níng bō wú shēng, hǎo zuò běi lǐ yóu. hòu nì yī hú nǚ, shí xiāng yōu huì. rán réng chū rù qīng lóu jiān. yī rì hú nǚ qǐng yuē: wú néng huàn huà, fán jūn suǒ juàn, wú yī jiàn jí kě xiào qí mào. jūn yī cún xiǎng, yīng niàn ér zhì, bù yú yú huáng jīn mǎi xiào hū? shì zhī, guǒ qīng kè huàn xíng, yǔ zhēn wú èr, suì bù fù wài chū. cháng yǔ hú nǚ yuē: mián huā jiè liǔ, shí qiè rén xīn, xī shì huàn huà, yì zhōng zhōng gé yī mó ěr. hú nǚ yuē: bù rán, shēng sè zhī yú, běn léi guāng shí huǒ, qǐ tè wú xiào mǒu mǒu wèi huàn huà, jí bǐ mǒu mǒu yì huàn huà yě. qǐ tè mǒu mǒu wèi huàn huà, jí qiè yì huàn huà yě. jí qiān bǎi nián lái míng jī yàn nǚ jiē huàn huà yě. bái yáng lǜ cǎo, huáng tǔ qīng shān, hé yī fēi gǔ lái gē wǔ zhī chǎng wò yǔ xié yún, yǔ mái xiāng zàng yù, bié hè lí luán, yī qǔ shēn bì qǐng ěr, zhōng jiān liǎng měi xiāng hé, huò yǐ shí kè jì, huò yǐ rì jì, huò yǐ yuè jì, huò yǐ nián jì, zhōng yǒu jué bié zhī qī jí qí jué bié, zé shù shí nián ér sàn, yǔ piàn kè zàn yù ér sàn zhě, tóng yī xuán yá sā shǒu, zhuǎn shùn chéng kōng. yǐ cuì wēi hóng, bù jiē huǎng rú chūn mèng hū? jí sù qì yuán shēn, zhōng shēn jù shǒu, ér zhū yán bù zhù, bái fà yǐ qīn, yī rén zhī shēn, fēi fù jiù tài. zé dāng shí dài méi fěn jiá, yì wèi zhī huàn huà kě yǐ. hé dú yǐ qiè xiào mǒu mǒu wèi huàn huà yě? wú sǎ rán yǒu wù. hòu shù suì, hú nǚ cí qù, wú jìng jué jī yú xiá yóu.
宁波吴生,好作北里游。后昵一狐女,时相幽会。然仍出入青楼 间。一日狐女请曰:吾能幻化,凡君所眷,吾一见即可肖其貌。君一存想,应念而至,不逾于黄金买笑乎?试之,果倾刻换形,与真无二,遂不复外出。尝与狐女曰:眠花藉柳,实惬人心,惜是幻化,意中终隔一膜耳。狐女曰:不然,声色之娱,本雷光石火,岂特吾肖某某为幻化,即彼某某亦幻化也。岂特某某为幻化,即妾亦幻化也。即千百年来名姬艳女皆幻化也。白杨绿草,黄土青山,何一非古来歌舞之场;握雨携云,与埋香葬玉,别鹤、离鸾,一曲伸臂顷耳,中间两美相合,或以时刻计,或以日计,或以月计,或以年计,终有绝别之期;及其诀别,则数十年而散,与片刻暂遇而散者,同一悬崖撒手,转瞬成空。倚翠偎红,不皆恍如春梦 乎?即夙契原深,终身聚首,而朱颜不驻,白发已侵,一人之身,非复旧态。则当时黛眉粉颊,亦谓之幻化可矣。何独以妾肖某某为幻化也?吴洒然有悟。后数岁,狐女辞去,吴竟绝迹于狎游。
jiāo hé jí rú ài, qīng xiàn zhāng wén fǔ, jiē lǎo rú yě. bìng shòu tú yú xiàn. cháng tóng bù yuè nán cūn běi cūn zhī jiān, qù guǎn shāo yuǎn, huāng yuán qù jì, zhēn mǎng yì rán. zhāng xīn bù yù fǎn, yuē: xū mù jiān duō guǐ, hé kě jiǔ liú. é yī lǎo rén fú zhàng zhì, yī èr rén zuò, yuē: shì jiān hé dé yǒu guǐ, bù wén ruǎn zhān zhī lùn hū? èr jūn rú zhě, nài hé xìn shì shì zhī yāo wàng. yīn chǎn fā chéng zhū èr qì qū shēn zhī lǐ, shū tōng zhèng míng, cí tiáo liú chàng, èr rén tīng zhī jiē shǒu kěn, gòng tàn sòng rú jiàn lǐ zhī zhēn, dì xiāng chóu duì. jìng wàng wèn xìng míng. shì dà chē shù liàng yuǎn yuǎn zhì, niú duó zhēng rán, lǎo rén zhèn yī jí qǐ yuē: quán xià zhī rén, cén jì jiǔ yǐ. bù chí wú guǐ zhī lùn, bù néng liú èr jūn zuò jìng xī tán. jīn jiāng bié, jǐn yǐ shí gào, wú yà xiāng xì wǔ yě. fǔ yǎng zhī qǐng, chuā rán yǐ miè, shì jiān jué shǎo wén shì, wéi dǒng kōng rú xiān shēng mù xiāng jìn, huò jí qí hún yú.
交 河及孺爱,青县张文甫,皆老儒也。并授徒于献。尝同步月南村北村之间,去馆稍远,荒原阒寂,榛莽翳然。张心怖欲返,曰:墟墓间多鬼,曷可久留。俄一老人扶杖至,揖二人坐,曰:世间何得有鬼,不闻阮瞻之论乎?二君儒者,奈何信释氏之妖妄。因阐发程朱二气屈伸之理,疏通证明,词条流畅,二人听之皆首肯,共叹宋儒见理之真,递相酬对。竟忘问姓名。适大车数辆远远至,牛铎铮然,老人振衣急起曰:泉下之人,岑寂久矣。不持无鬼之论,不能留二君作竟夕谈。今将别,谨以实告,毋讶相戏侮也。俯仰之顷,欻然已灭,是间绝少文士,惟董空如先生墓相近,或即其魂欤。
hé jiān táng shēng, hǎo xì wǔ, tǔ rén zhì jīn néng dào zhī. suǒ wèi táng xiào zi zhě shì yě. yǒu shú shī hǎo jiǎng wú guǐ, cháng yuē: ruǎn zhān yù guǐ, ān yǒu shì shì? sēng tú wàng zào fēi yǔ ěr. táng yè sǎ tǔ qí chuāng, ér wū wū jī qí hù, shú shī hài wèn wèi shuí, zé yuē: wǒ èr qì zhī liáng néng yě. shú shī dà bù, méng shǒu gǔ lì, shǐ èr dì zǐ sòng dá dàn, cì rì wěi dùn bù qǐ. péng yǒu lái wèn, dàn shēn yín yuē yǒu guǐ. jì ér zhī táng suǒ wéi, mò bù fǔ zhǎng. rán zì shì mèi dà zuò, pāo zhì wǎ shí, yáo hàn hù yǒu wú xū xī. chū shàng yǐ wéi táng zài lái, xì chá zhī nǎi zhēn mèi, bù shèng qí niǎo, jìng qì guǎn ér qù. gài zhèn jù zhī hòu, yì yǐ cán nǜ, qí qì yǐ něi, hú chéng qí něi ér zhōng zhī yě. yāo yóu rén xīng, cǐ zhī wèi hū?
河间唐生,好戏侮,土人至今能道之。所谓唐啸子者是也。有塾师好讲无鬼,尝曰:阮瞻遇鬼,安有是事?僧徒妄造蜚语耳。唐夜洒土其窗,而呜呜击其户,塾师骇问为谁,则曰:我二气之良能也。塾师大怖,蒙首股栗,使二弟子宋达旦,次日委顿不起。朋友来问,但呻吟曰有鬼。既而知唐所为,莫不拊掌。然自是魅大作,抛掷瓦石,摇撼户牖无虚夕。初尚以为唐再来,细察之乃真魅,不胜其嬲,竟弃馆而去。盖震惧之后,益以惭恧,其气已馁,狐乘其馁而中之也。妖由人兴,此之谓乎?
tiān jīn mǒu xiào lián, yǔ shù yǒu jiāo wài tà qīng. jiē shào nián qīng bó, jiàn liǔ yīn zhōng shào fù qí lǘ guò, qī qí wú bàn, yāo zhòng zhú qí hòu, mān yǔ tiáo xuè. shào fù shū bù dá, biān lǘ jí xíng. yǒu liǎng sān rén xiān zhuī jí, shào fù hū xià lǘ ruǎn yǔ, yì shì xiāng yuè. é mǒu yǔ sān sì rén zhuī jí, shěn shì zhèng qí qī yě. dàn qī bù jiě qí, shì rì yì wú yóu zhì jiāo wài, qiě yí qiě nù, jìn qián hē zhī. qī xī xiào rú gù, mǒu fèn qì cháo yǒng, fèn zhǎng yù guāi qí miàn, qī hū fēi kuà lǘ bèi, bié huàn yī xíng, yǐ biān zhǐ mǒu shù yuē: jiàn tā rén zhī fù, zé xiá xiè bǎi duān jiàn zì jǐ fù, zé huì hèn rú shì, ěr dú shèng xián shū, yī shù zì shàng bù néng jiě, hé yǐ guà míng guì jí yě. shù qì, jìng xíng. mǒu sè rú sǐ huī, dài jiāng lì dào zuǒ bù néng qù, jìng bù zhī shì hé mèi yě.
天津某孝廉,与数友郊外踏青。皆少年轻薄,见柳荫中少妇 骑驴过,欺其无伴,邀众逐其后,嫚语调谑。少妇 殊不答,鞭驴疾行。有两三人先追及,少妇 忽下驴软语,意似相悦。俄某与三四人追及,审视正其妻也。但妻不解骑,是日亦无由至郊外,且疑且怒,近前诃之。妻嬉笑如故,某愤气潮涌,奋掌欲掴其面,妻忽飞跨驴背,别换一形,以鞭指某数曰:见他人之妇,则狎亵百端;见自己妇,则恚恨如是,尔读圣贤书,一恕字尚不能解,何以挂名桂籍也。数讫,径行。某色如死灰,殆僵立道左不能去,竟不知是何魅也。
dé zhōu tián bái yán yuē: yǒu é dū tǒng zhě, zài diān qián jiān shān xíng, jiàn dào shì àn yī lì nǚ yú shí, yù pōu qí xīn, nǚ āi hū qǐ jiù, é jí huī qí chí jí, jù gé dào shì shǒu, nǚ jiào rán yī shēng, huà huǒ guāng fēi qù, dào shì dùn zú yuē: gōng bài wú shì! cǐ mèi yǐ mèi shā bǎi yú rén, gù bǔ zhū zhī yǐ chú hài, dàn qǔ jīng yǐ duō, suì jiǔ tōng líng, zhǎn qí shǒu zé shén dùn qù, gù bì pōu qí xīn nǎi sǐ, gōng jīn zòng zhī, yòu yí huàn wú qióng yǐ. xī yī měng hǔ zhī mìng, fàng zhì shēn shān, bù zhī zé mí lín lù, mó qí yá zhě jǐ xǔ mìng yě! xiá qí bǐ shǒu, hèn hèn dù xī qù, cǐ yí bái yán zhī yù yán, jí suǒ wèi yī jiā kū hé rú yí lù kū yě. gū róng mò lì, zì yǐ wéi yīn gōng, rén yì duō chēng wéi zhōng hòu. ér qióng mín zhī mài ér tiē fù, jiē wèi yī sī, yì ān yòng cǐ zhǎng zhě hū?
德州田白岩曰:有额都统者,在滇黔间山行,见道士按一丽女于石,欲剖其心,女哀呼乞救,额急挥骑驰及,遽格道士手,女噭然一声,化火光飞去,道士顿足曰:公败吾事!此魅已媚杀百余人,故捕诛之以除害,但取精已多,岁久通灵,斩其首则神遁去,故必剖其心乃死,公今纵之,又贻患无穷矣。惜一猛虎之命,放置深山,不知泽麋林鹿,劘其牙者几许命也!匣其匕首,恨恨渡溪去,此贻白岩之寓言,即所谓一家哭何如一路哭也。姑容墨吏,自以为陰功,人亦多称为忠厚。而穷民之卖儿贴妇,皆未一思,亦安用此长者乎?
xiàn xiàn lì wáng mǒu gōng dāo bǐ, shàn qiǎo qǔ rén cái. rán měi yǒu suǒ jī, bì yǒu yī yì wài shì hào qù. yǒu chéng huáng miào dào tóng, yè xíng láng wǔ jiān, yǒu èr lì chí bù duì suàn, qí yī yuē: qú jīn suì suǒ xù jiào duō, dāng hé fǎ yǐ xiāo zhī? fāng chén sī jiān, qí yī yuē: yī cuì yún zú yǐ, wú fán yū zhé yě. shì miào wǎng wǎng yù guǐ, dào tóng xí jiàn yì bù bù. dàn bù zhī cuì yún wéi shuí, yì bù zhī wèi shuí xiāo suàn. é yǒu xiǎo jì cuì yún zhì, wáng mǒu dà bì zhī, hào suǒ xù bā jiǔ, yòu rǎn è chuāng, yī yào bèi zhì, bǐ yù zé yǐ dàng rán yǐ. rén jì qí píng shēng suǒ qǔ, kě qū zhǐ shù zhě, yuē sān sì wàn jīn, hòu fā kuáng jí bào zú, jìng wú guān yǐ liàn.
献县吏王某工刀笔,善巧取人财。然每有所积,必有一意外事耗去。有城隍庙道童,夜行廊庑间,有二吏持簿对算,其一曰:渠今岁所蓄较多,当何法以销之?方沉思间,其一曰:一翠云足矣,无烦迂折也。是庙往往遇鬼,道童习 见亦不怖。但不知翠云为谁,亦不知为谁销算。俄有小妓翠云至,王某大嬖之,耗所蓄八九,又染恶疮,医药备至,比愈则已荡然矣。人计其平生所取,可屈指数者,约三四万金,后发狂疾暴卒,竟无棺以殓。
chén yún tíng shè rén yán, yǒu tái wān yì shǐ sù guǎn shè, jiàn yàn nǚ dēng qiáng xià kuī, chì suǒ wú suǒ dǔ. yè bàn láng rán yǒu shēng, nǎi piàn wǎ zhì zhěn pàn, chì wèn shì hé yāo mèi, gǎn wǔ tiān shǐ. chuāng wài lǎng shēng yuē: gōng lù mìng zhòng, wǒ bì gōng bù jí, zhì gōng chì suǒ, jù gàn shén qiǎn, zhuì zhuì zhì jīn. jīn gōng shuì zhōng méng xié niàn, wù zuò yì zú zhī nǚ, móu tā rì nà wèi qiè. rén xīn yī dòng, guǐ shén zhī zhī, yǐ xié zhào xié, bù dé ér jiù wǒ, gù tóu wǎ xiāng bào, gōng hé nù yān? yì shǐ dà kuì, wèi jí tiān shǔ, cù zhuāng qù.
陈云亭舍人言,有台湾驿使宿馆舍,见艳女登墙下窥,叱索无所睹。夜半琅然有声,乃片瓦掷枕畔,叱问是何妖魅,敢侮天使。窗外朗声曰:公禄命重,我避公不及,致公叱索,惧干神谴,惴惴至今。今公睡中萌邪念,误作驿卒之女,谋他日纳为妾。人心一动,鬼神知之,以邪召邪,不得而咎我,故投瓦相报,公何怒焉?驿使大愧,未及天曙,促装去。
yè lǚ tíng yù shǐ zhái, hū yǒu hú guài bái zhòu duì yǔ, pò yè ràng suǒ jū, rǎo rǎng xì wǔ, zhì bēi pán zì wǔ, jǐ tà zì xíng. yè gào zhāng zhēn rén, zhēn rén yǐ wěi fǎ guān. xiān shū yī fú, fǔ zhāng ér liè, cì dié dū chéng huáng, yì wú yàn. fǎ guān yuē: shì bì tiān hú, fēi bài zhāng bù kě. nǎi jiàn dào chǎng qī rì, zhì sān rì hú yóu gòu lì, zhì sì rì nǎi wǎn cí qǐng hé. yè bù yù yǔ wéi nán, yì qí bù jìng qí shì. zhēn rén yuē: zhāng yǐ bài bù kě zhuī yǐ. zhì qī rì hū wén gé dòu pēng shí hōng, mén chuāng pò duò, bó mù shàng wèi yǐ, fǎ guān yòu xí tā shén xiāng zhù, nǎi jiù qín, yǐ yīng zhù zhī, mái guǎng qú mén wài. yú cháng wèn zhēn rén qū yì guǐ shén zhī gù, yuē: wǒ yì bù zhī suǒ yǐ rán, dàn yī fǎ shī xíng ěr. dà dǐ guǐ shén jiē shòu yì yú yìn, ér fú lù zé zhǎng yú fǎ guān. zhēn rén rú guān zhǎng, fǎ guān rú xū lì zhēn rén fēi fǎ guān bù néng wéi fú lù, fǎ guān fēi zhēn rén zhī yìn, qí fú lù yì bù líng. zhōng jiān yǒu yàn yǒu bù yàn, zé rú gè guān sī wén yí zhāng zòu, huò zhǔn huò bó, bù néng yī yī bì xíng ěr. cǐ yán pō jìn lǐ, yòu wèn shè kōng zhái shēn shān, cù yù jīng mèi, jūn shàng néng zhì fú fǒu, yuē: pì dà lì jīng xíng, jié dào zì rán bì nì. tǎng huò wú zhī chāng jué, tū fàn shuāng jīng, suī shǒu wò bīng fú, zhēng diào bù jí, yī shí yì wú rú zhī hé. cǐ yán yì pō dǔ shí. rán zé yī qiè shén qí zhī shuō, jiē fù huì yě.
叶旅亭御史宅,忽有狐怪白昼对语,迫叶让所居,扰攘戏侮,至杯盘自舞,几榻自行。叶告张真人,真人以委法官。先书一符,甫张而裂,次牒都城隍,亦无验。法官曰:是必天狐,非拜章不可。乃建道场七日,至三日狐犹诟詈,至四日乃婉词请和。叶不欲与为难,亦祈不竟其事。真人曰:章已拜不可追矣。至七日忽闻格斗砰[石訇],门窗破堕,薄暮尚未已,法官又檄他神相助,乃就擒,以罂贮之,埋广渠门外。余尝问真人驱役鬼神之故,曰:我亦不知所以然,但依法施行耳。大抵鬼神皆受役于印,而符录则掌于法官。真人如官长,法官如胥吏;真人非法官不能为符录,法官非真人之印,其符录亦不灵。中间有验有不验,则如各官司文移章奏,或准或驳,不能一一必行耳。此言颇近理,又问设空宅深山,猝遇精魅,君尚能制伏否,曰:譬大吏经行,劫盗自然避匿。倘或无知猖獗,突犯双旌,虽手握兵符,征调不及,一时亦无如之何。此言亦颇笃实。然则一切神奇之说,皆附会也。
zhū zǐ yǐng yùn shǐ yán shǒu tài ān rì, wén yǒu shì rén dào dài yuè shēn chù, hū rén yǔ chū shí bì zhōng yuē: hé chǔ jīng xiāng, qǐ yǒu zhuǎn shì rén lái yé? huō rán zhèn xiǎng, shí bì zhōng kāi, bèi quē qióng lóu yǒng xiàn fēng dǐng. yǒu qí rú guàn dài xià yíng, shì rén hài è, wèn cǐ hé dì? yuē: cǐ jīng xiāng gé yě. shì rén kòu jīng xiāng gé zhī yì, yuē: qí shuō zhǎng yǐ, qǐng zuò jiǎng zhī. xī ní shān shān dìng, chuí jiào wàn nián. dà yì wēi yán, dì xiāng shòu shòu. hàn dài zhū rú, qù gǔ wèi yuǎn, xùn gǔ jiān zhù, lèi néng kuī jiàn xiān shèng zhī xīn, yòu chún piáo wèi lí, wú zhí dǎng zhēng míng zhī xí , wéi gè chuán shī shuō, dǔ sù yuān yuán. yán jí yǒu táng, sī wén wèi gǎi. dài hū běi sòng, lēi wèi zhù shū shí sān bù, xiān shèng jiā yān. zhū dà rú lǜ xīn shuō rì xìng, jiàn chéng jué xué, jiàn shì gé yǐ zhù zhī. zhōng wèi chū běn, yǐ wǔ sè yù wèi hán, zūn shèng jiào yě pèi yǐ lì dài guān kān zhī běn, yǐ bái yù wèi hán, zhāo dì wáng biǎo zhāng zhī gōng yě, jiē nán miàn zuǒ yòu zé gè jiā sī kān zhī běn, měi yī bù chéng, bì qǔ chū yìn jīng hǎo zhě, àn cì shí dài, guǐ zhì sī gé, yǐ cāng yù wèi hán, jiǎng jí gǔ zhī qín yě, jiē dōng xī miàn, bìng yǐ shān hú wèi qiān, huáng jīn zuò suǒ yuè. dōng xī liǎng wǔ, yǐ chén tán wèi jǐ, jǐn xiù wèi yīn, zhū dà rú zhī shén, suì yī lái shì, xiāng yǔ liè zuò yú sī gé. hòu sān yíng zé táng yǐ qián zhū rú jīng yì, zhì yǐ zuǎn zǔ, shōu wèi yī kù. zì shì yǐ wài, suī zhù shù děng shēn, shēng huá gài dài, zǒng tīng qí zì zhù míng shān, bù dé rù cǐ mén yī bù yān. xiān shèng zhī zhì yě, zhū shū zhì zi kè wǔ kè, yī zì yī jù, jiē fā nóng xiāng, gù tí yuē jīng xiāng. gài yī yuán wò yùn, èr qì yīn yūn, yīn qǐ wǔ zhōng, yáng shēng zǐ bàn, shèng rén zhī xīn, yǔ tiān dì tōng. zhū dà rú chǎn fā shèng rén zhī lǐ, qí jīng ào yì yǔ tiān dì tōng, gù xiāng gǎn yě. rán bì chuán shì xué zhě shǐ wén zhī, tā rén zé fǒu. shì rú yú cǐ shí sān bù, huò fén gāo jì zǎn, zuān yǎng zhōng shēn, huò duàn liàn kē qiú, bǎi duān póu jī, yì gè yīn qí xìng shí zhī suǒ gēn ěr. jūn sì shì qián wèi kè gōng, céng shǒu kān zhōu lǐ bàn bù, gù yú xiāng shàng zài, wú dé yǐ zhī jūn zhī lái, yīn yǐn shǐ zhōu lǎn gé wǔ, kuǎn yǐ míng guǒ. sòng bié, yuē: jūn shàn zì ài, cǐ dì bù yì zhì yě. shì rén huí gù, wéi wàn fēng chā tiān, yǎo wú rén jī. àn cǐ shì huāng dàn, dài zūn hàn xué zhě zhī yù yán. fū hàn rú yǐ xùn gǔ zhuān mén, sòng rú yǐ yì lǐ xiāng shàng, shì hàn xué cū ér sòng xué jīng. rán bù míng xùn gǔ, yì lǐ hé yóu ér zhī? gài yòng dǐ fěi, shì yóu tǔ jū, wèi miǎn jì chéng dà lù, zhuī chì chuí lún, dé jì mí chuān, jù fén bǎo fá. yú shì gōng sòng rú zhě, yòu fēn fēn ér qǐ gù. yú zhuàn sì kù quán shū shī bù zǒng xù, yǒu yuē: sòng rú zhī gōng hàn rú, fēi wéi shuō jīng qǐ jiàn yě, tè qiú shèng yú hàn rú ér yǐ. hòu rén zhī gōng sòng rú, yì fēi wéi shuō jīng qǐ jiàn yě, tè bù píng sòng rú zhī dǐ hàn rú ér yǐ. wéi sū zhōu shī yuē: shuǐ xìng zì yún jìng, shí zhōng yì wú shēng, rú hé liǎng xiāng jī, léi zhuǎn kōng shān jīng. cǐ zhī wèi yǐ. píng xīn ér lùn, yì zì wáng bì shǐ biàn jiù shuō, wèi sòng xué zhī méng yá, sòng rú bù gōng xiào jīng cí yì míng xiǎn, sòng rú suǒ zhēng, zhǐ jīn wén gǔ zì jù, yì wú guān hóng zhǐ, jūn gū zhì wù yì zhì shàng shū sān lǐ sān chuán máo shī ěr yǎ zhū zhù shū, jiē gēn jù gǔ yì, duàn fēi sòng rú suǒ néng lún yǔ mèng zǐ, sòng rú jī yī shēng jīng lì, zì zhēn jù zhuó, yì duàn fēi hàn rú suǒ jí. gài hàn rú zhòng shī fū, yuān yuán yǒu zì. sòng rú shàng xīn wù, yán suǒ yì shēn hàn rú huò zhí jiù wén, guò yú xìn chuán, sòng rú huò píng yì duàn, yǒng yú gǎi jīng. jì qí dé shī, yì fù xiāng dāng. wéi hàn rú zhī xué, fēi dú shū jī gǔ, bù néng xià yī yǔ sòng rú zhī xué, zé rén rén jiē kě yǐ kōng tán qí jiān. lán ài tóng shēng, chéng yǒu bù jìn yàn rén xīn zhě. shì chī diǎn zhī suǒ zì lái. cǐ zhǒng xū gòu zhī cí, yì fēi wú yīn ér zuò yě.
朱子颖运使言守泰安日,闻有士人到岱岳深处,忽人语出石壁中曰:何处经香,岂有转世人来耶?剨然震响,石壁中开,贝阙琼楼涌现峰顶。有耆儒冠带下迎,士人骇愕,问此何地?曰:此经香阁也。士人叩经香阁之义,曰:其说长矣,请坐讲之。昔尼山删定,垂教万年。大义微言,递相授受。汉代诸儒,去古未远,训诂笺注,类能窥见先圣之心,又淳朴未漓,无植党 争名之习 ,惟各传师说,笃溯渊源。沿及有唐,斯文未改。迨乎北宋,勒为注疏十三部,先圣嘉焉。诸大儒虑新说日兴,渐成绝学,建是阁以贮之。中为初本,以五色玉为函,尊圣教也;配以历代官刊之本,以白玉为函,昭帝王表章之功也,皆南面;左右则各家私刊之本,每一部成,必取初印精好者,按次时代,庋置斯阁,以苍玉为函,奖汲古之勤也,皆东西面,并以珊瑚为签,黄金作锁钥。东西两庑,以沉檀为几,锦绣为茵,诸大儒之神,岁一来视,相与列坐于斯阁。后三楹则唐以前诸儒经义,帙以纂组,收为一库。自是以外,虽著述等身,声华盖代,总听其自贮名山,不得入此门一步焉。先圣之志也,诸书至子刻午刻,一字一句,皆发浓香,故题曰经香。盖一元斡运,二气絪缊,陰起午中,陽生子半,圣人之心,与天地通。诸大儒阐发圣人之理,其精奥亦与天地通,故相感也。然必传是学者始闻之,他人则否。世儒于此十三部,或焚膏继昝,钻仰终身,或锻炼苛求,百端掊击,亦各因其性识之所根耳。君四世前为刻工,曾手刊周礼半部,故余香尚在,吾得以知君之来,因引使周览阁庑,款以茗果。送别,曰:君善自爱,此地不易至也。士人回顾,唯万峰插天,杳无人迹。案此事荒诞,殆尊汉学者之寓言。夫汉儒以训诂专门,宋儒以义理相尚,似汉学粗而宋学精。然不明训诂,义理何由而知?概用诋诽,视犹土苴,未免既成大辂,追斥椎轮,得济迷川,遽焚宝筏。于是攻宋儒者,又纷纷而起故。余撰四库全书诗部总序,有曰:宋儒之攻汉儒,非为说经起见也,特求胜于汉儒而已。后人之攻宋儒,亦非为说经起见也,特不平宋儒之诋汉儒而已。韦苏州诗曰:水性自云静,石中亦无声,如何两相激,雷转空山惊。此之谓矣。平心而论,易自王弼始变旧说,为宋学之萌芽,宋儒不攻;孝经词义明显,宋儒所争,只今文古字句,亦无关宏旨,均姑置勿议;至尚书三礼三传毛诗尔雅诸注疏,皆根据古义,断非宋儒所能;论语孟子,宋儒积一生精力,字斟句酌,亦断非汉儒所及。盖汉儒重师傅,渊源有自。宋儒尚心悟,研索易深;汉儒或执旧文,过于信传,宋儒或凭臆断,勇于改经。计其得失,亦复相当。唯汉儒之学,非读书稽古,不能下一语;宋儒之学,则人人皆可以空谈其间。兰艾同生,诚有不尽餍人心者。是嗤点之所自来。此种虚构之词,亦非无因而作也。
cáo sī nóng zhú xū yán, qí zú xiōng zì shè wǎng yáng zhōu, tú jīng yǒu rén jiā, shí shèng xià, yán zuò shū wū, shén xuān shuǎng. mù yù xià tà qí zhōng, yǒu rén yuē: shì yǒu mèi, yè bù kě jū. cáo qiáng jū zhī, yè bàn yǒu wù zì mén xì rú rú rù, báo rú jiā zhǐ, rù shì hòu, jiàn kāi zhǎn zuò rén xíng, nǎi nǚ zǐ yě. cáo shū bù wèi, hū pī fà tǔ shé, zuò yì guǐ zhuàng, cáo xiào yuē: yóu shì fā, dàn shāo luàn. guǐ jì qióng, shū rán miè. jí guī tú zài sù, yè bàn mén xì yòu rú dòng, fǔ lù qí shǒu, zhé tuò yuē: yòu cǐ bài xìng wù yé? jìng bù rù. cǐ yǔ jī zhōng sàn shì xiāng lèi. fū hǔ bù shí zuì rén, bù zhī wèi yě. wèi zé xīn luàn, xīn luàn zé shén huàn, shén huàn zé guǐ dé chéng zhī. bù wèi zé xīn dìng, dìng zé shén quán, shén huì zé lì zhī qì bù néng gàn. gù jì zhōng sàn shì shì zhě, chēng shén zhì zhàn rán, guǐ cán ér qù.
曹司农竹虚言,其族兄自歙往扬州,途经友人家,时盛夏,延坐书屋,甚轩爽。暮欲下榻其中,友人曰:是有魅,夜不可居。曹强居之,夜半有物自门隙蠕蠕入,薄如夹纸,入室后,渐开展作人形,乃女子也。曹殊不畏,忽披发吐舌,作缢鬼状,曹笑曰:犹是发,但稍乱。鬼技穷,倏然灭。及归途再宿,夜半门隙又蠕动,甫露其首,辄唾曰:又此败兴物耶?竟不入。此与嵇中散事相类。夫虎不食醉人,不知畏也。畏则心乱,心乱则神涣,神涣则鬼得乘之。不畏则心定,定则神全,神会则戾之气不能干。故记中散是事者,称神志湛然,鬼惭而去。