strong jīn yù nú bàng dǎ bó qíng láng strong
金玉奴棒打薄情郎
zhī zài qiáng dōng huā zài xī, zì cóng luò dì rèn fēng chuī.
枝在牆東花在西,自從落地任風吹。
zhī wú huā shí hái zài fā, huā ruò lí zhī nán shàng zhī.
枝無花時還再發,花若離枝難上枝。
zhè sì jù, nǎi xī rén suǒ zuò qì fù cí, yán fù rén zhī suí fū, rú huā zhī fù yú zhī. zhī ruò wú huā, féng chūn zài fā huā ruò lí zhī, bù kě fù hé. quàn shì shàng fù rén, shì fū jǐn dào, tóng gān tóng kǔ, cóng yī ér zhōng xiū de mù fù xián pín, liǎng yì sān xīn, zì yí hòu huǐ.
這四句,乃昔人所作《棄婦詞》,言婦人之隨夫,如花之附於枝。枝若無花,逢春再發;花若離枝,不可複合。勸世上婦人,事夫盡道,同甘同苦,從一而終;休得慕富嫌貧,兩意三心,自貽後悔。
qiě shuō hàn cháo yī gè míng chén, dāng chū wèi yù shí jié, qí qī yǒu yǎn bù shí tài shān, qì zhī ér qù, dào hòu lái huǐ zhī wú jí. nǐ shuō nà míng chén hé fāng rén shì? xìng shén míng shuí? nà míng chén xìng zhū, míng mǎi chén, biǎo zì wēng zi, huì jī jùn rén shì. jiā pín wèi yù, fū qī èr kǒu zhù yú lòu xiàng péng mén, měi rì mǎi chén xiàng shān zhōng kǎn chái, tiāo zhì shì zhōng mài qián dù rì. xìng hǎo dú shū, shǒu bù shì juǎn. jiān shàng suī tiāo què chái dān, shǒu lǐ wū zì qín zhe shū běn, lǎng sòng jǔ jué, qiě gē qiě xíng. shì rén tīng guàn le, dàn wén dú shū zhī shēng, biàn zhī mǎi chén tiāo chái dān lái le, kě lián tā shì gè rú shēng, dōu yǔ tā mǎi.
且說漢朝一個名臣,當初未遇時節,其妻有眼不識泰山,棄之而去,到後來悔之無及。你說那名臣何方人氏?姓甚名誰?那名臣姓朱,名買臣,表字翁子,會稽郡人氏。家貧未遇,夫妻二口住於陋巷蓬門,每日買臣向山中砍柴,挑至市中賣錢度日。性好讀書,手不釋卷。肩上雖挑卻柴擔,手裡兀自擒着書本,朗誦咀嚼,且歌且行。市人聽慣了,但聞讀書之聲,便知買臣挑柴擔來了,可憐他是個儒生,都與他買。
gèng jiān mǎi chén bù zhēng jià qián, píng rén gū zhí, suǒ yǐ tā de chái bǐ bié rén róng yì chū tuō.
更兼買臣不爭價錢,憑人估值,所以他的柴比別人容易出脫。
yì bān yě yǒu qīng báo shào nián jí ér tóng zhī bèi, jiàn tā yòu tiāo chái yòu dú shū, sān wǔ chéng qún, bǎ tā cháo xiào xì wǔ, mǎi chén quán bù wèi yì. yī rì qí qī chū mén jí shuǐ, jiàn qún ér suí zhe mǎi chén chái dān pāi shǒu gòng xiào, shēn yǐ wèi chǐ. mǎi chén mài chái huí lái, qí qī quàn dào: nǐ yào dú shū, biàn xiū mài chái yào mài chái, biàn xiū dú shū. xǔ dà nián jì, bù chī bù diān, què zuò chū nèn bān xíng jìng, bèi ér tóng xiào huà, qǐ bù xiū sǐ!
一般也有輕薄少年及兒童之輩,見他又挑柴又讀書,三五成群,把他嘲笑戲侮,買臣全不為意。一日其妻出門汲水,見群兒隨着買臣柴擔拍手共笑,深以為恥。買臣賣柴回來,其妻勸道:「你要讀書,便休賣柴;要賣柴,便休讀書。許大年紀,不痴不顛,卻做出恁般行徑,被兒童笑話,豈不羞死!」
mǎi chén dá dào: wǒ mài chái yǐ jiù pín jiàn, dú shū yǐ qǔ fù guì, gè bù xiāng fáng, yóu tā xiào huà biàn liǎo. qí qī xiào dào: nǐ ruò qǔ de fù guì shí, bù qù mài chái le. zì gǔ jí jīn, nà jiàn mài chái de rén zuò le guān? què shuō zhè méi bǎ bí de huà! mǎi chén dào: fù guì pín jiàn, gè yǒu qí shí. yǒu rén suàn wǒ bā zì, dào wǔ shí suì shàng bì rán fā jī.
買臣答道:「我賣柴以救貧賤,讀書以取富貴,各不相妨,由他笑話便了。」其妻笑道:「你若取得富貴時,不去賣柴了。自古及今,那見賣柴的人做了官?卻說這沒把鼻的話!」買臣道:「富貴貧賤,各有其時。有人算我八字,到五十歲上必然發跡。
cháng yán hǎi shuǐ bù kě dòu liàng, nǐ xiū liào wǒ. qí qī dào: nà suàn mìng xiān sheng jiàn nǐ chī diān mó yàng, gù yì shuǎ xiào nǐ, nǐ xiū tīng xìn. dào wǔ shí suì shí lián chái dān yě tiāo bù dòng, è sǐ shì yǒu fèn de, hái xiǎng zuò guān! chú shì yán luó wáng diàn shàng shǎo gè pàn guān, děng nǐ qù zuò! mǎi chén dào: jiāng tài gōng bā shí suì shàng zài wèi shuǐ diào yú, yù le zhōu wén wáng yǐ hòu, chē zài zhī bài wèi shàng fù. běn cháo gōng sūn hóng chéng xiàng wǔ shí jiǔ suì shàng hái zài dōng hǎi mù shǐ, zhěng zhěng liù shí suì fāng cái jì yù jīn shàng, bài jiāng fēng hóu. wǒ wǔ shí suì shàng fā jī, bǐ gān luó suī chí, bǐ nà liǎng gè hái zǎo, nǐ xū nài xīn děng qù.
常言『海水不可斗量』,你休料我。」其妻道:「那算命先生見你痴顛模樣,故意耍笑你,你休聽信。到五十歲時連柴擔也挑不動,餓死是有分的,還想做官!除是閻羅王殿上少個判官,等你去做!」買臣道:「姜太公八十歲尚在渭水釣魚,遇了周文王以後,車載之拜為尚父。本朝公孫弘丞相五十九歲上還在東海牧豕,整整六十歲方才際遇今上,拜將封侯。我五十歲上發跡,比甘羅雖遲,比那兩個還早,你須耐心等去。」
qí qī dào: nǐ xiū de pān jīn diào gǔ! nà diào yú mù shǐ de, xiōng zhōng dōu yǒu cái xué nǐ rú jīn dú zhè jǐ jù sǐ shū, biàn dú dào yī bǎi suì zhǐ shì zhè gè zuǐ liǎn, yǒu shèn chū xī? huì qì zuò le nǐ lǎo pó! nǐ bèi ér tóng chǐ xiào, lián lèi wǒ yě méi liǎn pí. nǐ bù tīng wǒ yán pāo què shū běn, wǒ jué bù gēn nǐ zhōng shēn, gè rén zì qù zǒu lù, xiū de liǎng xiāng dān wù le. mǎi chén dào: wǒ jīn nián sì shí sān suì le, zài qī nián, biàn shì wǔ shí. qián zhǎng hòu duǎn, nǐ jiù děng nài yě bù duō shí. zhí nèn bó qíng, shě wǒ ér qù, hòu lái xū yào ào huǐ! qí qī dào: shì shàng shǎo shén tiāo chái dān de hàn zi, ào huǐ shén me lái? wǒ ruò zài shǒu nǐ qī nián, lián wǒ zhè gǔ tóu bù zhī è sǐ yú hé dì le. nǐ dào fàng wǒ chū mén, zuò gè fāng biàn, huó le wǒ zhè tiáo xìng mìng. mǎi chén jiàn qí qī jué yì yào qù, liú tā bú zhù, tàn kǒu qì dào: bà, bà, zhǐ yuàn nǐ jià dé zhàng fū, qiáng shì zhū mǎi chén de biàn hǎo. qí qī dào: hǎo dǎi qiáng shì yī fēn ér. shuō bà, bài le liǎng bài, xīn rán chū mén ér qù, tóu yě bù huí. mǎi chén gǎn kǎi bù yǐ, tí shī sì jù yú bì shàng yún: jià quǎn zhú quǎn, jià jī zhú jī. qī zì qì wǒ, wǒ bù qì qī.
其妻道:「你休得攀今弔古!那釣魚牧豕的,胸中都有才學;你如今讀這幾句死書,便讀到一百歲只是這個嘴臉,有甚出息?晦氣做了你老婆!你被兒童恥笑,連累我也沒臉皮。你不聽我言拋卻書本,我決不跟你終身,各人自去走路,休得兩相擔誤了。」買臣道:「我今年四十三歲了,再七年,便是五十。前長後短,你就等耐也不多時。直恁薄情,舍我而去,後來須要懊悔!」其妻道:「世上少甚挑柴擔的漢子,懊悔甚麼來?我若再守你七年,連我這骨頭不知餓死於何地了。你倒放我出門,做個方便,活了我這條性命。」買臣見其妻決意要去,留他不住,嘆口氣道:「罷,罷,只願你嫁得丈夫,強似朱買臣的便好。」其妻道:「好歹強似一分兒。」說罷,拜了兩拜,欣然出門而去,頭也不回。買臣感慨不已,題詩四句於壁上云:嫁犬逐犬,嫁雞逐雞。妻自棄我,我不棄妻。
mǎi chén dào wǔ shí suì shí, zhí hàn wǔ dì xià zhào qiú xián, mǎi chén dào xī jīng shàng shū, dài zhào gōng chē. tóng yì rén yán zhù jiàn mǎi chén zhī cái. tiān zǐ zhī mǎi chén shì huì jī rén, bì zhī běn tǔ mín qíng, jí bài wèi huì jī tài shǒu, chí yì fù rèn. huì jī zhǎng lì wén xīn tài shǒu jiāng dào, dà fā rén fū, xiū zhì dào lù. mǎi chén qī de hòu fū yì zài yì zhōng, qí qī péng tóu xiǎn zú, suí bàn sòng fàn, jiàn tài shǒu qián hū hòu yōng ér lái, cóng páng kuī zhī, nǎi gù fū zhū mǎi chén yě. mǎi chén zài chē zhōng yī yǎn qiáo jiàn, hái rèn dé shì gù qī, suì shǐ rén zhāo zhī, zài yú hòu chē. dào fǔ dì zhōng, gù qī xiū cán wú dì, kòu tóu xiè zuì.
買臣到五十歲時,值漢武帝下詔求賢,買臣到西京上書,待詔公車。同邑人嚴助薦買臣之才。天子知買臣是會稽人,必知本土民情,即拜為會稽太守,馳驛赴任。會稽長吏聞新太守將到,大發人夫,修治道路。買臣妻的後夫亦在役中,其妻蓬頭跣足,隨伴送飯,見太守前呼後擁而來,從旁窺之,乃故夫朱買臣也。買臣在車中一眼瞧見,還認得是故妻,遂使人招之,載於後車。到府第中,故妻羞慚無地,叩頭謝罪。
mǎi chén jiào qǐng tā hòu fū xiāng jiàn. bù duō shí, hòu fū huàn dào, bài fú yú dì, bù gǎn yǎng shì. mǎi chén dà xiào, duì qí qī dào: shì cǐ rén, wèi jiàn dé qiáng shì wǒ zhū mǎi chén yě. qí qī zài sān kòu xiè, zì huǐ yǒu yǎn wú zhū, yuàn jiàng wèi bì qiè, fú shì zhōng shēn.
買臣教請他後夫相見。不多時,後夫喚到,拜伏於地,不敢仰視。買臣大笑,對其妻道:「似此人,未見得強似我朱買臣也。」其妻再三叩謝,自悔有眼無珠,願降為婢妾,伏事終身。
mǎi chén mìng qǔ shuǐ yī tǒng pō yú jiē xià, xiàng qí qī shuō dào: ruò pō shuǐ kě fù shōu, zé rǔ yì kě fù hé. niàn nǐ shào nián jié fà zhī qíng, pàn hòu yuán xì dì yǔ rǔ fū fù gēng zhǒng zì shí. qí qī suí hòu fū zǒu chū fǔ dì, lù rén dōu zhǐ zhe shuō dào: cǐ jí xīn tài shǒu fū rén yě. yú shì xiū jí wú yán, dào yú hòu yuán, suì tóu hé ér sǐ. yǒu shī wèi zhèng: piào mǔ shàng zhī lián è shì, qīn qī rěn de qì pín rú?
買臣命取水一桶潑於階下,向其妻說道:「若潑水可復收,則汝亦可複合。念你少年結髮之情,判後園隙地與汝夫婦耕種自食。」其妻隨後夫走出府第,路人都指着說道:「此即新太守夫人也。」於是羞極無顏,到於後園,遂投河而死。有詩為證:漂母尚知憐餓士,親妻忍得棄貧儒?
zǎo zhī fù shuǐ nán shōu qǔ, huǐ bù dāng chū rèn dú shū.
早知覆水難收取,悔不當初任讀書。
yòu yǒu yī shī, shuō qī pín zhòng fù, shì qíng jiē rán, bù zhǐ yī mǎi chén zhī qī yě. shī yuē: jǐn kàn chéng bài shuō gāo dī, shuí shí jiāo lóng zài wū ní?
又有一詩,說欺貧重富,世情皆然,不止一買臣之妻也。詩曰:盡看成敗說高低,誰識蛟龍在污泥?
mò guài fù rén wú fǎ yǎn, pǔ tiān jǐ gè fù jī qī?
莫怪婦人無法眼,普天幾個負羈妻?
zhè gè gù shì, shì qī qì fū de. rú jīn zài shuō yī gè fū qì qī de, yì bān shì qī pín zhòng fù, bèi yì wàng ēn, hòu lái tú luò de gè báo xìng zhī míng, bèi rén jiǎng lùn.
這個故事,是妻棄夫的。如今再說一個夫棄妻的,一般是欺貧重富,背義忘恩,後來徒落得個薄倖之名,被人講論。
huà shuō gù sòng shào xìng nián jiān, lín ān suī rán shì gè jiàn dū zhī dì, fù shù zhī xiāng, qí zhōng qǐ gài de yī rán bù shǎo. nà gài hù zhōng yǒu gè wèi tóu de, míng yuē tuán tóu, guǎn zhe zhòng gài. zhòng gài jiào huà dé dōng xī lái shí, tuán tóu yào shōu tā rì tóu qián. ruò shì yǔ xuě shí méi chù jiào huà, tuán tóu què áo xiē xī zhōu yǎng huó zhè huǒ gài hù, pò yī pò ǎo yě shì tuán tóu zhào guǎn. suǒ yǐ zhè huǒ gài hù xiǎo xīn dī qì, fú zhe tuán tóu, rú nú yì bān, bù gǎn chù fàn. nà tuán tóu jiàn chéng shōu xiē cháng lì qián, yì bān zài zhòng gài hù zhōng fàng zhài pán lì. ruò bù piáo bù dǔ, yī rán zuò qǐ dà jiā shì lái. tā kào cǐ wèi shēng, yī shí yě bù xiǎng gǎi yè. zhǐ shì yī jiàn, tuán tóu de míng ér bù hǎo. suí nǐ zhēng dé yǒu tián yǒu dì, jǐ dài fā jī, zhōng shì gè jiào huà tóu ér, bǐ bù dé píng děng bǎi xìng rén jiā.
話說故宋紹興年間,臨安雖然是個建都之地,富庶之鄉,其中乞丐的依然不少。那丐戶中有個為頭的,名曰「團頭」,管着眾丐。眾丐叫化得東西來時,團頭要收他日頭錢。若是雨雪時沒處叫化,團頭卻熬些稀粥養活這伙丐戶,破衣破襖也是團頭照管。所以這伙丐戶小心低氣,服着團頭,如奴一般,不敢觸犯。那團頭見成收些常例錢,一般在眾丐戶中放債盤利。若不嫖不賭,依然做起大家事來。他靠此為生,一時也不想改業。只是一件,「團頭」的名兒不好。隨你掙得有田有地,幾代發跡,終是個叫化頭兒,比不得平等百姓人家。
chū wài méi rén gōng jìng, zhǐ hǎo bì zhe mén, zì wū lǐ zuò dà. suī rán rú cǐ, ruò shù zhe liáng jiàn èr zì, zhǐ shuō chāng yōu lì zú sì bān wèi jiàn liú, dào shù bù zháo nà qǐ gài. kàn lái qǐ gài zhǐ shì méi qián, shēn shàng què wú bā bān. jiǎ rú chūn qiū shí wǔ zǐ xū táo nán, yě céng chuī xiāo yú wú shì zhōng qǐ shí táng shí zhèng yuán hé zuò gē láng, chàng lián huā luò hòu lái fù guì fā dá, yī chuáng jǐn bèi zhē gài, zhè dōu shì jiào huà zhōng chū sè de. kě jiàn cǐ bèi suī rán bèi rén qīng jiàn, dào bù bǐ chāng yōu lì zú.
出外沒人恭敬,只好閉着門,自屋裡做大。雖然如此,若數着「良賤」二字,只說娼、優、隸、卒四般為賤流,到數不着那乞丐。看來乞丐只是沒錢,身上卻無疤瘢。假如春秋時伍子胥逃難,也曾吹簫於吳市中乞食;唐時鄭元和做歌郎,唱《蓮花落》;後來富貴發達,一床錦被遮蓋,這都是叫化中出色的。可見此輩雖然被人輕賤,到不比娼、優、隸、卒。
xián huà xiū tí, rú jīn qiě shuō háng zhōu chéng zhōng yī gè tuán tóu, xìng jīn, míng lǎo dà.
閒話休題,如今且說杭州城中一個團頭,姓金,名老大。
zǔ shàng dào tā, zuò le qī dài tuán tóu le, zhēng dé gè wán wán quán quán de jiā shì. zhù de yǒu hǎo fáng zi, zhǒng de yǒu hǎo tián yuán, chuān de yǒu hǎo yī, chī de yǒu hǎo shí, zhēn gè áo duō jī sù, náng yǒu yú qián, fàng zhài shǐ bì. suī bú shì dǐng fù, yě shì shù de zháo de fù jiā le. nà jīn lǎo dà yǒu zhì qì, bǎ zhè tuán tóu ràng yǔ zú rén jīn lài zi zuò le, zì jǐ jiàn chéng shòu yòng, bù yǔ zhè huǒ gài hù wāi chán. rán suī rú cǐ, lǐ zhōng kǒu shùn hái zhǐ jiào tā shì tuán tóu jiā, qí míng bù gǎi. jīn lǎo dà nián wǔ shí yú, sàng qī wú zi, zhǐ cún yī nǚ, míng huàn yù nú. nà yù nú shēng de shí fēn měi mào, zěn jiàn dé? yǒu shī wèi zhèng: wú xiá kān bǐ yù, yǒu tài yù xiū huā.
祖上到他,做了七代團頭了,掙得個完完全全的家事。住的有好房子,種的有好田園,穿的有好衣,吃的有好食,真箇廒多積粟,囊有餘錢,放債使婢。雖不是頂富,也是數得着的富家了。那金老大有志氣,把這團頭讓與族人金癩子做了,自己見成受用,不與這伙丐戶歪纏。然雖如此,里中口順還只叫他是團頭家,其名不改。金老大年五十餘,喪妻無子,止存一女,名喚玉奴。那玉奴生得十分美貌,怎見得?有詩為證:無瑕堪比玉,有態欲羞花。
zhǐ shǎo gōng zhuāng bàn, fēn míng zhāng lì huá.
只少宮妝扮,分明張麗華。
jīn lǎo dà ài cǐ nǚ rú tóng zhēn bǎo, cóng xiǎo jiào tā dú shū shí zì. dào shí wǔ liù suì shí, shī fù jù tōng, yī xiě yī zuò, xìn shǒu ér chéng. gèng jiān nǚ gōng jīng qiǎo, yì néng diào zhēng nòng guǎn, shì shì líng lì. jīn lǎo dà yǐ zhe nǚ ér cái mào, lì xīn yào jiāng tā jià gè shì rén. lùn lái jiù míng mén jiù zú zhōng, jí qiè yào zhè yī gè nǚ zǐ yě shì shǎo de, kě hèn shēng yú tuán tóu zhī jiā, méi rén xiāng qiú. ruò shì píng cháng jīng jì rén jiā, méi qián chéng de, jīn lǎo dà yòu bù kěn bān tā le. yīn cǐ gāo dī bù jiù, bǎ nǚ ér zhí āi dào yī shí bā suì shàng wèi xǔ rén.
金老大愛此女如同珍寶,從小教他讀書識字。到十五六歲時,詩賦俱通,一寫一作,信手而成。更兼女工精巧,亦能調箏弄管,事事伶俐。金老大倚着女兒才貌,立心要將他嫁個士人。論來就名門舊族中,急切要這一個女子也是少的,可恨生於團頭之家,沒人相求。若是平常經紀人家,沒前程的,金老大又不肯扳他了。因此高低不就,把女兒直挨到一十八歲尚未許人。
ǒu rán yǒu gè lín wēng lái shuō: tài píng qiáo xià yǒu gè shū shēng, xìng mò míng jī, nián èr shí suì, yī biǎo rén cái, dú shū bǎo xué. zhǐ wèi fù mǔ shuāng wáng, jiā qióng wèi qǔ. jìn rì kǎo zhōng, bǔ shàng tài xué shēng, qíng yuàn rù zhuì rén jiā. cǐ rén zhèng yǔ lìng ài xiāng yí, hé bù zhāo zhī wèi xù? jīn lǎo dà dào: jiù fán lǎo wēng zuò fá hé rú? lín wēng lǐng mìng, jìng dào tài píng qiáo xià xún nà mò xiù cái, duì tā shuō le: shí bù xiāng mán, zǔ zōng céng zuò gè tuán tóu de, rú jīn jiǔ bù zuò le. zhǐ tān tā hǎo gè nǚ ér, yòu qiě jiā dào fù zú, xiù cái ruò bù qì xián, lǎo hàn jí dāng yù chéng qí shì. mò jī kǒu suī bù yǔ, xīn xià xiǎng dào: wǒ jīn yī shí bù zhōu, wú lì hūn qǔ, hé bù fǔ jiù tā jiā, yī jǔ liǎng dé?
偶然有個鄰翁來說:「太平橋下有個書生,姓莫名稽,年二十歲,一表人才,讀書飽學。只為父母雙亡,家窮未娶。近日考中,補上太學生,情願入贅人家。此人正與令愛相宜,何不招之為婿?」金老大道:「就煩老翁作伐何如?」鄰翁領命,徑到太平橋下尋那莫秀才,對他說了:「實不相瞞,祖宗曾做個團頭的,如今久不做了。只貪他好個女兒,又且家道富足,秀才若不棄嫌,老漢即當玉成其事。」莫稽口雖不語,心下想道:「我今衣食不周,無力婚娶,何不俯就他家,一舉兩得?
yě gù bù dé chǐ xiào. nǎi duì lín wēng shuō dào: dà bó suǒ yán suī miào, dàn wǒ jiā pín fá pìn, rú hé shì hǎo? lín wēng dào: xiù cái dàn shì yǔn cóng, zhǐ yě bù fèi yī zhāng, dōu zài lǎo hàn shēn shàng. lín wēng huí fù le jīn lǎo huǒ, zé gè jí rì, jīn jiā dào sòng yī tào xīn yī chuān zhe, mò xiù cái guò mén chéng qīn. mò jī jiàn yù nú cái mào, xǐ chū wàng wài, bù fèi yī qián, bái bái de dé le gè měi qī, yòu qiě fēng yī zú shí, shì shì chēng huái. jiù shì péng yǒu bèi zhōng, xiǎo dé mò jī pín kǔ, wú bù xiāng liàng, dào yě méi rén qù xiào tā.
也顧不得恥笑。」乃對鄰翁說道:「大伯所言雖妙,但我家貧乏聘,如何是好?」鄰翁道:「秀才但是允從,紙也不費一張,都在老漢身上。」鄰翁回覆了金老火,擇個吉日,金家到送一套新衣穿着,莫秀才過門成親。莫稽見玉奴才貌,喜出望外,不費一錢,白白的得了個美妻,又且豐衣足食,事事稱懷。就是朋友輩中,曉得莫稽貧苦,無不相諒,到也沒人去笑他。
dào le mǎn yuè, jīn lǎo dà bèi xià shèng xí, jiào nǚ xù qǐng tā tóng xué huì yǒu yǐn jiǔ, róng yào zì jiā mén hù, yī lián chī le liù qī rì jiǔ. hé qī nǎo le zú rén jīn lài zi, nà lài zi yě shì yī bān zhèng lǐ, tā dào: nǐ yě shì tuán tóu, wǒ yě shì tuán tóu, zhǐ nǐ duō zuò le jǐ dài, zhēng dé qián chāo zài shǒu, lùn qǐ zǔ zōng yī mài, bǐ cǐ wú èr. zhí nǚ yù nú zhāo xù, yě gāi qǐng wǒ chī bēi xǐ jiǔ. rú jīn qǐng rén zuò mǎn yuè, kāi yàn liù qī rì, bìng wú sān cùn zhǎng yī cùn kuò de qǐng tiē ér dào wǒ. nǐ nǚ xù zuò xiù cái, nán dào jiù zuò shàng shū zǎi xiàng, wǒ jiù bú shì qīn shū gōng? zuò bù qǐ dèng tóu? zhí nèn bù qù rén zài yǎn lǐ! wǒ qiě qù hāo nǎo tā yī chǎng, jiào tā dà jiā méi qù! jiào qǐ wǔ liù shí gè gài hù, yī qí bēn dào jīn lǎo dà jiā lǐ lái. dàn jiàn: kāi huā mào zi, dǎ jié shān ér. jiù xí piàn duì zhe pò zhān tiáo, duǎn zhú gēn pèi zhe quē cāo wǎn. jiào diē jiào niáng jiào cái zhǔ, mén qián zhǐ jiàn xuān huá nòng shé nòng gǒu nòng hú sūn, kǒu nèi gè chéng jì liǎ. qiāo bǎn chàng yáng huā, è shēng guā ěr dǎ zhuān chá fěn liǎn, chǒu tài bī rén. yī bān pō guǐ jù chéng qún, biàn shì zhōng kuí shōu bù dé.
到了滿月,金老大備下盛席,教女婿請他同學會友飲酒,榮耀自家門戶,一連吃了六七日酒。何期惱了族人金癩子,那癩子也是一班正理,他道:「你也是團頭,我也是團頭,只你多做了幾代,掙得錢鈔在手,論起祖宗一脈,彼此無二。侄女玉奴招婿,也該請我吃杯喜酒。如今請人做滿月,開宴六七日,並無三寸長一寸闊的請帖兒到我。你女婿做秀才,難道就做尚書、宰相,我就不是親叔公?坐不起凳頭?直恁不覷人在眼裡!我且去蒿惱他一場,教他大家沒趣!」叫起五六十個丐戶,一齊奔到金老大家裡來。但見:開花帽子,打結衫兒。舊席片對着破氈條,短竹根配着缺糙碗。叫爹叫娘叫財主,門前只見喧譁;弄蛇弄狗弄猢孫,口內各呈伎倆。敲板唱楊花,惡聲聒耳;打磚搽粉臉,醜態逼人。一班潑鬼聚成群,便是鍾馗收不得。
jīn lǎo dà tīng dé nào chǎo, kāi mén kàn shí, nà jīn lài zi lǐng zhe zhòng gài hù yī yōng ér rù, rǎng zuò yī táng. lài zi jìng bēn xí shàng, jiǎn hǎo jiǔ hǎo shí zhǐ gù chī, kǒu lǐ jiào dào: kuài jiào zhí xù fū qī lái bài jiàn shū gōng! xià dé zhòng xiù cái zhàn jiǎo bú zhù, dōu táo xí qù le, lián mò jī yě suí zhe zhòng péng yǒu duǒ bì. jīn lǎo dà wú kě nài hé, zhǐ de zài sān yāng gào dào: jīn rì shì wǒ nǚ xù qǐng kè, bù gàn wǒ shì. gǎi rì zhuān zhì yī bēi, yǔ nǐ péi huà. yòu jiāng xǔ duō qián chāo fēn shǎng zhòng gài hù, yòu tái chū liǎng wèng hǎo jiǔ, hé xiē huó jī huó é zhī lèi, jiào zhòng gài hù sòng qù lài zi jiā dāng gè zhé xí, zhí luàn dào hēi yè fāng cái sàn qù. yù nú zài fáng zhōng qì dé liǎng lèi jiāo liú. zhè yī yè, mò jī zài péng yǒu jiā jiè sù, cì zǎo fāng huí. jīn lǎo dà jiàn le nǚ xù, zì jué chū chǒu, mǎn miàn hán xiū. mò jī xīn zhōng wèi miǎn yě yǒu sān fēn bù lè, zhǐ shì dà jiā bù shuō chū lái. zhèng shì:
金老大聽得鬧吵,開門看時,那金癩子領着眾丐戶一擁而入,嚷做一堂。癩子徑奔席上,揀好酒好食只顧吃,口裡叫道:「快教侄婿夫妻來拜見叔公!」嚇得眾秀才站腳不住,都逃席去了,連莫稽也隨着眾朋友躲避。金老大無可奈何,只得再三央告道:「今日是我女婿請客,不干我事。改日專治一杯,與你陪話。」又將許多錢鈔分賞眾丐戶,又抬出兩瓮好酒,和些活雞、活鵝之類,教眾丐戶送去癩子家當個折席,直亂到黑夜方才散去。玉奴在房中氣得兩淚交流。這一夜,莫稽在朋友家借宿,次早方回。金老大見了女婿,自覺出醜,滿面含羞。莫稽心中未免也有三分不樂,只是大家不說出來。正是:
yǎ zi cháng huáng bǎi, kǔ wèi zì jiā zhī.
啞子嘗黃柏,苦味自家知。
què shuō jīn yù nú zhǐ hèn zì jǐ mén fēng bù hǎo, yào zhēng gè chū tóu, nǎi quàn zhàng fū kè kǔ dú shū. fán gǔ jīn shū jí, bù xī jià qián mǎi lái yǔ zhàng fū kàn yòu bù lìn gōng gěi zhī fèi, qǐng rén huì wén huì jiǎng yòu chū zī cái, jiào zhàng fū jié jiāo yán yù. mò jī yóu cǐ cái xué rì jìn, míng yù rì qǐ, èr shí sān suì fā jiě lián kē jí dì.
卻說金玉奴只恨自己門風不好,要掙個出頭,乃勸丈夫刻苦讀書。凡古今書籍,不惜價錢買來與丈夫看;又不吝供給之費,請人會文會講;又出資財,教丈夫結交延譽。莫稽由此才學日進,名譽日起,二十三歲發解連科及第。
zhè rì qióng lín yàn bà, wū mào guān páo, mǎ shàng yíng guī. jiāng dào zhàng rén jiā lǐ, zhǐ jiàn jiē fāng shàng yī qún xiǎo ér zhēng xiān lái kàn, zhǐ dào: jīn tuán tóu jiā nǚ xù zuò le guān yě. mò jī zài mǎ shàng tīng dé cǐ yán, yòu bù hǎo lǎn shì, zhǐ de rěn nài. jiàn le zhàng rén, suī rán wài miàn jǐn lǐ, què bāo zhe yī dǔ zi fèn qì, xiǎng dào: zǎo zhī yǒu jīn rì fù guì, pà méi wáng hóu guì qī zhāo zhuì chéng hūn? què bài gè tuán tóu zuò yuè zhàng, kě bú shì zhōng shēn zhī diàn! yǎng chū ér nǚ lái hái shì tuán tóu de wài sūn, bèi rén chuán zuò huà bǐng. rú jīn shì yǐ rú cǐ, qī yòu xián huì, bù fàn qī chū zhī tiáo, bù hǎo jué jué dé. zhèng shì shì bù sān sī, zhōng yǒu hòu huǐ. wèi cǐ xīn zhōng yàng yàng zhǐ shì bù lè, yù nú jǐ biàn wèn ér bù dá, zhèng bù zhī shén me yì gù. hǎo xiào nà mò jī zhǐ xiǎng zhe jīn rì fù guì, què wàng le pín jiàn de shí jié, bǎ lǎo pó zī zhù chéng míng yī duàn gōng láo huà wèi chūn shuǐ, zhè shì tā xīn shù bù duān chù.
這日瓊林宴罷,烏帽官袍,馬上迎歸。將到丈人家裡,只見街坊上一群小兒爭先來看,指道:「金團頭家女婿做了官也。」莫稽在馬上聽得此言,又不好攬事,只得忍耐。見了丈人,雖然外面盡禮,卻包着一肚子忿氣,想道:「早知有今日富貴,怕沒王侯貴戚招贅成婚?卻拜個團頭做岳丈,可不是終身之玷!養出兒女來還是團頭的外孫,被人傳作話柄。如今事已如此,妻又賢慧,不犯七出之條,不好決絕得。正是事不三思,終有後悔。」為此心中怏怏只是不樂,玉奴幾遍問而不答,正不知甚麼意故。好笑那莫稽只想着今日富貴,卻忘了貧賤的時節,把老婆資助成名一段功勞化為春水,這是他心術不端處。
bù yī rì, mò jī yè xuǎn, dé shòu wú wèi jūn sī hù. zhàng rén zhì jiǔ sòng xíng, cǐ shí zhòng gài hù liào yě bù gǎn dēng mén nào chǎo le. xǐ de lín ān dào wú wèi jūn shì yī shuǐ zhī dì, mò jī lǐng le qī zǐ dēng zhōu qǐ rèn.
不一日,莫稽謁選,得授無為軍司戶。丈人治酒送行,此時眾丐戶料也不敢登門鬧吵了。喜得臨安到無為軍是一水之地,莫稽領了妻子登舟起任。
xíng le shù rì, dào le cǎi shí jiāng biān, wéi zhōu běi àn. qí yè yuè míng rú zhòu, mò jī shuì bù néng mèi, chuān yī ér qǐ, zuò yú chuán tóu wán yuè. sì gù wú rén, yòu xiǎng qǐ tuán tóu zhī shì, mèn mèn bù yuè. hū rán dòng yī gè è niàn: chú fēi cǐ fù shēn sǐ, lìng qǔ yī rén, fāng miǎn de zhōng shēn zhī chǐ. xīn shēng yī jì, zǒu jìn chuán cāng, hōng yù nú qǐ lái kàn yuè huá. yù nú yǐ shuì le, mò jī zài sān bī tā qǐ shēn. yù nú nán nì zhàng fū zhī yì, zhǐ de pī yī, zǒu zhì mǎ mén kǒu, shū tóu wàng yuè, bèi mò jī chū qí bù yì, qiān chū chuán tóu, tuī duò jiāng zhōng. qiāo qiāo huàn qǐ zhōu rén, fēn fù kuài kāi chuán qián qù, chóng chóng yǒu shǎng, bù kě chí màn. zhōu zǐ bù zhī míng bái, huāng máng chēng gāo dàng jiāng, yí zhōu yú shí lǐ zhī wài. zhù pō tíng dāng, fāng cái shuō: shì jiān nǎi nǎi yīn wán yuè duò shuǐ, lāo jiù bù jí le. què jiāng sān liǎng yín zi shǎng yǔ zhōu rén wèi jiǔ qián. zhōu rén huì yì, shuí gǎn kāi kǒu? chuán zhōng suī gēn dé yǒu jǐ gè chǔn bì zǐ, zhī dào zhǔ mǔ zhēn gè duò shuǐ, bēi qì le yī chǎng, diū kāi le shǒu, bù zài huà xià. yǒu shī wèi zhèng: zhǐ wèi tuán tóu hào bù xiāng, rěn yīn dé yì qì zāo kāng?
行了數日,到了採石江邊,維舟北岸。其夜月明如晝,莫稽睡不能寐,穿衣而起,坐於船頭玩月。四顧無人,又想起團頭之事,悶悶不悅。忽然動一個惡念:除非此婦身死,另娶一人,方免得終身之恥。心生一計,走進船艙,哄玉奴起來看月華。玉奴已睡了,莫稽再三逼他起身。玉奴難逆丈夫之意,只得披衣,走至馬門口,舒頭望月,被莫稽出其不意,牽出船頭,推墮江中。悄悄喚起舟人,分付快開船前去,重重有賞,不可遲慢。舟子不知明白,慌忙撐篙盪漿,移舟於十里之外。住泊停當,方才說:「適間奶奶因玩月墮水,撈救不及了。」卻將三兩銀子賞與舟人為酒錢。舟人會意,誰敢開口?船中雖跟得有幾個蠢婢子,只道主母真箇墮水,悲泣了一場,丟開了手,不在話下。有詩為證:只為團頭號不香,忍因得意棄糟糠?
tiān yuán jié fà zhōng nán jiě, yíng dé rén hū báo xìng láng.
天緣結髮終難解,贏得人呼薄倖郎。
nǐ shuō shì yǒu còu qiǎo, mò jī yí chuán qù hòu, gāng gāng yǒu gè huái xī zhuǎn yùn shǐ xǔ dé hòu, yě shì xīn shàng rèn de, pō zhōu yú cǎi shí běi àn, zhèng shì mò jī xiān qián tuī qī zhuì shuǐ chù. xǔ dé hòu hé fū rén tuī chuāng kàn yuè, kāi huái yǐn jiǔ, shàng wèi zēng shuì. hū wén àn shàng tí kū, nǎi shì fù rén shēng yīn, qí shēng āi yuàn, hǎo shēng bù rěn. máng hū shuǐ shǒu dǎ kàn, guǒ rán shì gè dān shēn fù rén, zuò yú jiāng àn. biàn jiào huàn shàng chuán lái, shěn qí lái lì. yuán lái cǐ fù zhèng shì wú wèi jūn sī hù zhī qī jīn yù nú, chū zhuì shuǐ shí, hún fēi pò dàng, yǐ pàn zhe bì sǐ. hū jué shuǐ zhōng yǒu wù, tuō qǐ liǎng zú, suí bō ér xíng, jìn yú jiāng àn. yù nú zhēng zā shàng àn, jǔ mù kàn shí, jiāng shuǐ máng máng, yǐ bù jiàn le sī hù zhī chuán, cái wù dào zhàng fū guì ér wàng jiàn, gù yì yù nì sǐ gù qī, bié tú liáng pèi, rú jīn suī dé le xìng mìng, wú chù yī qī, zhuǎn sī kǔ chǔ, yǐ cǐ tòng kū. jiàn xǔ gōng pán wèn, bù miǎn cóng tóu zhì wěi, xì shuō yī biàn. shuō bà, kū zhī bù yǐ. lián xǔ gōng fū fù dōu gǎn shāng duò lèi, quàn dào: rǔ xiū de bēi tí, kěn wèi wǒ yì nǚ, zài zuò dào lǐ. yù nú bài xiè. xǔ gōng fēn fù fū rén qǔ gān yī tì tā tōng shēn huàn le, ān pái tā hòu cāng dú sù. jiào shǒu xià nán nǚ dōu chēng tā xiǎo jiě, yòu fēn fù zhōu rén, bù xǔ xiè lòu qí shì.
你說事有湊巧,莫稽移船去後,剛剛有個淮西轉運使許德厚,也是新上任的,泊舟於採石北岸,正是莫稽先前推妻墜水處。許德厚和夫人推窗看月,開懷飲酒,尚未曾睡。忽聞岸上啼哭,乃是婦人聲音,其聲哀怨,好生不忍。忙呼水手打看,果然是個單身婦人,坐於江岸。便教喚上船來,審其來歷。原來此婦正是無為軍司戶之妻金玉奴,初墜水時,魂飛魄盪,已拚着必死。忽覺水中有物,托起兩足,隨波而行,近於江岸。玉奴掙紮上岸,舉目看時,江水茫茫,已不見了司戶之船,才悟道丈夫貴而忘賤,故意欲溺死故妻,別圖良配,如今雖得了性命,無處依棲,轉思苦楚,以此痛哭。見許公盤問,不免從頭至尾,細說一遍。說罷,哭之不已。連許公夫婦都感傷墮淚,勸道:「汝休得悲啼,肯為我義女,再作道理。」玉奴拜謝。許公分付夫人取乾衣替他通身換了,安排他後艙獨宿。教手下男女都稱他小姐,又分付舟人,不許泄漏其事。
bù yī rì dào huái xī shàng rèn, nà wú wèi jūn zhèng shì tā suǒ shǔ dì fāng, xǔ gōng shì mò sī hù de shàng sī, wèi miǎn suí bān cān yè. xǔ gōng jiàn le mò sī hù, xīn zhōng xiǎng dào: kě xī yī biǎo rén cái, gàn nèn bān báo xìng zhī shì!
不一日到淮西上任,那無為軍正是他所屬地方,許公是莫司戶的上司,未免隨班參謁。許公見了莫司戶,心中想道:「可惜一表人才,干恁般薄倖之事!」
yuē guò shù yuè, xǔ gōng duì liáo shǔ shuō dào: xià guān yǒu yī nǚ, pō yǒu cái mào, nián yǐ jí jī, yù zé yī jiā xù zhuì zhī. zhū jūn yì zhōng yǒu qí rén fǒu? zhòng liáo shǔ dōu wén dé mò sī hù qīng nián sàng ǒu, qí shēng jiàn tā cái pǐn fēi fán, kān zuò dōng chuáng zhī xuàn xǔ gōng dào: cǐ zi wú yì shǔ yì jiǔ yǐ, dàn shào nián dēng dì, xīn gāo wàng hòu, wèi bì kěn zhuì wú jiā. zhòng liáo shǔ dào: bǐ chū shēn hán mén, dé gōng shōu bá, rú jiān jiā yǐ yù shù, hé xìng rú zhī, qǐ yǐ rù zhuì wèi xián hū? xǔ gōng dào: zhū jūn jì zhuó liàng kě xíng, kě yǔ mò sī hù yán zhī. dàn yún chū zì zhū jūn zhī yì, yǐ tàn qí qíng, mò shuō xià guān, kǒng yǒu fáng ài.
約過數月,許公對僚屬說道:「下官有一女,頗有才貌,年已及笄,欲擇一佳婿贅之。諸君意中有其人否?」眾僚屬都聞得莫司戶青年喪偶,齊聲薦他才品非凡,堪作東床之眩許公道:「此子吾亦屬意久矣,但少年登第,心高望厚,未必肯贅吾家。」眾僚屬道:「彼出身寒門,得公收拔,如兼葭倚玉樹,何幸如之,豈以入贅為嫌乎?」許公道:「諸君既酌量可行,可與莫司戶言之。但云出自諸君之意,以探其情,莫說下官,恐有妨礙。」
zhòng rén lǐng mìng, suì yǔ mò jī shuō zhī cǐ shì, yào tì tā zuò méi. mò jī zhèng yào pān gāo, kuàng qiě lián yīn shàng sī, qiú zhī bù dé, biàn xīn rán yīng dào: cǐ shì quán zhàng yù chéng, dāng xiào xián jié zhī bào. zhòng rén dào: dāng dé, dāng dé. suí jí jiāng yán huí fù xǔ gōng. xǔ gōng dào: suī chéng sī hù bù qì, dàn xià guān fū fù zhōng ài cǐ nǚ, jiāo yǎng chéng xìng, suǒ yǐ bù shě dé chū jià. zhǐ pà sī hù shào nián qì gài, bù xiāng ráo ràng, huò zhì xiǎo yǒu xián xì, yǒu shāng xià guān fū fù zhī xīn. xū shì yù xiān jiǎng guò, fán shì róng nài xiē, fāng gǎn zhuì rù. zhòng rén lǐng mìng, yòu dào sī hù chù chuán huà, sī hù wú bù yī yǔn.
眾人領命,遂與莫稽說知此事,要替他做媒。莫稽正要攀高,況且聯姻上司,求之不得,便欣然應道:「此事全仗玉成,當效銜結之報。」眾人道:「當得,當得。」隨即將言回覆許公。許公道:「雖承司戶不棄,但下官夫婦鍾愛此女,嬌養成性,所以不捨得出嫁。只怕司戶少年氣概,不相饒讓,或致小有嫌隙,有傷下官夫婦之心。須是預先講過,凡事容耐些,方敢贅入。」眾人領命,又到司戶處傳話,司戶無不依允。
cǐ shí sī hù bù bǐ zuò xiù cái shí jié, yì bān yòng jīn huā cǎi bì wèi nà pìn zhī yí, xuǎn le jí qī, pí sōng gǔ yǎng, zhěng bèi zuò zhuǎn yùn shǐ de nǚ xù.
此時司戶不比做秀才時節,一般用金花彩幣為納聘之儀,選了吉期,皮鬆骨癢,整備做轉運使的女婿。
què shuō xǔ gōng xiān jiào fū rén yǔ yù nú shuō: lǎo xiàng gōng lián nǐ guǎ jū, yù zhòng zhuì yī shào nián jìn shì, nǐ bù kě tuī zǔ. yù nú dá dào: nú jiā suī chū hán mén, pō zhī lǐ shù. jì yǔ mò láng jié fà, cóng yī ér zhōng. suī rán mò láng xián pín qì jiàn, rěn xīn hài lǐ, nú jiā gè jǐn qí dào, qǐ kěn gǎi jià yǐ shāng fù jié! yán bì lèi rú yǔ xià.
卻說許公先教夫人與玉奴說:「老相公憐你寡居,欲重贅一少年進士,你不可推阻。」玉奴答道:「奴家雖出寒門,頗知禮數。既與莫郎結髮,從一而終。雖然莫郎嫌貧棄賤,忍心害理,奴家各盡其道,豈肯改嫁以傷婦節!」言畢淚如雨下。
fū rén chá tā zhì chéng, nǎi shí shuō dào: lǎo xiàng gōng suǒ shuō shào nián jìn shì, jiù shì mò láng.
夫人察他志誠,乃實說道:「老相公所說少年進士,就是莫郎。
lǎo xiàng gōng hèn qí báo xìng, wù yào nǐ fū qī zài hé, zhǐ shuō yǒu gè qīn shēng nǚ ér, yào zhāo zhuì yī xù, què jiào zhòng liáo shǔ yǔ mò láng yì qīn, mò láng xīn rán tīng mìng, zhǐ jīn wǎn rù zhuì wú jiā. děng tā jìn fáng zhī shí, xū shì rú cǐ rú cǐ, yǔ nǐ chū zhè kǒu ǒu qì.
老相公恨其薄倖,務要你夫妻再合,只說有個親生女兒,要招贅一婿,卻教眾僚屬與莫郎議親,莫郎欣然聽命,只今晚入贅吾家。等他進房之時,須是如此如此,與你出這口嘔氣。」
yù nú fāng cái shōu lèi, zhòng yún fěn miàn, zài zhěng xīn zhuāng, dǎ diǎn jié qīn zhī shì.
玉奴方才收淚,重勻粉面,再整新妝,打點結親之事。
dào wǎn, mò sī hù guān dài qí zhěng, mào chā jīn huā, shēn pī hóng jǐn, kuà zhe diāo ān jùn mǎ, liǎng bān gǔ lè qián dǎo, zhòng liáo shǔ dōu lái sòng qīn. yí lù xíng lái, shuí bù hè cǎi! zhèng shì:
到晚,莫司戶冠帶齊整,帽插金花,身披紅錦,跨着雕鞍駿馬,兩班鼓樂前導,眾僚屬都來送親。一路行來,誰不喝采!正是:
gǔ lè xuān tián bái mǎ lái, fēng liú jiā xù shí qí zāi.
鼓樂喧闐白馬來,風流佳婿實奇哉。
tuán tóu xǐ huàn gāo mén juàn, cǎi shí jiāng biān wèi zú āi.
團頭喜換高門眷,採石江邊未足哀。
shì yè, zhuǎn yùn sī pù zhān jié cǎi, dà chuī dà léi, děng hòu xīn nǚ xù shàng mén. mò sī hù dào mén xià mǎ, xǔ gōng guān dài chū yíng. zhòng guān liáo dōu bié qù, mò sī hù zhí rù sī zhái, xīn rén yòng hóng pà fù shǒu, liǎng gè yǎng niáng fú jiāng chū lái. zhǎng lǐ rén zài kǎn wài hē lǐ, shuāng shuāng bài le tiān dì, yòu bài le zhàng rén zhàng mǔ, rán hòu jiāo bài lǐ bì, sòng guī dòng fáng zuò huā zhú yán xí. mò sī hù cǐ shí xīn zhōng rú dēng jiǔ xiāo yún lǐ, huān xǐ bù kě xíng róng, yǎng zhe liǎn, áng rán ér rù.
是夜,轉運司鋪氈結彩,大吹大擂,等候新女婿上門。莫司戶到門下馬,許公冠帶出迎。眾官僚都別去,莫司戶直入私宅,新人用紅帕覆首,兩個養娘扶將出來。掌禮人在檻外喝禮,雙雙拜了天地,又拜了丈人、丈母,然後交拜禮畢,送歸洞房做花燭筵席。莫司戶此時心中如登九霄雲里,歡喜不可形容,仰着臉,昂然而入。
cái kuà jìn fáng mén, hū rán liǎng biān mén cè lǐ zǒu chū qī bā gè lǎo yù, yā huán, yī gè gè shǒu zhí lí zhú xì bàng, pī tóu pī nǎo dǎ jiāng xià lái, bǎ shā mào dōu dǎ tuō le, jiān bèi shàng bàng rú yǔ xià, dǎ dé jiào hǎn bù dié, zhèng méi xiǎng yī tóu chù. mò sī hù bèi dǎ, huāng zuò yī duī cèng dào, zhǐ de jiào shēng: zhàng rén, zhàng mǔ, jiù mìng! zhǐ tīng fáng zhōng jiāo shēng wǎn zhuǎn fēn fù dào: xiū dǎ shā bó qíng láng, qiě huàn lái xiāng jiàn. zhòng rén fāng cái zhù shǒu. qī bā gè lǎo yù yā huán, chě ěr duǒ, zhuāi gē bó, hǎo sì liù zéi xì mí tuó yì bān, jiǎo bù diǎn dì, yōng dào xīn rén miàn qián. sī hù kǒu zhōng hái shuō dào: xià guān hé zuì? kāi yǎn kàn shí, huà zhú huī huáng, zhào jiàn shàng biān duān duān zhèng zhèng zuò zhe gè xīn rén, bú shì bié rén, zhèng shì gù qī jīn yù nú. mò jī cǐ shí hún bù fù tǐ, luàn rǎng dào: yǒu guǐ! yǒu guǐ! zhòng rén dōu xiào qǐ lái.
才跨進房門,忽然兩邊門側里走出七八個老嫗,丫鬟,一個個手執籬竹細棒,劈頭劈腦打將下來,把紗帽都打脫了,肩背上棒如雨下,打得叫喊不疊,正沒想一頭處。莫司戶被打,慌做一堆蹭倒,只得叫聲:「丈人,丈母,救命!」只聽房中嬌聲宛轉分付道:「休打殺薄情郎,且喚來相見。」眾人方才住手。七八個老嫗、丫鬟,扯耳朵,拽胳膊,好似六賊戲彌陀一般,腳不點地,擁到新人面前。司戶口中還說道:「下官何罪?」開眼看時,畫燭輝煌,照見上邊端端正正坐着個新人,不是別人,正是故妻金玉奴。莫稽此時魂不附體,亂嚷道:「有鬼!有鬼!」眾人都笑起來。
zhǐ jiàn xǔ gōng zì wài ér rù, jiào dào: xián xù xiū yí, cǐ nǎi wú cǎi shí jiāng tóu suǒ rèn zhī yì nǚ, fēi guǐ yě. mò jī xīn tóu fāng cái zhù le tiào, huāng máng guì xià, gǒng shǒu dào: wǒ mò jī zhī zuì le, wàng dà rén bāo róng zhī. xǔ gōng dào: cǐ shì yǔ xià guān wú gàn, zhǐ wú nǚ méi shuō huà jiù bà le. yù nú tuò qí miàn, mà dào: báo xìng zéi! nǐ bù jì sòng hóng yǒu yán: pín jiàn zhī jiāo bù kě wàng, zāo kāng zhī qī bù xià táng. dāng chū nǐ kōng shǒu zhuì rù wú mén, kuī dé wǒ jiā zī cái, dú shū yán yù, yǐ zhì chéng míng, jiǎo xìng jīn rì. nú jiā yì wàng fū róng qī guì, hé qī nǐ wàng ēn fù běn, jiù bù niàn jié fà zhī qíng, ēn jiāng chóu bào, jiāng nú tuī duò jiāng xīn. xìng rán tiān tiān kě lián, dé yù ēn diē tí jiù, shōu wèi yì nǚ. tǎng rán zàng jiāng yú zhī fù, nǐ bié qǔ xīn rén, yú xīn hé rěn? jīn rì yǒu hé yán miàn zài yǔ nǐ wán jù? shuō bà fàng shēng ér kū, qiān báo xìng, wàn báo xìng, mà bú zhù kǒu. mò jī mǎn miàn xiū cán, bì kǒu wú yán, zhǐ gù kē tóu qiú shuǎ xǔ gōng jiàn mà dé gòu le, fāng cái bǎ mò jī fú qǐ, quàn yù nú dào: wǒ ér xī nù, rú jīn xián xù huǐ zuì, liào rán bù gǎn qīng màn nǐ le. nǐ liǎng gè suī rán jiù rì fū qī, zài wǒ jiā zhǐ suàn xīn hūn huā zhú, fán shì kàn wǒ zhī miàn, xián yán xián yǔ yī bǐ dōu gōu bà. yòu duì mò jī shuō dào: xián xù, nǐ zì jiā bú shì, xiū guài bié rén. jīn xiāo zhǐ suǒ rěn nài, wǒ jiào nǐ zhàng mǔ lái jiě quàn. shuō bà, chū fáng qù. shǎo kè fū rén lái dào, yòu diào tíng le xǔ duō shuō huà, liǎng gè fāng cái hé mù.
只見許公自外而入,叫道:「賢婿休疑,此乃吾採石江頭所認之義女,非鬼也。」莫稽心頭方才住了跳,慌忙跪下,拱手道:「我莫稽知罪了,望大人包容之。」許公道:「此事與下官無干,只吾女沒說話就罷了。」玉奴唾其面,罵道:「薄倖賊!你不記宋弘有言:『貧賤之交不可忘,糟糠之妻不下堂。』當初你空手贅入吾門,虧得我家資財,讀書延譽,以致成名,僥倖今日。奴家亦望夫榮妻貴,何期你忘恩負本,就不念結髮之情,恩將仇報,將奴推墮江心。幸然天天可憐,得遇恩爹提救,收為義女。倘然葬江魚之腹,你別娶新人,於心何忍?今日有何顏面再與你完聚?」說罷放聲而哭,千薄倖,萬薄倖,罵不住口。莫稽滿面羞慚,閉口無言,只顧磕頭求耍許公見罵得夠了,方才把莫稽扶起,勸玉奴道:「我兒息怒,如今賢婿悔罪,料然不敢輕慢你了。你兩個雖然舊日夫妻,在我家只算新婚花燭,凡事看我之面,閒言閒語一筆都勾罷。」又對莫稽說道:「賢婿,你自家不是,休怪別人。今宵只索忍耐,我教你丈母來解勸。」說罷,出房去。少刻夫人來到,又調停了許多說話,兩個方才和睦。
cì rì xǔ gōng shè yàn guǎn dài xīn nǚ xù, jiāng qián rì suǒ xià jīn huā cǎi bì yī jiù sòng hái, dào: yī nǚ bù shòu èr pìn, xián xù qián fān zài jīn jiā yǐ fèi guò le, jīn fān xià guān bù gǎn zhòng dié shōu shòu. mò jī dī tóu wú yǔ. xǔ gōng yòu dào: xián xù cháng hèn lìng yuè wēng bēi jiàn, yǐ zhì fū fù shī ài, jǐ hū bù zhōng. jīn xià guān bèi yuán rú hé? zhǐ pà jué wèi bù gāo, shàng wèi mǎn xián xù zhī yì. mò jī zhǎng dé miàn pí hóng zǐ, zhǐ shì lí xí xiè zuì. yǒu shī wèi zhèng: chī xīn zhǐ wàng dì gāo yīn, shuí liào xīn rén shì jiù rén?
次日許公設宴管待新女婿,將前日所下金花彩幣依舊送還,道:「一女不受二聘,賢婿前番在金家已費過了,今番下官不敢重疊收受。」莫稽低頭無語。許公又道:「賢婿常恨令岳翁卑賤,以致夫婦失愛,幾乎不終。今下官備員如何?只怕爵位不高,尚未滿賢婿之意。」莫稽漲得麵皮紅紫,只是離席謝罪。有詩為證:痴心指望締高姻,誰料新人是舊人?
dǎ mà yī chǎng xiū mǎn miàn, wèn tā hé qǔ yuè wēng xīn?
打罵一場羞滿面,問他何取岳翁新?
zì cǐ mò jī yǔ yù nú fū fù hé hǎo, bǐ qián jiā bèi. xǔ gōng gòng fū rén dài yù nú rú zhēn nǚ, dài mò jī rú zhēn xù, yù nú dài xǔ gōng fū fù yì yǔ zhēn diē mā wú yì.
自此莫稽與玉奴夫婦和好,比前加倍。許公共夫人待玉奴如真女,待莫稽如真婿,玉奴待許公夫婦亦與真爹媽無異。
lián mò jī dōu gǎn dòng le, yíng jiē tuán tóu jīn lǎo dà zài rèn suǒ, fèng yǎng sòng zhōng. hòu lái xǔ gōng fū fù zhī sǐ, jīn yù nú jiē zhì zhòng fú, yǐ bào qí ēn. mò shì yǔ xǔ shì shì shì wèi tōng jiā xiōng dì, wǎng lái bù jué. shī yún: sòng hóng shǒu yì chēng gāo jié, huáng yǔn xiū qī mà bó qíng.
連莫稽都感動了,迎接團頭金老大在任所,奉養送終。後來許公夫婦之死,金玉奴皆制重服,以報其恩。莫氏與許氏世世為通家兄弟,往來不絕。詩云:宋弘守義稱高節,黃允休妻罵薄情。
shì kàn mò shēng hūn zài hé, yīn yuán qián dìng wǎng láo zhēng.
試看莫生婚再合,姻緣前定枉勞爭。