níng bō wú shēng, hǎo zuò běi lǐ yóu. hòu nì yī hú nǚ, shí xiāng yōu huì. rán réng chū rù qīng lóu jiān. yī rì hú nǚ qǐng yuē: wú néng huàn huà, fán jūn suǒ juàn, wú yī jiàn jí kě xiào qí mào. jūn yī cún xiǎng, yīng niàn ér zhì, bù yú yú huáng jīn mǎi xiào hū? shì zhī, guǒ qīng kè huàn xíng, yǔ zhēn wú èr, suì bù fù wài chū. cháng yǔ hú nǚ yuē: mián huā jiè liǔ, shí qiè rén xīn, xī shì huàn huà, yì zhōng zhōng gé yī mó ěr. hú nǚ yuē: bù rán, shēng sè zhī yú, běn léi guāng shí huǒ, qǐ tè wú xiào mǒu mǒu wèi huàn huà, jí bǐ mǒu mǒu yì huàn huà yě. qǐ tè mǒu mǒu wèi huàn huà, jí qiè yì huàn huà yě. jí qiān bǎi nián lái míng jī yàn nǚ jiē huàn huà yě. bái yáng lǜ cǎo, huáng tǔ qīng shān, hé yī fēi gǔ lái gē wǔ zhī chǎng wò yǔ xié yún, yǔ mái xiāng zàng yù, bié hè lí luán, yī qǔ shēn bì qǐng ěr, zhōng jiān liǎng měi xiāng hé, huò yǐ shí kè jì, huò yǐ rì jì, huò yǐ yuè jì, huò yǐ nián jì, zhōng yǒu jué bié zhī qī jí qí jué bié, zé shù shí nián ér sàn, yǔ piàn kè zàn yù ér sàn zhě, tóng yī xuán yá sā shǒu, zhuǎn shùn chéng kōng. yǐ cuì wēi hóng, bù jiē huǎng rú chūn mèng hū? jí sù qì yuán shēn, zhōng shēn jù shǒu, ér zhū yán bù zhù, bái fà yǐ qīn, yī rén zhī shēn, fēi fù jiù tài. zé dāng shí dài méi fěn jiá, yì wèi zhī huàn huà kě yǐ. hé dú yǐ qiè xiào mǒu mǒu wèi huàn huà yě? wú sǎ rán yǒu wù. hòu shù suì, hú nǚ cí qù, wú jìng jué jī yú xiá yóu.
寧波吳生,好作北里游。後昵一狐女,時相幽會。然仍出入青樓 間。一日狐女請曰:吾能幻化,凡君所眷,吾一見即可肖其貌。君一存想,應念而至,不逾於黃金買笑乎?試之,果傾刻換形,與真無二,遂不復外出。嘗與狐女曰:眠花藉柳,實愜人心,惜是幻化,意中終隔一膜耳。狐女曰:不然,聲色之娛,本雷光石火,豈特吾肖某某為幻化,即彼某某亦幻化也。豈特某某為幻化,即妾亦幻化也。即千百年來名姬艷女皆幻化也。白楊綠草,黃土青山,何一非古來歌舞之場;握雨攜雲,與埋香葬玉,別鶴、離鸞,一曲伸臂頃耳,中間兩美相合,或以時刻計,或以日計,或以月計,或以年計,終有絕別之期;及其訣別,則數十年而散,與片刻暫遇而散者,同一懸崖撒手,轉瞬成空。倚翠偎紅,不皆恍如春夢 乎?即夙契原深,終身聚首,而朱顏不駐,白髮已侵,一人之身,非復舊態。則當時黛眉粉頰,亦謂之幻化可矣。何獨以妾肖某某為幻化也?吳洒然有悟。後數歲,狐女辭去,吳竟絕跡於狎游。
jiāo hé jí rú ài, qīng xiàn zhāng wén fǔ, jiē lǎo rú yě. bìng shòu tú yú xiàn. cháng tóng bù yuè nán cūn běi cūn zhī jiān, qù guǎn shāo yuǎn, huāng yuán qù jì, zhēn mǎng yì rán. zhāng xīn bù yù fǎn, yuē: xū mù jiān duō guǐ, hé kě jiǔ liú. é yī lǎo rén fú zhàng zhì, yī èr rén zuò, yuē: shì jiān hé dé yǒu guǐ, bù wén ruǎn zhān zhī lùn hū? èr jūn rú zhě, nài hé xìn shì shì zhī yāo wàng. yīn chǎn fā chéng zhū èr qì qū shēn zhī lǐ, shū tōng zhèng míng, cí tiáo liú chàng, èr rén tīng zhī jiē shǒu kěn, gòng tàn sòng rú jiàn lǐ zhī zhēn, dì xiāng chóu duì. jìng wàng wèn xìng míng. shì dà chē shù liàng yuǎn yuǎn zhì, niú duó zhēng rán, lǎo rén zhèn yī jí qǐ yuē: quán xià zhī rén, cén jì jiǔ yǐ. bù chí wú guǐ zhī lùn, bù néng liú èr jūn zuò jìng xī tán. jīn jiāng bié, jǐn yǐ shí gào, wú yà xiāng xì wǔ yě. fǔ yǎng zhī qǐng, chuā rán yǐ miè, shì jiān jué shǎo wén shì, wéi dǒng kōng rú xiān shēng mù xiāng jìn, huò jí qí hún yú.
交 河及孺愛,青縣張文甫,皆老儒也。並授徒於獻。嘗同步月南村北村之間,去館稍遠,荒原闃寂,榛莽翳然。張心怖欲返,曰:墟墓間多鬼,曷可久留。俄一老人扶杖至,揖二人坐,曰:世間何得有鬼,不聞阮瞻之論乎?二君儒者,奈何信釋氏之妖妄。因闡發程朱二氣屈伸之理,疏通證明,詞條流暢,二人聽之皆首肯,共嘆宋儒見理之真,遞相酬對。竟忘問姓名。適大車數輛遠遠至,牛鐸錚然,老人振衣急起曰:泉下之人,岑寂久矣。不持無鬼之論,不能留二君作竟夕談。今將別,謹以實告,毋訝相戲侮也。俯仰之頃,欻然已滅,是間絕少文士,惟董空如先生墓相近,或即其魂歟。
hé jiān táng shēng, hǎo xì wǔ, tǔ rén zhì jīn néng dào zhī. suǒ wèi táng xiào zi zhě shì yě. yǒu shú shī hǎo jiǎng wú guǐ, cháng yuē: ruǎn zhān yù guǐ, ān yǒu shì shì? sēng tú wàng zào fēi yǔ ěr. táng yè sǎ tǔ qí chuāng, ér wū wū jī qí hù, shú shī hài wèn wèi shuí, zé yuē: wǒ èr qì zhī liáng néng yě. shú shī dà bù, méng shǒu gǔ lì, shǐ èr dì zǐ sòng dá dàn, cì rì wěi dùn bù qǐ. péng yǒu lái wèn, dàn shēn yín yuē yǒu guǐ. jì ér zhī táng suǒ wèi, mò bù fǔ zhǎng. rán zì shì mèi dà zuò, pāo zhì wǎ shí, yáo hàn hù yǒu wú xū xī. chū shàng yǐ wèi táng zài lái, xì chá zhī nǎi zhēn mèi, bù shèng qí niǎo, jìng qì guǎn ér qù. gài zhèn jù zhī hòu, yì yǐ cán nǜ, qí qì yǐ něi, hú chéng qí něi ér zhōng zhī yě. yāo yóu rén xìng, cǐ zhī wèi hū?
河間唐生,好戲侮,土人至今能道之。所謂唐嘯子者是也。有塾師好講無鬼,嘗曰:阮瞻遇鬼,安有是事?僧徒妄造蜚語耳。唐夜灑土其窗,而嗚嗚擊其戶,塾師駭問為誰,則曰:我二氣之良能也。塾師大怖,蒙首股慄,使二弟子宋達旦,次日委頓不起。朋友來問,但呻吟曰有鬼。既而知唐所為,莫不拊掌。然自是魅大作,拋擲瓦石,搖撼戶牖無虛夕。初尚以為唐再來,細察之乃真魅,不勝其嬲,竟棄館而去。蓋震懼之後,益以慚恧,其氣已餒,狐乘其餒而中之也。妖由人興,此之謂乎?
tiān jīn mǒu xiào lián, yǔ shù yǒu jiāo wài tà qīng. jiē shào nián qīng báo, jiàn liǔ yīn zhōng shǎo fù qí lǘ guò, qī qí wú bàn, yāo zhòng zhú qí hòu, mān yǔ diào xuè. shǎo fù shū bù dá, biān lǘ jí xíng. yǒu liǎng sān rén xiān zhuī jí, shǎo fù hū xià lǘ ruǎn yǔ, yì shì xiāng yuè. é mǒu yǔ sān sì rén zhuī jí, shěn shì zhèng qí qī yě. dàn qī bù jiě qí, shì rì yì wú yóu zhì jiāo wài, qiě yí qiě nù, jìn qián hē zhī. qī xī xiào rú gù, mǒu fèn qì cháo yǒng, fèn zhǎng yù guāi qí miàn, qī hū fēi kuà lǘ bèi, bié huàn yī xíng, yǐ biān zhǐ mǒu shù yuē: jiàn tā rén zhī fù, zé xiá xiè bǎi duān jiàn zì jǐ fù, zé huì hèn rú shì, ěr dú shèng xián shū, yī shù zì shàng bù néng jiě, hé yǐ guà míng guì jí yě. shù qì, jìng xíng. mǒu sè rú sǐ huī, dài jiāng lì dào zuǒ bù néng qù, jìng bù zhī shì hé mèi yě.
天津某孝廉,與數友郊外踏青。皆少年輕薄,見柳蔭中少婦 騎驢過,欺其無伴,邀眾逐其後,嫚語調謔。少婦 殊不答,鞭驢疾行。有兩三人先追及,少婦 忽下驢軟語,意似相悅。俄某與三四人追及,審視正其妻也。但妻不解騎,是日亦無由至郊外,且疑且怒,近前訶之。妻嬉笑如故,某憤氣潮湧,奮掌欲摑其面,妻忽飛跨驢背,別換一形,以鞭指某數曰:見他人之婦,則狎褻百端;見自己婦,則恚恨如是,爾讀聖賢書,一恕字尚不能解,何以掛名桂籍也。數訖,徑行。某色如死灰,殆僵立道左不能去,竟不知是何魅也。
dé zhōu tián bái yán yuē: yǒu é dōu tǒng zhě, zài diān qián jiān shān xíng, jiàn dào shì àn yī lì nǚ yú shí, yù pōu qí xīn, nǚ āi hū qǐ jiù, é jí huī qí chí jí, jù gé dào shì shǒu, nǚ jiào rán yī shēng, huà huǒ guāng fēi qù, dào shì dùn zú yuē: gōng bài wú shì! cǐ mèi yǐ mèi shā bǎi yú rén, gù bǔ zhū zhī yǐ chú hài, dàn qǔ jīng yǐ duō, suì jiǔ tōng líng, zhǎn qí shǒu zé shén dùn qù, gù bì pōu qí xīn nǎi sǐ, gōng jīn zòng zhī, yòu yí huàn wú qióng yǐ. xī yī měng hǔ zhī mìng, fàng zhì shēn shān, bù zhī zé mí lín lù, mó qí yá zhě jǐ xǔ mìng yě! xiá qí bǐ shǒu, hèn hèn dù xī qù, cǐ yí bái yán zhī yù yán, jí suǒ wèi yī jiā kū hé rú yí lù kū yě. gū róng mò lì, zì yǐ wèi yīn gōng, rén yì duō chēng wèi zhōng hòu. ér qióng mín zhī mài ér tiē fù, jiē wèi yī sī, yì ān yòng cǐ zhǎng zhě hū?
德州田白岩曰:有額都統者,在滇黔間山行,見道士按一麗女於石,欲剖其心,女哀呼乞救,額急揮騎馳及,遽格道士手,女噭然一聲,化火光飛去,道士頓足曰:公敗吾事!此魅已媚殺百餘人,故捕誅之以除害,但取精已多,歲久通靈,斬其首則神遁去,故必剖其心乃死,公今縱之,又貽患無窮矣。惜一猛虎之命,放置深山,不知澤麋林鹿,劘其牙者幾許命也!匣其匕首,恨恨渡溪去,此貽白岩之寓言,即所謂一家哭何如一路哭也。姑容墨吏,自以為陰功,人亦多稱為忠厚。而窮民之賣兒貼婦,皆未一思,亦安用此長者乎?
xiàn xiàn lì wáng mǒu gōng dāo bǐ, shàn qiǎo qǔ rén cái. rán měi yǒu suǒ jī, bì yǒu yī yì wài shì hào qù. yǒu chéng huáng miào dào tóng, yè xíng láng wǔ jiān, yǒu èr lì chí bù duì suàn, qí yī yuē: qú jīn suì suǒ xù jiào duō, dāng hé fǎ yǐ xiāo zhī? fāng chén sī jiān, qí yī yuē: yī cuì yún zú yǐ, wú fán yū zhé yě. shì miào wǎng wǎng yù guǐ, dào tóng xí jiàn yì bù bù. dàn bù zhī cuì yún wèi shuí, yì bù zhī wèi shuí xiāo suàn. é yǒu xiǎo jì cuì yún zhì, wáng mǒu dà bì zhī, hào suǒ xù bā jiǔ, yòu rǎn è chuāng, yī yào bèi zhì, bǐ yù zé yǐ dàng rán yǐ. rén jì qí píng shēng suǒ qǔ, kě qū zhǐ shù zhě, yuē sān sì wàn jīn, hòu fā kuáng jí bào zú, jìng wú guān yǐ liàn.
獻縣吏王某工刀筆,善巧取人財。然每有所積,必有一意外事耗去。有城隍廟道童,夜行廊廡間,有二吏持簿對算,其一曰:渠今歲所蓄較多,當何法以銷之?方沉思間,其一曰:一翠雲足矣,無煩迂折也。是廟往往遇鬼,道童習 見亦不怖。但不知翠云為誰,亦不知為誰銷算。俄有小妓翠雲至,王某大嬖之,耗所蓄八九,又染惡瘡,醫藥備至,比愈則已蕩然矣。人計其平生所取,可屈指數者,約三四萬金,後發狂疾暴卒,竟無棺以殮。
chén yún tíng shè rén yán, yǒu tái wān yì shǐ sù guǎn shě, jiàn yàn nǚ dēng qiáng xià kuī, chì suǒ wú suǒ dǔ. yè bàn láng rán yǒu shēng, nǎi piàn wǎ zhì zhěn pàn, chì wèn shì hé yāo mèi, gǎn wǔ tiān shǐ. chuāng wài lǎng shēng yuē: gōng lù mìng zhòng, wǒ bì gōng bù jí, zhì gōng chì suǒ, jù gàn shén qiǎn, zhuì zhuì zhì jīn. jīn gōng shuì zhōng méng xié niàn, wù zuò yì zú zhī nǚ, móu tā rì nà wèi qiè. rén xīn yī dòng, guǐ shén zhī zhī, yǐ xié zhào xié, bù dé ér jiù wǒ, gù tóu wǎ xiāng bào, gōng hé nù yān? yì shǐ dà kuì, wèi jí tiān shǔ, cù zhuāng qù.
陳雲亭舍人言,有台灣驛使宿館舍,見艷女登牆下窺,叱索無所睹。夜半琅然有聲,乃片瓦擲枕畔,叱問是何妖魅,敢侮天使。窗外朗聲曰:公祿命重,我避公不及,致公叱索,懼干神譴,惴惴至今。今公睡中萌邪念,誤作驛卒之女,謀他日納為妾。人心一動,鬼神知之,以邪召邪,不得而咎我,故投瓦相報,公何怒焉?驛使大愧,未及天曙,促裝去。
yè lǚ tíng yù shǐ zhái, hū yǒu hú guài bái zhòu duì yǔ, pò yè ràng suǒ jū, rǎo rǎng xì wǔ, zhì bēi pán zì wǔ, jǐ tà zì xíng. yè gào zhāng zhēn rén, zhēn rén yǐ wěi fǎ guān. xiān shū yī fú, fǔ zhāng ér liè, cì dié dū chéng huáng, yì wú yàn. fǎ guān yuē: shì bì tiān hú, fēi bài zhāng bù kě. nǎi jiàn dào chǎng qī rì, zhì sān rì hú yóu gòu lì, zhì sì rì nǎi wǎn cí qǐng hé. yè bù yù yǔ wèi nán, yì qí bù jìng qí shì. zhēn rén yuē: zhāng yǐ bài bù kě zhuī yǐ. zhì qī rì hū wén gé dòu pēng shí hōng, mén chuāng pò duò, bó mù shàng wèi yǐ, fǎ guān yòu xí tā shén xiāng zhù, nǎi jiù qín, yǐ yīng zhù zhī, mái guǎng qú mén wài. yú cháng wèn zhēn rén qū yì guǐ shén zhī gù, yuē: wǒ yì bù zhī suǒ yǐ rán, dàn yī fǎ shī xíng ěr. dà dǐ guǐ shén jiē shòu yì yú yìn, ér fú lù zé zhǎng yú fǎ guān. zhēn rén rú guān zhǎng, fǎ guān rú xū lì zhēn rén fēi fǎ guān bù néng wèi fú lù, fǎ guān fēi zhēn rén zhī yìn, qí fú lù yì bù líng. zhōng jiān yǒu yàn yǒu bù yàn, zé rú gè guān sī wén yí zhāng zòu, huò zhǔn huò bó, bù néng yī yī bì xíng ěr. cǐ yán pō jìn lǐ, yòu wèn shè kōng zhái shēn shān, cù yù jīng mèi, jūn shàng néng zhì fú fǒu, yuē: pì dà lì jīng xíng, jié dào zì rán bì nì. tǎng huò wú zhī chāng jué, tū fàn shuāng jīng, suī shǒu wò bīng fú, zhēng diào bù jí, yī shí yì wú rú zhī hé. cǐ yán yì pō dǔ shí. rán zé yī qiè shén qí zhī shuō, jiē fù huì yě.
葉旅亭御史宅,忽有狐怪白晝對語,迫葉讓所居,擾攘戲侮,至杯盤自舞,几榻自行。葉告張真人,真人以委法官。先書一符,甫張而裂,次牒都城隍,亦無驗。法官曰:是必天狐,非拜章不可。乃建道場七日,至三日狐猶詬詈,至四日乃婉詞請和。葉不欲與為難,亦祈不竟其事。真人曰:章已拜不可追矣。至七日忽聞格鬥砰[石訇],門窗破墮,薄暮尚未已,法官又檄他神相助,乃就擒,以罌貯之,埋廣渠門外。余嘗問真人驅役鬼神之故,曰:我亦不知所以然,但依法施行耳。大抵鬼神皆受役於印,而符錄則掌於法官。真人如官長,法官如胥吏;真人非法官不能為符錄,法官非真人之印,其符錄亦不靈。中間有驗有不驗,則如各官司文移章奏,或准或駁,不能一一必行耳。此言頗近理,又問設空宅深山,猝遇精魅,君尚能制伏否,曰:譬大吏經行,劫盜自然避匿。倘或無知猖獗,突犯雙旌,雖手握兵符,徵調不及,一時亦無如之何。此言亦頗篤實。然則一切神奇之說,皆附會也。
zhū zǐ yǐng yùn shǐ yán shǒu tài ān rì, wén yǒu shì rén dào dài yuè shēn chù, hū rén yǔ chū shí bì zhōng yuē: hé chù jīng xiāng, qǐ yǒu zhuǎn shì rén lái yé? huō rán zhèn xiǎng, shí bì zhōng kāi, bèi què qióng lóu yǒng xiàn fēng dǐng. yǒu qí rú guān dài xià yíng, shì rén hài è, wèn cǐ hé dì? yuē: cǐ jīng xiāng gé yě. shì rén kòu jīng xiāng gé zhī yì, yuē: qí shuō zhǎng yǐ, qǐng zuò jiǎng zhī. xī ní shān shān dìng, chuí jiào wàn nián. dà yì wēi yán, dì xiāng shòu shòu. hàn dài zhū rú, qù gǔ wèi yuǎn, xùn gǔ jiān zhù, lèi néng kuī jiàn xiān shèng zhī xīn, yòu chún pǔ wèi lí, wú zhí dǎng zhēng míng zhī xí , wéi gè chuán shī shuō, dǔ sù yuān yuán. yán jí yǒu táng, sī wén wèi gǎi. dài hū běi sòng, lēi wèi zhù shū shí sān bù, xiān shèng jiā yān. zhū dà rú lǜ xīn shuō rì xìng, jiàn chéng jué xué, jiàn shì gé yǐ zhù zhī. zhōng wèi chū běn, yǐ wǔ sè yù wèi hán, zūn shèng jiào yě pèi yǐ lì dài guān kān zhī běn, yǐ bái yù wèi hán, zhāo dì wáng biǎo zhāng zhī gōng yě, jiē nán miàn zuǒ yòu zé gè jiā sī kān zhī běn, měi yī bù chéng, bì qǔ chū yìn jīng hǎo zhě, àn cì shí dài, guǐ zhì sī gé, yǐ cāng yù wèi hán, jiǎng jí gǔ zhī qín yě, jiē dōng xī miàn, bìng yǐ shān hú wèi qiān, huáng jīn zuò suǒ yào. dōng xī liǎng wǔ, yǐ chén tán wèi jǐ, jǐn xiù wèi yīn, zhū dà rú zhī shén, suì yī lái shì, xiāng yǔ liè zuò yú sī gé. hòu sān yíng zé táng yǐ qián zhū rú jīng yì, zhì yǐ zuǎn zǔ, shōu wèi yī kù. zì shì yǐ wài, suī zhù shù děng shēn, shēng huá gài dài, zǒng tīng qí zì zhù míng shān, bù dé rù cǐ mén yī bù yān. xiān shèng zhī zhì yě, zhū shū zhì zi kè wǔ kè, yī zì yī jù, jiē fā nóng xiāng, gù tí yuē jīng xiāng. gài yī yuán wò yùn, èr qì yīn yūn, yīn qǐ wǔ zhōng, yáng shēng zǐ bàn, shèng rén zhī xīn, yǔ tiān dì tōng. zhū dà rú chǎn fā shèng rén zhī lǐ, qí jīng ào yì yǔ tiān dì tōng, gù xiāng gǎn yě. rán bì chuán shì xué zhě shǐ wén zhī, tā rén zé fǒu. shì rú yú cǐ shí sān bù, huò fén gāo jì zǎn, zuān yǎng zhōng shēn, huò duàn liàn kē qiú, bǎi duān póu jī, yì gè yīn qí xìng shí zhī suǒ gēn ěr. jūn sì shì qián wèi kè gōng, céng shǒu kān zhōu lǐ bàn bù, gù yú xiāng shàng zài, wú dé yǐ zhī jūn zhī lái, yīn yǐn shǐ zhōu lǎn gé wǔ, kuǎn yǐ míng guǒ. sòng bié, yuē: jūn shàn zì ài, cǐ dì bù yì zhì yě. shì rén huí gù, wéi wàn fēng chā tiān, yǎo wú rén jī. àn cǐ shì huāng dàn, dài zūn hàn xué zhě zhī yù yán. fū hàn rú yǐ xùn gǔ zhuān mén, sòng rú yǐ yì lǐ xiāng shàng, shì hàn xué cū ér sòng xué jīng. rán bù míng xùn gǔ, yì lǐ hé yóu ér zhī? gài yòng dǐ fěi, shì yóu tǔ jū, wèi miǎn jì chéng dà hé, zhuī chì chuí lún, dé jì mí chuān, jù fén bǎo fá. yú shì gōng sòng rú zhě, yòu fēn fēn ér qǐ gù. yú zhuàn sì kù quán shū shī bù zǒng xù, yǒu yuē: sòng rú zhī gōng hàn rú, fēi wèi shuō jīng qǐ jiàn yě, tè qiú shèng yú hàn rú ér yǐ. hòu rén zhī gōng sòng rú, yì fēi wèi shuō jīng qǐ jiàn yě, tè bù píng sòng rú zhī dǐ hàn rú ér yǐ. wéi sū zhōu shī yuē: shuǐ xìng zì yún jìng, shí zhōng yì wú shēng, rú hé liǎng xiāng jī, léi zhuǎn kōng shān jīng. cǐ zhī wèi yǐ. píng xīn ér lùn, yì zì wáng bì shǐ biàn jiù shuō, wèi sòng xué zhī méng yá, sòng rú bù gōng xiào jīng cí yì míng xiǎn, sòng rú suǒ zhēng, zhǐ jīn wén gǔ zì jù, yì wú guān hóng zhǐ, jūn gū zhì wù yì zhì shàng shū sān lǐ sān chuán máo shī ěr yǎ zhū zhù shū, jiē gēn jù gǔ yì, duàn fēi sòng rú suǒ néng lùn yǔ mèng zǐ, sòng rú jī yī shēng jīng lì, zì zhēn jù zhuó, yì duàn fēi hàn rú suǒ jí. gài hàn rú zhòng shī fù, yuān yuán yǒu zì. sòng rú shàng xīn wù, yán suǒ yì shēn hàn rú huò zhí jiù wén, guò yú xìn chuán, sòng rú huò píng yì duàn, yǒng yú gǎi jīng. jì qí dé shī, yì fù xiāng dāng. wéi hàn rú zhī xué, fēi dú shū jī gǔ, bù néng xià yī yǔ sòng rú zhī xué, zé rén rén jiē kě yǐ kōng tán qí jiān. lán ài tóng shēng, chéng yǒu bù jǐn yàn rén xīn zhě. shì chī diǎn zhī suǒ zì lái. cǐ zhǒng xū gòu zhī cí, yì fēi wú yīn ér zuò yě.
朱子穎運使言守泰安日,聞有士人到岱嶽深處,忽人語出石壁中曰:何處經香,豈有轉世人來耶?剨然震響,石壁中開,貝闕瓊樓湧現峰頂。有耆儒冠帶下迎,士人駭愕,問此何地?曰:此經香閣也。士人叩經香閣之義,曰:其說長矣,請坐講之。昔尼山刪定,垂教萬年。大義微言,遞相授受。漢代諸儒,去古未遠,訓詁箋注,類能窺見先聖之心,又淳樸未漓,無植黨 爭名之習 ,惟各傳師說,篤溯淵源。沿及有唐,斯文未改。迨乎北宋,勒為註疏十三部,先聖嘉焉。諸大儒慮新說日興,漸成絕學,建是閣以貯之。中為初本,以五色玉為函,尊聖教也;配以歷代官刊之本,以白玉為函,昭帝王表章之功也,皆南面;左右則各家私刊之本,每一部成,必取初印精好者,按次時代,庋置斯閣,以蒼玉為函,獎汲古之勤也,皆東西面,並以珊瑚為簽,黃金作鎖鑰。東西兩廡,以沉檀為幾,錦繡為茵,諸大儒之神,歲一來視,相與列坐於斯閣。後三楹則唐以前諸儒經義,帙以纂組,收為一庫。自是以外,雖著述等身,聲華蓋代,總聽其自貯名山,不得入此門一步焉。先聖之志也,諸書至子刻午刻,一字一句,皆發濃香,故題曰經香。蓋一元斡運,二氣絪縕,陰起午中,陽生子半,聖人之心,與天地通。諸大儒闡發聖人之理,其精奧亦與天地通,故相感也。然必傳是學者始聞之,他人則否。世儒於此十三部,或焚膏繼昝,鑽仰終身,或鍛煉苛求,百端掊擊,亦各因其性識之所根耳。君四世前為刻工,曾手刊周禮半部,故余香尚在,吾得以知君之來,因引使周覽閣廡,款以茗果。送別,曰:君善自愛,此地不易至也。士人回顧,唯萬峰插天,杳無人跡。案此事荒誕,殆尊漢學者之寓言。夫漢儒以訓詁專門,宋儒以義理相尚,似漢學粗而宋學精。然不明訓詁,義理何由而知?概用詆誹,視猶土苴,未免既成大輅,追斥椎輪,得濟迷川,遽焚寶筏。於是攻宋儒者,又紛紛而起故。余撰四庫全書詩部總序,有曰:宋儒之攻漢儒,非為說經起見也,特求勝於漢儒而已。後人之攻宋儒,亦非為說經起見也,特不平宋儒之詆漢儒而已。韋蘇州詩曰:水性自雲靜,石中亦無聲,如何兩相激,雷轉空山驚。此之謂矣。平心而論,易自王弼始變舊說,為宋學之萌芽,宋儒不攻;孝經詞義明顯,宋儒所爭,只今文古字句,亦無關宏旨,均姑置勿議;至尚書三禮三傳毛詩爾雅諸註疏,皆根據古義,斷非宋儒所能;論語孟子,宋儒積一生精力,字斟句酌,亦斷非漢儒所及。蓋漢儒重師傅,淵源有自。宋儒尚心悟,研索易深;漢儒或執舊文,過於信傳,宋儒或憑臆斷,勇於改經。計其得失,亦復相當。唯漢儒之學,非讀書稽古,不能下一語;宋儒之學,則人人皆可以空談其間。蘭艾同生,誠有不盡饜人心者。是嗤點之所自來。此種虛構之詞,亦非無因而作也。
cáo sī nóng zhú xū yán, qí zú xiōng zì shè wǎng yáng zhōu, tú jīng yǒu rén jiā, shí shèng xià, yán zuò shū wū, shén xuān shuǎng. mù yù xià tà qí zhōng, yǒu rén yuē: shì yǒu mèi, yè bù kě jū. cáo qiáng jū zhī, yè bàn yǒu wù zì mén xì rú rú rù, báo rú jiā zhǐ, rù shì hòu, jiàn kāi zhǎn zuò rén xíng, nǎi nǚ zǐ yě. cáo shū bù wèi, hū pī fà tǔ shé, zuò yì guǐ zhuàng, cáo xiào yuē: yóu shì fā, dàn shāo luàn. guǐ jì qióng, shū rán miè. jí guī tú zài sù, yè bàn mén xì yòu rú dòng, fǔ lù qí shǒu, zhé tuò yuē: yòu cǐ bài xìng wù yé? jìng bù rù. cǐ yǔ jī zhōng sàn shì xiāng lèi. fū hǔ bù shí zuì rén, bù zhī wèi yě. wèi zé xīn luàn, xīn luàn zé shén huàn, shén huàn zé guǐ dé chéng zhī. bù wèi zé xīn dìng, dìng zé shén quán, shén huì zé lì zhī qì bù néng gàn. gù jì zhōng sàn shì shì zhě, chēng shén zhì zhàn rán, guǐ cán ér qù.
曹司農竹虛言,其族兄自歙往揚州,途經友人家,時盛夏,延坐書屋,甚軒爽。暮欲下榻其中,友人曰:是有魅,夜不可居。曹強居之,夜半有物自門隙蠕蠕入,薄如夾紙,入室後,漸開展作人形,乃女子也。曹殊不畏,忽披髮吐舌,作縊鬼狀,曹笑曰:猶是發,但稍亂。鬼技窮,倏然滅。及歸途再宿,夜半門隙又蠕動,甫露其首,輒唾曰:又此敗興物耶?竟不入。此與嵇中散事相類。夫虎不食醉人,不知畏也。畏則心亂,心亂則神渙,神渙則鬼得乘之。不畏則心定,定則神全,神會則戾之氣不能幹。故記中散是事者,稱神志湛然,鬼慚而去。