ zāi, zhào quán miǎn yú yán èr wàn yǐn, hòu nián fēng bǔ hái guān. liù yuè, lú zhōu zhāng shùn xìng chū mǐ wǔ bǎi yú shí zhèn jī, jīng qí mén.
五月己丑,诏以军士所掠云南子女一千一百人放还乡里,仍给其行粮,不愿归者听。丁未,河间转运司灶户被水灾,诏权免余盐二万引,候年丰补还官。六月,庐州张顺兴出米五百余石赈饥,旌其门。
qiū qī yuè dīng hài, hé jué jì yīn. jǐ chǒu, xiǎng yú tài miào. bǐng wǔ, mìng yě xiān tiē mù ér tiě mù ér tǎ shí bìng wèi yù shǐ dài fū. zhào zuò xīn fēng jì.
秋七月丁亥,河决济阴。己丑,享于太庙。丙午,命也先帖木儿、铁木儿塔识并为御史大夫。诏作新风纪。
bā yuè wù wǔ, jì shè jì. shì yuè, chē jià hái zì shàng dōu. jiǔ yuè xīn sì shuò, rì yǒu shí zhī. wù xū, kāi jiǔ jìn. xīn chǒu, yǐ zhōng shū yòu chéng dá shí tiē mù ěr wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ, zhōng shū cān zhī zhèng shì shuò sī jiān wèi yòu chéng, zī zhèng yuàn shǐ duǒ ér zhí bān wèi zhōng shū cān zhī zhèng shì. shì yuè, gé bà ào lǔ.
八月戊午,祭社稷。是月,车驾还自上都。九月辛巳朔,日有食之。戊戌,开酒禁。辛丑,以中书右丞达识帖睦迩为翰林学士承旨,中书参知政事搠思监为右丞,资政院使朵儿直班为中书参知政事。是月,革罢奥鲁。
dōng shí yuè rén zǐ, yǐ zhōng shū píng zhāng zhèng shì tài píng wèi yù shǐ dài fū. yǐ mǎo, xiǎng yú tài miào. xīn yǒu, mìng fèng shǐ xuān fǔ xún xíng tiān xià, zhào yuē:
冬十月壬子,以中书平章政事太平为御史大夫。乙卯,享于太庙。辛酉,命奉使宣抚巡行天下,诏曰:
zhèn zì jiàn zuò yǐ lái, zhì jīn shí yǒu yú nián, tuō shēn yì zhào zhī shàng, duān jū jiǔ zhòng zhī zhōng, ěr mù suǒ jí, qǐ néng zhōu zhī? gù suī sù yè yōu qín, jì ān lí shù, ér hé qì wèi zhēn, zāi shěng shí zuò, shēng jiào wèi qià, fēng sú wèi chún, lì bì wèi qū, mín mò zī shén. qǐ chéng xuān zhī jì, jiū hé zhī sī, fèng xíng yǒu suǒ wèi zhì yú? ruò jī xiān cháo chéng xiàn, qiǎn guān fēn dào fèng shǐ xuān fǔ, bù zhèn dé yì, xún mín jí kǔ, shū dí yuān zhì, juān chú fán kē. tǐ chá guān lì xián fǒu, míng jiā chù zhì, yǒu zuì zhě, sì pǐn yǐ shàng tíng zhí shēn qǐng, wǔ pǐn yǐ xià jiù biàn chǔ jué. mín jiān yī qiè xīng lì chú hài zhī shì, xī tīng jǔ xíng.
朕自践祚以来,至今十有余年,托身亿兆之上,端居九重之中,耳目所及,岂能周知?故虽夙夜忧勤,觊安黎庶,而和气未臻,灾眚时作,声教未洽,风俗未淳,吏弊未祛,民瘼滋甚。岂承宣之寄,纠劾之司,奉行有所未至欤?若稽先朝成宪,遣官分道奉使宣抚,布朕德意,询民疾苦,疏涤冤滞,蠲除烦苛。体察官吏贤否,明加黜陟,有罪者,四品以上停职申请,五品以下就便处决。民间一切兴利除害之事,悉听举行。
mìng jiāng xī xíng shěng zuǒ chéng hū dōu bù dīng lì bù shàng shū hé zhí lǐ xún liǎng zhè jiāng dōng dào, qián yún nán xíng shěng yòu chéng sàn sàn jiāng zuò yuàn shǐ wáng shì hóng xún jiāng xī fú jiàn dào, dà dū lù dá lǔ huā chì bá shí jiāng zhè xíng shěng cān zhī zhèng shì qín cóng dé xún jiāng nán hú guǎng dào, lì bù shàng shū dìng sēng xuān zhèng qiān yuàn wèi jǐng dào xún hé nán jiāng běi dào, zī zhèng yuàn shǐ mán zǐ bīng bù shàng shū lǐ xiàn xún yàn nán shān dōng dào, bīng bù shàng shū bù huā shū mì yuàn pàn guān jìn yì xún hé dōng shǎn xī dào, xuān zhèng yuàn tóng zhī bó jiā nú xuān huī qiān yuàn wáng yě sù dié ér xún shān běi liáo dōng dào, jīng hú běi dào xuān wèi shǐ ā qǐ lá liǎng huái yùn shǐ dù dé yuǎn xún yún nán shěng, shàng dōu liú shǒu ā yá chì shǎn xī xíng shěng zuǒ chéng wáng shēn xún gān sù yǒng chāng dào, dà dū liú shǒu dá ěr má shī lǐ hé nán xíng shěng cān zhī zhèng shì wáng shǒu chéng xún sì chuān shěng, qián xī tái zhōng chéng dìng dìng jí xián shì jiǎng xué shì sū tiān jué xún jīng jī dào, píng jiāng lù dá lǔ huā chì zuǒ dá nà shī lǐ dōu shuǐ jiān jiǎ wéi zhēn xún hǎi běi hǎi nán guǎng dōng dào. huáng hé fàn yì. xīn wèi, liáo jīn sòng sān shǐ chéng, yòu chéng xiàng ā lǔ tú jìn zhī, dì yuē:" shǐ jì chéng shū, qián rén shàn zhě, zhèn dāng qǔ yǐ wéi fǎ, è zhě qǔ yǐ wéi jiè, rán qǐ zhǐ jī quàn wèi jūn zhě, wèi chén zhě yì dāng zhī zhī. qīng děng qí tǐ zhèn xīn, yǐ qián dài shàn è wèi miǎn." jǐ mǎo, jiān chá yù shǐ bù dá shī lǐ qǐng bà zào zuò bù jí zhī wù. shì yuè, yǐ lǚ sī chéng wèi zhōng shū cān zhī zhèng shì.
命江西行省左丞忽都不丁、吏部尚书何执礼巡两浙江东道,前云南行省右丞散散、将作院使王士弘巡江西福建道,大都路达鲁花赤拔实、江浙行省参知政事秦从德巡江南湖广道,吏部尚书定僧、宣政佥院魏景道巡河南江北道,资政院使蛮子、兵部尚书李献巡燕南山东道,兵部尚书不花、枢密院判官靳义巡河东陕西道,宣政院同知伯家奴、宣徽佥院王也速迭儿巡山北辽东道,荆湖北道宣慰使阿乞剌、两淮运使杜德远巡云南省,上都留守阿牙赤、陕西行省左丞王绅巡甘肃永昌道,大都留守答尔麻失里、河南行省参知政事王守诚巡四川省,前西台中丞定定、集贤侍讲学士苏天爵巡京畿道,平江路达鲁花赤左答纳失里、都水监贾惟贞巡海北海南广东道。黄河泛溢。辛未,辽、金、宋三史成,右丞相阿鲁图进之,帝曰:“史既成书,前人善者,朕当取以为法,恶者取以为戒,然岂止激劝为君者,为臣者亦当知之。卿等其体朕心,以前代善恶为勉。”己卯,监察御史不答失里请罢造作不急之务。是月,以吕思诚为中书参知政事。
shí yī yuè jiǎ wǔ, zhì zhèng tiáo gé chéng. fèng yuán lù chén wàng shū wěi chēng yàn tiē gǔ sī tài zǐ, fú zhū.
十一月甲午,《至正条格》成。奉元路陈望叔伪称燕帖古思太子,伏诛。
shí èr yuè dīng sì, zhào dìng jiàn jǔ shǒu lìng fǎ. shì suì, xuān huī yuàn shǐ dǔ lián tiě mù ěr zhī shū mì yuàn shì, féng sī wēn wèi yù shǐ zhōng chéng.
十二月丁巳,诏定荐举守令法。是岁,宣徽院使笃怜铁穆迩知枢密院事,冯思温为御史中丞。
liù nián chūn èr yuè gēng xū shuò, rì yǒu shí zhī. xīn wèi, xīng guó yǔ báo, dà zhě rú mǎ shǒu. shì yuè, shān dōng dì zhèn, qī rì nǎi zhǐ.
六年春二月庚戌朔,日有食之。辛未,兴国雨雹,大者如马首。是月,山东地震,七日乃止。
sān yuè xīn wèi, dào è lǐ kāi wù zhī zhá hé, jié shāng lǚ chuán. liǎng huái yùn shǐ sòng wén zàn yán:" shì huáng kāi huì tōng hé qiān yǒu yú lǐ, suì yùn mǐ zhì jīng zhě wǔ bǎi wàn dàn. jīn qí zéi bù guò sì shí rén, jié chuán sān bǎi sōu ér mò néng bǔ, kǒng yùn dào zǔ sè, qǐ xuǎn néng chén lǜ zhuàng yǒng qiān qí bǔ zhī." bù tīng. wù shēn, jīng jī dào qǐ, fàn yáng xiàn qǐng zēng shè xiàn wèi jí xún jǐng bīng, cóng zhī. shān dōng dào qǐ, zhào zhōng shū cān zhī zhèng shì suǒ nán bān zhì dōng píng zhèn è. bā fān lóng yí jìn mǎ.
三月辛未,盗扼李开务之闸河,劫商旅船。两淮运使宋文瓒言:“世皇开会通河千有余里,岁运米至京者五百万石。今骑贼不过四十人,劫船三百艘而莫能捕,恐运道阻塞,乞选能臣率壮勇千骑捕之。”不听。戊申,京畿盗起,范阳县请增设县尉及巡警兵,从之。山东盗起,诏中书参知政事锁南班至东平镇遏。八番龙宜进马。
xià sì yuè rén zǐ, liáo yáng wèi bǔ hǎi dōng qīng fán rǎo, wú zhě yě rén jí shuǐ dá dá jiē pàn. guǐ chǒu, yǐ zhǎng jí wèi huáng tài zǐ gōng fù guān. bān zhì zhèng tiáo gé yú tiān xià. jiǎ yín, yǐ zhōng shū cān zhī zhèng shì lǚ sī chéng wèi zuǒ chéng. yǐ mǎo, xiǎng yú tài miào. dīng mǎo, chē jià shí xún shàng dōu. fā mǐ èr shí wàn dàn zhèn tiào pín mín. wàn hù mǎi zhù děng tǎo wú zhě yě rén yù hài, zhào xù qí jiā. yǐ zhōng shū zuǒ chéng lǚ sī chéng zhī jīng yán shì. mìng zuǒ yòu èr sī liù bù lì shǔ yú wǔ hòu jiǎng xí jīng shǐ.
夏四月壬子,辽阳为捕海东青烦扰,吾者野人及水达达皆叛。癸丑,以长吉为皇太子宫傅官。颁《至正条格》于天下。甲寅,以中书参知政事吕思诚为左丞。乙卯,享于太庙。丁卯,车驾时巡上都。发米二十万石赈粜贫民。万户买住等讨吾者野人遇害,诏恤其家。以中书左丞吕思诚知经筵事。命左右二司、六部吏属于午后讲习经史。
wǔ yuè rén wǔ, shǎn xī jī, jìn jiǔ. xiàng zhōu dào qǐ. jiāng xī tián fù tí jǔ sī rǎo mín, bà zhī. dīng hài, dào qiè tài miào shén zhǔ. qiǎn huǒ ér hū dá tǎo wú zhě yě rén. dīng yǒu, yǐ huáng hé jué, lì hé nán shān dōng dōu shuǐ jiān. liù yuè jǐ yǒu, tīng zhōu lián chéng xiàn mín luó tiān lín chén jī wàn pàn, xiàn cháng tīng xiàn, fú jiàn yuán shuài fǔ jīng lì zhēn bǎo wàn hù lián hé shàng děng tǎo zhī. dīng sì, zhào yǐ yún nán zéi sǐ kě fá dào jù yī fāng, qīn duó lù diān, mìng yì tū hún wèi yún nán xíng shěng píng zhāng zhèng shì tǎo zhī.
五月壬午,陕西饥,禁酒。象州盗起。江西田赋提举司扰民,罢之。丁亥,盗窃太庙神主。遣火儿忽答讨吾者野人。丁酉,以黄河决,立河南山东都水监。六月己酉,汀州连城县民罗天麟、陈积万叛,陷长汀县,福建元帅府经历真宝、万户廉和尚等讨之。丁巳,诏以云南贼死可伐盗据一方,侵夺路甸,命亦秃浑为云南行省平章政事讨之。
qiū qī yuè jǐ mǎo, xiǎng yú tài miào. bǐng xū, yǐ liáo yáng wú zhě yě rén děng wèi jìng, mìng tài bǎo bó sā lǐ wèi liáo yáng xíng shěng zuǒ chéng xiàng zhèn zhī. dīng hài, jiàng zhào zhāo yù sǐ kě fá. sàn máo dòng mán tán quán zài pàn, zhāo xiáng zhī, yǐ wéi sàn máo shì yá děng chù jūn mín xuān fǔ shǐ, zhì guān shǔ, gěi xuān chì hǔ fú, shè lì yì pù. guǐ sì, zhào xuǎn qiè xuē guān wèi lù fǔ xiàn dá lǔ huā chì. bǐng shēn, yǐ duǒ ér zhí bān wèi zhōng shū yòu chéng, dá ér má wèi cān zhī zhèng shì. rén yín, yǐ yù shǐ dài fū yì lián zhēn bān děng zhī jīng yán shì. jiǎ chén, jīng jī fèng shǐ xuān fǔ dìng dìng zòu yán yù shǐ sā bā ér děng zuì, zhàng chù zhī. shí zhū dào fèng shǐ, jiē yǔ tái xiàn hù xiāng yǎn bì, wéi dìng dìng yǔ hú guǎng dào bá shí jiū jǔ wú bì.
秋七月己卯,享于太庙。丙戌,以辽阳吾者野人等未靖,命太保伯撒里为辽阳行省左丞相镇之。丁亥,降诏招谕死可伐。散毛洞蛮覃全在叛,招降之,以为散毛誓厓等处军民宣抚使,置官属,给宣敕、虎符,设立驿铺。癸巳,诏选怯薛官为路、府、县达鲁花赤。丙申,以朵儿直班为中书右丞,答儿麻为参知政事。壬寅,以御史大夫亦怜真班等知经筵事。甲辰,京畿奉使宣抚定定奏言御史撒八儿等罪,杖黜之。时诸道奉使,皆与台宪互相掩蔽,惟定定与湖广道拔实纠举无避。
bā yuè bǐng wǔ, mìng jiāng zhè xíng shěng yòu chéng hū dōu bù huā jiāng xī xíng shěng yòu chéng tū lǔ tǒng jūn hé tǎo luó tiān lín. wù shēn, jì shè jì. shì yuè, chē jià hái zì shàng dōu. jiǔ yuè yǐ yǒu, kè fù cháng tīng. wù zǐ, shào wǔ dì zhèn, yǒu shēng rú gǔ, zhì yè fù míng.
八月丙午,命江浙行省右丞忽都不花、江西行省右丞秃鲁统军合讨罗天麟。戊申,祭社稷。是月,车驾还自上都。九月乙酉,克复长汀。戊子,邵武地震,有声如鼓,至夜复鸣。
dōng shí yuè, sī jìng yáo kòu fàn wǔ gāng, zhào hú guǎng shěng chén jí hú nán xuān wèi yuán shuài wán zhě tiē mù ér tǎo zhī, fú zhǎn shù bǎi jí, yáo zéi bài zǒu.
冬十月,思、靖徭寇犯武冈,诏湖广省臣及湖南宣慰元帅完者帖木儿讨之,俘斩数百级,徭贼败走。
rùn yuè yǐ hài, zhào shè tiān xià, miǎn chà shuì sān fēn, shuǐ hàn zhī dì quán miǎn. jìng zhōu yáo zéi wú tiān bǎo xiàn qián yáng. guǐ wèi, tīng zhōu zéi tú luó dé yòng shā shǒu zéi luó tiān lín chén jī wàn, yǐ shǒu jí sòng guān, yú dǎng xī píng.
闰月乙亥,诏赦天下,免差税三分,水旱之地全免。靖州徭贼吴天保陷黔阳。癸未,汀州贼徒罗德用杀首贼罗天麟、陈积万,以首级送官,余党悉平。
shí èr yuè dīng chǒu, shěng chén gǎi nǐ míng zōng mǔ shòu zhāng huáng hòu huī hào yuē zhuāng xiàn sì shèng huáng hòu. jǐ mǎo, gǎi lì shān dōng dōng xī dào xuān wèi shǐ sī dōu yuán shuài fǔ, kāi shè tún tián, zhù jūn mǎ. jiǎ shēn, zhào fù lì dà hù guó rén wáng sì zhāo yīng gōng cái yòng guī yùn zǒng guǎn fǔ, fán dài mín jiān qián èr shí liù wàn yú dìng. xīn mǎo, yǒu sī yǐ shǎng lài fàn làn, zòu qǐng ēn cì bì xiān jīng shěng tái yuàn dìng nǐ. jiǎ wǔ, shè lì hǎi lá tū tún tián èr chù. zhào:" fàn zāng zuì zhī rén, cháng xuǎn bù yòng." fù lì bā bǎi xuān wèi sī, yǐ tǔ guān hán bù xí qí fù jué. xīn chǒu, yǐ jí lá bān wèi tài wèi, kāi fǔ, zhì liáo shǔ. rén yín, shān dōng hé nán dào qǐ, qiǎn zuǒ yòu ā sù wèi zhǐ huī bù ér guó děng tǎo zhī. shì suì, huáng hé jué. shàng shū lǐ jiōng qǐng gōng sì jiāo miào, jìn zhèng rén, yuǎn xié nìng, yǐ chóng yáng yì yīn, bù tīng.
十二月丁丑,省臣改拟明宗母寿章皇后徽号曰庄献嗣圣皇后。己卯,改立山东东西道宣慰使司都元帅府,开设屯田,驻军马。甲申,诏复立大护国仁王寺昭应宫财用规运总管府,凡贷民间钱二十六万余锭。辛卯,有司以赏赉泛滥,奏请恩赐必先经省、台、院定拟。甲午,设立海剌秃屯田二处。诏:“犯赃罪之人,常选不用。”复立八百宣慰司,以土官韩部袭其父爵。辛丑,以吉剌班为太尉,开府,置僚属。壬寅,山东、河南盗起,遣左、右阿速卫指挥不儿国等讨之。是岁,黄河决。尚书李絅请躬祀郊庙,近正人,远邪佞,以崇阳抑阴,不听。
qī nián chūn zhēng yuè jiǎ chén shuò, rì yǒu shí zhī. dà hán ér fēng, cháo guān pū zhě shù rén. jǐ yǒu, xiǎng yú tài miào. rén zǐ, mìng zhòng shū zuǒ chéng xiàng bié ér qiè bù huā wèi yòu chéng xiàng, xún cí zhí. dīng sì, fù lì dōng lù dōu méng gǔ jūn dōu yuán shuài fǔ. gēng shēn, yún nán lǎo yā děng mán lái jiàng, lì lǎo yā gěng dòng lù jūn mín zǒng guǎn fǔ. bǐng yín, yǐ guǎng xī xuān wèi shǐ zhāng bó yán tǎo yáo liáo yǒu gōng, shēng hú guǎng xíng shěng zuǒ chéng. zhào yǐ qiè xuē dān zhī gěi hào fán, chú lèi cháo dìng é wài, xī bà zhī.
七年春正月甲辰朔,日有食之。大寒而风,朝官仆者数人。己酉,享于太庙。壬子,命中书左丞相别儿怯不花为右丞相,寻辞职。丁巳,复立东路都蒙古军都元帅府。庚申,云南老丫等蛮来降,立老丫耿冻路军民总管府。丙寅,以广西宣慰使章伯颜讨徭、獠有功,升湖广行省左丞。诏以怯薛丹支给浩繁,除累朝定额外,悉罢之。
èr yuè jiǎ xū shuò, xìng shèng gōng zuò fó shì, cì chāo èr qiān dìng. jǐ mǎo, shān dōng dì zhèn, huài chéng guō, dì zhōu yǒu shēng rú léi. hé nán shān dōng dào màn yán jǐ níng téng pī xú zhōu děng chù. gēng chén, yǐ zhōng shū cān zhī zhèng shì suǒ nán bān wèi zhōng shū yòu chéng, dào tóng wèi zhōng shū cān zhī zhèng shì. bǐng xū, yǐ huàn zhě bó tiē mù ér wèi sī tú. shì yuè, yáo zéi wú tiān bǎo kòu yuán zhōu. yǐ ā jí lá wèi zhī shū mì yuàn shì, zhěng zhì jūn wù.
二月甲戌朔,兴圣宫作佛事,赐钞二千锭。己卯,山东地震,坏城郭,棣州有声如雷。河南、山东盗蔓延济宁、滕、邳、徐州等处。庚辰,以中书参知政事锁南班为中书右丞,道童为中书参知政事。丙戌,以宦者伯帖木儿为司徒。是月,徭贼吴天保寇沅州。以阿吉剌为知枢密院事,整治军务。
sān yuè jiǎ chén, zhōng shū shěng chén yán:" shì zǔ zhī cháo, shěng tái yuàn zòu shì, jǐ shì zhōng zhuān zhǎng zhī, yǐ shòu guó shǐ zuǎn xiū. jìn nián fèi chí, kǒng wàn shì zhī hòu, yī dài chéng gōng wú cóng jī kǎo, qǐ fù jiù zhì." cóng zhī. yǐ sì, qiǎn shǐ quán xuǎn yún nán guān yuán. xiū guāng tiān diàn. gēng xū, shì guó zǐ jiàn, huì shí dì zǐ yuán, xuǎn bǔ lù fǔ jí gè wèi xué zhèng. wù wǔ, zhào biān liù tiáo zhèng lèi. gēng shēn, jiān chá yù shǐ wáng shì diǎn hé jí xián dà xué shì wú zhí fāng liè jìn guān jiē, duó qí xuān mìng, yǐ chǒu, yún nán wáng bèi luó lái xiàn sǐ kě fá zhī jié. rén shēn, qiǎn shǐ xiū shàng dōu dà qián yuán sì. mìng yǒu sī dìng diào fù zhū wáng gōng zhǔ fù mǎ lǐ yí zhī shù.
三月甲辰,中书省臣言:“世祖之朝,省、台、院奏事,给事中专掌之,以授国史纂修。近年废弛,恐万世之后,一代成功无从稽考,乞复旧制。”从之。乙巳,遣使铨选云南官员。修光天殿。庚戌,试国子监,会食弟子员,选补路府及各卫学正。戊午,诏编《六条政类》。庚申,监察御史王士点劾集贤大学士吴直方躐进官阶,夺其宣命,乙丑,云南王孛罗来献死可伐之捷。壬申,遣使修上都大乾元寺。命有司定吊赙诸王、公主、驸马礼仪之数。
xià sì yuè yǐ hài, mìng jiāng zhè shěng chén jiǎng jiū yì fǎ. jǐ mǎo, xiǎng yú tài miào. xīn sì, qiǎn dá běn hè fāng shǐ yú zhàn chéng. yǐ tōng zhèng yuàn shǐ duǒ láng jí ér wèi liáo yáng xíng shěng cān zhī zhèng shì, tǎo wú zhě yě rén. jǐ chǒu, fā mǐ èr shí wàn dàn zhèn tiào pín mín. yǐ hàn lín xué shì chéng zhǐ dìng zhù wèi zhōng shū yòu chéng. gēng yín, fù mìng bié ér qiè bù huā wèi zhōng shū yòu chéng xiàng. yǐ zhōng shū píng zhāng zhèng shì tiě mù ér tǎ shí wèi zuǒ chéng xiàng. lín qīng guǎng píng luán hé děng chù dào qǐ, qiǎn bīng bǔ zhī. tōng zhōu dào qǐ, jiān chá yù shǐ yán:" tōng zhōu mì ěr jīng chéng, ér dào zéi fēng qǐ, yí zēng bīng tǎo zhī, yǐ dù qí yuán." bù tīng. shì yuè, hé dōng dà hàn, mín duō jī sǐ, qiǎn shǐ zhèn zhī. chē jià shí xún shàng dōu.
夏四月乙亥,命江浙省臣讲究役法。己卯,享于太庙。辛巳,遣达本、贺方使于占城。以通政院使朵郎吉儿为辽阳行省参知政事,讨吾者野人。己丑,发米二十万石赈粜贫民。以翰林学士承旨定住为中书右丞。庚寅,复命别儿怯不花为中书右丞相。以中书平章政事铁木儿塔识为左丞相。临清、广平、滦河等处盗起,遣兵捕之。通州盗起,监察御史言:“通州密迩京城,而盗贼蜂起,宜增兵讨之,以杜其源。”不听。是月,河东大旱,民多饥死,遣使赈之。车驾时巡上都。
wǔ yuè gēng xū, yáo zéi wú tiān bǎo xiàn wǔ gāng lù, zhào qiǎn hú guǎng xíng shěng yòu chéng shā bān tǒng jūn tǎo zhī. yǐ chǒu, yòu chéng xiàng bié ér qiè bù huā, yǐ diào xiè shī yí zāi yì dié jiàn bà, zhào yǐ tài bǎo jiù dì. shì yuè, lín zī dì zhèn, qī rì nǎi zhǐ. liù yuè, zhào miǎn tài shī mǎ zhá ér tái guān, ān zhì xī níng zhōu, qí zi tuì tuì qǐng yǔ fù jù xíng. yǐ yù shǐ dài fū tài píng wèi zhōng shū píng zhāng zhèng shì. zhāng dé lù dà jī, mín xiāng shí.
五月庚戌,徭贼吴天保陷武冈路,诏遣湖广行省右丞沙班统军讨之。乙丑,右丞相别儿怯不花,以调燮失宜、灾异迭见罢,诏以太保就第。是月,临淄地震,七日乃止。六月,诏免太师马札儿台官,安置西宁州,其子脱脱请与父俱行。以御史大夫太平为中书平章政事。彰德路大饥,民相食。
qiū qī yuè jiǎ yín, zhào yǐn shì wán zhě tú zhí lǐ hā láng wèi hàn lín dài zhì, zhāng shū dǒng lì wèi hàn lín xiū zhuàn, lǐ xiào xiān wèi zhù zuò láng. zhāng shū bù zhì. bǐng chén, tài yīn fàn lěi bì zhèn. dīng sì, yǐ jiāng nán xíng tái dài fū nà lín wèi yù shǐ dài fū.
秋七月甲寅,召隐士完者图、执礼哈琅为翰林待制,张枢、董立为翰林修撰,李孝先为著作郎。张枢不至。丙辰,太阴犯垒壁阵。丁巳,以江南行台大夫纳麟为御史大夫。
shì yuè, yáo zéi wú tiān bǎo fù kòu yuán zhōu, xiàn xù pǔ chén xī xiàn, suǒ zài fén lüè wú yí. xǐ mǎ zhá ér tái yú gān sù, yǐ bié ér qiè bù huā zhī zèn yě. jiǔ yuè guǐ mǎo, bā lián nèi hā lá nà hǎi tū lǔ hé bó zéi qǐ, duàn lǐng běi yì dào. jiǎ chén, liáo yáng shuāng zǎo shāng hé, zhèn jì yì hù. wù shēn, chē jià hái zì shàng dōu. guǐ chǒu, shàng dōu wò ěr duǒ chéng, yòng chāo jiǔ qiān yú dìng. jiǎ yín, zhào jǔ cái néng xué yè zhī rén, yǐ bèi shì wèi. dīng sì, zhōng shū zuǒ chéng xiàng tiě mù ér tǎ shí hōng. xīn xī, yǐ yù shǐ dài fū duǒ ér zhǐ wèi zhōng shū zuǒ chéng xiàng. jiǎ zǐ, jí qìng lù dào qǐ, zhèn nán wáng bèi luó bù huā tǎo píng zhī. dīng mǎo, yáo kòu wú tiān bǎo fù xiàn wǔ gāng, yán jí bǎo qìng, shā hú guǎng xíng shěng yòu chéng shā bān yú jūn zhōng.
是月,徭贼吴天保复寇沅州,陷溆浦、辰溪县,所在焚掠无遗。徙马札儿台于甘肃,以别儿怯不花之谮也。九月癸卯,八怜内哈剌那海、秃鲁和伯贼起,断岭北驿道。甲辰,辽阳霜早伤禾,赈济驿户。戊申,车驾还自上都。癸丑,上都斡耳朵成,用钞九千余锭。甲寅,诏举才能学业之人,以备侍卫。丁巳,中书左丞相铁木儿塔识薨。辛西,以御史大夫朵儿只为中书左丞相。甲子,集庆路盗起,镇南王孛罗不花讨平之。丁卯,徭寇吴天保复陷武冈,延及宝庆,杀湖广行省右丞沙班于军中。
dōng shí yuè xīn wèi, xiǎng yú tài miào. dīng chǒu, zhào:" zuǒ yòu chéng xiàng píng zhāng shū mì zhī yuàn yù shǐ dài fū, dé cì yù yā zì yìn, yú guān bù yǔ." gēng chén, zhào jiàn mù huá lí bó yán cí táng yú dōng píng. bǐng xū, yì lián zhǐ dá ér fǎn, qiǎn bīng tǎo zhī. xīn mǎo, kāi dōng huá shè pǔ. wù xū, xī fān dào qǐ, fán èr bǎi yú suǒ, xiàn hā lá huǒ zhōu, jié gōng yù pú táo jiǔ, shā shǐ chén. shì yuè, yáo zéi wú tiān bǎo fù kòu yuán zhōu, zhōu bīng jī zǒu zhī.
冬十月辛未,享于太庙。丁丑,诏:“左右丞相、平章、枢密知院、御史大夫,得赐玉押字印,余官不与。”庚辰,诏建木华黎、伯颜祠堂于东平。丙戌,亦怜只答儿反,遣兵讨之。辛卯,开东华射圃。戊戌,西番盗起,凡二百余所,陷哈剌火州,劫供御蒲萄酒,杀使臣。是月,徭贼吴天保复寇沅州,州兵击走之。
shí yī yuè xīn chǒu, jiān chá yù shǐ qū qū, yǐ huàn zhě lǒng pǔ píng jiè chǒng xìng, zhòu shēng róng lù dài fū, zhuī fēng sān dài, tián zhái yú zhì, shàng shū hé zhī. jiǎ chén, yán jiāng dào qǐ, piāo lüè wú jì, yǒu sī mò néng jìn. liǎng huái yùn shǐ sòng wén zàn shàng yán:" jiāng yīn tōng tài, jiāng hǎi zhī mén hù, ér zhèn jiāng zhēn zhōu cì zhī, guó chū shè wàn hù fǔ yǐ zhèn qí dì. jīn shù jiāng fēi rén, zhì shǐ zéi jiàn wǎng lái wú cháng. jí qìng huā shān jié zéi cái sān shí liù rén, guān jūn wàn shù, bù néng jìn tǎo, fǎn wèi suǒ bài, hòu jìng jiǎ shǒu yán tú, suī néng chéng gōng, qǐ bù yí xiào! yí jí xuǎn zhì yǒng, yǐ rèn bīng bǐng, yǐ tú hòu gōng. bù rán, dōng nán wǔ shěng zū shuì zhī dì, kǒng fēi guó jiā zhī yǒu." bù tīng. bō shān dōng dì tǔ shí liù wàn èr qiān yú qǐng shǔ dà chéng tiān hù shèng sì. yǐ sì, zhōng shū hù bù yán:" gè chù shuǐ hàn, tián hé bù shōu, hú guǎng yún nán dào zéi fēng qǐ, bīng fèi bù gěi, ér gè wèi qiè xuē rǒng shí shèn duō, qǐ cì fēn jiǎn." dì qiān yú zhòng qǐng, lìng sān nián hòu jiǎn zhī. gēng xū, tài yīn fàn tiān lǐn. huái qìng lù jī. yáo zéi wú tiān bǎo fù xiàn wǔ gāng, mìng hú guǎng xíng shěng píng zhāng zhèng shì gǒu ěr lǐng bīng tǎo zhī. yǐ hé jué, mìng gōng bù shàng shū mí ér mǎ hā mó xíng shì jīn dī. jiǎ yín, yáo zéi wú tiān bǎo xiàn jìng zhōu, mìng wēi shùn wáng kuān chè bù huā zhèn nán wáng bèi luó bù huā jí hú guǎng jiāng xī èr shěng yǐ bīng tǎo zhī. dīng sì, mìng zhòng shū píng zhāng zhèng shì tài píng wèi zuǒ chéng xiàng, cí, bù yǔn. wù wǔ, mìng hé nán shān dōng dōu fǔ fā bīng tǎo hú guǎng dòng mán. jǐ wèi, yǐ zhōng shū shěng píng zhāng zhèng shì hán jiā nè wèi shǎn xī xíng tái yù shǐ dài fū. yí běi huāng hàn quē shí, qiǎn shǐ zhèn jì yì hù. dīng mǎo, hǎi běi hú nán yáo zéi qiè fā, liǎng yuè yú, yǒu sī bù yǐ wén, zhào zuì zhī, bìng jiàng sàn guān yī děng. shì yuè, mǎ zhá ér tái hōng, zhào tuì tuì hái jīng shī.
十一月辛丑,监察御史曲曲,以宦者陇普凭藉宠幸,骤升荣禄大夫,追封三代,田宅逾制,上疏劾之。甲辰,沿江盗起,剽掠无忌,有司莫能禁。两淮运使宋文瓒上言:“江阴、通泰,江海之门户,而镇江、真州次之,国初设万户府以镇其地。今戍将非人,致使贼舰往来无常。集庆花山劫贼才三十六人,官军万数,不能进讨,反为所败,后竟假手盐徒,虽能成功,岂不贻笑!宜亟选智勇,以任兵柄,以图后功。不然,东南五省租税之地,恐非国家之有。”不听。拨山东地土十六万二千余顷属大承天护圣寺。乙巳,中书户部言:“各处水旱,田禾不收,湖广、云南盗贼蜂起,兵费不给,而各位怯薛冗食甚多,乞赐分柬。”帝牵于众请,令三年后减之。庚戌,太阴犯天廪。怀庆路饥。徭贼吴天保复陷武冈,命湖广行省平章政事苟尔领兵讨之。以河决,命工部尚书迷儿马哈谟行视金堤。甲寅,徭贼吴天保陷靖州,命威顺王宽彻不花、镇南王孛罗不花及湖广、江西二省以兵讨之。丁巳,命中书平章政事太平为左丞相,辞,不允。戊午,命河南、山东都府发兵讨湖广洞蛮。己未,以中书省平章政事韩嘉讷为陕西行台御史大夫。迤北荒旱缺食,遣使赈济驿户。丁卯,海北、湖南徭贼窃发,两月余,有司不以闻,诏罪之,并降散官一等。是月,马札儿台薨,召脱脱还京师。
shí èr yuè gēng wǔ, yǐ zhōng shū zuǒ chéng xiàng duǒ ér zhǐ wèi yòu chéng xiàng, píng zhāng zhèng shì tài píng wèi zuǒ chéng xiàng, zhào tiān xià. bǐng zǐ, yǐ lián nián shuǐ hàn, mín duō shī yè, xuǎn tái gé míng chén èr shí liù rén chū wèi jùn shǒu xiàn lìng, réng xǔ mín jiān lì hài shí fēng chéng shěng. rén wǔ, jìn níng dōng chāng dōng píng ēn zhōu gāo táng děng chù mín jī, zhèn chāo shí sì wàn dìng mǐ liù wàn dàn. bǐng xū, zhōng shū shěng chén jiàn yì, yǐ hé nán dào zéi chū rù wú cháng, yí fēn bō dá dá jūn yǔ yáng zhōu jiù jūn yú hé nán shuǐ lù guān ài shù shǒu, dōng zhì xú pī, běi zhì jiā mǎ yíng, yù zéi yǎn bǔ, cóng zhī. shì yuè, shǎn xī xíng yù shǐ tái chén hé zòu, bié ér qiè bù huā nǎi nì chén zhī qīn zǐ, bù kě jū tài bǎo zhī zhí, bù cóng. shì suì, zhì zhōng shū yì shì píng zhāng sì rén. lóng fú gōng sān huáng hòu hóng jí lá shì mù nà shī lǐ hōng.
十二月庚午,以中书左丞相朵儿只为右丞相,平章政事太平为左丞相,诏天下。丙子,以连年水旱,民多失业,选台阁名臣二十六人出为郡守县令,仍许民间利害实封呈省。壬午,晋宁、东昌、东平、恩州、高唐等处民饥,赈钞十四万锭、米六万石。丙戌,中书省臣建议,以河南盗贼出入无常,宜分拨达达军与杨州旧军于河南水陆关隘戍守,东至徐、邳,北至夹马营,遇贼掩捕,从之。是月,陕西行御史台臣劾奏,别儿怯不花乃逆臣之亲子,不可居太保之职,不从。是岁,置中书议事平章四人。隆福宫三皇后弘吉剌氏木纳失里薨。
bā nián chūn zhēng yuè wù xū shuò, mìng yě xiān tiē mù ér zhī shū mì yuàn shì. dīng wèi, xiǎng yú tài miào. xīn hài, huáng hé jué, qiān jǐ níng lù yú jì zhōu. zhào:" gè guān fǔ ān liàn shì wù zhī rén, wú dé qiān diào." zhào hàn lín guó shǐ yuàn zuǎn xiū hòu fēi gōng chén liè zhuàn, xué shì chéng zhǐ zhāng qǐ yán xué shì yáng zōng ruì shì jiǎng xué shì huáng jìn wèi zǒng cái guān, zuǒ chéng xiàng tài píng zuǒ chéng lǚ sī chéng lǐng qí shì. jiǎ zǐ, mù lián děng chù dà xuě, yáng mǎ dòng sǐ, zhèn zhī. shì yuè, zhào gěi tóng hǔ fú, yǐ gōng wèi wán zhě bù huā guì chì wèi fù zhǐ huī shǐ shòu shān jiān hú guǎng jūn. mìng hú guǎng xíng shěng yòu chéng tū chì hú nán xuān wèi dōu yuán shuài wán zhě tiē mù ér tǎo mò pán dòng zhū mán, zhǎn shǒu shù bǎi jí, qí yú èr shí yú dòng, fù qí dòng shǒu yáng lù wǔ fù jīng shī.
八年春正月戊戌朔,命也先帖木儿知枢密院事。丁未,享于太庙。辛亥,黄河决,迁济宁路于济州。诏:“各官府谙练事务之人,毋得迁调。”诏翰林国史院纂修后妃、功臣列传,学士承旨张起岩、学士杨宗瑞、侍讲学士黄溍为总裁官,左丞相太平、左丞吕思诚领其事。甲子,木怜等处大雪,羊马冻死,赈之。是月,诏给铜虎符,以宫尉完者不花、贵赤卫副指挥使寿山监湖广军。命湖广行省右丞秃赤、湖南宣慰都元帅完者帖木儿讨莫磐洞诸蛮,斩首数百级,其余二十余洞,缚其洞首杨鹿五赴京师。
èr yuè guǐ yǒu, yù shǐ dài fū nà lín jiā tài wèi zhì shì. yǐ hài, yǐ běi biān shā tǔ kǔ hán, bà hǎi lá tū tún tián. bǐng zǐ, mìng tài zǐ ài yóu shí lǐ dá là xí dú wèi wú ér wén zì. gēng chén, tài yīn fàn xuān yuán. guǐ wèi, tài yīn fàn píng dào. jiǎ shēn, mìng xīng jí wèi jiāng nán xíng tái yù shǐ dài fū. rén chén, tài píng yán:" bèi dá nǎi tū máng wù sān chù tún tián, shì zǔ cháo yǐ xíng yíng jiù zhàn bō shǔ hǔ bēn sī, hòu wèi háo yǒu lì zhě suǒ duó, suì shī qí lì, jīn yí réng qián bō hái." cóng zhī. shì yuè, yǐ qián fèng shǐ xuān fǔ jiǎ wéi zhēn chèn zhí, tè shòu yǒng píng lù zǒng guǎn. huì suì jī, wéi zhēn qǐng xiáng chāo sì wàn yú dìng zhèn zhī. zhào jǐ níng yùn chéng lì xíng dū shuǐ jiān, yǐ jiǎ lǔ wèi dōu shuǐ.
二月癸酉,御史大夫纳麟加太尉致仕。乙亥,以北边沙土苦寒,罢海剌秃屯田。丙子,命太子爱猷识理达腊习读畏吾儿文字。庚辰,太阴犯轩辕。癸未,太阴犯平道。甲申,命星吉为江南行台御史大夫。壬辰,太平言:“孛答、乃秃、忙兀三处屯田,世祖朝以行营旧站拨属虎贲司,后为豪有力者所夺,遂失其利,今宜仍前拨还。”从之。是月,以前奉使宣抚贾惟贞称职,特授永平路总管。会岁饥,惟贞请降钞四万余锭赈之。诏济宁郓城立行都水监,以贾鲁为都水。
sān yuè dīng yǒu, zhào yǐ shù bó jīng jùn xiàn shǒu lìng zhī lián qín zhě. liáo dōng suǒ huǒ nú fǎn, zhà chēng dà jīn zǐ sūn, shuǐ dá dá lù tuì tuì hé sūn táng wù huǒ lǔ huǒ sūn tǎo qín zhī. rén yín, tǔ fān dào qǐ, yǒu sī qǐng bù jū zī jí, wěi guān tǎo zhī. fú jiàn dào qǐ, dì yuǎn, nán yú tǎo bǔ, zhào tīng zhāng èr zhōu lì fēn yuán shuài fǔ xiá zhī. guǐ mǎo, dì qīn shì jìn shì qī shí yǒu bā rén, cì ā lǔ huī tiē mù ér wáng zōng zhé jìn shì jí dì, yú chū shēn yǒu chà. jǐ yǒu, hú guǎng xíng shěng qiǎn shǐ xiàn shí bì dòng mán jié. bǐng chén, tài yīn fàn jiàn xīng. jǐ wèi, qiǎn shǐ yì jiāng zhè jiāng xī hú guǎng sì chuān yún nán quán fú jiàn fān guǎng mán yí děng chù guān yuán xuǎn. xīn yǒu, liáo yáng wù yán bō lǔ huān wàng chēng dà jīn zǐ sūn, shòu yù dì fú wén, zuò luàn, guān jūn tǎo zhǎn zhī. rén xū, liù tiáo zhèng lèi shū chéng. jīng jī mín jī. huī zhōu lù dá lǔ huā chì hā lá bù huā yǐ zhèng jī wén, zhào cì jīn bó jīng zhī. shì yuè, yáo zéi wú tiān bǎo fù kòu yuán zhōu.
三月丁酉,诏以束帛旌郡县守令之廉勤者。辽东锁火奴反,诈称大金子孙,水达达路脱脱禾孙唐兀火鲁火孙讨擒之。壬寅,土番盗起,有司请不拘资级,委官讨之。福建盗起,地远,难于讨捕,诏汀、漳二州立分元帅府辖之。癸卯,帝亲试进士七十有八人,赐阿鲁辉帖木儿、王宗哲进士及第,余出身有差。己酉,湖广行省遣使献石壁洞蛮捷。丙辰,太阴犯建星。己未,遣使诣江浙、江西、湖广、四川、云南铨福建、番、广蛮夷等处官员选。辛酉,辽阳兀颜拨鲁欢妄称大金子孙,受玉帝符文,作乱,官军讨斩之。壬戌,《六条政类》书成。京畿民饥。徽州路达鲁花赤哈剌不花以政绩闻,诏赐金帛旌之。是月,徭贼吴天保复寇沅州。
xià sì yuè xīn wèi, hé jiān děng lù yǐ lián nián hé jué, shuǐ hàn xiāng réng, hù kǒu xiāo hào, qǐ jiǎn yán é, zhào cóng zhī. yǐ hài, dì xìng guó zǐ xué, cì yǎn shèng gōng yín yìn, shēng zhì cóng èr pǐn. dìng dì zǐ yuán chū shēn jí bēn sāng xǐng qīn děng fǎ. zhào:" shǒu lìng xuǎn lì shè cháng, zhuān yī quàn kè nóng sāng." zhào:" jīng guān sān pǐn yǐ shàng, suì jǔ shǒu lìng yī rén, shǒu lìng dào rèn sān yuè, yì jǔ yī rén zì dài. qí yù diǎn chì gǒng wèi bǎi hù, bù dé shòu xiàn dá lǔ huā chì, zhǐ shòu zuǒ èr, jiǔ zhe lián néng zé yòng zhī." píng jiāng sōng jiāng shuǐ zāi, gěi hǎi yùn liáng shí wàn dàn zhèn zhī. dīng chǒu, liáo yáng dǒng hā lá zuò luàn, zhèn fǔ qīn chá tǎo qín zhī. jǐ mǎo, hǎi níng zhōu mù yáng xiàn děng chù dào qǐ, qiǎn hàn lín xué shì tū jiān bù huā tǎo zhī. shì yuè, xiǎng yú tài miào. chē jià shí xún shàng dōu. mìng tuì tuì wèi tài fù. hú guǎng zhāng bó yán yǐn bīng bǔ tǔ kòu mò wàn wǔ mán léi děng, yǐ ér guǎng xī dòng zéi chéng xì rù kòu, bó yán tuì zǒu.
夏四月辛未,河间等路以连年河决,水旱相仍,户口消耗,乞减盐额,诏从之。乙亥,帝幸国子学,赐衍圣公银印,升秩从二品。定弟子员出身及奔丧、省亲等法。诏:“守令选立社长,专一劝课农桑。”诏:“京官三品以上,岁举守令一人,守令到任三月,亦举一人自代。其玉典赤、拱卫百户,不得授县达鲁花赤,止授佐贰,久著廉能则用之。”平江、松江水灾,给海运粮十万石赈之。丁丑,辽阳董哈剌作乱,镇抚钦察讨擒之。己卯,海宁州沐阳县等处盗起,遣翰林学士秃坚不花讨之。是月,享于太庙。车驾时巡上都。命脱脱为太傅。湖广章伯颜引兵捕土寇莫万五、蛮雷等,已而广西峒贼乘隙入寇,伯颜退走。
wǔ yuè dīng yǒu shuò, dà lín yǔ, jīng chéng bēng. gēng zǐ, guǎng xī shān bēng, shuǐ yǒng, lí jiāng yì, píng dì shuǐ shēn èr zhàng yú, wū yǔ rén chù piào méi. rén zǐ, bǎo qìng dà shuǐ. dīng sì, sì chuān hàn, jī, jìn jiǔ. liù yuè bǐng yín shuò, shēng xú zhōu wèi zǒng guǎn fǔ, yǐ pī sù téng yì sì zhōu lì zhī. bǐng xū, lì sī tiān tāi yú shàng dōu. shì yuè, shān dōng dà shuǐ, mín jī, zhèn zhī.
五月丁酉朔,大霖雨,京城崩。庚子,广西山崩,水涌,漓江溢,平地水深二丈余,屋宇、人畜漂没。壬子,宝庆大水。丁巳,四川旱,饥,禁酒。六月丙寅朔,升徐州为总管府,以邳、宿、滕、峄四州隶之。丙戌,立司天台于上都。是月,山东大水,民饥,赈之。
qiū qī yuè bǐng shēn shuò, rì yǒu shí zhī. xīn chǒu, fù lì wǔ dào hé tún tián. yǐ sì, xiǎng yú tài miào. jīng biǎo dà dū jié fù gǒng shì mén. wù shēn, xī běi biān jūn mín jī, qiǎn shǐ zhèn zhī. rén zǐ, liàng yí cuàn xǐ guān yú jìn dì ān zhì, sǐ zhě tīng guī zàng. yǐ mǎo, qiǎn shǐ jì qū fù kǒng zǐ miào. jiāng zhōu lù zǒng guǎn liú héng yǒu zhèng jī, shēng shòu shān dōng xuān wèi shǐ. bǐng chén, yǐ ā lá bù huā wèi dà sī tú.
秋七月丙申朔,日有食之。辛丑,复立五道河屯田。乙巳,享于太庙。旌表大都节妇巩氏门。戊申,西北边军民饥,遣使赈之。壬子,量移窜徙官于近地安置,死者听归葬。乙卯,遣使祭曲阜孔子庙。江州路总管刘恒有政绩,升授山东宣慰使。丙辰,以阿剌不花为大司徒。
bā yuè bǐng zǐ, tài yīn fàn lěi bì zhèn. jǐ mǎo, shān dōng yǔ báo. shì yuè, chē jià hái zì shàng dōu. jiǔ yuè jǐ wèi, tài yīn fàn líng tái.
八月丙子,太阴犯垒壁阵。己卯,山东雨雹。是月,车驾还自上都。九月己未,太阴犯灵台。
dōng shí yuè dīng hài, guǎng xī mán lüè dào zhōu.
冬十月丁亥,广西蛮掠道州。
shí yī yuè xīn hài, yáo zéi wú tiān bǎo lǜ zhòng liù wàn lüè quán zhōu. shì suì, zhào cì gāo nián bó, shè fēn yuán shuài fǔ yú yí zhōu, yǐ mǎi liè de wèi yuán shuài, bèi shān dōng kòu. tái zhōu fāng guó zhēn wèi luàn, jù zhòng hǎi shàng, mìng jiāng zhè xíng shěng cān zhī zhèng shì duǒ ér zhǐ bān tǎo zhī. jiān chá yù shǐ zhāng zhēn hé tài wèi ā qǐ lá qī wǎng zhī zuì, yòu yán:" míng lǐ dǒng ā yě lǐ yá yuè lǔ bù huā, jiē bì xià bù gòng dài tiān zhī chóu, bó yán zéi shā zōng shì jiā wáng tán wáng yī shí èr kǒu, jī zhī gǔ fǎ, dāng fú mén zhū, ér qí zi xiōng dì shàng shì yú cháo, yí jí zhū cuàn. bié ér qiè bù huā ē fù quán jiān, yì yí yuǎn biǎn. jīn zāi yì dié jiàn, dào zéi fēng qǐ, hǎi kòu gǎn yú yào jūn, kǔn shuài gǎn yú wán kòu, ruò bù zhèn jǔ, kǒng yǒu táng mò fān zhèn shì qí zhī huò." bù tīng. jiān chá yù shǐ lǐ mì yán:" shì zǔ shì bù yǔ gāo lí gòng shì, bì xià jiàn shì zǔ zhī wèi, hé rěn wàng shì zǔ zhī yán, nǎi yǐ gāo lí qí shì yì wèi huáng hòu. jīn zāi yì lǚ qǐ, hé jué dì zhèn, dào zéi zī màn, jiē yīn shèng yáng wēi zhī xiàng, qǐ réng jiàng wèi fēi, shù jī sān chén diàn wèi, zāi yì kě xī." bù tīng.
十一月辛亥,徭贼吴天保率众六万掠全州。是岁,诏赐高年帛,设分元帅府于沂州,以买列的为元帅,备山东寇。台州方国珍为乱,聚众海上,命江浙行省参知政事朵儿只班讨之。监察御史张桢劾太尉阿乞剌欺罔之罪,又言:“明里董阿、也里牙、月鲁不花,皆陛下不共戴天之仇,伯颜贼杀宗室嘉王、郯王一十二口,稽之古法,当伏门诛,而其子、兄弟尚仕于朝,宜急诛窜。别儿怯不花阿附权奸,亦宜远贬。今灾异迭见,盗贼蜂起,海寇敢于要君,阃帅敢于玩寇,若不振举,恐有唐末藩镇噬脐之祸。”不听。监察御史李泌言:“世祖誓不与高丽共事,陛下践世祖之位,何忍忘世祖之言,乃以高丽奇氏亦位皇后。今灾异屡起,河决地震,盗贼滋蔓,皆阴盛阳微之象,乞仍降为妃,庶几三辰奠位,灾异可息。”不听。